Gizarte eta nazio errepresentazioa telebista-albistegietan - Euskara

Telebistak errealitearen eraikuntzan jokatzen duen errola aztertuz,
ikerketa ugari burutu da, eta tokian tokiko salbuespen eta berezitasunez
gainetik ageri diren emaitzak horrelaxe labur daitezke:
-albistegiak, eguneroko bizitzaren esparrua definitzen dute, non gure
eguneroko bizitza kokatzen den. Marko generiko horretan deskribatzen dira
gizartearen elementu desberdinen interakzio posibleak: subjektu eta ekintza
onartuak, arbuiatuak, lege barruan eta kanpoan daudenak, eta abar.
-albistegien bitartez heltzen zaigu, eguneroko notiziak ordenatzeko
"kutxa", gertaera pertsonal eta mediatikoak elkar interpretatzeko tresna,
kausa eta ondorioak somatzeko, e.a.
-tele-albistegien eginbeharrik nagusiena ez da beraz, notizia soil eta
solte baten mailakoa, bai ordea albistegia eta sistema telebidezkoa tresna
modura erabiliz, egungo statu quo-aren legitimatze eta mantentzerako
esparru interpretatiboa sortzea, non gizartearen beste elementuak, biztanleak,
gertaera sozial eta politikoak, ideologikoak eta naturalak ulertu eta sozialki
integratuak izan daitezkeen.
Komunikabideen bitartez zabaltzen den errealitatea produktu bat da,
Tuchman-en (1978) hitzetan: "Instituzio sozial baten produktua da notizia".
"Film informatiboak", albistegia deitua izan den bezala,
egunerokotasunena aurkitzen du lehengaia (egunaren kabuz gertatzen dena)
zatitu egiten du (fragmentatu) eta bertatik garrantzitsuak konsideratzen dituen
puskak ateratzen ditu (aukeratu/ deskontestualizatu), baina prozedura
manipulatzaile hori, denbora eta espazioarenarekin bezala ezkutuan
mantentzen du eta hain ondo zeren zabaldua dagoen ideia da : "telebistako
albistegiek faktoak ematen dituela eta ez interpretazioak".
Gertaera jatorriz ezagutu duen tetuingurutik aterea izango da, eta
nork/non/noiz/zer notizigarritasunaren ardatzari segituz, errealitate mediatikoan
birkontestualizatua izango da; orduan gertaera hura notizia bilakatuko da.
Doelker-ek (1982) idatzi duen bezala
"Errealitatea bera ezin da birsortu, bai ordea errealitate horren
erreferentzi bat. Hizkerako zeinuekin bezala, errealitatea bera izan
gabe, irudia eta soinua errealitate baten ordez daude." (DOELKER,
1982: 17) (itzulpena gurea da)
Gauzak argiago utzi guran, notiziaren produktu izakera eta fabrikazio
mekanikari buruzko aipamenen bat egin badugu ere, Woodall (1986), "The
Main Source" izeneko liburuan idazten duen atalean dioenean: telebistak duen
garrantzia ezin da neurtu notizi bakan baten bidez (eguneroko emisioan ematen
diren aldaketa niminoak izanik bestalde) baizik eta eskeintzen dituen marko
generiko eta orokorretan, egunez-egun errealitate mediatiko egituratuz
erabiltzen dituen moldeak. Woodall-ek dioenez marko generiko hauek,
testuinguru hauek akumulatiboki sortzen dira eguneroko emisioetan.
Antzinatik dator masa komunikabideek gizartearen status quo
legitimatzioaren papera ematen dioten iritziak., duela gutxi ere Glasgow Media
Group-ekoek (1977, 1980 eta 1982) gordinki esan zutenez: "konzientziaren
industria da, egungo hierarkia saltzea dute negoziorik handiena". Tuchmann-ek
(1983) azpimarratzen duenez, "Notiziak Estatu garaikoa legitimatzen du,
ahistorizitatea eta konkretuaren logika gertaeren kontingentzian azentua jarririk
azterketa arbuiatzen da."
____________________________________________________________
GIZARTE ETA NAZIO ERREPRESENTAZIOA TELEBISTA-ALBISTEGIETAN.
Euskal Herria Teleberri, Telenavarra eta Telenorte albistegietan. 23