Gizarte eta nazio errepresentazioa telebista-albistegietan - Euskara

Informazioa errealitatearen eraikuntzaren baitan ulertu beharra dagoela
aipatzen du Grossik, eta ez errealitatearen islada edo selekzio modura.
Gertaerak mutuak direla aipatzen dute Villafañe, Bustamante eta Pradok (1987)
eta lekuko izan direnentzako bakarrik edukiko dute zentzua. Baina,
komunikabideak gertaera horretaz jabetzen badira, historiko eta sozialki
agintean dauden arau eta balioen arabera, aukeratuak, landuak eta eskeiniak
badira, errealitate sozialaren parte izatera helduko dira.
Komunikabideak beraz, eginbehar honetarako espezialdu eta
legitimaturiko aparatuak, notiziatuak izango diren gertaerak aukeratzen dituzte,
bere elementuak, pertsonaiak, objektuak lehengai gisa hartuko dituzte eta
narrazio baten bidez eskenaratuko dute. Verón-ek (1983) idatzi duenez,
"los acontecimientos sociales no son objetos que se
encuentren ya hechos en alguna parte en la realidad y cuyas
propiedades y avatares nos son dados a conocer de inmediato por
los medios con mayor o menor fidelidad. Sólo existen en la medida
en que estos medios los elaboran" (VERON, 1983: 201)
Errealitate soziala, beste faktore batzuen laguntzaz, baina nagusiki,
komunikabideen produktua dela diotenek, urte luzez hain zabalduak izan diren
bi teoria ezeztatzen dituzte, erabat. Informazioaren teoria liberal-demokratikoa
eta ispiluarena ("mirror theory") gainbehera datoz, oraingo ikuspegi berritik.
Teoria liberala defenditzen dutenentzako, sistema politikoa eta
komunikabideena independienteak dira. Batzu eta besteek eskeintzen dituzten
errealitatearen definizioak ez dute zergatik berberak izan beharrik. Gainera,
jendeak merkaturatzen diren produktu informatibo anitzen artean (medioak eta
hauen baitako soporte ugariak) aukeratu ditzake egokiagoak kontsideratzen
dituenak, horretarako librea delarik.
Bigarrenez, "ispiluaren" defendatzaileak aipatuko ditugu. Kazetariaren
zeregin profesionalaren objektibitatea aldarrikatzen dute hauek. Jarrera honen
aldekoen ustez, errealitatea isladatzea besterik ez du egin behar kazetariak.
Errealitatetik interesgarriagoak diren gertaerak aukeratu eta modu
estandarizatu eta inpertsonalean aurkeztuz.
Tuchman-en esanetan, aldiz, notizia produktu bat da, testuinguru sozial,
historiko eta ekonomikoan emana baina, gainera, profesional batzuek
buruturikoa. Fabrikazio lanean parte hartu dituzten elementu eta agente
desberdinei buruzkoak jakitea interesgarria da, esate baterako, kazetarien lanbaldintzak,
jarrerak eta ideario profesionala. Guzti hauek landu dituztenen
artean Newsmaking-aren bidea jorratu dutenak kokatzen dira: Golding eta Elliot
(1979), Altheide (1976), Schlesinger (1978), Tuchman (1978), Cesareo (1986),
besteak beste.
Aipatu besterik egingo ez dugun Newsmaking-aren "sokakoen" iritziz,
komunikabideek eskeintzen dituzten produktuetan igorleen soziologiak eta
prozedura produktiboek zeresan handia dute. Ikerlari hauen ustez, Gatekeeperetik
hasi, Newsmaking-aren barruan garrantzi informatibo eta notizigarritasun
faktoreak definituz segi eta errutina produktiboetara pasaz, uler daiteke egungo
kazetarien zeregina eta produkzio informatiboa. Faktore anitz hauek ikertzetik
lor daiteke produktu informatiboen izakera eta, beste neurri baten, eraginari
buruzko ezagutza. Izan ere, errealitatearen eraikuntzan hain garrantzitsua den
____________________________________________________________
GIZARTE ETA NAZIO ERREPRESENTAZIOA TELEBISTA-ALBISTEGIETAN.
Euskal Herria Teleberri, Telenavarra eta Telenorte albistegietan. 21