C-4 funtzionalizaturiko 3- Arilisokinolinen sintesia Jakintza ... - Euskara

Jakintza-arloa: Kimika 

C-4 funtzionalizaturiko 3- 

Arilisokinolinen sintesia 

Bentzo(c)Fenantridinen lorpenerako aplikazioa 

Egilea: RAUL SAN MARTIN FACES 

Urtea: 1997 

Zuzendariak: ESTHER DOMÍNGUEZ, EDORTA MARTINEZ DE MARIGORTA 

Unibertsitatea: UPV/EHU 

ISBN: 978-84-8438-158-7

Hitzaurrea 

1992an hasi zen doktorego tesi honi dagokion ikerkuntz esperimentala. Garai 

hartako kimika sintetikoaren ikuspuntutik, ausart samarrak ziren bertan 

planteiaturiko helburuak. Sekuentzia sintetikoaren tartekariak eta amaierako 

konposatuak, guztiz berriak izanik, aplikazioa aurki lezakete farmakologian, 

jadanik biologikoki aktiboak ziren konposatuekiko egiturazko antzekotasuna 

aintzat harturik. Are gehiago, jadanik zeudenak bezain aktiboak eta toxikotasun 

txikiagokoak. Alabaina, helburu nagusia sintetikoa zen. Honelako sekuentzia 

sintetikoa aurrera eramateko gaitasuna, bertan erabilitako prozedurak ordurarte 

saiatuak ez ziren erreakzionatzailekin egitea, eta zenbait kasutan, beharrezkoa 

izatekotan (eta hala suertatu zen) prozedura berriak asmatzea eta doitzea ziren 

ikerkuntz lan honen gakoak. 

Hainbat arlotan izan zen arrakastatsua, eta froga gisa bertatik sortu ziren 

argitarapenen kopurua eta kalitatea (ISI Impact Factor bezalako indizeaz 

neurtua). 

Adibide gisa, ondokoak: 

Elhuyar 1993, 19, 59-64. Synth. Commun. 1997, 27, 1643-1652. 

Tetrahedron 1994, 50, 2255-2264. Heterocycles 1997, 45, 757-763. 

Tetrahedron 1995, 51, 5361-5368. Acta Cryst. 1997, C53, 1141-1143. 

Synlett 1995, 955-956. Cryst. Res. Tech. 1997, 32, 1015-1020. 

J. Org. Chem. 1996, 61, 5435-5439. Heterocycles 1999, 51, 2311-2330. 

Ekaia 1996, 5, 111-116. 

Ez zen harritzekoa beraz, gehienbat irizpide honetan oinarrituz, egileak 

ikerkuntz lan honengatik Doktoregoaren Ezohizko Saria jasotzea. 

Egia esan, ate asko zabaldu zituen txosten honetan isladatutako lanak, zeren 

eta ikerkuntz taldean planteiatu ziren hurrengo tesiak bera izan zuten iturburu 

eta eredu. 

Azkenik, kimika organikoaren arloan 10 urteetako epea oso luzea dela kontutan 

izanik, helburu sintetiko berberekin gaur egun bestelako sekuentzia 

planteiatuko litzateke ziurrenik, baita sekuentzia bera gauzatzeko prozedura 

guztiz ezberdinak. 

Hala ere, helburuko bentzo[c]fenantridinak edo bentzo[c]fenantridinonak ez 

ezik, hainbat konposatu berri eta berauek sortzeko metodo berriak aurkitu ziren 

tesi honetan, hala nola elkartrukaketa aminikoaren bitartez eskuratutako 

pirimidinak eta isoxazolak, edota tartekariak izan ziren isokinolinonak, 

aminoalkoholak, etab. Horregatik, 10 urteetako epea igaro bada ere, oraindik 

freskotasun kutsua dario tesiari, eta irakurleak iritsi bera izatea da egilearen 

nahia.

Euskal Herriko Unibertsitatea 

Zientzi Fakultatea 

Kimika Organikoa Saila 

C-4 FUNTZIONALIZATURIKO 3-ARILISOKINOLINEN 

SINTESIA. 

BENTZO[c]FENANTRIDINEN LORPENERAKO APLIKAZIOA. 

RAUL SANMARTIN FACES 

Leioa, 1997.eko Uztaila

Ikerkuntz lan honen txarrenak eta jasan behar izan dituzten Susanari eta ene ama 

Mertxeri eskaini nahi diet lortutakoa. Bestalde, 

Ene eskerrik beroenak adierazi nahi dizkiet Esther Dominguez eta Edorta Martinez 

de Marigorta doktoreei, beraiengandik jaso dudan zuzendaritza eta edonolako 

laguntzagatik ere. 

Beste inori eskerrak eman baino lehenago, ene lankide hurbilenak izan diren 

Estibaliz Ibeas Almazán, Roberto Olivera Tizne eta Txabeli Moreno Benitezi, 

eskainitako laguntza paregabea eskertu nahi diet. Berauen artean, laguntzailea ez ezik, 

benetazko laguna ere izatera heldu den Roberto Olivera Tizneri, igarotako 

farrealdiengatik, kimikari buruzko hizketaldi egitan interesgarriengatik, mendirako 

irtenaldiengatik eta abar luzeagatik, mila esker, zinez. Ekintza horietariko askotan parte 

hartu duen Txabeli Moreno Benitezi ere, eskerrik asko. 

Halaber, ikerkuntz talde berean izan zen Isabel Arberas Urbistondori, emandako 

laguntza eta Edortarekiko mintegiengatik. 

Tesiaren urte hauetan, asko izan dira hainbatetan lagundu didaten laborategiko 

kideak. Seguruenik bat baino gehiago ahaztuko dudan arren, ondoko bikotea behintzat 

aipatu nahi dut: Roberto Fañanás San Antón, lanean ondo ibiltzea opa diodala, eta 

irakaskuntzan lankidea dudan (eta urte askotarako esperoan) Nuria Sotomayor Anduiza. 

Aspaldian beste zereginetarara joanak diren Purificación Martinez Aretxabaleta, 

Susana Bidaurrazaga, Susana Gomez Alguacil eta gurekin den Jose Luis Gorgojo ere 

ezin ahaztu. 

I am also grateful to my friends from Boston, above all to Alberto (Santiago), Joe 

(Glasgow) and Richard (Manchester). 

Eskerrik asko Martin Olazar irakasleari ene euskarari buruzko zalantza guztiak 

argitzeagatik. 

Alde batetik, kalitate oneko hexanoa eta gainera dohainik eskaintzen zigun Petronor 

entrepesa eta bestetik, fotokopia eta txantxen artean bizi den Teo ezin aipatzeke utzi. 

Azkenik, Departamenduko irakasleekin batera, "sendia edo leinu zaharreko" 

Mónica, Álvaro, Teresa, Maribel eta Marisa, batez ere hainbat bazkari edota afari 

tartean izan direlako.

Ene ama Mertxe, eta Susanari.

RAUL SANMARTIN FACES 

DOKTOREGO TESIA 1997

Ac 

acac 

AcOH 

∆ 

aq 

Ar 

atm 

9-BBN 

Bibl. 

Carom 

cm 3 

cod 

d 

dd 

dec 

DIBAL-H 

Diboc 

DMAP 

DME 

DMF 

DMFDMA 

DMSO 

DMSO-d6 

NMR 

eq 

Erref 

e.s.d. 

etek. 

Et2O 

EtOAc 

EtOH 

F-C 

g 

gfk 

Harom 

Azetilo (taldea) 

Azetil azetonatoa 

Azido azetikoa 

Beroa 

Urtsua 

Arilo (taldea) 

Atmosfera(k) 

9-Borabiziklo[3.3.1]nonanoa 

Datu bibliografikoa 

Karbono aromatikoa 

Zentimetro kubiko(ak) 

Ziclooktadienoa 

Bikotea 

Bikote bikoitza 

Deskonposaketa 

Diisobutilaluminio hidruroa 

Di-terc-butil karbonatoa 

Dimetilaminopiridina 

1,2-Dimetoxietanoa 

Dimetilformamida 

Dimetilformamida 

dimetil azetala 

Dimetilsulfoxidoa 

Dimetilsulfoxido deuteratua 

Erresonantzia 

magnetiko nuklearra 

Baliokidea(k) 

Erreferentzia 

Desbiderapen estandarra 

Etekina 

Dietil eterra 

Etil azetatoa 

Etanola 

Friedel-Crafts 

Gramo(ak) 

Geruza fineko kromatografia 

Hidrogeno aromatikoa 

LABURDURAK 

HIV 

HMTA 

IHESA 

i.p. 

IR 

i.t. 

kat 

LAH 

LDA 

M 

MAPH 

MAD 

MS 

m 

MeOH 

mg 

mmol 

min. 

m/z 

o. 

[O] 

PCC 

PDC 

ppm 

py 

q 

R.D.A. 

Rf 

t 

TAMA 

THF 

u.p. 

UV 

Giza-Inmunoezaren Birusa 

Hexametilentetramina 

Harturako 

Inmunoezaren Sindromea 

Irakite puntua 

Infragorria(k) 

Inguruko tenperatura 

Katalizatzailea 

Litio eta aluminio hidruroa 

Litio diisopropil amiduroa 

Molarra 

Metilaluminio 

bis-(2,6-difenilfenoxidoa) 

Metilaluminio bis-(2,6-diterc-butil-4-metilfenoxidoa) 

Masa-espektrometria 

Multipletea 

Metanola 

Miligramo(ak) 

Milimol(ak) 

Minutu(ak) 

Masa/Karga erlazioa 

Ordu(ak) 

Oxidazioa 

Piridinio klorokromatoa 

Piridinio dikromatoa 

Milioko zatiak 

Piridina 

Laukotea 

Retro Diels-Alder (apurketa) 

Erretentzio-faktorea 

Hirukotea 

N-Metilanilinio 

trifluoroazetatoa 

Tetrahidrofuranoa 

Urtze puntua 

Ultramore(ak)

1. ATALA: SARRERA 

Aurkibidea 

AURKIBIDEA 

1. Aurretikoak. Lanaren zioak 1 

2. Lanaren helburuak eta betebeharrak 5 

2. ATALA: AITZINDARI b-AMINO ETA b-SILILZETONIKOAK. 

HETEROZIKLAZIO-ERREAKZIOAK 

1. Lanaren helburua eta egitamua 9 

2. Emaitzak eta eztabaida 

2.1. Aitzindarien prestaketa 14 

2.2. Aminazio erreduktiborako saioak 28 

2.3. Ziklazio-saioak 35 

2.4. Elkartrukaketa aminikoa. 

Isoxazol eta pirimidinen eraketa eta erreaktibitatea 37 

2.5. Teknika espektroskopikoen bidezko analisia: 

4,5-Diarilpirimidinak eta 4,5-diarilisoxazolak 61 

3. ATALA: 3-ARILISOKINOLINA C-4 FUNTZIONALIZATUEN 

SINTESIA DESOXIBENTZOINEN 

a-AMINAZIOAREN BIDEZ 



2.1. Desoxibentzoinen nitrosazioa 67 

2.2. a-Oximinozetonen erredukzioa 71 

2.3. Heteroziklazioa. 

4-Hidroxitetrahidroisokinolinen prestaketa 82 

2.4. 4-Hidroxitetrahidroisokinolinen oxidazioa. 

4-Isokinolinonen erdiespena 89 

2.5. 4-Isokinolinonen metilenazioa 97 


3-Aril-4-hidroxi-tetrahidroisokinolinak eta 

3-aril-4-isokinolonak 103

Raul SanMartin Faces 

4. ATALA: BENTZO[c]FENANTRIDINEN SINTESIA. 



2.1. Hidroformilazioa 112 

2.2. Hidroborazioa-Karbonilazioa 121 

2.3. Formaldehidoarekiko erreakzio enikoa 126 

2.4. Azilazioa-Ziklazioa 130 

2.5. Bentzo[c]fenantridinonetarako oxidazioa 139 


5,6-Dihidrobentzo[c]fenantridinak eta 

bentzo[c]fenantridin-6(5H)-onak 143 

5. ATALA: ATAL ESPERIMENTALA 

1. Metodo orokorrak 152 

2. Aitzindari b-amino eta b-sililzetonikoak. 

Heteroziklazio-erreakzioak. 

2.1. Aitzindarien prestaketa. 155 

2.2. Aminazio erreduktiborako entseiuak. 169 

2.3. Ziklaziorako entseiuak. 175 


Isoxazol eta pirimidinen eraketa eta erreaktibotasuna 177 

3. Desoxibentzoinen a-aminazioaren bidezko 

C-4 funtzionalizaturiko 3-ariltetrahidroisokinolinen 

sintesia. 

3.1. Desoxibentzoinen nitrosazioa 192 

3.2. a-Oximinozetonen erredukzioa 195 


4-Hidroxitetrahidroisokinolinen prestaketa 203 


4-Isokinolinonen lorpena. 208 

3.5. 4-Isokinolinonen metilenazioa. 218

4. Bentzo[c]fenantridinen sintesia 

Aurkibidea 

4.1. Hidroformilazioa 222 

4.2. Hidroborazioa-Karbonilazioa 227 

4.3. Formaldehidoaren bidezko erreakzio enikoa 230 

4.4. Azilazioa-Ziklazioa 232 

4.5. Bentzo[c]fenantridinonetarako oxidazioa 241 

ONDORIOAK 242

1. Atala Sarrera 

1. Aurretikoak. Lanaren zioak. 

1. ATALA 

SARRERA 

2. Lanaren helburuak eta betebeharrak. 

1. Aurretikoak. Lanaren zioak eta betebeharrak 

3-Arilisokinolinak, naturan urriak direla eta, talde txikia osatzen dute alkaloide 

isokinolinikoen multzoan, baina aldi berean ahalmen edo posibilitate sintetiko 

anitzezkoak dira. 1 Nahiz eta naturan aurkitu den C-4 ordezkaturiko 3-arilisokinolina 

bakarra azido koridalikoaren metil esterra izan, 1 funtzio-multzo honen interesa, 

bentzo[c]fenantridinak 2 bezalako sistema konplexuagoen sintesiari zuzenduta dago. 3 

O 

O 

6 

7 

5 

8 

CH3 

4 

O 

O 

N 

CH3 COOCH3 

3 

1 

2 

1 

9 

8 

10 

7 

11 

10b 

6 

12 12a 

Azido koridalikoaren metil esterra Bentzo[c]fenantridinen 

egitura orokorra 

1 a. Badía, D.; Dominguez, E.; Lete, E.; Villa, M.J "Trends in Heterocyclic Chemistry", vol 2, Menon, J. 

ed.; Council of Scientific Research Integration, India, 1991, p. 1-11 eta bertan aipaturiko erreferentziak; 

b. Iwasa, K.; Kamigauchi, N.; Takao, N.; Cushman, M.; Chen, J.; Wong, W.C.; McKenzie, A. J. Am. 

Chem. Soc., 1989, 111, 7925-7931; c. Beugelmans, R.; Bois-Choussy, M. Tetrahedron, 1992, 48, 8285- 

8294. 

2 a. Simanek, V. in "The alkaloids", vol 26, Brossi, A. ed.; Academic Press, Orlando, 1985, p. 185-240; 

b. Lynch, M.A.; Duval, O.; Pochet, P.; Waigh, R.D. Bull. Soc. Chim. Fr., 1994, 131, 718-722. 

3 a. Battersby, A.R.; Staunton, J.; Summers, M.C.; Southgate, R. J. Chem. Soc., Perkin Trans. I, 1979, 

45-52; b. Tellitu, I.; Badía, D.; Dominguez, E.; Carrillo, L. Heterocycles, 1996, 43, 2099-2112; c. 

Olugbade, T.A.; Waigh, R.D.; Mackay, S.P. J. Chem. Soc., Perkin Trans. I, 1990, 2657-2660. 

A 

B 

C 

N 

5 

1 

D 

4 

2 

3

Raul SanMartin Faces Doktorego Tesia 

Alkaloide bentzo[c]fenantridinikoek, konposatu-multzo interesgarria osaten dute 

ikuspuntu farmakologikotik, 4 batez ere familia honetako batzuek duten minbiziaren 

aurkako eraginkortasunagatik 4f,5 eta HIV-aren transkriptasa errebersoen ahalmen 

inhibitzaileagatik ere. 6 Konposatu hauen artean, sanginarina, nitidina eta cheleritrina 

bentzo[c]fenantridinio gatzak, oxifagaronina, oxinitidina eta oxo-O-metilfagaronina 

6(5H)-bentzo[c]fenantridinonak, eta O-metildihidrofagaronina dihidroeratorkina aipatu 

beharra dago. 1c,4,5,6 Hala ere, alkaloide hauetariko batzuei datxekien toxikotasuna dela 

eta, egitura antzekoa duten konposatu berrien prestaketarako metodologien garapena 

bultzatu da, beti ere iharduera farmakologikoa/toxikotasunaren erlazio handiagoa lortu 

nahian. 7 

R 1 

R 2 

R 3 

2 

N + 

Me 

Nitidina: R 1 =R 2 = OMe, R 3 = H, R 4 +R 5 = OCH2O 

Fagaronina: R 1 =R 2 =R 4 = OMe, R 3 = H, R 5 = OH 

Cheleritrina: R 1 = H, R 2 =R 3 = OMe, R 4 +R 5 = OCH2O 

4 Bentzo[c]fenantridina batzuetarako eraginkortasun antibakteriano, antiinflamatorio eta zitotoxikoak 

deskribatu dira, besteak beste. Ikusi adibidez: a. Simeon, S.; Rios, J.L.; Villar, A. Pharmazie, 1989, 44, 

593-597; b. Ishii, H.; Ichikawa, Y-I.; Kawanabe, E.; Ishikawa, M.; Ishikawa, T.; Kuretani, K.; Inomata, 

M; Hoshi, A. Chem. Pharm. Bull., 1985, 33, 4139-4151; c. Hejtmankova, N.; Walterova, D.; Preininger, 

V.; Simanek, V. Fitoterapia, 1984, 55, 291-294; d. Lendfeld, J.; Kroutil, M.; Marsalek, E.; Simanek, V. 

Planta Med., 1981, 43, 161-165; e. Chen, I.S.; Wu, S.J.; Tsai, I.L.; Wu, T.S.; Pezzuto, J.M.; Lu, M.C.; 

Chai, H.; Suh, N.; Teng, C.M. J. Nat. Prod., 1994, 57, 1206-1211; f. Ishikawa, T.; Saito, T.; Ishii, H. 

Tetrahedron, 1995, 51, 8447-8458. 

5 a. Ishii, H.; Chen, I.S.; Ueki, S.; Masuda, T.; Morita, K.; Ishikawa, T. J. Chem. Soc, Perkin Trans. I, 

1987, 2415-2420; b. Phillips, S.D.; Castle, R.N. J. Heterocycl. Chem., 1981, 18, 223-232; c. Weltin, D.; 

Marchal, J.; Dufour, P.; Potworowski, E.; Oth, D.; Bischoff, P. Oncol. Res., 1994, 6, 399-403; d. 

Kakiuchi, N.; Hattori, M.; Ishii, H.; Namba, T. Planta Med., 1987, 22-27; e. Comoë, L.; Jeanneson, P.; 

Trentesaux, C.; Desoize, B.; Jardillier, J-C. Leukemia Res., 1987, 5, 445-451; f. Larsen, A.K.; Grondard, 

L.; Couprie, J.; Desoize, B.; Comoë, L.; Jardillier, J-C.; Riou, J-F. Biochem. Pharmacol., 1993, 46, 1403- 

1412; g. Fang, S-D.; Wang, L-K.; Hecht, S.M. J. Org. Chem., 1993, 5025-5027. 

6 a. Tan, G.T.; Miller, J.F.; Kinghorn, A.D.; Hughes, S.H.; Pezzuto, J.M. Biochem. Biophys. Res. Comm., 

1992, 185, 370-378; b. Tan, G.T.; Pezzuto, J.M.; Kinghorn, A.D.; Hughes, S.H. J. Nat. Prod., 1991, 54, 

143-154. 

7 a. Suffness, M.; Douros, J. in "Anticancer agents based on Natural Products Models", Academic Press, 

New York, 1980, p. 474; b. Janin, Y.L.; Bisagni, E. Tetrahedron, 1993, 49, 10305-10316; c. Janin, Y.L.; 

Croisy, A.; Riou, J.F.; Bisagni, E. J. Med. Chem., 1993, 36, 3686-3692 eta bertan aipaturiko 

erreferentziak. 

R 5 

R 4


MeO 

MeO 

O 

N 

Me 

R 1 

R 2 

3 

MeO 

MeO 

Oxinitidina: R 1 +R 2 = OCH2O O-Metildihidrofagaronina 

Oxifagaronina: R 1 = OH, R 2 = OMe 

Oxo-O-metilfagaronina: R 1 =R 2 = OMe 

Bentzo[c]fenantridinen sintesirako deskribatu diren metodologiak, sintesiaren 

azkenengo etapan eraturiko eraztunaren arabera sailka daitezke. 8 Izan ere, hiru bide 

sintetiko bereiztuetan, B eraztunaren eraikuntza, 5a,7b C eraztunarena, 8a,b eta eraztun 

bien aldibereko eraketa 8c ditugu sintesiaren azkenengo urratsa. 

R 1 

N 

R 1 

R 1 

R 2 

A 

B 

C D 

N 

N 

8 a. Zenk, M.H. Pure Appl. Chem., 1994, 66, 2023-2028; b. Séraphin, D.; Lynch, M.A.; Duval, O. 

Tetrahedron Lett., 1995, 36, 5731-5734 eta bertan aipaturiko erreferentziak; c. Oppolzer, W. 

Heterocycles, 1980, 14, 1617. 

R 2 

R 2 

R 1 

N 

Me 

N 

OMe 

OMe 

R 2


Sintesiaren azkenengo pausuan C eraztunaren eraikuntzatik iragaten diren 

bentzo[c]fenantridinen prestaketarako metodoen ildotik, bai 2 posizioan baita 4 

posizioan ere funtzionalizaturiko zenbait 3-arilisokinolina erabili dira aitzindari gisan, 

prozesuaren azken etapa C10b-C11 loturaren 8a,9 eta C12-C12a loturaren 8b,10 eraketa 

izanik, hurrenez hurren. 

Beste aldetik, C-4 funtzionalizaturiko 3-arilisokinolinen sintesiari dagokionez, 3-aril- 

4-isokinolonak, 11,12 3-aril-4-isokinolonak eta C-4 posizioan alkil, aril, ziano, hidroxi 

edo karboxilo bezalako taldedun eratorkin 3-arilisokinolinikoak 10,13,14 sintetizatu dira. 

Hala ere, gehienetan, deskribaturiko metodoak ez dira orokorrak, C-4 

funtzionalizaturiko 3-arilisokinolinetatik bentzo[c]fenantridinak sintetizatzeko orduan 

ere orokortasunaren murriztapen garrantzitsu hau argi isladatzen delarik. Izan ere, 

zenbaitetan lorturiko etekinak baxuak dira, eta eraturiko bentzo[c]fenantridinen D edo 

A eraztunetan sar daitezkeen ordezkoen izaera eta kopurua mugatuta dago, 

desabantaila hau C-4 funtzionalizaturiko 3-arilisokinolinen kasuan errepikatzen delarik. 

9 Sotomayor, N.; Domínguez, E.; Lete, E. J. Org. Chem., 1996, 61, 4062-4072. 

10 a. Cushman, M.; Abbaspour, A.; Gupta, Y.P. J. Am. Chem. Soc., 1983, 105, 2873-2879; b. Fodor, L.; 

MacLean, D.B. Can. J. Chem., 1987, 65, 18-20; c. Suffness, M.; Cordell, A. en "The alkaloids", vol 27, 

Ed. Brossi, A.; Academic Press, Orlando, 1986, p. 178-188; d. Sotomayor, N.; Vicente, T.; Domínguez, 

E.; Lete, E.; Villa, M.J. Tetrahedron, 1994, 50, 2207-2218. 

11 Euerby, M.R.; Gavin, J.P.; Olugbade, T.A.; Patel, S.S.; Waigh, R.D. J. Chem. Res. (M), 1991, 545- 

554. 

12 a. González-Cameno, A.M.; Badía, D.; Domínguez, E.; Urtiaga, M.K.; Arriortua, M.I.; Solans, X. 

Tetrahedron, 1994, 50, 10971-10982; b. Armesto, D.; Ortiz, M.; Horspool, W.M.; Romano, S. An. 

Quim., 1995, 91, 374-377. 

13 a. Harcourt, D.N.; Hussain, F.; Taylor, N.; Nasir, M. J. Chem. Soc., Perkin Trans. I, 1986, 1329-1338; 

b. Tellitu, I.; Badía, D.; Dominguez, D.; Garcia, F.J. Tetrahedron: Asymmetry, 1994, 5, 1567-1578. 

14 a. Cushman, M.; Choong, T.C.; Valko, J.T.; Kolenk, M.P. J. Org. Chem., 1980, 45, 5067-5073; b. 

Clark, R.D.; Jahangir J. Org. Chem., 1989, 54, 1174-1178; c. Euerby, M.R.; Waigh, R.D. J. Chem. Res. 

(S), 1987, 40-41; 

4


2. Helburuak 

Aldeko eta aurkako datuak barneratuta, eta ondokoak ere kontutan izanik, hala nola 

batetik, 3-arilisokinolina C-4 ordezkatuen garrantzia, bai berauen sintesiaren 

ikuspuntutik bai eta beste heteroziklo konplexuagoen lorpenerako aplikazioan ere, eta 

bestetik gure ikerkuntz taldeak 3-arilisokinolinen arloan hartu duen esperientzia, lan 

honetan, 4-funtzionalizaturiko sistema 3-arilisokinoliniko ezberdinen prestakuntzarako 

metodologia berri eta orokorrak garatzea erabaki genuen, lehengaiak arilbentzilzetonak 

izanik. Halaber, landutako sistema horiek bentzo[c]fenantridinen sintesian izan 

lezaketen aplikazioa ikertzea ere hartu genuen helburutzat, balizko interes 

farmakologikoa eta toxikotasun baxua izan dezaketen tetraziklo hauen edota egiturazko 

analogoen eraikuntzarako alternatiba malgu eta eraginkorrak lortuko liratekeelarik. 

A 

X 

Ar 

N 

R 

N 

R 

1 

C D 

B 

5 

X= O, CH 2 

Desoxibentzoinak deritzen arilbentzilzetonak, heteroziklo ugarien lehengai sintetikoak 

izan dira, 15 3-arilisokinolinak barne, 1a,16 aril eta zeto ordezkatzaileek aktibaturiko 

metileno taldean agertzen den erreaktibotasun berezia dela medio. 

15 Arilbentzilzetonetatik prestaturiko heterozikloen artean, isoflabonak, isoflabanonak, kumarinak, 

bentzofuranoak, pirrolak, oxazolak, isoxazolak, pirimidinak, isopabinak eta protoberberinak aurki 

daitezke, besteak beste. Ikusi adibidez: a. Domínguez, E.; Lete, E.; Villa, M-J.; Igartua, A.; Sotomayor, 

N.; Arrieta, J.M.; Berisa, A.; Labeaga, L.; Orjales, A.; Germain, G.; Nastopoulos, V. J. Heterocycl. 

Chem., 1991, 28, 1885-1889; b. Ahluwalia, V.K.; Prakash, C.; Jolly, R.S. J. Chem. Soc. Perkin Trans. I, 

1981, 1697-1702; c. Yamawaki, I.; Ogawa, K. Chem. Pharm. Bull., 1988, 36, 3142-3146; d. Domínguez, 

E.; Badía, D.; Castedo, L.; Dominguez, D. Tetrahedron, 1988, 44, 203-208; e. Devi, N.; Jain, N.; 

Krishnamurthy, H.G. Indian J. Chem., 1993, 32, 874-875. 

16 a. Badía, D.; Carrillo, L.; Domínguez, E.; Cameno, A.G.; Martínez de Marigorta, E.; Vicente, T. J. 

Heterocycl. Chem., 1990, 27, 1287-1292; b. Castedo, L.; Iriondo, C.; Dominguez, E.; Lete, E.; Villa, M.J. 

An. Quim., 1985, 81, 62-65. 

Ar 1 

O 

Ar 2


Sinton hauek prestatzeko metodorik erabilienetarikoa, bentzeno alkoxilatuen eta 

arilazetil kloruroen arteko Frieldel-Crafts azilazio aromatikoa da. 17 

R 2 

O 

Cl 

+ 

R 1 

F-C 

Lan honen helburuko 3-ariltetrahidroisokinolinen 4 posizioan sartzea planteiatu 

ditugun funtzio-taldeak, karbonilo, hidroxi eta metiliden taldeak dira, zeren talde hauen 

bidez bentzo[c]fenantridinen prestaketarako aldakuntza sintetikoak bideratu baitaitezke. 

Aitzindari hauen sintesirako bi estrategia osagarriak planteiatu ziren, lehengai 

desoxibentzoinikoen karbonilo funtzioari emango litzaiokeen aplikazioan bereizten 

direnak, hain zuzen: 

a) C-4 Funtzionalizaturiko 3-ariltetrahidroisokinolinen sintesia, b-amino eta b- 

sililzetonetatik abiatuta. 

Hasieran molekulari atxekitutako amino edo silil taldeen eliminazioz errez lor 

litezkeen 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolinen sintesiari zuzenduta dago bide hau. 

Honela, lehengai desoxibentzoinikoen metilen taldea, 3-arilisokinolinen 4 posizioan 

agertuko denarekin dago erlazionaturik, eta aldi berean, desoxibentzoinen oxigeno 

karbonilikoa, sistema isokinolikoaren nitrogeno bilakatu litzateke aminazio 

erreduktiboa-ziklazioa burutu ondoren. 

17 Villa, M.J.; Domínguez, E.; Lete, E. Heterocycles, 1986, 24, 1943-1954. a-Aminonitriloen eta 

aldehido aromatikoen arteko erreakzioaz ere presta daitezke desoxibentzoinak, malgutasun handiz 

gainera. Ikusi adibidez: Aidhen, I.S.; Narasimham, N.S. Indian J. Chem., 1993, 32B, 234-238. 

6 

R 2 

O 

R 1


R 2 

N R 

R 1 

R 2 

R 2 

R3Si 

R2N 

b) 3-Ariltetrahidroisokinolina C-4 funtzionalizatuen sintesia desoxibentzoinen a- 

aminazioaren bidez. 

Estrategia honen helburuak 4-metiliden-, 4-oxo- eta 4-hidroxi-3- 

ariltetrahidroisokinolinak dira, eta honen arabera, desoxibentzoinaren karbono 

karbonilikoa da sistema isokinolinikoaren 4 posizioa beteko lukeena, eta 

heterozikloaren eraketareko behar den nitrogenoa, lehengai desoxibentzoinikoaren 

metilen taldearen funtzionalizaziotik dator. 

R 1 

R 1 

X 

OH 

N 

N 

R 

X= O, CH2 

R 

R 2 

R 2 

R 1 

O 

7 

O 

O 

N 

OH 

R 2 

R 1 

R 1 

R 2 

R 1 

O 

O 

R 2 

R 1


C-4 Funtzionalizaturiko isokinolinak lortu ondoren, bentzo[c]fenantridinen sintesirako 

erabiliko dira, horretarako ziklazio-entseiuetan hartuko diren tarteko 4-formilmetil eta 

4-azilmetilisokinolinikoak prestatzeko behar diren aldaketak burutuko direlarik. 

R 1 

R 3 

N R 

R 2 

R 1 

COR 3 

N R 

8 

R 2 

R 1 

X 

N 

R 

X= O, CH2 

R 2

2. Atala Aitzindari b-amino- eta b-sililzetonikoak. Heteroziklazio-erreakzioak. 

2. ATALA 

AITZINDARI b-AMINO- ETA b-SILILZETONIKOAK. 

HETEROZIKLAZIO-ERREAKZIOAK. 

1.- Lanaren helburua eta egitamua 

2.- Emaitzak eta eztabaida 

2.1. Aitzindarien prestaketa 

2.2. Aminazio erreduktiborako saioak 

2.3. Ziklazio-saioak 


Isoxazol eta pirimidinen eraketa eta erreaktibitatea 


4,5-Diarilpirimidinak eta 4,5-diarilisoxazolak 


R 2 

N R 

R 1 

R 2 

R 2 

R3Si 

R2N 

9 

O 

O 

R 1 

R 1 

R 2 

O 

R 1

Raul SanMartin Faces Doktorego-Tesia 

3-Aril-4-metilidentetrahidroisokinolinak prestatzeko asmoz, ondoan adierazitako bide 

sintetikoa planteiatu zen. 

R 2N 

Ar 2 

O 

Ar 1 

R 2 

Ar 2 

Ar 2 

Ar 2 

O 

NR 2 

O 

Ar 1 

NR 2 

Ar 1 

NR 2 

N R 1 

R 2 

Ar 1 

NHR 1 

Ar 1 

10 

Br 

Ar 2 

R 2 

Br 

Ar 2 

Ar 2 

N R 

Ar 1 

SiR 3 

O 

Br 

O 

Ar 1 

SiR 3 

Ar 1 

NHR 1 

Ar 1 

SiR 3 

N 

Ar 1 

R 1 

Ar 2 

SiR 3 

O 

Ar 1


Hasteko, ordezkapen aromatikoaren eredu ezberdinak izango dituzten b-aminozetonak 

prestatzeari ekingo zaio. Honetarako, bai Mannich erreakzioa bai eta dagozkien 

enaminozetonen erredukzio konjokatua erabiliko dira. 1 Aldi berean, lehenik 

desoxibentzoinen metilenazioaz eta gero ondorengo enonen silikuprazioaz sintetizatuko 

dira b-sililzetonak. 2 Halaber, prestaturiko b-sililzetonen bromazio bentzilikoa burutuko 

da aurreragoko etapatan silil taldearen eliminazioa gauzatu ahal izateko. 2 

R 2 

R 2 

O 

O 

R 1 

R 1 

1 a. Tramontini, M.; Angilinoni, L. Tetrahedron, 1990, 46, 1791-1837; b. Schuda, P.F.; Ebner, C.B.; 

Morgan, T.M. Tetrahedron Lett., 1986, 27, 2567-2570. 

2 Fleming, I. "Organocopper Reactions: A Practical Approach", Taylor, R.J.K., ed., OUP, Oxford, 1995, 

p. 257-292. 

11 

R 2 

R 2 

R 2 

R 2 

R 2N 

R 2N 

R 3Si 

R 3Si 

O 

O 

Br 

O 

O 

R 1 

R 1 

R 1 

R 1


Honela lorturiko zetona funtzionalizatuei, karbonilo taldearen aminazio 

erreduktiborako baldintza ezberdinak ezarriko zaizkie, 3 behin heteroziklazioa burututa, 4 

helburuko 4-aminometil- eta 4-sililmetil-3-ariltetrahidroisokinolinak sortarazteko behar 

den nitrogeno atomoa sartzeko. 

R 2 

R 2 

R 2 

R 2 

R 2N 

R 2N 

R 3Si 

R 3Si 

O 

O 

Br 

O 

O 

R 1 

R 1 

R 1 

R 1 

R 2 

R 2 

R 2N 

R 3Si 

NHR 1 

Br 

NHR 1 

3 March, J. "Advanced Organic Chemistry", Wiley-Interscience, New York, 1992, p. 899. 

4 a. Pictet-Spengler heteroziklazio-erreakzioaren berrikustapenerako, ikusi: Cox, E.D.; Cook, J.M. Chem. 

Rev., 1995, 95, 1797-1842; b. Bischler-Napieralski ziklodeshidratazio-erreakzioaren prozedura 

ezberdinak deskribatu dira ondoko erreferentzian: Venkov, A.P.; Ivanov, I.I. Tetrahedron, 1996, 52, 

12299-12308. 

12 

R 1 

R 1 

R 2 

R 2 

R 2N 

R 3Si 

N 

Br 

N 

R 1 

R 1 

R 1 

R 1


Amaitzeko, 4-aminometil-3-arilisokinolinen dialkilamino taldearen eliminazioa, 

Hofmann N-alkilazioa/eliminazioa edo Cope N-oxidazioa/eliminazioa sekuentzia 

sintetikoen bidez saiatuko da. 5 3-Arilisokinolina 4-sililmetilatuen kasuan, Br eta 

sililmetil taldeen aldibereko eliminazioa burutuko da, 2 honen ondorioz deskribatu diren 

bi bide sintetikoak helburuko 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolinetan elkartuko 

direlarik. 

R 2 

R3Si 

Br 

N 

R 1 

R 2 

R 1 

N R 

5 a. Musker, A. J. Am. Chem. Soc., 1964, 86, 960-961; b. Cope, A.C.; Trumbull, E.R., Org React. 1960, 

11, 317-398. 

13 

R 2 

R 1 

R 2N 

N 

R 1 

R 1



2.1. Aitzindarien prestaketa 

Zetonak konposatu b-aminozetoniko bihurtzea, karbonilo taldearen 

funtzionalizaziorako prozedura klasikoen artean dago. 1a,6 Aldakuntza honek sistema 

konplexuagoen prestaketan (indanonak, 7 oligopiridinak, 8 isoindolak, 9 etab.) duen 

aplikazio sintetikoaz gain, sintetikoki eta farmakologikoki interesgarriak diren 1,3aminoalkoholak 

10 eta zetona a,b-asegabetuak 7,11 bezalako konposatu-multzoen ohizko 

sintonak dira b-aminozetonak. Halaber, antineoplasiko, kardiotoniko, espermizida, 

bakterizida, etab. 1,6,12 diren hainbat sustantzia biologikoki eraginkorretan aurki daiteke 

b-aminozetonaren unitatea. 

Bibliografian b-aminozetonen (edo Mannich baseak) sintesirako metodo anitz 

deskribatzen badira ere, 1a,13 dagozkien konposatu karbonilikoetatik abiatzen diren bide 

arruntak, Mannich erreakzioa 14 eta enaminozetonen erredukzio konjokatua 1b dira. 

6 a. Tramontini, M. Synthesis, 1973, 703-775; b. Svivastava, B.K.; Dwivevy, I.; Setty, B.S.; Ray, S. 

Indian J. Chem., 1996, 35B, 495-498. 

7 Bhattacharya, A.; Segmuller, B.; Ybarra, A. Synth. Commun., 1996, 26, 1775-1784. 

8 Keuper, R.; Risch, N. Liebigs Ann. Chem., 1996, 717-723. 

9 Marchalin, S.; Decroix, B. Heterocycles, 1995, 41, 689-696. 

10 a. Tramontini, M. Synthesis, 1982, 605-644; b. Barluenga, J.; Aguilar, E.; Fustero, S.; Olano, B.; 

Viado, A.L. J. Org. Chem., 1992, 57, 1219-1223.; c. Wanner, K.T.; Hofner, G. Tetrahedron, 1991, 47, 

1895-1910. 

11 a. Fornefeld, E.J.; Pike, A.J. J. Org. Chem., 1979, 44, 835-839; b. Batt, D.G.; Goodman, R.; Jones, 

D.G.; Kerr, J.S.; Mantegna, L.R.; McAllister, C.; Newton, R.C.; Nurnberg, S.; Welch, P.K.; Covington, 

M.B. J. Med. Chem., 1993, 36, 1434-1442. 

12 a. Travler, P.; Trinks, U.; Buchdunger, E.; Mett, H; Meyer, T.; Muller, M.; Regenass, U.; Rosel, J.; 

Ludon, N. J. Med. Chem., 1995, 38, 2441-2448; b. Huang, Y.S.; Hall, I.H. Anticancer Research, 1996, 

16, 597-604; c. Dimmock, J.R.; Kummar, P.; Quail, J.W.; Pugazhenti, U.; Yang, J.; Reid, R.S.; Allen, 

T.M.; Kao, G.Y.; Cole, S.P.; Batist, G.; Balzarini, J.; Declerq, E. Eur. J. Med. Chem., 1995, 30, 209-217; 

d. Dimmock, J.R.; Jonnalagadda, S.S.; Leek, D.M.; Warrington, R.C.; Fang, W.D. Neoplasma 1988, 35, 

715-724. 

13 a. Pelletier, S.W.; Venkov, A.P.; Moore, J.F.; Mody, N.V. Tetrahedron Lett., 1980, 21, 809-812; b. 

Barluenga, J.; Viado, A.L.; Aguilar, E.; Fustero, S.; Olano, B. J. Org. Chem., 1993, 58, 5972-5975; c. 

Muramashi, S.I.; Tsumiyama, T.; Mitsue, Y. Chem. Lett., 1984, 1419-1422; d. Arend, M.; Risch, N. 

Angew. Chem. Int. Ed. Eng., 1996, 34, 2639-2640. 

14 Enders, D.; Ward, D.; Adam, J.; Raabe, G. Angew. Chem. Int. Ed. Eng., 1996, 35, 981-984. 

14


R 2 

O 

R 1 

R 2 

NR 3 R 4 

2.1.1. Enaminozetonen sintesia eta erredukzioa 

O 

15 

R 1 

R 2 

O 

NR 3 R 4 

2c-d Enaminona diarilikoen sintesirako eta ondorengo erredukzio konjokaturako 

metodoa egokitzeko asmoz, 1 arilzetonak 15 hartu ziren hasierako sustrato gisa. 

Abdulla et al-en metodoaren arabera, 16 hau da, Vilsmeier-Haack motako erreaktibo 

modura dimetilformamida dimetil azetala (DMFDMA) 17,18 erabiliz, 2a-b 

enaminozetonak 19a,b prestatu ziren. 2c-d Enaminonak 19c-e sintetizatzeko, oraintsu 

aipaturiko metodoa egokitu genuen (erreaktiboaren gehiketa tartekatua, erreakzio- 

betaren luzapena, tenperatura baxuagoak, erreakzio-nahasketaren kristalizazioa) gure 

ikerkuntz taldeak lorturiko etekinak nabariro hobetu zirelarik (∆% ~%25). 17c-e . 

15 1a-c konposatuak merkatal-zetonak dira, eta 1d zetona, arilazetil kloruroen bidezko azilazioaz prestatu 

zen. Ikusi: a. Dyke, S.F.; Tiley, E.P.; White, A.W.C.; Gale, P. Tetrahedron, 1975, 31, 1219-1222; b. 

Badía, D.; Domínguez, E.; Iriondo, C.; Mtez. de Marigorta, E. Heterocycles, 1986, 24, 1867-1871. 

16 Abdulla, R.F.; Fuhr, K.H. J. Org. Chem., 1979, 44, 835-839. 

17 Meerwein, H.; Florian, W.; Schon, N.; Gerhard S. Liebigs Ann. Chem., 1961, 1-39. 

18 Vilar, J.; Peinador, C.; Veiga, C.; Ojea, V.; Quintela, J. Heterocycles, 1995, 41, 111-117. 

19 a. Leonard, N.J.; Adamcik, J.A. J. Am. Chem. Soc. 1959, 81, 595-602; b. Gupton, J.T.; Colon, C.; 

Harrison, C. R.; Lizzi, M.J.; Polk, D.E. J. Org. Chem. 1980, 45, 4522-4524; c. Arriortúa, M.I.; Urtiaga, 

M.K.; Domínguez, E.; Igartua, A.; Iriondo, C.; Solans, X. Acta Cryst., 1992, C48, 528-530; d. Igartua, A. 

Doktorego-Tesia, E.H.U., 1994; e. SanMartín, R.; Martinez de Marigorta, E.; Dominguez, E. 

Tetrahedron, 1994, 50, 2255-2264. 

R 1


R 

O 

R 1 

1 Taula. 2 Enaminozetonen sintesia. 

2 

Enaminozetona 

a 

DMFDMA 

R2 R 

16 

Me 2N 

1 2 

R 

H 

R 1 

H 

R 2 

H 

O 

Etek. 

(%) a 

80 c 

R 1 

R 2 

U.p. (°C) b 

87-90 17a 

b H MeO H 70 c 94-96 17b 

c 

Ph 

H 

H 

89 

124-126 17c 

d 3,4-(MeO)2Ph MeO MeO 95 153-154 17d,e 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina; b Dietil eterretan kristaldua 

c 16 Erreferentzian deskribaturiko prozedura 

Enaminonen erredukzio konjokatuari dagokionez, paladiozko 20 eta platinozko 21 

katalizatzaileen bidezko hidrogenazioa deskribatu da, baita litio eta aluminio 

hidruroaren bidezko erredukzioa ere. 11a,1b Hala ere, gai honi buruzko bibliografia 

kontrajarria da edo nahaspilatsua behintzat, zeren erreduzitzaile bera erabilita, espero 

litezkeen b-aminozetonen ordez, erreduzitzeko eratorkin enaminozetonikoaren arabera, 

20 a. Walker, G.N. J. Org. Chem., 1962, 27, 4227-4231; b. Martin, J.C.; Barton, K.R.; Gott, P.G.; Meen, 

R.H. J. Org. Chem., 1966, 31, 943-946. 

21 a. Rylander, P.N. "Catalytic Hydrogenation in Organic Synthesis", Academic Press, New York, 1979; 

b. Wrenkert, E.; Chang, C.J.; Chawla, H.P.; Cohran, P.N.; Hanagan, E.W.; King, J.L.; Orito, K. J. Am. 

Chem. Soc., 1976, 98, 3645-3655; c. Stutz, P.L.; Stadler, P.A. J. Med. Chem., 1978, 21, 754-757.


hidrogenolisiren emaitzak eta karbonilo taldearen erredukzio-produktuak eskuratu 

baitira. 1,6,10a,20,22 

Gure kasuan, 2 enaminozetonen erredukzioa lehendabizikoz LAH-CuI sistemaz saiatu 

zen, sistema honek enonen erredukzio konjokatuan selektibotasun handiz eragiten duela 

egiaztatu baita. 23 Dena den, 2c-d enaminozetonen kasuan C=C lotura bikoitzaren 

erredukzio bereizkorra lortzen zen arren, eraturiko 3 Mannich baseek deaminazioa 

pairatzen zuten erreakzioaren ingurunean, 4c-d diarilpropenonak sortarazirik. Jakina 

denez, deaminazio zein deaminometilazio prozesuak ohizkoak dira Mannich baseen 

kimikan, batez ere eratorkin diarilikoenean. 5a,1a,24 

R 2 

R 2N 

2 

O 

R 1 

R 2 

R 2 

R 2N 

3 

Me 

5 

H 

O 

O 

22 a. Gaylord, N.G. Experientia, 1954, 10, 166-167; b. Gaylord, N.G. "Reduction with Complex Metal 

Hydrides" Intersecience, New York, 1956, p. 979-1006; c. de Stevens, G.; Halamandaris, A. J. Org. 

Chem., 1961, 26, 1614-1617; d. Nelson, N.A.; Ladbury, J.A.; Hsi, R.S. J. Am. Chem. Soc., 1958, 80, 

6633-6635. 

23 Ashby, E.C.; Lin, J.J. Tetrahedron Lett., 1975, 4453-4456; ibid. 1976, 3865-3868. 

24 Sasaki, T.; Kanematsu, K.; Minamoto, K.; Fujimura, H. Chem. Pharm. Bull., 1964, 12, 191-195. 

17 

R 1 

R 1 

R 2 

4 

O 

R 1


Bestalde, 2 enaminonen hidrogenazioan, Pd-C katalisatzailea erabiliz ez zen 

erreakziorik gertatu 2a-b enaminonen kasuan, eta 2c-d enaminonenean, aldiz, nahasketa 

bereizkaitzak eskuratu ziren, 1 desoxibentzoinak eta 5a a-metilzetona beste 

produkturen artean behaturik. 

Azkenik, litio eta aluminio hidruroaz eta Adams katalizatzailearen (PtO2) bidezko 

hidrogenazioaz ere saiatu genuen. 2 Taulan, saio hauetatik lorturiko emaitzak adierazi 

dira, LAH-CuI sistemari dagozkionekin batera. 

2 Taula. 2 Enaminozetonen erredukzio-saioak. 

Sistema 

erreduzitzailea 

H2/PtO2 

LAH-CuI 

LAH 

2 

Enaminozetona 

a 

3 

b-Aminozetona (%) 

18 

a (70) 

b b (60) - 

c - 1c (42) 

Alboproduktuak 

(%) 

d - 1d + 5a (27) 

a 

a (50) 

- 

4a (10) 

b b (40) 4b (5) 

c - 4c (98) 

d - 4d (98) 

a 

a (60) 

4a (9) 

b b (65) 4b (4) 

c c (55) 4c (43) 

d d (35) 4d (55)


Emaitza hauek ikusita, 3 b-aminozetonen lorpenean etekinak hobetzeko bestelako saio 

batzuri ekin zitzaien. 

III Aktibitateko alumina amina sekundarioen Michael motako adizioan katalizatzaile 

gisa jadanik erabilia zela haintzat harturik, 13a alternatiba hau gure zetona a,b- 

asegabetuei aplikatzea 3 b-aminozetonen prestaketarako onuragarria izan litekeela 

suposatu genuen. Metodoaren baliogarritasuna egiaztatzearren, dimetilaminaz eta 

pirrolidinaz saiatu genuen Al2O3-k katalizaturiko 4d diarilpropenonari adizioa, 

dagozkien 3d eta 3e b-aminozetonak kuantitatiboki lortu zirelarik. 

MeO 

MeO 

4d 

O 

OMe 

OMe 

19 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

Me 2N 

N 

O 

3d 

O 

3e 

OMe 

OMe 

OMe 

OMe


Emaitza hauek bultzatuta, 2c-d aitzindarien erredukzio konjokatua alumina eta 

dimetilamina erabiliz saiatu zen bai LAH-z bai eta LAH-CuI sistemaren bidez ere, 3c-d 

b-aminozetonen etekinak bikainak izan zirelarik (%96-97). 

R 

R 

Me2N 

O 

2c-d 

i: LAH edo LAH-CuI 

R 

R 

i 

R 

R 

Me2N 

3c-d 

20 

O 

R 

R 

+ 

R 

R 

Al 2O 3-Me 2NH 

O 

4c-d 

Bestalde, gure eskuetan LAH-CuI sistema erreduzitzaileaz helburuko 3c-d Mannich 

baseak eskuratu ez ziren arren, 4c-d diarilpropenonak erdietsi ziren erreztasunean eta 

etekin altuetan oinarriturik, 1 konposatu karbonilikotatik dagozkien propenonak 

prestatzeko jadanik daudenen alternatiba merketzat proposa daiteke metodologia hau. 

Jakina denez, enona funtzio-multzoa produktu natural askotan aurki daiteke, 25 sarritan 

eraginkortasun biologikoaren zioa ere izaten delarik. 11b,26 Halaber, sustantzia 

konplexuagoen 27 (prostaglandinak, 28 esteroideak, 29 pirrolidina polifuntzionalizatuak, 30 

etab.) sintesirako tartekari egokiak dira enonak. 

25 a. Noggle, F.T.; Clark, C.R.; DeRuiter, J. J. Cromatogr. Sci., 1990, 28, 162-166; b. Aghil, O.; Bibby, 

M.C.; Carrington, S.J.; Double, J.; Douglas, K.T.; Philips, R.M.; Shing, T.K. Anticancer Drug. Des., 

1992, 7, 67-82; c. Venkatasubbaiah, P.; Tisserat, N.A.; Chilton, W.S. Micopathologia, 1994, 128, 155- 

159. 

26 a. Georgiadis, M.P.; Couladouros, E.A.; Delitheos, A.K. J. Pharm. Sci., 1992, 81, 1126-1131; b. 

Numazawa, M.; Mutsumi, A.; Tachibana, M.; Hoshi, K. J. Med. Chem., 1994, 37, 2198-2205. 

27 a. Berens, U.; Scharf, H.D. J. Org. Chem., 1995, 60, 5127-5134; b. Ohkita, M.; Ishigami, K.; Tsuji, T. 

J. Chem. Soc., Chem. Commun., 1995, 1769-1770. 

28 Birse, E.F.; Ironside, M.D.; Murray, A.W. Tetrahedron Lett., 1995, 36, 6523-6526. 

29 Garside, D.; Kirk, D.N.; Waldron, N.M. Steroids, 1994, 54, 702-711. 

30 Galley, G.; Liebscher, J.; Patzel, M. J. Org. Chem., 1995, 60, 5005-5010. 

R 

R


3 Taulan, 4 enonen prestaketan lortu ditugun emaitzak, bibliografian sustrato 

antzekotarako deskribaturikoekin konparatu dira. 

R 2 

R 3 

R 1 R 1 

3 Taula. 4 Zetona a,b-asegabetuen prestaketa 

4 Zetona a,b-asegabetua 

R 1 

R 2 

O 

R 

Metodoa 

21 

R 2 

R 3 

4 

O 

R 

Etek. (%) 

CH3 Ph 

Mannicha /Hofmannb 60 6a 

Ph Ph Mannichc 70 19d 

Ph Ph DMFDMA/LAH/Hofmann b 80 11a 

Ph Ph TAMA, trioxano, ≠ÿ 95 3132 

Ph 2,3-Cl2-4-MeOPh HMTA, CH2Cl2, ≠ÿ 91 7 

Ph Ph DMFDMA/LAH-CuI 89 d 

3,4-(MeO)2Ph 3,4-(MeO)2Ph DMFDMA/LAH-CuI 95 d 

a Me2NH·HCl, MeOH, ≠ÿ. b 1. CH3I; 2. Ag2O, H2O, ∆. c Me2NH, MeOH, ≠ÿ. 

d Doktorego-Tesi hau. 

31 Gras, J.L. Tetrahedron Lett., 1978, 2111-2114. 

32 

Erref


2.1.2. b-Aminozetonen sintesi zuzena 

Mannich erreakzioa, b-aminozetonen sintesi zuzenerako bide klasikoa da. 1a,6a,14 

Ohizko erreakzio-baldintzak ez ezik, bibliografian zenbait aldaera deskribatu da, esate 

baterako erreakzioaren tartekariak diren alkiliminio gatzak zuzenean erabilita, 33 edo 

ingurune basiko aprotikoez, 34 edo enol eterren bitartez, 14,35 edo katalizatzaile gisa 

lantanidoen gatzak erabiliz, 36 besteak beste. 

Batez ere emaitzen izaera b-aminozetonikoagatik, alboerreakzio nagusiak 

deaminazioa eta deaminometilazioa (retro Mannich) dira, 1a,6a,10a,34a aurreko azpiatalean 

ikusi den moduan. Badirudi nahi ez diren prozesu hauek faktore esterikoei lotuta 

daudela, eta tamalez, sustrato diarilikoak erabiltzean nabariago agertzen dira. 1a,6 

Izan ere, 1c-d desoxibentzoinei Mannich baldintza klasikoak aplikatu zitzaizkienean, 

dagozkien b-aminozetonak etekin baxuz eskuratu ziren (%17-20), ingurunean 

deaminazo- eta deaminometilazio-produktuak behatu zirelarik. Gainera, eratutako b- 

aminozetona hauek ezegonkorrak ziren, batez ere disoluzioan. 

Beraz, enaminonen erredukzioan hartutako esperientzian oinarrituta (ikusi 2.1.1 

azpiatala), katalizatzaile gisa Al2O3 erabiliz burutu zen Mannich erreakzioa, era 

honetan 4 enonak helburuko b-aminozetona erabat bilakatzea erdietsi zelarik. 1c-j 

Desoxibentzoinei metodologia hau aplikatuz, dagozkien 3c-j Mannich baseak 

sintetizatu ziren etekin ertain-onez (4 Taula). 

33 a. Li, Y.M.; Xiao, H.M.; Wu, J. Theochem. J. Mol. Struct., 1995, 333, 165-170; b Jasor, Y.; Gaudry, 

M.; Luche, M.J.; Marquet, A. Tetrahedron, 1977, 33, 295-303. 

34 a. Holy, N.; Fowler, R.; Burnett, E.; Lorenz, R. Tetrahedron, 1979, 35, 613-619; b. Danishefsky, S.; 

Schuda, P.F.; Kitahara, T.; Etheredge, S.J. J. Am. Chem. Soc., 1979, 99, 6066-6075. 

35 a. Danishefsky, S.; Kahn, M.; Silvestri, M. Tetrahedron Lett., 1982, 23, 703-706 eta 1419-1422; b. 

Miyano, S.; Hokari, H.; Hashimoto, H. Bull. Chem. Soc. Jpn., 1982, 55, 534-539; c. Nolen, E.; Alloco, 

A.; Vitarius, J.; McSorley, K. J. Chem. Soc., Chem. Commun., 1990, 1532-1533. 

36 a. Kobayashi, S.; Ishitani, H. J. Chem. Soc., Chem. Commun., 1995, 1379; b. Kobayashi, S.; Ishitani, 

H.; Komiyama, S.; Oniciu, D.C.; Katritzky, A.R. Tetrahedron Lett., 1996, 37, 3731-3734. 

22


R 5 

R 6 

R 4 

R 7 

1 

O 

i: Me 2NH, (HCHO) n, EtOH 

R 

i 

1 

R2 R 

O 

5 

R6 R3 R3 R 

NMe2 4 

4 Taula. 3c-j b-Aminozetona diarilikoen sintesia. 

3 

b-Aminozetona 

c 

R 1 

H 

R 2 

H 

R 3 

H 

R 7 

3 

R 4 

H 

23 

R 5 

H 

R 1 

R 2 

+ 

R 5 

R 6 

Al2O3-Me2NH 

R 6 

H 

R 7 

H 

R 4 

R 7 

Etek. 

(%) 

87 

4 

O 

R 3 

U.p. (°C) 

165-168 a 

d OMe OMe H H OMe OMe H 70 214-216 b 

f OMe OMe H H OMe Bn H 60 olioa 

g OMe OMe H Br H OMe OMe 25 olioa 

h OMe OMe H H OMe OMe OMe 60 olioa 

i H OMe OMe H OMe OMe H 61 olioa 

j OMe OMe OMe H OMe OMe H 65 olioa 

a Etil azetatotan kristaldua. b Etanoletan kristaldutako hidrokloruroarena 

Aipatuiko baldintzak 1k desoxibentzoina fenolikoari aplikatutakoan, 6 eratorkin 

isoflabanonikoaren eraketa behatu zen produktu nagusi gisan (%92). Gure ikerkuntz 

taldeak antzeko emaitzak deskribatuak zituen 1k zetona berari Mannich baldintza 

klasikoak ezartzean, baina kasu honetan 6 eratorkina etekin baxuagoz (%21) isolatua 

zen. 19d-e 

R 1 

R 2


MeO 

MeO 

HO 

O 

OMe 

OMe 

24 

MeO 

MeO 

Me2N 

1k 6 

O 

O 

OMe 

OMe 

Laburbiltzearren, Al2O3/R2NH tandemaren erabilerak, bai Mannich erreakzioan bai 

eta hidruro nukleozaleen bidez eginiko enaminonen erredukzio konjokatuan ere, 

erreakzio biak bideragarri bihurtzen ditu, zeren deaminazio- eta deaminometilazio- 

alboerreakzioak ia guztiz ekiditzen baititu. Beraz, 1 desoxibentzoinetatik 3 N,N-dimetil- 

1,2-diarilpropanonak eskuratzeko bi metodo egokiak lortu dira. Halaber, 2 enaminonen 

sistesian etekinak nabariro altuagotu dira. Bestalde, DMFDMA/LAH-CuI sistemaren 

erabilera, 4 1,2-diarilpropenonen sintesirako alternatiba egokia da. 

R 2 

R 2 

R 2N 

1 

2 

O 

O 

c 

d 

b 

R 1 

R 1 

R 2 

R2N 

O 

a 

e 

R 1 

+ 

R 2 

3 4 

Erreaktiboak: (a) Me2NH, (CH2O)n ;(b) Me2NH·HCl, (CH2O)n ;(c) DMFDMA 

(d) LAH; e) LAH-CuI ; (f) Me2NH, Al2O3 

1. Irudia: Desoxibentzoinen karbonilo taldearekiko a posizioan burutu diren 

aldakuntzen laburpena 

f 

O 

R 1


Segituan, hurrengo aminazio erreduktiborako saioetan serie zabalagoa izateko asmoz, 

2e-i enaminonak sintetizatu ziren. 5 Taulan, prestatu diren 2c-i enaminona diarilikoen 

ezaugarri sintetikoak bildu dira. 

R 3 

R 3 

R 4 

O 

R 2 

R 1 

R 1 

25 

R 3 

R 3 

Me 2N 

1 2 

5 Taula. 2c-i Enaminona diarilikoen sintesia. 

2 

Enaminona 

c 

R 1 

H 

R 2 

H 

R 3 

H 

R 4 

H 

R 4 

Etek. 

(%) a 

89 

O 

R 2 

U.p. (°C) b 

124-126 

d OMe H OMe H 95 153-154 

e OMe H H H 90 114-116 

f OMe OMe OMe H 67 153-154 

g OMe OMe H H 77 137-138 

h OMe H OMe OMe 70 116-118 

i OMe OMe OMe OMe 88 139-141 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina; b Dietil eterretan kristaldua 

R 1 

R 1


2.1.3. Enonen sililkuprazioa 

Bibliografian, 4-aren antzeko enonei eginiko adizio nukleozale konjokaturen adibide 

ugari aurki daitezke. 37 Beraz, batetik alboerreakzio hau ekiditzeko eta bestetik, 

hurrengo etapa den aminazio erreduktiboan karbonilo taldearen erreakzionakortasuna 

areagotu nahian, 4 diarilpropenonak babestea erabaki genuen. Babespen mota 

honetarako metodo egokia da Fleming et al-ek ikertu eta garaturikoa, sililkuprazio- 

bromazio-desbabespen sekuentzian oinarrituta dagoena 38 (2. Irudia). 

R 2 

O 

R 1 

R 3Si 

R 2 

O 

R 1 

R 3Si 

R 2 

R1 Br 

O 

26 

R 3Si 

R 2 

R1 Br 

NHR 

2. Irudia. Sililkuprazio-bromazio-desbabespen sekuentzia, karbonilo taldearen 

aminazio erreduktiboari aplikatua. 

R 2 

R 1 

NHR 

Babespen hau gauzatzeko, Flemingen silil kupratoaz ((PhMe2Si)2CuLi) 2,28,37,39 egin 

zen 4 enonen gaineko adizio konjokatua, dagozkien 7 b-sililzetonak etekin ertainez 

eskuratu zirelarik (6 Taula). 

37 March, J. "Advanced Organic Chemistry", 4. ed., Wiley, New York, 1992, p. 741. 

38 Fleming, I.; Newton, T.W.; Roessler, F. J. Chem. Soc. Perkin Trans. I, 1981, 2527-2532. 

39 a. Fleming, I.; Winter, S.B.D. Tetrahedron Lett., 1995, 36, 1733-1734; b. Fleming, I.; Kindon, N.D. J. 

Chem. Soc., Perkin Trans. I, 1995, 303-315; c. Fleming, I.; Martínez de Marigorta, E. Tetrahedron Lett., 

1993, 34, 1201-1204.


R 2 

R 2 

O 

R 1 

R 1 

i: (PhMe2Si)2CuLi, THF, -78°C ∅ 25°C 

i 

27 

R 2 

R 2 

PhMe 2Si 

4 7 

6 Taula. 7 b-Sililzetonen sintesia. 

7 

b-Sililzetona 

a 

R 1 

H 

R 2 

H 

Etek. 

(%) 

51 

O 

U.p. (°C) 

olioa 

b OMe OMe 59 olioa 

Lan-egitamuan azaldu denez, karboniloarekiko a posizioan bromo atomoa sartzeak 

desbabespenerako edo dimetilsilil taldearen eliminatzeko aukera emango luke, honela 

C=C lotura bikoitza berreskuratuko litzatekeelarik. 40 Alabaina, gure eskuetan, espero 

ziren a-bromo-b-sililzetonak prestatzea ezina izan zen, zeren saio guztietan hasierako 4 

enonak sortarazten zituen silil taldearen irteera gertatu baitzen. 

40 a. Ager, D.J.; Fleming, I.; Patel, S.K. J. Chem. Soc. Perkin Trans. I, 1981, 2520-2526; b. Fleming, I.; 

Goldhill, J. J. Chem. Soc. Perkin Trans. I, 1980, 1493-1498. 

R 1 

R 1


2.2. Aminazio erreduktiborako saioak 

Segituan, aurreko azpiatalean prestaturiko zetona funtzionalizatuei, helburuko 

heteroziklo isokinolinikoaren ezaugarrizko nitrogenoa sartzeko, aminazio 

erreduktiboaren baldintzak ezarri zitzaizkien. 

R 2 

R 2 

Z 

O 

2 Z= NMe2 

4 Z= H 

R 1 

28 

R 2 

R 1 

Z Z 

O 

3 Z= NMe2 

7 Z= SiMe2Ph 

R 2 

Z 

NHR 

NHR 

Konposatu karbonilikoen aminazio erreduktiboa, aminen sintesirako biderik 

erabilienetarikoa da. 41 Izan ere, lehendabiziko etapan karbonilo taldeari adiziona 

dakizkiokeen konposatu nitrogenatu ugariekin batera (amoniakoa, 42 amina primario eta 

sekundarioak, 43 hidroxilaminak, 44 azidak, 45 etab.), erreakzioaren bigarren etaparako 

41 a. Herczegh, P.; Kovacs, I.; Szilagyi, L.; Sztaricskai, F. Tetrahedron, 1994, 50, 13671-113686; b. 

Johnson, C.R.; Golebiowski, A.; Schoffers, E.; Sundram, H.; Braun, M.P. Synlett, 1995, 313-314; c. 

Jespersen, T.H.; Bols, M.; Sierks, M.R.; Skrydstrup, T. Tetrahedron, 1994, 50, 13449-13460. 

42 a. Shi, G.Q.; Cai, W.L. J.Org. Chem.,1995, 60, 6289-6295; b. Concialini, V.; Roffia, S.; Savoia, D. 

Gazz. Chim. Ital., 1995, 125, 77-81. 

43 a. Abdelmagid, A.F.; Carson, K.G.; Harris, B.D.; Maryanoff, C.A.; Shah, R.D. J. Org. Chem., 1996, 

61, 3849-3862; b. Bhattacharya, S. Synth. Commun., 1995, 25, 9-14. 

44 a. Casero, F.; Cipolla, L.; Lay, L.; Nicotra, F.; Panza, L.; Russo, G. J. Org. Chem., 1996, 61, 3428- 

3432; b. Caulfield, W.L.; Gibson, S.; Rae, D.R. J. Chem. Soc., Perkin Trans., 1996, 545-553. 

45 Kyba, E.P.; Meredith, J.A. Tetrahedron Lett., 1977, 2737-2740. 

R 1 

R 1


sistema erreduzitzaile ezberdinak (hidrogenazio katalitikoa, 46 Zn-HCl, 3 Mg, 47 LAH, 5 

NaBH4, 41a,42c,48 NaBH3CN, 42b,49 NaBH(OCOR)3, 42a,50 boranoak, 51 azido formikoa eta 

beronen eratorkinak, 52 besteak beste) 41b,42a,53 deskribatu dira. 

2.2.1 Iminen bidezko aminazio erreduktiboa 

Gure ikerkuntz taldeak desoxibentzoinen aminazio erreduktiboan duen esperientzia 

kontutan harturik, 54 3 aitzindari b-aminozetoniko, 4 aitzindari enoniko, eta 7 b- 

sililzetonikoen aminazio erreduktiboari ekin genion, (2 enaminonetatik lorturiko 

emaitzak 2.4 azpiatalean azaldu dira) konposatu karboniliko bakoitza bentzilaminaz eta 

TiCl4-z erreakzionarazi, eta eratutako tarteko iminikoa NaBH3CN hidruroaz in situ 

erreduzituz. 53a 

3 b-Aminozetonen kasuan, erreduzitzaile ugari erabili ziren arren, produktu anitzez 

osoturiko nahasketa bereizkaitzak besterik ez ziren lortu. Antza denez, arazoaren 

muinoa ondoko bi faktoreetan datza: alde batetik, imina tartekaria eratzeko 

46 Rylander, P.N. "Hydrogenation Methods", Academic Press, New York, 1985, p. 82-93. 

47 Micovic, I.V.; Ivanovic, M.D.; Roglic, G.M.; Kiricojevic, V.D.; Popovic, J.B. J. Chem. Soc., Perkin 

Trans., 1996, 265-269. 

48 Bhattachararya, S.; Chatterjee, A.; Willianson, J.S. Synlett, 1995, 1079. 

49 Pechulis, A.D.; Bellevue, F.H.; Cioffi, C.L.; Trapp, S.G.; Fojtik, J.P.; McKitty, A.A.; Kinney, W.A.; 

Frye, L.L. J. Org. Chem., 1995, 60, 5121-5126. 

50 a. McGill, J.M.; Labell, E.S.; Williams, M. Tetrahedron Lett., 1996, 37, 3977-3980; b. McDermott, 

T.S.; Mortlock, A.A.; Heathcock, C.M. J. Org. Chem., 1996, 61, 700-709. 

51 a. Bomman, M.D.; Guch, I.C.; Dimare, M. J. Org. Chem., 1995, 60, 5995-5996. 

52 Azido formikoa eta beronen eratorkinak erreduzitzaile gisa agertzen direneko aminazio erreduktiboen 

artean (Wallach erreakzioa), formaldehido eta azido formikoz egiten den amina primario eta 

sekundarioen metilazioa (Escheiweller-Clark erreakzioa: Bondavalli, F.; Bruno, O.; Mariani, E.; 

Schenone, P.; Berrino, Filipelli, W.; Tortora, G.; Marmo, E. Farmaco. Sci., 1987, 42, 175-183), eta 

amonio gatzen edo formamidaren erabilera (Leuckart erreakzioa: Bellini, A.M.; Mencini, E.; Quaglio, 

M.P.; Guarnieri, M.; Fini, A. Steroids, 1991, 56, 395-398) bereiztu behar dira. 

53 Kelly, N.M.; Reid, R.G.; Willis, C.L.; Winton, P.L. Tetrahedron Lett., 1995, 36, 8315-8318. 

54 a. Sotomayor, N.; Vicente, T.; Domínguez, E.; Lete, E.; Villa, M-J Tetrahedron, 1994, 50, 2207-2218; 

b. Villa, M-J; Domínguez, E.; Lete, E. Heterocycles, 1986, 24, 1943-1954; c. Sotomayor, N.; 

Domínguez, E.; Lete, E. J. Org. Chem., 1996, 61, 4062-4072. 

