26.08.2013 Views

La Fumado - Eventoj

La Fumado - Eventoj

La Fumado - Eventoj

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Malpermesi al neplenaĝuloj la porfumantajn lokojn estas laŭdinde, se oni deziras ŝirmi<br />

la plej junajn infanojn, kiuj estas pli sentivaj pri la noceco de fumo. Sed la gepatroj responsas<br />

pri tio. Necesas tiujn ĉi informi. Se oni esperus tiel preventi tabakismon, eble la rezulto estos<br />

kontraŭa. Ju pli ĝenerala estas malpermeso, des pli akceptita ĝi estas, tiel ke oni ĝin ne<br />

rigardas kiel segregacion, apartigon. Necesus tre malfidi ĉiun regulon celantan specialajn<br />

grupojn.<br />

Rilate al gepatroj, infanoj bezonas firmecon, kiu ilin trankviligas. Se la gepatroj ne<br />

fumas, ili evidente facile povas malpermesi. Sed trudemo ofte vekas provokon kaj ribelon.<br />

Necesas, ke la malpermeso devenu nature el objektiva informo, kiu devus esti la norma<br />

mesaĝo de adolto al infano. Ĝi ne ekskluzivas ke oni povos kompreni la allogon provi<br />

cigaredon, kaj ke oni estos pardonema al tiuj, kiuj provis, dum oni rediros la mesaĝon. Se la<br />

gepatroj fumadas, ili devos alfronti la kontraŭdiron malpermesi, kion ili permesas al si. Jen<br />

problemo de malpermeso al apartaj specialaj grupoj. <strong>La</strong> malpermeso al neplenaĝuloj estas<br />

danĝera, ĉar la infano povas ĝin interpreti tiel: "Mi rajtos kiam mi havos la aĝon!", kaj<br />

senpacience atendi tiun aĝon. <strong>La</strong> gepatroj devus pli trafe diri: "Mi dezirus fumĉesi, mi provis,<br />

mi denove provos, sed tio estas tiom malfacila, ke mi ŝatus ke vi ne estu kaptota en la<br />

enfalilon kien mi falis". Devigi sian infanon enspiri buŝplenon da fumo, kaj ridi kiam ŝli tusas,<br />

certe ne estas la plej bona preventa metodo. Oni rigardas normala kaj sendanĝera ke la infanoj<br />

lude imitas fumadon. Tamen, usona esploro konkludas, ke ĉokoladaj cigaredoj kaj aliaj<br />

similaj sukeraĵoj en paketoj elvokantaj konatajn cigaredajn markojn duobligas la riskon, ke la<br />

infanoj fumos. <strong>La</strong> infanoj aĉetus ofte tiajn cigaredojn kaŝe de la gepatroj. Tio konstituas jam<br />

la komencon de transpaŝo. <strong>La</strong> tabakaj firmaoj evidente tre malforte reagas kontraŭ tiaj<br />

okulfrapaj krudaj imitoj de siaj markoj.<br />

Eduki junulojn estas ilin armi, por ke ili iĝu adoltoj kapablaj alfronti la kaptilojn kaj<br />

rifojn de vivo. Deziri nur ŝirmi ilin estas ilin infanigi kaj malfortigi.<br />

Praktikigu al ŝli sporton<br />

Komuna parolado, forte akceptita, prezentas sporton kiel universalan panaceon kontraŭ<br />

ĉiuj perturboj de adoleskeco. Malgraŭ la dolorigaj ekzemploj de ferocaj kaj iafoje mortigaj<br />

bataloj en stadionoj, oni pensas, ke sufiĉas konstrui pli da stadionoj por havi belan sanan<br />

junularon, ŝirmitan kontraŭ alkoholo, tabako kaj drogo. Pasio je sporto devus sproni la<br />

junulon forkuri de cigaredo, kiu malgrandigas korpajn kapablojn. Oni petis junulojn blovi en<br />

spirometrojn por elmontri ke fumantoj havas malpli grandajn spirajn kapablojn, kaj tiel ilin<br />

instigi ne fumi. Ne bonŝance. Kiam oni aĝas ĉirkaŭ 15-jarojn, eĉ kiam oni jam estas fumanta<br />

de kelkaj jaroj, la pulmaj damaĝoj estas ankoraŭ ne sufiĉe gravaj por kaŭzi mirindajn kaj<br />

mezureblajn spirodeficitojn. Plie, la ĉampiono de la klaso ofte havas pli bonan spiran<br />

funkcion ol la aliaj, ĉar ŝli nature pli rapide kuras. Pro tio ke oni ŝlin admiras, ŝli estas<br />

kontraŭekzemplo se ŝli fumas. Alia insido estas la mezuro de karbono-monooksido en la<br />

elspira aero. Ĝia fameco devenas de la eblo montri per nombro videbla sur ekrano kiom<br />

fumantoj estas toksiĝintaj. Tiam oni faras belan paroladon pri karbono-monooksido, kiu<br />

forpelas oksigenon el la ruĝaj globuloj, kaŭzante laciĝon kaj malpliiĝon de korpaj kapabloj.<br />

Bedaŭrinde, la demonstracio ne sukcesas, ĉar ofte la ĉampiono estas tiu, kiu ankaŭ fumas plej<br />

multe. Eblas tion klarigi. Toksita ruĝa globulo transportas malpli da oksigeno. Por tion<br />

kompensi, la organismo fabrikas pli da ruĝaj globuloj. Ŝufiĉas ne fumi dum 24 horoj antaŭ<br />

konkurso, karbono-monooksido foriras, sed ruĝaj globuloj restas. Tiel nia juna sportulo havas<br />

la kapablon oksigeniĝi kvazaŭ ŝli ĵus finis trejnstaĝon en altitudo, aŭ injektis al si multe da<br />

EPO (eritropoezino).<br />

Neniu indico montras, ke sporto malhelpas tabakismon. Unu el miaj studentinoj en sia<br />

tezo analizis enketon ĉe 1319 sportistoj de la Nacia Instituto de Sportoj. Ŝi konkludis, ke<br />

114

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!