La Fumado - Eventoj

senpere sur la boĝioj, kien oni parkis la nefumantojn. La fumantoj tie ekbruligis senhonte
siajn cigaredojn, tial iam la fondinto de la franca asocio de nefumantoj tiris la alarmsonorilon.
De la fama sekvinta proceso komenciĝis la ribelo de nefumantoj. Nuntempe, fumantoj
ekbruligas cigaredon en necesejo. Sed homaj reakcioj estas malsimplaj kaj malfacile
antaŭvideblaj. La reakcioj de grupo aŭ homamaso neniam estas sumo de la individuaj
reakcioj. Iafoje, ili estas diametre malsamaj. Bona tuja efiko ne signifas longan daŭron. La
tereno estas vere minita, ĉefe ĉe junuloj.
La agadoj ĉe junuloj
Multaj prevento-agoj estas lanĉitaj en mezlernejoj kaj liceoj. Ilia iniciato devenas de
bonvolemuloj, instruistoj, lernejaj kuracistoj, asocioj. Ili bone informas, ĉefe pri fumadaj
riskoj kaj dependeca sklaveco. Tiam oni organizas konkursojn de desegnoj. En la klaso, ĉiuj
lernantoj desegnas. Ili reproduktas fidele la informojn, kiujn ili ĵus ricevis. Tie estas ĉiuj
variantoj: ĉerkoj kun kruco el cigaredoj, kandelegoj el cigaredoj, senkarnaj vizaĝoj de kaptitoj
malantaŭ stangoj el cigaredoj, mortkranioj sur krucoj el cigaredoj, cigaredoj forstrekantaj
vojmontrilojn de malpermesita senco, vomigaj cindrujoj, kun sloganoj kiel "Tabako bakas
pulmon" aŭ "Fu! Mi ne fumas". Oni identigis la demonon. Oni ekzorcis. La infanoj bone
amuziĝis. La organizantoj havas bonan konsciencon, ĉar ili agadis. Ĉu efike?
Mi memoras tian agadon en mezlernejo de la Pariza ĉirkaŭurbo. La lernejestro, la
instruisto pri plastikaj artoj kaj la lerneja kuracisto estis organizantaj desegno-konkurson inter
la 12-jaraj lernantoj de la kvina klaso, pro tio ke ili havas la aĝon, kiam oni komencas fumi.
La 105 familioj de la lernejo estis invititaj por admiri la verkojn de siaj infanoj. Laŭplane mi
estis prelegonta pri tabako kaj respondonta la demandojn. Oni eĉ antaŭvidis fest-trinkon. Ni
nin retrovis kvar, la lernejestro, la instruisto, la kuracisto kaj mi. Ekspozicio de la plej bonaj
desegnoj ĉirkaŭiris tra la diversaj lernejoj de la regiono. Taksi tiajn agadojn estas evidente
preskaŭ neeble. Tamen, tiu eksperimento ne sufiĉe interesis la infanojn, por ke ili efike instigu
siajn gepatrojn almenaŭ admiri iliajn verkojn. Sed eble ili iam sentos ĝian efikon.
Ĉu tabako mortigas? Sed ankaŭ rulsketilo mortigas; transiri straton sen rigardi mortigas;
petoli inter ŝtonegoj mortigas; sporto mortigas; batali mortigas; misgluti mortigas. Klakigu
vian sekurzonon! Ĉesu ludi kun tiu tranĉilo! Ne kliniĝu el la fenestro! Ne tuŝu la konektingon!
Ne enaŭtiĝu kun nekonatuloj! Ne akceptu bombonojn! Ne kuru sur la ŝtuparo! Ne ludu kun
alumetoj! Lavu viajn manojn antaŭ ol manĝi, ili estas plenaj je mikroboj! Vi tuj sufokiĝos per
tiu plasta sako! Ne grimpu sur la arbon! Ne lin strangolu! Ne tion faru, estas danĝere! Infano
travivas en arbaro de danĝeromontriloj, krisignoj sur flavaj trianguloj, krucoj kun mortkranioj
sur ruĝaj trianguloj. Meze de tiu fona bruo de amaso da signaloj, kiun sencon atribui al
tabakaj avertiloj, tiel foraj ĉe fino de la vojo, ke ili ŝajnas mitoj? La premo sur infano estas
tiom granda, ke ŝli povas eskapi la angoreton nur sin imagante nevundebla, kiel ĉiuj herooj de
bildrakontoj.
Bona preventado devus komence mildigi la angoreton.
Malpermesoj fumi
La etoso multe ŝanĝiĝis. Rajte, nefumantoj kalcitras, ekprocesas. Al turmentetadoj, ili
reagas iafoje per agresemo. Sed tamen necesas sin demandi: ĝis kiu grado la socio kapablas
toleri subpremon? Kiun trudon ĝi pretas toleri, ĝis krita punkto de refuta reakcio kontraŭ la
dezirataj celoj? Instruita de la usona sperto, la franca leĝo celis atingi minimuman
interkonsentadon por eviti glitadon al netoleremo. Tiel ĝi evitis la ekscesegojn de
puritanismo. Malpermeso fumi en publikaj lokoj estas iafoje bonege respektata, ekzemple en
poŝtoficejoj, bankoj, kantinoj. Oni komprenas la malfacilaĵojn ĝin apliki en malgrandaj
112