29


kondentsazio-etapa (b-halozetonen kasuan jokaera antzekoak deskribatu dira eta), 55 eta 

beste aldetik, lehen aipatu den 3c-j sustrato diarilikoen berezko ezegonkortasuna (2.1 

azpiatala). 

R 2 

R 1 

Me2N Me2N 3 

O 

i: 1. BnNH 2, TiCl 4, Et 3N; 2. NaBH 3CN 

30 

R 2 

NHBn 

4 Enonei aminazio erreduktiborako baldintza berberak ezarri zitzaizkienean, soilik 4d- 

ren kasuan eta etekin baxuz (%6) isolatu ahal izan zen kondentsazio-etapari dagokion 8 

imina, eta produktu askoren nahasketa bereizkaitza ez ezik, segurasko 1,4-adizioz 

sortarazitako 3k eratorkin b-aminozetonikoa ere lortu zen (%24). 

R 

R 

R= OMe 

O 

R 

R 

i 

R 

R 

N 

R 

R 

+ 

R 

R 

BnHN 

4d 8 3k (%24) 

i: 1. BnNH2, TiCl4, Et3N; 2. NaBH3CN 

3k b-Aminozetona N-bentzilatua aminazio erreduktiboa saiatzeko lehengai egokia 

zenez, lehen azaldutako baldintzak ezarri zitzaizkion, baina berriro bere 

konplexutasunagatik isolamendua biderazina egiten zuen produktu anitzez osoturiko 

nahasketa bereizkaitza lortu zen. 

55 de Kimpe, N.; Stevens, C. Bull. Soc. Chim. Belg., 1992, 7, 569-578. 

Bn 

O 

R 1 

R 

R


Azkenik, deskribaturiko aminazio erreduktiborako baldintzak 7 b-sililzetonei 

aplikatutakoan, 7b-ren kasuan soilik isolatu ahal izan zen 9 aminazio erreduktiboaren 

emaitza (%55). 

MeO 

MeO 

PhMe 2Si 

O 

OMe 

OMe 

i 

31 

MeO 

MeO 

PhMe 2Si 

NHBn 

7b 9 (%55) 

i: 1. BnNH 2, TiCl 4, Et 3N; 2. NaBH 3CN 

2.2.2. Leuckart erreakzioa 

Jarraian, Leuckart aminazio erreduktiboa 53b saiatu zen. Erreakzio honetan, konposatu 

karbonilikoa sodio formiatoz, formamidaz eta azido formikoz nahastu eta tenperatura 

altuetara berotzen da, lortzen diren formamidak dagozkien aminetara errez hidrolizatzen 

direlarik. Hala ere, gure saioetan erabilitako 3, 4 eta 7 sustratoetatik, nahasketa 

bereizkaitzak lortu ziren, seguruenik erreakzio honen baldintza bortitzengatik 

(disolbatzaile eza, tenperatura altuak, etab.). 51,53b,56 Beraz, aminazio erreduktiborako 

bestelako bideak jorratzea erabaki genuen. 

R 1 R 2 

O 

HCOO - + NH4, HCONH2 

HCOOH, ∆ 

56 Erabilitako tenperatura 160-180°C-takoa izan zen. 

R 1 R 2 

NH 

CHO 

OMe 

OMe


2.2.3. Oximen bitartezko aminazio erreduktiboa 

Mannich basen eta hidroxilaminaren arteko erreakzioaz b-aminooximak etekin onez 

sintetizatu direlako datu bibliografikoa alde genuela, 57 3, 4 eta 7 eratorkin zetonikoen 

oximazioa eta ondorengo erredukzioari 53c ekin genion. 

Tamalez, 3 b-aminozetonen eta hidroxilaminaren arteko erreakzioetan, soilik 3c 

aitzindaritik 10 dimeroa (%98) isolatu zen. Konposatu honen eraketa azaltzeko, b- 

aminozetonen ordezkapen nukleozaleaz gertatzen diren elkartrukaketa aminikoaren 

prozesuetan, 6a,58 batzutan nukleozale gisa hidroxilamina erabilita behatu direnekoetan 59 

hain zuzen, oinarritu behar gara. 

Ph 

NMe 2 

O 

Ph 

NH 2OH 

Ph 

NHOH 

O 

Ph 

32 

Ph 

NMe2 

3c 10 

O 

Ph 

Ph 

Ph 

O 

NOH 

4 Enonen oximazio saioetatik lorturiko emaitzak, erabilitako baldintza esperimentalen 

araberakoak izan ziren. Izan ere, Goda et al-en metodoa 60a aplikatu zenean (4d 

sustratoaz, hidroxilaminaz, azido azetikoz eta sodio karbonatoz osoturiko nahasketa 

57 a. Tramontini, M.; Angilinoni, L. Tetrahedron, 1990, 46, 1791-1837; b. Belly, A.; Petrus, C.; Petrus, 

F. Bull. Soc. Chim. Fr., 1973, 1390-1395. 

58 Sottofattori, E.; Grandi, T.; Balbi, A. Tetrahedron Lett., 1995, 36, 1331-1332. 

59 Hansen, J.F.; Szymborski, P.A.; Vidusek, D.A. J. Org. Chem., 1979, 44, 661-662. 

60 a. Goda, H.; Sato, M.; Ihara, H.; Hirayama, C. Synthesis, 1992, 849-851; b. Castedo, L.; Iriondo, C.; 

Domínguez, E.; Lete, E.; Villa, M.J. An. Quim., 1985, 81, 62-65. 

O 

Ph 

Ph


metanolikoaren birfluxua), 11 4,5-bis-(3,4-dimetoxifenil)isoxazola (%15) eta hasierako 

sustratoa isolatu ziren. Sustratoa eta hidroxilamina piridinatan birfluxuan berotzeak, 59b 

aldiz, erreakzionatu gabeko sustratoa, 11 isoxazola (%9) eta bere isomeroa zen 12 3,4- 

bis-(3,4-dimetoxifenil)isoxazola (%22) ekarri zituen. 

MeO 

MeO 

O 

4d 

i) NH 2OH·HCl, MeOH, Na 2CO 3, AcOH, ↑Ø 

ii) NH 2OH·HCl, py, ↑Ø 

OMe 

OMe 

i 

ii 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

33 

O 

N 

11 (%15) 

O 

N 

MeO MeO MeO 

OMe 

+ 

11 (%9) 12 (%22) 

O 

N


Zetona a,b-asegabetuetatik isoxazolak eratzea, jadanik deskribatua zen, 61 baita pH, 

disolbatzailea edo hidroxilamina erreaktiboaren proportzioa bezalako faktoreek 

erreakzioaren emaitzan duten eragina ere. 60a,62 Mekanismoa ez da guztiz ezaguna, eta 

normalean, oxima eta isoxazolinekin batera, isoxazolen nahasketak lortu ohi dira. 63 2.4 

Azpiatalean sakonkiago eztabaidatuko denez, binil zetonetatik abiaturiko isoxazolen 

eraketan irabaz daitekeen erregioselektibitatea, b posizioari loturiko taldearen menpe 

dago gehien bat. 4d Enonaren kasuan talde hori hidrogenoa da, erregioselektibitate eza 

edo eskasia dakarrena. 60a 4c Sustratoari (Ar 1 =Ar 2 = Ph) dagokionez, produktu anitzez 

osoturiko nahasketa bereizkaitzak baino ez ziren lortu. 

Amaitzeko, lehen deskribaturiko oximazio-baldintza ezberdinak 7 b-sililzetonei 

aplikatu zitzaizkienean, kasu guztietan isolatze-lanak pena merezi ez zueneko nahaste 

konplexuak eskuratu ziren. 

Laburbiltzearren, 3 b-aminozetonetatik eta 4 enona diarilikoetatik ez dira espero ziren 

aminak lortu, ez iminen edo oximen bidezko aminazio erreduktiboaz ezta Leuckart 

erreakzioaz ere. Aipaturiko aminak eskuratu beharrean, adizio konjokatuari, 

elkartrukaketa aminikoari eta heteroziklazioari dagozkien emaitzak isolatu ziren. 

Soilik 7b b-sililzetona bentzilaminaz eta TiCl4-z erreakzionarazi ondoren NaBH3CN 

hidruroaz tratatu zenean lortu zen helburuko aminazio erreduktiboaren emaitza. Honela 

lorturiko 9 amina, egitamuaren hurrengo etapa aplikatzeko, hots, 4-funtzionalizaturiko 

isokinolinak eskuratzeko heteroziklaziorako sustrato bakarra izan zen. 

61 a. Grunanger, P.; Vita-Finzi, P. "Isoxazoles", Interscience, New York, 1991, p.157-158, 171-173, 225- 

226 eta 461-468; b. Hansen, J.F.; Kim, Y.I.; McCrotty, S.F.; Strong, S.A.; Zimmer, D.E. J. Heterocycl. 

Chem., 1980, 17, 475-479. 

62 Witczak, Z.; Krolokowska, M. Pol. J. Chem., 1981, 55, 89-100. 

63 Suwinski, J. Zesz. Nauk. Politechn. Slask. Chem., 1977, 82, 3-43, (CA, 90:72132, 1979) 

34


2.3. Ziklazio-saioak 

Pictet-Spengler eta Bischler-Napieralski heteroziklazio-erreakzioak, alkaloide 

isokinolinikoen prestaketarako biderik garrantzitsuenetarikoak dira. 4,64,65 Gure 

ikerkuntz taldeak 3-arilisokinolinen sintesirako erreakzio bien erabileran eta garapenean 

duen esperientzia 53a,53c,66 kontutan harturik, 13 4-sililmetilisokinolinaren sintesia 

planteiatu zen 9 amina sililatutik, dagokion zetonaren aminazio erreduktiboaz lortua 

zena. 

MeO 

MeO 

PhMe 2Si 

N 

Bn 

OMe 

OMe 

35 

MeO 

MeO 

PhMe 2Si 

13 9 

NHBn 

Lehenengo eta behin, 9 aminaren N-azilazioari ekin genion, sortaraziko litzatekeen 

amida Bischler-Napieralski ziklazioan saiatzeko asmoz. Hala ere, dagokion azetamida 

eskuratzeko burutu zen 9 amina eta anhidrido azetikoaren arteko erreakziotik 53,67 

produktu anitzez osoturiko nahasketa bereizkaitza besterik ez zen lortu. Emaitza 

negatibo bera izan zen azetil kloruroa, bentzoil kloruroa, eta formamida bezalako 

azilatzaileez 53,68,69 9 amina tratatu zenetan. 

64 Claret, P.A. "Comprehensive Organic Chemistry", vol. 4, Barton, D.; Ollis, W,D. eds., Pergamon, 

Exeter, 1979, p. 207-210. 

65 a. Larsen, R.D.; Reamer, R.A.; Corley, E.G.; Davis, P.; Grabowski, E.J.J.; Reider, P.J.; Shinkai, I. J. 

Org. Chem., 1991, 56, 6034-6038; b. Kametani, T.; Fukumoto, K. "Isoquinolines. Part 1. Heterocyclic 

Compounds", vol. 38, Grethe, G. ed., Wiley, New York, 1981, p. 139. 

66 a. Domínguez, E.; Martínez de Marigorta, E.; Carrillo, L.; Fañanás, R. Tetrahedron, 1991, 44, 9253- 

9258; b. Tellitu, I.; Badía, D.; Domínguez, E.; García, F.J. Tetrahedron: Asymmetry, 1994, 5, 1567-1578; 

c. Badía, D.; Domínguez, E.; Lete, E.; Villa, M.J. Trends in Heterecyclic Chemistry, 1991, 2-11. 

67 Chinone, A.; Sato, S.; Ohta, M. Bull. Chem. Soc. Jpn., 1971, 44, 826-828. 

68 Djuric, S.W. J. Org. Chem., 1984, 49, 1311-1312. 

69 Badía, D.; Carrillo, L.; Domínguez, E.; Cameno, A.G.; Martínez de Marigorta, E.; Vicente, T. J. 

Heterocycl. Chem., 1990, 27, 1287-1292. 

OMe 

OMe


Lorturikoa ikusita, Pictet-Spengler heteroziklazio-baldintzak saiatzea erabaki genuen, 

honetarako 9 amina ingurune klorhidrikotan formaldehidoz 4a,63 erreakzionarazi zelarik. 

Gure ikerkuntz taldeak metodologia hau aplikatuz eratorkin 3-arilisokinoliniko 4- 

alkilatuak eskuratu ditu sustrato N-bentzilatutatik, 53a baina gure kasuan aitzindariaren 

deskonposaketa ekiditzeko baldintza leunagoak (60 vs 100°C) erabili behar izan ziren. 

MeO 

MeO 

PhMe2Si 

NHBn 

OMe 

OMe 

i 

36 

MeO 

MeO 

PhMe 2Si 

9 13 (%70) 

i: H 2CO aq, HCl 1M, 60°C, 24 o. 

Tamalez, isolatu eta karakterizatu zen 13 4-sililmetilisokinolina ezegonkorra da, 

denbora-tarte laburretan azido 3,4-dimetoxibentzoikoa eta 3,4-dimetoxibentzaldehidoa 

bezalako apurketa-produktuak isolatu ahal zireneko produktuen nahasketan 

deskonposatzen baita. 

Honegatik, eta orain arte izandako emaitzez jabetuta, b-amino eta b-sililzetonetatik 3- 

arilisokinolina C-4 funtzionalizatuak sintetizatzeko bide sintetiko hau bertan behera 

uztea erabaki genuen. Hala ere, segidan ikus daitekeen moduan, elkartrukaketa 

aminikoaren erreakziotan oinarriturik, 4,5-diarilpirimidinak eta 4,5-diarilisoxazolen 

prestaketarako bide egokia aurkitu zen. 

N 

Bn 

OMe 

OMe



Isoxazol eta pirimidinen eraketa eta erreaktibitatea. 

Azpiatal honetan, jadanik azaldu diren aminazio erreduktiborako baldintzak 2 

enaminozetonei ezarri zitzaizkienean lortu ziren emaitzak aztertzeaz gain, 

eratutako heteroziklo batzutan burutu ziren bilakapenak ere erakutsi dira. Lehenengo 

eta behin, enaminonaren egiturak duen izaera berezia, aldi berean posizio nukleozale 

eta elektroizale desberdinak dituena hain zuzen, azpimarratu beharra dago. 70 

Ezaugarri honi etekina atera zaio bai molekula konplexuen sintesian 69b,71 bai eta 

aplikazio farmakologikoetan ere. 69a,72 

R 2 

R1 Me2N Me2N NHR 

70 a. Greenhill, J.V. Chem. Soc. Rev., 1977, 6, 277-294; b. Iida, H.; Yuasa, Y.; Kitayashi, C., J. Org. 

Chem., 1979, 44, 1074-1080; c. Edafiogho, I.O.; Moore, J.A.; Farrar, V.A.; Nicholson, J.M.; Scott, K.R. 

J. Pharm. Sci., 1994, 83, 79-84; d. Muramashi, S-I; Mitsue, Y.; Tsumiyama, T. Bull. Chem. Soc. Jpn., 

1987, 60, 3285-3290. 

71 a. Braibante, M.E.F.; Braibante, H.; Misio, L.; Andriocopulo, A. Synthesis, 1994, 898-890; b. 

Birnberg, G.H.; Fanshave, W.J.; Francisco, G.D.; Epstein, J.W. J. Heterocycl. Chem., 1995, 32, 1293- 

1298; c. Augusti, R.; Eberlin, M.N.; Kascheres, C. J. Heterocycl. Chem., 1995, 32, 1355-1357; d. 

Amougay, A.; Letsch, O.; Pete, J.P.; Piva, O. Tetrahedron, 1996, 52, 2405-2420. 

72 a. Edafiogho, I.O.; Hinko, C.N.; Chang, H.; Moore, J.A.; Mulzac, D.; Nicholson, J.M.; Scott, K.R. J. 

Med. Chem., 1992, 35, 2798-2805; b. Scott, K.R.; Rankin, G.O.; Stables, J.P.; Farrar, V.A.; Alexander, 

M.S.; Edafiogho, I.O.; Farrar, V.A.; Kolen, K.R.; Moore, J.A.; Sims, L.D.; Tonnu, A.D. J. Med. Chem., 

1992, 35, 2798-2805. 

37 

R 2 

d - 

d - 

d + 

d + 

d - 

O 

R 1


2.4.1. Elkartrukaketa aminikoa 

Aminazio erreduktiboari dagokion produktua eskuratzeko asmoz, 2c enaminozetona 

bentzilaminaz eta TiCl4-z tratatu eta jarraian erredukziorako hidruro nukleozale 

ezberdinez (NaBH3CN, NaBH4, LAH) erreakzionarazi zenetan, produktu anitzez 

osoturiko nahasketa bereizkaitzak baino ez ziren jaso. Hala ere, erredukzio-urratsa Pd-C 

katalizatzailezko hidrogenazioaren bidez saiatu zenean, 2j enaminona isolatu zen 

(%55). 

Me 2N 

O 

i 

38 

BnHN 

2c 2j (%55) 

i: 1. BnNH 2, TiCl 4, Et 3N, DME; 2. H 2 / Pd-C, EtOH 

Bentzilaminak dimetilamino hondarra ordezkatu dueneko elkartrukaketa 

aminikoa 20b,73 jazo dela ontzat emanez azal daiteke 2j eratorkinaren eraketa. Bihurketa 

honen mekanismoa ezezaguna da, baina Michael adizioa eta ondoren eliminazioa 

bailiran har daiteke. 20b,74 

Emaitza hau ikusita, hidruro nukleozalez ez bezala, kondentsazio-baldintzetan 

eratutako 2j enaminona hidrogenazio katalitikoa bezalako sistema erreduzitzaile leuna 

erabiliz ez dela deskonposatzen suposa daiteke. Martin et al-ek, elkartrukaketa 

aminikoa gauza dadin katalisi azidoaren beharra baieztatu dute. 20b Gure kasuan, 

erreakzioan erabilitako TiCl4 Lewis azidoak aipaturiko betebehar katalitikoa har lezake. 

73 a. Kashima, C.; Yamamoto, Y. Bull. Chem. Soc. Jpn., 1979, 52, 1735-?; b. Ceccheti, V.; Fravolini, A.; 

Schiaffela, F. Synth. Commun.,1991, 21, 2301-2308. 

74 a. Kashima, C.; Yamamoto, Y.; Omote, Y.; Tsuda, Y. Bull. Chem. Soc. Jpn., 1977, 50, 543-544; b. 

Kiyooka, S-I.; Yamashita, T. Chem. Lett., 1987, 1775-1778. 

O


Me2N 

O 

BnNH 2 

TiCl4 

Me 2N 

NHBn 

39 

O 

TiCl 4 - 

Me 2NH 

BnHN 

2j Enaminona hasieran planteiaturiko kondentsaziorako aitzindari onargarria zenez, 

lehen aipaturiko baldintzak ere (BnNH2, TiCl4, Et3N) ezarri zitzaizkion, inongo 

aldaketarik behatu ez zelarik. Gertaera hau logikoa da, bentzilaminarekiko 

elkartrukaketak 2j produktu bera sortaraziko lukeenaz ohartuz gero. Ondorio gisa, 

karboniloari adizio nukleozalerako baldintzapetan izanda ere, elkartrukaketa aminikoa 

guztiz nagusitzen dela baiezta daiteke. 

Lorturiko emaitza, bibliografian oso gutxitan deskribatu den elkartrukaketa 

aminikoaren adibide berria da. 20b,72,73 

O


2.4.2. Pirimidinen eraketa 

Segidan, 2 enaminonei Leuckart aminazio erreduktiboaren baldintzak ezarri 

zitzaizkien dagozkien amida eta aminak lortzeko asmoz. Gure ikerkuntz taldeak 

desoxibentzoinen Leuckart aminazio erreduktiborako doitutako baldintzak 15b,53b 2c 

enaminozetonari aplikatu zitzaizkionean 14a 4,5-difenilpirimidina lortu zen nagusiki 

(%49), sintesirako balio gabeko produktu askorekin nahasturik. 

Me2N 

O 

2c 14a 

Ikuspuntu biologikotik 75 zein farmakologikotik 76 dira interesgarriak pirimidinak, eta 

eraztun diazinikoa eraikitzeko prozedura ezberdinak deskribatu dira, guztiak oxidazio- 

mailaren edo ordezkapen-ereduaren menpekoak izanik. 77 

75 a. Arlo honetan etengabe burutzen den ikerkuntzari buruzko aldizkako azterketa bilatzeko, ikusi: 

Progress in Nucleic Acid Research and molecular Biology; Cohn, E.E., ed.; 1963-1981, vol 1-26.; b. 

Gossett, L.S.; Habeck, L.L.; Gates, S.B.; Andis, S.L.; Worzalla, J.F.; Schultz, R.M.; Mendelsohn, L.G.; 

Kohler, W.; Ratman, M.; Grindey, G.B.; Shih, C.A. Bioorg. Med. Chem. Lett., 1996, 6, 473-476; c. Biagi, 

G.; Constantini, A.; Constantino, L.; Livi, O.; Pecorari, P.; Rinaldi, M.; Scartoni, V. J. Med. Chem., 1996, 

39, 2529-2535; d. Fellahi, Y.; Mandin, D.; Dubois, P.; Ombettagoka, J.E.; Cuenzet, J.; Chaumont, J.P.; 

Frangin, Y. Eur. J. Med. Chem., 1996, 31, 77-81. 

76 a. Brown, D.J.; Grigg, G.N. Med. Res. Rev., 1982, 2, 191; b. Kawamura, S.; Sato, J.; Hamada, T.; 

Sasaki, M.; Sanemitsu, Y. J. Agri. Food. Chem.,1993, 41, 288-291, (CA, 118;96163J, 1993); c. Nicolai, 

E.; Cure, G.; Goyard, J.; Kirchner, M.; Teulon, J.M.; Versigny, A.; Cazes, M.; Vironeoddos, A.; 

Caussade, F.; Cloarec, A. Eur. J. Med. Chem., 1995, 30, 365-375; d. Capranico, G.; Palumbo, M.; Tinelli, 

S.; Mabilia, M.; Pozzan, A.; Zunino, F. J. Mol. Biol., 1994, 235, 1218-1230. 

77 a. Brown, D.J. "The pyrimidines. Heterocyclic Compounds", Wiley-Interscience, New York, 1962; b. 

Brown, D.J.; Evans, R.F.; Batterham, T.J. "The pyrimidines, Supplement I. Heterocyclic Compounds", 

Wiley-Interscience, New York, 1970; c. Brown, D.J. in "Comprehensive Heterocyclic Chemistry", vol 3, 

Katritzky, A.R.; Rees, C.W, eds., Pergamon Press, Exeter, 1984, p. 57-155. 

40 

N 

N


4,5-Diarilpirimidinei dagokienez, ondoko metodoez lor daitezke: i) 

diazabiziclohexenoen transposizioak ingurune basikoan, 78 ii) desoxibentzoinen eta 

formamida edo triazinaren arteko erreakzioaz, 79 eta iii) desoxibentzoinei Leuckart 

baldintzak aplikatuz. 53b,80 Kasurik gehienetan, helburuko pirimidinak etekin baxuz 

eskuratu direnez, heteroziklo diazinikoaren sintesirako metodo erreza eta etekin onekoa 

aurkitzeko ikerketa bultzatu da. 76c 

Bestalde, baliokide b-dikarbonilikotzat hartu diren enaminozetonetatik, pirimidina 

bakunen sintesia deskribatu da. 76,81 

Beraz, pirimidinen interesa haintzat harturik, 14a 4,5-difenilpirimidinaren eraketarako 

erreakzioa egokitzeari ekin genion, gero prozedura hau mota honetako heterozikloen 

serie bat prestatzeko baliogarria izango zelakoan. Honetarako erreakzio-beta eta 

beroketa-abiadurak aldatu ziren, ondorioz erreakzioaren etekina %67-ra hobetu zelarik. 

Honela, behin pirimidina honen sintesirako baldintzak doituta, era berean prestatu 

ziren 14b-e 4,5-diarilpirimidinak dagozkien 2 enaminozetona diarilikoetatik. 7 Taulan, 

14 pirimidinen ezaugarri sintetikoak erakutsi dira. 

78 Padwa, A.; Dharan, M.; Smolanoff, J.; Wetmore, S.I. J. Am. Chem. Soc., 1973, 95, 1954-1961. 

79 a. Koyama, T.; Toda, M.; Hirota, T.; Katsuse, Y.; Yamato, M. Yakugaku Zasshi, 1970, 90, 11-14 (CA, 

73:90225r, 1970); b. Kreutzberger, A.; Abel, D. Arch. Pharm. (Weinheim), 1970, 303, 715-719, (CA, 

73:130959n, 1970) 

80 Domínguez, E.; Lete, E.; Villa, M.J.; Iriondo, C. Heterocycles, 1984, 22, 1271-1224. 

81 a. Bredereck, H.; Herlinger, H.; Schweizer, E.H. Chem. Ber., 1960, 93, 1208-1211; b. Bredereck, H.; 

Eggenberger, F.; Treiber, H.J. Chem. Ber., 1963, 96, 1505-1514. 

41


. 

R 3 

R 3 

Me 2N 

R 4 

O 

R 2 

R 1 

R 1 

i: NH4 + HCOO - , HCO, NH2HCOOH, ∆ 

42 

i 

2 14 

7 Taula. 14 4,5-Diarilpirimidinen sintesia. 

14 

Pirimidina 

a 

R 1 

H 

R 2 

H 

R 3 

H 

R 4 

H 

Etek. 

(%) a 

67 

R 3 

R 3 

R 1 

R 4 

R 1 

R 2 

N 

U.p. (°C) b 

130-131 77 

b OMe H H H 78 115-116 

c OMe H OMe H 61 143-145 

d OMe H OMe OMe 77 95-96 

e OMe OMe OMe H 75 olioa 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina. b Metanoletan kristaldua. 

Leuckart erreakzioaren baldintzetan 2 enaminonak 14 4,5-diarilpirimidina bilakatzea 

azaltzeko, batetik elkartrukaketa aminikoaren inguruko erreferentziak, 20b,72,73 eta 

bestetik enaminozetonetatik eratorkin pirimidinikoak sintetizatzeko amoniako eta 

formamida erabili direla 80b kontutan harturik proposatu dugu ondoko mekanismoa (3. 

Irudia). 

N


Me2N 

Ar 2 

Ar 2 

2 

O 

N 

14 

Ar 1 

Ar 1 

N 

NH 3 

Me 2NH 

H 2O 

Ar 2 

Ar 2 

43 

H 

N 

NH2 

O 

Ar 1 

N 

3. Irudia 

Ar 1 

OH 

HCONH 2 

H2O 

Ar 2 

Ar 2 

NH2 

N 

H + H 

N 

Ar 1 

N 

Ar 1 

CHO 

Lehendabiziko etapan elkartrukaketa aminikoa gertatu ondoren, formamidarekiko 

kondentsazioa, eta aziliminaren karbono karbonilikoari eraso nukleozale 

intramolekularra jazoko lirateke, azkenik ziklodeshidratazioaz 14 eratorkin guztiz 

aromatikoa eratuko litzatekeelarik. 

O —


2.4.3 4,5-Diarilisoxazolen eraketa eta erreaktibitatea 

2.4.3.1. 4,5-Diarilisoxazolen eraketa 

Zetona a-funtzionalizatuen gainean burutu ziren Leuckart eta BnNH2/TiCl4-zko 

saioen ostean, 2 enaminonen oximazioari ekin genion. Adibide gisa 2c enaminona 

hartuta, oximazio-saio desberdinetan 59,82,83,84 erreakzionarazi zen, kasu guztietan, 

espero zen oximaren ordez 11a 4,5-difenilisoxazola lortu zelarik. Behin 11a 4,5- 

difenilisoxazolaren sintesirako erreakzio-baldintzak egokituta, era berean prestatu zen 

11b-g 4,5-diarilisoxazolen seriea. 8 Taulan 11 isoxazolen ezaugarri sintetikoak erakutsi 

dira. 

R 3 

R 3 

Me 2N 

R 4 

O 

R 2 

R 1 

R 1 

44 

i 

R 4 

R 3 

R 1 R 2 

2 11 

i: NH 2OH·HCl, MeOH-AcOH, Na 2CO 3, ↑Ø 

82 Becker, D.P.; Flyn, D.L. Synthesis, 1992, 1080-1082. 

83 House, H.O.; Lee, L.F. J. Org. Chem., 1976, 41, 863-869. 

84 Mohamed, M.S.; Portoghese, P.S. J. Org. Chem., 1986, 51, 105-?. 

R 1 

R 3 

O 

N


8 Taula. 11 4,5-Diarilisoxazolen sintesia. 

11 

Isoxazola 

a 

R 1 

H 

R 2 

H 

R 3 

H 

45 

R 4 

H 

Etek. 

(%) a 

90 

U.p. (°C) b 

68-70 85 

b OMe H OMe H 99 126-128 

c OMe H H H 91 62-63 

d OMe OMe OMe H 96 52-54 

e OMe OMe H H 97 69-71 

f OMe H OMe OMe 95 95-96 

g OMe OMe OMe OMe 88 olioa 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina. b Metanoletan kristaldua. 

Naturan adibide gutxiko taldea osatzen duela, 86 1,2-azol edo isoxazolaren nukleoa, 

konposatu askoren eraginkortasun biologikoaren (konbultsioen, 87 bakterioen, 88 eta 

arnaestuaren 89 aurkakoa, nerbio-sistema zentralaren eragile eta indargetzailea, 84,90 

antineoplasikoa, 91 etab.) erantzule zuzena da. 

85 a. Raju, G.V.; Rao, K.S. Curr. Sci., 1987, 56, 1280-1281, (CA, 109:128873y, 1988); b. Rao, V.K.; 

Ghary, T.J.; Murthy, A.K. Proc. Indian Acad. Sci., Chem. Sci., 1992, 104, 569-576 (CA, 118:6902x, 

1993) 

86 a. Kim, H.; Ho, C.T.; Chang, S.S. J. Am. Oil Chem. Soc., 1984, 61, 1235-1238; b. Doepp, H.; Maurer, 

S.; Sasaki, A.N.; Musso, H. Justus Liebigs Ann. Chem., 1982, 254-264; c. Campbell, M.M. en. 

"Comprehensive Organic Chemistry", vol. 4, Barton, D.; Ollis, W,D., eds., Pergamon, Exeter, 1979, p. 

993-994. 

87 Tatee, T.; Kurashige, S.; Shiozawa, A.; Narita, K.; Takei, M.; Ito, S.; Miyasaki, H.; Yamanaka, H.; 

Mizugaki, M.; Sakamodo, T.; Fukada, H. Chem. Pharm. Bull., 1986, 34, 1634-1642 eta 1643-1655. 

88 Polo, C.; Ramos, V.; Torroba, T.; Antequera, T. An. Quim., 1990, 84C, 329-332. 

89 Venkateshwarlu, V.; Krishnamurthy, A.; Rao, C. Indian J. Chem., 1989, 27B, 565-567. 

90 Sommer, B.; Keinamen, K.; Verdoorn, T.A.; Wisden, W.; Burnashev, N.; Herb, A.; Kohler, M.; 

Takagi, T.; Sakmann, B.; Seeburg, P.H. Science, 1990, 249, 1580-1585. 

91 Scobie, M.; Threadgill, M.D. J. Org. Chem., 1994, 59, 7008-7013.


- OOC 

NH 3 + 

O 

N 

OH 

Azido ibotenikoa 

OH 

+ 

H3N N 

O 

N 

O 

COO - 

HOOC 

HN 

HOOC 

+ 

NH 

O - 

Muszimola 

46 

Muskaurina 

4. Irudia. Isoxazolaren egituradun konposatu natural batzuk. 

Isoxazolen sintesian, enaminonak zein b-dizetonak edo b-klorobinilzetonak ere erabili 

dira hasierako sustrato gisa, erreaktiboa hidroxilamina izanik. 92 Hala ere, soilik 

enaminozetonetatik lor daiteke erregioisomero bakar bat. 91a,93 Kasu guztietan, ziklazio- 

erreakzioa, C-C-C + N-O motako eraztun-itxieratzat har daiteke (5. Irudia). 

5 

4 

O N 

C C 

C C 

C N 

O 

2 

5 C 

1 

3 

5 

5 

4 

C 

C 

C O N 

4 

C 

1 

C 

C O N 

1 

3 

3 

2 

2 

4 3 

5. Irudia. Isoxazolaren eraztuna eratzeko bide nagusiak 

92 a. Grunanger, P.; Vita-Finzi, P. "Isoxazoles", Interscience, New York, 1991; b. Lin, Y.; Lang, S.A. J. 

Org. Chem., 1980, 45, 4857-4860; c. De, D.; Mague, J.T.; Byers, L.D.; Krogstad, D.J. Tetrahedron Lett., 

1995, 36, 205-208; d. Newkome, G.R.; Paudler, W.W. Contemporary Heterocyclic Chemistry. Synthesis, 

Reactions and Applications, Wiley-Interscience, New York, 1982, p. 40-41. 

93 a. Quilico, A. Adv. Heterocycl. Chem., 1962, 17, 1; b. Kashima, C.; Yoshiwara, N.; Shirai, S.; Omote, 

Y. Chem. Lett., 1982, 1455-1458. 

1 

2


2 Motako enaminonetatik isoxazolen eraketa azaltzeko bi mekanismo proposa 

daiteke, 92b,94 karbonilo taldeari eraso nukleozalea eta elkartrukaketa aminikoa gertatzen 

direneko sekuentzia edo ordenan bereizten direnak (6. Irudia). Eratutako 

erregioisomeroaren identifikazioak argudio erabakiorra emango luke mekanismo baten 

edo bestearen alde jotzeko. 93a,95 

Me2N 

Ar 2 

Ar 1 

O 

NH2OH 

NH2OH 

Me2NH 

H2O 

HOHN 

Ar 2 

Ar 2 

Ar 1 

Ar 1 

N 

O 

Me2N OH 

6. Irudia 

47 

3 

Ar2 4 

5 

Ar2 4 

2 

N 

O 

Ar1 5 

1 

O 

N 

Ar 1 

3 

1 

2 

A Mekanismoa 

B Mekanismoa 

Gure kasuan, proposatu zen 4,5-diarilisoxazolaren egitura ohizko datu 

espektroskopikoez (IR, NMR eta MS) eta 11e 4-fenil-5-(2,3,4- 

trimetoxifenil)isoxazolaren monokristal bati eginiko X izpien difrakziotik (ikusi 2.4.4. 

azpiatala) lortu ziren datuez ere egiaztatu zen. Beraz, A mekanismoa, 11 4,5- 

diarilisoxazolen eraketa azaltzeko onargarrientzat jo daiteke. Lehendabiziko pausuan, 

elkartrukaketa aminikoa gertatzen da, eta datorkion eratorkin hidroxilaminikoan 

94 a. Lin, Y.; Lang, S.A. J. Heterocycl. Chem., 1977, 14, 345-347; b. Kashima, C.; Yoshiwara, N. 

Heterocycles, 1983, 20, 162-. 

95 Abu-Shanab, F.A.; Redhouse, A.D.; Thompson, J.R.; Wakefield, B.J. Synthesis, 1995, 557-560.


karbonilo taldeari eraso nukleozalea jazo ondoren, ur molekula baten eliminazioaz 

egitura aromatikoa sortarazten da (7. Irudia). 

Me 2N 

Ar 2 

2 

O 

Ar 1 

Ar 2 

Ar 2 

NH2OH O H + 

HNMe2 

N 

O 

Ar 1 

11 

48 

NHOH 

Ar 1 

H + 

H 2O 

Ar 2 

Ar 2 

NHOH 

Ar 1 

NH 

O 

: 

: 

O + H 

Ar 1 O+ H2 

7. Irudia. 11 4,5-Diarilisoxazolen eraketarako mekanismoa. 

2.4.3.2. b-Zetonitrilo eta 4,5-diarilisoxazolinen sintesia 

3 Posizioan ez ozdekaturiko isoxazolen aplikazio sintetikoetariko bat, inguru basikoan 

gertatzen den eraztunaren irekieraren bidez b-zetonitrilo bilakatzea da. 96,97 b- 

Zetonitriloak konposatu difuntzionalizatu oso erabilgarriak dira sintesian. 98 Gure 

kasuan, 11 isoxazolak NaOEt/EtOH nahasketaz 97b erreakzionaraziz, dagozkien 15 b- 

96 a. Baraldi, P.G.; Barco, A.; Benetti, S.; Pollini, G.P.; Simoni, D. Synthesis, 1987, 857-869; b. De 

Bernardo, S.; Weigele, M. J. Org. Chem., 1977, 42, 109-112; c. Mitkidou, S.; Stephanidou-Stephanatou, 

J. Tetrahedron Lett., 1991, 32, 4603-4604. 

97 a. Ho, T-L. "Tandem Organic reactions, Wiley-Interscience, New York, 1992, p. 288; b. Alberola, A.; 

González, A.M.; Laguna, M.A.; Pulido, F.J. Tetrahedron Lett., 1986, 27, 2027-2030; c. González, B.; 

González, A.M.; Pulido, F.J. Synth. Commun., 1995, 25, 1005-1014. 

98 a. Alberola, A.; Antolín, L.F.; Cuadrado, P.; Gonzalez, A.M.; Laguna, M.A.; Pulido, F.J. Synthesis, 

1988, 203-207; b. Ciller, J.A.; Martin, N.; Seoane, C.; Soto, J.L. J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1, 1985, 

2581-2584.


zetonitriloak eskuratu ziren etekin baxuz (%30-36). 5 Posizioan ordezkatutako 

isoxazolen apurketan arrakastaz erabilia zen 96b LDA base modura erabiltzean, antzeko 

emaitzak jaso ziren. Nahiz eta LAH hidruroa erabiliz isoxazolaren nukleoaren 

erredukzio selektiboak deskribatu diren, 86 gure kasuan erreaktibo honen bidez soilik 15 

b-zetonitriloak eskuratu ziren baina etekin baxuz berriro (%20-25). Azkenik, base 

moduan NaH erabili zenean, 15 b-zetonitriloen etekinak nabariro hobetu ziren, 9 Taulan 

ikus daitekeenez. 

R 3 

R 1 R 2 

R 1 

i: NaH, THF, ↑Ø 

R 3 

O 

N 

i 

49 

R 3 

R 3 

11 15 

9 Taula. 15 b-Zetonitriloen sintesia. 

15 

b-Zetonitriloa 

a 

R 1 

H 

R 2 

H 

R 3 

H 

Etek. 

(%) a 

70 

CN 

O 

R 2 

U.p. (°C) b 

81-82 

b OMe H OMe 91 103-105 

c OMe H H 81 113-114 

d OMe OMe OMe 88 114-115 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina. 

b Hexano-dietil eter nahasketan (1:1) kristaldua. 

R 1 

R 1


b-Zetonitriloen sintesirako bide eraginkorra izateaz gain, isoxazol eraztunaren irekiera 

hau, isoxazolean ordezkoek betetzen duten posizioa zehazteko lanabes garrantzitsua da, 

zeren lehenago aipatu denez, irekiera-erreakzioa soilik gertzatzen baita C-3 posizioa 

ordezkatuta ez badago. 96a 

Isoxazolen antzera, 20,96,99 isoxazolinek edo dihidroisoxazolek aplikazio ugari dituzte 

sintesian, 100 arlo farmakologikoan, 101 eta industrialean. 102 

Batez ere berezko ezegonkortasunagatik, 4-isoxazolinak edo 2,3-dihidroisoxazolak 

ezezagunak izan ziren hirurogeien hamarkadara arte, garai hartan azetileno eta nitronen 

arteko zikloadizio 1,3-dipolarrez lehendabiziko aldian eskuratu baitziren. 91a 

C 

N + 

O - 

+ 

R 

R 1 

50 

N O 

R 

R 1 

N O 

99 a. Welter, T.R.; Delany, J.J. Eur. Pat. Appl. EP 476.760, 1992.; b. Polo, C.; Ramos, V.; Torroba, T.; 

Antequera, T. An. Quim., 1990, 84C, 329-332. 

100 Kozikowski, A.P. Acc. Chem. Res., 1984, 17, 410-416. 

101 a. Breschi, M.C.; Macchia, M.; Manera, C.; Micali, E.; Nardini, C.; Nencetti, S.; Rosello, A.; 

Scatizzi, R. Eur. J. Med. Chem., 1996, 31, 159-163; b. Tso, J.Y.; Bower, S.G.; Zalkin, H. J. Biol. Chem., 

1980, 255, 6734-6738. 

102 a. Tomita, K.; Mizugai, M. Jpn. Kokai, 1979, 7952074 (CA, 92:41921, 1980); b. Hong, S.J. Kwajak. 

Konghak., 1973, 11, 404 (CA, 81:7293, 1974) 

+ 

R 1 

R


Jadanik erdietsitako emaitzak eta aipaturiko eratorkin hauen interesa kontutan 

harturik, isoxazolen erredukzioz isoxazolinetarako sintesi-bide berriak jorratzeari 

interesgarri eritzi genion. 

4,5-Diaril-4-isoxazolina berrien prestaketa helburua izanik, hasteko, 11 isoxazolen N- 

metilazioari 97a,103 ekin genion, jadanik deskribatua zen eraztun aromatikoaren 

hidrogenolisia ekar lezakeen erreduzitzaileen eragin zuzena 91a ekidin nahian. 

Oso erreakzionakorra eta erabiltzeko erreza denez, trimetiloxonio tetrafluoroboratoa 

(Meerwein gatza) 104 aukeratu zen N-metilazioa gauzatzeko, eta behin dagozkien 16 

isoxazolio gatzak eskutan, berauekin erredukzio-saioak burutu ziren bai LAH-z bai eta 

NaBH4-z ere. 105 LAH hidruroaren bidez emaitza onargarriak ez baziren ere (%10-15), 

NaBH4 erreduzitzaile modura erabili zenean 17 4-isoxazolinak etekin onez lortu ziren 

(10 Taula). 

103 a. Woodman, D.J. J. Org. Chem., 1968, 33, 2397-2399; b. Woodward, R.B; Woodman, D.J. J. Org. 

Chem., 1966, 31, 2039-2040; c. Woodward, R.B; Olofson, R.A. Tetrahedron Suppl., 1966, 7, 415-440. 

104 a. Becker, D.A.; Anderson III, F.E.; McKibben, B.P.; Merola, J.S.; Glass, T.E. Synlett, 1993, 866- 

868; b. LeBel, N.A.; Balasubramanian, N. Tetrahedron Lett., 1985, 26, 4331-4334; c. Kevill, D.N.; Lin, 

G.N.L. Tetrahedron Lett., 1978, 949-952; d. Borch, R.F. J. Org. Chem., 1969, 34, 627-629; e. House, 

H.O.; Richey, F.A. J. Org. Chem., 1969, 1430-1439. 

105 a. Alberola, A.; González, A.M.; Laguna, M.A.; Pulido, F.J. Synthesis, 1982, 1067-1068; b. ibid. 

1983, 413-414; c. ibid. 1984, 510-512; d. Jeon, H.B.; Kim, K. Tetrahedron Lett., 1993, 34, 1939-1940. 

51


R 3 

R 1 R 2 

R 1 

R 3 

O 

N 

i 

R 3 

R 1 R 2 

R 1 

R 3 

N + 

O Me 

52 

- BF4 

ii 

R 3 

R 1 R 2 

11 16 17 

i: Meerwein gatza, CH 2Cl 2 

ii: NaBH 4, EtOH 

10 Taula. 16 Isoxazolio gatzen eta 17 4-isoxazolinen sintesia. 

Emaitza 

16a 

R 1 

H 

R 2 

H 

R 3 

H 

Etek. 

(%) a 

85 

R 1 

R 3 

U.p. (°C) 

139-141 b 

16b OMe H OMe 94 161-163 b 

16c OMe H H 96 158-160 b 

16d OMe OMe OMe 99 152-153 b 

17a H H H 84 olioa 

17b OMe H OMe 64 109-111c 17c OMe H H 90 olioa 

17d OMe OMe OMe 93 olioa 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina. b Etil azetatotan kristaldua. 

c Metanoletan kristaldua. 

O 

N 

Me


2.4.3.3. 1,3-Aminoalkoholen lorpena 

2-Isoxazolinak, 1,3-aminoalkoholen sintesian erabili dira arrakastaz, 104,106 baina 17 

izaerako 4-isoxazolinetatik 1,3-aminoalkohol diaril ordezkatuetarako apurketa 

erreduktiboaren inguruan ez da adibiderik aurkitu bibliografian. 1,3-Aminoalkoholek, 

multzo erabilienetarikoa osatzen dute produktu naturalen sintesian. 107 Halaber, 

kiraltasun-eragile moduko aplikazioez gain, 108 farmakologikoki eraginkorrak diren 

produktu askoren baitan aurki daiteke 1,3-aminoalkoholen oinarrizko egitura. 10a,106,109 

Aipatu diren datu hauek, 17 isoxazolinei C=C lotura bikoitzaren erredukzioa/N-O 

loturaren apurketa tandema aplikatzera bultzatu gintuzten dagozkien 18 1,3- 

aminoalkoholak lortzeko asmoz. 

R 1 

R 2 

N 

O Me 

17 

53 

MeHN 

106 a. Yamaguchi, S.; Mosher, H.S. J. Org. Chem., 1973, 38, 1870-1877; b. Jäger, V.; Schwab, W.; Buss, 

V. Angew. Chem. Int. Ed. Engl., 1981, 20, 601-603; c. Burri, K.F.; Cardone, R.A.; Chen, W.Y.; Rosen, P. 

J. Am. Chem. Soc., 1978, 100, 7069-7071. 

107 a. Barluenga, J.; Aguilar, E.; Fustero, S.; Olano, B.; Viado, A.L. J. Org. Chem., 1992, 57, 1219- 

1223.; b. Wanner, K.T.; Hofner, G. Tetrahedron, 1991, 47, 1895-1910; c. Hahn, H.; Heitsch, H.; 

Rathmann, R.; Zimmermann, G.; Bormann, G.; Zahner, H.; König, W.A. Liebigs Ann. Chem., 1987, 803- 

807. 

108 a. Didier, E.; Loubinoux, B.; Ramos Tombo, G.M.; Rihs, G. Tetrahedron, 1991, 47, 4941-4958; b. 

Meyers, A.I.; Brich, Z.; Erickson, G.W.; Traynor, S.G. J Chem. Soc., Chem. Commun., 1979, 556-567. 

109 Garcia, M.J.; Rebolledo, F.; Gotor, V. Tetrahedron: Asymmetry, 1993, 4, 2199-2210. 

R 2 

18 

OH 

R 1


BBN 110 eta DIBAL-H 105c,111 erreduzitzaileez buruturiko saioetatik behar zen emaitza 

lortu ez zenez, Pd-C katalizatzailearen bidezko hidrogenazioa saiatu zen, eta ondorioz, 

17d isoxazolinatik 5b 1,2-diarilpropanona eskuratu zen nagusiki, hau da, zikloaren 

irekierarekin batera amino taldearen galtzea.. 

MeO 

MeO 

OMe 

OMe 

i: H 2 / Pd-C, EtOH 

OMe 

N Me 

O 

i 

54 

MeO 

MeO 

Me 

O 

OMe 

17d 5b (%88) 

Emaitza hau ez da harritzekoa, zeren Raney-Ni edo Pt katalizatzaileez eginiko 

isoxazolinen hidrogenazioan honelako jokamoldea jadanik deskribatua baita. Proposatu 

zaion mekanismoan, N-O loturaren hidrogenolisiaren ondoren, amino taldearen galtzea 

gertatzen da (8. Irudia). 112 

110 BBN boranoaren erreduzitzaile gisako erabilera ondoko erreferentzian deskribatu da: Brown, H.C.; 

Kulkarni, S.U. J. Org. Chem., 1977, 42, 4169-4170. 

111 DIBAL-H hidruroak sistema ezberdinetako erreduzitzaile gisa duen erabilera, ondoko 

erreferentzietan deskribatu da: a. Carreño, M.C.; Garcia-Ruano, J.L.; Garrido, M.; Ruiz, H.P.; Solladié, 

G. Tetrahedron Lett., 1990, 31, 6653-6656; b. Alexakis, A.; Duffault, J.M. Tetrahedron Lett., 1988, 29, 

6243-6246. 

112 a. Adachi, I.; Harada, K.; Miyazachi, R.; Kano, H. Chem. Pharm. Bull., 1974, 22, 61-69; b. Adachi, 

I.; Miyazachi, R.; Kano, H. Chem. Pharm. Bull., 1974, 22, 70-77. 

OMe 

OMe


Me 

N O 

R 

H 2 

(Raney Ni edo Pt) 

Me 

N 

H 

55 

H 

COR 

MeNH 2 

H 

COR 

H 

OH 

H 

H COR 

8. Irudia. Isoxazolinen hidrogenazio baldintzetan ager daitezkeen amino taldearen 

eliminazio-emaitzak. 

Hala ere, Adams katalizatzailea (PtO2) erabili zenean, espero ziren 18 

aminoalkoholak lortu ziren, etekin ertainez izan arren (11 Taula) . 

R 

R 

R 

R 

O 

i: H2 / PtO2, MeOH, H + 

N 

Me 

i 

R 

R 

MeHN 

17 18 

11 Taula. 18 1,3-Aminoalkoholen sintesia. 

18 

1,3-Aminoalkohola 

a 

R 

H 

Etek. 

(%) a 

47 

OH 

U.p. (°C) b 

olioa 

b OMe 55 118-119 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina. b Diklorometanotan kristaldua. 

R 

R 

R


Laburbiltzearren, enaminozetonen elkartrukaketa aminikoaren adibide berriak aurkitu 

dira, 14 4,5-diarilpirimidina eta 11 4,5-diarilisoxazol berrien prestakuntzarako 

metodologia eraginkorra egokitzeko oso baliogarriak izan direnak, hain zuzen ere. 

Halaber, 11 isoxazolek base ezberdinen aurrean duten jokaera ikertu da, honela 15 b- 

zetonitriloak isolatu direlarik. Gainera, eratorkin isoxazolikoen erredukzio selektiboa 

burutu da 17 4,5-diaril-4-isoxazolinak ekoizteko, eta azkenik, berauen apurketa 

erreduktiboa ere lortu da, era honetan 18 1,2-diaril ordezkatutako 1,3-aminoalkoholak 

eskuratu direlarik. 

R 2 

R 2 

R 1 

Me2N 

O 

R 1 

i 

R 2 

R 

N 

O 

1 R1 iv 

2 11 17 

14 

ii 

N 

N 

R 2 

CN 

O 

15 

56 

R 1 

R 2 

R 2 

MeHN 

N 

O Me 

(i): NH2OH·HCl, Na2CO3, AcOH, MeOH, H2O, ≠ÿ; (ii): NH4 + HCOO - , HCONH2, HCOOH, ∆; 

(iii): NaH, THF, ≠ÿ; (iv): 1. Me3O + BF4 - , CH2Cl2. 2. NaBH4, EtOH; (v). H2/PtO2, MeOH, H + . 

iii 

18 

v 

OH 

R 1


2.4.4. 11e 4-Fenil-5-(2,3,4-trimetoxifenil)-isoxazolaren 

ikerketa kristalografikoa 

1996.eko Urrian Cambridgeko datu kristalografikoen biltegian eginiko araketaren 

arabera, 11e 4-fenil-5-(2,3,4-trimetoxifenil)-isoxazola, X izpien difrakzioz egitura 

zehaztu deneko lehen 4,5-diarilisoxazola da. Honexegatik generitzon interesgarri 

lortutako datu kristalografikoen aztertzeari, zeren honela C-C lotura bakunez loturiko 

eraztun aromatikoz osoturiko sistemaren koplanaritate mailaren inguruko informazio 

osagarria eskuratuko genukeenez, bentzenoaren izaerako eraztunen eta isoxazol 

heterozikloaren arteko konjokazioari buruzko datu erabakiorrak lor bailitezke. 91a,113 

Me2N 

O 

OMe 

OMe 

OMe 

57 

MeO 

OMe 

2e 11e 

11e Konposatuaren monokristal baten lorpena, dagokion solidoaren berkristalizazioaz 

egin zen metanol-ur (1:1) nahasketan. 

9. Irudian erakutsi denez, hiru eraztun aromatikoez osoturiko sistema hau moldatu den 

moduan, C(2)-C(3)-C(4) eta C(3)-C(2)-C(10) angeluei dagokienez [130,4(7) eta 

133,2(8)° hurrenez hurren] ez da 4- eta 5-ordezkatutako isoxazolen ohizko balioekin 

113 Baudour, J.; Delugeard, Y. Acta Cryst., 1971, A27, 222-229. 

O 

OMe 

N


konparaturik desbiderazio nabarmenegirik behatzen. 91a Honela, isoxazol eta bentzeno 

eraztunen arteko angelu dihedroa [C(1)-C(2)-C(10)-C(15)] 26(1)°-takoa den bitartean, 

isoxazol eta 2,3,4-trimetoxibentzeno eraztunak are bihurrituago daude, C(2)-C(3)-C(4)- 

C(9) tortsio-angeluak [60(1)°] erakutsi duen moduan. C-5 Posiziorako konformazio 

antzekoa behatu da 3,5-difenilisoxazolean, baina kasu honetan desbiderapena 25°-takoa 

baino ez zen. 114 11e Isoxazolean aurkitu den koplanaritate eza, gainezarmen 

mesomeriko edo erresonantziarako gainezarmenaren galerari lotuta dago, eragozpen 

esteriko txikiagoaz kitatzen edo konpentsatzen den arren. 

C(2)-C(10) eta C(3)-C(4) lotura-luzeren konparazioaren bidez [1,46(1) Å eta 1,48(1) 

Å, hurrenez hurren] beha daiteke nola planaritatetik desbideratu ahala sistemaren 

konjokazio-maila galtzen den, hots, planaritatetiko urruntzeak eraztun aromatikoen 

arteko loturen luzapena dakar. Izan ere, C(3)-C(4) lotura analogoen luzera, 1,43 Å da 

guztiz koplanarra den 3-hidroxi-5-fenilisoxazolean eta 1,46 Å pixkat tortsionaturiko 3- 

kloro-5-fenilisoxazolaren kasuan. 115 

114 Pelizzi, G.; Tarasconi, P.; Ponticelli, G. Cryst. Struct. Commun., 1979, 8, 415-418. 

115 Cannas, M.; Cristini, A.; Marongiu, G. J. Chem. Soc., Perkin Trans. 2, 1979, 237-238. 

58


9. Irudia. 11e 4-Fenil-5-(2,3,4-trimetoxifenil)-isoxazolaren egituraren 

hiru dimentsiotako adierazpen grafikoa 

59


Eraztun bentzenikoari loturiko hiru metoxi taldeen moldaketari dagokionez, C(17)- 

O(3) lotura, ariloaren planuari ia perpendikularra da, C(5)-C(6)-O(3)-C(17) bihurketa- 

edo tortsio-angelua 87,2(9)°-takoa delarik. Era berean, C(16)-O(2) lotura, aipaturiko 

planuarekiko distortsio argian dagoen bitartean [C(6)-C(5)-O(2)-C(16) tortsio-angelua 

68(1)°], C(7) karbonoko metoxi taldea eraztun bentzenikoarekiko konformazio ia 

koplanarrean da, C(8)-C(7)-O(4)-C(18) tortsio-angelua 1(1)° izanik.. 

12 Taula. 11e Isoxazolaren lotura-luzera eta lotura-angelu adierazgarrien bilduma 

Lotura-luzerak (Å, e.s.d.) 

C(3)-C(4) 

1,46(1) 

60 

Angeluak (°, e.s.d.) 

C(3)-C(2)-C(10) 

133,2(8) 

O(1)-N 1,412(9) C(2)-C(3)-C(4) 130,4(7) 

O(1)-C(3) 1,34(1) C(1)-C(2)-C(3) 101,6(7) 

C(2)-C(10) 1,46(1) O(1)-N-C(1) 105,4(7) 

N-C(1) 1,27(1) C(3)-O(1)-N 107,8(6) 

C(1)-C(2) 1,44(1) C(3)-C(4)-C(5) 121,4(7) 

C(2)-C(3) 1,35(1) C(2)-C(10)-C(11) 122,3(8) 

O(2)-C(5) 1,38(1) C(5)-O(2)-C(16) 114,1(7) 

O(3)-C(6) 1,36(1) C(2)-C(1)-H(1) 123(1) 

O(4)-C(7) 1,332(9) C(7)-O(4)-C(18) 119,0(7) 

Tortsio-angeluak (°, e.s.d.) 

C(5)-C(6)-O(3)-C(17) 

87,2(9) 

Tortsio-angeluak (°, e.s.d.) 

C(2)-C(3)-C(4)-C(9) 

60(1) 

C(8)-C(7)-O(4)-C(18) 1(1) C(1)-C(2)-C(10)-C(15) 26(1) 

C(6)-C(5)-O(2)-C(16) 68(1) O(1)-C(3)-C(4)-C(5) 60(1)



4,5-Diarilpirimidinak eta 4,5-diarilisoxazolak 

2.5.1. 14 4,5-Diarilpirimidinak 

R 3 

R 3 

R 1 

R 4 

R 1 

14 

5 

4 

R 2 

H 

N 

3 

6 

N 

1 

2 

H 

a 

b 

c 

d 

e 

R 1 =R 2 =R 3 =R 4 = H 

R 1 = OMe; R 2 =R 3 =R 4 = H 

R 1 =R 3 = OMe; R 2 =R 4 = H 

R 1 =R 3 =R 4 = OMe; R 2 = H 

R 1 =R 2 =R 3 = OMe; R 4 = H 

IR. 14 Eratorkinen bandarik ezaugarriena, 1602-1684 cm -1 tartean agertzen den C=N 

loturaren tentsio-bibrazioari dagokiona da. 

1 H NMR. H-2 eta H-6 hidrogenoei dagozkien seinaleak singlete moduan agertzen 

dira, 9,1-9,2 ppm eta 8,6-8,8 ppm tarteetan, hurrenez hurren, konposatu-mota honen 

ezagupenerako adierazgarrienak izanik. 

13 C NMR. C-2 eta C-6 karbonoen erresonantzia 156-158 ppm-tako tartean azaltzen 

da, beste pirimidina 4,5-diordezkatuen balioetan oinarrituz 53b,76c eremu baxueneko 

seinalea heterozikloaren C-2 karbonoari esleitu zaiolarik. C-2 eta C-6 karbonoekin 

batera, C-4 karbonoari dagokion seinalea ere errez antzeman daiteke 162-163 ppm-tako 

tartean. 

MS. Orohar, pirimidinen masa-espektruak sinpleak dira eta askotan, elkarren 

ondorengo bi alditan azaltzen den HCN-aren galtzea izan ezik, ez da ezaugarrizko 

apurketarik agertzen. Kasu guztietan ioi molekularrari (M + ) dagokion seinalearen 

61


ugaritasun erlatiboa altua da, oinarrizko seinalea M-1 m/z erlazioari dagokiona izan ohi 

delarik. HCN-aren galtzearen bitartezko apurketak oinarrizkoak dira 14a eratorkinean, 

baina eratorkin metoxilatuetan ia ez dute garrantzirik. Berauetan, demetilazio edo 

demetoxilazio ezberdinez eta aril taldeen galtzeaz agerturiko apurketak ez ezik, 

ugaritasun erlatibo baxuko seinalez osoturiko espektru korapilotsua azaltzen da. 10. 

Irudian 14d pirimidinaren masen espektruari dagozkion apurketa aipagarrienak erakutsi 

dira adibide gisa. 

MeO 

MeO 

MeO 

O 

MeO 

MeO 

OMe 

OMe 

14d 

M + (100) 

OMe 

OMe 

367 (19) 

N 

Me· 

N 

N 

N 

+· 

MeO 

MeO 

MeO 

H 

H 

62 

OMe 

OMe 

351 (9) 

H 

MeO 

MeO 

H 

N 

H 

83 (20) 

+ 

167 (4) 

N 

OMe 

10. Irudia. 

N 

N 

HCN 

Me· 

MeO 

· O 

MeO 

OMe 

309 (4) 

282 (4) 

N 

HCN 

MeO OMe 

MeO 

O·


2.5.2. 11 4,5-Diarilisoxazolak 

R 4 

R 3 

5 

R 1 R 2 

R 1 

R 3 

11 

4 

O 

1 

N 

H 

3 

2 

a 

b 

c 

d 

e 

f 

g 

R 1 =R 2 =R 3 =R 4 = H 

R 1 =R 3 = OMe; R 2 =R 4 = H 

R 1 = OMe; R 2 =R 3 =R 4 = H 

R 1 =R 2 =R 3 = OMe; R 4 = H 

R 1 =R 2 = OMe; R 3 =R 4 = H 

R 1 =R 3 =R 4 = OMe; R 2 = H 

R 1 =R 2 =R 3 =R 4 = OMe 

IR. 11 Isoxazolen infragorrien espektruek ez dute egituraren karakterizaziorako banda 

erabakiorrik, zeren banda gehienak sistema aromatiko askotan agertzen direnen 

parekoak baitira. 116 Seinalerik adierazgarriena, C=N loturaren tentsio-bibrazioari 

dagokiona da, 1610-1630 cm -1 zonaldean agertzen dena. 

1 H NMR. H-3 Hidrogenoari dagokion seinalea, 8,2-8,5 ppm-tako tartean azaltzen den 

singletea hain zuzen, 4,5-diordezkatutako isoxazolen ezaugarri argienetakoa da. 

13 C NMR. Nahiz eta C-4 eta C-5 karbonoei dagozkien seinaleak 11 eratorkinen 13 C 

NMR espektruan oso errez antzeman (114-116 ppm-tako eta 161-163 ppm-tako 

tarteetan, hurrenez hurren), C-3 karbonoari dagokion seinalea (149-155 ppm-tako 

tartean agertzen den karbono tertziarioa), 11 4,5-diarilisoxazolen ezagupenerako 

erabakiorra da zalantza barik. 

116 Katritzky, A.R. "Handbook of Heterocyclic Chemistry", Pergamon Press, Exeter, 1985, 419. 

63


MS. Ioi molekularrari (M + ) dagokion seinalearen ugaritasun erlatiboa analizaturiko 

isoxazol bakoitzeko guztiz aldakorra bada ere (%4-100), 11 4,5-diarilisoxazolek, 

apurketa ezaugarriez osoturiko seriea dute, beste sistema isoxazolikoetan agertzen 

denaren parekoa izanik. 117 11. Irudian 11b isoxazolaren masen espektruari dagozkion 

apurketa aipagarrienak erakutsi dira adibide gisa. 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

M + (34) 

11b 

165 (100) 

N 

O 

N 

+ 

· 

O 

+· 

[H2C-N=O] · 

OMe 

OMe 

CO 

11. Irudia. 

64 

MeO 

MeO 

MeO 

137 (8) 

OMe 

OMe 

298 (10) 

+ 

OMe 

117 Beam, C.F.; Dyer, M.C.D.; Schwarz, R.A.; Hauser, C.R. J. Org. Chem., 1970, 35, 1806. 

+·

3. Atala 3-Ariltetrahidroisokinolina C-4 funtzionalizatuen sintesia 

3. ATALA 

3-ARILISOKINOLINA C-4 FUNTZIONALIZATUEN 

SINTESIA DESOXIBENTZOINEN a-AMINAZIOAREN 

BIDEZ 



2.1. Desoxibentzoinen nitrosazioa 

2.2. a-Oximinozetonen erredukzioa 

2.3. Heteroziklazioa. 4-Hidroxitetrahidroisokinolinen prestaketa 


4-Isokinolinonen erdiespena 

2.5. 4-Isokinolinonen metilenazioa 

2.6. Teknika espektroskopikoen bidezko analisia: 3-Aril-4-hidroxi- 

tetrahidroisokinolinak eta 3-aril-4-isokinolonak 


Aurreko atalean lorturiko emaitzez jabetuta, 4-metiliden-, 4-oxo- eta 4-hidroxi-3- 

ariltetrahidroisokinolinen lorpenerako bide sintetiko desberdinari ekin zitzaion, ondoan 

azalduriko sintesi-egitamuan oinarriturik: 

R 1 

R 1 

OH 

X 

N 

N 

X= O, CH2 

Ar 2 

R 

Ar 2 

R 

Ar 1 

65 

O 

HO 

N 

Ar 2 

Ar 1 

O 

Ar 2


Etapa nagusiak ondokoak dira: 

a) Desoxibentzoinen nitrosazio-baldintza ezberdinen saiakuntza. 1 . 

b) Erreduzitzaile egokiez 2 gauzaturiko funtzio-multzo a-oximinozetonikoaren 

erredukzio selektiboa, hurrengo bilakaera sintetikorako tarteko ezinbestekoak diren a- 

aminozetona eta 1,2-aminoalkoholak helburu izanik. 

c) Planteaturiko xedeak diren 3-aril-4-isokinolona eta 3-aril-4-hidroxiisokinolinen 

lorpena ekarriko lukeen a-aminozetona eta 1,2-aminoalkoholen heteroziklazioa. 3 

d) 3-Aril-4-hidroxitetrahidroisokinolinen oxidazioa, 4 dagozkien 4-isokinolinonak 

eskuratzeko. 

e) Azkenengo helburua den 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolinen sintesirako, 3- 

aril-4-isokinolonen metilenazioa. 5 

R 1 

R 1 

OH 

OH 

N 

NHR 

R 

R 1 

R 1 

R 2 

R 2 

O 

O 

R 1 

N 

OH 

R 1 

O 

R 2 

R 2 

O 

NHR 

N 

R 

1 Williams, D.L.H. "Nitrosation", Cambridge University Press, Cambridge, 1988. 

2 a. Claret, P.A. in "Comprehensive Organic Chemistry", vol 4, Barton, S.R.; Ollis, W.D. eds., Pergamon 

Press, Exeter, 1979, p. 208-209. 

3 Cox, E.D.; Cook, J.M. Chem. Rev., 1995, 95, 1797-1842. 

4 a. Gensler, W.J.; Lawles, S.F.; Bluhm, A.L.; Dertozous, M. J. Org. Chem., 1975, 40, 733-739; b. 

Bhakuni, D.S.; Gupta, P.K.; Joshi, P.P.; Gupta, S. Indian J. Chem., 1982, 21B, 389-392. 

5 Ager, D.J. Org. React., 1990, 38, 1-224. 

66 

R 2 

R 2 

R 1 

N R 

R 2




Karbonilo funtzioaren a posizioan oximino edo isonitroso taldea sartzeko, hidrogeno 

baten ordez nitroso taldearen elkartrukaketan datzan nitrosazioa erabiltzen da, berez 

oximarako tautomeria gertatu ohi delarik. 1,6 Aldakuntza hau egiteko karbonilo, 

karboxilo edo ziano bezalako talde elektroierakarleak behar dira, eta erreaktibo 

nitrosatzaileen artean nitrogeno oxidoak, nitrosil haluroak, nitrosil tiozianatoa, nitrosil 

azetatoa, azido nitrosoa, alkil nitritoak eta alkil tionitratoak aipagarrienak dira. 1,6,7 

RCH2 Z 

+ XNO 

Z= COR', COOR', CN. 

X= Cl, SCN, OCOCH3, OH, OR, OSR. 

67 

R CH Z 

N O 

R C Z 

N OH 

RONO formuladun alkil nitritoez egindako zetonen nitrosazioari dagokionez, 

ingurune azidoan 8 zein basikoan 9 egin daiteke. Erreakzioa baldintza basikotan gertatzen 

denean, mekanismoa zetonaren enolatori eginiko erasoan oinarrituta dago segurasko, 10 

baina ingurune azidoan eginez gero, RONO erreakzionatzailea zatitu egiten da 

6 Touster, O. Org. React., 1967, 7, 327-377. 

7 a. Rasmussen, J.K.; Hassner, A. J. Org. Chem., 1974, 39, 2558-2561; b. Kim, Y.H.; Park, Y.J.; Kim, K. 

Tetrahedron Lett., 1989, 30, 2833-2836. 

8 a. Hartung, W.H.; Munch, J.C. J. Am. Chem. Soc., 1929, 51, 2262-2266; b. Pradham, B.P.; De, S. 

Indian J. Chem., 1982, 21B, 823-824; c. Oppong-Boachie, F.K. Bull. Soc. Chim. Belg., 1985, 94, 293- 

298. 

9 a. Ikeda, H.; Haraguchi, T.; Yukawa, M.; Niiya, T.; Goto, Y. Chem. Pharm. Bull., 1995, 43, 526-528; 

b. Rukavishnikov, A.V.; Tkachev, A.V. Synth. Commun., 1992, 22, 1049-1060. 

10 Iglesias, E.; Williams, D.L.H. J. Chem. Soc. Perkin Trans. II, 1989, 343-346.


dagokion alkohola eta biziki erreakzionakorra den NO + nitrosonio ioia sortarazirik, eta 

aipaturiko nitrosonio ioiak zetonaren tautomero enolikoarekin erreakzionatzen du. 11 

Gure kasuan, 1c desoxibentzoinaren (Ar 1 =Ar 2 = Ph) t BuONO/NaOEt 9b 

nahasketarekiko tratamendutik dagokion 19a a-oximinocetona etekin onez (90%) lortu 

zen arren, 1d zetona metoxilatuari (Ar 1 =Ar 2 = 3,4-(MeO)2Ph) baldintza berberak ezarri 

zitzaiozkionean, dagokion 20 a-dizetona eta hasierako sustratoa baino ez ziren eskuratu. 

O 

i: t BuONO, NaOEt / EtOH 

i 

68 

O 

N 

OH 

1c 19a (%90) 

Erreakzioa burutu ahal izateko LDA eta NaH base gisa erabili zirenean, 19b 

oximinozetonaren etekin baxuak (%25 eta %10, hurrenez hurren) ez ezik, aipaturiko 20 

dizetona, 1d desoxibentzoina eta 21 azido 3,4-dimetoxibentzoikoa eskuratu ziren. 

Azkenengo produktu honen eraketa 19b oximinozetonaren oxima eta karbonilo taldeen 

arteko C-C lotura bakunaren apurketaz azal daiteke, batez ere molekulan gure kasuan 

bezalako talde elektroierakarleak daudenean. 1,6,12 Bibliografian 20 motako eratorkin a- 

dizetonikoen eraketaren inguruko adibideak jaso dira, bai zetonen ingurune basikoko 

autooxidazioaz 13 bai eta ingurune azido zein basikoan eginiko zetonen alkilnitritoezko 

tratamenduaz ere gertatuak. 14 

11 a. Crookes, M.J.; Roy, P.; Williams, D.L.H. J. Chem. Soc. Perkin Trans. II, 1989, 1015-1019; b. Leis, 

J.R.; Peña, M.E.; Williams, D.L.H.; Mawson, S.D. J. Chem. Soc. Perkin Trans. II, 1988, 157-162. 

