Gizarte eta nazio errepresentazioa telebista-albistegietan - Euskara

den, alegia, galbahea non eta zein faktore profesionalen arabera erabiltzen
den.
Gatekeeping eta Unwitting bias izenaz ezagutu izan diren ikerketakorronteek
diotenez, notizien aukeraketa egiteko orduan aurkitzen diren
faktoreen artean koka genitzake: notizien interesgarritasunaz gain, medioaren
mekanika produktiboak eta baita kolegen erreferentzialtasuna.
Ikerketa-alor beretsuan garatu zen beste korronte bat Newsmaking izenaz
ezaguna egin da. Bertan, kazetarien kultura profesionalak eta lan-antolaketan
sorturiko logika-produktiboa bateratzen dira. Modu honetara, erredakziora
helduko diren berrien sailkapena egiteko notizigarritasun erizpideak markatuko
dira, berri batzuk albora utzi eta bestea apur batzuk emitituak izan daitezen.
"La noticiabilidad está constituida por el conjunto de requisitos
que se exige a los acontecimientos -desde el punto de vista de la
estructura del trabajo en los aparatos informativos y desde el punto de
vista de la profesionalidad de los periodistas- para adquirir la existencia
pública de noticias" (WOLF, 1987: 216)
Notizia kontsideratzen da beraz, bapatean eta boladaka, erredakzioetara
heltzen diren berri multzotzar horren artean erizpide operatibo batzuen
ondorioz aukeratuak suertatzen direnak. Notiziak dira, kazetal-makinariaren
barruan landuak izan daitezkeen produktu informatiboak.
Albistea produktu modura kontsideratzea eta fabrikazio erizpide batzuk
egon badaudela aitortzeak, zuzenean eramaten gaitu "notizia balioak" eta
"errutina produktiboen" aipamenera.
Newsmaking-aren barruan "notizia balioak" deituak izan direnak hauexek
dira, Golding eta Elliot-en (1979) esanetan:
"Los valores/noticia son utilizados de dos maneras. Son criterios
para seleccionar entre el material disponible en la redacción los
elementos dignos de ser incluidos en el poducto final. En segundo
lugar, funcionan como líneas-guía para la presentación del material ,
sugiriendo qué es lo que hay que enfatizar, lo que hay que omitir,
dónde dar prioridad en la preparación de las noticias que se presentan
al público. Los valores/noticia son por tanto reglas prácticas que
incluyen un corpus de conocimientos profesionales..." (GOLDING eta
ELLIOT, 1979: 114) 1
Notizia balioak lau multzotan sailkatuak izan dira: notiziaren edukinaren
araberakoak; produktu informatiboa gauzatzeko materialearen
eskuragarritasunaz erlazionaturikoak; ikusentzulearekin lotuta dauden
erizpideak; eta, konpetentziak egiten duen lanak sorturiko ondorioak.
Amaitzeko, eta notiziak fabrikatzeko bidean eragina dituzten faktoreak
aipatzen ari garen honetan, communication research-ak beti azpimarratu izan
du beharrezkoa zaiela kazetariei "errutina produktiboak" erabiltzea. Izan ere,
informazioa produzitzeko orduan dauden etaparik nagusienak (batuketa,
aukeraketa eta aurkezpena) burutu ahal izateko, denbora zein baliabide
eskasia direla eta hainbat lan automatizatu eta errutinarioak bilakatu beharra
dago.
1Mauro Wolf-en La Investigación de la Comunicación de Masas liburuan agertzen da
aipu hau, berea da itzulpena beraz. Op. cit. 223 orr.
____________________________________________________________
GIZARTE ETA NAZIO ERREPRESENTAZIOA TELEBISTA-ALBISTEGIETAN.
Euskal Herria Teleberri, Telenavarra eta Telenorte albistegietan. 92