Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara

Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara

euskara.euskadi.net
from euskara.euskadi.net More from this publisher
26.08.2013 Views

SARRERA 1. NEUROPEPTIDOAK 1.1. SARRERA Neuropeptidoak Zelularteko komunikazioa, oinarrizko funtzioa da izaki bizidun guztietan. Nerbio Sistema Zentralean (NSZ) neurotransmisore izena hartzen duten mezulari kimikoen bitartez ematen da. Konposatu hauek, jatorri neuronala duten substantzia kimikoak dira. Pitzadura sinaptikora askatzen dira eta hartzaile presinaptiko edo postsinaptikoetara lotuz jokatzen dute. Zenbait substantzia peptidiko, komunikazio neuronalaren osagai moduan joka zitekelako behin-betiko froga, 70. hamarkadan egin ziren zenbait aurkikuntzei esker gertatu zen: (a) ordurarte hipotalamikotzat hartutako hormonak, hipotalamo kanpoko NSZeko guneetan topatzea (Leppaluoto eta lank., 1978), (b) hartzaile opioideekin selektiboki lortzeko gai diren peptidoen aurkikuntza NSZ-ean (Simon, 1973); (Terenius, 1973), (c) horma gastrointestinalean edo erlazionaturiko guruinetan aurkitutako peptidoen aurkikuntza garunean (Von Euler eta Pernow, 1977) eta (d) oxitocina eta vasopresina (Kelly eta Renaud, 1978) eta hipofisi-hormonen jariapena kontrolatzen duten hipotalamo-hormonen jatorri neuronalaren aurkikuntza. Horrek, ugaztunetan neurona peptidergikoaren kontzeptua ezarri zuen (Scharrer, 1978). Neuropeptidoek, beste neurotransmisoreen aldean, zenbait ezaugarri berezi dute: kokapen espezifikoagoa dute, kontzentrazio txikiagoetan (monoaminak baino mila bider txikiagoak) ekiten dute, bere ekintza nagusiki, neuromoduladorea da, eta sintesi, anderakuntza eta ordezkapen abiadura desberdina dute. Sarrera 3

Neuropeptidoak dira: 4 Hurrengo taulan, NSZean isolatutako neuropeptido garrantzitsuenak aurkezten Sarrera Peptido opioideak Proopiomelanokortina (POMC) Beta-endorfina N-azetil-beta-endorfina A Proentzefalina Met-entzefalina Leu-entzefalina Amidorfina Metorfamida Oktapeptidoa Heptapeptidoa B Proentzefalina (Dinorfinak) β-Neoendorfina β-Neoendorfina A Dinorfina (1-8), (1-17) B Dinorfina (Rimorfina) Leumorfina (B Dinorfina,1-29) Peptido hipotalamikoak TRH LHRH (GnRH) Somatostatina kortikoliberina (CRH) Somatokrinina Basopresina Oxitozina Neurofisina Hipofisi-peptidoak ACTH (de la POMC) β-MSH (de la POMC) Peptido gastrointestinalak Protakikininas P Substantzia (SP) K Substantzia (SK) Hesteetako polipeptido basoaktiboa Kolezistokinina (CCK-8) Gastrina Neurotensina Neuropeptido Y Neuripeptidoa (NPY) Areko polipeptidoak Bonbesina Intsulina Glucagoia Sekretina Beste peptidoak Angiotentsinak Bradikinina Karnosina Loaren peptidoak Galanina 1. TAULA : NSZ-ean isolatutako neuropeptido garrantzitsuenak.

SARRERA<br />

1. NEUROPEPTIDOAK<br />

1.1. SARRERA<br />

Neuropeptidoak<br />

Zelularteko komunikazioa, oinarrizko funtzioa da izaki bizidun guzti<strong>eta</strong>n.<br />

Nerbio Sistema Zentralean (NSZ) neurotransmisore izena hartzen duten mezulari<br />

kimikoen bitartez ematen da. Konposatu hauek, jatorri neuronala duten substantzia<br />

kimikoak dira. Pitzadura sinaptikora askatzen dira <strong>eta</strong> hartzaile presinaptiko edo<br />

postsinaptiko<strong>eta</strong>ra lotuz jokatzen dute.<br />

Zenbait substantzia peptidiko, komunikazio neuronalaren osagai moduan joka<br />

zitekelako behin-betiko froga, 70. hamarkadan egin ziren zenbait aurkikuntzei esker<br />

gertatu zen: (a) ordurarte hipotalamikotzat hartutako hormonak, hipotalamo kanpoko<br />

NSZeko gune<strong>eta</strong>n topatzea (Leppaluoto <strong>eta</strong> lank., 1978), (b) hartzaile opioideekin<br />

selektiboki lortzeko gai diren peptidoen aurkikuntza NSZ-ean (Simon, 1973);<br />

(Terenius, 1973), (c) horma gastrointestinalean edo erlazionaturiko guruin<strong>eta</strong>n<br />

aurkitutako peptidoen aurkikuntza garunean (Von Euler <strong>eta</strong> Pernow, 1977) <strong>eta</strong> (d)<br />

oxitocina <strong>eta</strong> vasopresina (Kelly <strong>eta</strong> Renaud, 1978) <strong>eta</strong> hipofisi-hormonen jariapena<br />

kontrolatzen duten hipotalamo-hormonen jatorri neuronalaren aurkikuntza. Horrek,<br />

ugaztun<strong>eta</strong>n neurona peptidergikoaren kontzeptua ezarri zuen (Scharrer, 1978).<br />

Neuropeptidoek, beste neurotransmisoreen aldean, zenbait ezaugarri berezi<br />

dute: kokapen espezifikoagoa dute, kontzentrazio txikiago<strong>eta</strong>n (monoaminak baino<br />

mila bider txikiagoak) ekiten dute, bere ekintza nagusiki, neuromoduladorea da, <strong>eta</strong><br />

sintesi, anderakuntza <strong>eta</strong> ordezkapen abiadura desberdina dute.<br />

Sarrera 3

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!