12 Hauser, W.; Reynolds, T. J. Am. Chem. Soc., 1948, 70, 4250. 

13 Rao, D.V.; Stuber, F.E.; Ulrich, H. J. Org. Chem., 1979, 44, 456-458. 

14 Vankar, P.; Rathore, R.; Chandrasekaran, S. J. Org. Chem., 1986, 51, 3063-3065.


Ar 

O 

Ar 

Ar 

O 

HO 

N 

Ar 

O 

+ Ar 

Ar 

+ 

1d 19b 20 21 

Ar=3,4-(MeO)2Ph 

Emaitzak ikusita, 1d desoxibentzoinaren nitrosazio-saioak baldintza basiko zein azido 

ezberdinetan egitea erabaki genuen, eta ondorioak, 1 Taulan, aldez aurretik 

saitutakoekin batera adierazi dira. 

1 Taula. 1d Desoxibentzoinaren nitrosazio-saioak. 

Saioa 

1 

Erreakzio-baldintzak 

t BuONO, NaOEt, EtOH 

69 

O 

Konbertsioa 

(%) 

64 

Ar 

O 

OH 

Etek. (%) a 

19b 20 21 

0 95 0 

2 t BuONO, NaH, THF 90 10 71 15 

3 t BuONO, LDA, THF 83 25 55 19 

4 t BuONO, NaOMe, MeOH 60 0 90 7 

5 NaNO2, CH3COOH 25


Lortutako emaitzetatik, 19b oximinozetona eskuratzeko biderik egokiena, tert-butil 

nitritoa erreakzionatzailearekin batera tetrahidrofuranotan eta MeOH-tan eginiko 

hidrogeno kloruroaren disoluzio aseen erabilpena dela ondoriozta daiteke. Aipaturiko 

baldintzak Hartung et al-ek deskribaturiko metodologiaren (8. saioa) 8a hobekuntza 

abantailaduna dira, Hartung et al-ena ez baitzen erabilgarria 1d bezalako sustrato 

arilikoen nitrosazioan. 8c 

Behin 19b-ren prestaketa egokituta, erreakzio baldintza berberak ezarri zitzaizkien 1 

desoxibentzoinei, dagozkien 19 a-oximinozetonak 2 Taulan adierazitako etekinez lortu 

zirelarik. 

R 1 

R 1 

R 4 R 4 

R 3 

O 

R1 R 2 R2 i 

R 3 

1 19 

i: t BuONO, THF-HCl, MeOH-HCl 

2 Taula. 19b-e a-Oximinozetonen sintesia. 

19 

a-Oximinocetona 

b 

R 1 

OMe 

R 2 

H 

R 3 

OMe 

70 

R 4 

H 

R 1 

O 

Etek. 

(%) a 

78 

N 

OH 

R 3 

R 3 

U.p. (°C) 

115-116 b 

c OMe H H H 96 155-156 c 

d OMe H OMe OMe 63 134-137 d 

e OMe OMe OMe H 67 157-158 c 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina. b Dietil Eterretan kristaldua. 

c Hexano-etil azetato nahasketan (1:1) kristaldua. d Kloroformotan kristaldua


Nolabait laburbiltzearren, 1 desoxibentzoinei zetonen nitrosaziorako ohiko baldintzen 

hobekuntza aplikatuz 19 a-oximinozetona diarilikoen seriea prestatu da. Azkenik, 

egitura a-oximinozetonikoa duten konposatuen aplikazio farmakologiko 15 eta 

sintetikoak 16 deskribatu direla azpimarratu behar da. 


Behin 19 a-oximinozetonen seriea lortuta, 19 eratorkin ariliko hauen funtzio- 

multzoaren erredukzioan zetzan sekuentzia sintetikoaren hurrengo pausuari ekin genion 

22 1,2-aminoalkoholak eta 23 a-aminozetonak prestatu nahian. 

R 1 

O 

19 

N 

OH 

R 2 

15 a. Terrier, F.; Degorre, F.; Kiffer, D.; Laloi, M. Bull. Soc. Chim. Fr., 1988, 415-419; b. Degorre, F.; 

Kiffer, D.; Terrier, F. J. Med. Chem., 1988, 31, 757-763; c. Bouchoux, G.; Jaudon, P.; Decouzon, M.; 

Gal, J-F.; Maria, P.C. J. Phys. Org. Chem., 1991, 4, 285-292 eta hor aipatutako erreferentziak; d. Bodor, 

N.; Elkoussi, A.; Kano, M.; Nakamura, T. J. Med. Chem., 1988, 31, 100-106; e. Bodor, N.; Prokai, L.; 

Wu, W.M.; Somogyi, G.; Farag, H. J. Ocul. Pharm. Ther., 1995, 11, 305-318. 

16 a. Dalavoy, V.S.; Deodar, V.B.; Nayak, U.R. Indian J. Chem., 1987, 26B, 1-4; b. Takahashi, T.T.; 

Satoh, J.Y.; Nomura, K. J. Chem. Soc. Perkin Trans. I, 1986, 909-912; c. Takahashi, T.T.; Satoh, J.Y.; 

Saitoh, K. J. Chem. Soc. Perkin Trans. I, 1990, 2277-2280; d. Ferris, A.F.; Gould, F.E.; Johnson, G.S.; 

Stange, H. J. Org. Chem., 1961, 26, 2602-2604; e. Anoardi, L.; De Buzzacarini, F.; Fornasier, R.; 

Tonellato, U. Tetrahedron Lett., 1978, 41, 3945-3948; f. Stojiljkovic, A.; Tasovae, R. Tetrahedron Lett., 

1970, 1405-1408. 

71 

R 1 

R 1 

OH 

22 

O 

23 

NH 2 

NH 2 

R 2 

R 2


1,2-Aminoalkoholaren unitatea, neuroigorle gehienetan aurki daiteke, kitzikatzailetan 

zein eragozletan 17 (epinefrina, efedrina, norepinefrina, etab.). Produktu natural eta 

analogo sintetikoen eraginkortasun biologikoaren oinarria izateaz gain, 17,18 gaur egun 

1,2-aminoalkoholaren egitura duten sendagaien ikerkuntza eta erabilpena goraka doa 19 

oftalmología, 20 malariaren aurkako borrokan, 21 eta HIESA bezalako ezparrutan. 22 

Howe et al-ek, isoprenalinaren (1-(3,4-dimetoxifenil)-N-isopropilaminoetanol) 

eratorkinei buruzko lan zabalean, 18a 2 posizioan ordezkapen arilikoa izateagatik 

helburuko 22 aminoalkoholen antzekoak liratekeen eratorkin 1,2-aminoalkoholetarako 

eraginkortasun biologiko handia aurresan zuten, adrenalinarenaren parekoa edo are 

handiagoa, hain zuzen. 

1,2-Aminoalkoholak biologikoki eraginkorrak diren beste sistemen sintesirako 

tartekari erabilgarriak dira, hala nola a-aminoazidoak, oxazolinak, isokinolinak, 

etab. 19b,23 

17 a. Brittain, R.T.; Jack, D.; Ritchie, A.C. in "Advances in Drug Research", vol 5, Harper, N.J. & 

Simonds, A.B. ed.; Academic Press, London, 1970, p. 197-253; b. Clarke, F.H. "How modern medicines 

are discovered", Futura Publishing Company, New York, 1973; c. Bodor, N.; Prokai, L. Pharm. Res., 

1990, 7, 723-725; d. Siret, L.; Bargmann, N.; Tambute, A.; Caude, M. Chirality, 1992, 4, 252-262. 

18 a. Howe, R.; Crowther, A.F.; Stephenson, J.S.; Rao, B.S.; Smith, L.H. J. Med. Chem., 1968, 11, 1000; 

b. Howe, R.; Rao, B.S.; Holloway, B.R.; Stribling, D. J. Med. Chem., 1992, 35, 1751-1759; c. 

Sipahimalini, A.S.; Werth, J.L.; Michelson, R.H.; Dutta, A.K.; Efange, M.N.; Thayer, S.A. Biochem. 

Pharmacol., 1992, 44, 2039-2046; d. Sasai, M.; Itoh, N.; Suzuki, T.; Shibazaki, M. Tetrahedron Lett., 

1993, 34, 855-858; e. Kempf, D.J.; Codacovi, L.; Wang, X.C.; Kohlbrenner, W.F.; Wideburg, N.E.; 

Saldivar, A.; Erickson, J.; Norbeck, D.A. J. Med. Chem., 1993, 36, 320. 

19 1,2-Aminoalkoholaren egituradun farmakoak arnasestua, bihotzeko arritmia, bihotzeko angina, ohiko 

marfundia eta beste hainbat gaitzen aurka erabiltzen dira. Ikusi adibidez: a. Chiarino, D.; Fantucci, M.; 

Carenzi, A.; Della-Bella, D.; Frigeni, V.; Sala, R. Farmaco Sci., 1986, 41, 440-453; b. Bondavalli, F.; 

Bruno, O.; Ranise, A.; Schenone, P.; Susanna, V.; Lisa, M.; Maione, S.; Marmo, E. Farmaco Sci., 1987, 

42, 947-953; c. Drabczynska, A.; Cebo, B.; Kuprinska, J.; Michna, M.; Chlon, G.; Zebala, K. Pol. J. 

Pharmacol. Pharm., 1988, 40, 321-329; d. Rebuffat, S.; Prigent, Y.; Auvi-Guette, C.; Bodo, B. Eur. J. 

Biochem., 1991, 201, 661-674; e. Steinberg, D.; Beeman, D.; Bowen, W.H. Arch. Oral. Biol., 1992, 37, 

33-38; f. Bostwick, J.R.; Abbe, R.; Sun, J.; Appel, S.H. Neuroreport., 1992, 3, 425-428. 

20 a. Bodor, N.; Elkoussi, A.; Kano, M.; Nakamura, T. J. Med. Chem., 1988, 31, 100-106; b. Bodor, N.; 

Prokai, L.; Wu, W.M.; Somogyi, G.; Farag, M. J. Ocul. Pharmacol. Ther., 1995, 11, 305-308. 

21 a. Coleman, R.E.; Clavin, A.M.; Milhous, W.K. Am. J. Trop. Med. Hyg., 1992, 46, 169-182; b. 

Monlun, E.; Leenhardt, A.; Pillet, O.; Gaston, R.; Receveur, M.C.; Bouabdallah, K.; Longy-Boursier, M.; 

Favarel-Garrigues, J.C.; Le-Bras, M. Bull. Soc. Pathol. Exot., 1993, 86, 365-367. 

22 a. Fedorov, I.I.; Kraevskii, A.A.; Balzarinin, Zh.; De-Klerk, E. Mol. Biol. Mosk., 1992, 26, 1122-1127; 

b. Sakurai, M.; Sugano, M.; Handa, H.; Komai, T.; Yagi, R.; Nishigaki, T.; Yabe, Y. Chem. Pharm. Bull., 

1993, 41, 1369-1377. 

23 a. Bates, M.A.; Bagheri, K.; Vertino, P.M. ibid., 1986, 51, 3061-3063; b. Acharya, A.S.; Manjula, 

B.N. Biochemistry, 1987, 26, 3524-3530; c. Williams, R.M. "Synthesis of Optically Active a-Amino 

Acids", Pergamon Press, Exeter, 1989; d. Temple, C.; Rener, G.A.; Comber, R.N.; Waud, W.R. J. Med. 

72


1,2-Aminoalkoholen lorpenerako bide sintetikoen artean a-oximinozetonen 

erredukzioa dago, 24 gehien bat Pd-C/HCl-aren bidezko hidrogenazioaz edo litio eta 

aluminio hidruroaren eraginez burutua. 2a,8,17c,20a,25,26 

Gure kasuan, LAH eta NaBH4 hidruro konplexuen erabilpenaz 24a-b a- 

oximinoalkoholak lortu ziren dagozkien 19a-b a-oximinozetonetatik. LAH-ren bidez 

lorturiko etekinak baxuagoak (%48 eta %36 24a eta 24b oximinoalkoholen kasuan, 

hurrenez hurren) izan ziren NaBH4-ren bidezkoak baino (%88 eta %76 24a eta 24b 

oximinoalkoholen kasuan, hurrenez hurren). Nahiz eta erreakzio baldintza bortitzagoak 

edota erreaktiboaren kantitate handiagoak erabili, nahi ziren 22 1,2-aminoalkoholak ez 

ziren behin ere eskuratu. 

Bestalde, 19a oximinozetona Pd-C katalizatzaileaz hidrogenatu zenean 22a 

aminoalkohola lortu zen etekin bikainez (%95), eta gainera ez zen bibliografiak 

gomendatutako HCl erabili behar izan. Alabaina, metodo honek ez zuen emaitza 

betegarririk izan sustrato gisa 19b oximinozetona erabili zenean, dagokion 22b 

aminoalkoholaren etekin ertainak (%50) eta deskonposaketa-produktuen nahasketa 

baino ez baitziren lortu. 

Chem., 1991, 34, 3176-3181; e. Geoghegan, K.F.; Stroh, J.G. Bioconjug. Chem., 1992, 3, 138-146; f. 

Gmeiner, P.; Kartner, A.; Mireau, J. Arch. Pharm. Weinheim, 1995, 328, 626-628; g. Ager, D.J.; Prakash, 

I.; Schaad, D.R. Chem. Rev., 1996, 96, 835-875. 

24 a. Gladych, J.M.Z.; Hartley, D. in "Comprehensive Organic Chemistry", vol 2, Barton, S.R. & Ollis, 

W.D. ed., Pergamon Press, Exeter, 1979, p. 94-102; b. Tramontini, M. Synthesis, 1982, 605-644; c. 

Stanfield, C.F.; Parker, J.E.; Kanellis, P. J. Org. Chem., 1981, 46, 4799-4800; d. Hanson, G.I.; Lindberg, 

T. J. Org. Chem., 1985, 50, 5399-5401; e. Fitch, R.W.; Luzzio, F.A. Tetrahedron Lett., 1994, 35, 6013- 

6016. 

25 Noizik behinka, Raney Nikelak katalizatzaileazko hidrogenazioa eta NaBH4-NiCl2 . 6H2O 

nahasketaren bidezko tratamendua erabili dira helburu berberaz. Halaber, begietako zilioen barneko in 

vivo erredukzioa deskribatu da. Ikusi: a. Adking, H.; Cramer, H.I. J. Am. Chem. Soc., 1935, 57, 176; b. 

Przeslawski, R.M.; Newman, S.; Thornton, E.R.; Joullie, M.M. Synth. Commun., 1995, 25, 2975-2980. 

26 a. Hartung, W.H.; Munch, J.C., Crossley, F. J. Am. Chem. Soc., 1935, 57, 1091-1095; c. Simon, L.; 

Talpas, G. Pharmazie, 1974, 29, 314-316. 

73


R 

R 

O 

a R=H 

b R=OMe 

19 

N 

OH 

R 

R 

NaBH 4 

H 2 / Pd-C 

EtOH 

74 

R 

R 

R 

R 

OH 

OH 

N 

OH 

24a 

24b 

NH 2 

R 

R 

%88 

%76 

R 

R 

22a %95 

22b %50 

Arazoa, hidrogenazioa ultrasoinuen laguntzaz 27 eta erreakzio ingurunera 

kloroformoaren kantitate txikiak gehituta 28 konpondu zen guztiz, honela 22b 

aminoalkohola etekin bikainez (%94) lortu zelarik. Metodologia berri hau 19 

oximinozetonen erredukzioan aplikatu zen 3 Taulan adierazitako emaitzez. 

27 Erreakzio organiko ezberdinetan ultrasoinuek izan dezaketen aplikazioa, ondoko berrikustapenetan 

deskribatu da: a. Einhorn, C.; Einhorn, J.; Luche, J.L. Synthesis, 1989, 22, 1049-1060; b. Pestman, J.M.; 

Engberts, J.B.F.N.; de Jong, F. Rec. Trav. Chimi. Pays-Bas, 1994, 113, 533-542. 

28 Secrist, J.A.; Logue, M.W. J. Org. Chem., 1972, 37, 335-336.


R 1 

R 1 

R 2 

O 

N 

OH 

R 4 

R 3 

R 3 

i 

75 

R 1 

R 1 

R 2 

OH 

NH 2 

19 22 

i: 1. H2 / Pd-C, MeOH, CHCl3, )))); 2. NH4OH 

3 Taula. 22 1,2-Aminoalkoholen sintesia. 

22 

1,2-Aminoalkohola 

a 

R 1 

H 

R 2 

H 

R 3 

H 

R 4 

H 

Etek. 

(%) a 

95 b 

R 4 

R 3 

R 3 

U.p. (°C) 

148-150 

b OMe H OMe H 95 186-187 c 

c OMe H H H 94 177-178 c 

d OMe H OMe OMe 90 175-177 c 

e OMe OMe OMe H 95 183-184 c 


b Sonikazioa erabiliz ez zen 22a aminoalkoholaren etekinean aldaketarik behatu. 

c Metanoletan kristalduriko hidrokloruroarena. 

22 Aminoalkoholen lorpenean lorturiko hobekuntza azaltzeko, erradiazio 

ultrasonikoak katalizatzaile metalikoaren gainazala aktibatzeaz gain, teknika honi 

loturiko presio eta tenperatura puntual altuen bitartez erreakzioa bizkor dezakeela hartu 

behar da kontutan. Izan ere, ultrasoinuen uhin akustikoari dagokion presioaren 

aldaketak disoluzioan sorturiko mikroburbuilen eraketa eta kolaptsoa eragiten dituela 

proposatu da, bai eta kabitazioa deritzon prozesu honetan zehar talka-uhinarekin batera 

presio eta tenperatura altuen agerpena ere. Baldintza hauek lirateke bai katalizatzaile


metalikoaren aktibazioaren erantzuleak (gainazal aktiboaren "garbiketaz" edo 

azalera/tamainu erlazio handiagoko zatikien banaketa eta barreiatzeaz) bai eta 

erreakzioaren azelerazioarenak, aktibazio-langa gainditzeko nahitaezko energia 

askatzen baita. 27,29 Bestalde, kloroformo erabiltzeak aminaren hidrokloruroen in situ 

eraketa dakar, 28 eta gure kasuan honek, ekidin beharreko den katalizatzaile eta 

aminaren arteko elkarrekintza eragozteaz gain, 30 aipaturiko hidrokloruroaren 

solugaiztasuna dela medio erreakzioaren garapena ekar dezake. 

1 H NMR espektruetan H-1 eta H-2 hidrogenoen artean behaturiko koplamendu- 

konstanteetan (J= 5.9-6.4 Hz) oinarrituta, eta konformazio nagusia arilo talde biak anti 

kokaera erlatiboan daudenekoa dela suposatuz, lorturiko 22 1,2-aminoalkoholetarako 

eritro 8c konfigurazio erlatiboa proposatu dugu. Hala ere, estereokimika honen 

egiaztapena soilik lortuko da behin lanaren hurrengo helburua den heteroziklazioa egin 

eta NOE saio egokiak erdietsi ondoren. 

R 1 

O 

N 

OH 

OH 

R2 R2 76 

R 1 

NH 2 

19 22 

Bestalde, 23 a-aminozetonak lortzeko asmoz, 19 a-oximinozetonen oxima taldearen 

erredukzio selektiboari ekin genion. 

29 Alexakis, A.; Lensen, N.; Mangeney, P. Synlett, 1991, 625-626. 

30 Freidelfer, M. "Practical catalytic hydrogenation", Wiley-Interscience, New York, 1971.


a-Aminozetonen sintesia, 31 a-azidozetona eta a-oximinozetonen erredukzioaz gauzatu 

da lehenago, emaitzak ezin orokor daitezkeelarik. 2a,32 

Izan ere, a-aminozetona izaerako konposatuen berezko ezegonkortasuna dela eta, 

ondoko alboerreakzioak ohizkoak dira: 

i) pirrolak eta pirazinak bezalako heterozikloetarako dimerizazioak 32,33 

ii) aminoalkoholetarako erredukzioa eta 

iii) polimerizazioak. 32,34 

Gure kasuan, 22b aminoalkohola lortzeko hidrogenazio katalitikoaren zenbait saiotan 

23 eratorkin a-aminozetonikoa behatu zen, aztarnak baziren ere. Egitura a- 

aminozetonikodun tartekariak proposatu dira oximinozetonen aminoalkoholetarako 

erredukzioetan, zeren hidrogenazio-erreakzioetan lotura azometinikoaren 

erreaktibotasuna karboniloarena baino handiagoa izan ohi baita. 8a,26a,35 

R 1 

O 

N 

OH 

R 2 

R 1 

O 

NH 2 

19 23 22 

31 a. Roemmele, R.C.; Rapoport, H. J. Org. Chem., 1989, 54, 1866-1875; b. Fischer, L.E.; Muchowski, 

J.M. Org. Prep. Proced. Int., 1990, 22, 399-484; c. Klix, R.C.; Chamberlin, S.A.; Bhatia, A.V.; Davis, 

D.A.; Hayes, T.K.; Rojas, F.G.; Koops, R.W. Tetrahedron Lett., 1995, 36, 1791-1794; d. Chiba, T.; 

Sakagami, H.; Murata, M.; Okimoto, M. J. Org. Chem., 1995, 60, 6764-6770; e. Katritzky, A.R.; Cheng, 

D.; Musgrave, R.P. Heterocycles, 1996, 42, 273-280. 

32 a. Fischer, H. Org. Synth., Coll., 1969, 2, 202-204; b. Hartung, W.H.; Beujon, J.H.R.; Cocolas, G. 

Org. Synth., Coll., 1973, 5, 376-378; c. Suzuki, H.; Kawaguchi, T.; Takaoka, K. Bull. Chem. Soc. Jpn., 

1986, 59, 665-666. 

33 a. Sabbioni, G.; Skipper, P.L.; Buchi, G.; Tannenbaum, S.R. Carcinogenesis, 1987, 8, 819-824; b. 

Shu, C.K.; Lawrence, B.M. J. Agric. Food Chem., 1995, 43, 2922-2924. 

34 Perris, J.P.; Sanchez, R.A.; Mancuso, R.W. Org. Synth., Coll., 1973, 5, 32-35. 

35 Olah, G.A.; Vankar, Y.D.; Berrier, A.L. Synth. Commun., 1979, 22, 45-46. 

77 

R 2 

R 1 

OH 

NH 2 

R 2


Bibliografian, sodiozko zein aluminiozko amalgamak (Na-Hg eta Al-Hg) erabilita, a- 

oximinozetonetatik a-aminozetonetarako erredukzioa deskribatu bada ere, 2a,32a,34 guk 

19b a-oximinozetona erreduzitzeko aipaturiko amalgamak saiatu genituenean 

erreakzionatu gabeko sustratoa baino ez genuen lortu hasieran, eta erreakziorako 

denbora tartaek luzeagotuz gero, 22b aminoalkoholaren kantitate txikiak (10-15%) eta 

azido 3,4-dimetoxiazetikoa bezalako deskonposizio-produktuak. Behin ere ez zen 

helburuko 23 aminozetona behatu. 

Alternatiba gisa, enonen erredukzio konjokatuan eta nitroso eratorkinak edo sistema 

kinonikoak erreduzitzeko baliogarria eta hidruro metalikoen ordezko egokia den sodio 

ditionito edo sodio hidrosulfitoa (Na2S2O4) bezalako erreduzitzaile leuna erabiltzea 

erabaki genuen. 36 

Hala ere, 19 oximinozetonaren erredukzio saioetan, nahiz eta Na2S2O4 

erreakzionatzailearen proportzio desberdinak eta etil azetatoa, metanola, etanola, 

dioxanoa eta ura disolbatzaileak inguruko tenperaturan zein birfluxuan erabili, ez zen 

sustratoan aldaketarik behatu. Alabaina, 60°C-tan metanol zein dioxano disolbatzaileak 

erabilita eta ultrasoinuen bidezko laguntzaz, helburuko 23 aminozetona etekin ertainez 

(10-30%) eskuratu zen. 

Emaitza honek bultzatuta, ura/dioxanoa eta ura/metanola nahasketa desberdinak 

saiatuz, ultrasoinuei esker lorturiko Na2S2O4-aren bidezko erredukzioan egokitzeari 

ekin genion, ahalik eta etekin altuena lortu nahian. Ultrasoinuen laguntzaz gain, 

Na2S2O4 erreduzitzailearen soberakin handia eta ura/dioxanoa kodisolbatzaileen 

proportzio egokia behar izan ziren. Izan ere, emaitza onenak 60 baliokide Na2S2O4 eta 

ura/dioxanoa nahasketaren proportzioa 3:1 erabiliz lortu ziren. Bibliografian deskribatu 

diren ultrasoinuek lagunduriko erreakzio guztietan, sonikazioaren eragina erreakzioaren 

abiadura edota etekinaren altuagotzean datza. 27 Hala ere, bibliografikoetan ez bezala, 

gure kasuan 23 produktuaren agerpena behatzeko sonikazioa nahitaezkoa izan zela 

36 a. Overberger, G.C.; Lombardino, J.G.; Hiskey, R.G. J. Am. Chem. Soc., 1958, 80, 3009-3012; b. 

Sherman, W.R.; Taylor, E.C. Org. Synth. Coll., 1963, 4, 247-279; c. Suzuki, F.; Trenbeath, S.; Gleim, 

R.D.; Sih, C.J. J. Am. Chem. Soc., 1978, 100, 2272-2273; d. Camps, F.; Coll, J.; Riba, M. J. Chem. Soc., 

Chem. Commun., 1979, 1080-1081; e. Castaldi, G.; Perdonani, G.; Giordano, C. Tetrahedron Lett., 1983, 

24, 2487-2490; f. Louis-Andre, O.; Golbard, G. Tetrahedron Lett., 1985, 26, 831-832. 

78


ikusita, ultrasoinuen bidezko katalisiaren muga-kasutzat har daiteke hemen 

deskribaturikoa. 

MeO 

MeO 

O 

N 

OH 

OMe 

OMe 

i 

79 

MeO 

MeO 

O 

NH2 

19b 23 (%79) 

i: Na2S2O4, dioxano / H2O (1:3), )))) 

23 Aminozetona ezegonkorra zen, izaera bereko konposatuen kasuan deskribatu den 

bezala. 31a-c,33,34 Izan ere, denbora-tarte laburretan deskonposatu egin zen produktu anitz 

sortzeko, beraien artean azido 3,4-dimetoxifenilazetikoa isolatu zelarik. 

Honegatik, eta hurrengo ziklazio-etaparako eratorkin aminozetoniko egokia lortzeko 

asmoz, amino talde primarioaren eratorpena saiatu zen, bai metilazioz 37 bai eta di-tert- 

butil karbonatoaren (Diboc) bidezko karbonatazioaz ere . 38 

Eratorkin aminiko primarioaren formaldehidoarekiko erreakzioaz eta sortarazitako 

iminaren bertako erredukzioaz 37 eginiko N-metilazio saioetatik, espero zitekeen 

eratorkin monometilatuaren ordez, dagokion 25 eratorkin N-dimetilatua lortu zen etekin 

baxuaz (%22). Gainera, 25 aminozetona bere aitzindaria bezain ezegonkorra zen. 

37 Borch, R.F.; Hassid, A.I. J. Org. Chem., 1972, 37, 1673-1676. 

38 Luly, J.R.; Dellaria, J.F.; Pattner, J.J.; Soderquist, J.L.; Yi, N. J. Org. Chem., 1987, 52, 1487-1492. 

OMe 

OMe


Bestalde, amino taldeen babespenerako erreakzionatzaile egokia den di-tert-butil 

karbonatoa saiatu zenean, nahiz eta oso azkar erreakzionatzeko joera duen, 38 35 

ordutako erreakzioaren ondoren 26 karbamatoaren %39 baino ez zen lortu. Zorionez, 

eratorkin hau bere 23 aitzindaria baino askoz egonkorragoa zenez, biak eta lehenago 

sintetizaturiko 22 1,2-aminoalkoholak erabili ahal izan ziren hurrengo ziklazioaren 

etapan. 

MeO 

MeO 

O 

NH2 

23 

OMe 

OMe 

i: 1. H2CO, CH3CN; 2. NaBH3CN 

ii: Diboc, CHCl 3, i.t., 35 o. 

i 

ii 

80 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

O 

O 

NMe 2 

25 

NHBoc 

26 

(%22) 

(%39) 

Laburpen gisa, oximinozetonen hidrogenazio katalitikoaz eginiko 22 1,2aminoalkoholen 

prestaketa eta Na2S2O4-azko erredukzioaz eginiko 23 a- 

aminozetonaren lorpena, ultrasoinuek konposatu organikoen sintesiaren arloan duten 

aplikazioaren bi adibide interesgarriak dira. Halaber, LAH eta NaBH4-azko 

erredukzioaz eginiko 24 oximinoalkoholen lorpena ere haintzat hartzen badugu, 19 a- 

OMe 

OMe 

OMe 

OMe


oximinozetonen funtzio-talde guztien erredukzio selektiborako baldintza esperimental 

egokiak aurkitu direla esan daiteke (1. Irudia). 

R 1 

O 

N 

OH 

19 

R 2 

i: 1. H2 / Pd-C, MeOH, CHCl3, )))); 2. NH4OH 

ii: Na2S2O4, dioxano / H2O (1:3), )))) 

iii: NaBH4, MeOH 


i 

ii 

iii 

1. Irudia 

81 

R 1 

R 1 

R 1 

OH 

O 

NH 2 

22 

NH2 

23 

OH 

N OH 

24 

R 2 

R 2 

R 2


4-Hidroxitetrahidroisokinolinen prestaketa. 

Sekuentzia sintetikoaren hurrengo pausua, 22 1,2-aminoalkoholen eta 23 a- 

aminozetonaren Pictet-Spengler ziklazioa zen, 27 3-aril-4-hidroxitetrahidroisokinolinak 

eta 28 3-aril-4-isokinolonak lortzeko asmoz, hurrenez hurren. 

Bischler-Napieralski erreakzioaren ordez Pictet-Spengler ziklazio-baldintzak 

aplikatzea erabaki genuen, zeren 22 eta 23 izaera antzeko sustratoei Bischler- 

Napieralski edo pareko heteroziklazio-baldintzak ezartzean deshidratazioa eta 

aromatizazio-erreakzioak deskribatu baitira (Pictet-Gams erreakzioa). 2a,8c 

OH 

R 2 

R 1 R 1 

R 1 

O 

NH 2 

82 

OH 

22 27 

NH 2 

R 2 

23 28 

R 1 

6 

7 

5 

8 

4 

1 

O 

3 

N 

2 

N 

H 

H 

R 2 

R 2


23 Aminozetonaren ezegonkortasuna dela eta, dagokion 26 karbamatora eratorri zen 

di-tert-butil karbonatoaz (ikusi 2.2 azpiatala), eta aminozetona biak Picter Spengler 3,39 

erreakziorako sustrato izan ziren, bibliografian 23 edo 26 motako sustratoetatik 3-aril-4- 

isokinolonen eraketa 40 aurkitu ez den arren. 

Pictet-Spengler erreakzio-baldintzetan, formaldehido urtsua zein azetaldehidoa 

erabilita, bai 23 a-aminozetonatik bai eta 26 eratorkinetik ere, produktu anitzez 

osoturiko nahasketak eskuratu ziren, segurasko erreakzioa gertatzen deneko inguru 

azidoaren zioz (0.1-6M HCl edo 1-3M H2SO4). 38 

MeO 

MeO 

O 

NH 2 

OMe 

OMe 

83 

MeO 

MeO 

23 26 

O 

NHBoc 

22 1,2-Aminoalkohol diarilikoen Pictet-Spengler ziklazioari dagokionez, bibliografian 

1,2-aminoalkoholaren egituradun sustrato fenolikoetatik prestaturiko 4- 

hidroxitetrahidroisokinolina bakunen adibide batzuk 41 aurkitu diren arren, adibide 

bakarra da aitzindari metoxilatutikoa, etekina %30 baino ez zelarik izan. 42 

39 Rozwadowska, M.D. Heterocycles, 1994, 39, 903-931. 

40 3-Aril-4-isokinolonen sintesia ondoko erreakzioak erabilita deskribatu da: i) Friedel-Crafts azilazio 

intramolekularraz, ester, ziano eta karbonilo taldeak elektroizale izanik, eta ii) eratorkin 2-aza-1,3dienikoen 

ziklazio fotoinduzituaz. Ikusi adibidez: a. Euerby, M.R.; Gavin, J.P.; Olugbade, T.A.; Patel, 

S.S.; Waigh, R.D. J. Chem. Res. (M), 1991, 545-554; b. González-Cameno, A.M.; Badía, D.; 

Domínguez, E.; Urtiaga, M.K.; Arriortua, M.I.; Solans, X. Tetrahedron, 1994, 50, 10971-10982; c. 

Armesto, D.; Ortiz, M.; Horspool, W.M.; Romano, S. An. Quim., 1995, 91, 374-377. 

41 a. Bates, M.A. J.Org. Chem., 1981, 46, 4931-4935; b. id. 1983, 48, 1932-1934; c. Bates, M.A.; 

Bagheri, K.; Vertino, P.M. ibid., 1986, 51, 3061-3063; d. Kametani, T.; Sugi, H.; Yagi, H.; Fukumoto. 

H.; Shibuya, S. J. Chem. Soc. (C), 1970, 70, 2213-2217. 

42 Friedman, O.M.; Parasmeswaram, K.N.; Burstein, S. J.Org. Chem., 1963, 6, 227. 

OMe 

OMe


Gure kasuan, 22a 2-amino-1,2-difeniletanolatik ez zen ziklazio-produkturik lortu 

ohizko erreakzio-baldintzetan, seguruenik bentzeno eraztunaren ordezkapen 

elektroizalerako aktibazio ezaren ondorioz. 43 

OH 

22a 

NH 2 

RCHO, azidoa 

Hala eta guztiz ere, 22b aminoalkohol metoxilatuaren kasuan, dagokion 27a 

tetrahidroisokinolinarako ziklazioa lortu eta egokitu zen, etekin bikaina (%95) lorturik. 

MeO 

MeO 

OH 

NH 2 

OMe 

OMe 

i 

84 

MeO 

MeO 

22b 27a (%95) 

i: H 2CO aq, HCl 1M, 25°C, 10 egun 

43 Egindako saioetan, formaldehido urtsua (%38) erabili zen, azidoaren (HCl, H2SO4, H3PO4) 

kontzentrazioa eta tenperatura aldagaiak izanik. Ikusi adibidez: Domínguez, E.; Lete, E. An. Quim., 1984, 

80C, 13-16. 

OH 

OH 

NH 

NH 

OMe 

OMe


Egokituriko erreakzio-baldintza hauek (H2CO aq. 10 eq., 1M HCl, 25°C, 10 egun), 

22c eta 22d aminoalkoholei aplikatu zitzaienean, dagozkien 27b-c 4- 

hidroxitetrahidroisokinolinak eskuratu ziren. Erreakzio-baldintza leun hauek erabiliz, ez 

zen deshidratazio produkturik edota estilbeno izaerakorik behatu, hidroxilo talderako 

ezinbestekotzat jo litekeen badaezpadako babespenaren beharrik ez zelarik. 4 Taulan 27 

4-hidroxitetrahidroisokinolinen ezaugarri sintetikoak adierazi dira. 

MeO 

MeO 

OH 

NH2 

R 2 

R 1 

R 1 

i: H2CO aq, HCl 1M, 25°C, 10 egun 

i 

85 

MeO 

MeO 

OH 

22 27 

4 Taula. 27 3-Aril-4-hidroxitetrahidroisokinolinen sintesia . 

4-Hidroxitetrahidroisokinolina 

27 

a 

R 1 

OMe 

R 2 

H 

Etek. 

(%) a 

95 

NH 

R 2 

U.p. (°C) 

165-168 b 

b H H 92 166-167 c 

c OMe OMe 89 163-164 d 


b Hexano-etil azetato nahasketan (1:1) kristaldua. 

c Etil azetatotan kristaldua. d Metanoletan kristaldua. 

27 Isokinolinen 1 H NMR espektruetan behaturiko H-3 eta H-4 hidrogenoen arteko 

koplamendu-konstanteak aztertuz, (7,9-8,3 Hz) 41,44 arilo eta hidroxilo ordezkoak trans 

44 a. Grethe, G.; Uskokovic, M.; Williams, T.; Brossi, A. Helv. Chim. Acta, 1967, 50, 2397-2402; b. 

Tellitu, I.; Badía, D.; Domínguez, E.; García, F.J. Tetrahedron:Asymmetry, 1994, 5, 1567-1578. 

R 1 

R 1


konfigurazio erlatiboan daudela proposa daiteke. NOE entseiuek egiaztatu zuten 

proposamena, H-3 eta H-4 hidrogenoen artean NOE efekturik behatu ez baitzen. Beraz, 

aurreko azpiatalean lorturiko 1,2-aminoalkohol aitzindarien estereokimika eritro zelako 

esleipena (2.2 azpiatala) zuzena zen, erreakzioan zehar aminoalkoholetako C-1 eta C-2 

karbonoen konfigurazioa aldatzen ez dela suposatuz gero. 

R 1 

OH 

NH 2 

R 2 

86 

R 1 

OH 

22 27 

Bestalde, 22e aminoalkoholari ziklazio-baldintza berberak ezartzean ez zen sustratoan 

aldaketarik behatu, eta baldintza bortitzagoak erabili zirenean produktu anitzez 

osoturiko nahasketak lortu ziren, helburuko 4-hidroxitetrahidroisokinolina inolaz ere 

behatu ez zelarik. 22b-d Aminoalkoholen ziklazioan lorturiko etekin bikainez jabeturik, 

jokamolde bitxi hau soilik izan daiteke C-2' karbonoko metoxiloaren ondorioa. Izan ere, 

alde batetik ordezko honek C-6' posizioaren ziklazio elektroizale aromatikorako 

desaktibazioa eragingo luke, 45 eta bestetik, behin legokiokeen eratorkin isokinolinikoa 

eratuta, C-1 (eraztun isokinolinikoaren C-4) karbonoko hidroxilo taldearekiko 

elkarrekintza esterikoaren erantzulea litzateke. Datu osagarri gisa, 3- 

ariltetrahidroisokinolina 5-metoxilaturen adibiderik aurkitu ez dela aipatu beharra dago. 

MeO 

MeO 3' 

MeO 

4' 

5' 

2' 

1 

1' 

6' 

OH 

2 

NH2 

22e 

6'' 

1'' 

5'' 

2'' 

4'' 

3'' 

OMe 

OMe 

MeO 

MeO 6 

MeO 

7 

8 

5 

4 

OH 

1 

N 

3 

NH 

2 

H 

1' 2' 3' 

45 a. Buck, J.S. J. Am. Chem. Soc., 1934, 56, 1769-1771; b. Buck, J.S.; Ide, W.S., 1937, 59, 726-731. 

6' 

5' 

4' 

R 2 

OMe 

OMe


Azkenik, formaldehidoaren ordez azetaldehidoaz saiatu zen 22b 1,2- 

aminoalkoholaren ziklazioa, 27a-c isokinolinen lorpenereko deskribaturiko metodoaz 

eratorkin 3-aril-4-hidroxitetrahidroisokinoliniko C-1 ordezkatuak prestatu ote litezkeen 

jakin nahian. Kasu honetan, dagokion 27d eratorkin 1-metilatuaren lorpenerako 

baldintza egokienetan tenperatura pixkat altuagoak (55°C) eta erreakzio-beta 

laburragoak (12 ordu) behar ziren, helburuko heterozikloa C-1 karbonoko epimeroen 

nahasketa moduan (9:1 proportzioa) lortu zelarik. Burututako NOE saioen arabera, 

isomero nagusia (%70) metilo ordezkoa posizio pseudoekuatorialean dagoenekoa da. 46 

Izan ere, H-3 eta H-1 hidrogenoen artean NOE efektua behatu zen, atomo bien erlazioa 

cis-1,3-diaxiala ondoriozta litekeela. Beraz, C-1 eta C-3 posizioetako ordezkoetarako 

kokapenak pseudoekuatoriala eta ekuatoriala lirateke, hurrenez hurren. H-8 eta C-1 

karbonoko metiloaren artean ere NOE behatu zen, emaitza hau aurreko proposamena 

egiaztatzera datorrelarik. 

MeO 

MeO 

H 8 

H3C 

H 1 

H4 

NH 

87 

OH 

H3 

27d 

OMe 

OMe 

2. Irudia. 27d 3-Aril-4-hidroxi-1-metiltetrahidroisokinolinarako proposaturiko 

estereokimika eta behaturiko NOE efektu adierazgarriak. 

46 3-Aril-1,4-dialquiltetrahidroisokinolinen kasuan antzeko estereokimika deskribatu da. Ikusi: Vicente, 

T. Doktorego-Tesia, Leioa, 1995.


4-Hidroxiisokinolinaren sistema, produktu natural desberdinetan aurki daiteke (3. 

Irudia), 47 berauetariko edota analogo sintetiko batzuen aplikazio farmakologikoak 

deskribatu direlarik. 47,48 

OH 

OH 

N 

Me 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

88 

OH 

NMe 

H 

HO 

O 

OH 

NMe 

H 

MeO OMe 

Longimammamina Srilankina Limousamina 

3. Irudia. 4-Hidroxiisokinolinaren gunea duten alkaloide natural batzuk. 

Laburpen gisa, 22 1,2-aminoalkohol diarilikoen ziklazioaren bidez 27 3-aril-4- 

hidroxitetrahidroisokinolina berrien serie batetara heldu da. 27 Eratorkin 4- 

hidroxitetrahidroisokinoliniko berrien hidroxilo eta arilo taldeak trans kokapen 

erlatiboan daude, honela hasierako 22 aminoalkoholen eritro estereokimikari buruzko 

proposamena baieztatu delarik. 

47 Nahiz eta naturan aurki daitezkeen 4-hidroxitetrahidroisokinolina bakunen adibide gutxi izan, egitura 

4-hidroxitetrahidroisokinolinikoa zenbait aporfina, protoberberina eta kularinatan agertu da: a. Gozler, 

T.; Gozler, B.; Tanker, N.; Freyer, A. J., Heterocycles, 1986, 24, 1227-1230; b. Charles, V.; Giordi, P. 

Nat. Prod. Rep., 1986, 3, 345; c. Iwasa, K.; Sugiura, M.; Takao, N., J. Org. Chem., 1982, 47, 4275-4280; 

d. Allais, D.P.; Guinaudeau, H. Heterocycles, 1983, 20, 2055-2057. 

48 a. Cohen, G.; Collins, M. Science, 1970, 167, 1749-1751; b. Grunewald, G.L.; Ye, Q.; Kieffer, L.; 

Monn, J.A. J. Med. Chem., 1988, 31, 169-171; c. Kihara, M.; Kashimoto, M.; Kobayashi, S.; Ishida, Y.; 

Moritori, H.; Taira, Z. J. Med. Chem., 1990, 33, 2283-2286; d. Kihara, M.; Ikeuchi, M.; Kobayashi, Y.; 

Nagao, Y.; Hashizume, M.; Moritori, H. Drug. Res. Discov., 1994, 11, 175-183.



4-Isokinolinonen erdiespena. 

4-Isokinolinonak edo 4-isokinolonak, sistema konplexuen sintesirako tartekari 

erabilgarriak dira 49 eta 4-isokinolonaren egiturarekin erlazionaturiko eraginkortasun 

farmakologikoaren adibideak deskribatu dira. 50 

Bibliografian ez da 3-aril-4-isokinolonen prestaketa aurkitu aitzindari 4-hidroxilatuen 

oxidazioaz. Beste sistema 4-hidroxitetrahidroisokinoliniko bakunagoei dagokienez, 

jakina da iodo, NBS eta paladio bezalako oxidatzaileen bidezko tratamenduaz 

isokinolinolak eta isokinolinio gatzak dakartzan deshidrogenazioa eragiten dena. 51 

MeO OH 

MeO OH 

MeO 

Pd, 180°C MeO 

MeO 

NH 

Bestalde, opiokarpina deritzon eratorkin protoberberinikoaren MnO2-azko oxidazioaz, 

helburuko 28 isokinolonarekin erlazionaturik dagoen opiokarpinonaren sintesia 

deskribatu da. 52 Halaber, 4-isokinolona bakun baten sintesia egin da dagokion 4- 

hidroxilaturiko tetrahidroisokinolinaren Jones erreakzionatzailezko oxidazioaz, etekina 

baxua izan zen arren (%55) 53 

49 4-Isokinolonak, bentzo[c]fenantridinen eta heterobentzopironen sintesian erabili dira. Ikusi: a. 

Séraphin, D.; Lynch, M.; Duval, O. Tetrahedron Lett., 1995, 36, 5731-5734; b. Yangjun, L.; Liu, Y. 

Yingyong Huaxue 1995, 12, 116-117 (CA 123:339681m, 1995). 

50 a. Airapetyan, G.K.; Mikaelyan, A.P.; Markaryan, E.A.; Pogosyan, A.V.; Markaryan, K.Zh.; 

Oganesyan, Z.V. Arm. Khim. Zh., 1988, 41, 629-634, (CA, 111:39170r, 1989); b. Agarwal, K.C.; 

Buckley, R.S.; Parks, R.E. Thromb. Res., 1987, 47, 191-200. 

51 a. Sainsbury, M.; Brown, D.W.; Dyke, S.F.; Hardy, G. Tetrahedron, 1969, 25, 1881-1895; b. Dyke, 

S.F.; Kinsman, R.G. in "Isoquinolines", Part 1, Grethe, G. ed.; New York, 1981, p. 51-53; c. Cava, M.P.; 

Noguchi, I. J. Org. Chem., 1973, 38, 60. 

52 Opiokarpinona alkaloide protoberberinikoa Cocculus pendulus landaretik isolatu eta opiokarpinatik 

ere prestatu da: Bhakuni, D.S.; Gupta, P.K.; Joshi, P.P.; Gupta, S. Indian J. Chem., 1982, 21B, 389-392. 

53 Gensler, W.J.; Lawles, S.F.; Bluhm, A.L.; Dertozous, M. J. Org. Chem., 1975, 40, 733-739. 

89 

MeO 

N


O 

O 

HO 

N 

OMe 

OMe 

MnO2, CHCl3 

90 

O 

O 

O 

N 

OMe 

OMe 

Opiokarpina Opiokarpinona (32%) 

Guzti honegatik, adibide urriak eta etekin eskasak kontutan harturik, planteiaturiko 

bilakaera egiteko oraingoz bide orokorrik ezta eraginkorrik ere ez dagoela esan daiteke. 

Oxidazio-baldintza ezberdinak saiatzeko asmoz 27a 3-aril-4- 

hidroxitetrahidroisokinolina eredu gisa hartu zen. Gainera, erabili ohi diren oxidatzaile 

gehienak amina sekundarioak oxidatzeko gai direnez, 54 27a isokinolinaren N-metilazioa 

egitea erabaki genuen Eschweiler-Clarke baldintza klasikoak aldaraziz. 55 Honela 

prestatu zen 29a N-metil eratorkina, eta 5 Taulan adierazi den moduan, 27a amina 

sekundarioarekin batera oxidazio-baldintza ezberdinak saiatzeko erabili zen. 

54 a. Warnhoff, E.W.; Wildman, W.C. J. Am. Chem. Soc., 1957, 79, 2192-2198; b. Liu, H-J.; Nyangulu, 

J.M. Synth. Commun., 1989, 19, 3407-3411; c. Keirs, S.; Overton, K. J. Chem. Soc., Chem. Commun., 

1987, 1660-1661. 

55 a. Moore, M.L. Organic Reactions, 1949, 5, 301-330; b. Borch, R.F.; Hassid, A.I. J. Org. Chem., 

1972, 37, 1673-1676.


MeO 

OH 

N 

MeO H 

OMe 

OMe 

i 

91 

MeO 

OH 

N 

MeO Me 

27a 29a (%72) 

i: H 2CO, NaBH 3CN, CH 3CN, 24 ordu 

5 Taula. Oxidazio-saioak. 

Oxidazio-baldintzak 

27a-ren Oxidazioaren 

emaitzak (%) 

OMe 

OMe 

29a-ren Oxidazioaren 

emaitzak (%) 

MnO2/CHCl3 

30 (85) 

-a Ag2CO3-Celita 31 (80) 28a (3) 

Dess-Martin - b 28a (39) 

DMSO-(COCl)2 - b - b 

DMSO-(CCl3CO)2CO - b - b 

DMSO-Ac2O 31 (21) 28a (59) 

Jones - b - b 

PCC, CH2Cl2 - b - b 

PDC, CH2Cl2 31 (35) 28a (18) 

Jones, -18°C, 10 min. - b 28a (90) 

a Hasierako sustrato ukigabea. b Produktu anitzez osoturiko nahasketa bereizkaitzak. 

MeO 

O 

N 

MeO Me 

OMe 

OMe 

MeO 

MeO 

OH 

N 

OMe 

OMe 

MeO 

MeO 

28a 30 31 

N 

OMe 

OMe


5 Taulan adierazitako datuetatik, kasu gehienetan 27a 3-aril-4- 

hidroxitetrahidroisokinolinatik produktu anitzez osoturiko nahasketa bereizkaitzak lortu 

baziren ere, MnO2 aktibatuaz 56 30 3,4-dihidroisokinolina erregioselektiboki lortu zela 

azpimarratu beharra dago. Aldakuntza hau, NBS-aren bidezko deshidrogenazio 

klasikoaren 51 alternatiba abantailaduna izan daiteke. 

Bestalde, nahiz eta MnO2 aktibatua hainbat aminoalkohol bentzilikoen oxidaziorako 

erreakzionatzaile egokia izan, 56e opiokarpina eratorkin protoberberinikoa barne, 52 gure 

29a N-metil eratorkinak geldo iraun zuen aipaturiko erreaktiboaz saiatzean. 

Erreaktibotasun eza, MnO2-aren bidezko oxidazioak hidroxilo eta arilo taldeen 

konfigurazio erlatiboaren menpekoak direla haintzat hartuta azal daiteke, 56 hots, 

isomero batek besteak baino azkarrago erreakzionatzen du eta. Datu osagarri gisa, 29a 

isokinolinaren estereokimika (trans), eta etekin baxuaz bada ere, MnO2 aktibatuak 

oxidagarria 52 den opiokarpina alkaloide protoberberinikoarena (cis) kontrakoak dira (4. 

Irudia). 

MeO 

OH 

N 

MeO Me 

OMe 

OMe 

92 

MeO 

MeO 

OH 

29a Opiokarpina 

4. Irudia. 29a eta opiokarpina konposatuen hidroxilo eta amino taldeen konfigurazio 

erlatiboen arteko desberdintasuna 

56 Sistema 1,2-aminoalkoholiko ezberdinen MnO2-azko oxidazioa deskribatu da: a. Rapoport, H.; 

Masamune, S. J. Am. Chem. Soc., 1955, 77, 4330-4335; b. King, R.W.; Murphy, C.F.; Wildman, W.C. J. 

Am. Chem. Soc., 1965, 87, 4912-4917; c. Irie, H.; Tani, S.; Yamane, H.; J. Chem. Soc., Perkin Trans. I, 

1972, 2986-2990; d. Lloyd, H.A.; Kielar, E.A.; Highet, R.J.; Uyeo, S.; Fales, H.M.; Wildman, W.C. J. 

Org. Chem., 1962, 27, 373-377; e. Fatialdi, A.J. "Organic Synthesis by Oxidation with Metal 

Compounds", Plenum Press, New York, 1986, p. 119-121. 

N 

O 

O


5 Taulan bildu diren emaitzak aztertzen ari garela, dihidrokodeina dihidrokodeinona 

bihurtzeko oxidazioan 57 erabilitako Celita © -ren gaineko zilar karbonatoazko saiotik 

helburuko 28a isokinolonaren aztarnak besterik ez ziren eskuratu. 

MeO 

O 

HO 

N Me 

Ag 2CO 3-Celita 

tolueno 

93 

MeO 

Dihidrokodeina Dihidrokodeinona 

O 

O 

N Me 

Dess-Martin periodinanoa, gero eta aplikazio gehiago dituen oxidatzaile berria, 58 

saiatutakoen artean zen, eta 28a isokinolona aise lortu bazen ere, etekin ertainez izan 

zen. Jokamolde hau, sustratoaren eragozpen esterikoaren ondorioa izan liteke. 58b 

Alkaloide isokinolinikoen arloan, Swern oxidaziorako aplikazio ezberdinak deskribatu 

dira. 59 Hala ere, 28a isokinolona etekin ertainez eskuratu zen soilik erreakzioa 

anhidrido azetikoaz egin zenean, bestelako aktibatzaile elektroizaleak erabili zirenetan 

aldiz, hala nola DMSO, oxalil kloruroa eta trifosgenoa, produktu anitzez osoturiko 

nahasketa bereizkaitzak besterik ez ziren lortu. 

57 Fetizon, M.; Gomez-Parra, F.; Louis, J.M. J. Heterocycl. Chem., 1976, 13, 525-528. 

58 a. Dess, D.B.; Martin, J.C. J. Org. Chem., 1983, 48, 4155-4156; b. Dess-Martin periodinanoz 

egindako sustrato esterikoki eragotzien oxidazioan zailtasunak behatu dira: Dess, D.B.; Martin, J.C. J. 

Am. Chem. Soc., 1991, 113, 7277-7287. 

59 a. Tidwell, T.T. Synthesis, 1990, 857-858; b. Wasserman, H.H.; Amici, R.M. J. Org. Chem., 1989, 54, 

5843-5844; c. Broka, C.A.; Gerlits, J.F. J. Org. Chem., 1988, 53, 2144-2150.


Azkenik, Jones oxidazioaren ohizko baldintzek, 60 eta PCC 61 edo PDC 62 bezalako 

beste kromodun oxidatzaileek huts egin zuten 28a isokinolona etekin onargarriz 

emateko helburuan. Ustegabea bada ere, 28a-ren lorpenerako etekin onenak (%90) 

Jones oxidazio baldintzen aldarazpen egokiaz lortu ziren. 

Erreaktiboaren kantitatea, tenperatura eta erreakziorako denbora-tarteak aldatu 

zireneko saioen seriea burutu ondoren, ondokoa baiezta daiteke: prozesuan erreakzio- 

beta eta tenperatura baxua erabakiorrak dira, berauekin batera elaborazio eta isolatze 

azkarrak oso inportanteak izanik, disoluzioan ezegonkorra den 28a isokinolonaren 

desosera ekidin ahal izateko. 

Behin 28a isokinolonaren sintesirako erreakzio-baldintzak egokituta, 29b-f 63 

eratorkin N-metilatuei aplikatu zitzaizkien, 6 Taulan erakutsitako 28 3-aril-4- 

isokinolinonak lortu zirelarik. 

60 a. Ireland, R.E.; Schicss, P.W. Tetrahedron Lett., 1960, 37-43; b. Djerassi, C.D.; Hart, P.A.; Warawa, 

E.J. J. Am. Chem. Soc., 1964, 86, 78-85; c. Ibuka, T.; Konoshima, T.; Inubushi, Y. Chem. Pharm. Bull., 

1975, 23, 133-138; d. Gainelli, G.; Gordillo, G. "Chromium Oxidations in Organic Chemistry", Spring- 

Verlag, Berlin, 1984, p. 132-144; e. Walts, A.E.; Roush, W.R.; Tetrahedron, 1985, 41, 3463-3478. 

61 Corey, E.J.; Siggs, J.W. Tetrahedron Lett.,1975, 2647-2650. 

62 Corey, E.J.; Schmidt, G. Tetrahedron Lett., 1980, 21, 731-734. 

63 SanMartin, R.; Olivera, R.; Carrillo, L.; Tellitu, I.; Badía, D.; Domínguez, E. Synth. Commun., 1997, 

27, 1643-1652. 

94


OH 

MeO 

N 

MeO Me 

R1 R2 R3 H 

R 4 

R 5 

i 

95 

MeO 

O 

MeO 

N 

Me 

R1 R2 R3 H 

29a-f 28a-d 

i: Jones, azetona, -18°C, 10 min. 

29 

a 

R 1 

H 

R 2 

H 

R 3 

H 

R 4 

OMe 

R 5 

OMe 

28 

a 

R 1 

H 

R 2 

H 

R 3 

H 

R 4 

OMe 

b Me H H H H b H Me H H H 

c H Me H H H c H Me OMe H H 

d Me H OMe H H d H Me OMe OMe H 

e H Me OMe H H 

f Me H OMe OMe H 

6 Taula. 28 3-Aril-N-metil-4(3H)-isokinolinonen sintesia . 

29 

Sustratoa 

a 

28 

Emaitza 

a 

Etek. 

(%) 

90 

U.p. (°C) 

132-134 a 

b b 56 olioa 

c b 81 olioa 

d c 72 olioa 

e c 78 olioa 

f d 54 olioa 

a Dietil eterretan kristaldua. 

R 4 

R 5 

R 5 

OMe


Emaitzak aztertuta ikus daitekeenez, 29 3-aril-4-hidroxitetrahidroisokinolinaren C-1 

karbonoko edozein epimerotatik hasita, 28 oxidazio-emaitzaren diasteroisomero bera 

lortzen da. Izan ere, egin diren NOE saioen arabera, 28b-d isokinolonetan trans 

estereokimika erlatiboa dago C-1 eta C-3 posizioetako metilo eta arilo ordezkoetarako, 

hurrenez hurren. Honela, C-1 posizioko metilo taldearen eta H-1 hidrogenoaren artean 

NOE efektua behatu zen bitartean, H-1 eta H-3 hidrogenoen artean NOE efekturik ez 

zen antzeman (5. Irudia). 

MeO 

MeO 

R 3 

H 

CH3 

N 

96 

O 

CH 3 

5. Irudia. 28b-d Isokinolonetarako proposaturiko estereokimika eta NOE efektu 

adierazgarrienak. 

Espezifitate eza, karboniloaren enolizazioak eragindako C-3 karbonoaren 

epimerizazioaren ondorioa izan daiteke. 64 Honela, errez enolizagarria den H-3 protoiak 

parte har lezake prozesu honetan, egonkorragotzat 65 har daitekeen diastereoisomeroaren 

eraketa gertatuko litzatekeelarik. Baiztapen honen aldeko datu gisa, etekin onenak 29 

aitzindarian 28 isokinolonaren trans erlazio bera agertzen zireneko kasuetan (29c, 29e) 

gertatu ziren, hau da, enolizazioa beharrezkoa ez zenekotan, hain zuzen. 

64 a. Harcourt, D.N.; Hussain, F.; Taylor, N.; Nasir, M. J. Chem. Soc., Perkin Trans. I, 1986, 1329-1338; 

b. Alcaide, B.; Escobar, G.; Perez-Ossorio, R.; Plumet, J. An. Quim., 1986, 82, 111-114; c. Jurczak, J.; 

Golebiowski, A. Chem. Rev. 1989, 89, 149-164; d. Williams, R.M.; Hendrix, J.A. Chem. Rev., 1992, 92, 

889-917; e. Duthaler, R.O. Tetrahedron, 1994, 50, 1539-1650. 

65 MM2 Parametroak erabilita, ager litezkeen diastereoisomero desberdinen energiaren arteko 

konparazioaz egiaztatu da baieztapen hau. Ikusi: a. Podogar, B.L.; Raber, D.J. J. Org. Chem., 1989, 54, 

5032-5035; b. Allinger, N.L. J. Comput. Chem., 1993, 14, 755-768. 

H 

R


Bestalde, N-demetilaziorako metodologia eraginkorrak daudela 66 eta alkaloide 

isokinoliniko gehienek N-metil unitatea dutela 67 haintzat harturik, 28 isokinolonetarako 

oxidazioa baino lehenagoko 27 sustratoak eratorri behar izateak ez du mugatzen aurkitu 

den oxidazio-bidea. 

Laburpen gisa, oxidatzaile ezberdinek 27 eta 29 3-aril-4-hidroxitetrahidroisokinolinen 

gainean duten eraginari buruzko ikerketa konparatiboa burutu da, 29 sustrato N- 

metilatuei aplikaturiko Jones oxidazio-baldintzen moldaketa, dagokien 28 eratorkin 

karboniliko bihurtzeko biderik egokiena dela ondoriozta daitekeelarik. Era honetan, 28 

3-aril-4(3H)-isokinolinona berrien seriea erregio- eta estereoselektiboki eskuratu da, 

deshidrogenazio eta aromatizazioa bezalako alboerreakzioak ekidin direlarik. 

2.5. 4-Isokinolinonen metilenazioa 

Sistema 3-arilisokinolinikoaren 4 posizioan burutzea planteiatuta genituen 

aldakuntzak amaitzearren, eta bide batez benzo[c]fenantridinen sintesirako aitzindari 

egokia lortzeko asmoz, 28 3-aril-4-isokinolonen metilenazioari ekin genion. 

MeO 

MeO 

O 

N Me 

R 

97 

MeO 

MeO 

28 32 

N Me 

66 Sustrato isokinolinikoen baldintza leunetako N-demetilazioa, etekin bikainez deskribatu da. Ikusi: 

Cooley, J.H. ; Evain, E.J. Synthesis, 1989, 1-7. 

67 a. Cushman, M.; Abbaspour, A.; Gupta, Y.P. J. Am. Chem. Soc., 1983, 105, 2873-2879; b. Simanek, 

V. in "The alkaloids", vol 26, Brossi, A. ed.; Academic Press, Orlando, 1985, p. 185-240; c. Olugbade, 

T.A.; Waigh, R.D.; Mackay, S.P. J. Chem. Soc., Perkin Trans. I, 1990, 2657-2660; d. Zenk, M.H. Pure 

Appl. Chem., 1994, 66, 2023-2028. 

R


Metilenazioa edo karbonilo taldea binilo edo metileno bilakatzea, aldehido eta zetonei 

erreakzionatzaile anitz erabiliz 68 aplikatu zaien olefinazio 69 mota da. Bilakaera hau 

lortzeko bide klasiko erabilienak Wittig erreakzioa edo fosforanoak, fosfonatoak eta 

fosfonio gatzak erreakzionatzaile dituzten aldarazpenak dira, 68a,69b-c baina Wittig 

erreakzioa efektu esterikoek mugatuta dagoenez eta sustrato errez enolizagarriei 70 

aplikatzen zaienean etekin baxuak lortzen direnez, Peterson metilenazioa alterbatiba 

abantailaduna izan ohi da. Gainera, Peterson erreakzioko a-sililkarbanioi egonkortuak 

erreakzionakorragoak dira Wittigen fosforo iluro analogoak baino, eta Peterson 

erreakzioko alboproduktua, hexametildisiloxanoa, hegazkorragoa da eta errezago 

kentzen da ingurunetik Wittig erreakzioaren alboproduktua den trifenilfosfina oxidoa 

baino. 71 

Peterson olefinazio gehienetan, metilenazioa barne, 5 onartzen den mekanismoa bi 

etapaz osatuta dago. Lehendabizikoa, a-sililkarbanioiaren erasoa karbonilo taldeari, 

ingurune pixkat azidoko elaborazioaren ondorioz, dagokion a-sililkarbinola eratzeko. 

Bigarrenean, base sendoek eragindako hidroxil eta silil taldeen eliminazioa jazotzen da, 

edo alternatiba gisa hidroxilo taldearen inguru azidoko eliminazioa eragiten duten 

SOCl2, SiO2, HF/py, H2SO4 eta AcOH bezalako erreaktiboak erabiltzen dira. 

Eliminazioa ingurune basikoan gertatzen denean, Wittig erreakzioko tartekariak diren 

oxafosfetanoen antzeko tartekari ziklikoa proposatu da (6. Irudia). 5,69a,71b-c 

68 a. Johnson, C.R.; Tait, B.D. J. Org. Chem., 1987, 52, 281-283; b. Kulkarni, Y.S. Aldrichim. Acta, 

1990, 23, 39-42; c. Berens, U.; Scharf, H.D. J. Org. Chem., 1995, 60, 5127-5134; d. Schwarz, J.B.; 

Meyers, A.I. J. Org. Chem., 1995, 60, 6511-6514; e. Touchtermann, W.; Bruhn, S.; Meints, M.; Peters, 

E.M.; Peters, K.; Vonschnering, H.G. Tetrahedron, 1995, 51, 1623-1630; f. Argenti, L.; Bellina, F.; 

Carptita, A.; Rossi, R. Synth. Commun., 1995, 25, 2909-2921; g. Petasis, N.A.; Lu, S.P. Tetrahedron 

Lett., 1996, 37, 141-144. 

69 a. Maryanoff, B.; Reitz, A. Chem. Rev., 1989, 89, 863-927; b. Rathke, M.W.; Weitpert, P. 

"Comprehensive Organic Synthesis", vol. 2, Trost, B.M.; Fleming, I. eds., Pergamon, Oxford, 1991, p. 

277-299; c. Bellasoued, M.; Ozanne, N. J. Org. Chem., 1995, 60, 6582-6584. 

70 a. Maercker, A. Org. React., 1965, 14, 270; b. Sowerby, R.L.; Coates, R. M., J. Am. Chem. Soc., 1972, 

94, 4758-4759; c. Fieser, M.; Fieser, L.F. "Reagents for Organic Synthesis", vol 5, Wiley, New York, 

1975, p. 458, 527; d. Cadogan, J.I.G. "Organophosphorous Reagents in Organic Synthesis", Academic 

Press, New York, 1979; e. Shen, G.S.; Hoang, H; Pine, S.H.. Synthesis, 1991, 165-167. 

71 a. Chan, T.H.; Chang, E. J. Org. Chem., 1974, 39, 3264-3268; b. Ager, D.J. Synthesis, 1984, 384-398; 

c. Strekowski, L.; Visnick, M.; Battiste, M.A. Tetrahedron Lett., 1984, 49, 5603-5606. 

98


1. + 

2. 

R 3SiCH 2 

R3Si 

H 

H 

- 

R 2 

OH 

R 1 

O R3Si 

R 1 R 2 

KH 

R3Si 

H 

H 

H 

H 

99 

O 

R 2 

R1 6. Irudia Peterson erreakzioaren mekanismoa. 

R 2 

R 1 

O 

R3Si 

H 

H 

H 

H 

R3Si 

H 

H 

O 

R2 R1 Planteiaturiko metilenazioa lortzeko 28a 3-aril-4(3H)-isokinolona hautatu zen 

ereduko sustrato gisa, zeren aurreko etapan sintetizaturikoen artean kristalizagarria eta 

luzean egonkorra zen bakarra baitzen. 

Metilenazio-saioak, ondoko erreakzionatzaile eta disolbatzaileez egin ziren: 

(CH3)3SiCH2Li pentanotan, (CH3)3SiCH2MgCl dietil eterretan, eta laborategian bertan 

dagokion klorurotik prestaturiko (CH3)3SiCH2MgCl magnesiarra 

tetrahidrofuranotan. 5,72 

72 Hauser, C.R.; Hance, C.R. J. Am. Chem. Soc., 1952, 74, 5091-5096. 

- 

- 

H2O 

- 

R 1 

R 2 

R 2 

OH 

R 1


Erreaktibo trimetilsililkarbanioikoaren ohizko kantitateak (1-10 eq.) erabili zirenean 

ez zen sustratoan aldaketarik nabaritu, eta erreakziorako denbora-tarte luzeagoak 

ematean, 33 isokinolinio gatza eta 34 a-sililkarbinola oso proportzio txikitan (< %5) 

behatu zireneko produktuen nahasketa konplexuak eskuratu ziren 

MeO 

MeO 

N + 

Me 

OMe 

OMe 

100 

MeO 

MeO 

Me 3Si 

HO 

33 34 

N 

Me 

Soilik erreaktibo trimetilsililkarbanionikoaren 150 baliokide erabili zirenean, 

helburuko 32 3-aril-4-metilidenisokinolina isolatu ahal izan zen 34 a-sililkarbinolarekin 

proportzio aldakorrean nahasturik. Nahasketa honetan desililazio-baldintza ezberdinak 

saiatuta, SiO2-azko tratamenduak 32 eta 34 produktuen nahasketa ukigabe utzi, eta 

baldintza azidoetatik (SOCl2, H2SO4 eta AcOH) produktu anitzez osoturiko nahasketa 

bereizkaitzak eskuratu ziren bitartean, soilik KH erabiliz lortu zen 32 4- 

metilidenisokinolina. Egindako saioetatik, helburuko metilenazio exoziklikoa lortzeko 

baldintza egokienak ondokoak direla ondoriozta daiteke:. 

MeO 

MeO 

O 

N 

Me 

OMe 

OMe 

i 

MeO 

MeO 

28a 32 (%80) 

i: 1. Me3SiCH2MgCl (150 eq.), THF, 90°C; 2. KH (100 eq.), THF, i.t. 

N 

Me 

OMe 

OMe 

OMe 

OMe


Gure ustez, erreaktibo organosiliziodunaren eta KH basearen horren proportzio 

ezohizkoen 5,73 beharra, alde batetik 28a sustratoak erreakzio baldintzetan duen berezko 

ezegonkortasunean datza eta bestetik arrazoi esterikoetan ere oinarrituta dago. Honela, 

enolizazioa eta aromatizazio-erreakzio lehiakideak 74 ekiditzeko eta karboniloari adizio- 

erreakzioaren abiadura areagotzeko, erreaktiboaren kontzentrazio handia beharko 

litzateke. Bestalde, arilo bezalako talde handiak isokinolonaren 3 posizioan ekar 

dezakeen eragozpen esterikoa, kontutan hartu beharreko beste faktorea litzateke. 

Honela, burutu diren saio ezberdinen arabera, posizio horretan ez ordezkaturiko 

sustratoen kasuan, erreaktibo organosiliziodunaren eta KH basearen proportzio handiak 

beharrezkoak badira ere, erreakzioak azkarragoak dira eta ez da beroketaren beharrik. 

Emaitza hauek egiaztatzera datoz 32-ren eraketarako errektiboaren kantitate ezohizkoen 

beharra azaltzeko emandako argudioak . 

MeO 

MeO 

O 

N 

Me 

i 

101 

MeO 

i: 1. Me 3SiCH 2MgCl (100 eq.), THF,i.t.; 2. KH (100 eq.), THF, i.t 

N 

MeO Me 

Laburpen gisa, Peterson metilenazio-baldintzen ikerketa konparatiboa burutu da 28a 

isokinolonaz, 32 3-aril-4-metilidenisokinolina etekin onez (%80) eskuratu delarik. 

