La Fumado - Eventoj

kaj en gazetaro disetendiĝis la belegaj afiŝoj de cigaredaj markoj, kie plej bonaj fakuloj de la
homamasa manipulado aktivigis arte kaj profesie la subkonsciajn levilojn. Kompare, la plej
bonaj materialoj de kontraŭtabakuloj ŝajnis nuraj flugfolioj, ofte maltrafantaj pro facile
devojigitaj sloganoj.
Antaŭ iu ajn decido, necesus taksi ĝian efikecon, kaj ĝiajn eblajn perversajn efikojn. La
unua pripenso estas etika. Ekde kiam oni demonstras ke iu produkto estas iel danĝera por la
sano, la reklamaj kampanjoj por pliigi ĝian uzon, eĉ kun prisanaj avertoj, estas ŝokaj, eĉ
krimaj. Tiu nura argumento ŝajnas al mi pravigi la malpermeson de iu ajn reklamo. Ĉu efike?
Krom anekdotoj, la nura intereso de historio estas tiri el ĝi la lecionojn. Nu, post la
eltrovo de Kristoforo Kolumbo, tabako estis disvastiĝinta en malpli ol unu jarcento ĝis la tuta
mondo, ĝis Ĉinio, nur per parolo, ĉar tiam ne ekzistis televido, nek radio. La presarto ĵus
komenciĝis, kaj estis neniu tabaka industrio por fari iun ajn reklamon. Dum 70 jaroj de
komunismo en Rusio kaj Ĉinio, ekzistis neniu reklamo por iu ajn produkto. Tamen uzo de
alkoholo kaj tabako tie estis tiel ofta kiel en la okcidentaj landoj. Sen reklamo, duono de la
francaj adoleskantoj estas jam fuminta kanabon.
Tabakaj firmaoj diras, ke ili uzas reklamon por disvolvi sian markon en konkurenca
mondo. Evidente la unua celo de Philip Morris ne estas disvolvi uzon de tabako, sed gajni
parton de la merkato por sia Marlboro®. Tamen, pro tio ke fumantoj estas ĝenerale fidelegaj
al sia marko, evidente ĝi devos kapti komencantojn por sukcesi. La argumentoj de tabakaj
firmaoj ne estas validaj, reklamo celas ĉefe instigi junulojn fumi.
Tiam oni povas vidi perversajn efikojn. Kiam oni malpermesas militon inter markoj,
grandajn kvarkolorajn afiŝojn, la grandegaj honorarioj al filmsteluloj, fumantaj sur la ekranoj,
liveras grandegajn ŝparaĵojn al tiuj firmaoj. Se ili uzos tiun grandan monoamason por multe
pli insidemaj kaj pereigaj vendostimuladoj, derivitaj produktoj, disdonadoj de cigaredoj en
festoj, estus gravege taksi la realan efikon de la malpermeso.
Pri kampanjoj
Mi memoras plurajn kunvenojn por prepari televidan kaj afiŝan kampanjon de la Franca
Komitato de Edukado por la Sano. Neniu el niaj sugestoj estis akceptita. Ni malkovris la
kampanjon nur kiam la afiŝoj estis sur la muroj. Oni vidis basketbalŝuon de adoleskanto, kiu
surtretis cigaredon. La slogano estis: "Tabako, tio nun eksmodas". "Konsentite, diris la
junuloj, nun estas kanabo!". Pro tio ke ne ekzistas psikosocia esplorado pri la leviloj, sur kiuj
oni povas agi por sukcesigi preventan kampanjon, oni sin turnas al profesiuloj, al reklamistoj.
Tio estas multekostega, kaj iafoje prifraŭda. Ili uzas la samajn perilojn kiel por aĉetigi
jogurton. Ili serĉas efikan vortludon, bonan sloganon, ŝercan allogan mesaĝon. La slogano de
malnova afiŝo de la Ligo Kontraŭ Kancero estis "Le tabac vous mène en bateau (Tabako vin
enŝipigas)". Tiu franca idiotismo signifas "Tabako vin trompas". La afiŝo bildigis furiozan
maron kaj ŝipperean postvivanton sidantan sur floso, kun sia ĉemizo kroĉita al stango kiel
helpopetanta flago… La floso estis farita el cigaredoj! La bildo tute kontraŭdiras la sloganon.
Ĝi reale signifas "Mi plu vivas dank' al miaj cigaredoj!". Pro tio ke oni tiam multe fumis en la
atelieroj de belartoj, peti de fumantoj desegni afiŝon kontraŭ tabako evidente riskis tian
nevortan mesaĝon.
Taksado de kampanjoj estas tre malfacila, kaj limiĝas al mezurado de la ricevo de la
mesaĝoj. Iuj sloganoj estas bonegaj kaj tre bone ricevitaj, kiel pri alkoholo: "unu glason,
konsentite, tri glasojn, jen damaĝe!". Tiu slogano memorteniĝas. Ĉu ĝi malgrandigis drinkon
de alkoholo?
126