Gizarte eta nazio errepresentazioa telebista-albistegietan - Euskara

Inguratzen gaituen gizartearen pertzepzioa itxuratzen dute
komunikabideek, efektu kognitiboen teoriak esaten duenez. Efektu kognitiboak
delakoarekin azpimarratu gura da, norainokoa den gure
pertzepzioan/ezagutzan komunikabideek duten eragina, noraino dakiguna
komunikabideen bitartez heldu zaigun, zein punturaino jakintzat ematen ditugun
gauzak irrati-telebisten bitartez ikusi eta ikasiak ditugun, eta beste erabatera
esanda, noraino gure errealitatea komunikabide horien bitartez sortua eta
osatua dugun.
Efektu kognitiboen ikerketan aritu izan direnak lau multzo teorikoetan
pilatu daitezke, horretariko bakoitzak komunikabideen eragina modu berezi
batez ikusten duelarik. Banan banan, modu laburrean bada ere, aipatuko ditugu
ikerketa-korronte bakoitzaren punturik nagusienak.
Komunikabideek Iritzi publikoa (IP) egituratzeko duten ahalmenaz
azterketak egin dituztenak gainbegiratuko ditugu lehenengo. Jarrera honen
defendatzaileen ustez (McCombs eta Shaw, 1972; White, 1950; Becker,
McCombs eta McLeod, 1975, besteak beste), komunikabideek iritzi publikoa
sortu eta bideratu egiten dute, eztabaida sozialerako gaiak proposatu,
hierarkizatu eta hauetaz erizpide orokor batzuk emango dituzte. "Agenda
setting" (Agenda ezarpena) izeneko teoria bide honetatik doa: komunikabideek
gai batzuk botako dituzte plazara guk eztabaidatu ditzagun. Zertaz arituko
garen markatuz eta aldi berean "inposatuz" gai horietaz iritziren bat eduki
beharra.
"La idea básica de la 'Agenda-Setting' afirma la existencia de
una relación directa y causal entre el contenido de la agenda de los
media y la subsiguiente percepción pública de cuáles son los temas
importantes del día. Se afirma un aprendizaje directo de los
miembros del público respecto de la agenda de los media.
Obviamente, la gente puede aprender sólo aquellos mensajes a los
que se expone (...). La 'Agenda-Setting' se origina en el ámbito
general referido a cómo la gente organiza y estructura el mundo a su
alrededor. La metáfora de la 'Agenda-Setting' es una
macrodescripción de este proceso" (McCOMBS, 1981) 1
Iritzi publikoa osatzeko orduan komunikabideek duten ahalmen sinbolikoa
landu dutenen artean "Tematizazioaren" jarraitzaileak aipatuko ditugu bigarren.
"Agenda ezarpena"-ren parametroetatik hurbil, ikerketa enpirikoetan oinarrituta
baino, hausnarketa eta espekulazioaren eremuan aritu da. "Tematizazioaren"
sorreran Niklas Luhmann-ek, 1978an, idatziriko artikulua egon arren, jarrerateoriko
hau aberastuz aritu dira, besteak beste, Bökelmann (1983) eta Rositi
(1980 eta1982).
Luhmann-ek zioena bertsionatuz,
"la tematización se define como el proceso de definición,
establecimiento y reconcocimiento público de los grandes temas, de
los grandes problemas políticos que constituyen la opinión pública,
mediante la acción determinante de los medios de comunicación de
masas" (SAPERAS, 1987: 92)
1Enric Sapera-ek aipatua Los efectos cognitivos de la comunicación de masas izeneko
liburuan. Bartzelona. Ariel. 1987: 58-59.
____________________________________________________________
GIZARTE ETA NAZIO ERREPRESENTAZIOA TELEBISTA-ALBISTEGIETAN.
Euskal Herria Teleberri, Telenavarra eta Telenorte albistegietan. 15