Honela, sistema 3-arilisokinolinikoaren C-4 posizioko bilakaeren seriea bete da, beraz, 

eratorkin 4-hidroxi-, 4-oxo- eta 4-metilidentetrahidroisokinolinikoak eskutan ditugu. (7. 

Irudia). 

73 Gehienetan erreakzionatzaile magnesiarraren edo organolitikoaren 1-2 baliokide erabiltzen da, behin 

10 baliokide erabiltzera heldu delarik. a. Still, W.C. J. Am. Chem. Soc, 1979, 101, 2493; b. Marchand, 

A.P.; Kaya, R. J. Org. Chem., 1983, 48, 5392-5395. 

74 Harcourt, D.N.; Hussain, F.; Taylor, N.; Nasir, M. J. Chem. Soc., Perkin Trans. I, 1986, 1329-1338.


R 1 

R 1 

R 1 

R 1 

O 

O 

O 

i 

OH 

R 2 

R 3 

1 

N 

OH 

vi 

N 

N 

19 

H 

27 

Me 

28 

R 2 

R 2 

R 2 

R 2 

ii 

iii 

iv 

v 

vii 

102 

MeO 

MeO 

R 1 

R 1 

MeO 

MeO 

OH 

OH 

O 

N 

OH 

24 

NH 2 

23 

NH2 

22 

N 

32 

Me 

R 2 

R 2 

OMe 

OMe 

OMe 

OMe 

(i): t BuONO, THF-HCl, MeOH-HCl; (ii): NaBH4, MeOH; (iii): Na2S2O4, Dioxano:H2O, )))); 

(iv): 1. H2/Pd-C, MeOH, CHCl3, )))). 2. NH4OH; (v): H2CO aq., HCl 1M; 

(vi): 1. H2CO aq., NaBH3CN, CH3CN. 2. Jones, -18°C, 10 min.; 

(vii): 1. (CH3)3SiCH2MgCl, THF. 2. KH, THF. 

7. Irudia. Desoxibentzoinetatik eginiko 3-ariltetrahidroisokinolina C-4 

funtzionalizatuen sintesia.



3-Aril-4-hidroxi-tetrahidroisokinolinak eta 

3-aril-4-isokinolonak 

2.6.1. 27 3-Aril-4-hidroxitetrahidroisokinolinak. 

MeO 

MeO 

6 

7 

5 

8 

4 

OH 

R3 1 

27 

3 

N 

2 

H 

R 2 

R 1 

R 1 

103 

a 

b 

c 

d 

R 1 = OMe; R 2 =R 3 = H 

R 1 =R 2 =R 3 = H 

R 1 =R 2 = OMe; R 3 = H 

R 1 = OMe; R 2 = H; R 3 = Me 

IR. 27 Eratorkinen infragorrien espektruko bandarik adierazgarrienak O-H eta N-H 

loturen tentsio-bibrazioei dagozkienak dira, 3400-3480 cm -1 eta 3250-3300 cm -1 

tarteetan, hurrenez hurren. 

1 H NMR. H-3 eta H-4 Hidrogenoei dagozkien seinaleak bikote moduan agertzen dira 

(J~8 Hz), 3,65-3,75 ppm eta 4,70-4,75 ppm-tako tarteetan, hurrenez hurren. 27a-c 4- 

Hidroxitetrahidroisokinolinen kasuan, H-1pseudo-eq eta H-1pseudo-ax hidrogenoei 

dagozkien seinaleak 3,9 ppm eta 4,2 ppm inguruan, hurrenez hurren, beha daitezke, 

geminalki elkar koplatuta daudelarik (J~15 Hz). C-3 Karbonoko arilo taldearen protoi 

aromatikoetatik ondo berezita azaltzen dira H-5 eta H-8 hidrogenoak, 7,1 eta 6,5 ppm 

inguruan, hurrenez hurren. 

27 Eratorkinen estereokimikaren esleipena eta egiaztapena ondoko datuetan oinarritu 

da: antzeko konposatuei buruzko bibliografi datuak, 41,44, 46 koplamendu-konstanteen 

balioak eta 27d 1-metil-4-hidroxitetrahidroisokinolinari (2.3. azpiatala) zein 27 

seriearen beste konposatuei eginiko NOE saioak (8. Irudia). Honela, 27a-c eratorkinen 

kasuan H-8 eta H-1pseudo-eq hidrogenoen artean edo 27d-ren kasuan H-8 eta metilo 

ordezkoaren artean behaturiko NOE efektuaz, H-8, H-1pseudo-eq eta H-1pseudo-ax


hidrogenoei dagozkien seinaleak esleitu ziren. Era berean, H-4 eta H-5 hidrogenoen 

arteko NOE efektuaren bitartez azken protoi honen lerrakuntza kimikoa zehaztu zen. H- 

3 eta H-4 Hidrogenoen artean NOE efekturik ez agertzea, arilo eta hidroxilo ordezkoen 

kokapen erlatiboa trans zelako proposamenaren aldeko froga erabakiorra izan zen, hau 

da, arilo taldeak posizio ekuatoriala eta hidroxiloak pseudoekuatoriala betetzen egotea. 

27d-ren kasuan, 2.3. azpiatalean adierazi den moduan, H-1 eta H-3 hidrogenoen artean 

NOE efektua behatzeak C-1 posizioko metil talderako proposaturiko kokapen 

pseudoekuatoriala egiaztatu zuen. 

MeO 

MeO 

H 8 

H 5 

R 

H 1 

H4 

NH 

104 

OH 

H 3 

H 6' 

R= H, Me; R 1 = H, OMe; R 2 = H, OMe 

8. Irudia. 27 3-Aril-4-hidroxitetrahidroisokinolinetan behaturiko NOE efektuak 

13 C NMR. Seinalerik aipagarrienak ondoko hauek dira: C-1 karbonoari dagokiona 

48-53 ppm-tako tartean, eta C-3 eta C-4 karbonoei dagozkienak eremu baxuagoan, 65- 

72 ppm-tako tartean hain zuzen. 27e Eratorkinaren kasuan, C-1 posizioko metilo 

taldeari dagokion seinalea errez bereizten da lerrakuntza kimikoaren balio baxuagotan 

(22 ppm). 

MS. Kasu guztietan, ioi molekularraren ugaritasun erlatiboa oso txikia da. Zatiki 

adierazgarrienak retro Diels-Alder apurketak eta H2 edota H2O molekula neutroen 

galtzeak sortarazitakoak dira. 9. Irudian 27a 4-hidroxitetrahidroisokinolinaren masa- 

espektruari dagozkion apurketa aipagarrienak erakutsi dira adibide gisa. 

H 2' 

R 1 

R 2 

R 2


MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

OH 

27a 

M + (1) 

N 

Me 

180 (22) 

150 (40) 

R.D.A. 

OH 

CH 2 

H 2CO 

OMe 

OMe 

+· 

+· 

CH 4 H 2O 

+ 

H · 

9. Irudia 

105 

+ 

Me 

MeO 

MeO 

N 

179 (18) 

178 (100) 

OMe 

OMe 

N 

325 (7) 

+· 

OMe 

OMe


2.6.2. 28 3-Aril-4-isokinolonak. 

MeO 

MeO 

7 

6 

5 

8 

R4 4 

O 

1 

R 3 

28 

3 

N 

2 

Me 

R 2 

R 1 

a 

b 

c 

d 

106 

R 1 =R 2 = OMe; R 3 =R 4 = H 

R 1 =R 2 =R 4 = H; R 3 =Me 

R 1 =R 2 = H; R 3 =Me; R 4 = OMe 

R 1 = H; R 2 =R 4 = OMe; R 3 = Me 

IR. Karbonilo taldearen bibrazioari dagokion banda bortitza agertzen da espektruaren 

1672 eta 1706 cm -1 arteko zonaldean. 

1 H NMR. Karbonilo taldearen hurbiltasuna dela eta, H-3 hidrogenoari dagokion 

seinalea, 27 eta 29 3-aril-4-hidroxitetrahidroisokinolinetan baino eremu baxuagoan 

(3,9-4,3 ppm-tako tartea) agertzen da singlete moduan. Bestalde, C-1 posizioko metil 

taldeak desbabespena areagotzen du , zeren C-1 posizioan ez ordezkaturiko 28a 

isokinolonaren kasuan H-3 3,94 ppm-tan agertzen den bitartean, 28b-d 1-metil- 

isokinolinonetan seinale bera 4,2-4,3 ppm-tako tartean azaltzen baita.. 

28b-d Isokinolinonen C-1 karbonoko metil taldeari dagokion seinalea, 1,2-1,3 ppm- 

tako tartean agertzen da bikote moduan (J~6 Hz). 8 Posizioan metoxi taldea egoteak H- 

1 hidrogenoari dagokion seinalearen desbabespena dakar. Izan ere, 28b-ren kasuan 

aipaturiko seinalea (laukotea, J~6 Hz) 4,17 ppm-tan agertzen den bitartean, 28c-d 

isokinolonetan lerrakuntza kimikoaren balioa altuagoa da nabariro (4,44-4,46 ppm). 

13 C NMR. 28 Isokinolinonen seinale aipagarriena karbono karbonilikoari dagokiona 

da, 194-195 ppm-tako tartean agerturik. Gainerako seinaleak, 27 4- 

hidroxitetrahidroisokinolinetan behaturiko lerrakuntza kimikoaren balio antzekotan 

azaltzen dira.


MS. Ioi molekularra, %57-eko ugaritasun erlatiboaz agertzen da 28a-ren kasuan eta 

%2-6 bitartekoa 28b-c isokinolonenean. Zatikirik garrantzitsuenak, nitrogenoari 

loturiko metiloaren galeragatik eta retro Diels-Alder apurketaren bitartez eratzen dira. 

10. Irudian 28a isokinolinonaren masa-espektruari dagozkion apurketa aipagarrienak 

erakutsi dira adibide gisa. 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

O 

28a 

N 

M + (57) 

150 (40) 

Me 

C O 

CH 2 

R.D.A. 

CO 

OMe 

OMe 

+· 

+· 

edo 

178 (100) 

Me · 

10. Irudia 

107 

+ 

MeO 

MeO 

N 

Me 

O 

OMe 

OMe 

N 

342 (24) 

+ 

OMe 

OMe


4. ATALA 

BENTZO[c]FENANTRIDINEN SINTESIA. 



2.1. Hidroformilazioa 

2.2. Hidroborazioa-Karbonilazioa 

2.3. Formaldehidoarekiko erreakzio enikoa 

2.4. Azilazioa-Ziklazioa 

2.5. Bentzo[c]fenantridinonetarako oxidazioa 



bentzo[c]fenantridin-6(5H)-onak 


Behin 32 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolina sintetizaturik, helburuko 

bentzo[c]fenantridinak lortzeko asmoz, adizioa-karboziklazioan oinarritutako bide 

sintetikoari ekin genion. 

MeO 

MeO 

R 

N Me 

OMe 

OMe 

MeO 

MeO 

108 

COR 

N Me 

OMe 

OMe 

MeO 

MeO 

R= H, alkil 32 

Ar 

N 

Me 

Ar= 3,4-(MeO)2Ph

4. Atala Bentzo[c]fenantridinen sintesia 

Lehendabiziko etapan, 3-aril-4-formilmetil- eta 3-aril-4-azilmetilisokinolinaren 

egituradun tartekoen sintesia saiatu zen, olefinen karbonilazio- eta azilazio-prozesu 

ezberdinen bitartez, hurrenez hurren. 

Karbonilaziorako metodoen artean, 1 aldehido alifatikoak lortzeko bide zuzena, 

alkenoen hidroformilazioa da, kate hidrokarbonoduna luzatu eta ondorengo eraso 

nukleozaletarako mutur funtzionalizatua iraunarazten delarik. 2 Beren 

erreakzionakortasun handiagatik, eta dakarten erregioselektibotasun altuagoaren zioz, 3 

rodiodun katalizatzaile batzuk erabili ziren izaera estirenikodun 32 aitzindaria 

hidroformilatzeko. 

Bestalde, alkenoen hidroborazio/karbonilazioa, 4 hidroformilazioaren alternatiba 

egokia da, sistema olefinikoek aise hidroboratzen baitira eta hidruro konplexuek 

alkilboranoaren karbonilazioa hein handi batetan errazten dutelako. 5 Beraz, 

hidroformilaziotik lorturiko eratorkin 4-formilmetiltetrahidroisokinolinikoaren parekoa 

eskuratzeko hidroborazio/karbonilazioa saiatu zen. Hidroformilaziotik zein 

hidroborazio/karbonilaziotik lorturiko tartekoaren ziklazioaz tetraziklo 

bentzo[c]fenantridinikoa eskuratuko litzateke. 

MeO 

MeO 

32 

Ar= 3,4-(MeO)2Ph 

Hidroformilazioa 

Ar 

N Me 

MeO 

Hidroborazioa-Karbonilazioa 

CHO 

N 

MeO Me 

109 

OMe 

OMe 

MeO 

MeO 

N Me 

1 Karbonilaziorako metodo garrantzitsuenak, ondoko artikuluan berrikustatzen dira: Alper, H. Aldrichim. 

Acta, 1991, 24, 3-9. 

2 Agbossou, F.; Carpentier, J-F.; Mortreux, A. Chem. Rev., 1995, 95, 2485-2506. 

3 Siegel, H.; Himmele, W. Angew. Chem. Int. Ed. Engl., 1980, 19, 178-183 

4 Negishi, E. in "Comprehensive Organometallic Chemistry", vol 7, Wilkinson, G.; Stone, F.G.A.; Abel, 

E.W. ed.; Pergamon Press, New York, 1982, p. 282-285. 

5 Durst, T. in "Comprehensive Organic Chemistry", vol. 3, Barton, D. and Ollis, W.D. ed., Pergamon 

Press, Exeter, 1979, pp. 208-209. 

OMe 

OMe


Bestalde, alkenoen formaldehidoarekiko erreakzio enikoaz, dagozkien alkohol b,g- 

asegabetuak nagusiki lortzen direnez, 6 32 4-metilidentetrahidroisokinolina eta 

formaldehidoaren eratorkinen arteko erreakzio baldintzak saiatuko dira zenbait 

katalizatzaile azidoren laguntzaz. 7 Honela, behin hidroxilo taldea aldehidora oxidatuta, 8 

ingurune azidoko karboziklaziorako tartekari 4-formilmetildihidroisokinoliniko egokia 

eskuratuko litzateke. 

MeO 

MeO 

32 

N Me 

MeO 

MeO 

OMe 

OMe 

N Me 

110 

MeO 

CHO 

N 

MeO Me 

Azkenik, alkenoa azil kloruroak eta anhidridoak bezalako azilatzailez 

erreakzionaraziz egiten den Friedel-Crafts azilazio olefinikoa, alkenotik konposatu 

karboniliko a,b- edo b,g-asegabeak lortzeko bide zuzena da. 9 Beraz, 32 olefinaren 

gainean azilazio-baldintza ezberdinak saiatu ziren, helburua ziklazioa gauzatzeko 

eratorkin karboniliko a,b- edo b,g-asegabetuak lortzea zelarik. Batzutan tartekariak diren 

adizio-produktu b-kloro eta b-aziloxikarbonilikoak isolatu direnez, 9 berauek ere 

OMe 

OMe 

karboziklazio etaparako sustrato erabilgarriak lirateke. 

6 Mikani, K. ; Yoshida, A. Synlett, 1995, 29-31. 

7 Snider, B.B.; Ron, E. J. Am.. Chem.. Soc., 1985, 107, 8160-8164. 

8 Tidwell, T.T. Synthesis, 1990, 857-870. 

9 Ebenezer, W.J.; Wright, P. in "Comprehensive Organic Functional Group Transformations", vol 3, 

Katritzky, A.R.; Meth-Cohn, O.; Rees, C.W. ed.; Pergamon, Cambridge, 1995, p. 211-212. 

OMe 

OMe


MeO 

MeO 

X 

X= Cl, OCOR 

i: RCOX, kat. 

ii: azidoa 

COR 

N Me 

OMe 

MeO 

MeO 

32 

111 

N Me 

COR 

MeO 

OMe 

N 

MeO Me 

MeO 

MeO 

R= H, alquilo 

R 

N Me 

OMe 

OMe 

OMe 

OMe 

OMe 

OMe 

MeO 

COR 

N 

MeO Me 

OMe 

OMe




"Oxo erreakzioa" izenaz ere ezaguna den alkenoen hidroformilazioa, aplikazio 

handienetariko aldakuntza sintetikoa da industrian, batez ere metodo honen bidez "oxo" 

produktuak milioika tona ekoizten direla kontutan hartuz gero. 10 Gainera, 

hidroformilazioa C=C lotura bikoitzaren funtzionalizaziorako bide txit egokia da, eta 

ondorioz, konposatu organiko funtzionalizatuen prestakuntzarako lanabes sintetiko 

garrantzitsua. 11,12 

Orohar, alkenoaz, karbono monoxidoz, hidrogenoz eta katalizatzaile metalikoaz 

osoturiko nahasketatik aldehidoa eskuratzen da hidroformilazioaz. 13 CO eta H2 

erreaktiboen arteko proportzioa zein sistemari ezartzen zaion presio eta tenperatura, 

sustratoaren eta erabiliko den katalizatzailearen menpe daude. 1,13b,14 

+ CO + H2 112 

kat. 

H CHO 

10 a. Cornils, B. in "New Synthesis with Carbon Monoxide", Falhe, J. ed.; Springer-Verlag, Berlin, 1980; 

b. Hendriksen, D.E.; Oswald, A.A.; Ansell, G.B.; Leta, S.; Kastrup, R.V. Organometallics, 1989, 8, 

1153-1157. 

11 Parshall, G.W.; Ittel, S.D. in "Homogeneous Catalysis", 2nd Edición, Wiley, New York, 1992, p. 106- 

111. 

12 a. Stille, J.K.; Su, H.; Brechot, P.; Parrinello, G.; Hegedus, L.S. Organometallics, 1991, 10, 1183- 

1189; b. Consiglio, G. in "Catalysis in Asymmetric Synthesis", Ojima, I. ed.; VCH Publishers Inc., New 

York, 1993, p. 273-302; c. Lee, W.C.; Alper, H. J. Org. Chem., 1995, 60, 499-503. 

13 a. Brown, C.K.; Wilkinson, G. J. Chem. Soc. (A), 1970, 2753-2764; b. Kollar, L.; Bakos, J.; Toth, I.; 

Heil, B. J. Organomet. Chem., 1988, 350, 277-284. 

14 a. Collman, J.P.; Hegedus, L.S. "Principles and Applications of Organotransition Metal Chemistry", 

University Science Books, Mill Valley, California, 1980, cap. 8.; b. Salvadori, P.; Vitulli, G.; Raffaelli, 

A.; Lazzaroni, R. J. Organomet. Chem., 1983, 258, 351-355.


Nahiz eta hidroformilaziorako katalizatzaile gisa metal askoren (Rh, Co, Pt, Ir, Ru, 

etab.) konplexuak erabili diren, 15 gai honi buruzko erreferentzia gehienak rodiodun eta 

kobaltodun katalizatzaileei buruzkoak dira. 16 

Erreakzioaren mekanismoaren inguruan badira teoria batzuk, 3,13a,17 baina denek bat 

egiten dute Wilkinson et al-ek proposaturiko ereduarekin, hau da, geroko H eta CO 

zatien banan-banango sarketarako beharrezkoa da metala eta alkenoaren p orbitalaren 

arteko elkarrekintza lehendabizikoz gertatzea. 18 Dena den, parte hartzen duten zatien 

arteko koordinazio motari buruz eta erreakzio-tartekarien inguruan bereizten dira 

planteiaturiko proposamen mekanistikoak. 2,16a,17,19 

Hidroformilazio-erreakzioak dituen murriztapen nagusiak ondokoak dira: i) presio 

altuak erabiltzeko beharra, 1,14b,15a,20 ii) erregioselektibitatearen 

aldakortasuna, 12a,15a,10b,21 eta iii) alkenoen isomerizazioa eta hidrogenazioa bezalako 

alboerreakzioak. 13a,16a,d,17d Honela, presioa 50-300 atm eta tenperatura 80-200°C izan 

ohi dira. 20 Aldehido lineala/aldehido adarkatua erlazioaren araberako 

erregioselektibitateari dagokionez, berau sustratoaren izaera, katalizatzailea, tenperatura 

eta presio osoaren menpekoa da, nukleo metalikoaren eta lotura bikoitz olefinikoaren 

arteko koordinazioan agertzen den faktore esteriko eta elektronikoen lehia dela 

eta. 3,13b,17c 

15 a. Marko, L. J. Organomet. Chem., 1989, 404, 325-504; b. Ojima, I.; Zhaoda, Z. J. Organomet. 

Chem., 1991, 417, 253-276. 

16 a. Orchin, M. Acc. Chem. Res., 1981, 14, 259-266; b. Ojima, I.; Okabe, M.; Kato, K.; Kwon, H.B.; 

Horváth, I.T. J. Am. Chem. Soc., 1988, 110, 150-157; c. Burke, S.D.; Cobb, J.E.; Takeuchi, K. J. Org. 

Chem., 1990, 55, 2138-2151; d. Botteghi, C.; Chelucci, G.; Del Ponte, G.; Marchetti, M.M.; Paganelli, S. 

J. Org. Chem., 1994, 59, 7125-7127. 

17 a. Karapinka, G.L.; Orchin, M. J. Org. Chem., 1961, 26, 4187-4190; b. Mirbach, M.F. J. Organomet. 

Chem., 1984, 265, 205-213; c. Hanson, B.E.; Davis, M.E. J. Chem. Educ., 1987, 64, 928-930; d. 

Lazzaroni, R.; Barretta, G.U.; Benetti, M. Organometallics, 1989, 8, 2323-2327; e. Versluis, L.; Ziegler, 

T.; Baerends, E.J.; Ravenek, W. J. Am. Chem. Soc., 1989, 111, 2018-2025. 

18 Evans, D.; Osborn, J.A.; Wilkinson, G. J. Chem. Soc. (A), 1968, 3133-3142. 

19 a. Heck, R.F.; Breslow, D.W. J. Am. Chem. Soc., 1961, 83, 4023-4027; b. Bockman, T.M.; Garst, J.F.; 

King, R.B.; Markó, L.; Ungvary, F. J. Organomet. Chem., 1985, 279, 165-169. 

20 Hoffmann, W.; Siegel, H. Tetrahedron Lett., 1975, 533-536. 

21 a. Jackson, W.R.; Perlmutter.; Suh, G. J. Chem. Soc., Chem. Commun., 1987, 724-725; b. Doyle, 

M.M.; Jackson, W.R.; Perlmutter, P.; Tetrahedron Lett., 1989, 30, 233-234. 

113


R1 R H 

H R 1 

kat. 

R 

H 

CO/H2 

114 

H 

CHO 

H 

+ 

OHC 

R 

R 1 

H 

H 

H 

ald. lineala ald. adarkatua 

Gure kasuan, 32 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolinatik 35 aldehido lineala lortzea 

helburu izanik, hiru sistema katalitiko (I, II eta III) hautatu genituen ondoko 

erizpideetan oinarriturik: i) erregioselektibotasun altua, hots aldehido lineala/aldehido 

adarkatua erlazio altua, ii) hidrogenazio produktuen proportzio txikia, iii) presio 

baxuak, atmosferikoaren hurbilak, eta iv) 32 sustratoaren desosera ekiditzeko 

tenperatura baxuak. 

MeO 

MeO 

N Me 

OMe 

OMe 

kat. 

CO, H2 

MeO 

MeO 

32 35 

CHO 

N Me 

A priori, sustratoa amaierako alkenoa izatea abantaila genuen, zeren muturreko 

alkenoak hidroformilazioan erreakzionakorragoak baitira. 22 Halaber, rodioaren 

erreaktibotasuna dela medio (kobaltoarena baino 10 3 -10 4 aldiz aktiboagoa) baldintza 

esperimental leunagoak behar direnez, 3,23 burututako saio guztietan estekatzaile 

ezberdinei koordinaturiko rodioa erabili zen katalizatzaile gisa. 

22 Leeuwen, P.W.N.M.; Roobeek, C.F. J. Organomet. Chem., 1983, 258, 343-350. 

23 Dickson, R.S. "Homogeneous Catalysis with Compounds of Rhodium and Iridium", Reidel Publ. Co., 

Dordrech, 1985, p. 139-158. 

OMe 

OMe


Rh + 

I 

115 

B - Ph 3 

I Ziklooktadienil rodio (I) h 6 -tetrafenilborato katalizatzailea, Rh(I), 1,4- 

ziclooktadienoaren eta tetrafenilboratoaren arteko konplexu zwitterionikoa, 24 sustrato 

a-metilestirenikoen hidroformilazioan arrakastaz erabili da, dagokion aldehido lineala 

zeharo erregioselektiboki lortu delarik (1. Irudia). 1,25 Merkatal-sustratoetatiko 

prestaketa erreza izateaz gain (2. Irudia), 24 katalizatzaile honek dituen abantaila 

aipagarrienak, behar diren presio eta tenperatura baxuak dira. 12c,25 

CO:H 2 (1:2), 13-27 atm 

I, 60-80°C 

R R 

R= H, OMe, i Pr (%71-75) 

1. Irudia 

24 Schrock, R.; Osborn, J.A. Inorg. Chem., 1970, 9, 2339-2343. 

25 Amer, I.; Alper, H. J. Am. Chem. Soc., 1990, 112, 3674-3676. 

CHO


Ph4B - Na + + RhCl3 ·H2O + 

2. Irudia 

116 

MeOH, H 2O, i.t. Rh + 

I 

B - Ph 3 

II Sistema katalitikoari dagokionez, hidroformilazioa gauzatzeko behar den presioa 

aurreko katalizatzailearenaren antzekoa da (25-27 atm.), tenperatura are baxuagoak 

(50°C) erabili ahal direlarik. Desabantaila gisa, erregioselektibotasun baxuagoa lortu 

ohi da katalizatzaile honekin, 4-amino-pent-1-enoaren karbonilazioan ikus daitekeenez 

(3. Irudia). Nahiz eta dagokion piperidinona produktu nagusia izan, alkenoaren karbono 

ordezkatueneko karbonilazioaren emaitza den pirrolidinonaren %30 agertu da 

deskribaturiko adibide honetan. 26a Halaber, 32 eratorkin 4- 

metilidentetrahidroisokinolinikoaren antzeko sustrato estirenikoen hidroformilazioan ez 

da II sistema katalitikoaren erabilera deskribatu. CO/H2 Gasen ingurunean rodio (II) 

azetatoa eta trifenilfosfina nahastuz in situ sortzen den katalizatzailearen egitura 

ezezaguna da, HRh(CO)(PPh3)3, tris-(trifenilfosfina)karbonilrodio(I) hidruroa 

katalizatzaile izan litekeela proposatu den arren. 26 

H3C 

NH2 

CO:H2 (1:1), 27 atm 

II, 50°C 

H3C N O 

3. Irudia 

H 

+ 

H3C 

N 

H 

O 

70% 30% 

26 a. Anastasiou, D.; Jackson, W.R. Tetrahedron Lett., 1990, 31, 4795-4798; b. Scholten, J.J.F.; 

VanHerdeveld, R.V. Chem. Eng. Commun., 1987, 52, 75-92.


Azkenik, III sistema katalitikoaren erabilera deskribatu da olefina mota ezberdinen 

hidroformilazioan, dagozkien aldehidoak erregioselektibotasun handiz (aldehído 

lineala/aldehido adarkatua 40:1) lortu direlarik. Katalizatzaile honek badu abantailarik 

aurrekoekin konparatuta, zeren behar den tenperatura onargarria den bitartean (60°C), 

CO/H2 nahastearen presio beharrezkoa oso baxua baita (4-5 atm.). 27 H2/CO 

Nahastearen presentzian, Rh(CO)2(acac) dikarbonilrodio(I) azetilazetonatoa 36 bis- 

organofosfito izaerako estekatzaileaz erreakzionatzean sortarazten da III katalizatzailea. 

36 Estekatzailearen prestaketa da, hain zuzen, sistema katalitiko honen oztopo 

nagusia, zeren 2-tert-butil-4-metoxifenol eta 2,2-bifenol sustratoetatik hiru urrats 

sintetiko behar baitira. Honela, behin alde batetik 2-tert-butil-4-metoxifenolaren 

dimeroa koplamendu oxidatiboaz eta bestetik 1,1'-bifenil-2,2'-diil fosfokloriditoa 2,2bifenolaren 

PCl3-azko tratamenduaz eskuratuta, bi zatien elkarketa burutzen da 

fosfokloriditoaren fosforoan eginiko ordezkapen nukleozaleaz. 27a,28 

27 a. Cuny, G.D.; Buchwald, S.L. J. Am. Chem. Soc., 1993, 115, 2066-2068; b. Cuny, G.D.; Buchwald, 

S.L. Synlett, 1995, 519-522. 

28 Butsugan, Y.; Muto, M.; Kawai, M.; Araki, S.; Murase, Y.; Saito, K. J. Org. Chem., 1989, 54, 4215- 

4217. 

117


t Bu 

t Bu 

MeO 

OH 

OH OH 

O2, NaOH 

MeO OMe 

O 

tBu O 

t Bu 

MeO OMe 

O O 

P P 

O 

118 

+ 

Et3N, tolueno 

36 

O 

MeO OMe 

P 

O 

O 

t Bu 

O 

Rh(CO) 2acac 

OH OH 

O 

Cl 

PCl 3 

P O 

CO:H2 (1:1), 5 atm 

O 

Rh 

H CO 

III 

O 

P 

O


Gure eskuetan, behin planteiaturiko hidroformilaziorako hiru katalizatzaileak 

prestaturik, autoklabea delako presiopeko erreaktorean saio ezberdinen seriea burutu 

zen, katalizatzaile bakoitzeko aplikaturiko baldintzak bibliografikoen parekoak 25,26a,27 

edo katalizatzailearen kantitatea, disolbatzailearen izaera, presio eta tenperatura 

bezalako faktoreak aldagaiak izanik. Ez zen inolaz ere helburuko 35 aldehidoa isolatu, 

32 olefinaren hidrogenazioaz segurasko sortarazitako 37 3-aril-4- 

metiltetrahidroisokinolinaren eraketa azpimarratu beharreko bakarra zelarik. Lehenago 

aipatu denez, hidroformilazioarekin lehian dabilen alboerreakzioetarikoa da 

hidrogenazioa. 13a,16c-d,17a Gure saio gehienetan erreakzionatu gabeko 32 sustratoa lortu 

zen, baina baldintza bortitzagoak edota erreakziorako denbora-tarte luzeagoak erabili 

zirenean, produktu anitzez osoturiko nahasketa bereizkaitza izan zen emaitza. 

MeO 

MeO 

N 

CH 3 

OMe 

OMe 

119 

MeO 

MeO 

32 37 (%69) 

i: II (0,18 eq.), CO/H2, 1:1 (35 atm), 70°C, 168 ordu. 

i 

Amaierako alkenoa zela eta 32 sustratoaren hidroformilazioa a priori erraztuta 

bazegoen ere, 22,27 alkeno eta rodiozko nukleoaren arteko koordinazioa oztopatuko 

lukeen eragozpen esterikoa, 3,22 isokinolinaren C-3 posizioko arilo talde handiak 

sortarazia hain zuzen, ager litekeela kontutan hartu behar da lorturiko emaitza hauek 

azaldu ahal izateko. Izan ere, bibliografian aurkitu daitezkeen alkenoen 

hidroformilazioari buruzko adibide gehienetan, guk izan duguna baino sustrato askoz 

bakunagoak erabili dira. 25-27 Hala ere, hidrogenazio-produktua den 37 6,7-dimetoxi-3- 

(3,4-dimetoxifenil)-2,4-dimetil-1,2,3,4-tetrahidroisokinolinaren eraketak, zenbait 

baldintzatan (katalizatzailearen kantitatea handitzen denean) aipaturiko olefina-metala 

koordinazioa bai jazotzen dela adierazten du, hidrogenazioa erreakzio nagusia bada 

ere. 16d 

Me 

N 

CH 3 

OMe 

OMe


Gainera, 32 6,7-dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-N-metil-4-metiliden-1,2,3,4- 

tetrahidroisokinolina disoluzioan ezegonkorra dela gogoratu behar da, erabilitako 

disolbatzailearen arabera denbora tarte aldakorrean deskonposatzen zelarik. Jokaera 

honek, errakzioaren denbora tarte luzeen ondorengo nahasketa konplexuen eraketa 

azalduko luke. 

Atarramendu gisa, 32 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolinaren hidroformilazio 

saioetatik ez da dagokion 35 aldehido lineala lortu, zenbait kasutan 37 hidrogenazio- 

produktua isolatu delarik. Gure aburuz, lortu diren emaitza negatiboak azaltzearren, 

ondoko faktoreak hartu behar dira haintzat: arilo taldeak sortarazitako eragozpen 

esterikoa,* 32 isokinolina metilenikoaren berezko ezegonkortasuna, eta hidrogenazioa 

bezalako alboerreakzioekiko lehia. 

*MM2 Parametroak erabilita, ager litezkeen estereo desberdinen energiaren arteko konparazioaz 

egiaztatu da baieztapen hau. Ikusi: a. Podogar, B.L.; Raber, D.J. J. Org. Chem., 1989, 54, 5032-5035; b. 

Allinger, N.L. J. Comput. Chem., 1993, 14, 755-768. 

120



Helburuko 35 3-aril-4-formilmetiltetrahidroisokinolina lortzeko bide alternatibo gisa, 

32 eratorkin 4-metilidenikoari hidroborazio-karbonilazio sekuentzia ezartzea erabaki 

zen. 4,29 

MeO 

MeO 

N Me 

OMe 

OMe 

1. HBR 2 

2. CO, H - 

3. [O] 

121 

MeO 

MeO 

32 35 

CHO OMe 

N Me 

Hidroborazioa, alkenoen funtzionalizaziorako ohizko metodoa da. 30 Alkilboranoetan 

sar daitezkeen funtzionalitateen artean, 4,29,31 azpimarratzekoa da karbono monoxidoz 

eginiko karbonilazioaz lor daitekeen unitate monokarbonodunen sartzea. 4,29,32 

Alkilboranoen karbonilazioa, boroari loturiko alkilo ordezkoen karbono 

karbonilikorako berrantolaketan datza. 

29 a. Brown, H.C. "Organic Synthesis via Boranes", Wiley-Interscience, New York, 1975; b. Brown, 

H.C.; Hubbard, J.L.; Smith, K. Synthesis, 1979, 701. 

30 a. Brown, H.C. "Boranes in Organic Chemistry", Cornell University, Ithaca, 1972; b. Paterson, J.; 

Cumming, J.G.; Ward, R.A.; Lamboley, A. Tetrahedron, 1995, 51, 9393-9412; c. Yasui, K.; Tamura, Y.; 

Nakatani, T.; Kawada, K.; Ohtani, M. J. Org. Chem., 1995, 60, 7564-7574; d. Dhokte, U.P.; Kulkarni, 

S.V.; Brown, H.C. J. Org. Chem., 1996, 61, 5140-5148. 

31 a. Brown, H.C.; Midland, M.M. J. Am. Chem. Soc., 1971, 93, 3291-3293; b. Brown, H.C.; Lane, C.F. 

J. Chem. Soc., Chem. Commun., 1971, 521-522; c. Larock, R.C.; Gupta, S.K.; Brown, H.C. J. Am. Chem. 

Soc., 1972, 94, 4371-4373; d. Brown, H.C.; Midland, M.M.; Levy, A.B. J. Am. Chem. Soc., 1973, 95, 

2394; e. Klememt, I.; Knochel, P. Synlett, 1996, 10, 1004-1006. 

32 a. Brown, H.C.; Knights, E.F.; Coleman, R.A. J. Am. Chem. Soc., 1969, 91, 2144-2146; b. Brown, 

H.C.; Coleman, R.A. J. Am. Chem. Soc., 1969, 91, 4606-4607; c. Pelter, A.; Smith, K.; Brown, H.C. 

"Borane Reagents", Academic Press, London, 1988. 

OMe


Hidrolisi basikoaren ondoren dagokion alkilmetanola ekarriko lukeen alkilo talde 

bakar baten transposizioa nahi bada, 33 NaBH4, LiBH4, LiAl(OCH3)3H, etab. bezalako 

hidruro nukleozaleak erabili behar dira, zeren hidruro hauek karbono monoxidoaren 

trialkilboranoko absortzioa katalizatu eta alkilo talde bakar baten transposizioa 

kontrolatzen baitute. 

R 3B + CO R 3B + : - CO R 2B C R 

RCH2OH 

RCHO 

122 

H 

R2B C 

O 

LiAlH(OCH3)3 

R 

OAl(OCH3)3 

Halaber, 9-BBN boranoaz buruturiko alkenoen hidroborazioan sortarazten diren 

trialkilboranoen kasuan, 34 bizikloan parte hartzen ez duen BBN-aren 9 posizioko alkilo 

taldea askoz errezago berrantolatzen dela egiaztatu da. Gainera, 9-BBN erabilita, 

trialkilborano bakoitzeko alkenoaren molekula bat besterik ez da behar, prozesua askoz 

merkeagotzen delarik 32,33,34a . 

33 Rathke, M.W; Brown, H.C. J. Am. Chem. Soc., 1967, 89, 2740-2741; b. Brown, H.C.; Negishi, E. J. 

Am. Chem. Soc., 1969, 91, 1224-1226; c. Smith, K. in "Organometallics in Synthesis", Schlosser, M. ed., 

Chichester, 1994, p. 464-505. 

34 a. Brown, H.C.; Knights, E.F.; Scouten, C.G. J. Am. Chem. Soc., 1974, 96, 7765-7770; b. Cai, G.F.; 

Litt, M.H. J. Polym. Sci. A, 1996, 34, 2711-2717.


RCH 2CH 2CHO 

BH 3 

D 

1. CO, LiAl(OCH 3) 3 

2. [O] 

123 

H 

B 

9-BBN 

B 

RCH CH 2 

CH 2CH 2R 

Hidruro nukleozaleen, 9-BBN boranoaren eta hidrogeno peroxidoa bezalako 

oxidatzaile leunen erabilera konbinatuz, asko dira presta daitezkeen aldehido 

ezberdinak, honela kate hidrokarbonoduna luzatzen delarik. Metodologia hau, Brown et 

al-ek aurkitu eta ikertua, erabilgarritasun handiko lanabes sintetikoa da. 4,29,33c 

Gure kasuan, lehen azaldu diren baldintzak 32 aplikatu zirenean, ez zen inola ere 

espero litekeen 35 6,7-dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-4-formilmetil-N- 

metiltetrahidroisokinolina lortu, erreakzionatu gabeko sustratoa baizik. Erreakzioaren 

lehenengo pausua behintzat gertatzen zenentz egiaztatzeko 32 olefinaren hidroborazio- 

saio batzuk burutu genituen 9-BBN boranoaz, kasu guztietan soilik hasierako sustrato 

ukigabea lorturik. Alkeno oso eragotzien 9-BBN boranoazko hidroborazioan sonikazioa 

arrakastaz erabili dela kontutan harturik, 35 ultrasoinuen laguntzaz saiatu zen gure 

sustratoaren hidroborazioa, eta gfk-z produktu bakar baten eraketa kuantitatiboa behatu 

zen arren, dagokion alkohola sortarazitako lukeen NaOH/H2O2 edo EtOH/NaOH/H2O2 

erreaktiboen bidezko tratamenduaz 29,34a hasierako sustratoa besterik ez zen erdietsi. 

35 Brown, H.C.; Racherla, U.S. Tetrahedron Lett., 1985, 26, 2187-2190. 

BH


Emaitza bera izan zen C-B lotura apurtu eta dagokion alkanoa sortarazteko MeOH 

edo AcOH 29 erabiltzean. 

Nahiz eta 9-BBN boranoa olefina mota guztien aurrean txit erreakzionakorra 

izan, 4,29,33,34 ez dirudi kasu honetan honelakoa denik, edo bestela erreakzioa hasierako 

produktuetara itzultzen da. Honegatik hidroboraziorako baldintza bortitzagoak 

erabiltzea erabaki genuen, NaBH4 eta BF3:OEt2 erreaktiboen arteko erreakzioaz 

sorturiko boranoz baliatuz, 32c,36 hain zuzen. 

R2C CH2 + 3NaBH4 + 4 BF3 : OEt2 

THF 

25°C 

4 (R2CH CH2)3B + 3 NaBF4 + 4 Et2O 

Tamalez, kasu honetan ere sustratoak ukigabe zirauela behatu zen. Nitrogeno eta 

boroaren arteko konplejazioa dela medio, sustratoan nitrogeno izateak hidroborazioa 

eragotzi eta erreaktiboaren kantitate handiagoak erabiltzera behartzen duela baieztatu da 

zenbait ikerketatan. 4,29,30a,37 Hala ere, erreaktiboaren proportzio handiagoak gehitzean 

ez zen aldaketa nabarmenegirik behatu. Shamma et al-ek, aldiz, erreakzioa oztopatuko 

luketen elkarrekintza antzekoak izan beharko lituzkeen 5-dehidronorkoralidina 

alkaloide protoberberinikoaren hidroborazioa lortu zuten enaminaren lotura 

bikoitzean, 38a eta era berean, 3-(2-binilaril)isokinolinak edo 

tetrahidrobentzofenantridinak bezalako eratorkin isokinolinikoen hidroborazio-oxidazio 

bereizkorra gauzatu da (5. Irudia). 38b,c 

Beste zenbait sustrato eragotzitan bezala, 39 C-3 posizioan kokaturiko arilo taldeak 

sortarazten duen eragozpen esterikoak dirudi organoborano tartekoaren eraketa 

galerazten duena, eta beraz erreaktibotasun ezaren erantzulea. 

36 Zweifel, G.; Brown, H.C. Org. React., 1963, 13, 1-54. 

37 a. Yamada, S.; Ikegami, S. Chem. Pharm. Bull., 1966, 14, 1382-1388; b. Sainsbury, M.; Dyke, S.F.; 

Brown, D.W.; Kinsman, R.G. Tetrahedron, 1970, 26, 5265-5274. 

38 a. Shamma, M.; Smeltz, L.A. Tetrahedron Lett., 1976, 18, 1415-1418; b. Sazonova, N.M.; Levira, I.I.; 

Sladkov, V.I.; Suvorov, N.N. Zh. Org. Khim., 1991, 27, 1979-1985; c. Oppolzer, W.; Keller, K. J. Am. 

Chem. Soc., 1971, 93, 3836. 

39 Zenbait sustrato eragotzitan hidroborazioa ez da gertatzen edo erreakzio-beta oso luzeak behar ditu, 

behintzat. Ikusi adibidez: a. Nussim, M; Mazur, Y.; Sondheimer, F. J. Org. Chem., 1964, 29, 1120-1131; 

b. Brown, H.C.; Gupta, S.K. J. Am. Chem. Soc., 1975, 97, 5249-5255; c. Brown, H.C.; Pai, G.G. J. Org. 

Chem., 1982, 47, 1606-1608; d. Brown, H.C.; Chandrasekharan J. Organometallics, 1983, 2, 1261-1263. 

124


MeO 

MeO 

N 

OMe 

OMe 

5-Dehidronorkoralidina 

MeO 

MeO 

O 

O 

O 

N Me 

OMe 

OMe 

O 

O 

N COOCH2Ph 

125 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

HO 

HO 

O 

OH 

N 

N Me 

OMe 

OMe 

N COOCH2Ph 

5. Irudia. Sustrato isokinoliniko desberdinen hidroborazio deskribatuak. 

Laburbiltzearren, saiaturiko hidroboraziorako erreakzionatzaileen aurrean 32 3-aril-4- 

metilidentetrahidroisokinolinak duen erreaktibotasun eza dela eta, aipaturiko 32 

olefinaren hidroborazio-karbonilazio saioetatik ez da helburuko 35 aldehidoa lortu. 

O 

O 

OMe 

OMe 

O 

O


2.3. Formaldehidoarekiko erreakzio enikoa 

Erreakzio enikoa, 40 edo olefinak sp 2 karbonodun konposatuei (C=C eta C=O batez 

ere) adizionatzea, Diels-Alder motako erreakzio periziklikoekin konparatu ohi da bere 

mekanismo kontzertatuagatik, 41 baina katalizatzaile azidoak erabiltzen direneko 

kasuetan (Prins erreakzioa) 42 karbokatioiaren izaeradun tartekoak baieztatu dira. 42b,43 

H 

R C H 

H 

C 

CH 2 

R 1 

H 

R H 

C 

H 

C 

AlMe 3 

O 

C 

R 2 

CH 2 

R 1 

O 

C 

R 2 

H 

R C H 

C 

H CH C OAlMe 3 

126 

R 2 

R 1 

R H 

C 

C 

H C 

H H 

OH 

C R 2 

6. Irudia. Olefinen konposatu karbonilikoei adiziorako proposatu diren mekanismoak 

Mekanismoari buruzko zalantzak izan arren, 40b,43 erreakzioaren produktu nagusia, 

dagokion alkohol homoalilikoa edo b-hidroxiolefina izan ohi da, batipat konposatu 

karbonilikoa formaldehidoa bezalako elektroizalea sendoa denetan. 42b,44 

40 a. Keung, E.C.H.; Alper, H. J. Chem. Educ., 1972, 49, 97-100; b. Snider, B.B.Acc. Chem. Res., 1980, 

13, 426-432; c. Benner, J.P.; Gill, G.B.; Parrott S.J.; Wallace, B. J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1, 1984, 

291-313 and 331-342. 

41 a. Ben Salem, R.; Jenner, G. Tetrahedron Lett, 1986, 27, 1575-1576; b. Jenner, G.; Ben Salem,R.; 

El'yanov, B.; Gonikberg, E.M. J. Chem. Soc., Perkin Trans. 2, 1989, 1671-1675. 

42 a. Adams, D.R.; Bhatnagar, S.P. Synthesis, 1987, 27, 661; b. Snider, B.B; Cordova, R.; Price, R.T. J. 

Org. Chem., 1982, 47, 3643-3646. 

43 a. Kwart, H.; Brechbiel, M.W. J. Org. Chem., 1982, 47, 3353-3355.b. Song, Z.; Beak, P. J. Am. Chem. 

Soc, 1990, 112, 8126-8134. 

44 Snider, B.B.; Philips, G.B. J. Org. Chem., 1983, 48, 2789-2792. 

R 1


Formaldehidoari eginiko erreakzio enikoa, olefina mota askorekin 38-45 eta Lewis 

azido motako katalizatzaile anitz (SnCl 4 , BF 3 •OEt 2 , AlMe 3 , Me 2 AlCl eta 

EtAlCl 2 ) 37b,39,40b,46 erabilita burutu da. Batzutan, tenperatura altutan egiten bada (180- 

200°C) katalizatzailerik gabe jazo daiteke erreakzioa. 40b,47 

Aipaturiko katalizatzaile klasikoek dakarten arazo nagusietarikoak, 

paraformaldehidotik sortarazitako formaldehido:Lewis azidoa konplexuaren 

ezegonkortasuna eta isomerizazio produktuen agerpena dira. 37b,39,40b,48 Azkenengo 

urteetan metilaluminio bis-(2,6-difenilfenoxidoa) (MAPH) eta metilaluminio bis-(2,6- 

di-tert-butil-4-metilfenoxidoa) (MAD) bezalako katalizatzaile landuagoak erabiliz 

konpondu dira arazo hauek. 49 Egonkortasun handiagoa ez ezik, formaldehido:MAPH 

konplexua errez presta daiteke MAPH eta trioxanoaren arteko erreakzioaz (7. 

Irudia) 49,50 . 

OH 

Ph Ph 

O 

O O 

+ 

AlMe 3 

MAPH 

0°C 

CH 2Cl 2 

i.t. 

H 2C=O 

7.Irudia 

127 

Al 

Me 

Ph 

O 

Al 

Ph Me 

O 

Ph 

Ph 

O 

Ph 

MAPH 

45 a. Snider, B.B. ; Rodini, B.J.; Kirk, T.C.; Cordova, R. J. Am. Chem. Soc., 1982, 104, 555-563; b. 

Snider, B.B.; Rodini, B.J. Tetrahedron Lett, 1980, 21, 1815-1818. 

46 a. Yang, N.C.; Yang, D.-D.H.; Ross, C.B.; Cordova, R. J. Am.. Chem.. Soc., 1959, 81, 133-136; b. 

Stephenson, L.M.; Orfanopoulos, F. J. Org. Chem., 1981, 46, 2200-2201. 

47 Arnold, R.T.; Veeravagu, P.J. Am. Chem. Soc., 1960, 82, 5411-5413. 

48 Snider, B.B. in "Selectivities in Lewis Acid Promoted Reactions", Schinzer, D. ed; Kluwer Academic 

Publishers, London, 1989, p. 147-167. 

49 Manuoka, K.; Concepción, A.B.; Murase, N.; Oishi, M.; Mirayama, N.; Yamamoto, H. J. Am.. Chem.. 

Soc., 1993, 115, 3943-3949. 

50 Paraformaldehidotik formaldehido lortzea zaila eta korapilotsua izaten da. Ikusi: Maruoka, K.; 

Concepción, A.B.; Mirayama, N.; Yamamoto, H. J. Am.. Chem.. Soc., 1990, 112, 7422-7423. 

Ph 

2


AlMe 3 erabiltzean agertzen diren isomerizazio eta katalizatzailearen zatikien 

adizioaren arazoak, txit erreakzionakorra den H 2 C=O. MAPH konplexuak ekarritako 

baldintza leunagoez nola konpontzen diren erakutsi da 8. Irudian. 49,50 

t Bu 

tBu 

OH 

t Bu 

128 

OH 

+ + 

H 2 C=O . AlMe 3 (25°C, 15 min) %31 %14 %25 

H 2 C=O . MAPH (-78°C, 60 min) %71 %0 %0 

8. Irudia. 4-tert-Butil-1-metilidenziklohexanoaren H2C=O . AlMe 3 eta H 2 C=O . MAPH 

konplexuekiko erreakzioa. 

Beraz, huts egin duten hidroformilazio eta hidroborazio/karbonilazio saioen 

alternatiba gisa, 32 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolina formaldehidoari 

adizionatzaeri ekin genion. Ondorengo alkohol homoalilikoaren lotura bikoitzaren 

erredukzioaz 51 eta karbonilorako oxidazio kontrolatuaz, 52 bentzo[c]fenantridinaren 

aitzindari zuzena den 35 tartekari 4-formilmetilisokinolinikoa lortzeko falta diren 

aldakuntzak beteko lirateke. 

MeO 

MeO 

32 

N Me 

MeO 

MeO 

OMe 

OMe 

(H 2CO) n, kat. 

35 

N Me 

OMe 

OMe 

MeO 

t Bu 

N 

MeO Me 

1. H 2 / kat. 

2. [O] 

51 Rylander, P.N. "Catalytic Hydrogenation in Organic Synthesis", Academic Press, New York, 1979. 

52 Omura, K.; Swern, D. Tetrahedron, 1978, 34, 1651-1660. 

OH 

Me 

OMe 

OMe 

OH


Lehenengo eta behin, aldez aurretik sortarazitako H 2 C=O. MAPH 49 konplexuaren 

gainean burutu ziren 32 olefinaren adizio-saio desberdinak, baina kasu guztietan 

sustratoak ukigabe iraun zuen. 32 Olefinak baldintza hauetan duen erreakzionakortasun 

eza, aitzindari isokinoliniko honen C-3 posizioko arilo taldearen eta erabilitako 

konplexu oso handiaren arteko eragozpen esterikoetan oinarriturik azal daiteke berriro. 

Bestalde, egitura estirenikodun sustratoen eta H 2 C=O. MAPH konplexuaren artean 

erreakzio enikorik ez dela deskribatu 49,50 azpimarratu behar da. 

Jarraian, helburu berberaz, H 2 C=O. AlMe3 konplexuaz 42b,44 saiatzea erabaki genuen, 

aurreko saioetan bezala hasierako produktua erreakzionatu gabe berreskuratzen zelarik. 

Erreakziorako denbora-tarte luzeagoak edota tenperatura altuagoak erabili zirenean 

produktu anitzez osoturiko nahasketa bereizkaitzak berreskuratu ziren. 

Laburbiltzearren, MAPH eta AlMe 3 katalizatzaileez eginiko 32 3-aril-4- 

metilidentetrahidroisokinolinaren formaldehidoari adizio-saioetatik ez da espero 

litekeen alkohol homoalilikoa lortu, kasu gehienetan erreakzionatu gabeko sustratoa 

berreskuratu delarik. Aurreko hidroformilazio eta hidroborazio/karbonilazio saioetan 

behaturiko ildo beretik, lortu den emaitzak, 32 olefinaren ezohizko geldotasuna 

egiaztatzen du. 

129


2.4. Azilazio/Ziklazioa 

Katalizatzaile azidoen laguntzaz azilo taldeak hidrogeno atomoa ordezkatzea, 53 hots, 

Friedel-Crafts azilazio-erreakzioa, normalean soilik sustrato aromatikoei atxekitzen 

zaien arren, alkenoetan gertatzen den izen bereko erreakzioa 1892. urtetik ezagutzen 

da, 54 balio handiko lanabes sintetikoa izanik. 55 Izan ere, ohizko azilatzaileak azil 

kloruroak, anhidridoak eta azido karboxilikoak zirela, 56c olefina mota asko azilatu 

da, 9,55,56 katalizatzaileak AlCl3, SnCl4 eta ZnCl2 bezalako Lewis azidoak izanik. 57 

Produktuei dagokienez, erabilitako azilatzaile eta katalizatzailearen arabera, b-halo eta 

b-aziloxizetonak eta are sarriagotan zetona a,b- eta b,g-asegabetuak izaten dira (9. 

Irudia). 9,53,57 

R 1 

R 2 H 

R 3 

RCOCl 

(RCO)2O 

R 2 

Cl 

R 1 

R 2 

RCOO 

R 1 

R 3 

H 

COR 

H 

COR 

R 3 

130 

HCl 

RCOOH 

9. Irudia. Olefinen Friedel-Crafts azilazioari dagozkion produktuak. 

R 1 

R 1 

R 2 

R 2 

+ 

COR 

R 3 

H 

COR 

R 3 

53 Heaney, H. in "Comprehensive Organic Chemistry", vol 1, Barton, D.; Ollis, W.D. ed.; Pergamon 

Press, Exeter, 1979, p. 275-279. 

54 Kondakov, I.L. Bull. Soc. Chim. France, 1892, 7, 309. 

55 Friedel-Crafts azilazio alifatikoa edo azilazio olefinikoa ere izenak ditu. a. McKenzie, B.D.; Angelo, 

M.M.; Wolinsky, J. J. Org. Chem., 1979, 44, 4042; b. Condon, M.E.; Ryono, D.E.; Neubeck, R. J. Med. 

Chem., 1982, 25, 250; c. Corey, E.J.; Carpino, P. Tetrahedron Lett., 1990, 31, 3857-3858. 

56 a. Marshall, J.A.; Andersen, N.H.; Schlicher, J.W. J. Org. Chem., 1970, 35, 858-861; b. Fickes, G.N.; 

Kemp, K.C. J. Chem. Soc., Chem. Commun., 1973, 84-85; c. March, J. "Advanced Organic Chemistry", 

4th Edition, Wiley-Interscience, New York, 1992, p. 598-599. 

57 a. Nenitzesku, C.D.; Balaban, A.T. in "Friedel Crafts and Related Reactions", vol 3, Olah, G.A. ed.; 

Interscience, New York, 1964, p. 1033-1152; b. Groves, J.K. Chem. Soc. Rev., 1972, 1, 73-97; c. 

Paladioz katalizaturik burutu da alkeno aktibatuen azilazioa, proposaturiko mekanismoa ezberdina den 

arren. Ikusi: Hori, K.; Ando, M.; Takaishi, N.; Inamoto, Y. Tetrahedron Lett., 1987, 28, 5883-5886.


Erreakzioaren mekanismoari dagokionez, lehendabizi eratutako b-azilkarbanioia 

tartekoa, ingurunean dagoen anioiak (Cl - edo RCOO - ) harrapatzen du. Honela 

sortarazitako adizio-produktuak eliminazioa paira dezake, dagozkion eratorkin 

karboniliko a,b- eta b,g-asegabeak lortzen direlarik (10. Irudia). 56b,57,58 

Anhidridoak erabiltzen direnean, gehienetan ez dira b-aziloxizetonaren izaerako 

adizio produktuak isolatzen, eta eliminazioa oso baldintza leunetan gertatzen da. Azil 

kloruroen bidezko azilazioari dagozkion b-klorozetonak, aldiz, errez isolatzen dira 

normalean, eta zenbait kasutan eliminazioa gauzatzeko baldintza bortitzak (tenperatura 

altuak, base sendoak) behar dira. 57,58 Edonola ere, azilatzailea zein katalizatzailearen 

hautaketa sustrato olefinikoaren menpe dago. 55b,56c 

R 3 

CH2 

R 1 

R 3 

C CHR 2 

R 1 

CH 2 

H 

+ 

+ R C O 

+ C C COR 

C CR 2 COR 

R 3 

R 3 

CH 2 

131 

R 1 

R 2 

C C 

H 

CH R 2 

X COR 

H 

10. Irudia. Alkenoen Friedel-Crafts azilazioaren mekanismoa 

R 1 

X - 

R 3 

C C 

H 

COR 

C 

Gure kasuan, 32 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolinaren azilazio olefinikoa 

lortzeko asmoz, saioen serie bat hasi genuen, azilatzailea azetil kloruroa izanik eta 

katalizatzaile azido gisa AlCl3, SnCl4 eta ZnCl2 erabili zirelarik. 

58 Hudlicky, T.; Srnak, T. Tetrahedron Lett., 1981, 22, 3351-3354. 

R 1 

H 

R 2


AlCl3-z eta ZnCl2-z saiatuz produktu anitzez osoturiko nahasketak lortu ziren 

bitartean, soilik SnCl4 erabili zenean, oso proportzio txikitan (%8) agertu zen 38a 5,12- 

dimetil-2,3,8,9-tetrametoxi-5,6-dihidrobentzo[c]fenantridina isolatu ahal izan zen. 

Jarraian, azetil kloruro barik anhidrido azetikoa erabiliz egin ziren antzeko saioak eta 

berriro soilik SnCl4 katalizatzaileaz egitean lortu zen 38a bentzo[c]fenantridina (%18). 

MeO 

MeO 

N 

CH 3 

i: Ac2O, SnCl4, CH2Cl2, -78°C. 

OMe 

OMe 

i 

132 

MeO 

MeO 

9 

8 

10 

7 

11 

6 

12 

Me 

N Me 

5 

1 

4 

38a (18%) 

Erreakzioaren emaitzak ahalik eta onenak lortzeko saioetan, katalizatzailearen 

disoluzioak eta erreakzioaren tenperatura egokiro konbinatuz gero, 38 eratorkin 

tetraziklikoaren etekina nabariro altuagotzen zela behatu zen. Honela, 32 olefina 

anhidrido azetikoz eta CH2Cl2-tan 0,2M zen SnCl4-z tratatzean, bai 0°C-tan bai eta 

inguruko tenperaturan ere, sustratoak ukigabe irauten zuen, baina nahasketa 10 orduz 

40°C-tan berotu zenean 38a 12-metildihidrobentzo[c]fenantridina eratu zen produktu 

nagusi moduan (%81). 

Baldintza berberetan anhidrido propioniko eta butirikoa erabili zirenean dagozkion 

38b eta 38c eratorkin 12-etil eta 12-propilbentzo[c]fenantridinikoak eskuratu ziren, 

hurrenez hurren. 1 Taulan, honela lorturiko 38 12-alkildihidrobentzo[c]fenantridinen 

ezaugarri sintetikoak erakutsi dira. 

2 

3 

OMe 

OMe


MeO 

MeO 

N Me 

OMe 

OMe 

i: (RCO)2O, SnCl4 0,2M, CH2Cl2, ↑Ø 

i 

133 

MeO 

MeO 

32 38 

1 Taula. 38 12-Alkil-5,6-dihidrobentzo[c]fenantridinen sintesia. 

38 

Dihidrobentzo[c]fenantridina 

R 

Etek. 

(%) a 

R 

N Me 

U.p. (°C) b 

a 

CH3 81 126-128 

b C2H5 79 176-178 

c n C3H7 85 130-132 (dec) 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina. b Hexanotan kristaldua 

Nahiz eta hasierako helburua bentzo[c]fenantridinen sintesia 3-aril-4- 

azilmetilisokinolinaren egituradun tartekoen bitartez egitea izan, ezina izan zen tarteko 

hauek isolatzea, erreakzio baldintzetan ziklazioa oso azkarra baita. Dena den, honi esker 

zuzenean eta etekin onez eskuratu dira eratorkin 12-alkilbentzo[c]fenantridiniko 

berriak. 

Tetraziklo bentzo[c]fenantridinikoaren eraketa azaltzeko, 11. Irudian adierazitako 

mekanismoa proposatu da. Bertan, 32 olefinaren erasoa anhidrido alifatikoari, adizio 

elektroizalearen emaitza den b-aziloxizetona sortarazteko lehenik, eta jarraian, 

segurasko katalizatzaile azidoak eragindako aktibazioa dela medio, 57 C eraztunaren 

itxiera ordezkapen elektroizale aromatikoaren bitartez, azkenik azido karboxilikoaren 

eliminazioa eta ziklodeshidratazioa gertatuko liratekeelarik. 

OMe 

OMe


Proposaturiko hasierako azilazio olefinikoaren etapa kontutan hartuta, zetona b,g- 

asegabetuaren egitura izango lukeen tarteko osagarrian pentsa daiteke, C eraztunaren 

itxiera baino lehenago eratuko litzatekeena. 56a,58,59 Edonola ere, tartekari bien eraketan 

eta erreakzioan parte hartzen duten prozesuak estuki erlazionaturik daude, 11. Irudian 

adierazi den moduan. 

RCOO - 

32 

+ 

RCOO 

R 

R 

N Me 

(RCO)2O 

O 

H 

N 

Me 

O 

N Me 

- OOCR 

-RCO2H 

RCOO 

134 

R 

R 

11. Irudia 

O 

N Me 

-RCO2H 

OH 

N Me 

-H 2O 

-RCO 2H 

R 

38 

OH 

N Me 

-H2O 

R 

N Me 

59 Normalean erreakzioaren emaitzak enonak diren arren, kasu honetan, kontrol termodinamikopeko 

produktua aztertzean egitura estilbenikoak dakarren gainerako egonkortzea hartu behar da kontutan: 

Groves, J.K.; Jones, N. J. Chem. Soc. (C), 1968, 2215-2217 and 1969, 608-610.


Lortutako emaitzak aztertuz gero, 38 bentzo[c]fenantridinen eraketa tandem edo 

domino erreakzioen adibide berria dela ondoriozta daiteke. 60 32 Olefinan jazotzen den 

aldakuntzaren antzekotasunik duen adibide bakar bat aurkitu da bibliografian. Bertan, 

Colongek eta Bonnardek 2,7,10-trimetil-1,2,3,4-tetrahidroantrazenoa prestatu zuten 1- 

bentzilziklohex-1-enotik, zetona a,b-asegabetuaren egitura zuen tartekoa isolatu ahal 

izan zutelarik. 61 

H 3C 

H3C 

CH3 

CH3COCl 

SnCl 4 CH 3 

CH 3 

38 Bentzo[c]fenantridinen eraketa azaltzeko mekanismo alternatibo gisa, 12. Irudian 

adierazitakoan pentsa daiteke, hau da, hasierako azilazio aromatikoa, 62 sortarazitako 

zetonak jasango lukeen adizio elektroizalea edo erreakzio enikoa, eta azkenik inguru 

azidoak eragindako ziklodeshidratazioan. 56a,63 

60 Domino erreakzioren definizioan egokitzeko ondoko baldintzak bete behar dira: i) bi lotura edo 

gehiago eratu, ii) bestelako erreakzionatzaile edo katalizatzailerik gehitu gabe erreakzio-ingurunean 

gertatu, eta iii) ondorengo aldakuntzak lehenengo etapan sorturiko funtzionalitatearen ondorio izan behar 

dira. Ikusi: Tietze, L.F., Chem. Rev., 1996, 96, 115-136. 

61 Colonge, J.; Bonnard, L. Bull. Soc. Chim. France, 1958, 742-745. 

135 

H 3C 

CH3 

62 Edwards, W.R.; Sibelle, E.C. J. Org. Chem., 1963, 28, 674-679. 

63 Corey, E.J.; Boger, D.L. Tetrahedron Lett., 1978, 2461-2464. 

H2O 

H3C 

O


Hala ere, bai lehenago aipatu den eratorkin antrazenikoaren eraketak, 61 bai eta 

molekulan ordezko aromatikorik izanda inongo azilazio aromatikorik gabe funtzio 

olefinikoa azila daitekeela jakina izateak ere, 64 gertagaitz egiten dute proposaturiko 

mekanismo alternatibo hau. 

N Me N Me 

R 

N Me 

(RCO) 2O 

-H2O 

12. Irudia 

136 

R 

R 

O 

OH 

N Me 

38 Bentzo[c]fenantridinetarako aldakuntzaren mekanismoa zehazteko datuak 

eransteko asmoz, saio ezberdinak burutu ziren. Alde batetik 39 6,7-dimetoxi-3-(3,4- 

dimetoxifenil)-N-metil-tetrahidroisokinolinari 65a 38 eratorkinaren prestaketan 

erabilitako baldintzak ezartzean ez zen azilazio produkturik jaso, sustratoak baldintza 

hauetan guztiz geldo iraun zuelarik. Bestalde, C-3 posizioan ez ordezkatutako 40 6,7- 

dimetoxi-N-metil-4-metilidentetrahidroisokinolinari 65b baldintza antzekoak ezarri 

zitzaizkionean, 41 enona, azilazio olefinikoren produktua hain zuzen, eskuratu zen 

erregioselektiboki. 

64 Garbisch, E.W.Jr. J. Org. Chem., 1962, 27, 4243-4249. 

65 a. Domínguez, E.; Lete, E. An. Quim., 1984, 80C, 13-16; b. Moreno Benítez, I. Lizentziatura-Tesia, 

amaitzear.


Beraz, saio bietatik jasotako emaitzetan ere oinarrituta, hasieran azilazio olefinikotik 

eta segidan ziklazio elektroizale aromatikotik iragaten den mekanismoa, 38 

bentzo[c]fenantridinen eraketa azaltzeko egokiena dela ondoriozta daiteke. 

MeO 

MeO 

MeO 

MeO 

39 

N Me 

OMe 

OMe 

N Me 

(RCO)2O 

SnCl4, CH2Cl2, ↑Ø N 

MeO 

Me 

i 

137 

MeO 

MeO 

MeO 

40 41 

i: (CH 3CH 2CO) 2O, SnCl 4 0.2M, CS 2, i.t. 

R 

O 

O 

OMe 

N Me 

38 Bentzo[c]fenantridina 12-alkilatuen prestaketan lortu ziren emaitza bikainek 

bultzaturik, formilatzaile gisa anhidrido egokia erabiliz C-12 ez ordezkatutako 

bentzo[c]fenantridinak lortzen saiatu ginen. Jakina denez, anhidrido formikoaren eza 

dela eta, HCOOCOCH3 anhidrido azetiko-formikoa erabili da formilatzaile gisa. 53,66 

Hala ere, gure kasuan, aipaturiko anhidridoa, azetil kloruro eta sodio formiatotik 

prestatua, 67 32 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolinaz erreakzionarazi zenean, soilik 

azetilazioaren produktua den 38a 12-metilbentzo[c]fenantridina lortu zen (%65) espero 

zen formilazio produktuaren ordez, anhidridoko formilo zatiaren erreakzionakortasuna 

handiagoa izan arren. 66 

66 a. Huffman, C.W. J. Org. Chem., 1958, 23, 727-729; b. Tokitoh, N.; Okazaki, R. Chem. Lett., 1985, 

1517-1520. 

67 Krimen, L.I. Org. Synth., 1970, 50, 1-3. 

OMe 

OMe


Dena den, emaitza ez da harritzekoa, zeren anhidrido mixto edo asimetrikoez eginiko 

zenbait azilazio aromatiko zein olefinikotan anhidrido asimetrikoaren zati 

handienarekiko azilazioari dagokion zetona lortu dela deskribatu baita. 57a,62 

MeO 

MeO 

N Me 

OMe 

OMe 

i 

138 

MeO 

MeO 

Me 

N Me 

32 38a (%65) 

i:HCOOCOCH3, SnCl4 0,2M, CH2Cl2, ↑Ø 

Bestalde, 32 olefinaren karboxilazioa saiatu genuen etil kloroformiatoz 

(ClCO2CH2CH3). 68 Sustratoaren geldotasuna behatu zen kasurik gehienetan, eta 

tenperatura altuagotzean edota katalizatzailearen (SnCl4, AlCl3) kontzentrazioa 

handitzean produktu anitzez osoturiko nahasketak lortu ziren. Propenoaren 

karboxilazioa etil kloroformiatoz gauzatu dela deskribatu bada ere, 57a,68 beste zenbait 

idazlek ez deritzote erreakzio honi oso bideragarri, zeren erreakzionatzaile honek 

katalizatzaile azidoen aurrean izaten duen deskonposatzeko joera, eta metilazio edo 

etilazio produktuen agerpena jakinak baitira. 57a 

68 a. Izard, E.F., U.S. Pat. 2.020.685 (1935); (CA, 30:485, 1935); b. Etil kloroformiatoaren erabilera 

karboxilatzaile moduan ondoko erreferentzian deskribatu da: Comins, D.L.; Abdullah, A.H. J. Org. 

Chem., 1982, 47, 4315-4319; c. Fosgenoa erabiltzearen zailtasuna eta arriskua dela eta, trifosgenoa edo 

bis-(triklorometil) karbonatoa konposatu kristalinoa aipatutako fosgenoaren baliokide moduan erabiltzen 

da. Ikusi: Majer, P.; Randad, R.S. J. Org. Chem., 1994, 59, 1937-1938. 

