Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara
Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara
Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Garun garapena<br />
egun<strong>eta</strong>n, baina 40. eguna arte, ez zen behin betiko heltzea lortu (Murphy <strong>eta</strong><br />
Magness, 1984).<br />
Aktibitate neurokortikalaren garapenari dagokionez, jaiotza momentuan<br />
heltzeke dagoela, ikusi da. Honela, arratoiaren aferentzia talamokortikalak, plaka<br />
kortikalera, jaiotzaren inguruan heltzen dira. Baina lehenengo sinapsiak, jaio ondoko<br />
seigarren eguna arte ez dira eratzen (Lund <strong>eta</strong> Mustari, 1977). Dena den, kortex azpiko<br />
konexio eferenteak, aferentzia kortikalak baino lehenago sortzen direla dirudi.<br />
Beraz, esan dezakegu, jaio ondoko lehenengo egunean, garun-kortexean<br />
ezarritako sinapsien dentsitatea, nahiko baxua dela animalia helduaren aldean. Beraz,<br />
badirudi, dentsitatea, garapenarekin batera handituko dela (Coyle <strong>eta</strong> Molliver, 1977;<br />
Markus <strong>eta</strong> lank., 1987). Gauza bera gertatzen da gainontzeko garun-atal<strong>eta</strong>n, heltzea<br />
desberdina izan ahal bada ere.<br />
Jaio ondoko garapenaren lehenengo aste<strong>eta</strong>n zehar, lisosomek dendrit<strong>eta</strong>tik<br />
somara <strong>eta</strong> alderantziz, ikasitako atalaren arabera, joaten dira (Roberts <strong>eta</strong> Gorenstein,<br />
1987).<br />
Arratoiaren usain-erraboila gehigarriaren bolumena %600-tan handitzen da<br />
jaiotza momentutik 18. eguna arte. Eta egun hon<strong>eta</strong>tik aurrera, 60. eguna arte,<br />
lortutako balio maximoaren %66-an txikitzen da (Rosselli-Austin <strong>eta</strong> lank., 1987).<br />
Gizakiaren haurtzaroan, garunaren jaio ondoko hazkuntza, oso azkarra da. Bost<br />
urtetik hamar urte arte astiroago doa, <strong>eta</strong> nerabezaroan, garapenaren bukaeran,<br />
hazkuntza oso txikia gertatzen da. Garunaren jaio ondoko hazkuntzaren erdia,<br />
lehenengo urtea bukatzean gertatzen da, hiru laurdenak hiru urte aldera <strong>eta</strong> 9/10<br />
zazpigarren urtean. Garunaren hemisferioen jaio ondoko hazkuntza, substantzia zuria<br />
dela <strong>eta</strong> gertatzen da (Perez-Casas <strong>eta</strong> Bengoechea, 1967).<br />
Ingurumeneko kinaden aberaztasunak, neuronen kopuruan, nukleoan, neurona<br />
bakoitzeko dagoen sinapsi kopuruan <strong>eta</strong> bere dentsitatean eragina du. Ikerlan<br />
desberdin<strong>eta</strong>n frogatu da aldak<strong>eta</strong> hauek, arratoiaren kortex okzipitalean gertatzen<br />
direla, <strong>eta</strong> kortex frontalean ia ez dutela eraginik. Honela bada, kanpoko estimuluek<br />
eragin gehiago dute katuaren ikusmen-kortexean, kortex motorean baino (Beaulieu <strong>eta</strong><br />
Colonnier, 1988).<br />
Sarrera 39
Change language