Gizarte eta nazio errepresentazioa telebista-albistegietan - Euskara

newsmaking-a lantzen dutenen bitartekoa oparoa da, lanbide honen ingurukoak
ezagutzkeo orduan.
Telebistak errealitate sozialaren eraikitzaile lana ikertzeko orduan bi izan
dira abiapuntu gisa hartu izan direnak: makro eta mikrosoziologikoa. Lehenaren
aldeko ikertzaileen ustez, interesgarria da ezagutzea instituzio sozialen arteko
harremanak eta hauek telebistarengan duten eragina, audientzia globalak eta
guzti hauen efektua aldaketa sozialean. Notizien esparru zehatzetara jeitsiz,
Tuchman-ek (1978) gogoratzen digunez, jarrera honen defendatzaileen ustez
notiziak gizartea isladatzen du, kazetari eta enpresa informatiboen eraginez
baino, notiziak egitura sozialaren arabera gauzatzen dira.
Telebistaren eragina ikuspegi mikrosoziologikotik ikertzen dutenentzat,
aldiz, telebistan jarduten diren profesionalen lan eta errutina produktiboak
aztertzea interesgarriagoa da.
Bi ikuspegiak, orokorragoa lehena eta elementu zehatzagoetatik egina
bigarrena, bateratu eta bietatik datu osagarriak lortu daitezkeela esaten
dutenak (Rositi, 1982) ere ugaldu dira, azken denboraldian. Gu ere jarrera
bateratzailearen aldekoak izanik, lehenik eta behin jo dezagun Berger eta
Luckmann-ek eginiko bide teorikoari jarraituz, profesio periodistikoa nola ulertu
behar den gogoratzera. Izan ere, lan-erak eta mekanikek eragin handia izango
baitute produktu mediatikoa izango denaren gauzatzean baina baita ere
"informazioaren industriak" eskeintzen duen kontsiderazio soziala.
Aipatutako Berger eta Luckmann ikerlarien esanetan, edozein ezagutza
transmititua izan dadin, beharrezkoa da aparatu sozial definitu bat egotea non
igorle eta hartzaile papera markatua izango duten aktoreak aurkituko diren.
Modu honetara bakarrik ulertu daitezke ezagutzaren transmisio modu
tipifikatuak suertatzea. Testuinguru honetan komunikabideak sozialki
instituzionalizaturiko aparatuak dira. Bere baitan, errealitatearen eraikuntzan
hain beharrezkoa den ezagutza transmisio, modu legitimatuz, egingo duten
profesionalen egitekoa kokatzen da.
"...es la tipificación, y el grado de institucionalización que la
determina, la que permite caracterizar la validez de estas prácticas de
estos roles como formas de acción socialmente intersubjetivamente
realizadas, conducentes, pues, hacia la determinación de una
realidad que se somete a un proceso de objetivación
institucionalmente fundada, socialmente reconocida, y legitimada en
su rol de constructores de la realidad social..." (SAPERAS, 1987: 152)
Errealitatearen eraikuntzan, komunikazioaren profesionalari dagokion
errola beraz, sozialki legitimatua eta instituzionalizaturikoa da. Grossik (1985)
aipatzen duenez, errealitateari buruzko informazioa emateko errol atribuzio hori
akordio eta konfidantzan oinarritzen da. Hain zuzen ere, kazetalgintzaren
praktika instituzionalizatu hauen bidean ulertu beharrekoak dira objektibazioa
eta autolegitimazio mekanismoak.
"...es correcto hablar -como hacen coherentemente casi todos
los estudiosos que recientemente han tratado este tema- de
información como construcción de la realidad (y no como simple
reflejo o selección de la misma), por cuanto en términos
sociofenomenológicos se trata de un proceso de objetivación regido
o bien mediante prácticas institucionalizadas (la tipificación, las
rutinas), o bien mediante mecanismos de autolegitimación" (GROSSI,
1984: 379)
____________________________________________________________
GIZARTE ETA NAZIO ERREPRESENTAZIOA TELEBISTA-ALBISTEGIETAN.
Euskal Herria Teleberri, Telenavarra eta Telenorte albistegietan. 20