OMe 

OMe


Azkenik, olefina ezberdinen karboxilazioa fosgenoz (Cl2CO) bideratu da 

bibliografian, 57a baina 32 4-metilidentetrahidroisokinolinaren karboxilaziorako burutu 

ziren saioetan, fosgenoren ordezko seguruagoa den trifosgenoa 68c (Cl3CCO)2O erabili 

zenean, produktu anitzez osoturiko nahasketa bereizkaitzak eskuratu ziren. 

MeO 

MeO 

X= Cl, OH 

N Me 

OMe 

OMe 

ClCO2CH2CH3 

edo (Cl3CCO)2O 

139 

MeO 

MeO 

2.5 Bentzo[c]fenantridinonetarako oxidazioa 

COX 

N Me 

Sintetizaturiko 38 12-alkildihidrobentzo[c]fenantridinak ezegonkorrak dira inguruko 

tenperaturan, batez ere disoluzioan. Honela, behin disolbatuta, denbora-tarte laburretan 

deskonposatzen ziren nahasketak emanik, berauetan ondoko produktuak agerturik: 42 

bentzo[c]fenantridinio gatz batzuk, (R=CH3 eta R=C2H5) teknika espektroskopikoen 

bitartez identifikatuak, batipat 1 H NMR datuetatik, eta 43 bentzo[c]fenantridin- 

6(5H)onak, segurasko erreakziobide autooxidatiboz sortaraziak. 69 

69 a. Shamma, M.; Moniot, J.L. "Isoquinoline Alkaloids Research: 1972-1977", Plenum Press, New 

York, 1978, p. 57; b. Harkradar, R.J.; Southard, G.L. J. Nat. Prod., 1986, 49, 1109-1111; c. Sazonova, 

N.M.; Levina, I.I.; Sladkov, V.I.; Suvorov, N.N. Zh. Org. Khim., 1991, 27, 1979-1985, (CA, 116:174491, 

1991). 

OMe 

OMe


MeO 

MeO 

R 

N + 

Me 

OMe 

OMe 

140 

MeO 

MeO 

R 

N Me 

42a (R=CH3) 43 

42b (R=C2H5) 

Alde batetik, eratorkin 12-alkilbentzo[c]fenantridiniko egonkorragoak lortzeko 

genuen asmoa, eta bestetik, 1-isokinolonaren egituradun sistemen eraginkortasun 

farmakologikoa, bereziki 6-bentzo[c]fenantridinonena, 70 kontutan harturik, bide hau 

jorratzeari interesgarri eritzi eta 38 dihidrobentzo[c]fenantridinak egokiro oxidatzeari 

ekin genion. Honetarako, Dyke et al-ek 4-karboxietil-N-metiltetrahidroisokinolinen 

dagozkien 1-isokinolonetarako oxidazioan 71 erabili zuten MnO2 aktibatua 72 aukeratu 

genuen, nahiz eta beste eratorkin N-metiltetrahidroisokinolinikoak oxidatzaile leun 

honen aurrean guztiz geldo azaldu diren. 73 

Gure kasuan, 38 12-alil-N-metildihidrobentzo[c]fenantridinak MnO2 aktibatuaz eta 

baldintza leunetan (CHCl3, i.t.) erreakzionarazi zirenean, dagozkien 43 12-alkil-N- 

metilbentzo[c]fenantridin-6(5H)onak etekin bikainez (%91-95) eskuratu ziren. 

70 a. Agarwal, K.C.; Buckley, R.S.; Parks, R.E. Thromb. Res., 1987, 47, 191-200; b. Matsui, T.; Sugiura, 

T.; Nakai, H.; Iguchi, S.; Shigeoka, S.; Takada, H.; Odagaki, Y.; Nagao, Y.; Ushio, Y.; Ohmoto, K. J. 

Med. Chem., 1992, 35, 3307-3319; c. Weltin, D.; Marchal, J.; Dufour, P.; Potworowski, E.; Oth, D.; 

Bischoff, P. Oncol. Res., 1994, 6, 399-403. 

71 Dyke, S.F.; Bather, P.A.; Garry, A.B.; Wiggins, D.W. Tetrahedron, 1973, 29, 3881-3888. 

72 Fatialdi, A.J. in "Organic Synthesis by Oxidation with Metal Compounds", Mijs, W.J.; Longe, 

C.R.M.I. ed.; Plenum Press, New York, 1986, p. 119-140. 

73 a. Honda, M.; Yamaguchi, H. Chem. Pharm. Bull., 1979, 27, 2076; b. Villa, M.J.; Martínez de 

Marigorta, E.; Lete, E.; Domínguez, E. Elhuyar, 1988, 14, 47-51. 

O 

OMe 

OMe


Gainera, 38 aitzindariak ez bezala, sintetizaturiko bentzofenantridinonak, 

farmakologikoki eraginkorra den oxo-O-metilfagaroninaren 74 eta oxinitidina alkaloide 

naturalaren 75 analogo 12-alkilatuak direnak, zeharo egonkorrak dira bai egoera solidoan 

bai eta disoluzioan ere. 

MeO 

MeO 

R 

i: MnO 2, CHCl 3, i.t. 

N Me 

OMe 

OMe 

i 

141 

MeO 

MeO 

38 43 

2 Taula. 43 12-Alkilbentzo[c]fenantridin-6(5H)onen sintesia . 

43 

Bentzo[c]fenantridinona 

R 

Etek. 

(%) a 

O 

R 

N Me 

U.p. (°C) b 

a 

CH3 93 138-140 

b C2H5 91 165-167 

c n C3H7 95 182-184 

a Kristaldutako produktu puruaren etekina. b Hexanotan kristaldua 

74 Leuzemiaren aurkako eraginkortasuna ezagutu zaio oxo-O-metilfagaroninari. Ikusi: a. Beugelmans, 

R.; Bois-Choussy, M.B. Tetrahedron, 1992, 48, 8285-8294; b. Hanaoka, M.; Yamagishi, H.; Marutani, 

M.; Mukai, C. Tetrahedron Lett., 1984, 25, 5169-5172; c. Suvorov, N.N. Khim. Farm. Zh., 1991, 25, 31- 

34, (CA, 115:183640, 1991) 

75 Jahangir J. Org. Chem., 1988, 53, 2378-2381 and 5192. 

OMe 

OMe


MeO 

MeO 

O 

N Me 

OMe 

OMe 

142 

MeO 

MeO 

Oxo-O-metilfagaronina Oxinitidina 

O 

N Me 

Laburbiltzearren, 32 3-aril-4-metilidentetrahidroisokinolinatik, zuzenean eta etekin 

onez heldu gara sistema bentzo[c]fenantridinikoetara. 38 12- 

Alkildihidrobentzo[c]fenantridina berrien eraketa azaltzeko proposatu den mekanismoa, 

azilazio olefinikoa/ziklodeshidratzaioa tandemean datza. Halaber, aipaturiko 38 

dihidrobentzo[c]fenantridinetatik dagozkien 43 12-alkilbentzo[c]fenantridin- 

6(5H)onetarako oxidazioa etekin bikainez gauzatu da baldintza oso leunetan. Emaitza 

hauekin, proposaturiko helburuak zeharo bete dira, zeren egokiro funtzionalizaturiko 

tartekarien bitartez eratorkin bentzo[c]fenantridiniko berriak eskuratzera heldu baikara. 

O 

O




bentzo[c]fenantridin-6(5H)onak 

2.6.1. 38 12-Alkil-5,6-dihidrobentzo[c]fenantridinak 

MeO 

MeO 

9 

8 

10 

7 

11 

10b 

10a 

6a 

6 

12 

38 

R 

N Me 

5 

12a 

4b 4a 

1 

4 

2 

3 

OMe 

OMe 

143 

a 

b 

c 

R= CH3 

R= C2H5 

R= n C3H7 

1 H NMR. 27, 28 eta 32 aitzindarietan ez bezala, seguruenik sistemaren planaritatea 

dela eta, H-6 hidrogenoei dagokien seinalea singlete moduan agertzen da 38 12-alkil 

eratorkinetan, hiru konposatuetan lerrakuntza kimikoaren balio berean (4,14 ppm) 

gainera. Honelako jokaera espektroskopikorik deskribatu da zenbait eratorkin 

dihidrobentzo[c]fenantridinikoen kasuan. 76 Bestalde, H-1, H-4, H-7, H-10 eta H-11 

hidrogeno aromatikoak ondo bereiztutako singlete moduan agertzen dira, seinale 

bakoitzaren esleipena NOE saioen bidez lortu delarik. 13. Irudian 38a 

dihidrobentzofenantridinan behatu diren NOE efektu garrantzitsuenak erakutsi dira. 

76 Hanaoka, M.; Yamagishi, M.; Marutani, M.; Mukai, C. Tetrahedron Lett., 1984, 25, 5169-5172.


3 Taula. 38 Eratorkin 12-alkildihidrobentzo[c]fenantridinikoen 1 H NMR seinale 

adierazgarrienen lerrakuntza kimikoak. 

38 

a 

d H1 (ppm) 

7,21 

d H4 (ppm) 

7,70 

d H6 (ppm) 

4,14 

144 

d H7 (ppm) 

6,80 

d H10 (ppm) 

7,32 

d H11 (ppm) 

7,55 

b 7,28 7,71 4,14 6.80 7,33 7,56 

c 7,27 7,71 4,14 6.80 7,32 7,54 

CH3O 

CH 3O 

H7 

H10 

H6 

H 11 

H 6 

N 

CH 3 

13. Irudia 

CH3 

H 4 

H1 

OCH3 

OCH3 

13 C NMR. C-6 Karbonoari dagokion seinalea 54-56 ppm-tako tartean agertzen da. C- 

4b Karbonoari (Carom-N) dagokiona ere ezaugarria da, hiru kasuetan lerrakuntza 

kimikoaren balio oso antzekoak hartzen baititu (40,5-40,7).


4 Taula. 38 Eratorkin 12-alkildihidrobentzo[c]fenantridinikoen 13 C NMR seinale 

adierazgarrienen lerrakuntza kimikoak. 

38 

a 

d C6 (ppm) 

55,6 

d C4b (ppm) 

140,7 

d Carom-H (ppm) 

103,3, 103,7, 

106,2, 110,2, 

120,4 

b 54,8 140,5 103,3, 103,4, 

106,1, 110,0, 

118,7 

c 55,0 140,7 103,4, 106,3, 

110,2, 119,8, 

123,5 

145 

d Carom-C (ppm) 

123,6, 124,3, 

124,8, 125,1, 

128,4, 129,2 

123,5, 124,3, 

125,0, 125,1, 

127,5, 135,2 

124,5, 125,2, 

127,8, 133,8 

d Carom-O (ppm) 

148,5, 148,6, 

149,2, 149,4 

148,4, 148,5, 

149,0, 149,2 

148,5, 148,6, 

149,1, 149,3 

MS. Ugaritasun erlatibo aldakorra (%29-100) duen ioi molekularrari dagokion 

seinaleaz gain, egitura aromatikoa sortarazten duen protoiaren galtzeari dagokion M-1 

seinalea ere azpimarratu behar da. 77 Bestalde, 12 posizioaren kate alkilikoa, zenbat eta 

luzeagoa izan, ioi bentzilikoa sortarazten duen metilo edo etilo taldeen banan-banango 

galtzeaz agertzen diren zatikien ugaritasun erlatiboa hainbat eta handiagoa dela ikus 

daiteke. Halaber, 5 posizioko edo metoxi taldeetako demetilazioari dagozkion seinaleak 

agertzen dira hiru kasuetan. 14. Irudian 38c 12-propildihidrobentzo[c]fenantridinaren 

masa-espektruari dagozkion apurketa aipagarrienak erakutsi dira adibide gisa. Kasu 

honetan, McLafferty motako apurketa ere gertatzeko aukera dago, lehen aipatutako 

katioi bentzilikoaren masa/karga erlazio bereko zatikia sortaraziko lukeena. 

77 Shamma, M. "The Isoquinoline Alkaloids", Academic Press, New York, 1972, p.38, 333.


CH 3O 

CH 3O 

CH 3O 

CH 3O 

CH 3O 

CH 3O 

38 

CH2CH2CH3 OCH3 N CH3 

M + (100) 

CH 2 + 

CH 3CH 2 · 

N CH3 

OCH 3 

OCH 3 

OCH 3 

+· 

146 

H . 

CH 3O 

CH 3O 

CH 3O 

CH 3O 

CH2CH2CH3 OCH3 N + 

CH 3 

406 (70) 

MacLafferty 

N + 

CH 3 

378 (39) 378 (39) 

CH 2 + 

N 

362 (12) 

· 

CH3 OCH 3 

OCH 3 

14. Irudia 

H 2C=CH 2 

OCH 3 

OCH 3 

OCH 3


2.6.1. 43 12-Alkilbentzo[c]fenantridin-6(5H)onak 

MeO 

MeO 

9 

8 

10 

7 

12 

11 

O 

6 

43 

R 

5 

N Me 

1 

4 

2 

3 

OMe 

OMe 

147 

a 

b 

c 

R= CH3 

R= C2H5 

R= n C3H7 

IR. Laktama motako C=O loturaren tentsio-bibrazioari dagokion banda (1633-1638 

cm -1 ) 43 bentzofenantridinonak identifikatzeko oso lagungarria da. 

1 H NMR. Ondoko karbonilo taldearen eraginez gertatzen den 5 posizioko metilo 

taldearen despantaiatzea aipatu behar da. Honela, 38 dihidrobentzofenantridinetan 

seinale hau 2,60 ppm-tan agertzen den bitartean, 43 bentzofenantridinonetan eremu 

nabariro baxuagotan (4,12-4,14 ppm) beha daiteke. Bestalde, 38 dihidroeratorkinekin 

konparaturik, 43 bentzofenantridinonen alkilo (metilo, etilo eta propilo) taldeei 

dagozkien seinaleen lerrakuntza kimikoan ez da aldaketa nabarmenegirik aurkitu, 

desbabespen txiki bat ez bada (Dd= 0,1-0,5 ppm). 

Hidrogeno aromatikoen seinaleei dagokienez, NOE saioen bidezko datuez esleitu 

ziren (15. Irudia). Lorturiko datuetatik, 38 dihidroeratorkinekin konparaturik, H-7, H-10 

eta H-11 hidrogenoak pixkat despantaiatuta daudela ondoriozta daiteke (DdH7= 1,1 ppm, 

DdH10= 0,3 ppm, eta DdH11= 0,3 ppm).


5 Taula. 43 12-Alkilbentzo[c]fenantridinonen 1 H NMR seinale adierazgarrienen 

lerrakuntza kimikoak.. 

43 

a 

d N-CH3 (ppm) 

4,12 

d H1 (ppm) 

7,27 

d H4 (ppm) 

7,64 

148 

d H7 (ppm) 

7,94 

d H10 (ppm) 

7,61 

d H11 (ppm) 

7,84 

b 4,13 7,35 7,62 7,95 7,62 7,84 

c 4,14 7,33 7,61 7,94 7,61 7,82 

CH 3O 

CH 3O 

H 7 

H 10 

O 

H 11 

N 

CH 3 

15. Irudia 

CH 3 

H 4 

H 1 

OCH 3 

OCH 3 

13 C NMR. C-6 Karbono karbonilikoari dagokion seinalea 43 bentzofenantridinonen 

ezaugarria da, kasu guztietan lerrakuntza kimikoaren balio berean (164,4 ppm) 

agerturik. Bestalde, beste seinaleei dagokienez, ez da 38 dihidroeratorkinekiko aldaketa 

nabarmenegirik somatu.


6 Taula. 43 12-Alkilbentzo[c]fenantridinonen 13 C NMR seinale adierazgarrienen 

lerrakuntza kimikoak. 

43 

a 

d C6 (ppm) 

164,4 

d Carom-H (ppm) 

102,7, 103,7, 

105,8, 108,7, 

115,9 

b 164,4 102,6, 103,4, 

105,9, 108,6 

c 164,4 102,6, 103,5, 

105,8, 108,6, 

115,9 

d Carom-C, Carom-N (ppm) 

149 

118,7, 119,2, 120,0, 

128,3, 129,5, 134,0 

119,2, 120,3, 128,6, 

129,0, 133,9, 134,4 

119,2, 120,4, 128,8, 

129,0, 132,9, 134,0 

d Carom-O (ppm) 

147,7, 149,1, 

149,5, 153,4 

147,6, 149,1, 

149,4, 153,4 

147,6, 149,1, 

149,5, 153,4 

MS. Ioi molekularrari dagokion seinalea, oinarrizkoa da kasu guztietan. Gutxi 

gorabehera %30eko ugaritasun erlatiboa duen M+1 seinalea ez ezik, 12 posizioko kate 

alkilikoa, zenbat eta luzeagoa izan, ioi bentzilikoa sortarazten duen metilo edo etilo 

taldeen banan-banango galtzeaz agertzen diren zatikien ugaritasun erlatiboa hainbat eta 

handiagoa dela ikus daiteke. 38 Dihidrobentzofenantridinetan bezala, 43 

bentzofenantridinonen masa-espektruan, 5 posizioko edota metoxi taldeetako 

demetilazioari dagozkion seinaleak agertzen dira. 16. Irudian 43c 12- 

propilbentzo[c]fenantridinonaren masen espektruari dagozkion apurketa aipagarrienak 

erakutsi dira adibide gisa. Bertan, MacLafferty motako apurketaz sorturiko zatikiari 

dagokion seinalea ere beha daiteke.


CH 3O 

CH 3O 

CH 3O 

CH 3O 

O 

CH2CH2CH3 OCH3 N CH3 

M + (100) 

O 

43c 

CH 2 + 

CH 3CH 2 · 

N CH3 

392 (89) 

OCH 3 

OCH 3 

OCH 3 

+· 

150 

CH 3 · 

MacLafferty 

16. Irudia 

CH 3O 

CH 3O 

H 2C=CH 2 

CH 3O 

CH 3O 

O 

O 

N + 

406 (14) 

393 (25) 

CH2CH2CH3 OCH3 N + 

CH 3 

OCH 3 

OCH 3 

OCH 3


1. Metodo orokorrak 

5. ATALA 

ATAL ESPERIMENTALA 

2. Aitzindari b-amino eta b-sililzetonikoak. Heteroziklazio-erreakzioak. 

2.1. Aitzindarien prestaketa. 

2.2. Aminazio erreduktiborako entseiuak. 

2.3. Ziklaziorako entseiuak. 


Isoxazol eta pirimidinen eraketa eta erreaktibotasuna 

3. Desoxibentzoinen a-aminazioaren bidezko C-4 funtzionalizaturiko 

3-ariltetrahidroisokinolinen sintesia. 




4-Hidroxitetrahidroisokinolinen prestaketa 


4-Isokinolinonen lorpena. 

3.5. 4-Isokinolinonen metilenazioa. 

4. Bentzo[c]fenantridinen sintesia 



4.3. Formaldehidoaren bidezko erreakzio enikoa 

4.4. Azilazioa-Ziklazioa 

4.5. Bentzo[c]fenantridinonetarako oxidazioa 

1. Metodo orokorrak. 

151

5. Atala Atal esperimentala 

Brown et al 1 -ek deskribatutako metodoen arauera egin ziren bai beirazko materialaren 

lehorketa eta muntaia bai eta erreakzioetarako atmosfera geldoaren iraunaraztea ere. 

Beraz, gau osoa 150°C-tan eman ondoren, beirazko materiala CaCl2 lehortzaileaz 

hornituriko lehorgailutan hoztu eta zatiak hotsean mihiztatu ziren, erreakzionatzaile 

edota disolbatzaileak sartu baino lehenago argon-korrontea iraganarazi zelarik. 

Alternatiba gisan, berotan mihiztatu ziren, hoztu bitartean argon-korrontea iraganarazi 

zela. Bai eragiketa hauetan erabilitako argona, bai eta atmosfera geldopeko 

erreakzioetakoa ere, fosforo pentoxidoz betetako aurrekolumnaz eta potasio hidroxidoz, 

kaltzio kloruro anhidroz eta indikatzailedun silize-gelez betetako kolumnaz lehortu zen. 

Erreakzionatzaile likido edo disoluzioen gehiketak xiringez edo kanulez egin ziren. 

inguruko presiopeko zutabe-kromatografia 

Merkatal-erreakzionatzaile eta disolbatzaileak Perrin et al 2 -ek deskribatutako 

metodoen arabera purifikatu ziren. Merck alumina neutroa (70-230 mesh ASTM) 

erabili zen. Geruza fineko kromatografia, Merck 60 F254 silize-gelezko 

kromatofoliotan (0.2 mm-tako lodiera) egin zen, errebelatzaile gisa UV argia (254 nm) 

eta Dragendorff erreaktiboa 3 erabili zirelarik. Flash 4 presiopeko zutabekromatografiarako 

60 silize-gela (230-400 mesh ASTM) erabili zen, inguruko 

presiopeko zutabe-kromatografia burutzeko 60 silize-gelez (70-230 mesh ASTM) 

baliatu garelarik. Bereziki adierazitako kasuetan Merck alumina neutroa (Aktibitatea I, 

70-230 mesh ASTM) erabili da. Disolbatzaileak Büchi Re-111 eta Heidolph VV60 

errotabaporetan lurrindu ziren. Fusio-puntuak Gallenkamp aparatuan neurtu ziren eta ez 

daude zuzenduta. 

Infragorrien espektruak (IR) Perkin-Elmer R-1430 eta 1600 FT-IR 

espektrofotometroetan hartu ziren eta lorturiko banden balioak cm -1 unitatetan adierazi 

dira. Laginak potasio bromurozko pastilatan edo kloroformozko pelikulatan (filmak) 

prestatu ziren. Erresonantzia magnetiko nuklearraren espektruak (NMR) Brucker ACE- 

250 aparatuan ( 1 H-rako 250 MHz-tan eta 13 C-rako 62,8 MHz-tan) egin ziren. 

Lerrakuntza kimikoak (d) tetrametilsilano (d 0,00) eta kloroformo deuteratua ( 1 H-rako d 

7,26 eta 13 C-rako d 77,00) barne-erreferentzien arabera neurtu dira. 

1 Brown, H.C. "Organic Synthesis via Boranes", Wiley-Interscience, New York, 1975. 

2 Perrin, D.D.; Armarego, W.L. "Purification of Laboratory Chemicals", 3rd Ed., Pergamon Press, 

Exeter, 1988. 

3 Tochstone, J.C. "Practice of Thin layer Chromatography", 3rd Ed., Wiley-Interscience, New York, 

1992, p 149-150. 

4 Still, C.W.; Kahn, M.; Mitra, A. J. Org. Chem. 1978, 43, 2923-2925. 

152


Kloroformo deuteratua laginen disolbatzailea izan zen eta soilik bereziki adierazitako 

kasuetan dimetilsulfoxido-d6 ( 1 H-rako d 2,49 eta 13 C-rako 39,5) disolbatzaile 

deuteratua erabili zen. Anizkoitasunak s (singletea), bs (singlete zabala) d (bikotea), t 

(hirukotea), q (laukotea), m (multipletea), dd (bikoteen bikotea) eta ddd (bikoteen 

bikote bikoitza) laburdurez adierazi dira. J Akloplamendu konstanteen balioa hertzetan 

erakutsi da. Beharrezko kasuetan, { 1 H- 1 H} nukleo-desakoplamendu saioak egin dira. 

1 H-{ 1 H} NOE-kendura saioak multipleteen lerro guztien irradiazioaz egin ziren 5 

Halaber, seinaleen esleipenean laguntzeko 13 C DEPT saioak (Distortionless 

Enhancement by Polarization Transfer) 6 egin ziren. 

Masa espektruak (70 eV-tako elektroi-talkako baldintzetan) MS902 Kratos edo 

Hewlett-Packard 5890 aparatuetan hartu ziren. Lorturiko datuak m/z eran adierazi dira 

eta parentesien arteko balioak oinarrizko pikuaren (%100) araberako intentsitateei 

dagozkie. Oinarrizko analisiak Perkin-Elmer 2400 CHN oinarrizko analizagailuan egin 

dira. Zenbait erreakzioren sonikazioa, ultrasoinuen bidezko Selecta Model Ultrasons 

garbiketa-bainuan (15 x 30 x 23 cm; 50 Hz; 200W) egin zen. Hidrogenazioak eta 

hidroformilazio saioak Parr 3911 hidrogenagailuan eta Parr 4561 presiopeko 

erreaktorean burutu ziren, hurrenez hurren. 

Monokristalaren X izpien diagramak 57,3 mm-tako Weissenberg Stoe (1971) gelan 

egin ziren, honela gelatxo-parametroak eta Laue taldea lortu zirelarik. Datu-hartzea lau 

zirkulodun Enref Nonius Cad4 difraktometro automatikoan egin ziren, grafikozko 

monokromadoreaz, izarniadura zenkatzaileaz eta inpultsu-bereizleaz horniturik 

zegoelarik. Igorritako erradiazioa Mo-Ka (0.71069 Å) izan zen. Unitate-gelatxoren 

parametroak eta orientazio-matrizea, 25 isladapen independientetatiko neurketari 

eginiko minimo karratuen doiketaz lortu ziren. Kristalaren egonkortasuna eta 

orientazioa, neurketa-prozesuan zehar erreferentziazko isladapenak periodikoki hartuta 

kontrolatu ziren. Hartutako neurriei, Lorentz zuzenketak eta polarizazio-zuzenketak 

aplikatu zitzaizkien. Behatutako intentsitateen eta desbidazio estandarraren arteko 

erlaziotik, I ≥ ns(I) (n = 2, 2.5, 3) behatutako intentsitateen bereizketarako erizpidea 

hartu zen. Intentsitatetatik egitura-faktoretara aldatzeko datuen erredukzio eta 

normalizaioaren ondoren, Pattersonen maparen interpretazio automatikoa (Shelx 86 

programa) 7 erabili zen. Lortutako egiturazko eredua, Shelx 76 8 programaren matrize 

osoko minimo karratuz afinatu zen. 

5 a. Kinss, M.; Sanders, J.K.M. J. Magn. Res. 1984, 56, 518-523; b. Hall, D.L.; Sanders, J.K.M. J. Am. 

Chem. Soc. 1980, 102, 5703-5711. 

6 Sanders, J.K.M.; Hunter, B.K. "Modern NMR Spectroscopy; 2nd Ed., Oxford University Press, Oxford, 

1993. 

7 Sheldrick, G.M. Acta Cryst., 1990, A46, 467. 

8 Sheldrick, G.M. "Shelx 76. Program for Crystal Structure Determination", University of Cambridge, 

Cambridge, 1976 

153


Ondorengo egokipenetan, parametro termiko anisotropikoak erabili ziren. Afinazio 

prozesuaren amaieran, dentsitate elektronikoen Fourier mapaz kokatu ziren hidrogeno 

atomak. Atomoen difusio-faktoreen koefizienteak eta ezohizko barreiatzearen balio 

adierazgarriak Kristalografiaren Nazioarteko Tauletatik 9 eskuratu dira. Bondla 10 eta 

Parst 11 izeneko programen bidez lotura-luzera, lotura-angeluak eta tortsio-angeluak 

bezalako parametro geometrikoak kalkulatu dira. Egituraren adierazpen grafikoa 

Ortep 12 programaz egin da. 

9 "International Tables for X-ray Crystallography", Kynoch Press, Birmingham, 1974, vol 4, p. 99-100 

eta 149.150. 

10 Stewart, J.M.; Kundell, F.A.; Baldwin, J.C. "The X-Ray 70 System. Computer Science Center", 

University of Maryland, College Park, M.A., USA, 1970. 

11 Nardelli, M. Comp. Chem., 1983, 7, 95. 

12 Johnson, C.K. Ortep. Report ORNL-3794. Oak Ridge National Laboratory, Tenneesee, 1965. 

154


2. Aitzindari b-amino eta b-sililzetonikoak. 

Heteroziklazio-erreakzioak. 

2.1. Aitzindarien prestaketa. 

2.1.1. Enaminozetonen sintesia. 

Me 2N 

R 

O 

2a 3-(N,N-Dimetilamino)-1-fenilprop-2-en-1-ona. Prozedura tipikoa. Abdullaren 13 

metodoaren bidez prestatu zen. Atmosfera geldopean, tolueno lehorretan (100 cm 3 ) 

irabiaturiko disolbaturiko 1a azetofenonari (10 g, 0,08 mol) DMFDMA (11 cm 3 , 0,1 

mol) tantaka gehitu zitzaion inguruko tenperaturan eragingailu magnetikoaz disoluzioa 

irabiatzen ari zela eta sorturiko nahastea birfluxuan berotu zen 12 orduz. Disolbatzailea 

hutsean lurrindu ondoren, hondakina metanoletan kristaldu zen, orratz horien itxurako 

2a enaminozetona (11,8 g, %80) lorturik, u.p. 87-90°C (Et2O)(Bibl. 14 90°C (EtOH)), Rf 

(%50 hexano/EtOAc) 0,1, nmax 1650 (C=O); dH 2,93 (3H, bs, NMe), 3,07 (3H, bs, 

NMe), 5,69 (1H, d, J 12,4, CH-CO), 7,34-7,46 (3H, m, H-3arom, H-4arom eta H-5arom), 

7,74 (1H, d, J 12,4, =CH-N) eta 7,87 (2H, dd, J 7,5,J 1,9, H-2arom, H-6arom); dC 37,1 

(NMe), 44,9 (NMe), 92,1 (CH-CO), 127,3, 128,0, 130,7 (Carom-H), 140,5 (Carom-C), 

155,1 (=CH-N) eta 188,5 (CO)(Aurkitua (%): C, 75,30; H, 7,42; N, 8,10. C11H13ONrako 

kalkulatua (%): C, 75,39; H, 7,48; N, 8,00). 

Prozedura berbera 1b 4-metoxiazetofenonari (0,750 g, 5 mmol) aplikaturik 2b 3- 

(N,N-dimetilamino)-1-(4-metoxifenil)prop-2-en-1-ona (0,717 g, %70) lortu zen, hauts 

zuri gisan, u.p. 94-96°C (Bibl. 15 92-93°C (EtOH)), Rf (%50 hexano/EtOAc) 0,1; dC 

37,4 (NMe), 45,0 (NMe), 55,2 (OMe) 91,6 (CH-CO), 113,2, 129,3, (Carom-H), 133,0 

13 Abdulla, R.F.; Fuhr, K.H. J. Org. Chem., 1979, 44, 835-839. 

14 Leonard, N.J.; Adamcik, J.A. J. Am. Chem. Soc. 1959, 81, 595-602. 

15 Gupton, J.T.; Colon, C.; Harrison, C. R.; Lizzi, M.J.; Polk, D.E. J. Org. Chem. 1980, 45, 4522-4524. 

155 

2a-i 

R 1 

R 2


(Carom-C), 155,0 (=CH-N), 161,8 (Carom-O) eta 187,3 (CO)(Aurkitua (%): C, 70,25; H, 

7,43; N, 6,75. C12H15O2N-rako kalkulatua (%): C, 70,21; H, 7,37; N, 6,83). 

Prozedura berbera 1l 16 desoxibentzoinari aplikatu zitzaionean 2e 3-(N,Ndimetilamino)-1-(3,4-dimetoxifenil)-2-fenilprop-2-en-1-ona 

17a,18 lortu zen (%90), u.p. 

114-116°C (Et2O), Rf (%20 hexano/EtOAc): 0,3; nmax 1620 (C=O); dH 2,75 (6H, s, 

NMe), 3,70 (3H, s, OMe), 3,85 (3H, s, OMe), 6,72 (1H, d, J 8,2, H-5'arom), 6,97 (1H, d, 

J 1,7, H-2'arom), 7,09 (1H, dd, J 8,2, 1,7, H-6'arom), 7,1-7,3 (5H, m, Harom), 7,47 (1H, s, 

=CH-N); dC 43,5 (NMe), 55,6, 55,7 (OMe), 109,5 (Carom-H), 111,4 (=C-CO), 112,5, 

122,7, 126,1, 132,0, 132,9 (Carom-H), 133,9, 138,0 (Carom-C), 147,7, 150,1 (Carom-O), 

152,9 (=CH-N), 193,2 (CO); (Aurkitua (%): C, 73,35; H, 6,65; N, 4,38. C19H21O3Nrako 


Prozedura berbera 1j 16 desoxibentzoinari aplikatu zitzaionean 2f 3-(N,Ndimetilamino)-2-(3,4-dimetoxifenil)-1-(2,3,4-trimetoxifenil)prop-2-en-1-ona 

17a,18 lortu 

zen (%67), u.p. 153-154°C (Et2O), Rf (%20 hexano/EtOAc): 0,1; nmax 1635 (C=O); dH 

2,77 (6H, s, NMe), 3,77 (3H, s, OMe), 3,79 (6H, s, OMe), 3,87 (6H, s, OMe), 6,7-6,8 

(3H, m, Harom), 7,0-7,1 (2H, m, H-2"arom eta H-6"arom), 7,41 (1H, s, =CH-N); dC 43,2 

(NMe), 55,7, 55,9, 60,8, 60,9 (OMe), 106,7, 110,3 (Carom-H), 112,9 (=C-CO), 115,2, 

123,2, 124,3 (Carom-H), 129,0, 129,8 (Carom-C), 141,8, 147,5, 147,9, 150,7, 153,6 

(Carom-O), 153,8 (=CH-N), 193,1 (CO); (Aurkitua (%): C, 65,65; H, 6,65; N, 3,35. 

C22H27O6N-rako kalkulatua (%): C, 65,82; H, 6,78; N, 3,49). 

Prozedura berbera 1m 16 desoxibentzoinari aplikatu zitzaionean 2g 3-(N,Ndimetilamino)2-fenil-1-(2,3,4-trimetoxifenil)prop-2-en-1-ona 

(%77) lortu zen hauts 

horixka gisan, u.p. 137-138 °C (Et2O), Rf (%20 hexano/EtOAc) 0,4; nmax 1640 (C=O); 

dH 2,60 (6H, s, NMe2), 3,78 (6H, s, OMe), 3,83 (3H, s, OMe), 6,64 (1H, d, J 8,5, H- 

5'arom), 6,87 (1H, d, J 8,5, H-6'arom), 7,11 (1H, s, =CH-N), 7,1-7,2 (5H, m, Harom); dC 

43,1 (NMe), 55,7, 60,6, eta 61,6 (OMe), 106,6, 113,1 (Carom-H), 123,1 (=C-CO), 

126,0, 127,2, eta 131,8 (Carom-H), 129,5, 136,4 (Carom-C), 141,5, 150,5 eta 153,5 

(Carom-O), 153,9 (=CH-N), 192,6 (CO)(Aurkitua (%): C, 70,43; H, 6,85; N, 4,07. 

C20H23O4N-rako kalkulatua (%): C, 70,35; H, 6,79; N, 4,10) 

16 a. Dyke, S.F.; Tiley, E.P.; White, A.W.C.; Gale, P. Tetrahedron 1975, 31, 1219-1222; b. Badía, D.; 

Dominguez, E.; Iriondo, C.; Martínez de Marigorta, E. Heterocycles 1986, 24, 1867-1871; c. Badía, D.; 

Carrillo, L.; Dominguez, E.; Cameno, A.G.; Martinez de Marigorta, E.; Vicente, T. J. Heterocycl. Chem., 

1990, 27, 1287-1292. 

17 a. Igartua, A. Doktorego Tesia, U.P.V.-E.H.U., 1994; b. SanMartín, R.; Martinez de Marigorta, E.; 

Dominguez, E. Tetrahedron, 1994, 50, 2255-2264. 

18 Domínguez, E.; Martinez de Marigorta, E.; Olivera, R.; SanMartin, R. Synlett, 1995, 955-956. 

156


Prozedura berbera 1h 16 desoxibentzoinari aplikatu zitzaionean 2h 3-(N,Ndimetilamino)-1-(3,4-dimetoxifenil)-2-(3,4,5-trimetoxifenil)prop-2-en-1-ona 

17a,18 lortu 

zen (%70), u.p. 116-118°C (Et2O) , Rf (%20 hexano/EtOAc): 0,2; nmax 1630 (C=O); dH 

2,75 (6H, s, NMe), 3,75 (3H, s, OMe), 3,76 (6H, s, OMe), 3,80 (3H, s, OMe), 3,85 (3H, 

s, OMe), 6,36 (2H, s, H-2"arom eta H-6"arom), 6,75 (1H, d, J 8,2, H-5'arom), 7,03 (1H, s, 

J 1,6, H-2'arom), 7,09 (1H, dd, J 8,2, 1,6, H-6'arom), 7,33 (1H, s, =CH-N); dC 43,3 

(NMe), 55,6, 55,7, 55,9, 60,7 (OMe), 109,2, 109,6 (Carom-H), 111,5 (=C-CO), 112,1, 

122,4 (Carom-H), 133,1, 134,0 (Carom-C), 136,4, 147,9, 150,4, 152,4 (Carom-O), 153,2 

(=CH-N), 193,4 (CO); (Aurkitua (%): C, 66,05; H, 6,50; N, 3,25. C22H27O6N-rako 

kalkulatua (%): C, 65,82; H, 6,78; N, 3,49) 

Prozedura berbera 1o 16 desoxibentzoinari aplikatu zitzaionean 2i 3-(N,Ndimetilamino)-1-(2,3,4-trimetoxifenil)-2-(3,4,5-trimetoxifenil)prop-2-en-1-ona 

(%88) 

hauts horixka gisan lortu zen, u.p. 139-141 °C (Et2O); Rf (%20 hexano/EtOAc) 0,1; 

nmax 1635 (C=O); dH 2,67 (6H, s, NMe2), 3,77 (9H, s, OMe), 3,81 (6H, s, OMe), 3,85 

(3H, s, OMe), 6,39 (2H, s, H-2''arom eta H-6''arom), 6,58 (1H, d, J 8,5, H-5'arom), 6,87 

(1H, d, J 8,5, H-6'arom), 7,07 (1H, s, =CH-N); dC 43,3 (NMe), 55,9, 60,6, 60,7, eta 61,8 

(OMe), 106,7, 109,1 (Carom-H), 113,3 (=C-CO), 123,1 (Carom-H), 129,5, 131,9 (Carom- 

C), 136,4, 141,8, 150,7, 152,2, eta 153,7 (Carom-O), 154,1 (=CH-N), 192,9 

(CO)(Aurkitua (%): C, 63,96; H, 6,84; N, 3,25. C23H29O7N-rako kalkulatua (%): C, 

64,01; H, 6,78; N, 3,25) 

2c 1,2-Difenil-3-(N,N-dimetilamino)prop-2-en-1-ona. Prozedura tipikoa. Eragingailu 

magnetikoz hornitutiko matrazean eta atmosfera geldopean, tolueno lehorretan (200 

cm 3 ) disolbaturiko 1d bentzil fenil zetonari (5 g, 25 mmol) DMFDMA (4 cm 3 , 30 

mmol) tantaka gehitu zitzaion inguruko tenperaturan. Tenperatura berean 12 orduz 

eragin ondoren, DMFDMA (0,1 cm 3 , 0,8 mmol) gehitu zen eta nahastea 50°C-tan 

berotu zen 24 orduz. Ildo honetatik, egunero DMFDMA (0,1 cm 3 , 0,8 mmol) gehitu eta 

tenperatura 15°C altuagotu zen 5 egunetan zehar, harik eta bostgarren egunean, 

erreakzioa amaitua zela behatuta (gfk-ren bidez egiaztatua), disolbatzailea hutsean 

lurrindu eta hondakina dietil eterretan kristaldu zen arte. 1c Enaminozetona 19 (5,6 g, 

%89) hauts hori moduan lortu zen, u.p. 124-126°C (Et2O)(Bibl. 16 124-126°C(MeOH)) 

19 Arriortua, M.I.; Urtiaga, M.K.; Domínguez, E.; Igartua, A.; Iriondo, C.; Solans, X. Acta Cryst. 1992, 

C48, 528-530. 

157


Prozedura berbera 1d zetonari 16 (11 g, 35 mmol) aplikatu zitzaionean 2d 3-(N,Ndimetilamino)-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)prop-2-en-1-ona 

17 (12,5 g, %95) lortu zen, 

hauts horixka gisan, u.p. 153-154°C (Et2O), Rf (%50 hexano/EtOAc) 0,1; nmax 1635 

(C=O); dH 2,77 (6H, s, NMe), 3,77 (3H, s, OMe), 3,79 (3H, s, OMe), 3,89 (6H, s, 

OMe), 6,68-6,80 (4H, m, H-2"arom, H-5"arom, H-5'arom, H-6"arom), 7,05-7,10 (2H, m, 

H-2'arom, H-6'arom) eta 7,41 (1H, s, =CH-N); dC 43,1 (NMe), 55,5 (MeO), 109,4, 110,3 

(Carom-H), 111,0 (=C-CO), 112,1, 115,1, 122,3, 124,2 (Carom-H), 130,1, 133,9 (Carom- 

C), 152,8 (=CH-N), 193,3 (CO)(Aurkitua (%): C, 68,05; H, 7,0; N, 3,6. C21H25O5Nrako 


2.1.2. Adamsen katalizatzaileaz eginiko hidrogenazioaren 

bidezko erredukzio konjokatua. 

R 

O 

158 

3a-b 

NMe 2 

3a 3-(N,N-Dimetilamino)-1-fenilpropanona. Prozedura tipikoa. Azido azetiko 

glazialetan (20 cm 3 ) disolbaturiko 2a enaminozetonaz (1g, 5,7 mmol) eta aurrez 

erreduzitutako Adamsen katalizatzaileaz (0,03 g PtO2-tik ekoiztua) osoturiko nahasketa 

4 orduz hidrogenatu zen (PH2 = 3 atm). Nahastea iragazi zen, iragazia NaOH disoluzioaz 

(0,5 mol·dm-3 uretan) basikotu zen (pH~9), eta diklorometanoz (3 x 30 cm3 ) erauzi zen. 

Erauzi organikoak sodio sulfato anhidroz lehortu ziren eta disolbatzailea hutsean 

lurrinduta, 3a b-aminozetona (0,7 g, %70) lortu zen, olio kolorge moduan, (Bibl. 20 31- 

33°C (EtOH)), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,15; nmax 1690 (C=O); dH 2,29 (6H, s, NMe), 

2,77 (2H, t, J 7,3, CH2-N), 3,16 (2H, t, J 7,3, CH2-CO), 7,40-7,59 (3H, m, H-3arom, H- 

4arom eta H-5arom) eta 7,94-7,98 (2H, m, H-2arom, H-6arom); dC 30,3 (CH2–N), 45,4 

(NMe2), 54,3 (CH2-CO), 128,0, 128,6, 133,1 (Carom-H), 136,9 (Carom-C) eta 199,1 

(CO)(Aurkitua (%): C, 74,46; H, 8,61; N, 8,00. C11H15ON-rako kalkulatua (%): C, 

74,53; H, 8,53; N, 7,91). 

20 Ashley, J.N.; Berg, S.S. J. Chem. Soc. 1959, 3725-3727.


Prozedura berbera 2b enaminozetonari (0,080 g, 0,4 mmol) aplikaturik, 3b 3-(N,Ndimetilamino)-1-(4-metoxifenil)propanona 

(0,060 g, %60) eskuratu zen, olio kolorge 

moduan, (Bibl. 21 32-33°C (EtOH)), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,15; nmax 1690 (C=O); 

dH 2,29 (6H, s, NMe), 2,76 (2H, t, J 7,3, CH2-N), 3,11 (2H, t, J 7,3, CH2-CO), 3,85 

(3H, s, MeO), 6,92 (2H, dd, J 8,9, J 2,1, H-3arom, H-5arom) eta 7,93 (2H, dd, J 8,9, J 

2,1, H-2arom, H-6arom)(Aurkitua (%): C, 69,43; H, 8,35; N, 6,86. C12H17O2N-rako 

kalkulatua (%):C, 69,52; H, 8,27; N, 6,76) 

Prozedura berbera 2c enaminozetonari aplikaturik, 1c bentzilfenilzetona 22 (%42) 

isolatu ahal zeneko produktuen nahaste bereizkaitza lortu zen. 

Prozedura berbera 2d enaminozetonari aplikaturik, ondoko hidrogenolisi produktuez 

osoturiko nahasketa bereizkaitza eskuratu zen: 1d 3,4-dimetoxibentzil-3,4dimetoxifenilzetona 

16,17b (%16) eta 5a 1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)propan-1-ona 23 

(%11), u.p. 124-127°C (MeOH)(Bibl. 23 126-127°C (MeOH)). 

2.1.3. LAH-aren bidezko erredukzio konjokatua. 

R 

O 

159 

3a-b 

NMe 2 

3a 3-(N,N-Dimetilamino)-1-fenilpropanona. Prozedura tipikoa. Atmosfera geldopean 

eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 2a enaminona (0,23 g, 1,3 mmol) 

solidoa, aldez aurretik THF lehorretan (50 cm 3 ) prestaturiko LAH-aren (0,15 g, 4 

mmol) suspentsio irabiatuaren gainean gehitu zen 0°C-tan. Inguruko tenperaturara 

emeki helduta eta 12 orduz irabiatu ondoren, nahastea 0°C-tara hoztu eta etil azetatoa (7 

cm 3 ) tantaka, eta segituan ura (7 cm 3 ) gehitu ziren. Nahastea iragazi zen, eta iragazia 

hutsean kontzentratu zen. Hondakina HCl (1 mol·dm -3 uretan) disoluzioaz pH 2-ra 

azidotu zen, hexanoz garbitu eta fase urtsua pH 9-ra amonio hidroxido disoluzioaz 

basikotu zen. Disoluzio urtsu hau diklorometanoz (3 x 30 cm 3 ) erauzi zen, eta erauzi 

basikoak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren, 3a baminozetona 

(0,14 g, %60) lorturik. 

21 Gupton, J.T.; Colon, C.; Harrison, C.R.; Lizzi, M.J.; Polk, D.E. J. Org. Chem. 1980, 45, 4522-4524. 

22 Okumura, Y.; Masui, S. J. Org. Chem., 1965, 30, 2060-2062. 

23 Sotomayor, N.; Vicente, T.; Dominguez, E.; Lete, E.; Villa, M-J Tetrahedron, 1994, 50, 2207-2218.


Prozedura berbera 2b (90 g, 0,44 mmol) enaminozetonari aplikaturik, 3b 3-(N,Ndimetilamino)-1-(4-metoxifenil)propanona 

(0,072 g, %65) eskuratu zen. 

R 

R 

Me 2N 

O 

R 

R 

3c-d 4c-d 

Prozedura berbera 2c enaminozetonari (1g, 4 mmol) aplikatuta, ondoko produktuak 

eskuratu ziren: 

1,2-Difenil-3-(N,N-dimetilamino)propanona 3c (%55), metanoletan kristalduriko 

hidrokloruroaren u.p. 164-165°C (EtOH)(Bibl. 24 165-168°C (EtOAc)), Rf (%10 

EtOAc/CH2Cl2) 0,1; nmax 1690 (C=O); dH 2,29 (6H, s, NMe), 2,64 (1H, dd, J 12,3, J 

4,6, CHaHb-N), 3,44 (1H, dd, J 12,3, J 9,0, CHaHb-N), 4,93 (1H, dd, J 9,0, J 4,6, CH- 

CO), 7,17-7,55 (8H, m, Harom) eta 7,99 (2H, d, J 7,3, H-6'arom, H-2'arom); dC 46,6 

(NMe2), 51,0 (CH-CO), 62,5 (CH2-N), 127,5, 128,2, 128,3, 1128,6, 129,1 (Carom-H), 

132,0 (Carom-C), 133,0 (Carom-H),137,5 (Carom-C) eta 198,0 (CO); m/z 254,2 (M + , 37), 

208,1(66), 196,1(69), 178,1(21), 165,1(90)148,1(45), 133,1(38), 118,0(44), 105,0(55), 

91,1(30), 77,0(50), 58,1(100), 51,9(29), 42,0(30)(Aurkitua (%): C, 80,30; H, 7,81; N, 

5,61. C17H19ONH-rako kalkulatua (%): C, 80,27; H, 7,93; N, 5,51). 

4c 1,2-Difenilprop-2-en-1-ona 25 (%43), u.p. 28-29°C (Et2O)(Bibl. 25 28-30°C (EtOH)) 

Prozedura berbera 2d enaminozetonari (1,5 g, 4,1 mmol) aplikatuta, ondoko 

produktuak eskuratu ziren: 

3-(N,N-Dimetilamino)-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)propanona 3d (%35), 

hidrokloruroaren u.p. 214-216°C (EtOH), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,1; nmax 1690 

(C=O); dH 2,26 (6H, s, NMe), 2,53 (1H, dd, J 12,3, J 4,6, CHaHb-N, ), 3,32 (1H, dd, J 

12,3, J 9,0, CHaHb-N), 3,81 (3H, s, OMe), 3,85 (3H, s, OMe), 3,88 (6H, s, OMe), 4,74 

(1H, dd, J 9,0, J 4,6, CH-CO), 6,76-6,89 (4H, m, Harom), 7,53 (1H, d, J 1,9, H-2'arom) 

eta 7,65 (1H, dd, J 8,4, J 1,9, H-6'arom); dC 45,9 (NMe2), 50,9 (CH-CO), 55,4, 55,5, 

55,6, 55,7 (OMe), 63,2 (CH2-N), 109,6, 110,4, 110,5, 111,1, 120,2, 122,9, (Carom-H), 

24 Sasaki, T., Kanematsu, K.; Minamoto, K.; Fujimura, H. Chem. Pharm. Bull. 1964, 12, 191-196. 

25 La Londe, R. T.; Florence, R. A.; Horestein, B.A.; Fritz, R. C. J. Org. Chem. 1985, 50, 85-89. 

160 

R 

R 

O 

R 

R


129,9, 131,0 (Carom-C), 147,8, 148,6, 148,9, 152,8 (Carom-O) eta 197,5 (CO)(Aurkitua 

(%): C, 67,43; H, 7,35; N, 3,85. C21H27O5N-rako kalkulatua (%): C, 67,53; H, 7,29; N, 

3,75). 

1,2-Bis-(3,4-dimetoxifenil)prop-2-en-1-ona 4d (%55), u.p. 85-87°C (EtOH)(Bibl. 18 

85-87°C (MeOH)), Rf (%50 hexano/EtOAc) 0,9; nmax 1650 (C=O); dH 3,86 (3H, s, 

OMe), 3,88 (3H, s, OMe) 3,89 (6H, s, OMe) 5,47 (1H, s, =CHaHb), 5,91 (1H, s, 

=CHaHb), 6,82 (1H, d, J 8,1, H-5'arom), 6,84 (1H, d, J 8,4, H-5"arom), 6,96 (1H, dd, J 

8,4, J 1,8, H-6"arom), 6,99 (1H, d, J 1,8, H-2"arom), 7,51 (1H, d, J 2,1, H-2'arom) eta 

7,55 (1H, dd, J 8,1, J 2,1, H-6'arom); dC 55,9, 56,1 (OMe), 109,6, 109,8, 111,1, 111,3 

(Carom-H), 117,3 (=CH2), 119,7, 125,7 (Carom-H), 129,9, 130,0 (Carom-C), 147,9, 

148,9, 149,4 (Carom-O), 153,5 (C=CH2), 196,6 (CO)(Aurkitua (%): C, 69,39; H, 6,16. 

C19H20O5-rako kalkulatua (%): C, 69,48; H, 6,14) 

2.1.4. R2NH-Aluminaren bidezko adizio konjokatua. 

MeO 

MeO 

Me 2N 

3d 3-(N,N-Dimetilamino)-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)propanona. Prozedura tipikoa. 

Alumina neutroa (0,2 g) eta dimetilamina urtsua (%40, 5 cm 3 ) gehitu zitzaizkion 

toluenotan (20 cm 3 ) disolbaturiko 4d enonari (1g, 3 mmol) 25°C-tan. Tenperatura 

berean 12 orduz irabiatu ondoren, disolbatzailea hutsean lurrindu zen (T


MeO 

MeO 

N 

4d Enona berari (1g, 3 mmol) prozedura bera aplikatuta baina dimetilamina urtsuaren 

ordez pirrolidina urtsua (%40, 5 cm 3 ) erabili zenean, 3e 1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)-3- 

(N-pirrolidinil)propanona (1,21g, %99) eskuratu zen, olio kolorge moduan, Rf (%10 

EtOAc/CH2Cl2) 0,1; nmax 1690 (C=O); dH 1,70-1,74 (4H, m, CH2-CH2N), 2,49-2,52 

(4H, m, CH2-CH2N), 2,77 (1H, dd, J 12,3, J 4,6, CH-CHaHb-N), 3,50 (1H, dd, J 12,3, J 

9,0, CH-CHaHb-N), 3,82 (3H, s, OMe), 3,86 (3H, s, OMe), 3,90 (6H, s, OMe), 4,82 

(1H, dd, J 9,0, J 4,6, CH-CO), 6,75-6,91 (4H, m, Harom), 7,57 (1H, d, J 1,9, H-2'arom) 

eta 7,78 (1H, dd, J 8,4, J 1,9, H-6'arom); dC 23,3 (C-2pirrolidina), 51,7 (CH-CO), 54,4 (C- 

1pirrolidina), 55,7, 55,8, 55,9 (OMe), 59,3 (CH2-N), 109,4, 110,6, 111,2, 117,2, 120,4, 

123,2 (Carom-H), 129,6, 131,0 (Carom-C), 148,0, 148,8, 149,1, 153,1 (Carom-O) eta 

197,5 (CO)(Aurkitua (%): C, 69,20; H, 7,36; N, 3,70, C23H29O5N-rako kalkulatua (%): 

C, 69,14; H, 7,32; N, 3,51). 

O 

3e 

162 

OMe 

OMe 

2.1.5. LAH-R2NH-Aluminaren bidezko erredukzio 

konjokatua. 

R 

R 

Me2N 

O 

3c-d 

3c 1,2-Difenil-3-(N,N-dimetilamino)propanona . Prozedura tipikoa. Eragingailu 

magnetikoz hornitutiko matrazean eta atmosfera geldopean 4c enaminona (0,23 g, 0,9 

mmol) solidoa, aldez aurretik THF lehorretan (50 cm 3 ) prestaturiko LAH-aren (0,15 g, 

4 mmol) suspentsio irabiatuaren gainean gehitu zen 0°C-tan. Nahastea inguruko 

tenperaturara emeki heldu zela, 12 orduz irabiatu ondoren, alumina neutroa (0,4 g) eta 

dimetilamina urtsua (%40, 5 cm 3 ) gehitu ziren. 

R 

R


Inguruko tenperaturako irabiaketa 3 egunetan zehar segitu zen, orduan nahastea 0°Ctara 

hoztu eta EtOAc (7 cm 3 ) lehendabizi eta segituan ura (7 cm 3 ) gehitu ziren. LAHaren 

bidezko erredukzioetan deskribaturiko elaborazioa aplikatuz 3c b-aminozetona 

(0,22 g, %96) eskuratu zen hauts txuri gisan. 

Prozedura berbera 2d enaminozetonari aplikatuta (1,50 g, 4,1 mmol) 3d 3-(N,Ndimetilamino)-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)propanona 

(1,46 g, %97) lortu zen. 

2.1.6. LAH-CuI nahasketaren bidezko erredukzio-saioak. 

R 

R 

163 

O 

4c-d 

4d 1,2-bis-(3,4-Dimetoxifenil)prop-2-en-1-ona . Prozedura tipikoa. Eragingailu 

magnetikoz hornituriko matrazean eta atmosfera geldopean LAH (0,08 g, 2 mmol), 

aldez aurretik THF lehorretan (50 cm 3 ) prestaturiko CuI-aren (0,1g, 0,5 mmol) 

suspentsio irabiatuaren gainean gehitu zen 0°C-tan. Berehala burbuilatze labur batez 

lagunduriko kolore beltz sakona behatu zen. Irabiaketa tenperatura berean hiru 

minututan mantendu ondoren, THF lehorretan (10 cm 3 ) disolbaturiko 2d 

enaminozetona (0,2 g, 0,5 mmol) gehitu zen eta nahastea 5 minututan erreakzionatzen 

utzi zen. Orduan EtOAc (5 cm 3 ) eta segituan ura (5 cm 3 ) gehitu ziren. Nahasketa 

iragazi zen eta solidoa dietil eterraz garbitu zen. Iragazia eta disoluzio organiko batuak 

sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren, 4d enona (0,17 g, %99) 

lorturik. 

Prozedura berbera 3c enaminozetonari (0,200 g, 0,8 mmol) aplikatu zitzaionean, 4c 

1,2-difenil-prop-2-en-1-ona (0,162 g, %98) lortu zen. 

R 

R


2.1.7. LAH-CuI-R2NH-Aluminaren bidezko erredukzio 

konjokatua. 

R 

R 

Me 2N 

O 

3c-d 

1,2-Difenil-3-(N,N-dimetilamino)propanona 3c. LAH-CuI nahasketaren bidezko 

erredukzioetan bezala, 2c enaminozetona (0,13 g, 0,5 mmol), aldez aurretik THF 

lehorretan (50 cm 3 ) prestaturiko CuI-ren (0,1 g, 0,5 mmol) eta LAH-ren (0,08 g, 2 

mmol) suspentsio irabiaturen gainean gehitu zen 0°C-tan. Tenperatura berean 30 

minutuz irabiatu ondoren, alumina neutroa (0,26 g) eta dimetilamina urtsua (%40, 0,25 

cm 3 ) gehitu ziren, nahastea inguruko tenperaturan hiru egunetan irabiatzen utzi zelarik. 

LAH-aren bidezko erredukzioetan deskribaturiko elaborazioa aplikatuta 3c baminozetona 

(0,12 g, %97) lortu zen. 

Prozedura berbera 2d enaminozetonari (0,200 g, 0,54 mmol) aplikatuta, 3d 3-(N,Ndimetilamino)-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)propanona 

(0,197 g, %98) lortu zen. 

2.1.8. R2NH-Alumina nahasketaz eginiko Mannich 

erreakzioa. 

R 5 

R 6 

R 4 

R 7 

O 

164 

NMe2 

3j 3-(N,N-Dimetilamino)-2-(3,4-dimetoxifenil)-1-(2,3,4-trimetoxifenil)propanona. 

Prozedura tipikoa. Eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean eta inguruko 

tenperaturan, formaldehidoa (0,02 g, 0,19 mmol) eta dimetilamonio kloruroa (0,015 g, 

0,19 mmol), etanoletan (50 cm 3 ) disolbaturiko 1j desoxibentzoinari 17 (0,05 g, 0,14 

mmol) gehitu zitzaizkion. 

3c-j 

R 3 

R 

R 

R 1 

R 2


Nahastea birfluxuan ordubetez berotu eta inguruko tenperaturara hoztu ondoren, 

dimetilamina urtsua (%40, 0,5 cm 3 ) gehitu zen tantaka. Nahastea berriro berotu zen 

birfluxuan 2 ordutan, eta inguruko tenperaturara hoztu ondoren, alumina neutroa (0,1 g) 

eta dimetilamina urtsua (%40, 0,25 cm 3 ) gehitu ziren, 3 egunetan inguruko tenperaturan 

nahasketa irabiaten utzi zelarik. Nahastea iragazi zen eta iragazia hutsean kontzentratu 

zen. LAH-aren bidezko erredukzioetan deskribaturiko elaborazioa aplikatuta 3j baminozetona 

(0,04 g, %65) lortu zen, olio kolorge moduan Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 

0,1; nmax 1685 (C=O); dH 2,26 (6H, s, NMe), 2,54 (1H, dd, J 12,3, J 4,6, CHaHb-N), 

3,25 (1H, dd, J 12,3, J 9,0, CHaHb-N), 3,81 (3H, s, OMe), 3,82 (3H, s, OMe), 3,83 (3H, 

s, OMe), 3,84 (3H, s, OMe), 3,85 (3H, s, OMe), 4,85 (1H, dd, J 9,0, J 4,6, CH-CO), 

6,60-6,9 (4H, m, Harom) eta 7,3 (1H, d, J 8,8, H-6'arom)(Aurkitua (%): C, 65,39; H, 


Prozedura berbera 1c,d,f,g,h eta i 16 desoxibentzoinei aplikatuta (0,5 mmol eskalako 

erreakzioak), dagozkien 3c,d,f,g,h eta i b-aminozetona diarilikoak lortu ziren: 

3c 1,2-Difenil-3-(N,N-dimetilamino)propanona (%87). 

3d 3-(N,N-Dimetilamino)-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)propanona (%70). 

3f 2-(4-Bentzil-3-metoxifenil)-3-(N,N-dimetilamino)-1-(3,4-dimetoxifenil)propanona 

(%60) olio kolorge moduan, Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,1; nmax 1680 (C=O); dH 2,28 

(6H, s, NMe), 2,55 (1H, dd, J 12,3, J 4,6, CHaHb-N), 3,30 (1H, dd, J 12,3, J 9,0, 

CHaHb-N), 3,86 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 3,90 (3H, s, OMe), 4,80 (1H, dd, J 

9,0, J 4,6, CH-CO), 5,08 (2H, s, CH2-Ph), 6,79-7,00 (4H, m, Harom), 7,30-7,40 (5H, m, 

Harom-Bn), 7,55 (1H, d, J 1,9, H-2'arom) eta 7,64 (1H, dd, J 8,4, J 1,9, H- 

6'arom)(Aurkitua (%): C, 74,69; H, 7,27; N, 3,31. C27H31O4N-rako kalkulatua (%): C, 

74,79; H, 7,21; N, 3,23). 

3g 2-(2-Bromo-4,5-dimetoxifenil)-3-(N,N-dimetilamino)-1-(3,4-dimetoxifenil) 

propanona (%25) olio kolorge moduan, Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,1; nmax 1675 

(C=O); dH 2,31 (6H, s, NMe), 2,45 (1H, dd, J 12,3, J 4,6, CHaHb-N), 3,19 (1H, dd, J 

12,3, J 9,0, CHaHb-N), 3,77 (3H, s, OMe), 3,80 (3H, s, OMe), 3,82 (3H, s, OMe), 3,84 

(3H, s, OMe), 5,24 (1H, dd, J 9,0, J 4,6, CH-CO), 6,75-7,12 (3H, m, Harom), 7,58 (1H, 

d, J 1,9, H-2'arom) eta 7,71 (1H, dd, J 8,4, J 1,9, H-6'arom)(Aurkitua (%): C, 55,86; H, 

5,87; N, 3,13; Br, 17,5. C21H26O5NBr-rako kalkulatua (%): C, 55,86; H, 5,81; N, 3,10). 

3h 3-(N,N-Dimetilamino)-1-(3,4-dimetoxifenil)-2-(3,4,5-trimetoxifenil)propanona 

(%60) olio arre moduan, Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,1; nmax 1690 (C=O); dH 2,26 (6H, 

s, NMe), 2,53 (1H, dd, J 12,3, J 4,6, CHaHb-N), 3,36 (1H, dd, J 12,3, J 9,0, CHaHb-N), 

3,77 (3H, s, OMe), 3,80 (3H, s, OMe), 3,83 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 3,90 (3H, 

s, OMe), 4,72 (1H, dd, J 9,0, J 4,6, CH-CO), 6,53 (1H, s, H-2"arom or H-6"arom), 6,54 

165


(1H, s, H-6"arom or H-2"arom), 6,84 (1H, d, J 1,9, H-2'arom), 7,58 (1H, d, J 8,4, H- 

5'arom) eta 7,65 (1H, dd, J 8,4, J 1,9, H-6'arom)(Aurkitua (%): C, 65,56; H, 7,25; N, 

3,39. C22H29O6N-rako kalkulatua (%): C, 65,48; H, 7,25; N, 3,47). 

3i 3-(N,N-Dimetilamino)-1-(2,3-dimetoxifenil)-2-(3,4-dimetoxifenil)propanona (%61) 

olio kolorge moduan, Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,1; nmax 1680 (C=O); dH 2,25 (6H, s, 

NMe), 2,53 (1H, dd, J 12,3, J 4,6, CHaHb-N), 3,32 (1H, dd, J 12,3, J 9,0, CHaHb-N), 

3,80 (3H, s, OMe), 3,84 (3H, s, OMe), 3,88 (6H, s, OMe), 4,72 (1H, dd, J 9,0, J 4,6, 

CH-CO), 6,73-6,89 (4H, m, Harom), 7,53 (1H, d, J 8,3, H-4'arom or H-5'arom) eta 7,63 

(1H, dd, J 8,4, J 1,9, H-6'arom)(Aurkitua (%): C, 67,60; H, 7,25; N, 3,71. C21H27O5Nrako 


Prozedura berbera 1k desoxibentzoinari 17 aplikatu zitzaionean 6 3-(N,Ndimetilaminometil)-7,8,3',4'-tetrametoxiisoflavanona 

lortu zen (%92), u.p. 126-127°C 

(EtOH)(Bibl. 18 125-127°C), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,3; nmax 1670 (C=O); dH 2,12 

(6H, s, NMe), 2,65 (1H, d, J 13,7, CHaHb-N), 3,18 (1H, d, J 13,7, CHaHb-N), 3,80 (6H, 

s, OMe), 3,84 (3H, s, OMe), 3,85 (3H, s, OMe), 4,74 (1H, d, J 12,4, H-2eq), 5,21 (1H, 

d, J 12,4, H-2ax), 6,56 (1H, d, J 8,9, H-6arom), 6,76 (1H, d, J 8,4, H-5'arom), 7,01 (1H, d, 

J 2,2, H-2'arom), 7,11 (1H, dd, J 2,2, J 8,4, H-6'arom) eta 7,66 (1H, d, J 8,9, H-5arom); dC 

47,6 (NMe2), 52,3 (C-3), 55,7, 55,8, 56,1, 61,0 (OMe), 64,5 (C-2), 71,8 (CH2-N), 

105,5, 110,3, 110,9 (Carom-H), 115,4 (Carom-C), 119,1 (Carom-H), 123,9, 129,2 (Carom- 

C), 136,3, 148,4, 148,8, 154,7 (Carom-O), 158,3 (Carom-H), 192,4 (CO)(Aurkitua (%): 

C, 65,69; H, 6,86; N, 3,47. C22H27O6N-rako kalkulatua (%): C, 65,82; H, 6,78; N, 

3,49). 

Prozedura berbera 1d desoxibentzoinari 16 (1g, 3,2 mmol) aplikatu zitzaionean baina 

dimetilamina urtsuaren ordez pirrolidina urtsua (%40) erabili zenean, 3e 1,2-bis-(3,4dimetoxifenil)-3-(N-pirrodinil)propanona 

(0,89 g, %70) lortu zen olio kolorge 

moduan. 

2.1.9. b-Sililzetonen sintesia 

166


R 2 

R 2 

PhMe 2Si 

167 

O 

7a-b 

7b 3-Dimetil(fenil)silil-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)propan-1-ona . Prozedura tipikoa. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, aldez aurretik 

THF lehorretan (25 cm 3 ) prestaturiko litio metalaren (shots, 0,572 g, 82 mmol, hexanoz 

eta THF-z aurretik garbitua) suspentsio irabiatuaren gainean dimetilfenilsilil kloruroa 

(4,26 g, 25 mmol) emeki gehitu zen 0°C-tan. Irabiaketa tenperatura berean 4 orduz 

mantendu ondoren, nahasteak kolore gorri iluna hartu zuen. Orduan -18°C-tan gorde 

zen 24 ordutan, eta Whitesidesen 26 metodoaz baloratuta (HCl 0,1 mol·dm -3 , CH2Br2), 

PhMe2SiLi organolitikoaren kontzentrazioa 0,26 mol·dm -3 zela egiaztatu zen. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, aldez 

aurretik THF lehorretan (5 cm 3 ) prestaturiko CuCN-aren (0,070 g, 0,78 mmol) 

suspentsio irabiatuaren gainean aipaturiko PhMe2SiLi organolitikoa (5,76 cm 3 , 1,5 

mmol) gehitu zen 0°C-tan. Irabiaketa tenperatura berean 30 minututan mantendu 

ondoren, nahastea -78°C-tara hoztu eta poliki-poliki THF lehorretan (5 cm 3 ) 

disolbaturiko 4d enona (0,217 g, 0,66 mmol) gehitu zen. Irabiaketa -78°C-tan 4 orduz 

mantendu eta gero, nahastea inguruko tenperaturara epeltzen utzi zen eta amonio 

kloruroaren ur-disoluzio asea (8 cm 3 ) gehitu zen. Nahastea Celita-n © zehar iragazi zen, 

dietil eterrez (20 cm 3 ) eta diklorometanoz (10 cm 3 ) garbitu zelarik. Faseak banatu eta 

urtsua dietil eterrez (3 x 10 cm 3 ) eta diklorometanoz (3 x 10 cm 3 ) erauzi zen. Geruza 

organiko batuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. 

Hondakina Flash kromatografiaz (%10 EtOAc/hexano nahasketa eluitzaile gisa 

erabilita) purifikatu zen, 7b b-sililzetona (0,181 g, %59) olio kolorge moduan lorturik, 

Rf (%5 EtOAc/hexano) 0,3; nmax 1670 (C=O); dH 0,13 (3H, s, SiMe), 0,15 (3H, s, 

SiMe), 1,43 (1H, dd, J 7,7, J 14,7, CHaHb-Si), 1,72 (1H, dd, J 7,7, J 14,7, CHaHb-Si), 


t,J 7,6, CH-CH2-Si), 6,68-6,77 (4H, m, Harom), 7,28-7,33 (3H, m, Harom) eta 7,42-7,50 

(4H, m, Harom); dC -2,7, -2,5 (SiMe), 21,1 (CH2-Si), 47,9 (CH-CO), 55,6, 55,8, 55,9 

(OMe), 109,7, 109,8, 109,9, 110,7, 110,8, 111,0, 120,3, 122,8, 127,5, 128,7, 133,5 

(Carom-H), 134,0, 138,5, 139,1 (Carom-C), 147,8, 148,7, 148,9, 152,8 (Carom-O) eta 

198,8 (CO) (Aurkitua (%): C, 69,72; H, 6,99. C27H32O5Si-rako kalkulatua (%): C, 

69,79; H, 6,95). 

