Gizarte eta nazio errepresentazioa telebista-albistegietan - Euskara

-Una cultura moderna: que logre adecuarse a dar respuesta a la
problemática y necesidades de un sociedad moderna, desde un marco
propio.
-Una cultura que se base en la solidaridad con el resto de
culturas que se encuentran en el mismo proceso de construcción que la
vasca.
-Una cultura dinámica que avance, que siga desarrollándose,
fijándose nuevas metas, nuevas respuestas a una socedad en continuo
desarrollo. " (Eusko Jaurlaritza. Kultura Saila, 1992)
Lehenago esan dugun bezala, aipaturiko parametroak, telebista
desberdinen oinarrizko deklarazioetan agertzen direnak dira, baina ordea,
eguneroko programazioan noraino gauzatzen diren aztertzea beste kontu bat
da. Izan ere, kultur programazioak betetzen duen denbora-kopurua, bestelako
edukina dituzten telesaioekin alderatuz, ez da hain handia. Ondoren aipatuko
dugunez, gauza bat da telebistek egiten dituzten "oinarrizko deklarazioak" eta
beste bat eguneroko programazioan gauzatzen den praktika.
1992.ean, Euromonitor 1 izenaz, bost europar estatuetan (Alemania,
Espainia, Frantzia, Italia eta Britaina Handia) ikerketa-lan bat jarri zen martxan
bertako telebista-kateetan ikus zitezken programa moetak zelakoak ziren
jakiteko. Azterketak erakusten dituen datuen arabera, fikzioa, haurrentzako
saioak, informazioa eta kirolak ziren nagusi, eta "bestelako" programa multzo
ahulean kokatzen ziren dibulgazioari dedikaturikoak, alegia, kulturarekin
zerikusia zutenak.
Estatu espainiarreko kasuari mugatuz 2 , eta Sofres audimetria eta
audientzia azterketa lanak egiten dituen entrepresaren datuek adierazten
dutenez, kultur-programazioa ez da emitituriko ordu kopuruaren ehuneko
hamarrera heltzen. Gainera, kontuan hartu behar da, aipaturiko %10ean,
dibulgatibo etiketapekoak zenbakitzen direla, alegia: zientzi eta natura, gai
sozialak, formatiboak eta, hauen artean, kulturala gai modura dutenak 3 ..
Telebistak duen garrantzi soziala medio, herritarren kulturalizazioan paper
garrantzitsua jokatzea leporatu izan zaio beti. Kulturak gizartearen izakera
kolektiboan duen errola eta honen baitan hizkuntzak duen funtzio errepasatu
ditugu aurreko lerroetan. Izan ere hizkuntza nortasun kulturalean elementu
nagusietako bat kontsideratu egin izan da. Hizkuntzei atxikitzen zaien funtzio
instrumental eta sinbolikoa gogoratu ditugu pasarte hauetan. Bereziki
euskararen kasuan fijatuz, bera izan baita euskal nortasun kolektiboaren
definizioan gehien aipatua izan den osagarria. Euskaltzaindiak idatzi duenez:
1 Ikerketa-lan honi buruzko zehaztasun gehiago gura izan ezkero, ikus, PRADO, E.,
"Tendencias internacionales de programación televisiva". Telos, 31 zkia iraila-azaroa.
1992: 66-71 orr. eta PRADO, E., HUERTAS, A. eta PERONA, J.J., "España: nuevos
modelos de programación". Telos, 31 zkia, iraila-azaroa. 1992 : 72-84 orr.
2 Kultur programazioak, Estatu espainiarreko telebisten programazio eta programatikan
duen lekua eta berezitasunak ikertuz, ikus: Cultura, 51. zkia. 1993.eko abendua: 27-42
orr., "Televisió i Cultura" titulupean eranskin monografiko bat argitaratu izana,
3 Estatu espainiarreko telebistagintzak duen eskeintza eta demandaren arteko erlazioa
aztertuz, SARASOLA, P., hitzaldi interesgarri bat eman zuen "La evolución de las
audiencias: el interés público y los valores sociales en la radiotelevisión en Europa
occidental" tituluaz, Giza Faktorea Irrati-telebistan izeneko jardunaldietan. Euskal
Herriko Unibertsitateko Kazetaritza Sailak antolatu zituen Bilbon aipaturiko
jardunaldiak,1993.eko maiatzaren 19, 20 eta 21ean, testu mimeografiatua.
____________________________________________________________
GIZARTE ETA NAZIO ERREPRESENTAZIOA TELEBISTA-ALBISTEGIETAN.
Euskal Herria Teleberri, Telenavarra eta Telenorte albistegietan. 52