26 Ager, D.J.; Fleming, I.; Patel, S.K. J. Chem. Soc. Perkin Trans. I, 1981, 2520-2526. 

R 1 

R 1


Prozedura berbera 4c enonari aplikatuta 7a 1,2-Difenil-3-dimetil(fenil)sililpropan-1ona 

(%51) lortu zen, olio kolorge moduan, Rf (%5 EtOAc/hexano) 0,4; nmax 1680 

(C=O); dH 0,12 (3H, s, SiMe), 0,16 (3H, s, SiMe), 1,46 (1H, dd, J 7,5, J 14,8, CHaHb- 

Si), 1,82 (1H, dd, J 7,5, J 14,8, CHaHb-Si), 4,64 (1H, t,J 7,5, CH-CH2-Si), 7,18-7,52 

(13H, m, Harom) eta 7,85-7,89 (2H, m, Harom); dC -2,7, -2,4 (SiMe), 21,2 (CH2-Si), 49,1 

(CH-CO), 125,9, 126,8, 127,7, 128,1, 128,3, 128,5, 128,7, 128,9, 129,5, 132,6, 133,6 

(Carom-H), 136,5, 138,5, 141,2 (Carom-C) eta 200,2 (CO) (Aurkitua (%): C, 80,22; H, 

7,01. C23H24OSi-rako kalkulatua (%): C, 80,19; H, 7,03). 

2.1.10. a-Bromazio saioak. 

1. Metodoa. 26 Prozedura tipikoa. Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz 

hornituriko matrazean, emeki-emeki bromo (CCl4-tan 1 mol·dm -3 disoluzioaren 1,4 

cm 3 , 1,4 mmol), karbono tetraklorurotan (10 cm 3 ) disolbaturiko 7b b-sililzetonari 

(0,578 g, 1,24 mmol) gehitu zitzaion inguruko tenperaturan. Tenperatura berean 5 

minutuz irabiatu ondoren, CCl4 (40 cm 3 ) gehitu zen, eta urez (2 x 15 cm 3 ), sodio 

tiosulfatoz (uretan disolbaturiko %10 disoluzioaren 2 x 20 cm 3 ), sodio bikarbonatoaren 

ur-disoluzio aseaz (2 x 10 cm 3 ), eta berriro urez (2 x 15 cm 3 ) garbitu zen. Geruza 

organikoa sodio sulfato anhidroz lehortu zen eta disolbatzailea hutsean lurrindu zen. 

Hondakina Flash kromatografiaz (%10 EtOAc/hexano nahasketa eluitzaile gisa 

erabilita) purifikatu zen, 4d 1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)prop-2-en-1-ona (0,307 g, %67) 

lorturik. 

Prozedura berbera 7a b-sililzetonari aplikatuta 4c 1,2-difenilprop-2-en-1-ona (%45) 

lortu zen. 


hornituriko matrazean, diklorometanotan (5 cm 3 ) disolbaturiko 7b b-sililzetonari (0,330 

g, 1 mmol) AlCl3 (2,2 mg, 0,02 mmol) gehitu zitzaion 0°C-tan. Tenperatura berean 15 

minutuz irabiatu ondoren, bromo (0,05 cm 3 , 1 mmol) emeki gehitu zen eta nahasketa 

inguruko tenperaturara heltzen utzita, irabiaketa tenperatura berean ordubetez luzatu 

zen. Sorturiko suspentsioa 0°C-tara hoztu eta HCl (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 

disoluzioaren 3 cm 3 ) gehitu zen tantaka. Nahasketa iragazi eta geruzak banatu ziren, 

organikoa urez (2 x 5 cm 3 ) garbitu eta sodio sulfato anhidroz lehortu zelarik. 

Disolbatzailea hutsean lurrindu ondoren, hondakina Flash kromatografiaz (%10 

EtOAc/hexano nahasketa eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, 4d 1,2-bis-(3,4dimetoxifenil)prop-2-en-1-ona 

(0,170 g, %51) lorturik. 

27 Pirkle, W.H.; Simmonds, K.A. J. Org. Chem., 1983, 48, 2520-2527. 

168


Prozedura berbera 7a b-sililzetonari aplikatuta 4c 1,2-difenilprop-2-en-1-ona (%47) 

lortu zen. 


hornituriko matrazean, azido azetikotan (7 cm 3 ) disolbaturiko 7b b-sililzetonari (0,330 

g, 1 mmol) bromo (0,05 cm 3 , 1 mmol) gehitu zitzaion 0°C-tan. Irabiaketa ordubetez 

segitu zen, bitartean nahastea inguruko tenperaturara heltzen zelarik. Orduan ura (5 

cm 3 ), sodio tiosulfato (uretan disolbaturiko %10 disoluzioaren 5 cm 3 ), eta sodio 

bikarbonatoaren ur-disoluzio asea (25 cm 3 ) gehitu ziren. Sorturiko disoluzio urtsua 

diklorometanoz (4 x 15 cm 3 ) erauzi zen, erauzi organiko elkartuak sodio sulfato 

anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. Hondakina Flash kromatografiaz (%10 

EtOAc/hexano nahasketa eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, 4d 1,2-bis-(3,4dimetoxifenil)prop-2-en-1-ona 

(0,190 g, %57) lorturik. 

Prozedura berbera 7a b-sililzetonari aplikatu zitzaionean 4c 1,2-difenilprop-2-en-1ona 

(%45) lortu zen. 

2.2. Aminazio erreduktiborako saioak. 

2.2.1. Iminen bidezko aminazio erreduktiboa. 

MeO 

MeO 

PhMe 2Si 

169 

NHBn 

9 N-Bentzil-3-dimetil(fenil)silil-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)-1-propilamina. Prozedura 

tipikoa. Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 7b bsililzetonaz 

(0,181 g, 0,39 mmol), bentzilaminaz (0,042 cm 3 , 0,39 mmol) eta 

trietilaminaz (0,15 cm 3 , 1,17 mmol) osoturiko nahasketa dimetoxietanotan (10 cm 3 ) 

disolbatu zen inguruko tenperaturan. 

28 Langley, W.D. Org. Synth. Coll., 1944, 1, 127-128. 

9 

OMe 

OMe


Orduan -78°C-tara hoztu eta emeki-emeki TiCl4 (diklorometanotan 1 mol·dm -3 

disoluzioaren 0,39 cm 3 ) gehitu zen. Nahastea inguruko tenperaturara poliki (45 min) 

heltzen utzi zen, irabiaketa 3 orduz mantendu zelarik. Orduan metanol anhidrotan (2 

cm 3 ) disolbaturiko NaBH3CN (0,070 g, 1,1 mmol) gehitu zen eta nahastea 

erreakzionatzen utzi zen beste bi orduz. Potasio karbonatoaren ur-disoluzio asea (10 

cm 3 ) eta ura (20 cm 3 ) gehitu ziren, faseak banatu eta urtsua diklorometanoz (3 x 10 

cm 3 ) erauzi zen. Geruza organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean 

kontzentratu ziren. Hondakina Flash kromatografiaz (%40 EtOAc/hexano nahasketa 

eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, 9 amina (0,119 g, %55) olio kolorge moduan 

lorturik, Rf (%40 EtOAc/hexano) 0,4; nmax 3400 (N-H); dH 0,2 (3H, s, SiMe), -0,13 

(3H, s, SiMe), 0,81 (2H, d, J 8,3, CH2-Si), 1,70 (1H, s, NH), 2,68 (1H, dd, J 8,3, J 9,5, 

CH-CH2Si), 3,20 (1H, d,J 13,9, NCHaHbPh), 3,41 (1H, d,J 9,5, CHN), 3,48 (1H, d,J 

13,9, NCHaHbPh), 3,74 (3H, s, OMe), 3,87 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 3,93 (3H, 

s, OMe), 6,46 (1H, d, J 1,8, H-2'arom), 6,65 (1H, dd, J 1,8, J 8,2, H-6'arom), 6,74-6,88 

(5H, m, Harom) eta 7,14-7,28 (9H, m, Harom); dC -3,4, -1,9 (SiMe), 20,2 (CH2-Si), 40,2 

(CH-CH2Si), 50,9 (N-CH2Ph), 55,6, 55,9 (OMe), 110,3, 111,0, 120,7, 121,8, 126,6, 

127,4, 127,9, 128,1, 128,5, 129,4, 133,5 (Carom-H), 134,8, 135,8, 139,0, 140,2 (Carom- 

C) eta 147,9, 148,0, 148,5, 148,6 (Carom-O) (Aurkitua (%): C, 73,53; H, 7,40; N, 2,50. 

C34H41O4NSi-rako kalkulatua (%): C, 73,48; H, 7,44; N, 2,52). 

Prozedura berbera 7a b-sililzetonari, 3c-j b-aminozetonei eta 4c enonari aplikatu 

zitzaienean emaitza produktu askoren nahasketa bereizkaitza izan zen. 

MeO 

MeO 

BnHN 

O 

OMe 

OMe 

170 

MeO 

MeO 

3k 8 

N Bn 

Prozedura berbera 4d enonari aplikatuta ondoan adierazitako produktuak isolatu ziren: 

3k 3-N-Bentzil-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)propan-1-ona (%24) olio kolorge moduan, 

Rf (%10 hexano/EtOAc) 0,2; nmax 3550 (N-H), 1690 (C=O); dH 1,80 (1H, bs, NH), 2,93 

(1H, ddd, J 1,8, J 6,4, J 11,8, CHaHbNH), 3,37 (1H, dd, J 6,4, J 11,8, CHaHbNH), 


t, J 6,4, CH-CH2N), 6,81-6,87 (4H, m, Harom), 7,18-7,32 (5H, m, Harom), 7,52 (1H, d, J 

1,6, H-2'arom) eta 7,59 (1H, dd, J 1,6, J 8,3, H-6'arom); dC 52,7 (N-CH2Ph), 53,3 (CH- 

CO), 54,0 (CH2NHBn), 55,7, 55,8, 55,9 (OMe), 109,8, 110,6, 110,7, 111,4, 120,5, 

123,4, 126,8, 127,9, 128,3 (Carom-H), 129,5, 130,7, 140,0 (Carom-C), 148,1, 148,7, 

OMe 

OMe


149,2, 153,0 (Carom-O) eta 197,8 (CO), (Aurkitua (%): C, 71,62; H, 6,77; N, 3,22. 

C26H29O5N-rako kalkulatua (%):C, 71,69; H, 6,72; N, 3,22). 

8 N-Bentzil-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)propenimina (%6), bi Z/E isomeroen (a eta b 

isomeroak, a:b erlazioa 1:3 izanik) nahasketa moduan, Rf (%20 EtOAc/hexano) 0,3; 

nmax 1655 (C=N); dH 3,78 (3H, s, OMe), 3,85 (3H, s, OMe), 3,88 (3H, s, OMe), 3,92 

(3H, s, OMe), 4,55 (2H, d, J 1,0, CH2-N (a)), 4,71 (2H, s, CH2-N (b)), 5,09 (1H, s, 

=CHaHb), 5,94 (1H, s, =CHaHb ), 6,74-6,95 (3H, m, Harom), 7,22-7,35 (7H, m, Harom), 

7,66 (1H, d, J 1,9, H-2'arom (a)) eta 7,73 (1H, d, J 1,9, J 8,3, H-2'arom (b)); dC 55,7, 

55,8 (OMe), 108,3, 109,7, 110,1, 110,4, 111,2, 118,8, 122,3, 126,4, 127,7, 128,2 

(Carom-H (b)), 108,7, 109,9, 111,4, 119,8, 121,8, 123,3, 126,7, 127,8 (Carom-H (a)), 

112,5 (= CH2) 128,9, 129,5, 131,7 (Carom-C), 139,8, 143,7, 149,3, 149,4 (Carom-O (a)), 

140,8, 148,8, 149,2, 150,9 (Carom-O (b)), 165,4 (C=N (a)) eta 167,7 (C=N (b)), 

(Aurkitua (%): C, 74,77; H, 6,56; N, 3,30. C26H27O4N-rako kalkulatua (%): C, 74,78; 

H, 6,52; N, 3,35). 

Prozedura berbera 3k b-aminozetonari aplikatu zitzaionean produktu anitzez osoturiko 

nahasketa bereizkaitza lortu zen. 

Prozedura honi dagokionez, 2 enaminozetonetatik lorturiko emaitzak 2.4.1. 

azpiatalean azaldu dira. 

2.2.2. Leuckart erreakzioa. 

3d b-Aminozetonaz (0,300 g, 1,2 mmol), amonio formiatoz (0,740 g, 11,8 mmol), 

formamidaz (0,12 cm 3 , 3,3 mmol) eta azido formikoaz (0,12 cm 3 , 3,02 mmol) 

osoturiko nahastea 170°C-tan berotu zen 30 minutuz, gfk-z (%5 MeOH/CH2Cl2 

nahasketa eluitzaile gisa) sustratoaren desagerpena behatu zelarik. Inguruko 

tenperaturara hozten utzi zen eta izotza (3 g) eta diklorometano (4 cm 3 ) gehitu ziren. 

Geruzak banatu eta urtsua diklorometanoz (3 x 5 cm 3 ) erauzi zen. Geruza organiko 

elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren, produktu 

anitzez osoturiko nahasketa bereizkaitza lortu zelarik. 

Prozedura berbera 3c-j b-aminozetonei, 7 b-sililzetonei eta 4c-d enonei aplikatu 

zitzaienean produktu anitzez osoturiko nahasketa bereizkaitzak lortu ziren. 



171


2.2.3. Oximen bitartezko aminazio erreduktiboa. 

Ph 

Ph 

1. Metodoa. 29 10 3-(N-(3-oxo-2,3-difenilpropil)-hidroxilamino)-1,2-difenilpropan-1ona. 

Prozedura tipikoa. Eragingailu magnetikoaz hornituriko matrazean, etanoletan (40 

cm 3 ) disolbaturiko 3c b-aminozetonari (0,5 g, 1,9 mmol), NH2OH·HCl (0,2 g, 2,9 

mmol) eta uretan (20 cm 3 ) disolbaturiko sodio azetatoa (0,4 g, 4,9 mmol) gehitu 

zitzaizkion inguruko tenperaturan. Irabiaketa tenperatura berean 12 orduz mantendu 

ondoren, ura (30 cm 3 ) gehitu zen, disoluzio urtsua diklorometanoz (5 x 15 cm 3 ) erauzi 

eta estraktu organiko elkartuak sodio sulfato anhidroaz lehortu ziren. Disolbatzailea 

hutsean lurrindu eta etanoletan kristaldu zen 10 dimero solidoa (0,84 g, %98) lortu zen 

hauts zuri moduan, u.p. 124-126 ° C (EtOH)(Bibl. 30 125-127°C (EtOH), Rf (%40 

hexano/EtOAc) 0,8; nmax 3450 (O-H), 1680 (C=O), dH: 3,03-3,13 (2H, m, CHaCHb-N), 

3,68-3,82 (2H, m, CHaCHb-N), 4,61-4,98 (2H, m, CH-CO), 5,25 (1H, bs, OH), 7,08- 

7,46 (16H, m, Harom), 7,88-7,94 (4H, m, Harom); dC 51,0, 51,2 (CH), 63,8, 63,9 (CH2), 

126,0, 126,5 (Carom-C), 127,2, 128,3, 128,4, 128,6, 128,8, 132,8 (Carom-H), 137,5, 

137,6 (Carom-C), 198,9, 199,1 (CO); (Aurkitua (%): C, 80,25; H, 6,01; N, 3,37. 


Prozedura berbera 3d b-aminozetonari eta 7 b-sililzetonei aplikatu zitzaienean 

nahasketa bereizkaitzak eskuratu ziren. Nahastea inguruko tenperaturan irabiatu 

beharrean bi orduz bifluxuan berotu zenean emaitza bera izan zen. 

O 

O 

10 

172 

Ph 

NOH 

29 Mohamed, M.S.; Portoghese, P.S. J. Org. Chem., 1986, 51, 105. 

30 Hansen, J.F.; Szymborski, P.A.; Vidusek, D.A. J. Org. Chem., 1979, 44, 661-662. 

Ph


MeO 

MeO 

MeO 

2. Metodoa. 31 11b 4,5-Bis-(3,4-dimetoxifenil)isoxazola . Prozedura tipikoa. 

Eragingailu magnetikoaz hornituriko matrazean, metanoletan (30 cm 3 ) disolbaturiko 4d 

enonari (0,5 g, 1,5 mmol) NH2OH·HCl (0,16 g, 2,3 mmol) eta Na2CO3 (0,17 g, 1,6 

mmol) gehitu zitzaizkion inguruko tenperaturan, nahastea erabat disolbatzeko ura (~40 

cm 3 ) eta metanola (~10 cm 3 ) gehitu zirelarik. Disoluzio hau azido azetiko glazialez 

azidotu zen pH 4-5 ingurura eta birfluxuan berotu zen 3 orduz. Inguruko tenperaturara 

hozten utzi zen, ura (30 cm 3 ) gehitu eta amonio hidroxido disoluzioaz pH 8-ra basikotu 

zen. Diklorometanoz (5 x 15 cm 3 ) erauzita, estraktu elkartuak sodio sulfato anhidroz 

lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. Lorturiko olio arrea Flash kromatografiaz (%40 

EtOAc/hexano nahasketa eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, 11b isoxazola (0,077 

g, %15) eskuraturik, hauts zuri moduan, u.p. 126-128°C (MeOH), Rf (%10 

EtOAc/CH2Cl2) 0,8; nmax 1630 (C=N); dH 3,76 (3H, s, OMe), 3,79 (3H, s, OMe), 3,89 

(3H, s, OMe), 3,91 (3H, s, OMe), 6,8-7,0 (4H, m, Harom), 7,2-7,3 (2H, m, Harom), 8,29 

(1H, s, H-3); dC 55,8, 55,9 (OMe), 109,9, 110,9, 111,5, eta 111,9 (Carom-H), 114,9 (C- 

4), 119,3, 121,3 (Carom-H), 122,8 (Carom-C), 148,8, 149,1, eta 150,3 (Carom-O), 151,9 

(C-3), 163,5 (C-5); m/z 341 (M + , 34), 298 (10), 165 (100), 137 (8), 77 (3); (Aurkitua 

(%): C, 66,70; H, 5,52; N, 4,01. C19H19O5N-rako kalkulatua (%): C, 66,85; H, 5,61; N, 

4,10) 

Prozedura berbera 4c enonari aplikatu zitzaionean nahasketa bereizkaitza eskuratu 

zen. 



173 

11b 

OMe 

31 Goda, H.; Sato, M.; Ihara, H.; Hirayama, C. Synthesis, 1992, 849-851 

O 

N


MeO 

MeO 

MeO 

OMe 

O 

N 

174 

MeO OMe 

MeO 

11b 12 

3. Metodoa. 32 Piridinatan (10 cm 3 ) disolbaturiko 4d enonari (0,181 g, 0,57 mmol), 

NH2OH·HCl (0,24 g, 3,43 mmol) gehitu zitzaion inguruko tenperaturan, nahastea 5 

orduz birfluxuan berotu zelarik. Disolbatzailea hutsean lurrindu eta hondakinaren Flash 

kromatografiaz (%40 EtOAc/hexano nahasketa eluitzaile gisa erabilita) ondorengo 

produktuak bereiztu ziren: 

11b 4,5-bis-(3,4-dimetoxifenil)isoxazola (17 mg, %9) 

12 3,4-bis-(3,4-dimetoxifenil)isoxazola (0,043 g, %22), olio horiska moduan, Rf (%10 


(3H, s, OMe), 3,90 (3H, s, OMe), 6,76 (1H, s, Harom), 6,82 (1H, d,J 8,3, H-5'arom), 6,86 

(2H, bs, Harom), 7,05 (1H, dd, J 1,9 ,J 8,3, H-6'arom),7,13 (1H, d, J 1,9 , H-2'arom) eta 

8,45 (1H, s, H-5); dC 55,7, 55,8, 55,9 (OMe), 110,8, 111,3, 111,4, 112,3 (Carom-H), 

119,8, 121,0 (Carom-C), 121,6 (Carom-H), 148,8, 148,9, 150,1 (Carom-O), 155,8 (C-3) 

eta 159,6 (C-5); (Aurkitua (%): C, 66,89; H, 5,64; N, 4,07. C19H19O5N-rako kalkulatua 

(%): C, 66,84; H, 5,61; N, 4,07) 

Prozedura berbera 4c enonari aplikatu zitzaionean nahasketa bereizkaitza eskuratu 

zen. 

O 

N 

OMe 

32 Castedo, L.; Iriondo, C.; Domínguez, E.; Lete, E.; Villa, M.J. An. Quim., 1985, 81, 62-65.


2.3. Ziklazio-saioak. 

2.3.1. Bischler-Napieralski ziklazio saioak. 

1. Metodoa. 33 Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 

diklorometanotan (5 cm 3 ) disolbaturiko 9 amina sililatuari (0,224 g, 0,4 mmol) azetil 

kloruroa (0,08 cm 3 , 1,12 mmol) gehitu zitzaion 0°C-tan. Irabiaketak tenperatura berean 

iraun zuen 30 minutuz, segituan TiCl4 (diklorometanonotan 1 mol·dm -3 disoluzioaren 

0,4 cm 3 , 0,4 mmol) gehitu zelarik. Inguruko tenperaturara heltzen utzita irabiaketa 

mantendu zen 30 minutuz, eta orduan potasio karbonatoaren ur-disoluzio asea (10 cm 3 ) 

eta ura (20 cm 3 ) gehitu ziren. Geruzak banatu eta urtsua diklorometanoz (3 x 10 cm 3 ) 

erauzita, geruza organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta disolbatzailea 

hutsean lurrindu zen, produktu anitzez osoturiko nahasketa berizkaitza lorturik. 


azetil kloruroa (0,04 cm 3 , 0,5 mmol), 0°C-tan gehitu zitzaion diklorometanotan (5 cm 3 ) 

disolbatuta zegoen 9 amina sililatuaz (0,224 g, 0,4 mmol), dimetilaminopiridinaz (0,1 

mg) eta trietilaminaz (0,07 cm 3 , 0,6 mmol) osoturiko nahaste irabiatuari. Irabiaketa 

disoluzioa inguruko tenperaturara heldu bitartean mantendu zen, eta orduan izotza (2 g) 

gehitu zen, geruzak banatu eta urtsua diklorometanoz (3 x 5 cm 3 ) erauzi zen. Geruza 

organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta disolbatzailea hutsean lurrindu 

zen, produktu anitzez osoturiko nahasketa berizkaitza lorturik. 

Azetil kloruroaren ordez anhidrido azetikoa erabili zenean, emaitza produktu produktu 

anitzez osoturiko nahasketa berizkaitza lorturik. 

3. Metodoa. 34 Formamidatan disolbaturiko (5 cm 3 ) 9 amina sililatua (0,224 g, 0,4 

mmol) 150°C-tan berotu zen 10 minutuz, inguruko tenperaturara hoztu eta ura (100 

cm 3 ) gehitu zen. Diklorometanoz erauzita (3 x 5 cm 3 ), estraktu organiko elkartuak 

sodio sulfato anhidroz lehortu eta disolbatzailea hutsean lurrindu zen, produktu anitzez 

osoturiko nahasketa berizkaitza lorturik. 

33 Sotomayor, N.; Vicente, T.; Domínguez, E.; Lete, E.; Villa, M-J Tetrahedron, 1994, 50, 2207-2218 

34 Badía, D.; Domínguez, E.; Tellitu, I. Tetrahedron, 1992, 48, 4419-4430. 

175


2.3.2. Amina sililatuaren Pictet-Spengler ziklazioa. 

MeO 

MeO 

PhMe 2Si 

176 

N Bn 

13 N-Bentzil-4-dimetil(fenil)sililmetil-6,7-dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-1,2,3,4tetrahidroisokinolina 

. Prozedura tipikoa. Atmosfera geldopean eta eragingailu 

magnetikoz hornituriko matrazean, 9 amina sililatuaz (0,073 g, 0,13 mmol) eta HCl-z 

(uretan disolbaturiko 1 mol•dm -3 disoluzioaren 15 cm 3 ) osoturiko nahaste irabiatuari 

formaldehido urtsua (%38, 0,33 cm 3 , 4,6 mmol) gehitu zitzaion inguruko tenperaturan 

eta gehiketa amaituta nahastea 60°C-tan berotu zen 24 orduz. Ura (15 cm 3 ) gehitu eta 

diklorometanoz (5 x 10 cm 3 ) erauzi zen. Estraktu organiko elkartuak sodio sulfato 

anhidroz lehortu eta disolbatzailea hutsean lurrindu zen. Hondakina Flash 

kromatografiaz (%30 EtOAc/hexano nahasketa eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, 

13 tetrahidroisokinolina (51 mg, %70) olio kolorge moduan lorturik, Rf (%40 

EtOAc/hexano) 0,5; nmax 1600 (C=C); dH 0,20 (3H, s, SiMe), 0,22 (3H, s, SiMe), 1,10 

(1H, dd, J 2,8, J 15,2, CHaHb-Si), 1,79 (1H, dd, J 9,7, J 15,2, CHaHb-Si), 3,04 (1H, m, 

H-4), 3,24 (1H, d, J 13,4, NCHaHbPh), 3,33 (1H, d, J 15,2, H-1 pseusoeq), 3,40 (1H, d, J 

13,4, NCHaHbPh), 3,47 (1H, d, J 2,8, H-3), 3,57 (1H, d, J 15,2, H-1 pseusoax), 3,63 (3H, 

s, OMe), 3,75 (3H, s, OMe), 3,80 (3H, s, OMe), 3,84 (3H, s, OMe), 6,39 (1H, s, H- 

8arom), 6,43 (1H, s, H-2'arom), 6,48 (1H, s, H-5arom), 6,71 (1H, d, J 7,9, H-5'arom) eta 

7,26-7,47 (11H, m, Harom); dC -2,4, -2,2 (SiMe), 25,4 (CH2-Si), 40,6 (C-4), 50,7 (N- 

CH2Ph), 55,5, 55,7, 55,8 (OMe), 59,2 (C-1), 66,1 (C-3), 108,5, 110,4, 111,0, 111,6, 

120,9, 126,0, 126,9, 127,7, 128,3, 128,8, 131,8 (Carom-H), 133,1, 133,6, 139,4, 139,6 

(Carom-C), eta 146,9, 147,8, 147,9, 148,3 (Carom-O), (Aurkitua (%): C, 74,09; H, 7,27; 

N, 2,43. C35H41O4NSi-rako kalkulatua (%): C, 74,04; H, 7,28; N, 2,47). 

13 

OMe 

OMe


2.4. Elkartrukaketa aminikoa. Isoxazol eta pirimidinen 

eraketa eta erreaktibotasuna. 

2.4.1. Enaminonei aplikaturiko iminen bidezko aminazio 

erreduktiboa. Elkartrukaketa aminikoa. 

BnHN 

2j 3-(N-Bentzilamino)-1,2-difenilpropenona . Prozedura tipikoa. Atmosfera geldopean 

eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 2c enaminozetonaz (0,081 g, 0,39 

mmol), bentzilaminaz (0,042 cm 3 , 0,39 mmol) eta trietilaminaz (0,15 cm 3 , 1,17 mmol) 

osoturiko nahaste irabiatua dimetoxietanotan (10 cm 3 ) disolbatu zen inguruko 

tenperaturan. Orduan disoluzioa -78°C-tara hoztu eta TiCl4 (diklorometanotan 1 

mol·dm -3 disoluzioaren 0,39 cm 3 ) gehitu zen tantaka. Nahastea inguruko tenperaturara 

heltzen utzi zen (45 min), irabiaketa hiru orduz segitu zelarik. Etanol anhidroaren (30 

cm 3 ) gainean bota zen nahastea eta Pd-C (4 mg) gehitu zen. Nahasketa hau 3 orduz 

hidrogenatu (PH2 = 3 atm) ondoren iragazi zen eta iragaziari potasio karbonatoaren urdisoluzio 

asea (15 cm 3 ) eta ura (40 cm 3 ) gehitu zitzaizkion. Nahasketa hau 

diklorometanoz (5 x 10 cm 3 ) erauzi eta estraktu organiko elkartuak sodio sulfato 

anhidroz lehortu ondoren, disolbatzailea hutsean lurrindu zen. Hondakina Flash 


2j enaminozetona (0,064 g, %55) hauts zuri moduan lorturik, u.p. 120-122°C (EtOH), 

Rf (%20 EtOAc/hexano) 0,6; nmax 1660 (C=O); dH 1,54 (1H, s, NH), 4,45 (2H, d, J 6,1, 

CH2-Ph), 6,91-7,35 (16H, m, =CH-N eta Harom); dC 52,9 (CH2-Ph), 109,6 (=C-CO), 

125,3, 127,0, 127,3, 127,4, 127,8, 128,0, 128,6, 128,8, 129,4, 129,8 (Carom-H), 137,5, 

140,5, 141,1 (Carom-C), 156,0 (=CH-N), 193,2 (CO)(Aurkitua (%): C, 84,29; H, 5,70?; 

N, 4,72. C21H17ON-rako kalkulatua (%): C, 84,24; H, 5,73; N, 4,68). 

177 

O 

2j


2.4.2. Enaminonen Leuckart aminazio erreduktiboa. 

4,5-Diarilpirimidinen sintesia. 

R 3 

R 3 

R 1 

R 4 

R 1 

178 

R 2 

14a-e 

14a 4,5-Difenilpirimidina . Prozedura tipikoa. 2c enaminozetonaz (0,160 g, 0,64 

mmol), amonio formiatoz (0,403 g, 6,4 mmol), formamidaz (0,7 cm 3 , 1,64 mmol) eta 

azido formikoaz (0,06 cm 3 , 1,6 mmol) osoturiko nahastea 130°C-tara berotu zen urlurrintzea 

amaitu zen arte (20 min.), eta nahasketa 165°C-tara beroagotu zen harik eta 

hasierako sustratoaren desagerpena behatu zen arte (45 min, gfk-ren bidez egiaztatua, 

%10 EtOAc/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa). Inguruko tenperaturara hoztu ondoren, 

izotza (4 g) eta diklorometano (10 cm 3 ) gehitu ziren. Geruzak banatu eta urtsua 

diklorometanoz (5 x 10 cm 3 ) erauzi ondoren, estraktu organiko elkartuak sodio sulfato 

anhidroz lehortu ondoren, disolbatzailea hutsean lurrindu zen. Hondakina Flash 


eta lortutako solidoa metanoletan kristaldu zen 14a 4,5-diarilpirimidina (0,093 g, %67) 

hauts zuri moduan eskuratzeko, u.p. 130-131°C (MeOH)(Bibl. 35 130- 

131°C(MeOH)),Rf (%30 EtOAc/CH2Cl2): 0,7; nmax 1620 (C=N); dH 7,11-7,38 (10H, 

m, Harom), 8,65 (1H, s, H-6), 9,18 (1H, s, H-2); dC 128,1, 128,2, 128,7, 129,2, 129,4, 

129,7 (Carom-H), 133,2, 136,1 (Carom-C), 137,3 (C-5), 157,5 (C-6), 158,1 (C-2), 163,4 

(C-4); m/z 232 (M + , 50), 231 (100), 204 (15), 177 (13), 102 (9)(Aurkitua (%): C, 82,76; 

H, 5,18; N, 12,08. C16H12N2 formularako kalkulatua (%): C, 82,72; H, 5,21; N, 12,07). 

Prozedura berbera 2e enaminozetonari aplikatuta 14b 4-(3,4-dimetoxifenil)-5fenilpirimidina 

(%78) hauts zuri moduan lortu zen, u.p. 115-116°C (MeOH), Rf (%30 

EtOAc/CH2Cl2): 0,4; nmax 1684 (C=N); dH 3,57 (3H, s, OMe), 3,85 (3H, s, OMe), 6,76 

(1H, d, J 8,4, H-5'arom), 6,93 (1H, d, J 1,8, H-2'arom), 7,14 (1H, dd, J 8,5, 1,8, H- 

6'arom), 7,2-7,4 (5H, m, Harom), 8,65 (1H, s, H-6), 9,19 (1H, s, H-2); dC 55,4, 55,7 

(OMe), 110,5, 112,8, 123,1, 127,9, 128,8, 129,2 (Carom-H), 129,4, 132,7 (Carom-C), 

35 Padwa, A.; Dharon, M.; Smolanoff, J.; Wetmore, S.I. J. Am. Chem. Soc., 1973, 95, 1954-1961. 

N 

N


136,7, 148,2 (Carom-O), 150,2 (C-5), 157,2 (C-6), 158,0 (C-2), 162,5 (C-4); m/z 293 

(M+1, 18), 292 (M + , 93), 291 (100), 275 (17), 205 (18), 85 (40), 83 (60)(Aurkitua (%): 

C, 73,68; H, 5,50; N, 9,35. C18H16O2N2 formularako kalkulatua (%): C, 73,95; H, 

5,52; N, 9,58). 

Prozedura berbera 2d enaminozetonari aplikatuta 14c 4,5-bis-(3,4dimetoxifenil)pirimidina 

(%61) hauts zuri moduan lortu zen, u.p. 143-145°C 

(MeOH)(Bibl. 36 125-127°C (EtOH)), Rf (%30 EtOAc/CH2Cl2): 0,3; nmax 1620 (C=N); 

dH 3,67 (6H, s, OMe), 3,87 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 7,11 (6H, m Harom), 8,63 

(1H, s, H-6), 9,20 (1H, s, H-2); dC 55,5, 55,7 (OMe), 110,3, 111,3, 112,3, 112,4, 121,5, 

122,9 (Carom-H), 128,9 (Carom-C-5), 129,5 (Carom-C-4) 132,4, 148,3, 148,8, 148,9 

(Carom-O), 150,0 (C-5), 156,9 (C-6), 157,9 (C-2), 162,5 (C-4); (Aurkitua (%): C, 68,34; 

H, 5,50; N, 7,66. C20H20O4N2 formularako kalkulatua (%): C, 68,17; H, 5,72; N, 7,95). 

Prozedura berbera 2h enaminozetonari aplikatuta 14d 4-(3,4-dimetoxifenil)-5-(3,4,5trimetoxifenil)pirimidina 

(%77) hauts zuri moduan lortu zen, u.p. 95-96°C (MeOH), Rf 

(%30 EtOAc/CH2Cl2): 0,2; nmax 1602 (C=N); dH 3,70 (9H, s, OMe), 3,85 (6H, s, 

OMe), 6,42 (2H, s, H-2"arom eta H-6"arom), 6,76 (1H, d, J 8,4, H-5'arom), 7,06 (1H, d, J 

1,9, H-2'arom), 7,11 (1H, dd, J 8,3, 1,9, H-6'arom), 8,67 (1H, s, H-6), 9,17 (1H, s, H-2); 

dC 55,4, 55,8, 56,1, 60,8 (OMe), 106,4, 110,5, 112,6, 123,1 (Carom-H), 129,4, 132,0 

(Carom-C), 132,7, 137,9, 148,4, 150,2 (Carom-O), 153,5 (C-5), 157,3 (C-6), 157,7 (C-2), 

162,5 (C-4); m/z 383 (M+1, 24), 382 (M + , 100), 381 (29), 367 (19), 83 (20)(Aurkitua 

(%): C, 65,74; H, 5,50; N, 7,61. C21H22O5N2 formularako kalkulatua (%): C, 65,96; H, 

5,80; N, 7,33). 

Prozedura berbera 2f enaminozetonari aplikatuta 14e 5-(3,4-dimetoxi)-4-(2,3,4trimetoxifenil)pirimidina 

(%75) olio kolorge moduan lortu zen, Rf (%30 

EtOAc/CH2Cl2): 0,2; nmax 1602 (C=N); dH 3,44 (3H, s, OMe), 3,58 (3H, s, OMe), 3,66 

(3H, s, OMe), 3,80 (3H, s, OMe), 3,82 (3H, s, OMe), 6,58 (1H, s, H-2"arom), 6,64 (1H, 

d, J 8,6, H-5'arom), 6,7-6,8 (2H, bs, Harom), 6,95 (1H, d, J 8,6, H-6'arom), 8,72 (1H, s, H- 

6), 9,14 (1H, s, H-2); dC 55,4, 55,7, 55,9, 60,6, 60,7 (OMe), 107,0, 110,9, 111,8, 120,9, 

124,9 (Carom-H), 125,1, 128,5 (Carom-C), 134,1, 141,7, 148,5, 148,7, 150,9 (Carom-O), 

154,7 (C-5), 155,6 (C-6), 156,5 (C-2), 162,2 (C-4); (Aurkitua (%): C, 65,82; H, 5,65; N, 

7,18. C21H22O5N2 formularako kalkulatua (%): C, 65,96; H, 5,80; N, 7,33). 

36 Villa, M-J; Dominguez, E.; Lete, E. Heterocycles, 1986, 24, 1943-1954. 

179


2.4.3. 4,5-Diarilisoxazolen sintesia. 

R 4 

R 3 

R 1 R 2 

R 1 

180 

R 3 

11a-g 

11a 4,5-Difenilisoxazola . Prozedura tipikoa. Eragingailu magnetikoaz hornituriko 

matrazean, metanol (30 cm 3 ) eta uretan (30 cm 3 ) disolbaturiko 2c enaminozetonari 

(0,720 g, 2,86 mmol), NH2OH·HCl (0,210 g, 3,15 mmol) eta Na2CO3 (0,170 g, 1,6 

mmol) gehitu zitzaizkion inguruko tenperaturan. Erreakzio nahastea azido azetiko 

glazialez azidotu zen pH 4-5 ingurura eta birfluxuan berotu zen 3 orduz. Inguruko 

tenperaturara hozten utzi zen, ura (30 cm 3 ) gehitu eta amonio hidroxido disoluzioaz pH 

8-ra basikotu zen. Diklorometanoz (4 x 30 cm 3 ) erauzita, erauzi elkartuak sodio sulfato 

anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. Lorturiko olio horixka metanoletan 

kristaldu zen 11a isoxazola 37 (0,570 g, %90) hauts zuri moduan eskuratzeko, u.p. 68- 

70°C (MeOH), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,8; nmax 1630 (C=N); dH 7,3-7,4 (8H, m, 

Harom), 7,6-7,7 (2H, m, Harom), 8,34 (1H, s, H-3); dC 116,1 (C-4), 127,2 (Carom-H), 

127,5 (Carom-C), 127,9, 128,5, 128,7, eta 128,9 (Carom-H), 129,9 (Carom-C), 151,7 (C- 

3), 163,9 (C-5); m/z 221 (M + , 23), 193 (22), 165 (60), 143 (11), 116 (15), 105 (55), 77 

(32); (Aurkitua (%): C, 81,39; H, 4,98; N, 6,40. C15H11ON-rako kalkulatua (%): C, 

81,42; H, 5,01; N, 6,33). 

Prozedura berbera 2d enaminozetonari aplikatuta 11b 4,5-bis-(3,4dimetoxifenil)isoxazola 

(%99) lortu zen (Ikus 2.2.3. azpiatala). 

Prozedura berbera 2e enaminozetonari aplikatuta 11c 5-(3,4-dimetoxifenil )-4fenilisoxazola 

(%91) lortu zen hauts zuri moduan, u.p. 62-64°C (MeOH), Rf (%10 


(1H, d, J 8,4, H-5'arom), 7,02 (1H, d, J 1,9, H-2'arom), 7,12 (1H, dd, J 8,4, J 1,9, H- 

6'arom), 7,2-7,3 (5H, m, Harom), 8,21 (1H, s, H-3); dC 55,1, 55,3 (OMe), 109,5, 110,7 

37 Grunanger, P.; Vita-Finzi, P. "Isoxazoles", Interscience, New York, 1991. 

O 

N


(Carom-H), 114,6 (C-4), 119,7, 119,8, 127,5 eta 128,3 (Carom-H), 128,4, 129,9 (Carom- 

C), 148,4, 149,9 (Carom-O), 151,3 (C-3), 163,4 (C-5); m/z 281 (M + , 100), 238 (10), 195 

(4), 166 (8), 165 (55), 116 (5); (Aurkitua (%): C, 71,98; H, 5,33; N, 5,13. C17H15O3Nrako 


Prozedura berbera 2f enaminozetonari aplikatuta 11d 4-(3,4-dimetoxifenil )-5-(2,3,4trimetoxifenil)isoxazola 

(%96) lortu zen hauts zuri moduan, u.p. 98-100 °C (MeOH), 

Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,6; nmax 1620 (C=N); dH 3,51 (6H, s, OMe), 3,70 (9H, s, 

OMe), 6,5-6,9 (5H, m, Harom), 8,34 (1H, s, H-3); dC 55,0, 55,2, 55,5, 60,3, eta 60,7 

(OMe), 106,8, 110,0, 110,8 (Carom-H), 114,2 (C-4),116,7 (Carom-C), 119,2 (Carom-H), 

122,1 (Carom-C), 125,0 (Carom-H), 141,8, 147,9 eta 148,4 (Carom-O), 149,7 (C-3), 

151,7, 155,1 (Carom-O), 161,4 (C-5); m/z 371 (M + , 32), 238 (10), 340 (5), 195 (100), 

152 (7), 77 (3); (Aurkitua (%): C, 64,58; H, 5,73; N, 4,02. C20H21O6N-rako kalkulatua 

(%): C, 64,68; H, 5,70; N, 3,77) 

Prozedura berbera 2g enaminozetonari aplikatuta 11e 4-fenil-5-(2,3,4trimetoxifenil)isoxazola 

(%97) lortu zen hauts zuri moduan, u.p. 69-71 °C (MeOH), Rf 

(%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,8; nmax 1620 (C=N); dH 3,57 (3H, s, OMe), 3,79 (3H, s, OMe), 

3,81 (3H, s, OMe), 6,64 (1H, d, J 8,7, H-5'arom), 7,02 (1H, d, J 8,7, H-6'arom), 7,1-7,2 

(5H, m, Harom), 8,43 (1H, s, H-3); dC 55,6, 60,4, 60,7 (OMe), 107,0 (Carom-H), 114,2 

(C-4), 116,9 (Carom-C), 125,1, 126,9, 127,1 eta 128,3 (Carom-H), 129,8 (Carom-C), 

140,0, 150,0 eta 151,8 (Carom-O), 155,3 (C-3), 162,3 (C-5); m/z 311 (M + , 4), 208 (42), 

196 (45), 105 (100), 77 (33); (Aurkitua (%): C, 69,40; H, 5,43; N, 4,84. C18H17O4Nrako 


11e Isoxazolaren monokristal bati (metanol-ura, 1:1 disolbatzaileen nahasketan 

kristaldua) eginiko analisia kristalografikoaren ondorioz, ondoko datuak eskuratu ziren: 

Datu-hartzerako baldintzak, lorturiko konstante kristalografikoak eta analizatutako 

konposatuaren datu experimentalak 1 taulan adierazi dira. Bestalde, koordenatu 

atomikoen azkenengo balioak, faktore termikoak, analizatutako konposatuaren loturaluzera 

eta lotura-angelurik adierazgarrienen laburpena 2 eta 3 taulan erakutsi dira. 

1 Taula. Datu-hartzerako baldintzak, lorturiko konstante kristalografikoak eta 

181


11e konposatuaren datu experimentalak. 

Formula kimikoa 

C18H17NO4 

Pisu molekularra 311,337 

Talde espaziala P21/c 

a(Å) 9,933(2) 

b(Å) 21,508(2) 

c(Å) 8,183(2) 

a(°) 90,0 

b(°) 112,55(2) 

g(°) 90,0 

V(Å 3 ) 1614,6(6) 

Z 4 

Dx(g·cm 3 ) 1,28 

m(cm -1 ) 0,91 

Neurtutako islada kopurua 5028 

Behatutako islada kopurua 2571 

Hautapenerako irizpidea I≥2,5 s(I) 

R,Rw 

182 

0,036, 0,080 

* a,b,c,a,b,g: Gelaska-parametroak. V: Gelaskaren bolumena. Z: Gelaska 

bakoitzeko Unitate asimetrikoen kopurua. Dx: X Izpien difrakzioaz lorturiko 

datuetatiko dentsitate kalkulatua. m: Absortzio linealaren koefizientea. R, Rw: 

Hitzarmen-faktoreak.


2 Taula: Zatikazko koordenatu atomikoak eta tenperatura-eragile baliokideak. 

Atomoa X/a Y/b Z/c Beq 

C11 0,0690(9) 0,3559(4) 0,368(1) 3,7(3) 

C12 -0,069(1) 0,3565(4) 0,370(1) 4,4(3) 

C13 -0,0928(1) 0,3209(4) 0,496(1) 4,8(3) 

C14 0,019(1) 0,2903(4) 0,622(1) 5,1(3) 

C15 0,157(1) 0,2935(4) 0,619(1) 4,2(3) 

C10 0,1840(9) 0,3269(3) 0,489(1) 3,1(2) 

C2 0,3295(8) 0,3264(3) 0,4835(9) 2,9(2) 

C1 0,435(1) 0,2772(4) 0,551(1) 4,5(3) 

N 0,5495(9) 0,2851(4) 0,518(1) 5,0(3) 

O1 0,5270(6) 0,3416(3) 0,4230(8) 4,8(2) 

C3 0,3970(9) 0,3639(4) 0,407(1) 3,3(2) 

C4 0,3498(9) 0,4236(4) 0,318(1) 3,3(3) 

C5 0,3323(9) 0,4305(4) 0,135(1) 3,5(3) 

C6 0,2814(9) 0,4855(4) 0,047(1) 3,3(3) 

C7 0,252(1) 0,5362(4) 0,132(1) 3,7(3) 

C8 0,272(1) 0,5306(4) 0,312(1) 4,0(3) 

C9 0,319(1) 0,4750(4) 0,396(1) 4,2(3) 

O2 0,3590(7) 0,3794(2) 0,0511(7) 4,2(2) 

C16 0,478(1) 0,3867(4) -0,002(1) 5,8(4) 

O3 0,2646(7) 0,4914(3) -0,01270(7) 4,5(2) 

C17 0,128(1) 0,4708(4) -0,246(1) 6,2(4) 

O4 0,2040(7) 0,5870(3) 0,0336(8) 5,1(2) 

C18 0,173(1) 0,6407(4) 0,112(1) 6,8(4) 

3 Taula: Zatikazko koordenatu atomikoak 

183


Atomoa X/a Y/b Z/c 

H11 0,0849(9) 0,3833(4) 0,282(1) 

H12 -0,145(1) 0,3787(4) 0,287(1) 

H13 -0,186(1) 0,3175(4) 0,494(1) 

H14 0,003(1) 0,2676(4) 0,709(1) 

H15 0,234(1) 0,2729(4) 0,706(1) 

H1 0,421(1) 0,2433(4) 0,614(1) 

H8 0,254(1) 0,5642(4) 0,372(1) 

H9 0,332(2) 0,4715(4) 0,514(1) 

H161 0,498(4) 0,3478(8) -0,046(7) 

H162 0,562(2) 0,400(2) 0,097(2) 

H163 0,454(2) 0,417(2) -0,094(5) 

H171 0,122(2) 0,476(2) -0,365(1) 

H172 0,052(1) 0,495(2) -0,230(5) 

H173 0,116(3) 0,4278(8) -0,224(5) 

H181 0,148(6) 0,6742(8) 0,028(2) 

H182 0,258(2) 0,652(1) 0,214(4) 

H183 0,093(4) 0,6324(8) 0,147(6) 

4 Taula: 11e Isoxazolaren lotura luzera (Å) eta angelu (°) adierazgarrienak. 

C15-C10 1,39(1) C3-C4 1,48(1) 

C10-C2 1,46(1) C4-C5 1,41(1) 

C2-C1 1,44(1) C4-C9 1,39(1) 

C2-C3 1,34(1) C5-C6 1,37(1) 

C1-N 1,28(1) C5-O2 1,37(1) 

C1-H1 0,93(4) C6-O3 1,37(1) 

N-O1 1,412(9) C7-O4 1,332(9) 

O1-C3 1,33(1) O2-C16 1,42(1) 

C14-C13-C12 120,8(9) C2-C3-C4 130,5(8) 

C13-C14-C15 119,3(9) C9-C4-C5 117,2(8) 

C15-C10-C2 120,2(8) C9-C4-C3 121,3(8) 

C3-C2-C1 101,7(7) C5-C4-C3 121,5(8) 

C3-C2-C10 133,2(8) C6-C5-O2 121,9(7) 

C1-C2-C10 124,8(8) O2-C5-C4 117,4(7) 

N-C1-C2 113,2(8) O4-C7-C6 115,8(7) 

C1-N-O1 105,4(7) C6-C7-C8 119,0(8) 

C3-O1-N 107,8(6) C5-O2-C16 114,1(6) 

O1-C3-C2 112,0(7) C6-O3-C17 112,9(7) 

O1-C3-C4 117,6(7) C7-O4-C18 119,0(7) 

184


Prozedura berbera 2h enaminozetonari aplikatuta 11f 5-(3,4-dimetoxifenil)-4-(3,4,5trimetoxifenil)isoxazola 

(%95) hauts horiska moduan lortu zen, u.p. 52-54°C (MeOH), 

Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,8; nmax 1620 (C=N); dH 3,76 (6H, s, OMe), 3,79 (3H, s, 

OMe), 3,87 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 6,59 (2H, s, H-2''arom eta H-6''arom), 6,85 

(1H, d, J 8,5, H-5'arom), 7,19 (1H, d, J 2,0, H-2'arom), 7,26 (1H, dd, J 8,5, J 2,0, H- 

6'arom), 8,30 (1H, s, H-3); dC 55,6, 55,7, 55,9, 60,8, eta 61,2 (OMe), 107,2, 110,5, eta 

111,2 (Carom-H), 114,8 (C-4),117,1 (Carom-C), 119,7 (Carom-H), 122,7 (Carom-C), 

125,5 (Carom-H), 142,3, 148,4 eta 148,8 (Carom-O), 150,2 (C-3), 152,2, 155,5 (Carom- 

O), 161,9 (C-5)(Aurkitua (%): C, 64,62; H, 5,72; N, 4,01. C20H21O6N-rako kalkulatua 

(%): C, 64,68; H, 5,70; N, 3,77) 

Prozedura berbera 2i enaminozetonari aplikatuta 11g 4-(3,4,5-trimetoxifenil)-5-(2,3,4trimetoxifenil)isoxazola 

(%88) olio kolorge moduan lortu zen, Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 

0,9; nmax 1610 (C=N); dH 3,69 (3H, s, OMe), 3,71 (6H, s, OMe), 3,82 (3H, s, OMe), 

3,85 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 6,49 (2H, s, H-2''arom eta H-6''arom), 6,72 (1H, d, 

J 8,6, H-5'arom), 7,08 (1H, d, J 8,6, H-6'arom), 8,47 (1H, s, H-3); dC 55,9, 56,1, 55,9, 

60,8, 60,9 eta 61,4 (OMe), 104,6, 107,3 (Carom-H), 114,7 (C-4),117,1, 121,8 (Carom-C), 

125,6 (Carom-H), 137,5, 142,4 (Carom-O), 150 (Carom-H), 142,3, 148,4 eta 148,8 

(Carom-O), 150,2 (C-3), 152,3, 153,3, 155,6 (Carom-O), 162,6 (C-5)(Aurkitua (%): C, 

62,90; H, 5,72; N, 3,41. C21H23O7N-rako kalkulatua (%): C, 62,83; H, 5,77; N, 3,49) 

2.4.4. b-Zetonitrilo diarilikoen sintesia isoxazoletatik . 

R 3 

R 3 

CN 

185 

O 

15a-d 

15a 2,3-Difenil-3-oxopropanonitriloa. Prozedura tipikoa. Eragingailu magnetikoz 

hornituriko matrazean eta atmosfera geldopean, THF anhidrotan (25 cm 3 ) disolbaturiko 

11a isoxazolari (0,114 g, 0,52 mmol), NaH (0,106 g, 4,4 mmol) osorik gehiketa 

bakarrean gehitu zitzaion inguruko tenperaturan. Sortarazitako suspentsioa birfluxuan 

10 orduz berotu ondoren, inguruko tenperaturara hozten utzi eta amonio kloruroaren urdisoluzio 

asea (20 cm 3 ) gehitu zen. 

R 2 

R 1 

R 1



elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. Hondakina 

Flash kromatografiaz (%20 EtOAc/hexano nahasketa eluitzaile gisa erabilita) purifikatu 

eta eskuratutako olio kolorgea %50 hexano/EtOAc nahasketan kristaldu zen, 15a bzetonitriloa 

(0,080 g, %70) hauts zuri moduan lorturik, u.p. 91-92°C (%50 

hexano/Et2O) (Bibl. 38 93-94°C (Et2O)), Rf (%20 EtOAc/hexano) 0,8; nmax 2245 (CN), 

1695 (C=O); dH 5,61 (3H, s, CHCN), 7,4-7,5 (8H, m, Harom), 7,9-8,0 (2H, m, Harom); 

dC 46,6 (CHCN), 116,5 (CN), 128,2, 129,1, 129,2, 129,6, 130,3 (Carom-H), 133,6, 134,4 

(Carom-C), 188,8 (C=O)(Aurkitua (%): C, 81,20; H, 5,10; N, 6,40. C15H11ON-rako 


Prozedura berbera erabilita ondoko produktuak prestatu ziren: 

15b 2,3-Bis-(3,4-dimetoxifenil)-3-oxopropanonitriloa (%91), u.p. 103-105°C (%50 

hexano/Et2O), Rf (%20 EtOAc/hexano) 0,8; nmax 2240 (CN), 1685(C=O); dH 3,84 (3H, 

s, OMe), 3,86 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 3,92 (3H, s, OMe), 5,51 (1H, s, 

CHCN), 6,83 (1H, d, J 8,2, H-5''arom), 6,85 (1H, d, J 8,4, H-5'arom), 6,91 (1H, d, J ,2,2, 

H-2''arom), 6,97 (1H, dd, J 8,2,J 2,2, H-6''arom), 7,49 (1H, d, J 2,1, H-2'arom), 7,57 (1H, 

dd, J 8,2,J 2,1, H-6'arom); dC 45,9 (CHCN), 55,9, 56,0, 56,2 (OMe), 110,1, 111,2, 111,6 

(Carom-H), 116,9 (CN), 120,7 (Carom-H), 123,0 (Carom-C), 124,1 (Carom-H), 126,5 

(Carom-C), 149,3, 149,6, 149,8, 154,3 (Carom-O), 187,5 (C=O); (Aurkitua (%): C, 


15c 3-(3,4-Dimetoxifenil)-2-fenil-3-oxopropanonitriloa (%81), u.p. 113-114°C (%50 

hexano/Et2O), Rf (%20 EtOAc/hexano) 0,5; nmax 2245 (CN), 1685(C=O); dH 3,77 (3H, 

s, 2 ¥ OMe), 3,81 (3H, s, OMe), 5,62 (1H, s, CHCN), 6,77 (1H, d, J 8,4, H-5'arom), 7,2- 

7,3 (5H, m, Harom), 7,40 (1H, d, J 1,8, H-2'arom), 7,52 (1H, dd, J 8,4, 1,8, H-6'arom); dC 

46,0 (CHCN), 55,7, 55,9 (OMe), 110,0, 110,9, (Carom-H), 116,9 (CN), 126,6, (Carom- 

C), 127,9, 128,8, 129,3 (Carom-H), 130,8 (Carom-C), 149,1, 154,2 (Carom-O), 187,4 

(C=O); (Aurkitua (%): C, 72,66; H, 5,30; N, 5,01. C17H15O3N-rako kalkulatua (%): C, 

72,58; H, 5,37; N, 4,98) 

15d 2-(3,4-Dimetoxifenil)-3-(2,3,4-trimetoxifenil)-3-oxopropanonitriloa (%88), u.p. 

114-115°C (%50 hexano/Et2O), Rf (%20 EtOAc/hexano) 0,3; nmax 2245 (CN), 1695 

(C=O); dH 3,69 (3H, s, OMe), 3,70 (3H, s, OMe), 3,71 (3H, s, OMe), 3,74 (3H, s, 

OMe), 3,86 (3H, s, OMe), 5,74 (1H, s, CHCN), 6,54 (1H, d, J 8,9, H-5'arom), 6,66 (1H, 

d, J 8,1, H-5"arom), 6,74 (1H, d, J 2,0, H-2"arom), 6,77 (1H, dd, J 8,1, 2,0, H-6"arom), 

7,28 (1H, d, J 8,9, H-6'arom); dC 48,5 (CHCN), 55,6, 55,7, 55,9, 60,6, 61,7 (OMe), 

38 Kascheres,A.; Marchi, D. J. Org. Chem. 1975, 40, 2985-2987. 

186


107,2, 110,9, 111,1 (Carom-H), 117,2 (CN), 120,8 (Carom-C), 121,8 (Carom-H), 122,9 

(Carom-C), 126,7 (Carom-H), 141,2, 149,1, 153,1, 158,3 (Carom-O), 189,5 (C=O); 


H, 5,70; N, 3,77). 

2.4.5. 4,5-Diarilisoxazolen N-metilazioa. 

R 3 

R 1 R 2 

R 1 

R 3 

16a-d 

16a 4,5-Difenil-N-metilisoxazolio tetrafluoroboratoa. Prozedura tipikoa. Atmosfera 

geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, diklorometano anhidrotan 

(25 cm 3 ) disolbaturiko 11a isoxazola (0,500 g, 2,2 mmol), aldez aurretik diklorometano 

anhidrotan (25 cm 3 ) prestaturiko trimetiloxonio tetrafluoroboratoaren (0,500 g, 3,3 

mmol) suspentsio irabiatuaren gainean gehitu zen tantaka eta inguruko tenperaturan. 

Irabiaketa tenperatura berean 12 orduz mantendu ondoren, disolbatzailea hutsean 

lurrindu eta lortutako olioa dietil eterrez (2 cm 3 ) eraginda, iragazi zen hausperakin horia 

eskuratu zen. Hauspeakina etil azetatotan kristaldu zen, 16a isoxazolio gatza (0,600 g, 

%85) orratz txuri 39 eskuraturik, u.p. 139-141°C (EtOAc), Rf (CH2Cl2) 0,5; nmax 1645 

(C=N + ); dH (DMSO-d6) 4,63 (3H, s, NMe), 7,4-7,7 (10H, m, Harom), 9,76 (1H, s, H-3); 

dC (DMSO-d6) 45,1 (NMe), 125,3(C4), 128,7, 130,9, 127,7, eta 134,7 (Carom-H), 154,1 

(C-3), 172,8 (C-5) (Aurkitua (%): C, 59,40; H, 4,41; N, 4,39. C16H14ONBF4 

formularako kalkulatua (%): C, 59,48; H, 4,37; N, 4,33). 

187 

O 

N + 

Me 

- BF4 

Prozedura berbera erabilita, ondoan adierazitako konposatuak prestatu ziren: 

39 Bibliografiako beste zenbait isoxazolio gatzen antzera, 16a tetrafluoroboratoa 1-2 hilabetetan horitu 

eta inguruko tenperaturan deskonposatu zen. a. Woodman, D.J. J. Org. Chem. 1968, 33, 2397-2399; b. 

Woodward, R.B; Woodman, D.J. J. Org. Chem. 1966, 31, 2039-2040; c. Woodward, R.B; Olofson, R.A. 

Tetrahedron Suppl. 1966, 7, 415-440.


16b N-Metil-4,5-bis-(3,4-dimetoxifenil)isoxazolio tetrafluoroboratoa (%94) hauts 

zuri moduan, u.p. 161-163°C (EtOAc), Rf (CH2Cl2) 0,5; nmax 1650 (C=N + ); dH 

(DMSO-d6) 3,71 (3H, s, OMe), 3,77 (3H, s, OMe), 3,87 (3H, s, OMe), 3,91 (3H, s, 

OMe), 4,60 (3H, s, NMe), 7,10 (1H, d, J 8,3, H-5'arom), 7,12 (1H, s, H-2''arom), 7,16 

(2H, dd, J 7,5, J 1,5, H-5''arom eta H-6''arom), 7,33 (1H, d, J 2,1, H-2'arom), 7,43 (1H, dd, 

J 8,3, J 2,1, H-6'arom), 9,61 (1H, s, H-3); dC 40,9 (NMe), 55,6, 55,9 (OMe), 110,3, 

112,2 (Carom-H), 115,2 (C-4), 117,3, 117,9 (Carom-H), 121,5 (Carom-C), 149,0, 149,2, 

eta 150,0 (Carom-O), 152,9 (C-3), 165,6 (C-5)(Aurkitua (%): C, 54,29; H, 5,08; N, 3,20. 

C20H22O5NBF4 formularako kalkulatua (%): C, 54,20; H, 5,00; N, 3,16) 

16c 5-(3,4-Dimetoxifenil)-4-fenil-N-metilisoxazolio tetrafluoroboratoa (%96) hauts 

zuri moduan, u.p. 158-160°C (EtOAc), Rf (CH2Cl2) 0,2; nmax 1650 (C=N + ); dH 

(DMSO-d6) 3,66 (3H, s, OMe), 3,90 (3H, s, OMe), 4,60 (3H, s, NMe), 7,12 (1H, d, J 

8,6, H-5'arom), 7,25 (1H, d, J 2,1, H-2'arom), 7,38 (1H, dd, J 8,6, J 2,1, H-6'arom), 7,59 

(5H, m, Harom), 7,04 (1H, s, H-2'arom), 7,15 (1H, dd, J 8,4, J 1,9, H-6''arom), 7,21 (1H, 

d, J 1,9, H-2''arom), 9,60 (1H, s, H-3); dC (DMSO-d6) 41,5 (NMe), 56,0, 56,3 (OMe), 

111,4, 112,8 (Carom-H), 116,2 (C-4), 119,3, 123,4 (Carom-H), 127,1, 130,3 (Carom-C), 

150,5 (Carom-O), 154,6 (C-3), 186,3 (C-5) (Aurkitua (%): C, 56,39; H, 4,70; N, 3,70. 

C18H18O3NBF4 formularako kalkulatua (%): C, 56,43; H, 4,73; N, 3,65) 

16d 4-(3,4-Dimetoxifenil)-N-metil-5-(2,3,4-trimetoxifenil)isoxazolio 

tetrafluoroboratoa (%99) hauts zuri moduan, u.p. 152-153°C (EtOAc), Rf (CH2Cl2) 

0,6; nmax 1670 (C=N + ); dH (DMSO-d6) 3,34 (3H, s, OMe), 3,60 (3H, s, OMe), 3,67 

(3H, s, OMe), 3,77 (3H, s, OMe), 3,90 (3H, s, OMe), 4,45 (3H, s, NMe), 6,92 (1H, dd, 

J 8,4, J 1,9, H-6''arom), 7,00 (1H, d, J 1,9, H-2''arom), 7,05 (1H, d, J 8,4, H-5''arom), 7,06 

(1H, d, J 8,9, H-5'arom), 7,31 (1H, d, J 8,9, H-6'arom), 10,09 (1H, s, H-3); dC (DMSOd6) 

41,2 (NMe), 55,5, 56,3, 60,7, eta 61,3 (OMe), 109,2, 111,0 (Carom-H), 118,1 (C-4), 

120,5 (Carom-H), 126,2, 141,6 (Carom-C), 148,9, 149,8, eta 151,9 (Carom-O), 157,7 (C- 

3), 164,1 (C-5) (Aurkitua (%): C, 53,24; H, 5,12; N, 2,99. C21H24O6NBF4 formularako 


188


2.4.6. 4,5-Diaril-4-isoxazolinen sintesia. 

R 3 

R 1 R 2 

R 1 

R 3 

189 

O 

17a-d 

17a 4,5-Difenil-N-metil-4-isoxazolina. Prozedura tipikoa. Atmosfera geldopean eta 

eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, etanol lehorretan (15 cm 3 ) irabiaturiko 

sodio borohidruroaren (0,110 g, 2,9 mmol) suspentsioa, aldez aurretik disolbatzaile 

berean (5 cm 3 ) prestaturiko 16a isoxazolio gatzaren (0,108 g, 0,33 mmol) suspentsio 

irabiatuari gehitu zitzaion inguruko tenperaturan. Irabiaketak 6 orduz iraun ondoren, 

amonio kloruroaren ur-disoluzio asea (10 cm 3 ) gehitu zen. Nahastea diklorometanoz (5 

x 20 cm 3 ) erauzi zen, eta ur-geruza amonio hidroxidoaren disoluzio urtsuaz pH 8-ra 

basikotu ondoren, diklorometanoz (3 x 20 cm 3 ) erauzi zen. Estraktu organiko elkartuak 

urez (2 x 5 cm 3 ) garbitu, sodio sulfatoz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. 

Hondakina Flash kromatografiaz (diklorometano eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, 

17a isoxazolina (0,066 g, %84) olio kolorge moduan lorturik, Rf (CH2Cl2) 0,5; nmax 

1661 (C=C); dH 2,92 (3H, s, NMe), 3,99 (1H, m, CHaHbN), 4,75 (1H, m, CHaHbN), 

7,1-7,3 (8H, m, Harom), 7,51 (2H, m, Harom); dC 47,5 (NMe), 65,7 (CH2), 105,8 (C4), 

126,4, 126,9, 128,3 (Carom-H), 128,4 (Carom-C), 128,4, 129,2 (Carom-H), 133,6 (Carom- 

C), 147,3 (C-5)(Aurkitua (%): C, 81,06; H, 6,36; N, 5,92. C16H15ON-rako kalkulatua 

(%): C, 80,98; H, 6,37; N, 5,90). 

Prozedura berbera erabilita ondoko konposatuak prestatu ziren: 

17b 4,5-bis-(3,4-Dimetoxifenil)-N-metil-4-isoxazolina, (%64) hauts zuri moduan, u.p. 

109-111°C (MeOH), Rf (CH2Cl2) 0,3; nmax 1655 (C=C); dH 2,82 (3H, s, NMe), 3,59 

(3H, s, OMe), 3,67 (3H, s, OMe), 3,77 (3H, s, OMe), 3,78 (3H, s, OMe), 3,96 (1H, m, 

CHaHbN), 4,59 (1H, m, CHaHbN), 6,6-6,7 (4H, m, Harom), 7,51 (2H, m, Harom); dC 

47,2 (NMe), 55,3, 55,5, 55,6 (OMe), 65,5 (C3), 105,8 (C4), 109,9, 110,5, 110,8, 119,1 

eta 120,9 (Carom-H), 121,7, 126,1 (Carom-C), 145,7, 147,4, 148,2, 148,3 eta (Carom-O), 

149,3 (C-5)(Aurkitua (%): C, 67,29; H, 6,44; N, 3,92. C20H23O5N-rako kalkulatua (%): 

C, 67,21; H, 6,49; N, 3,92) 

N 

Me


17c 5-(3,4-Dimetoxifenil)-4-fenil-N-metil-4-isoxazolina, (%90) olio kolorge moduan, 

Rf (CH2Cl2) 0,4; nmax 1660 (C=C); dH 2,85 (3H, s, NMe), 3,65 (3H, s, OMe), 3,80 (3H, 

s, OMe), 3,99 (1H, m, CHaHbN), 4,65 (1H, m, CHaHbN), 6,74 (1H, d, J 8,3, H-5'arom), 

6,95 (1H, d, J 1,9, H-2'arom), 7,05 (1H, dd, J 8,3, J 1,9, H-6'arom), 7,1-7,2 (5H, m, 

Harom); dC 47,1 (NMe), 55,3, 55,4 (OMe), 65,5 (C3), 104,4 (C4), 110,5, 110,7 (Carom- 

H), 120,8 (Carom-C), 121,4, 125,9, 126,6, eta 127,9 (Carom-H), 133,5 (Carom-C), 146,7, 

148,2 (Carom-O), 149,4 (C-5)(Aurkitua (%): C, 72,79; H, 6,36; N, 4,80. C18H19O3Nrako 


17d 4-(3,4-Dimetoxifenil)-5-(2,3,4-trimetoxifenil)-N-metil-4-isoxazolina, (%93) olio 

kolorge moduan, Rf (CH2Cl2) 0,3; nmax 1645 (C=C); dH 2,84 (3H, s, NMe), 3,47 (3H, s, 

OMe), 3,72 (3H, s, OMe), 3,76 (3H, s, OMe), 3,78 (3H, s, OMe), 3,79 (3H, s, OMe), 

3,82 (1H, m, CHaHbN), 4,64 (1H, m, CHaHbN), 6,50 (1H, d, J 8,3, H-5'arom), 6,52 (1H, 

s, H-2''arom), 6,61 (1H, d, J 5,7, H-6"arom), 6,65 (1H, d, J 5,7, H-5''arom), 6,93 (1H, d, J 

8,3, H-6'arom); dC 47,4 (NMe), 54,8, 55,4, 55,7, 60,6, eta 61,1 (OMe), 63,8 (C3), 106,5, 

107,3, 108,5, eta 110,7 (Carom-H), 116,5 (C4), 117,7 (Carom-C), 125,7 (Carom-H), 125,8 

(Carom-C), 142,4, 145,1, 146,9, 148,1, 152,6 (Carom-O), 154,7 (C-5)(Aurkitua (%): C, 

65,04; H, 6,58; N, 3,60. C21H25O6N-rako kalkulatua (%): C, 65,10; H, 6,50; N, 3,61). 

2.4.7. 4-Isoxazolinen hidrogenazio katalitikoa. 

MeO 

MeO 

CH 3 

1. Metodoa. 5b 2-(3,4-Dimetoxifenil)-1-(2,3,4-trimetoxifenil)propan-1-ona. Prozedura 

tipikoa. Metanol lehorretan (30 cm3 ) disolbaturiko 17d 4-isoxazolinaz (0,095 g, 0,24 

mmol) eta Pd-C katalizatzaileaz (4 mg, %10 Pd) osoturiko nahastea 3 orduz 

hidrogenatu zen (PH2 =2 atm). Nahastea iragazi eta iragazia kontzentratu ondoren, 

hondakina Flash kromatografiaz (%50 EtOAc/hexano nahastea eluitzaile gisa erabilita) 

purifikatu zen, 5b metilzetona (0,077 g, %88) olio kolorge moduan lorturik, Rf (%50 

EtOAc/hexano) 0,7; nmax 1680 (C=O); dH 1,49 (3H, d, J 6,0, CH-CH3), 3,82 (3H, s, 

OMe), 3,83 (3H, s, OMe), 3,84 (3H, s, OMe), 3,85 (6H, s, OMe), 4,59 (1H, q, J 6,0, 

CHCH3), 6,59 (1H, d, J 8,9, H-5'arom), 6,85 (1H, d, J 8,1, H-5''arom), 7,19 (1H, d, J 2,0, 

H-1''arom), 7,20 (1H, dd, J 8,1, J 2,0, H-6''arom), 7,25 (1H, d, J 8,9, H-6'arom); dC 18,9 

(CHCH3), 50,5 (CHCH3), 55,7, 55,8, 60,8, 61,7 (OMe), 106,9, 111,1 (Carom-H), 120,2 

O 

5b 

190 

OMe 

OMe 

OMe


(Carom-C), 125,3, 126,6 (Carom-H), 141,9, 147,7, 148,8, 152,9 (Carom-O), 202,6 

(CO)(Aurkitua (%): C, 66,60; H, 6,77. C20H24O6-rako kalkulatua (%): C, 66,64; H, 

6,72) 

R 

R 

MeHN 

2. Metodoa. 18a 1,2-difenil-3-(N-metilamino)propanola. Prozedura tipikoa. Metanol 

lehorretan (20 cm3 ) disolbaturiko 17a 4-isoxazolinaz (0,095 g, 0,4 mmol), aurrez 

erreduzitutako Adamsen katalizatzaileaz (30 mg PtO2-tik ekoiztua) eta azido 

klorhidrikoz (uretan disolbaturiko 3 mol·dm3 disoluzioaren 0,5 cm3 ) 7 orduz 

hidrogenatu zen (PH2 = 2,5 atm). Nahastea iragazi eta iragazia hutsean kontzentratuta, 

hondakina dietil eterretan disolbatu eta 3 tanta azido klorhidriko kontzentratuaz tratatu 

zen. Sortarazitako hidrokloruroa iragazi, diklorometanoz (2 cm3 ) garbitu eta %10 

ura/metanol nahasketan berdisolbatu zen. Disoluzio hau amonio hidroxido disoluzioaz 

basikotu zen aminoalkohol askea sortarazteko, eta diklorometanoz (4 x 15 cm3 ) erauzi 

zen. Estraktu organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu 

ziren, 18a 1,3-aminoalkoholaa40 (0,045 g, %47) olio kolorge moduan lorturik, Rf (%5 

MeOH/CH2Cl2) 0,7; nmax 3500 (O-H), 3300 (N-H); dH 2,33 (3H, s, NMe), 2,51 (1H, 

bs, N-H or O-H), 2,83 (2H, d, J 6,5, CH2-N), 3,29 (1H, q, J 6,5, CHCH2-N), 4,93 (1H, 

d, J 6,5, CH-OH), 7,1-7,2 (10H, m, Harom); dC 36,1 (NMe), 51,5 (CHCH2-N), 53,0 

(CH2-N), 77,9 (CH-OH), 126,6 126,8, 127,1, 127,8, 128,3, 128,4, eta 129,4 (Carom-H), 

139,7, 141,9 (Carom-C)(Aurkitua (%): C, 79,66; H, 7,98; N, 5,72. C16H19ON-rako 


Prozedura berbera 17b 4-isoxazolinari aplikatuta, 18b 3-(N-metilamino)-1,2-bis-(3,4dimetoxifenil)propanola 

(%55) hauts hori moduan lortu zen, u.p. 118-119°C (CH2Cl2), 

Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,4; nmax 3510 (O-H), 3310 (N-H); dH 2,33 (3H, s, NMe), 2,61 

(1H, bs, N-H edo O-H), 2,78 (2H, d, J 6,7, CH2-N), 3,22 (1H, q, J 6,7, CHCH2-N), 3,74 

(3H, s, OMe), 3,78 (3H, s, OMe), 3,84 (6H, s, OMe), 4,85 (1H, d, J 6,7, CH-OH), 6,6- 

6,8 (6H, m, Harom); dC 36,3 (NMe), 51,4 (CHCH2-N), 54,3 (CH2-N), 55,6, 55,8 (OMe), 

78,1 (CH-OH), 109,9, 110,3, 111,1, 111,9, 119,1, eta 120,6 (Carom-H), 132,2, 134,4 

(Carom-C), 147,8, 148,2, 148,3, eta 148,7 (Carom-O)(Aurkitua (%): C, 66,50; H, 7,55; 

N, 3,91. C20H27O5N-rako kalkulatua (%): C, 66,46; H, 7,53; N, 3,87) 

40 Tramontini, M. Synthesis, 1982, 605-644 

18 

191 

OH 

R 

R


3. C-4 Funtzionalizaturiko 3-ariltetrahidroisokinolinen 

sintesia desoxibentzoinen a-aminazioaren bidez. 

3.1. Desoxibentzoinen nitrosazioa. 

O 

192 

N 

OH 

1. Metodoa. 41 19a 1,2-Difenil-2-oximinoetanona. Prozedura tipikoa. Eragingailu 

magnetikoz hornituriko matrazean eta atmosfera geldopean, etanol lehorretan (50 cm 3 ) 

disolbaturiko 1c bentzil fenil zetonari (0,5 g, 2,54 mmol) t BuONO (0,31 cm 3 , 2,58 

mmol) gehitu zitzaion 0°C-tan. Hiru minutu beranduago, aldez aurretik etanol 

lehorretan (10 cm 3 ) prestaturiko sodio etoxidoaren (0,21 g, 3,08 mmol) suspentsio 

irabiatua emeki gehitu zen tenperatura berean. Inguruko tenperaturara emeki heltzen 

zela, 14 orduz mantendu zen irabiaketa, disolbatzailea hutsean lurrindu eta hondakina 

uretan (100 cm 3 ) eta metanoletan (5 cm 3 ) disolbatu zen. Disoluzio urtsu hau dietil 

eterrez erauzi (5 x 15 cm 3 ) eta geruza urtsua azido klorhidrikoaz (uretan disolbaturiko 1 

mol·dm -3 disoluzioaren 10 cm 3 ) pH ~8-ra azidotu ondoren, diklorometanoz (5 x 15 

cm 3 ) erauzi zen. Estraktu organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean 

kontzentratu ondoren, hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (alumina, 

%10 EtOAc/hexano nahastea eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, 19a 1,2-difenil-2oximinoetanona 

42 (0,51 g, %90) konposatuaren Z eta E isomeroen nahasketa hauts zuri 

moduan lorturik, u.p. 81-85°C (EtOH); dC 126,4, 128,2, 128,4, 128,9, 129,0, 129,4, 

129,8, 130,4, eta 134,5 (Carom-H), 134,6 (Carom-C), 157,0 (C=NOH), 194,1 (CO); m/z 

225 (M + , 23), 195 (2), 165 (4), 105 (100), 77 (30), 51 (6); (Aurkitua (%): C,74,70; H, 


19a 

41 Rukavishnikov, A.V.; Tkachev, A.V. Synth. Commun., 1992, 22, 1049-1060. 

42 Kleinspehn, J.A.; Studniarz, S.A. J. Org. Chem., 1967, 32, 460-462.


MeO 

MeO 

O 

O 

OMe 

OMe 

193 

MeO 

MeO 

20 21 

Prozedura berbera 1d diarilzetonari (1 g, 3,16 mmol) aplikatuta ondoko produktuak 

isolatu ziren: 

20 1,2-Bis-(3,4-dimetoxifenil)etanodiona 43 (0,93 g, %90), u.p.182-184°C (Et2O) 

(Bibl. 35 183-184°C (MeOH)), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,9; dC 56,0, 56,1 (OMe), 

110,2, 126,2, 126,4 (Carom-H), 149,4 (Carom-C), 154,7 (Carom-O), 193,4 (CO) 

(Aurkitua (%): C, 65,23; H, 5,61. C18H18O6-rako kalkulatua (%): C, 65,45; H, 5,49), 

eta 

21 Azido 3,4-dimetoxibentzoikoa 44 (azido beratrikoa) (0,03 g, %6), u.p. 178-180°C 

(Et2O) (Bibl. 36 180-181°C (MeOH)). 

R 1 

R 1 

R 2 

O 

19b-e 

N 

OH 

2. Metodoa. 19b 1,2-Bis-(3,4-dimetoxifenil)-2-oximinoetanona. Prozedura tipikoa. 

Eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean eta atmosfera geldopean, THF 

lehorretan (50 cm 3 ) disolbaturiko 1d desoxibentzoinari (1,0 g, 3,16 mmol) t BuONO 

(0,4 cm 3 , 3,25 mmol) emeki gehitu zitzaion 0°C-tan. Hiru minutu beranduago, aldez 

aurretik hidrogeno kloruroa metanoletan eta tetrahidrofuranotan burbuilatuz lorturiko 

MeOH-HCl (15 cm 3 ) eta THF-HCl (5 cm 3 ) nahasketak, hurrenez hurren, emeki emeki 

gehitu ziren tenperatura berean. Nahastea inguruko tenperaturara heltzen utzi zen eta 

irabiaketa 3 orduz mantendu ondoren, disolbatzailea hutsean lurrindu zen. 

43 Badía, D.; Domínguez, E.; Martínez, P.; Tellitu, I. Elhuyar, 1993, 19, 44-50. 

44 Wittmer, I.; Raiford, J. J. Org. Chem., 1945, 10, 527. 

R 4 

R 3 

R 3 

O 

OH


Hondakina uretan (100 cm 3 ) eta metanoletan (15 cm 3 ) disolbatuta, disoluzio urtsua 

hexanoz (3 x 15 cm 3 ) eta %50 hexano/dietil eter nahasketaz (1 x 10 cm 3 ) garbitu zen. 

Geruza urtsua amonio hidroxido disoluzio urtsuaz pH 8-ra basikotu eta diklorometanoz 

(8 x 20 cm 3 ) erauzi zen. Diklorometano-erauziak sodio sulfato anhidroz lehortu eta 

hutsean kontzentratu ondoren, olio hori itxurako hondakina Flash kromatografiaz (%10 

EtOAc/CH2Cl2 nahastea eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, 19b oximinozetona 

(0,85 g, %78) hauts hori moduan lorturik, u.p. 115-116°C (Et2O), Rf (%10 

EtOAc/CH2Cl2) 0,5; nmax 3430 (O-H), 1730 (C=O), 1660 (C=N); dH 3,88 (3H, s, 

OMe), 3,90 (3H, s, OMe), 3,92 (3H, s, OMe), 3,93 (3H, s, OMe), 6,76 (1H, d, J 8,4, H- 

5'arom), 6,8-6,9 (2H, m, H arom), 7,47 (1H, dd, J 8,4, J 1,9, H-6'arom), 7,5-7,6 (2H, m, 

Harom), 8,4 (1H, bs, O-H); dC 55,8, 55,9, 56,0 (OMe), 107,9, 110,4, 110,7, 112,8, 120,5, 

123,2 (Carom-H), 149,2, 149,5 (Carom-C), 151,0, 154,5 (Carom-O), 156,1 (C=NOH), 

192,7 (C=O); m/z 345 (M + , 6), 195 (5), 165 (100), 139 (12), 77 (6) (Aurkitua (%): C, 


Prozedura berbera 1l 16 desoxibentzoinari aplikatu zitzaionean 19c 1-(3,4- 

Dimetoxifenil)-2-fenil-2-oximinoetanona, (Flash kromatografia, %20 EtOAc/hexano 

nahastea eluitzaile gisa erabilita) %96, u.p. 155-156°C (%50 hexano/EtOAc), Rf (%10 

EtOAc/CH2Cl2) 0,41; nmax 3440 (O-H), 1740 (C=O), 1670 (C=N); dH 3,79 (3H, s, 

OMe), 3,80 (3H, s, OMe), 6,76 (1H, d, J 8,4, H-5'arom), 7,22-7,29 (3H, m, H arom), 

7,43 (1H, d, J 8,4, H-6'arom), 7,49-7,62 (3H, m, Harom), 9,81 (1H, bs, O-H); dC 55,5, 

55,7 (OMe), 109,2, 110,2, 125,7, 125,9, 127,5 (Carom-H), 129,8, 131,0 (Carom-C), 

149,0, 154,1 (Carom-O), 154,6 (C=NOH), 192,9 (C=O); m/z 285 (M + , 26), 240 (2), 197 

(1), 165 (100), 149 (6), 137 (7), 83 (8),77 (12); (Aurkitua (%): C, 67,25; H, 5,40; N, 

4,87. C16H15O4N-rako kalkulatua (%): C, 67,36; H, 5,30; N, 4,91) 

Prozedura berbera 1h 16 desoxibentzoinari aplikatu zitzaionean 19d 1-(3,4- 

Dimetoxifenil)-2-(3,4,5-trimetoxifenil)-2-oximinoetanona, (Flash kromatografia, %10 

EtOAc/CH2Cl2 nahastea eluitzaile gisa erabilita) %63, u.p. 134-137°C (CHCl3), Rf 

(%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,3; nmax 3420 (O-H), 1680 (C=O, C=N); dH 3,72 (6H, s, 2 ¥ 

OMe), 3,79 (3H, s, OMe), 3,88 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 6,74 (2H, s, H- 

2"arom, H-6"arom), 6,82 (1H, d, J 8,4, H-5'arom), 7,43 (1H, dd, J 8,4, 1,9, H-6'arom), 

7,56 (1H, d, J 1,9, H-2'arom), 9,2 (1H, bs, O-H); dC 55,8, 56,0 (OMe), 103,6, 109,5, 

110,3, 125,8, 126,5 (Carom-H), 127,8, 139,8 (Carom-C), 149,3, 153,2, 154,5 (Carom-O), 

156,7 (C=NOH), 192,6 (C=O); m/z 375 (M + , 28), 317 (2), 285 (1), 193 (7), 165 (100), 

150 (4), 137 (6), 122 (4), 79 (9); (Aurkitua (%): C, 60,65; H, 5,50; N, 3,55. 


Prozedura berbera 1j 16 desoxibentzoinari aplikatu zitzaionean 19e 2-(3,4- 

Dimetoxifenil)-1-(2,3,4-trimetoxifenil)-2-oximinoetanona, (Flash kromatografia, %5 

EtOAc/CH2Cl2 nahastea eluitzaile gisa erabilita) %67, u.p. 157-158°C (%50 

194


hexano/EtOAc), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,4; nmax 3460 (O-H), 1730 (C=O) 1655 

(C=N); dH 3,74 (3H, s, OMe), 3,77 (3H, s, OMe), 3,81 (3H, s, OMe), 3,83 (3H, s, 

OMe), 3,90 (3H, s, OMe), 6,75 (1H, d, J 9,1, H-5'arom), 6,76 (1H, d, J 8,3, H-5"arom), 

6,93 (1H, dd, J 8,3, 1,9, H-6"arom), 7,22 (1H, d, J 1,9, H-2"arom), 7,75 (1H, d, J 9,1, H- 

6'arom), 8,56 (1H, bs, O-H); dC 55,7, 55,8, 56,1, 60,6, 61,1 (OMe), 107,3, 108,2, 110,6, 

120,2, 126,2 (Carom-H), 123,3, 124,1 (Carom-C), 141,6, 149,0, 150,5, 155,3, 158,7 

(Carom-O), 159,1 (C=NOH), 191,0 (C=O); m/z 375 (M + , 9), 330 (5), 293 (4), 213 (1), 

195 (100), 151 (7), 120 (4), 105 (100), 77 (6); (Aurkitua (%): C, 60,63; H, 5,50; N, 


3.2. a-Oximinozetonen erredukzioa. 

3.2.1. Sodio borohidruroaren bidezko erredukzioa. 

R 

R 

OH 

195 

N 

OH 

24a-b 

24a eta 24a' Z- eta E-2-hidroxi-1,2-difeniletanona oxima .Prozedura tipikoa. 

Eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean eta atmosfera geldopean, 19a 

oximinozetonaz (1 g, 4,4 mmol) eta sodio borohidruroz (1,66 g, 0,044 mol) osoturiko 

nahasketa irabiatuari metanol anhidroa (50 cm 3 ) gehitu zitzaion 0°C-tan. Nahastea 

inguruko tenperaturara heltzen utzi zen, eta irabiaketa 18 orduz mantendu ondoren, ura 

(30 cm 3 ), eta segituan HCl (uretan disolbaturiko 0,5 mol·dm -3 disoluzioaren 60 cm 3 ) 

gehitu ziren. Sorturiko suspentsioa iragazi zen, eta iragazia diklorometanoz (4 x 15 

cm 3 ) erauzi eta gero, erauzi organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta 

hutsean kontzentratu ziren. Hondakina Flash kromatografiaz (%10 EtOAc/CH2Cl2 

nahastea eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, ondoan adierazitako produktuak 

bereiztu 45 zirelarik: 

45 Z eta E konfigurazioak oximino taldearen ondoko hidrogeno eta karbonoaren 1 H eta 13 C RMN 

lerrakuntza kimikoetan oinarrituta proposatu ziren, hurrenez hurren: a. Karabastos, G.J.; Hsi, N. H. 

Tetrahedron, 1967, 23, 1079-1083; b. Jung, M.E.; Blair, P.A.; Lowe, J.A. Tetrahedron Lett., 1976, 1439- 

1440; c. Prestch, E.; Clerc, T.; Seibl, J.; Simon, W. "Tables of Spectral Data for Structure Determination 

of Organic Compounds" , 2nd Edition, Springer-Verlag, Berlin, 1989. 

R 

R


24a Z-2-hidroxi-1,2-difeniletanona oxima (0,57 g, %56) hauts zuri moduan, u.p. 95- 

99°C (%50 hexano/CH2Cl2) (Bibl. 46 99°C (Et2O)), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,4; nmax 

3550-3200 (O-H), 1645 (C=N); dH 30 (DMSO-d6) 5,99 (1H, d, J 4,9, CH-OH), 6,59 

(1H, d, J 4,9, CH-OH), 7,2-7,6 (10H, m, Harom), 10,41 (1H, bs, N-OH); dC (DMSO-d6) 

64,7 (CHOH), 125,3, 126,7, 127,7, 128,1 (Carom-H), 134,3, 141,9 (Carom-C), 158,6 

(C=NOH); m/z 227 (M + , 3), 209 (46), 179 (49), 165 (4), 107 (100), 79 (58), 77 

(62);,(Aurkitua (%): C,73,91; H, 5,72; N, 6,27. C14H13O2N-rako kalkulatua (%): C, 

73,99; H, 5,77; N, 6,16) 

24a' E-2-hidroxi-1,2-difeniletanona oxima (0,32 g, %32) hauts zuri moduan, u.p. 140- 

142°C (MeOH) (Bibl. 38 151-152°C (bentzeno)), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,2; nmax 

3450-3200 (O-H), 1640 (C=N); dH 30 (DMSO-d6) 5,53 (1H, d, J 4,3, CH-OH), 5,88 

(1H, d, J 4,3, CH-OH), 7,1-7,3 (10H, m, Harom) 10,70 (1H, bs, N-OH); dC (DMSO-d6) 

74,4 (CHOH), 126,1, 127,3, 127,7, 128,6 (Carom-H), 132,2, 141,8 (Carom-C), 157,6 

(C=NOH); m/z 227 (M + , 3), 209 (10), 180 (42), 165 (5), 107 (100), 79 (56), 77 (64), 51 

(18) ; (Aurkitua (%): C,74,10; H, 5,72; N, 6,29. C14H13O2N-rako kalkulatua (%): C, 

73,99; H, 5,77; N, 6,16). 

Prozedura berbera 19b oximinozetonari (1 g, 2,9 mmol) aplikatuta 24b 1,2-Bis-(3,4dimetoxifenil)-2-hidroxifeniletanona 

oxima (0,77 g, %76) hauts zuri moduan lortu zen, 

u.p. 157-160°C (CH2Cl2), Rf (%10 EtOAc/CH2Cl2) 0,2; nmax 3450-3200 (O-H), 1680 

(C=N); dH (DMSO-d6) 3,65 (3H, s, OMe), 3,70 (3H, s, OMe), 3,71 (3H, s, OMe), 5,80 

(1H, d, J 5,0, CH-OH), 6,50 (1H, d, J 5,0, CH-OH), 6,81 (1H, d, J 8,4, H-5''arom) 6,90 

(2H, m, H-5'arom, H-6'arom), 7,04 (1H, s, H-2'arom), 7,15 (1H, dd, J 8,4, J 1,9, H- 

6''arom), 7,21 (1H, d, J 1,9, H-2''arom), 10,71 (1H, bs, N-OH); dC (DMSO-d6) 55,4 

(OMe), 64,4 (CHOH), 109,7, 110,5, 111,1, 117,4, 120,9 (Carom-H), 126,8, 134,5 

(Carom-C), 147,5, 147,7, 148,5, 148,9 (Carom-O) 158,1 (C=NOH) (Aurkitua (%): C, 

62,40; H, 6,01; N, 4,10. C18H21O6N-rako kalkulatua (%): C, 62,24; H, 6,09; N, 4,03). 

46 Welcher, F. J. "Organic Analytical Reagents", vol III, D. van Nostrand Co., New York, 1947, p 239- 

251. 

196


3.2.2. LAH-aren bidezko erredukzioa 

R 

R 

OH 

197 

N 

OH 

24a Z-2-hidroxi-1,2-difeniletanona oxima. Prozedura tipikoa. Eragingailu magnetikoz 

hornituriko matrazean eta atmosfera geldopean, THF lehorretan (30 cm 3 ) disolbaturiko 

19a oximinozetona (0,8 g, 3,55 mmol), aldez aurretik THF lehorretan (20 cm 3 ) 

prestaturiko LAH-aren (0,3 g, 7 mmol) suspentsio irabiatuari gehitu zitzaion 0°C-tan. 

Inguruko tenperaturara heltzen utzi eta 4 orduz irabiatu ondoren, etil azetatoa (10 cm 3 ) 

eta ura (10 cm 3 ) gehitu ziren emeki. Nahastea iragazi zen eta geruza urtsua 

diklorometanoz (4 x 15 cm 3 ) erauzi zen. Geruza organiko elkartuak sodio sulfato 

anhidroaz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. Hondakina Flash kromatografiaz 

(%10 EtOAc/CH2Cl2 nahastea eluitzaile gisa erabilita) purifikatu zen, 24a Zoximinoalkohola 

(0,39 g, %48) lorturik. 

Prozedura berbera 19b oximinozetonari (0,9 g, 2,6 mmol) aplikatuta, dagokion 24b 

oximinoalkohola (0,32 g, %36) lortu zen. 

24 

R 

R


3.2.3. Hidrogenazio katalitikoa 

R 

R 

OH 

198 

NH 2 

22a-b 

1. Metodoa. 22a 2-Amino-1,2-difeniletanola. Prozedura tipikoa. Etanol lehorretan (60 

cm3 ) disolbatutako 19a oximinozetonaz (1 g, 4,4 mmol) eta Pd-C katalizatzaileaz (0,4 

g, %10 Pd) osoturiko nahasketa 18 orduz hidrogenatu zen (PH2 =3 atm) inguruko 

tenperaturan. Nahastea iragazi eta iragazia kontzentratu zen, 22a 1,2-aminoalkohola47 (0,90 g, %95) hauts zuri moduan lorturik (u.p. 148-150°C). 

Prozedura berbera 19b oximinozetonari aplikatuta 22b 2-amino-1,2-bis-(3,4dimetoxifenil)etanola 

(%50), hauts zuri moduan lortu zen, u.p. 155-160°C (MeOH) 

(186-187°C metanoletan kristalduriko hidrokloruroarena), Rf (%10 MeOH/CH2Cl2) 

0,2; nmax 3400 (O-H), 3320, 3210 (N-H); dH 1,5-1,9 (3H, bs, NH2 eta OH), 3,80 (3H, s, 

OMe), 3,83 (3H, s, OMe), 3,87 (6H, s, OMe), 4,07 (1H, d, J 6,3, CH-NH2), 4,63 (1H, 

d, J 6,3, CH-OH), 6,7-6,9 (6H, m, Harom); dC 55,7, 55,8 (OMe), 61,7 (CHNH2), 78,4 

(CHOH), 109,8, 110,4, 110,7, 110,8, 119,4, 119,9 (Carom-H), 133,2, 134,0 (Carom-C), 

148,5, 148,6, 148,7, 148,9 (Carom-O); (Aurkitua (%): C, 64,75; H, 6,78; N, 4,12. 


47 Rabe, J. Ber, 1912, 45, 2166. 

R 

R


R 1 

R 1 

R 2 

OH 

199 

NH 2 

22b-e 

2. Metodoa. 22b 2-Amino-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)etanola. Prozedura tipikoa. 

Metanol lehorretan (70 cm3 ) disolbatutako 19b oximinozetonaz (1 g, 2,9 mmol), Pd-C 

katalizatzaileaz (0,4 g, %10 Pd), eta kloroformoz (0,5 cm3 , 6,2 mmol) osoturiko 

nahasketa ultrasoinu-bainuan hidrogenatu zen (PH2 ~1,5 atm) 48 orduz inguruko 

tenperaturan. Nahastea iragazi zen eta iragazia hutsean kontzentratu eta gero, hauts zuri 

itxurazko hondakina (hidrokloruroa) uretan (20 cm3 ) eta metanoletan (2 cm3 ) disolbatu 

zen. Disoluzio hau amonio hidroxidoren ur-disoluzioaz pH 9-ra basikotu eta 

diklorometanoz (8 x 10 cm3 ) erauzi zen. Estraktu organiko elkartuak sodio sulfato 

anhidroaz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren, 22b aminoalkohola (0,92 g, %95) 

hauts zuri moduan eskuratu zelarik. 

Prozedura berbera 19c-e oximinozetonei aplikatuta dagozkien 22c-e aminoalkohol 

diarilikoak lortu ziren: 

22c 2-Amino-1-(3,4-dimetoxifenil)-2-feniletanola (%94) olio kolorge moduan, u.p. 

(metanoletan kristalduriko hidrokloruroarena) 177-178°C, Rf (%10 MeOH/CH2Cl2) 

0,22; nmax 3560 (O-H), 3340, 3280 (N-H); dH 2,05 (3H, bs, NH2 eta OH), 3,70 (3H, s, 

OMe), 3,74 (3H, s, OMe), 4,08 (1H, d, J 5,6, CH-NH2), 4,59 (1H, d, J 5,9, CH-OH), 

6,56 (1H, s, H-2'arom), 6,68 (1H, m, H-6'arom), 6,78 (1H, d, J 7,7, H-5'arom), 7,12-7,29 

(5H, m, Harom); dC 55,6, 55,8 (OMe), 61,8 (CHNH2), 77,9 (CHOH), 109,8, 110,5, 

119,1, 127,5, 127,6, 128,5 (Carom-H), 133,2, 141,5 (Carom-C), 148,4, 148,5 (Carom-O); 

m/z 273 (M + ,1), 240 (1), 195 (1), 167 (18), 139 (15), 106 (100), 79 (13), 77 (11); 

(Aurkitua (%): C, 61,85; H, 7,12; N, 4,80. C16H20O3ClN-rako kalkulatua (%): C, 

62,03; H, 6,96; N, 4,52) 

22d 2-Amino-1-(3,4-dimetoxifenil)-2-(3,4,5-trimetoxifenil)etanola (%90) olio kolorge 

moduan, u.p. (metanoletan kristalduriko hidrokloruroarena) 176-177°C, Rf (%10 

MeOH/CH2Cl2) 0,21; nmax 3550 (O-H, N-H); dH 1,88 (3H, bs, NH2 eta OH), 3,78 (3H, 

s, OMe), 3,79 (3H, s, OMe), 3,80 (3H, s, OMe), 3,81 (3H, s, OMe), 3,82 (3H, s, OMe), 

4,01 (1H, d, J 6,4, CH-NH2), 4,59 (1H, d, J 6,4, CH-OH), 6,50 (2H, s, H-5"arom, H- 

6"arom), 6,73 (1H, s, H-2'arom), 6,79 (1H, d, J 8,2, H-5'arom), 6,84 (1H, dd, J 8,2, 1,1, 

H-6'arom); dC 55,7, 55,8, 56,0, 60,7 (OMe), 62,1 (CHNH2), 78,2 (CHOH), 104,4, 

R 4 

R 3 

R 3


109,7, 110,6, 119,3 (Carom-H), 133,2, 137,2 (Carom-C), 148,5, 148,8, 153,0 (Carom-O); 

m/z 198 (2), 196 (100), 180 (4), 169 (4), 154 (8), 139 (4), 95 (3) ; (Aurkitua (%): C, 

57,26; H, 6,34; N, 3,55. C19H26O6ClN-rako kalkulatua (%): C, 57,07; H, 6,55; N, 

3,50) 

22e 2-Amino-2-(3,4-dimetoxifenil)-1-(2,3,4-trimetoxifenil)etanola (%95) olio kolorge 

moduan, u.p. (metanoletan kristalduriko hidrokloruroarena) 183-184°C, Rf (%10 

MeOH/CH2Cl2) 0,1; nmax 3350 (O-H, N-H); dH 1,70 (3H, bs, NH2 eta OH), 3,78 (3H, 

s, OMe), 3,82 (3H, s, OMe), 3,83 (3H, s, OMe), 3,85 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 

4,62 (1H, d, J 5,9, CH-NH2), 4,96 (1H, d, J 5,9, CH-OH), 6,55-6,62 (2H, m, Harom), 

6,71-6,86 (3H, m, Harom); dC 55,3, 55,5, 55,6, 60,3, 60,7 (OMe), 61,1 (CHNH2), 73,3 

(CHOH), 107,1, 110,6, 110,7, 119,6, 122,1 (Carom-H), 126,6, 134,1 (Carom-C), 141,6, 

148,2, 148,4, 151,3, 153,0 (Carom-O); m/z 197 (7), 167 (14), 166 (100), 150 (4), 139 

(8), 124 (6) ; (Aurkitua (%): C, 56,85; H, 6,67; N, 3,38. C19H26O6ClN-rako kalkulatua 

(%): C, 57,07; H, 6,55; N, 3,50). 

3.2.4. Sodio ditionitoaren bidezko erredukzioa. 

5 Taula. Na2S2O4.erreaktiboaz eginiko 19b a-oximinocetonaren erredukzio 

saioen laburpena. 

Saioa a 

1 

Na2S2O4-aren 

baliok. kop 

2 

Disolbatzailea 

Dioxano:H2O 2:1 

200 

Konbertsioa 

(%) 

2 10 Dioxano:H2O 2:1


MeO 

MeO 

O 

23 2-Amino-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)etanona. Atmosfera geldopean, 1,4-dioxanotan 

(200 cm 3 ) disolbaturiko 19b oximinozetonari (0,5 g, 1,45 mmol), uretan (600 cm 3 ) 

disolbatu berria zen Na2S2O4 (14,8 g, 85 mmol) gehitu zitzaion inguruko tenperaturan. 

Nahasketa hau 72 orduz ultrasoinu-bainuan sonikatu ondoren, NaCl gehitu zen 

disoluzioa saturatu arte. Azido klorhidrikoaz (0,5 mol·dm -3 uretan) pH 3-ra azidotu zen, 

dietil eterrez (3 x 15 cm 3 ) arin 48 garbitu zelarik. Segituan, amonio hidroxidoaren urdisoluzioaz 

pH 9-ra basikotu eta gero, diklorometanoz (8 x 15 cm 3 ) eta kloroformoz (3 

x 15 cm 3 ) erauzi zen. Inguru basikotiko erauzi organiko elkartuak sodio sulfato 

anhidroaz arinki lehortu eta hutsean kontzentratu ziren (T< 50°C), 23 aminozetona 

(0,039 g,%79) olio hori moduan lorturik, Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,4; nmax 3340 ( N- 

H), 1660 (C=O); dH 2,28 (2H, bs, NH2), 3,58 (3H, s, OMe), 3,72 (3H, s,OMe), 3,75 

(3H, s, OMe), 3,78 (3H, s, OMe), 5,33 (1H, s, CH-CO), 6,64-6,79 (4H, m, Harom) eta 

7,43-7,48 (2H, m, Harom); dC 55,9, 56,0 (OMe), 60,4 (CH-N), 110,0, 110,4, 110,9, 

111,5, 119,9, 122,6 (Carom-H), 128,1, 133,6 (Carom-C), 148,8, 148,9, 149,5, 153,3 

(Carom-O) eta 197,6 (CO), (Aurkitua (%): C, 65,27; H, 6,36; N, 4,23. C18H21O5N-rako 


MeO 

MeO 

O 

23 

201 

NH 2 

NMe 2 

25 2-(N,N-dimetilamino)-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)etanona. Atmosfera geldopean eta 

eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, azetonitrilo lehorretan (10 cm 3 ) 

disolbaturiko 23 aminozetonari (0,061 g, 0,184 mmol) formaldehido urtsua (%38, 0,02 

cm 3 , 0,28 mmol) gehitu zitzaion inguruko tenperaturan. 

25 

OMe 

OMe 

OMe 

OMe 

48 Behin erredukzioa eginda, elaborazio azkarra behar zen aminozetona ez deskonposatzeko.


Nahasketa hau 90 minutuz irabiatu zen tenperatura berean, ondoren NaBH3CN (0,063 

g, 1,01 mmol) gehitu zelarik. Irabiaketa mantendu zen hasierako substratoarten 

desagerpena behatu arte (gfk-z, %8 MeOH/CH2Cl2 eluitzaile gisa, 22 ordu), orduan ura 

(60 cm 3 ) gehitu eta azido klorhidrikoz (0,5 mol·dm -3 uretan) pH 3-ra azidotu zelarik. 

Disoluzio urtsu hau dietil eterrez (3 x 15 cm 3 ) garbitu, amonio hidroxidoaren urdisoluzioaz 

pH 9-ra basikotu eta diklorometanoz (8 x 15 cm 3 ) eta kloroformoz (3 x 15 

cm 3 ) erauzi zen. Inguru basikotiko erauzi organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz 

lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. Hondakina inguruko presiopeko zutabekromatografiaz 

(silize-gela, %2 MeOH/CH2Cl2 nahastea hasierako eluitzaile gisa eta 

gero emeki polaritatea -% MeOH- handiagotuz %50 MeOH/CH2Cl2 nahasketa 

amaierako eluitzaile izanik) purifikatu zen, 25 aminozetona dimetilatua (0,066 g, %22) 

olio kolorge moduan lorturik, Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,4; nmax 1660 (C=O); dH 2,32 

(6H, s, NMe), 3,83 (3H, s, OMe), 3,87 (3H, s,OMe), 3,90 (3H, s, OMe), 3,91 (3H, s, 

OMe), 4,76 (1H, s, CH-CO), 6,76-6,86 (2H, m, H-5arom, H-5'arom), 6,94 (1H, dd, J 1,9, 

J 8,2, H-6'arom), 7,01 (1H, d, J 1,9, H-2'arom), 7,56 (1H, d, J 1,9, H-2arom ), 7,72 (1H, 

dd, J 1,8, J 8,6, H-6arom). 

MeO 

MeO 

O 

HN 

26 

202 

O 

OMe 

OMe 

O t Bu 

26 N-(1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)-2-oxoetil)-1-(1,1-dimetiletiloxi)metanamida. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, kloroformo 

lehorretan (11 cm 3 ) disolbaturiko 23 aminozetonari (0,334 g, 0,99 mmol), kloroformo 

lehorretan (2,4 cm 3 ) disolbaturiko ditert-butil karbonatoa (0,244 g, 1,1 mmol) gehitu 

zitzaion inguruko tenperaturan, nahastea tenperatura berean 38 orduz irabiatu zelarik. 

Disolbatzailea hutsean lurrindu ondoren, hondakina dietil eterretan (10 cm 3 ) eta etil 

azetatotan (10 cm 3 ) disolbatu zen. Disoluzio hau H3PO4-z (uretan disolbaturiko 0,3 

mol·dm -3 disoluzioaren 3 x 10 cm 3 ), sodio kloruroaren ur-disoluzio aseaz (3 x 10 cm 3 ), 

eta sodio bikarbonatoz (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 disoluzioaren 3 x 10 cm 3 ) 

garbitu eta gero, sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu zen. Hondakina 

Flash kromatografiaz (%10 hexano/EtOAc nahastea eluitzaile gisa erabilita) purifikatu 

zen, 26 2-(N-tert-butoxikarbonilamino)-1,2-bis-(3,4-dimetoxifenil)etanona (0,168 g, 

%39) olio kolorge moduan lortu zelarik, Rf (%40 EtOAc/hexano) 0,3; nmax 3370 (N-H), 

1708 (OC=O), 1674 (C=O); dH 1,42 (9H, s, t Bu), 3,80 (3H, s, OMe), 3,82 (3H, s,


OMe), 3,87 (3H, s, OMe), 3,88 (3H, s, OMe), 5,97 (1H, d, J 7,6, CH-N), 6,17 (1H, d, J 

7,6, N-H ), 6,74-6,81 (2H, m, H-5arom, H-5'arom), 6,86 (1H, d, J 1,9, H-2 arom ), 6,90 

(1H, dd, J 8,2, J 2,0, H-6 arom ), 7,49 ( 1H, d, J 1,9, H-2´ arom ) eta 7,59 (1H, dd, J 8,3, 

2,0, H-6´ arom ); dC 28,3 (C-CH3), 55,7, 55,8, 56,0 (OMe), 58,9 (C-H-CO) 110,0, 110,5, 

110,9, 111,2, 127,4, 130,5 (Carom-H), 120,5, 123,8 (Carom-C), 148,8, 148,9, 149,3, 

153,4 (Carom-O), 155,0 (COO) eta 194,5 (CO), (Aurkitua (%): C, 64,01; H, 6,75; N, 


3.3. Heteroziklazioa. 4-Hidroxitetrahidroisokinolinen prestaketa. 

3.3.1. a-Aminozetonen Pictet-Spengler heteroziklazio saioak. 

Prozedura tipikoa. Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko 

matrazean, formaldehidoa (uretan disolbaturiko %40 disoluzioaren 0,8 cm 3 , 12 mmol), 

HCl-tan (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 disoluzioaren 20 cm 3 ) disolbaturiko 23 

aminozetonari (0,397 g, 1,2 mmol) gehitu zitzaion 20°C-tan. Nahastea 60°C-tan 3 orduz 

berotu ondoren, inguruko tenperaturara hozten utzi eta ura (50 cm 3 ) gehitu zen. 

Disoluzio urtsu hau amonio hidroxido disoluzioaz pH 9-ra basikotu eta diklorometanoz 

(10 x 15 cm 3 ) erauzi zen. Estraktu organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta 

hutsean kontzentratu ziren, produktu anitzez osoturiko nahaste bereizkaitza eskuratu 

zelarik. 

Prozedura berbera 26 aminozetonari aplikatuta produktu anitzez osoturiko nahaste 

berizkaitza eskuratu zen. 

Erreakzioa inguruko tenperaturan edo HCl-a beste kontzentraziotan erabili zenean 

(uretan disolbaturiko 3 mol·dm -3 , uretan disolbaturiko 6 mol·dm -3 ) edo HCl-aren ordez 

azido sulfurikoa (uretan disolbaturiko 0,5 mol·dm -3 , uretan disolbaturiko 3 mol·dm -3 ) 

edo azido polifosforikoa (xahua) erabilita egin zenean produktu anitzez osoturiko 

nahaste berizkaitzak eskuratu ziren. 

203


3.2.2. 1,2-Aminoalkoholen Pictet-Spengler heteroziklazioa. 

6 Taula. 22b Aminoalkoholaren Pictet-Spengler heteroziklaziorako 

saio adierazgarrienak. 

Saioa 

1 

Katalizatzaile 

azidoa 

HCl 6M 

Tenperatura 

(°C) 

60 

204 

Denbora-tartea 

(ordu) 

9 

27a-ren 

Etek. (%) 

10 a 

2 H2SO4 3M 60 9 0 a 

3 H3PO4 40 7 0 a 

4 HCl 3M 60 12 20 a 

5 HCl 3M 25 12 15 a 

6 HCl 1M 60 12 48 

7 HCl 1M 25 24 22 

8 HCl 1M 25 144 79 

9 HCl 1M 25 240 95 

a Produktuen nahasketa bereizkaitzak 

MeO 

MeO 

OH 

NH 

27a-c 

27a (3R*,4S*)-6,7-Dimetoxi-3-(3',4'-dimetoxifenil)-4-hidroxi-1,2,3,4tetrahidroisokinolina. 

Prozedura tipikoa. Atmosfera geldopean eta eragingailu 

magnetikoz hornituriko matrazean, formaldehidoa (uretan disolbaturiko %40 

disoluzioaren 0,8 cm 3 , 12 mmol), HCl-tan (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 

disoluzioaren 20 cm 3 ) disolbaturiko 22b 1,2-aminoalkoholari (0,4 g, 1,2 mmol) gehitu 

zitzaion 20°C-tan. Irabiaketa tenperatura berean 10 egunez mantendu ondoren, ura (50 

cm 3 ) gehitu eta sortarazitako nahastea hexanoz (3 x 15 cm 3 ) garbitu zen. 

R 2 

R 1 

R 1


Geruza urtsua amonio hidroxido disoluzioaz pH 9-ra basikotu zen, hexanoz (3 x 15 

cm 3 ) garbitu eta diklorometanoz (10 x 15 cm 3 ) erauzi zen. Diklorometano-erauzi 

elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu hutsean kontzentratu ziren, 27a 

tetrahidroisokinolina (0,39 g, %95) hauts zuri moduan eskuraturik, u.p. 165-168°C 

(%50 hexano/EtOAc); Rf (%10 MeOH/CH2Cl2) 0,3; nmax 3480 (O-H), 3260 (N-H); dH 

1,95 (2H, bs, NH eta OH), 3,74 (1H, d, J 7,9 Hz, H-3), 3,86 (3H, s, OMe), 3,88 (3H, s, 

OMe), 3,89 (6H, s, OMe), 3,97 (1H, d, J 15,2, H-1pseudo-eq), 4,21 (1H, d, J 15,2, H- 

1pseudo-ax), 4,73 (1H, d, J 7,9, H-4), 6,55 (1H, s, H-8arom), 6,86 (1H, d, J 8,2, H-5'arom), 

6,93 (1H, dd, J 8,1, 1,9, H-6'arom), 7,02 (1H, d, J 1,9, H-2'arom), 7,09 (1H, s, H-5arom); 

dC 48,1 (C-1), 55,9 (OMe), 65,7, 72,1 (C-3, C-4), 108,3, 109,7, 110,2, 111,1, 120,1 

(Carom-H), 127,3, 129,3, 133,3 (Carom-C), 147,1, 147,9, 148,3, 148,8 (Carom-O); m/z 

345 (M + ,1), 325 (6), 180 (21), 166 (100), 151 (6), 139 (4), 124 (3), 197 (3), 77 (4); 


H, 6,71; N, 4,06). 

Prozedura berbera 22c aminoalkoholari aplikatuta 27b (3R*,4S*)-6,7-dimetoxi-3fenil-4-hidroxi-1,2,3,4-tetrahidroisokinolina 

(%92) hauts zuri moduan lortu zen, 

u.p.166-167°C (EtOAc); Rf (%10 MeOH/CH2Cl2) 0,54; nmax 3400 (O-H), 3275 (N- 

H); dH 1,89 (2H, bs, NH eta OH), 3,79 (1H, d, J 7,8, H-3), 3,86 (3H, s, OMe), 3,88 

(3H, s, OMe), 3,95 (1H, d, J 15,0, H-1pseudo-eq), 4,18 (1H, d, J 15,0, H-1pseudo-ax), 

4,74 (1H, d, J 7,8 Hz, H-4), 6,54 (1H, s, H-5arom), 7,08 (1H, s, H-8arom), 7,32-7,44 

(5H, m, Harom); dC 47,9 (C-1), 55,9 (OMe), 65,8, 71,9 (C-3, C-4), 108,3, 109,8, 127,5, 

127,7, 128,8 (Carom-H), 127,5, 129,3, 140,9 (Carom-C), 147,9, 148,4 (Carom-O); m/z 

285 (M+,8), 265 (11), 250 (3), 222 (3), 180 (62), 179 (47), 165 (15), 151 (10), 106 

(100), 91 (9), 77 (13); (Aurkitua (%): C, 71,42; H, 6,81; N, 5,13. C17H19O3N-rako 


Prozedura berbera 22d aminoalkoholari aplikatuta 27c (3R*,4S*)-6,7-dimetoxi-4hidroxi-3-(3',4',5'-trimetoxifenil)-1,2,3,4-tetrahidroisokinolina 

(%89) hauts zuri moduan 

lortu zen, u.p. 163-164°C (MeOH); Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,15; nmax 3300 (O-H, N- 

H); dH 1,77 (2H, bs, NH eta OH), 3,66 (1H, d, J 8,2, H-3), 3,82 (6H, s, OMe), 3,83 (3H, 

s, OMe), 3,84 (3H, s, OMe), 3,86 (6H, s, OMe), 3,98 (1H, d, J 15,0, H-1pseudo-eq), 4,20 

(1H, d, J 15,0, H-1pseudo-ax), 4,70 (1H, d, J 8,2 Hz, H-4), 6,54 (1H, s, H-8), 6,68 (2H, s, 

H-2'arom, H-6'arom), 7,08 (1H, s, H-5arom); dC 48,4 (C-1), 55,9, 56,1, 60,8 (OMe), 66,6, 

72,4 (C-3, C-4), 104,3, 108,3, 109,5 (Carom-H), 127,2, 129,2, 136,7 (Carom-C), 137,5, 

148,0, 148,3, 153,5 (Carom-O); m/z 355 (6), 340 (4), 208 (13),196 (100), 180 (20) 165 

(5), 151 (6); (Aurkitua (%): C, 64,11; H, 6,75; N, 3,92. C20H15O6Nrako kalkulatua 

(%): C, 64,0; H, 6,67; N, 3,73). 

205


Prozedura berbera 22a eta 22e aminoalkoholei aplikatu zitzaienean substrato 

erreakzionatu gabea berreskuratu zen. Tenperatura pixkat altuagoak (30-60°C) edota 

HCl-ren kontzentrazio handiagoen (2-3 M) erabilerak emaitza bera ekarri zuten. 

Erreakzioa, tenperatura are handiagotan (80-120°C), HCl-aren kontzentrazio 

handiagoak edota beste azido batzuk (H2SO4, H3PO4) erabilita burutu zenean helburua 

zen tetrahidroisokinolina isolatu ezin izan zeneko nahasketa bereizkaitzak lortu ziren. 

MeO 

MeO 

OH 

CH3 

27d 

27d (1S*,3R*,4S*)-6,7-Dimetoxi-4-hidroxi-3-(3',4'-dimetoxifenil)-1-metil-1,2,3,4tetrahidroisokinolina. 


magnetikoz hornituriko matrazean, azido klorhidrikoetan (uretan disolbaturiko 1 

mol·dm -3 disoluzioaren 20 cm 3 ) disolbaturiko 22b 1,2-aminoalkoholari (0,4 g, 1,2 

mmol) azetaldehidoa (0,68 cm 3 , 12 mmol) gehitu zitzaion 0°C-tan. Irabiaketa 55°C-tan 

12 orduz mantendu ondoren, inguruko tenperaturara hozten utzi zen, ura (50 cm 3 ) 

gehitu eta hexanoz (3 x 15 cm 3 ) garbitu zen. Geruza urtsua amonio hidroxido 

disoluzioaz pH 9-ra basikotu zen, hexanoz (3 x 15 cm 3 ) garbitu eta diklorometanoz (10 

x 15 cm 3 ) erauzi zen. Diklorometano-erauzi elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta 

hutsean kontzentratu ziren. Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz 

(silize-gela, %8 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 27d 1metiltetrahidroisokinolinaren 

isomero nagusia (1S*,3R*,4S*, 0,30 g, %70) hauts zuri 

moduan lorturik, u.p. 116-120°C (%50 hexano/EtOAc); Rf (%10 MeOH/CH2Cl2) 0,4; 

nmax 3600-3200 (O-H eta N-H); dH 1,47 (3H, d, J 6,3, CH3), 1,78 (2H, bs, NH eta OH), 

3,70 (1H, d, J 8,9, H-3), 3,88 (6H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 3,90 (3H, s, OMe), 4,29 

(1H, q, J 6,3, H-1), 4,75 (1H, d, J 8,9, H-4), 6,67 (1H, s, H-8), 6,88 (1H, d, J 8,2, H- 

5'arom), 7,03 (1H, d, J 8,2, H-6'arom), 7,06 (1H, s, H-2'arom), 7,12 (1H, s, H-5); dC 22,5 

(CH3), 53,1 (C-1), 55,9 (OMe), 66,5, 72,9 (C-3, C-4), 107,7, 109,2, 110,3, 111,2, 120,1 

(Carom-H), 129,9, 132,2, 133,8 (Carom-C), 147,8, 148,2, 148,8, 149,4 (Carom-O); m/z 

359 (M + ,6), 339 (5), 326 (4), 136 (10),,179 (10) 166 (100), 151 (6), 139 (3), 91 (4), 77 

(4); (Aurkitua (%): C, 66,75; H, 7,12; N, 3,95. C20H25O5N-rako kalkulatua (%): C, 

66,83; H, 7,01; N, 3,9); 

206 

NH 

OMe 

OMe


C-1eko epimeroa (1R*,3R*,4S*) zen proportzio txikieneko isomeroa ezin izan zen 

isolatu, baina erreakzio nahasketan identifikatu zen ondoan adierazitako 1 H NMR 

seinaleen bitartez: dH 1,56 (3H, d, J 6,4, CH3), 3,70 (1H, d, J 8,9, H-3), 4,18 (1H, q, J 

6,4, H-1), 4,63 (1H, d, J 8,9, H-4), 6,72 (1H, s, H-8), 7,05 (1H, s, H-5). 

3.3.3. N-Metilazioa. 

MeO 

MeO 

OH 

207 

N 

Me 

29a (3R*,4S*)-6,7-Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-4-hidroxi-N-metil-1,2,3,4tetrahidroisokinolina. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko 

matrazean, formaldehidoa (uretan disolbaturiko %37 disoluzioaren 4 cm 3 , 53,2 mmol) 

aldez aurretik azetronitrilo anhidrotan (250 cm 3 ) prestaturiko 27a 

tetrahidroisokinolinaren (1,58 g, 4,47 mmol) suspentsio irabiatuari gehitu zitzaion 

inguruko tenperaturan. Tenperatura berean ordubetez irabiatu ondoren, NaBH3CN (1,58 

g, 11,4 mmol) solido gehitu zen eta irabiaketa hasierako substratoaren desagerpena 

behatu zen arte (gfk, %7 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa, 28 ordu ) mantendu 

zen, orduan ura (600 cm 3 ) gehitu zelarik. Disoluzio hau diklorometanoz (10 x 15 cm 3 ) 

erauzi zen, estraktu organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean 

kontzentratu ziren. Hondakina diklorometanotan kristaldu zen, 29a N-metil eratorkina 

(1,51 g, %92) hauts zuri moduan lorturik, u.p. 155-157°C (CH2Cl2), Rf (%10 

MeOH/CH2Cl2) 0,4; nmax 3490 (O-H); dH 2,20 (3H, s, NMe), 2,28 (1H, bs, O-H), 3,32 

(1H, d, J 6,6, H-3), 3,55 (1H, d, J 15,1, H-1pseudo-eq), 3,72 (1H, d, J 15,1, H-1pseudo-ax), 

3,80 (3H, s, OMe), 3,87 (9H, s, OMe), 4,73 (1H, d, J 6,5, H-4), 6,55 (1H, s, H-8arom), 

6,76-6,81 (3H, m, Harom), 7,01 (1H, s, H-5arom); dC 43,2 (NMe), 55,8, 55,9 (OMe), 

56,5 (C-1), 72,3, 72,9 (C-3, C-4), 108,1, 109,9, 110,8, 111,0, eta 121,1 (Carom-H), 

126,5, 128,5, eta 130,3 (Carom-C), 148,1, 148,5, 148,7, eta 149,2 (Carom-O); m/z 359 

(M + , 2), 180 (100), 165 (10), 151 (8); (Aurkitua (%): C, 67,01; H, 7,03; N, 3,77. 


29a 

OMe 

OMe



4-Isokinolinonen lorpena. 

3.4.1. Manganeso dioxidoaren bidezko oxidazioa. 

MeO 

MeO 

OH 

30 (3R*,4S*)-6,7-Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-4-hidroxi-3,4-dihidroisokinolina. 


matrazean, kloroformo anhidrotan (5 cm 3 ) disolbaturiko 27a tetrahidroisokinolinari 

(0,021 g, 0,06 mmol) manganeso dioxido aktibatua (0,100 g, 1,15 mmol) gehitu 

zitzaion inguruko tenperaturan. Irabiaketa tenperatura berean ordu betez mantendu 

ondoren nahastea iragazi zen, eta iragazia hutsean kontzentratuta oilio arrea eskuratu 

zen. Olioa inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (silize-gela, %2 MeOH/CH2Cl2 

nahastea hasierako eluitzaile gisa eta gero emeki polaritatea -% MeOH- handiagotuz 

%50 MeOH/CH2Cl2 nahasketa amaierako eluitzaile izanik) purifikatu zen, 30 

dihidroisokinolina (0,018 g, %85) olio kolorge moduan lorturik, Rf (%5 

MeOH/CH2Cl2) 0,5; nmax 3700 (O-H), 1630 (C=N); dH 2,12 (1H, bs, O-H), 3,93 (6H, s, 

OMe), 3,94 (6H, s, OMe), 4,55 (dd, 1H, J 10,1, 2,4, H-3), 4,72 (1H, d, J 10,2, H-4), 

6,85-6,92 (4H, m, Harom) , 7,07 (1H, s, H-5arom), 8,30 (1H, s, H-1); dC 55,8, 55,9, 56,1 

eta 56,2 (OMe), 68,4, 70,7 (C-3, C-4), 108,0, 110,1, 111,0, 111,1, eta 120,1 (Carom-H), 

120,5, 131,4, eta 133,0 (Carom-C), 148,5, 148,8, 149,1, eta 152,1 (Carom-O), 159,5 (C- 

1); m/z 343 (M + , 21), 326 (14), 325 (54), 178 (100); (Aurkitua (%): C, 66,40; H, 6,20; 

N, 4,02. C19H21O5N-rako kalkulatua (%): C, 66,44; H, 6,17; N, 4,08). 

Prozedura berbera 29a substrato N-metilatuari aplikatu zitzaionean hasierako 

erreakzionatzailea aldagabe eskuratu zen. 

N 

30 

208 

OMe 

OMe


3.4.2. Celita © gaineko zilar karbonatoaren bidezko 

oxidazioa 

MeO 

MeO 

31 6,7-Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)isokinolina. Prozedura tipikoa. 49 Atmosfera 

geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, Celita © gaineko zilar 

nitratoa (%50, 0,975 g, 1,77 mmol) aldez aurretik bentzeno lehorretan (15 cm 3 ) 

disolbaturiko 27a eratorkin tetrahidroisokinolinikoaren (0,021 g, 0,06 mmol) suspentsio 

irabiatuari gehitu zitzaion inguruko tenperaturan, erreakzio nahasketa argiaren 

eraginetik babestuta (matrazea aluminio paperaz bildurik) zegoelarik. Irabiaketa 

mantenduta, nahastea 120°C-tan 40 orduz berotu eta hozten utzi ondoren, iragazi zen 

eta solidoa metanolez garbitu zen. Iragazia hutsean kontzentratuta, olio arreko itxura 

zuen hondakina Flash kromatografiaz (etil azetatoa eluitzaile gisa erabilita) purifikatu 

zen, 31 3-arilisokinolina 40 (0,016 g, %80) hauts zuri moduan eskuraturik, u.p. 201- 

203°C (MeOH) (Bibl. 50 203-204°C(hexano)) 

N 

31 

209 

OMe 

OMe 

49 Fetizon, M.; Gomez-Parra, F.; Louis, J.M. J. Heterocycl. Chem., 1976, 13, 525-528. 

50 Dominguez, E.; Lete, E. J. Heterocycl. Chem., 1984, 21, 525-528


MeO 

MeO 

O 

28a 

210 

N 

Me 

Prozedura berbera 29a tetrahidroisokinolina N-metilatuari (0,040 g, 0,11 mmol) 

aplikatu zitzaionean, produktu anitzez osaturiko nahasketa bereizkaitza lortu arren, 28a 

6,7-dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-N-metil-4(3H)-isokinolinona (1,2 mg, %3) isolatu 

ahal izan zen, u.p. 132-134°C (Et2O) (Bibl. 51 157-160°C (EtOH-THF nahasketan 

kristalduriko hidrokloruroarena)), Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,7; nmax 1676 (C=O); dH 

2,34 (3H, s, NMe), 3,69 (1H, d, J 16,2, H-1pseudo-eq), 3,83 (3H, s, OMe), 3,87 (3H, s, 

OMe), 3,92 (6H, s, OMe), 3,94 (1H, s, H-3), 4,00 (1H, d, J 16,2, H-1pseudo-ax), 6,68 

(1H, s, H-8arom), 6,81 (3H, m, Harom), 7,50 (1H, s, H-5arom); dC 43,6 (NMe), 55,1 (C- 

1), 55,8, 56,0 eta 56,2 (OMe), 75,6 (C-3), 107,8, 108,4, 110,6, 111,5, eta 121,7 (Carom- 

H), 123,7, 129,1, eta 136,4 (Carom-C), 148,5, 148,7, 149,0, eta 153,9 (Carom-O), 194,3 

(C=O); m/z 357 (M + , 57), 342 (24), 328 (41), 192 (65), 178 (100), 150 (40), 92 (10), 77 

(10); (Aurkitua (%): C, 67,10; H, 6,39; N, 3,89. C20H23O5N-rako kalkulatua (%): C, 

67,19; H, 6,49; N, 3,92). 

OMe 

OMe 

3.4.3. Dess-Martin periodinanoaren bidezko oxidazioa. 

AcO 

OAc 

I OAc 

O 

Dess eta Martinek 52 deskribatutako metodoaz prestatu zen Dess-Martin periodinanoa. 

Beraz, eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean azido sulfurikoa (uretan 

disolbaturiko 0,73 mol·dm -3 disoluzioaren 5,8 cm 3 ) azido 2-iodobentzoikoari (0,690 g, 

2,73 mmol) gehitu zitzaion emeki inguruko tenperaturan, eta suspentsioa lortu bitarteko 

irabiaketa bortitzaren ostean (~15 minutu), 55°C-tara berotu zen nahastea. 

51 Euerby, M.R.; Gavin, J.P.; Olugbade, T.A.; Patel, S.S.; Waigh, R.D. J. Chem. Research (M), 1991, 

545-554. 

52 Dess, D.B.; Martin, J.C. J. Org. Chem., 1983, 48, 4155-4156 

O


Orduan, irabiaketa eten barik, potasio bromatoa (0,602 g, 3,61 mmol) zati edo portzio 

txikitan (100 mg ingurukoak) gehitu zen, gehiketak 30 minutu inguru iraun zuelarik 

(Oharra: Ez gainditu pausu bakoitzean aipaturiko tenperaturak, leherketa-arriskua dago 

eta). Nahastea 65°C-tara 4 orduz berotu eta gero, 0°C-tara hoztu eta hutsean iragazi zen, 

urez (14 cm 3 ) eta etanolez (2 x 2 cm 3 ) garbiturik. Honela lorturiko ezkata zuriko 

itxuradun tarteko solidoa (0,471 g, 1.55 mmol) [u.p. 224-230°C (Bibl. 52 232-233°C)] 

anhidrido azetikoz (1,9 cm 3 , 20 mmol) eta azido azetiko glazialez (1,6 cm 3 , 28 mmol) 

nahastu eta 100°C-tara 2 orduz berotu ondoren, hutsean kontzentratu zen (0,3 mmHg). 

Honela eskuratutako olioa dietil eterrez (2 cm 3 ) tratatu eta atmosfera geldopean iragazi 

zen, eta solidoa dietil eterrez (8 cm 3 ) garbituta, Dess-Martin periodinanoa (1,01 g, %81) 

lortu zen hauts zuri moduan, atmosfera geldopean gorde zena. 

MeO 

MeO 

O 

28a 

211 

N 

Me 

6,7-Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-N-metil-4(3H)-isokinolinona 28a. Prozedura 

tipikoa. Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 

diklorometano lehorretan (5 cm 3 ) disolbaturiko 29a tetrahidroisokinolina (0,072 g, 0,2 

mmol) aldez aurretik diklorometano lehorretan (30 cm 3 ) prestaturiko Dess-Martin 

periodinanoaren (0,093 g, 0,22 mmol) disoluzio irabiatuari emeki gehitu zitzaion 

inguruko tenperaturan. Irabiaketa 15 orduz mantendu ondoren, konbertsioan aldaketarik 

behatu ez zenez (gfk), dietil eterra (50 cm 3 ) eta sodio hidroxidoa (uretan disolbaturiko 

1,3 mol·dm -3 disoluzioaren 20 cm 3 ) gehitu ziren eta sortarazitako nahastea 10 minutuz 

irabiatu zen. Geruzak banatu eta urtsua dietil eterrez (3 x 20 cm 3 ) erauzita, geruza 

organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. 

Lortutako solido arrea Flash kromatografiaz (etil azetatoa eluitzaile gisa erabilita) 

purifikatu zen, 28a isokinolinona (0,027 g, %39) eskuraturik. 

Prozedura berbera 27a tetrahidroisokinolinari aplikatu zitzaionean produktu anitzez 

osoturiko nahasketa bereizkaitza lortu zen. 

OMe 

OMe


3.4.4. Dimetil sulfoxidoaren bidezko oxidazioa 


diklorometano lehorretan (35 cm 3 ) disolbaturiko dimetil sulfoxidoz (0,15 cm 3 , 2,2 

mmol) eta oxalil kloruroaz (0,10 cm 3 , 1,1 mmol) osoturiko nahasteari, diklorometano 

lehorretan (5 cm 3 ) disolbaturiko 29a 4-hidroxitetrahidroisokinolina (0,355 g, 1 mmol) 

gehitu zen emeki eta -78°C-tan. Tenperatura berean 5 minutuz irabiatu ondoren, 

trietilamina (0,63 cm 3 , 4,5 mmol) gehitu eta nahastea inguruko tenperaturara heltzen 

utzi zen. Irabiaketa 15 minutuz luzatu zen, ondoren ura (35 cm 3 ) gehitu, geruzak banatu 

eta urtsua diklorometanoz (4 x 15 cm 3 ) erauzi zen. Geruza organiko elkartuak sodio 

sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren, produktu anitzez osoturiko 

nahastea lortu zelarik. 

Prozedura berbera 27a 4-hidroxitetrahidroisokinolinari aplikatu zitzaionean produktu 

anitzez osoturiko nahastea lortu zen. 


diklorometano lehorretan (35 cm 3 ) disolbaturiko dimetil sulfoxidoz (0,2 cm 3 , 2,3 

mmol) eta bis-(triklorometilo) karbonatoaz (0,10 cm 3 , 0,75 mmol) osoturiko nahasteari, 

diklorometano lehorretan (15 cm 3 ) disolbaturiko 29a 4-hidroxitetrahidroisokinolina 

(0,355 g, 1 mmol) gehitu zen emeki eta -78°C-tan. Tenperatura berean 10 minutuz 

irabiatu ondoren, trietilamina (1 cm 3 , 7,2 mmol) gehitu eta nahastea inguruko 

tenperaturara heltzen utzi zen. Irabiaketa 15 minutuz luzatu zen, ondoren HCl (uretan 

disolbaturiko 1 mol·dm -3 disoluzioarenen 30 cm 3 ) gehitu, geruzak banatu, organikoa 

sodio kloruroaren ur-disoluzio aseaz garbitu eta urtsua diklorometanoz (4 x 15 cm 3 ) 

erauzi zen. Geruza organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean 

kontzentratu ziren, produktu anitzez osoturiko nahastea lortu zelarik. 

Prozedura berbera 27a 4-hidroxitetrahidroisokinolinari aplikatu zitzaionean produktu 

anitzez osoturiko nahastea lortu zen. 

53 Mancuso, A.J.; Swern, D. Synthesis, 1981, 165. 

212


MeO 

MeO 

O 

28a 

213 

N 

Me 

3. Metodoa. 54 28a 6,7-Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-N-metil-4(3H)-isokinolinona. 


matrazean, dimetil sulfoxido lehorretan (5 cm 3 ) disolbaturiko 29a 

tetrahidroisokinolinari (0,053 g, 0,15 mmol) anhidrido azetikoa (0,58 cm 3 , 6,15 mmol) 

gehitu zitzaion inguruko tenperaturan. Irabiaketa tenperatura berean 8 orduz mantendu 

ondoren, erreakzio nahasketa sodio bikarbonatoaren ur-disoluzio asearen (200 cm 3 ) 

gainean bota eta irabiaketa segitu zen beste 30 minutuz. Disoluzio urtsua dietil eterrez 

(4 x 15 cm 3 ) erauzita, estraktu elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean 

kontzentratu ziren, dietil eterretan kristaldu zen solido horixka lorturik. Behin 

kristalduta, 28a isokinolinona (0,027 g, %59) hauts zuri moduan eskuratu zen. 

Prozedura berbera 27a tetrahidroisokinolinari aplikatuta 31 3-arilisokinolina (%21) 

isolatu ahal zeneko nahasketa lortu zen. 

3.4.5. PDC-ren bidezko oxidazioa. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, uretan (100 

cm 3 ) disolbaturiko kromo trioxidoari (100 g, 1 mol) piridina (80,6 cm 3 , 1,05 mol) 

gehitu zitzaion 0°C-tan, adizioak zirauen bitartean tenperatura 30°C-tatik behera 

mantendu zelarik. Adizioa amaituta, azetona (400 cm 3 ) gehitu eta disoluzioa -20°C-tara 

hoztu zen. Tenperatura berean 3 ordu eman ondoren, nahastea iragazi zen, solidoa 

azetonaz garbitu eta hutsean lehortu zen (1 mmHg), piridinio dikromatoa (PDC) 55 (125 

g, %65) hauts laranja moduan eskuratu zelarik. 

54 Broka, C.A.; Gerlits, J.F. J. Org. Chem., 1988, 53, 2144-2150. 

55 Corey, E.J.; Schmidt, G. Tetrahedron Lett., 1980, 21, 731-734. 

OMe 

OMe


MeO 

MeO 

O 

28a 

214 

N 

Me 

6,7-Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-N-metil-4(3H)-isokinolinona. Prozedura tipikoa. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, kloroformo 

lehorretan (2 cm 3 ) disolbaturiko 29a tetrahidroisokinolina (0,060 g, 0,17 mmol), aldez 

aurretik diklorometano lehorretan (4 cm 3 ) prestaturiko PDC-ren (0,126 g, 0,33 mmol) 

suspentsio irabiatuari gehitu zitzaion 0°C-tan. Tenperatura berean 45 minutuz irabiatu 

ondoren, dietil eter (10 cm 3 ) gehitu zen, nahastea iragazi eta solidoa dietil eterrez (10 

cm 3 ) garbitu zen. Geruza organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean 

kontzentratu ziren. Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (silize-gela, 

etil azetatoa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 28a isokinolinona (11 mg, %18) lorturik. 

MeO 

MeO 

Prozedura berbera 27a tetrahidroisokinolinari aplikatu zitzaionean 31 6,7-Dimetoxi-3- 

(3,4-dimetoxifenil)isokinolina (%35) lortu zen. 

3.4.6. PCC-ren bidezko oxidazioa. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, kromo 

trioxidoa (100 g, 1 mol) azido klorhidrikotan (uretan disolbaturiko 6 mol·dm -3 

disoluzioaren 184 cm 3 , 1,1 mol) inguruko tenperaturan disolbatu eta bost minutu 

geroago, disoluzioa 0°C-tara hoztu eta emeki piridina (79,1 cm 3 , 1 mol) gehitu zen. 

Nahastea inguruko tenperaturara heltzen utzi zen eta berriro 0°C-tara hoztu zen, 

hauspeakin laranja agertu zelarik. 

N 

31 

OMe 

OMe 

OMe 

OMe


Iragazi eta gero, solidoa hutsean lehortu zen (1 mmHg) ordubetez, piridinio 

klorokromatoa (PCC, 126 g, %59) 56 hauts laranja moduan eskuratu zela. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 

diklorometano lehorretan (3 cm 3 ) disolbaturiko 29a tetrahidroisokinolina (0,060 g, 0,17 

mmol), aldez aurretik diklorometano lehorretan (4 cm 3 ) prestaturiko PCC-ren (0,055 g, 

0,25 mmol) suspentsio irabiatuari gehitu zitzaion tantaka eta 0°C-tan. Tenperatura 

berean 45 minutuz irabiatu ondoren, dietil eter (10 cm 3 ) gehitu, nahastea iragazi eta 

solidoa dietil eterrez (10 cm 3 ) garbitu zen. Geruza organiko elkartuak sodio sulfato 

anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren, produktu anitzez osoturiko nahasketa 

bereizkaitza eskuratu zelarik. 

Prozedura berbera 27a tetrahidroisokinolinari aplikatu zitzaionean, produktu anitzez 

osoturiko nahasketa bereizkaitza eskuratu zen. 

3.4.7. Jones erreakzionatzailearen bidezko oxidazioa. 


hornituriko matrazean, uretan (1 cm 3 ) eta azido sulfurikotan (0,25 cm 3 ) disolbaturiko 

kromo trioxidoari (11 mg, 0,11 mmol) 29a 4-hidroxitetrahidroisokinolina (0,060 g, 0,17 

mmol) gehitu zitzaion zati edo portzio txikitan (~10 mg) 0°C-tan. Irabiaketa tenperatura 

berean ordubetez mantendu ondoren, inguruko tenperaturan iraun zuen 10 orduz 

geldirik, eta berriro 0°C-tara hoztuta, dietil eterrez erauzi zen (2 x 20 cm 3 ). Geruza 

urtsua sodio hidroxidoz (uretan disolbaturiko 0,5 mol·dm -3 ) pH 10-ra basikotu zen, 

tenperatura 10°C-tatik behera iraunarazi zelarik. Ur-disoluzio basikoa kloroformoz (4 x 

10 cm 3 ) erauzi eta kloroformo-erauzi elkartuak hutsean kontzentratu ziren, tenperatura 

35°C-tatik behera iraunarazi zelarik. Emaitza produktu anitzez osoturiko nahasketa 

bereizkaitza izan zen. 


osoturiko nahasketa bereizkaitza eskuratu zen. 

Uretan (4 cm 3 ) disolbaturiko kromo trioxidoari (2,67 g) tantaka gehitu zitzaion azido 

sulfuriko kontzentratua (%98, 2,3 cm 3 ), bitartean nahasketa bortizki irabiatzen zela. 

56 Corey, E.J.; Siggs, J.W. Tetrahedron Lett., 1975, 2647-2650. 

57 Gensler, W.J.; Lawles, S.F.; Bluhm, A.L.; Dertozous, M. J. Org. Chem., 1975, 40, 733-739. 

215


Ura gehitu zen 10 cm 3 -tako bolumenera heldu arte, bitartean bortizki irabiatzen zela, 

ager zitekeen hauspeakina erabat disolbatzearren. Era honetan prestaturik, Jones 58 

erreaktiboak 8 mol·dm -3 kontzentrazioa du. 

2. Metodoa. 59 Prozedura tipikoa. Eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 

azetonatan (25 cm 3 ) eta azido klorhidrikotan (uretan disolbaturiko 1,5 mol·dm -3 

disoluzioaren 0,5 cm 3 ) disolbaturiko 29a tetrahidroisokinolinari (0,060 g, 0,17 mmol) 

Jones erreakzionatzailea (150 tanta, ~7,5 cm 3 , ~60 mmol) gehitu zitzaion emeki 0°Ctan. 

Irabiaketa tenperatura berean ordubetez mantendu ondoren, potasio hidroxido (1,5 

mol·dm -3 en agua) gehitu zen tantaka disoluzioak kolore berde hartu zuen arte. 35°C 

baino tenperatura baxuagotan kontzentratu zen hutsean eta hondakina uretan (30 cm 3 ) 

disolbatu ondoren, diklorometanoz (4 x 10 cm 3 ) erauzi zen. Erauzi organiko elkartuak 

sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren, nahasketa bereizkaitza 

lorturik. 

Balbintza berberetan, Jones erreakzionatzailearen kantitate txikiagoa erabili zenean 

(10 tanta,~4 mmol), nahasketa bereizkaitza lortu zen. 

Prozedura berbera 27a tetrahidroisokinolinari aplikatu zitzaionean nahasketa 

bereizkaitza lortu zen. 

MeO 

O 

MeO 

N 

Me 

R 1 R2 R3 H 

28a-d 

3. Metodoa. 28a 6,7-Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-N-metil-4(3H)-isokinolinona. 


matrazean, azetonatan (25 cm 3 ) disolbaturiko 29a tetrahidroisokinolinari (0,060 g, 0,17 

mmol) Jones erreakzionatzailea (10 gotas,~4 mmol) gehitu zitzaion -18°C-tan, gehiketa 

azkarra izanik. 

58 Gainelli, G.; Gordillo, G. "Chromium Oxidations in Organic Chemistry", Spring-Verlag, Berlin, 1984, 

p. 132-144 

59 Djerassi, C.D.; Hart, P.A.; Warawa, E.J. J. Am. Chem. Soc., 1964, 86, 78-85. 

216 

R 4 

R 5


Tenperatura berean 10 minutuz irabiatu ondoren, metanol (10 cm 3 ) gehitu eta beste 5 

minutuz segitu zen irabiaketa tenperatura berean. Erreakzio-nahastea iragazi zen eta 

iragazia hutsean kontzentratu zen, eskuratutako olio berdea uretan (70 cm 3 ) eta azido 

klorhidrikotan (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 disoluzioaren 5 cm 3 ) berdisolbatu 

zelarik. Disoluzio urtsu hau dietil eterrez (2 x 20 cm 3 ) garbitu eta gero, geruza urtsua 

amonio hidroxidoaren ur-disoluzioaz basikotu (pH ~9) eta dietil eterrez (7 x 20 cm 3 ) 

erauzi zen. Inguru basikotiko erauzi organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu 

eta hutsean kontzentratu ziren, eta lorturiko hauts horixka azetonaz (0, 2 cm 3 ) garbituta 

28a isokinolinona (0,055 g, %90) hauts zuri moduan eskuratu zen. 


osoturiko nahasketa bereizkaitza lortu zen. 

Prozedura berbera 29b tetrahidroisokinolinari (0,100 g, 0,32 mmol) aplikatu 

zitzaionean, lorturiko koipea inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (silize-gela, 

%1 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 28b (1R*,3R*)-6,7dimetoxi-1,2-dimetil-3-fenil-4(3H)-isokinolinona 

(0,056 g, %56) olio kolorge moduan 

eskuratu zelarik, Rf (%2 MeOH/CH2Cl2) 0,4; nmax 1672 (C=O); dH 1,28 (3H, d, J 6,7, 

C1CH3), 2,31 (3H, s, NMe), 3,90 (3H, s, OMe), 3,97 (3H, s, OMe), 4,17 (1H, q, J 6,7, 

H-1), 4,35 (1H, s, H-3), 6,68 (1H, s, H-8arom), 7,29-7,35 (5H, m, Harom), 7,45 (1H, s, 

H-5arom); dC 15,1 (C1CH3), 39,5 (NMe), 56,0, 56,1 (OMe), 56,7 (C-1), 71,3 (C-3), 

107,7, 108,7, 122,7, 127,8, eta 128,4 (Carom-H), 129,0, 138,4, eta 142,5 (Carom-C), 

148,4, 154,8 (Carom-O), 194,9 (C=O); m/z 311 (M + , 2), 296 (50), 268 (11), 207 (100), 

105 (38), 77 (57); (Aurkitua (%): C, 73,32; H, 6,89; N, 4,47. C19H21O3N-rako 


Prozedura berbera 29c tetrahidroisokinolinari aplikatuta (inguruko presiopeko zutabekromatografia, 

%1 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa), 28b (1R*,3R*)-6,7dimetoxi-1,2-dimetil-3-fenil-4(3H)-isokinolinona 


Prozedura berbera 29d tetrahidroisokinolinari (0,100 g, 0,29 mmol) aplikatu 


%20 hexano/EtOAc nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 28c (1R*,3R*)-1,2dimetil-3-fenil-6,7,8-trimetoxi-4(3H)-isokinolinona 

(0,071 g, %72) olio kolorge 

moduan eskuratu zelarik, Rf (%2 MeOH/CH2Cl2) 0,4; nmax 1680 (C=O); dH 1,32 (3H, 

d, J 6,6, C1CH3), 2,27 (3H, s, NMe), 3,86 (3H, s, OMe), 3,95 (3H, s, OMe), 3,99 (3H, 

s, OMe), 4,31 (1H, s, H-3), 4,44 (1H, q, J 6,6, H-1), 7,24-7,38 (6H, m, Harom); dC 12,6 

(C1CH3), 40,2 (NMe), 52,9, 55,9 eta 60,7 (OMe), 61,0 (C-1), 70,8 (C-3), 105,4 (Carom- 

H), 124,7 (Carom-C), 127,8, 128,4 eta 129,2 (Carom-H), 135,9, 139,2 (Carom-C), 146,9, 

148,2 eta 152,6 (Carom-O), 195,4 (C=O); m/z 341 (M + , 6), 326 (100), 298 (10), 222 

(20), 179 (25), 118 (18), 77 (20); (Aurkitua (%): C, 70,30; H, 6,78; N, 4,10. 


217


Prozedura berbera 29e tetrahidroisokinolina aplikatuta (inguruko presiopeko zutabekromatografia, 

%20 hexano/EtOAc nahasketa eluitzaile gisa), 28c (1R*,3R*)-1,2dimetil-3-fenil-6,7,8-trimetoxi-4(3H)-isokinolinona 


Prozedura berbera 29f tetrahidroisokinolinari (0,100 g, 0,27 mmol) aplikatu 


%20 hexano/EtOAc nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 28d (1R*,3R*)-1,2dimetil-3-(4-metoxifenil)-6,7,8-trimetoxi-4(3H)-isokinolinona 

(0,054 g, %54) olio 

kolorge moduan eskuratu zelarik, Rf (%2 MeOH/CH2Cl2) 0,4; nmax 1706 (C=O); dH 

1,34 (3H, d, J 6,6, C1CH3), 2,29 (3H, s, NMe), 3,82 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 

3,97 (3H, s, OMe), 4,01 (3H, s, OMe), 4,29 (1H, s, H-3), 4,46 (1H, q, J 6,6, H-1), 6,88- 

6,92 (2H, m, Harom), 7,25-7,30 (3H, m, Harom); dC 12,5 (C1CH3), 40,2 (NMe), 52,9, 

55,2, 55,9 eta 60,8 (OMe), 61,0 (C-1), 70,1 (C-3), 105,4, 113,9 (Carom-H), 124,8 

(Carom-C), 130,1 (Carom-H), 131,3, 135,9 (Carom-C), 152,6, 159,2 (Carom-O), 195,5 

(C=O); (Aurkitua (%): C, 67,81; H, 6,73; N, 3,81. C21H25O5N-rako kalkulatua (%): C, 

67,89; H, 6,79; N, 3,77). 

3.5. 4-Isokinolinonen metilenazioa. 

MeO 

MeO 

H b 

H a 

N 

Me 

OMe 

OMe 

218 

MeO 

MeO 

Me3Si 

32 34 

N CH3 

1. Metodoa. 32 6,7-Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-N-metil-4-metiliden-1,2,3,4tetrahidroisokinolina. 


magnetikoz hornituriko matrazean, aldez aurretik THF lehorretan (50 cm 3 ) prestaturiko 

magnesioaren (girgilak, 1,21 g, 50 mmol) suspentsio irabiatuari iodo bersublimatua 

(kristal txiki bat) gehitu zitzaion inguruko tenperaturan. Segituan 

klorotrimetilsililmetilsilano (7 cm 3 , 50 mmol) gehitu zen tantaka, eta emeki (2°C·min -1 ) 

berotu zen harik eta nahastea berez birfluxura heldu zen arte. Birfluxua eta irabiaketa 

mantendu ziren magnesio solidoaren desagerpena behatu zen arte (4-8 ordu). Honela 

prestaturiko trimetilsililmetil magnesio kloruroaren disoluzioa (THF-tan disolbaturiko 1 

mol·dm -3 ) 28a isokinolinona (0,119 g, 0,33 mmol) solidaren gainean gehitu zen 0°Ctan. 

OH 

OMe 

OMe


Behin adizioa amaituta, nahastea birfluxuan (90°C) berotu zen ordubetez, inguruko 

tenperaturara hozten utzi eta amonio kloruroaren ur-disoluzio asea (15 cm 3 ) gehitu zen. 

Geruzak banatu eta urtsua dietil eterrez (5x20 cm 3 ) erauzi zen. Geruza organiko 

elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. Hondakina %5 

MeOH/CH2Cl2 nahasketan disolbatu, silize-geletan zehar iragazi (70-230 mesh 

ASTM), eta hutsean kontzentratu zen, olio marroia (250 mg) eskuratu zelarik. Nahiz 

eta 34 6,7-dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-4-hidroxi-4trimetilsililmetiltetrahidroisokinolina 

b-silikarbinol tartekoa ez isolatu, erreakzionahasketan 

identifikatu zen ondoan adierazitako 1 H NMR seinaleen bidez: d 1,33 (1H, 

d, J 14,8, C4CHaHbSi), 1,60 (1H, d, J 14,8, C4CHaHbSi), 2,0 (1H, bs, OH), 2,21 (3H, s, 

NMe), 3,61 (1H, d, J 6,0, H-3), 3,68 (2H, s, H-1), 3,71 (3H, s, OMe), 3,85 (3H, s, 

OMe), 3,86 (3H, s, OMe), 3,89 (3H, s, OMe), 6,49 (1H, s, H-8arom), 6,63 (1H, dd, J 

8,3, J 2,0, H-6'arom), 6,70 (1H, d, J 2,0, H-2'arom), 6,79 (1H, d, J 8,3, H-5'arom), 7,09 

(1H, s, H-5arom). b-Silil karbinol/olefina proportzioa (1/2) aipaturiko olioaren 7,09 

ppm-tako (b-silil karbinol) eta 7,17 ppm-tako (olefina) seinaleen integralen arteko 

erlazioaz lortu zen. Bestelako purifikaziorik gabe, atmosfera geldopean olioa THF 

lehorretan (3 cm 3 ) disolbatu eta aldez aurretik THF lehorretan (10 cm 3 ) prestaturiko 

potasio hidruroaren (parafina koipetako %35 suspentsioa, aurretik hexano lehorrez 

garbitua, 1,32 g, ~33 mmol) suspentsio irabiatuaren gainean gehitu zen inguruko 

tenperaturan. Irabiaketa 6 orduz mantendu ondoren nahastea 0°C-tara hoztu eta amonio 

kloruroaren ur-disoluzio asea (10 cm 3 ) gehitu zitzaion. Geruzak banatu eta urtsua dietil 

eterrez (5x20 cm 3 ) erauzi zen. Geruza organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu 

eta hutsean kontzentratu ziren. Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz 

(%1 MeOH/EtOAc nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 32 alkenoa (0,094 g, %80) 

olio kolorge moduan lortu zelarik, Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,6; nmax 1606 (C=C); dH 

2,36 (3H, s, NMe), 3,50 (1H, d, J 15,7, H-1pseudo-ax), 3,79 (3H, s, OMe), 3,80 (1H, d, J 

15,7, H-1pseudo-eq), 3,81 (3H, s, OMe), 3,84 (3H, s, OMe), 3,90 (3H, s, OMe), 4,22 

(1H, s, H-3), 4,79 (1H, s, Ha), 5,63 (1H, s, Hb), 6,50 (1H, s, H-8arom), 6,75 (2H, s, 

Harom), 6,89 (1H, s, Harom), 7,17 (1H, s, H-5arom); dC 42,8 (NMe), 53,5 (C-1), 55,7, 

55,8 (OMe), 69,9 (C-3), 106,1, 108,8 (Carom-H), 109,7 (=CH2), 110,4, 111,7, 120,9 

(Carom-H), 124,6, 126,1, 132,4 eta 140,9 (Carom-C, C-4), 148,0, 148,2, 148,8, eta 149,3 

(Carom-O); m/z 355 (M + , 10), 354 (11), 218 (49), 180 (100); (Aurkitua (%): C, 70,91; 

H, 7,10; N, 3,96. C21H25O4N-rako kalkulatua (%): C, 70,95; H, 7,09; N, 3,90) 

219


MeO 

220 

N + 

OMe 

OMe 

MeO CH3 Cl- 33 

Erreakzioa baldintza berberetan baina erreakzionatzaile magnesiarraren kantitate 

txikiagoz (


Behin gehiketa amaituta, nahastea birfluxuan (90°C) berotu zen ordu betez, inguruko 

tenperaturara hozten utzi eta amonio kloruroaren ur-disoluzio asea (10 cm 3 ) gehitu 

zitzaion. 1. Metodoan adierazitako elaborazio berbera, potasio hidruroazko tratamendu 

bera eta ondorengo elaborazio-purifikaziotik 32 olefina (0,064 g, %55) olio kolorge 

moduan lortu zen. 

7 Taula. 28a-ren gaineko metilenazio-saio adierazgarrienak 

Saioa 

1 

Baldintzak a 

1. Me3SiCH2Li , Et2O, i.t. 

221 

2. KH, THF, i.t. 

2 1. Me3SiCH2Li, Et2O, 50°C " 15 

3 1. Me3SiCH2Li, THF, i.t. " 10 

4 1. Me3SiCH2Li, THF, 90°C " 55 

5 1. Me3SiCH2Li, C5H12, 55°C " 30 

6 1. Me3SiCH2MgCl, Et2O, i.t. " 7 

7 1. Me3SiCH2MgCl, Et2O, 50°C " 18 

8 1. Me3SiCH2MgCl, THF, i.t. " 10 

9 1. Me3SiCH2MgCl, THF, 90°C " 80 

32 -ren 

Etek (%) 

a Erakutsi diren kasuetan erreaktibo organosililatuaren (1M) 150 baliokide eta potasio 

hidruroaren 100 baliokide erabili ziren. 1, 2, 10 eta 20 Baliokide erabiltzean lorturiko 

etekinak oso baxuak izan ziren (< %5). 

8


4. Bentzo[c]fenantridinen sintesia. 

4.1. Hidroformilazio-saioak. 

4.1.1. Hidroformilaziorako katalizatzaileen sintesia. 

Rh + 

I 

222 

B - Ph 3 

I 1,5-Ziklooktadienil rodio (I) h 6 -tetrafenilboratoa. Uretan (1 cm 3 ) disolbaturiko 

rodio triklorurori (RhCl3·3H2O, 0,250 g, 1,1 mmol), metanoletan (20 cm 3 ) 

disolbaturiko sodio tetrafenilboratoa (1 g, 2,9 mmol) gehitu zitzaion inguruko 

tenperaturan. Bi minutu beranduago 1,5-ziklooktadienoa (1 cm 3 , 8 mmol) gehitu zen 

eta nahastea 12 orduz geldirik utzi zen inguruko tenperaturan. Nahastea iragazi, eta 

kristalak urez (1 cm 3 ) eta metanolez (2 cm 3 ) garbitu ziren. I Konplexu zwitterionikoa 60 

(0,402 g, %71) kristal horien moduan lortu zen, nmax 1478, 1455, 1426, 1392 (C=C). 

60 Schrock, R.; Osborn, J.A. Inorg. Chem., 1970, 9, 2339-2343


t Bu 

O 

MeO OMe 

O O 

P P 

O 

36 6,6'-[[3,3'-bis-(1,1-dimetil)-5,5'-dimetoxi-[1,1-bifenil]-2-2'-diil]bis(oxi)]-bisdibentzo[d,f] 

[1,3,2]dioxafosfepina. Eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 

sodio hidroxidotan (uretan disolbaturiko 0,5 mol·dm -3 disoluzioaren 1000 cm 3 ) 

disolbaturiko 2-tert-butil-4-metoxifenola (18,02 g, 0,1 mol) 10 egunetan irabiatu zen 

bortizki, bitartean gainetik aire korrontea pasarazten zelarik. Sortarazitako nahastea 

iragazi eta solidoa dietil eterrez (100 cm 3 ) garbitu zen, 3,3'-di-tert-butil-2,2'-dihidroxi- 

5,5'-dimetoxibifenil 61 (8,21 g, %45) hauts arre moduan lorturik. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, fosforo 

triklorurotan (49 cm 3 ) disolbaturiko 2,2'-bifenola (28,1 g, 0,151 mmol) bi orduz 

birfluxuan berotu ondoren, fosforo trikloruroaren soberakina destilatu zen. Hondakina 

hutsean destilatu zen (141-144°C, 0,5 mmHg), 1,1'-bifenil-2,2'-diilo fosfokloriditoa 

(28,8 g, %76) oso liskatsua zen olio kolorge moduan lorturik. 

Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, tolueno 

lehorretan (2 cm 3 ) disolbaturiko 1,1'-bifenil-2,2'-diilo fosfokloriditoari (4.2 g, 16,8 

mmol), lehendabizi eta emeki tolueno lehorretan (36 cm 3 ) disolbaturiko 3,3'-di-tertbutil-2,2'-dihidroxi-5,5'-dimetoxibifenil 

(3 g, 8,4 mmol) eta gero emeki trietilamina 

(5,37 cm 3 , 67,2 mmol) gehitu zitzaiozkion -40°C-tan. Nahastea inguruko tenperaturara 

heltzen utzita, 15 orduz irabiatu zen. Ura (20 cm 3 ) gehitu eta iragazi ondoren, solidoa 

urez (20 cm 3 ) garbitu eta hutsean (3 mmHg) lehortu zen. Lorturiko solido zuria 

azetonitrilotan kristaldu zen, 36 bis-organo fosfito motako estekatzailea 62 (3,7 g, %56) 

hauts zuri moduan lortu zelarik, u.p. 146-149°C (CH3CN)(Bibl. 61 147-150°C) 

61 Butsugan, Y.; Muto, M.; Kawai, M.; Araki, S.; Murase, Y.; Saito, K. J. Org. Chem., 1989, 54, 4215- 

4217. 

62 Cuny, G.D.; Buchwald, S.L. J. Am. Chem. Soc., 1993, 115, 2066-2068. 

36 

223 

O 

t Bu 

O


4.1.2. Hidroformilazio saioak. 

1. Metodoa. 63 Kloroformo lehorrez (8 cm 3 ), 32 olefinaz (0,100 g, 0,28 mmol) eta I 

konplexu zwitterionikoaz (4 mg, 0,005 mmol) osoturiko nahasketa presiopeko 

erreaktorearen erreakzio-ontzian barneratu zen, eta behin muntaia itxita, CO:H2 (1:2) 

gasen nahasketa pasarazi zen 5 minutuz. Orduan aipaturiko gasen nahasketa barneratu 

zen harik eta ontziko presio osoa 14 atmosferetakoa izan arte, segituan nahasketa 70°Ctara 

berotu zen, presio osoa 15 atmosferetakoa zelarik. Nahasteak 22 ordu iraun zuen 

baldintza hauetan, eta barruko presioa askatuta inguruko presiora heldu zenean, 

lorturiko nahastea inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 MeOH/EtOAc 

nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (0,080 g, %79) eskuratu 

zelarik. 

Prozedura berbera aplikatuta baina katalizatzailearen proportzioa, denbora, presioa eta 

CO eta H2 gasen erlazioa (1:1) aldatu zirenean, hasierako substratoa eta nahasketa 

bereizkatzak baino ez ziren lortu. 

2. Metodoa. 62 THF lehorrez (5 cm 3 ), 32 olefinaz (0,100 g, 0,28 mmol), 36 bisorganofosfitoaz 

(6 mg, 0,008 mmol) eta rodio(I) dikarbonilazetilazetonatoaz (0,7 mg, 

0,002 mmol) osoturiko nahasketa presiopeko erreaktorearen erreakzio-ontzian barneratu 

zen, eta behin muntaia itxita, CO:H2 (1:1) gasen nahasketa pasarazi zen 5 minutuz. 

Orduan aipaturiko gasen nahasketa barneratu zen harik eta ontziko presio osoa 4,8 

atmosferetakoa izan arte, segituan nahasketa 60°C-tara berotu zen, presio osoa 5 

atmosferetakoa zelarik. Nahasteak 22 ordu iraun zuen baldintza hauetan, eta barruko 

presioa askatuta inguruko presiora heldu zenean, lorturiko nahastea inguruko 

presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 MeOH/EtOAc nahasketa eluitzaile gisa) 

purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (0,086 g, %85) eskuratu zelarik. 

63 Amer, I.; Alper, H. J. Am. Chem. Soc., 1990, 112, 3674-3676. 

224


MeO 

MeO 

CH 3 

225 

N 

Me 

Prozedura berbera aplikatuta, 35 atmosferetako presio osoa eta 70°C-tako tenperatura 

erabili zirenean, nahastea 7 egunez baldintza horietan egonik, inguruko presiopeko 

zutabe-kromatografiaz (%2 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) 37 (3S*,4R*)-6,7- 

Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-2,4-dimetil-1,2,3,4-tetrahidroisokinolina 64 (%69) lortu 

zen olio kolorge moduan, Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,4; nmax 1606 (C=C); dH 1,11 (3H, 

d, J 7,1, C4CH3), 3,16 (1H, m, H-4), 3,61(1H, d, J 15,4, H-1pseudo-eq), 3,65 (1H, d, J 

4,8, H-3), 3,74 (6H, s, OMe), 3,78 (1H, d, J 15,1, H-1pseudo-ax), 3,86 (9H, s, OMe), 

6,56 (1H, s, H-8), 6,65-6,69 (3H, m, Harom), 6,78 (1H, d, J 8,7, H-5'arom); dC 17,9 

(C4CH3), 37,7 (C-4), 43,7 (NMe), 55,7 (C-1), 55,8, 55,9 (OMe), 69,1 (C-3), 108,5, 

109,9, 110,4, 112,7, 121,8 (Carom-H), 126,1, 130,4, 131,6 (Carom-C), 147,3, 147,8, 

147,9, 148,2 (Carom-O); m/z 357 (M + ,6), 179 (16), 178 (100), 163 (18); (Aurkitua (%): 

C, 70,59; H, 7,61; N, 3,89. C21H27O4N-rako kalkulatua (%): C, 10,55; H, 7,62; N, 

3,92) 

Prozedura berbera aplikatuta baina katalizatzailearen proportzioa, denbora, presioa eta 

CO eta H2 gasen erlazioa aldatu zirenean, 32 hasierako substratoa, 37 4metilisokinolina 

eta nahasketa bereizkatzak baino ez ziren lortu. 

3. Metodoa. 65 Etil azetato lehorrez (5 cm 3 ), 32 olefinaz (0,100 g, 0,28 mmol), rodio 

(II) azetato dimeroaz (0,6 mg, 0,0014 mmol) eta trifenilfosfinaz (1,4 mg, 0,006 mmol) 

osoturiko nahasketa presiopeko erreaktorearen erreakzio-ontzian barneratu zen, eta 

behin muntaia itxita, CO:H2 (1:1) gasen nahasketa pasarazi zen 5 minutuz. Orduan 

aipaturiko gasen nahasketa barneratu zen harik eta ontziko presio osoa 27 

atmosferetakoa izan arte, segituan nahasketa 50°C-tara berotu zen, presio osoa 28 

atmosferetakoa zelarik. Nahasteak 20 ordu iraun zuen baldintza hauetan, eta barruko 

presioa askatuta inguruko presiora heldu zenean, lorturiko nahastea inguruko 

presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 MeOH/EtOAc nahasketa eluitzaile gisa) 

purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (0,090 g, %89) eskuratu zelarik. 

37 

OMe 

OMe 

64 Vicente, T. Tesis Doctoral, Leioa 1995. 

65 Anastasiou, D.; Jackson, W.R. Tetrahedron Lett., 1990, 31, 4795-4798.


Prozedura berbera aplikatuta 80 atmosferetako presio osoa eta 70°C-tako tenperatura 

erabili zirenean, nahastea 24 orduz baldintza horietan egonik, inguruko presiopeko 

zutabe-kromatografiaz (%2 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa erabilita) 37 

(3S*,4R*)-6,7-Dimetoxi-3-(3,4-dimetoxifenil)-2,4-dimetil-1,2,3,4-tetrahidroisokinolina 

(0,018 g, %17) lortu zen olio kolorge moduan. 

8 Taulan saiatutako hidroformilazio adierazgarrienak laburbildu dira. 1, 6, eta 12 

saioetan katalizatzaile bakoitzeko baldintza bibliografikoak erabili ziren. 

8 Taula. 32 3-Aril-4-metilidentetrahidroisokinolinaren hidroformilazio-saio 

adierazgarrienak. 

Saioa 

Katalizatzaile 

a 

(baliok. kop.) 

CO/H2 

nahastea 

(Presio osoa) a 

226 

Tenperatura 

(°C) 

Denbora 

tartea 

(ordu) 

Produktuak 

(%) 

1 I (0,018) 1:2 (15 atm) 70 22 32 (79%) 

2 I (0,018) 1:2 (27 atm) 70 24 32 (71%) 

3 I (0,16) 1:2 (32 atm) 70 144 - a 

4 I (0,085) 1:1 (30 atm) 75 72 32 (10%) + - b 

5 I (0,085) 1:1 (80 atm) 75 30 - a 

6 II (0,008) 1:1 (5 atm) 60 22 32 (85%) 

7 II (0,008) 1:1 (8 atm) 60 24 32 (65%) 

8 II (0,008) 1:1 (32 atm) 70 48 32 (18%) + - b 

9 II (0,18) 1:1 (35 atm) 70 168 37 (69%) + - b 

10 II (0,21) 1:1 (35 atm) 70 240 37 (21%) + - b 

11 II (0,05) 1:1 (80 atm) 70 30 37 (19%) + - b 

12 III (0,005) 1:1 (28 atm) 50 20 32 (85%) 

13 III (0,005) 1:1 (35 atm) 50 24 32 (65%) 

14 III (0,005) 1:1 (80 atm) 50 48 32 (38%) + - b 

15 III (0,05) 1:1 (80 atm) 70 24 37 (17%) + - b 

a Behin doitutako tenperatura berotuta lortu zen presioa. 

b Produktu anitzez osoturiko nahasketa bereizkaitza


4.2. Hidroborazio-Karbonilazio saioak. 

4.2.1. Hidroborazio/karbonilazio saioak. 


THF lehorretan (0,2 cm 3 ) disolbaturiko 32 olefinari (0,100 g, 0,28 mmol) 9-BBN 

(THF-tan disolbaturiko 0,5 mol·dm -3 disoluzioaren 0,55 cm 3 ) gehitu zitzaion 0°C-tan. 

Birfluxuan berotu zen 8 orduz, gfk-z (silize-gela, %2 MeOH/CH2Cl2 nahasketa 

eluitzaile gisa) sustratoaren desagerpena behatu zelarik. Erreakzio-nahasketa hau THF 

lehorretan (0.45 cm 3 ) disolbaturiko litio eta alumino trimetoxihidruroari 

(LiAlH(OCH3)3, THF lehorretan (0.25 cm 3 ) disolbatutako metanol lehorra (0,91 mmol) 

litio eta aluminio hidruroari (THF-tan disolbaturiko 1,5 mol·dm -3 disoluzioaren 0,2 

cm 3 ) gehitzean sortarazia, 0,29 mmol) tantaka gehitu zitzaion 0°C-tan. Irabiaketa eten 

zen eta karbono monoxidoa (azido sulfuriko eta azido formikoaren arteko erreakzioaz 

sortarazia) 67 erreakzio-nahasketan zehar burbuilatu zen, eta berriro irabiatu zen 2 orduz. 

Gera litekeen karbono monoxidoa kanporatzeko argona pasarazi zen, eta 0,6 cm 3 

disoluzio indargetzailea (NaH2PO4 eta K2HPO4 gatzen 2,5 mol·dm -3 disoluzioa uretan) 

gehitu zen. Ondoren, tenperatura 20°C-tatik behera mantenduta, hidrogeno peroxidoa 

(uretan disolbaturiko %30 disoluzioaren 0,1 cm 3 ) gehitu zen tantaka, eta irabiaketa 5 

minutuz segitu zen. Nahastea hutsean kontzentratu ondoren (T< 30°C), hondakina 

dietil eterretan (10 cm 3 ) disolbatu eta urez (2 x 5 cm 3 ) garbitu zen. Geruza organiko 

elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. Hondakina 

inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile 

gisa) purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (0,080 g, %79) eskuratu zelarik. 


THF lehorretan (1 cm 3 ) disolbaturiko 32 olefinari (0,100 g, 0,28 mmol) 9-BBN (THFtan 

disolbaturiko 0,5 mol·dm -3 disoluzioaren 0,4 cm 3 ) gehitu zitzaion 0°C-tan eta 

nahasketa hau 3 orduz sonikatu zen ultrasoinuen bainuan, gfk-z (silize-gela, %2 

MeOH/CH2Cl2 nahasketa elitzaile gisa) hasierako substratoaren desagerpena behatu 

zelarik. Karbonilazio/oxidazio eta ondorengo purifikazio etapetarako lehenago 

azaldutako prozedura bera aplikatuta, 32 hasierako alkenoa (0,084 g, %83) eskuratu 

zen. 

66 Brown, H.C.; Knights, E.F.; Coleman, R.A. J. Am. Chem. Soc., 1969, 91, 2144-2146 

67 Brown, H.C. "Organic Synthesis via Boranes", Wiley-Interscience, New York, 1975, p. 220-221. 

68 Brown, H.C.; Racherla, U.S. Tetrahedron Lett., 1985, 26, 2187-2190. 

227



THF lehorretan (0,2 cm 3 ) disolbaturiko 32 olefinari (0,100 g, 0,28 mmol) 9-BBN 

(THF-tan disolbaturiko 0,5 mol·dm -3 disoluzioaren 0,55 cm 3 ) gehitu zitzaion 0°C-tan. 


eluitzaile gisa) sustratoaren desagerpena behatu zelarik. Nahasketa -30°C-tara hoztu eta 

karbono monoxidoa (azido sulfuriko eta azido formikoaren arteko erreakzioaz 

sortarazia) 67 erreakzio-nahasketan zehar burbuilatu zen, bitartean litio eta aluminio 

trimetoxihidruroa (0,29 mmol, THF lehorretan (0.25 cm 3 ) disolbatutako metanol 

lehorra (0,91 mmol) litio eta aluminio hidruroari (THF-tan disolbaturiko 1,5 mol·dm -3 

disoluzioaren 0,2 cm 3 ) gehitzean sortarazia). Gera litekeen karbono monoxidoa 

kanporatzeko argona pasarazi zen, eta 1 cm 3 disoluzio indargetzailea (NaH2PO4 eta 

K2HPO4 gatzen 2,5 mol·dm -3 disoluzioa uretan) gehitu zen. Ondoren, tenperatura 

30°C-tatik behera mantenduta, hidrogeno peroxidoa (uretan disolbaturiko %30 

disoluzioaren 0,15 cm 3 ) gehitu zen tantaka, eta irabiaketa 5 minutuz segitu zen. Sodio 

kloruroa (uretan saturatutako disoluzioaren 3 cm 3 ) gehitu eta geruzak banatuta, 

organikoari sodio bisulfito (uretan saturatutako disoluzioaren 0,5 cm 3 ). Hauspeakinik 

lortu ez zenez, geruzak banatu eta organikoa hutsean (T< 30°C) kontzentratu zen, 

hondakina dietil eterretan (10 cm 3 ) disolbatu eta urez (2 x 5 cm 3 ) garbitu zelarik. 

Geruza organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu 

ziren. Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 MeOH/CH2Cl2 

nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (0,072 g, %71) eskuratu 

zelarik. 

4.2.2. Hidroborazio-Oxidazio saioak. 


THF lehorretan (1 cm 3 ) disolbaturiko 32 olefinari (0,100 g, 0,28 mmol) 9-BBN (THFtan 

disolbaturiko 0,5 mol·dm -3 disoluzioaren 0,4 cm 3 ) gehitu zitzaion 0°C-tan. 


eluitzaile gisa) sustratoaren desagerpena behatu zelarik. Inguruko tenperaturara hozten 

utzita, sodio hidroxido (uretan 3 mol·dm -3 disoluzioaren 1,2 cm 3 ) eta segituan 

hidrogeno peroxido (uretan disolbaturiko %30 disoluzioaren 1 cm 3 ) gehitu ziren. 

Nahastea 50°C-tan berotu zen ordubetez, inguruko tenperatura hoztu eta sodio 

karbonatoaz disoluzio urtsua saturatu ondoren, geruzak banatu eta urtsua dietil eterrez 

(3 x 10 cm 3 ) erauzi zen. Geruza organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta 

hutsean kontzentratu ziren. Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 

69 Brown, H.C.; Coleman, R.A. J. Am. Chem. Soc., 1969, 91, 4606-4607. 

70 Brown, H.C.; Knights, E.F.; Scouten, C.G. J. Am. Chem. Soc., 1974, 96, 7765-7770. 

228


MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (0,081 g, 

%80) eskuratu zelarik. 

Alternatiba gisa, sodio hidroxidoaren disoluzioa gehitu baino lehentxoago EtOH (1,5 

cm 3 ) gehitu zenean, emaitza bera lortu zen. Halaber, behin EtOH, NaOH eta H2O2 

gehituta 50°C-tan berotu beharrean erreakzioa 3 orduz inguruko tenperaturan irabiatu 

zenean, emaitza bera lortu zen. 9-BBN Erreakzionatzailearekiko erreakzioaren etapan 

denbora tarte luzeagoak erabilita, edota 9-BBN erreakzionatzailearen kantitate 

handiagoak (1cm 3 , 5 cm 3 , 10 cm 3 , eta 30 cm 3 ) erabilita, boranoaren soberakinaren 

deuseztapena/oxidazioa etapa burututakoan 32 alkenoa eskuratu zen. 

2. Metodoa. 67 Atmosfera geldopean, THF lehorretan (1 cm 3 ) disolbaturiko 32 olefinari 

(0,100 g, 0,28 mmol) 9-BBN (THF-tan disolbaturiko 0,5 mol·dm -3 disoluzioaren 0,4 

cm 3 ) gehitu zitzaion 0°C-tan, eta nahasketa hau ultrasoinuen bainuan sonikatu zen 3 

orduz, gfk-z (silize-gela, %2 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) sustratoaren 

desagerpena behatu zelarik. Orduan sodio hidroxido (uretan 3 mol·dm -3 disoluzioaren 

1,2 cm 3 ) eta segituan hidrogeno peroxidoa (uretan disolbaturiko %30 disoluzioaren 1 

cm 3 ) gehitu ziren. Nahastea 50°C-tan berotu zen ordubetez, inguruko tenperatura hoztu 

eta sodio karbonatoaz disoluzio urtsua saturatu ondoren, geruzak banatu eta urtsua dietil 

eterrez (3 x 10 cm 3 ) erauzi zen. Geruza organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz 

lehortu eta hutsean kontzentratu ziren. Hondakina inguruko presiopeko zutabekromatografiaz 

(%1 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 32 

alkenoa (0,084 g, %83) eskuratu zelarik. 

Alternatiba gisa, sodio hidroxidoaren disoluzioa gehitu baino lehentxoago EtOH (1,5 

cm 3 ) gehitu zenean, emaitza bera lortu zen. Halaber, behin EtOH, NaOH eta H2O2 

gehituta 50°C-tan berotu beharrean, erreakzioa 3 orduz inguruko tenperaturan irabiatu 

zenean, emaitza bera lortu zen. 9-BBN Erreakzionatzailearekiko erreakzioaren etapan 

denbora tarte luzeagoak erabilita, edota 9-BBN erreakzionatzailearen kantitate 

handiagoak (1cm 3 , 5 cm 3 , 10 cm 3 , eta 30 cm 3 ) erabilita, boranoaren soberakinaren 

deuseztapena/oxidazioa etapa burututakoan 32 alkenoa eskuratu zen. 


THF lehorretan (1 cm 3 ) disolbaturiko 32 olefina (0,100 g, 0,28 mmol) sodio 

borohidruro (0,034 g, 0,9 mmol) solidoaren gainean gehitu zen 25°C-tan. Erreakzio 

matrazea ur-bainuan sartuta, BF3:OEt2 (0,15 cm 3 , 1,2 mmol) gehitu zen oso poliki, 

tenperatura 20-25°C tartean mantedu zelarik. Irabiaketa ordubetez tenperatura berean 

71 Zweifel, G.; Brown, H.C. Org. React., 1963, 13, 1-54. 

229


mantendu ondoren, ura (0,1 cm 3 ) gehitu zen lehendabizi, eta gero sodio hidroxido 

(uretan disolbaturiko 3 mol·dm -3 disoluzioaren 0,1 cm 3 ) eta hidrogeno peroxido (uretan 

disolbaturiko %30 disoluzioaren 0,1 cm 3 ) gehitu ziren, nahastea 35°C-tan 15 minutuz 

berotu zelarik. Hozten utzi ondoren, geruzak banatu ziren, organikoa sodio kloruroaz 

(ur-disoluzio asearen 2 x 2 cm 3 ) garbitu eta urtsua dietil eterrez (3 x 5 cm 3 ) zen. Geruza 


Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 MeOH/CH2Cl2 nahasketa 

eluitzaile gisa) purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (0,064 g, %63) eskuratu zelarik. 

THF barik diglimea erabili zenean emaitza antzekoa izan zen. 

4.3. Formaldehidoaren bidezko erreakzio enikoa. 

4.3.1. H2CO:MAPH konplexuaren eraketa. 

H 2C=O 

Al 

Me 

Manuokak 72 deskribaturiko metodoa erabili zen. Atmosfera geldopean eta eragingailu 

magnetikoz hornituriko matrazean, diklorometano lehorretan (10 cm 3 ) disolbaturiko 

2,6-difenilfenolari (0,740 g, 3 mmol) trimetilaluminioa (hexano lehorretan disolbaturiko 

2 mol·dm -3 disoluzioaren 0,7 cm 3 , 1,5 mmol) emeki gehitu zitzaion inguruko 

tenperaturan. Hasierako burbuilatzearen ostean, irabiaketa tenperatura berean mantendu 

zen ordubetez. Orduan diklorometano lehorretan (0,2 cm 3 ) disolbaturiko trioxanoa 

(0,045 g, 0,5 mmol) emeki gehitu zen 0°C-tan eta ordubetez segitu zen irabiaketa 0°Ctan. 

Honela prestaturiko H2CO:MAPH konplexuaren disoluzioa zuzenean erabili zen 

ondoan adierazitako saioetan. 

72 Manuoka, K.; Concepción, A.B.; Murase, N.; Oishi, M.; Mirayama, N.; Yamamoto, H. J. Am. Chem. 

Soc., 1993, 115, 3943-3949. 

230 

O 

Ph 

Ph 

2


4.3.2. H2CO:MAPH eta H2CO:AlMe3 konplexuez eginiko 

erreakzio enikoaren saioak. 


H2CO:MAPH konplexuaren disoluzio prestatu berriari (2,04 cm 3 , 0,2 mmol) 

diklorometano lehorretan (1,5 cm 3 ) disolbaturiko 32 olefina (0,023 g, 0,065 mmol) 

gehitu zitzaion -78°C-tan, eta tenperatura berean mantendu zen irabiaketa bi orduz. 

Inguruko tenperatura heltzen utzita, azido klorhidrikoa (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 

disoluzioaren 3 cm 3 ) gehitu zen, faseak banatu eta urtsua diklorometanoz (3 x 10 cm 3 ) 


kontzentratu ziren. Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 

MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (0,020 g, 


2. Metodoa. Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 

H2CO:MAPH konplexuaren disoluzio prestatu berriari (2,04 cm 3 , 0,2 mmol) 

diklorometano lehorretan (1,5 cm 3 ) disolbaturiko 32 olefina (0,023 g, 0,065 mmol) 

gehitu zitzaion -78°C-tan, inguruko tenperatura heltzen utzi eta tenperatura berean 

mantendu zen irabiaketa 17 orduz. Azido klorhidrikoa (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 

disoluzioaren 3 cm 3 ) gehitu zen, geruzak banatu eta urtsua diklorometanoz (3 x 10 cm 3 ) 


kontzentratu ziren. Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 

MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (17 mg, 


H2CO:MAPH konplexuaren kantitate handiagoak erabilita 32 alkenoa baino ez zen 

lortu. Denbora tarte luzeagoak edota tenperatura altuagoak (40-55°C) erabili zirenean 

produktu anitzez osoturiko nahaste bereizkaitzak lortu ziren. 


trimetilaluminioa (hexano lehorretan disolbaturiko 2 mol·dm -3 disoluzioaren 0,13 cm 3 , 

0,26 mmol) emeki gehitu zitzaion diklorometano lehorretan (1,5 cm 3 ) disolbatuta 

zegoen 32 olefinaz (0,045 g, 0,13 mmol) eta paraformaldehidoz (8,2 mg, 0,27 mmol) 

osoturiko nahasteari 25°C-tan. Tenperatura berean 2 orduz irabiatu ondoren, ura (3 

cm 3 ) eta azido klorhidrikoa (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 disoluzioaren 1 cm 3 ) 

gehitu ziren, geruzak banatu eta urtsua diklorometanoz (3 x 5 cm 3 ) erauzi zen. Geruza 


Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (%1 MeOH/CH2Cl2 nahasketa 

eluitzaile gisa) purifikatu zen, 32 hasierako alkenoa (15 mg, %65) eskuratu zelarik. 

73 Snider, B.B.; Philips, G.B. J. Org. Chem., 1983, 48, 2789-2792. 

231


Trimetilaluminioaren gehiketa 0°C-tan ere egin zen, emaitza bera lorturik. Denbora 

tarte luzeagoak edota tenperatura altuagoak (40-55°C) erabili zirenean produktu anitzez 

osoturiko nahaste bereizkaitzak lortu ziren. 

4.4. Azilazio-Ziklazioa. 

4.4.1. Azetil kloruroaren bidezko azilazio olefinikoaren saioak. 


aldez aurretik karbono disulfuro lehorretan (5 cm 3 ) prestaturiko aluminio trikloruroaren 

(0,039 g, 0,30 mmol) suspentsio irabiatua, emeki gehitu zitzaion karbono disulfuro 

lehorretan (2 cm 3 ) disolbatuta zegoen 32 olefinaz (0,100 g, 0,28 mmol) eta azetil 

kloruroaz (0,02 cm 3 , 0,28 mmol) osoturiko nahasteari -78°C-tan. Irabiaketa 3 minutuz 

mantendu ondoren, izotza (~300 mg), azido klorhidrikoa (uretan disolbaturiko 1 

mol·dm -3 disoluzioaren 1 cm 3 ), eta sodio karbonatoaren ur-disoluzio asea (2 cm 3 ) 

gehitu ziren. Geruzak banatu eta urtsua diklorometanoz (3 x 5 cm 3 ) erauzi zen. Geruza 

organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren, 

produktu anitzez osoturiko nahaste bereizkaitza lortu zelarik. 

CCl4 disolbatzailea erabili zenean antzeko emaitza lortu zen. 


aldez aurretik diklorometano lehorretan (2 cm 3 ) prestaturiko zink dikloruroaren (0,039 

g, 0,28 mmol) suspentsio irabiatua emeki gehitu zitzaion diklorometano lehorretan (2 

cm 3 ) disolbatuta zegoen 32 olefinaz (0,100 g, 0,28 mmol) eta azetil kloruroaz (0,02 

cm 3 , 0,28 mmol) osoturiko nahasteari -78°C-tan. Irabiaketa 3 minutuz mantendu 

ondoren, izotza (~0,3 g), eta sodio karbonatoaren ur-disoluzio asea (2 cm 3 ) gehitu ziren. 



anitzez osoturiko nahaste bereizkaitza lortu zelarik. 

74 Royals, E.E.; Hendry, C.M. J. Org. Chem., 1950, 15, 1147-1154. 

232


CH 3O 

CH 3O 

9 

8 

10 

7 

CH3 12 

11 

6 

233 

1 

4 

N CH3 

5 

38a 

2 

3 

OCH 3 

OCH 3 


diklorometano lehorretan (2 cm 3 ) disolbatuta zegoen 32 olefinaz (0,100 g, 0,28 mmol) 

eta azetil kloruroaz (0,02 cm 3 , 0,28 mmol) osoturiko nahasteari eztainu tetrakloruro 

(0,01 cm 3 , 0,08 mmol) xahua emeki gehitu zitzaion -78°C-tan. Irabiaketa 3 minutuz 

mantendu ondoren, izotza (~0,3 g), azido klorhidrikoa (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 

disoluzioaren 1 cm 3 ), eta sodio karbonatoaren ur-disoluzio asea (2 cm 3 ) gehitu ziren. 



anitzez osoturiko nahastea zen hondakinetik inguruko presiopeko zutabekromatografiaz 

(%1 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) 38a 5,12-dimetil-2,3,8,9tetrametoxi-5,6-dihidrobentzo[c]fenantridina 

(8 mg, %8) hauts zuri moduan isolatu 

ahal izan zelarik, u.p. 126-128°C (hexano), Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,9; nmax 1601 

(C=C); dH 2,60 (3H, s, NMe), 2,68 (3H, s, C12CH3), 3,95 (3H, s, OMe), 4,01 (3H, s, 

OMe), 4,04 (3H, s, OMe), 4,07 (3H, s, OMe), 4,14 (2H, s, H-6), 6,80 (1H, s, H-7), 7,21 

(1H, s, H-1), 7,32 (1H, s, H-10), 7,55 (1H, s, H-11), 7,70 (1H, s, H-4); dC 19,7 

(C12CH3), 40,9 (NMe), 55,6 (C-6), 55,8, 55,9, 56,0, 56,2 (OMe), 103,3, 103,7, 106,2, 

110,2, 120,4 (Carom-H), 123,6, 124,3, 124,8, 125,1, 128,4, 129,2 (Carom-C), 140,7 

(Carom-N), 148,5, 148,6, 149,2, 149,4 (Carom-O); m/z 380 (M+1, 18), 379 (M + ,85), 378 

(100), 363 (67), 362 (40), 189 (18); (Aurkitua (%): C, 72,71; H, 6,67; N, 3,66. 


75 Ficini, J.; D'Angelo J. Tetrahedron Lett., 1976, 2441-2444.


4.4.2. Anhidrido azetikoaren bidezko azilazio olefinikoaren saioak 


aldez aurretik karbono disulfuro lehorretan (5 cm 3 ) prestaturiko aluminio trikloruroaren 

(0,074 g, 0,56 mmol) suspentsio irabiatua emeki gehitu zitzaion karbono disulfuro 

lehorretan (2 cm 3 ) disolbatuta zegoen 32 olefinaz (0,100 g, 0,28 mmol) eta anhidrido 

azetikoaz (0,03 cm 3 , 0,28 mmol) osoturiko nahasteari -78°C-tan. Irabiaketa 3 minutuz 

mantendu ondoren, izotza (~0,3 g), azido klorhidrikoa (uretan disolbaturiko 1 mol·dm -3 

disoluzioaren 1 cm 3 ), eta sodio karbonatoaren ur-disoluzio asea (2 cm 3 ) gehitu ziren. 




Katalizatzailearen gehiketa 0°C-tan egin zenean ere nahasketa berizkaitza lortu zen. 


aldez aurretik diklorometano lehorretan (2 cm 3 ) prestaturiko zink dikloruroaren (0,039 

g, 0,28 mmol) suspentsio irabiatua emeki gehitu zitzaion diklorometano lehorretan (2 

cm 3 ) disolbatuta zegoen 32 olefinaz (0,100 g, 0,28 mmol) eta anhidrido azetikoaz (0,03 

cm 3 , 0,28 mmol) osoturiko nahasteari -78°C-tan. Irabiaketa 3 minutuz mantendu 

ondoren, izotza (~0,3 g), eta sodio karbonatoaren ur-disoluzio asea (2 cm 3 ) gehitu ziren. 




Katalizatzailearen gehiketa 0°C-tan egin zenean ere nahasketa berizkaitza lortu zen. 

76 Hudlicky, T.; Srnak, T. Tetrahedron Lett., 1981, 22, 3351-3354. 

234



diklorometano lehorretan (2 cm 3 ) disolbatuta zegoen 32 olefinaz (0,100 g, 0,28 mmol) 

eta anhidrido azetikoaz (0,02 cm 3 , 0,28 mmol) osoturiko nahasteari eztainu tetrakloruro 

(0,02 cm 3 , 0,16 mmol) xahua emeki gehitu zitzaion -78°C-tan. Irabiaketa 3 minutuz 

mantendu ondoren, izotza (~300 mg), azido klorhidrikoa (uretan disolbaturiko 1 

mol·dm -3 disoluzioaren 1 cm 3 ), eta sodio karbonatoaren ur-disoluzio asea (2 cm 3 ) 

gehitu ziren. Geruzak banatu eta urtsua diklorometanoz (3 x 5 cm 3 ) erauzi zen. Geruza 

organiko elkartuak sodio sulfato anhidroz lehortu eta hutsean kontzentratu ziren, 

produktu anitzez osoturiko nahaste bereizkaitza zen hondakinetik inguruko presiopeko 

zutabe-kromatografiaz (%1 MeOH/CH2Cl2 nahasketa eluitzaile gisa) 38a 5,12-dimetil- 

2,3,8,9-tetrametoxi-5,6-dihidrobentzo[c]fenantridina (0,019 g, %18) hauts zuri moduan 

isolatu ahal izan zelarik. 

CH 3O 

CH 3O 

235 

R 

N CH3 

38a-c 

OCH 3 

OCH 3 

4. Metodoa. 5,12-Dimetil-2,3,8,9-tetrametoxi-5,6-dihidrobentzo[c]fenantridina 38a. 


matrazean, diklorometano lehorretan (1 cm 3 ) disolbatuta zegoen 32 olefinaz (0,032 g, 

0,09 mmol) eta anhidrido azetikoaz (0,26 cm 3 , 2,71 mmol) osoturiko nahasteari eztainu 

tetrakloruro (diklorometano anhidrotan disolbaturiko 0,2 mol·dm -3 disoluzioaren 2,8 

cm 3 ) emeki gehitu zitzaion 0°C-tan. Nahastea 40°C-tan berotu zen 15 orduz eta, 

inguruko tenperaturara hozten utzita, izotza (~300 mg) gehitu eta irabiaketa mantendu 

zen 5 minutuz. Nahastea hutsean kontzentratu zen, (T


32 alkenoa (0,050 g, 0,14 mmol) anhidrido propionikoaz baldintza berberetan 

erreakzionarazi zenean 38b 12-etil-5-metil-2,3,8,9-tetrametoxi-5,6bentzo[c]fenantridina 

(0,043 g, %79) hauts zuri moduan lortu zen, u.p. 176-178°C 

(hexano), Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,9; nmax 1603 (C=C); dH 1,44 (3H, t, J 7,5, 

CH2CH3), 2,60 (3H, s, NMe), 3,09 (2H, q, J 7,5, CH2CH3), 3,95 (3H, s, OMe), 4,01 

(3H, s, OMe), 4,03 (3H, s, OMe), 4,07 (3H, s, OMe), 4,14 (2H, s, H-6), 6,80 (1H, s, H- 

7), 7,28 (1H, s, H-1), 7,33 (1H, s, H-10), 7,56 (1H, s, H-11), 7,71 (1H, s, H-4); dC 14,9 

(CH2CH3), 26,3 (CH2CH3), 40,8 (NMe), 54,8 (C-6), 55,7, 55,8, 55,9, 56,1 (OMe), 

103,3, 103,4, 106,1, 110,0, 118,7 (Carom-H), 123,5, 124,3, 125,0, 125,1, 127,5, 135,2 

(Carom-C), 140,5 (Carom-N), 148,4, 148,5, 149,0, 149,2 (Carom-O); m/z 393 (M + ,29), 

392 (100), 377 (28), 376 (21), 196 (10); (Aurkitua (%): C, 72,77; H, 6,68; N, 3,68. 


32 alkenoa (0,050 g, 0,14 mmol) anhidrido butirikoaz baldintza berberetan 

erreakzionarazi zenean 38c 5-metil-12-n-propil-2,3,8,9-tetrametoxi-5,6bentzo[c]fenantridina 

(0,049 g, %85) hauts zuri moduan lortu zen, u.p. 130-132°C 

(dec.) (hexano), Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,9; nmax 1603 (C=C); dH 1,08 (3H, t, J 7,4, 

CH2CH3), 1,83 (2H, m, J 7,4, CH2CH3), 2,60 (3H, s, NMe), 3,02 (2H, t, J 7,4, 

C12CH2), 3,95 (3H, s, OMe), 4,02 (3H, s, OMe), 4,03 (3H, s, OMe), 4,07 (3H, s, OMe), 

4,14 (2H, s, H-6), 6,80 (1H, s, H-7), 7,27 (1H, s, H-1), 7,32 (1H, s, H-10), 7,54 (1H, s, 

H-11), 7,71 (1H, s, H-4); dC 14,4 (CH2CH3), 23,7 (CH2CH3), 35,5 (C12CH2), 40,8 

(NMe), 55,0 (C-6), 55,8, 55,9, 56,0, 56,2 (OMe), 103,4, 106,3, 110,2, 119,8, 123,5 

(Carom-H), 124,5, 125,2, 127,8, 133,8 (Carom-C), 140,7 (Carom-N), 148,5, 148,6, 149,1, 

149,3 (Carom-O); m/z 408 (M+1, 25), 407 (M + ,100), 406 (70), 378 (39), 362 (12); 


H, 7,19; N, 3,47). 

Anhidrido azetiko, propioniko eta butirikoez, prozedura berbera 39 6,7-dimetoxi-3- 

(3,4-dimetoxifenil)tetrahidroisoquinolinari 77a ezarri zitzaionean, hasierako sustratoa 

besterik ez zen lortu. 

77 a. Domínguez, E.; Lete, E. An. Quim., 1984, 80C, 13-16; b. Moreno Benítez, I. Lizentziatura-Tesia, 

amaitzear. 

236


6,7-Dimetoxi-4-etilcarbonilmetilen-N-metil-tetrahidroisoquinolina 41. Atmosfera 

geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, karbono disulfuro 

anhidrotan (0,5 cm 3 ) disolbatuta zegoen 40 6,7-dimetoxi-N-metil-4metilidentetrahidroisoquinolinaz 

77b (0,11 g, 0,5 mmol) eta anhidrido propionikoaz 

(3,25 cm 3 , 26,6 mmol) osoturiko nahasteari eztainu tetrakloruro (karbono disulfuro 

anhidrotan disolbaturiko 0,2 mol·dm -3 disoluzioaren 3,9 cm 3 ) emeki gehitu zitzaion 

0°C-tan. Inguruko tenperaturara heltzen utzi ondoren, irabiaketa ordubetez mantendu 

zen. Izotza (~0,3 g) gehitu eta irabiaketa mantendu zen 5 minutuz. geruza organikoa 

hutsean kontzentratu zen (T


CH 3O 

CH 3O 

CH 3 

N + 

CH 3 

OCH 3 

OCH 3 

Cl - 

238 

CH 3O 

CH 3O 

O 

CH 3 

N CH3 

42a 43a 

OCH 3 

OCH 3 

Inguruko tenperaturan 38 12-alkil-5,6-dihidrobentzo[c]fenantridinak ezegonkorrak 

ziren, disoluzioan batez ere. Honela, kloroformotan disolbatutako 38a 

dihidrobentzo[c]fenantridinaren (0,030 g, 0,08 mmol) disoluzioa 3 egunez utzi ondoren, 

nahasketa konplexua lortu zen, ondoko produktuak isolatu ahal izan zirelarik: 

42a 5,12-Dimetil-2,3,8,9-tetrametoxibentzo[c]fenantridinio kloruroa (4 mg, %13) 

hauts hori moduan, u.p. 209-211°C (hexano), Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,1; nmax 1620 

(C=N); dH (D2O) 2,14 (3H, s, C12CH3), 3,64 (3H, s, OMe), 3,72 (9H, s, OMe), 4,20 

(3H, bs, NMe), 6,42 (1H, bs, Harom), 6,70-7,20 (3H, m, Harom), 8,63 (1H, bs, H-6); m/z 

379 (M+1,10), 378 (M + ,19), 363 (100), 348 (17). 

43a 5,12-Dimetil-2,3,8,9-tetrametoxibentzo[c]fenantridin-6(5H)-ona (11 mg, %35) 

hauts zuri moduan, u.p. 138-140°C (hexano), Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,8; nmax 1633 

(C=O); dH 2,74 (3H, s, C12CH3), 4,02 (3H, s, OMe), 4,04 (3H, s, OMe), 4,06 (3H, s, 

OMe), 4,07 (3H, s, OMe), 4,12 (3H, s, NMe), 7,27 (1H, s, H-1), 7,61 (1H, s, H-10), 

7,64 (1H, s, H-4), 7,84 (1H, s, H-11), 7,94 (1H, s, H-7); dC 19,7 (C12CH3), 41,0 (NMe), 

55,8, 55,9, 56,2 (OMe), 102,7, 103,7, 105,8, 108,7, 115,9 (Carom-H), 118,7, 119,2, 

120,0, 128,3, 129,5, 134,0 (Carom-C, Carom-N), 147,7, 149,1, 149,5, 153,4 (Carom-O), 

164,4 (C=O); m/z 394 (M+1,33), 393 (M + ,100), 378 (38); (Aurkitua (%): C, 70,23; H, 

5,88; N, 3,59. C23H23O5N-rako kalkulatua (%): C, 70,20; H, 5,89; N, 3,56)


CH 2CH 3 

OCH 3 

N + 

CH3O OCH3 CH3O CH3 Cl- 239 

CH 3O 

CH 3O 

O 

N CH3 

42b 43b 

CH 2CH 3 

OCH 3 

OCH 3 

Era berean, 38b dihidrobentzo[c]fenantridinaren (0,035 g, 0,09 mmol) kloroformotako 

disoluzioa 3 egunez inguruko tenperaturan mantendu ondoren, nahasketa konplexua 

lortu zen, ondoko produktuak isolatu ahal izan zirelarik: 

42b 12-Etil-5-metil-2,3,8,9-tetrametoxibentzo[c]fenantridinio kloruroa (3 mg, %8) 

hauts hori moduan, u.p. 198-200°C (hexano), Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,1; nmax 1615 

(C=N); dH (DMSO-d6) 1,44 (3H, t, J 7,4, CH2CH3), 3,17 (2H, q, J 7,4, CH2CH3), 4,04 

(3H, s, OMe), 4,06 (6H, s, OMe), 4,24 (3H, s, OMe), 4,93 (3H, s, NMe), 7,66 (1H, s, 

Harom), 7,90 (1H, s, Harom), 8,15 (1H, s, Harom), 8,36 (1H, s, Harom), 8,72 (1H, s, 

Harom), 9,81 (1H, s, H-6); m/z 392 (M + ,14), 378 (28), 377 (100), 362 (29), 346 (13). 

43b 12-Etil-5-metil-2,3,8,9-tetrametoxibentzo[c]fenantridin-6(5H)-ona (9 mg, %24) 

hauts zuri moduan, u.p. 165-167°C (hexano), Rf (%5 MeOH/CH2Cl2) 0,7; nmax 1638 

(C=O); dH 1,48 (3H, t, J 7,5, CH2CH3), 3,14 (2H, q, J 7,5, CH2CH3), 4,02 (3H, s, 

OMe), 4,04 (3H, s, OMe), 4,06 (3H, s, OMe), 4,07 (3H, s, OMe), 4,13 (3H, s, NMe), 

7,35 (1H, s, H-1), 7,62 (2H, s, H-10 eta H-4), 7,84 (1H, s, H-11), 7,95 (1H, s, H-7); 

dC 14,9 (CH2CH3), 26,4 (CH2CH3), 41,2 (NMe), 55,8, 56,1, 56,2 (OMe), 102,6, 103,4, 

105,9, 108,6 (Carom-H), 119,2, 120,3, 128,6, 129,0, 133,9, 134,4 (Carom-C, Carom-N), 

147,6, 149,1, 149,4, 153,4 (Carom-O), 164,4 (C=O); m/z 408 (M+1,26), 407 (M + , 100), 

393 (20), 392 (79); (Aurkitua (%): C, 70,77; H, 6,11; N, 3,43. C24H25O5N-rako 

kalkulatua (%): C, 70,73; H, 6,19; N, 3,44).


CH 3O 

CH3O 

O 

43c 

240 

CH2CH2CH3 

OCH3 N CH3 

OCH3 

Era berean, 38c dihidrobentzo[c]fenantridinaren (0,041 g, 0,1 mmol) kloroformotako 

disoluzioa 3 egunez inguruko tenperaturan mantendu ondoren, nahasketa konplexua 

lortu zen, 43c 5-metil-12-n-propil-2,3,8,9-tetrametoxibentzo[c]fenantridin-6(5H)-ona 

(11 mg, %27) hauts zuri moduan isolatu ahal izan zelarik, u.p. 182-184°C (hexano), Rf 

(%5 MeOH/CH2Cl2) 0,7; nmax 1636 (C=O); dH 1,11 (3H, t, J 7,3, CH2CH3), 1,87 (2H, 

m, J 7,3, CH2CH3), 3,08 (2H, t, J 7,4, C12CH2), 4,02 (3H, s, OMe), 4,04 (3H, s, OMe), 

4,06 (6H, s, OMe), 4,14 (3H, s, NMe), 7,33 (1H, s, H-1), 7,61 (2H, s, H-10 eta H-4), 

7,82 (1H, s, H-11), 7,94 (1H, s, H-7); dC 14,1 (CH2CH3), 23,6 (CH2CH3), 35,6 

(C12CH2), 41,2 (NMe), 55,8, 55,9, 56,1 (OMe), 102,6, 103,5, 105,8, 108,6, 115,9 

(Carom-H), 119,2, 120,4, 128,8, 129,0, 132,9, 134,0 (Carom-C, Carom-N), 147,6, 149,1, 

149,5, 153,4 (Carom-O), 164,4 (C=O); m/z 422 (M+1, 29), 421 (M + ,100), 406 (14), 393 

(25), 392 (89), 376 (11); (Aurkitua (%): C, 71,20; H, 6,38; N, 3,41. C25H27O5N-rako 

kalkulatua (%): C, 71,23; H, 6,46; N, 3,32).


4.5. Bentzo[c]fenantridinonetarako oxidazioa. 

CH 3O 

CH 3O 

O 

241 

R 

N CH3 

43a-c 

OCH 3 

OCH 3 

43a 5,12-Dimetil-2,3,8,9-tetrametoxibentzo[c]fenantridin-6(5H)-ona. Prozedura 

tipikoa. 79 Atmosfera geldopean eta eragingailu magnetikoz hornituriko matrazean, 

kloroformo anhidrotan (3 cm 3 ) disolbaturiko 38a 5,6-dihidrobentzo[c]fenantridinari 

(0,100 g, 0,26 mmol) MnO2 aktibatua (0,113 g, 1,3 mmol) gehitu zitzaion inguruko 

tenperaturan. Irabiaketa 36 orduz mantendu ondoren, nahastea iragazi eta disolbatzailea 

hutsean lurrindu zen. Hondakina inguruko presiopeko zutabe-kromatografiaz (silizegela, 

%1 MeOH/CH2Cl2 nahastea hasierako eluitzaile gisa eta gero emeki polaritatea - 

% MeOH- handiagotuz %20 MeOH/CH2Cl2 nahasketa amaierako eluitzaile izanik) 

purifikatu zen, 43a bentzofenantridinona (0,095 g, %93) hauts zuri moduan lortu 

zelarik. 

Prozedura bera 38b 5,6-dihidrobentzo[c]fenantridinari (0,100 g, 0,25 mmol) 

aplikatuta 43b 12-etil-5-metil-2,3,8,9-tetrametoxibentzo[c]fenantridin-6(5H)-ona (0,094 

g, %91) eskuratu zen hauts zuri moduan. 

Prozedura bera 39c 5,6-dihidrobentzo[c]fenantridinari (0,100 g, 0,24 mmol) aplikatuta 

43c 5-metil-12-n-propil-2,3,8,9-tetrametoxibentzo[c]fenantridin-6(5H)-ona (0,098 g, 

%95) 

79 Fatialdi, A.J. in "Organic Synthesis by Oxidation with Metal Compounds", Mijs, W.J.; Longe, 

C.R.M.I. ed.; Plenum Press, New York, 1986, p. 119-140.


ONDORIOAK 

• Alumina eta amina sekundarioen erabilerak, 1,2-diaril-b-aminozetonen lorpenerako 

ondoko bi erreakzioak bideragarri egiten ditu: enaminonen erredukzio konjokatua eta 

desoxibentzoinen Mannich erreakzioa. 

• DMFDMA/LAH-CuI erreaktiboen banan-banango konbinazioa, desoxibentzoinetatik 

1,2-diarilpropenonak eskuratzeko metodo egokia da. 

• 1,2-Diarilenaminozetonetatik, Leuckart aminazio erreduktiboaren eta oximazioaren 

baldintzak aplikatuz, 4,5-diarilpirimidinak eta 4,5-diarilisoxazolak eskura daitezke, 

hurrenez hurren. Aipaturiko heteroziklo hauek 1,2-diarilenaminozetonetatik lortzea, 

elkartrukaketa aminikoa izeneko prozesuen ahalmen sintetikoa egiaztatzen deneko 

adibide berria da. 

• 4,5-Diaril-N-metilisoxazolio gatzetatik, 4,5-diaril-4-isoxazolina eta 1,2-diaril-1,3aminoalkoholak 

eskuratzea posiblea da. 

• 1,2-Diaril a-oximinozetonen oximino eta karbonilo taldeen erredukzio erabatekoa zein 

bereizkorra burutu da. 1,2-Diaril a-oximinozetonen hidrogenazio katalitikorako zein 

sodio ditionitoaren bidezko erredukziorako nahitaezkoa da ultrasoinuen erabilera. 

• Baldintza leunetako Pictet-Spengler heteroziklazioaz lortu dira 4-hidroxi- eta 4sililmetil-3-ariltetrahidroisokinolinak. 

Jones oxidazio-baldintzen egokipena izan da 

sustrato 3-aril-4-hidroxitetrahidroisokinolinikoetatik 3-aril-4-isokinolonetara 

oxidatzeko bidea. 

• 28a 3-Aril-4-isokinolonaren metilenazioa arrakastaz burutzeko, 

trimetilsililmetilmagnesio kloruroa eta potasio hidruro erreaktiboen soberakin handia 

behar da. 

• 32 3-Arilmetilidentetrahidroisokinolinari azilazio olefinikoaren baldintzak ezarriz 

eskura daitezke 38 eratorkin 12-alkil-5,6-dihidrobentzo[c]fenantridinikoak, MnO2 

aktibatuaz 43 bentzo[c]fenantridin-6(5H)-onetara errez oxidagarriak direnak. 

242

Orrialdea 

ERRAKUNTZ ZERRENDA 

3.a O-Metildihidrofagaroninaren egitura ondokoa da: 

16.a 1 Taulan, R 1 eta R 2 zutabetako ordezkoetan MeO agertu beharrean, OMe agertu beharko 

litzateke. 

24.a 1. Irudian, 2 eta 3 konposatuen egituretan, R2N- taldearen ordez, egokiagoa litzateke Me2N- 

taldea. 

38.a 2j konposatuaren egitura ondokoa da: 

BnHN 

111.a i: RCOX, kat eta ii: azidoa erreakzio-baldintzak soberan daude 

119.a Erreakzio-baldintzetan, i: II (0,18 eq.)... barik, i: III (0,18 eq.)... izan beharko litzateke. 

32 eta 37 konposatuen egituretan, N-CH3 taldearen ordez N-Me egokiagoa litzateke 

128.a 35 eratorkinaren egitura ondokoa da: 

MeO 

MeO 

137.a 41 konposatuaren egitura ondoan adierazitakoa da: 

MeO 

MeO 

O 

CHO 

N 

Me 

OMe 

OMe 

N Me 

N 

MeO Me 

153.a "Lortutako egiturazko eredua, Shelx 76 8 programaren...." esaldiaren ordez, 

"Lortutako egiturazko eredua, Shelx 76 8a eta Shelx 93 8b programen...." esaldia egokiagoa da, 

< 8b Sheldrick, G.M. Shelx 93. Program for the refinement of Crystal Structures. Univ of 

Gottingen, Germany, 1993> izanik 

181.a 11d isoxazolaren urtze-puntua, 98-100°C izan beharrean, 52-54°C da. 

183.a O3 atomoaren Z/c datua, -0,01270(7) izan beharrean, -0.1270(7) da. 

184.a 11f isoxazolaren urtze puntua, 52-54°C izan beharrean, 95-96°C da. 

226.a 8 Taulan, II katalizatzailea agertzen den tokian, III izan beharko litzateke, eta III dagoenean, 

II jarri behar da 

237.a 40 eta 41 konposatuen izenak ondokoak dira: 

40 6,7-dimetoxi-N-metil-4-metilidentetrahidroisokinolina 

41 6,7-dimetoxi-4-etilkarbonilmetilen-N-metiltetrahidroisokinolina 

MeO 

O 

OMe 

OMe

C-4 funtzionalizaturiko 3- Arilisokinolinen sintesia Jakintza ... - Euskara

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?