Unibertsitateko ikasleen ariketa fisiko ohiturak, egoera ... - Euskara
Unibertsitateko ikasleen ariketa fisiko ohiturak, egoera ... - Euskara Unibertsitateko ikasleen ariketa fisiko ohiturak, egoera ... - Euskara
Ariketa fisikoaren onurak osasunean Dena den, aipatu beharra dago gehiegizko ariketa egiten bada eta horrekin batera gabeziak dituen dieta hartzen bada, kontrako eragina gertatu daitekeela. Hau da, hezurraren desmineralizazioa areagotu daiteke. Nahiko ohikoa da gertaera hau pisua kontrolatu behar duten eta ariketa fisiko gogorra egiten duten nesketan. Neska hauek askotan dieta hertsiki kontrolatzen dute, hainbat nutrienteen gabeziak sortuz. Gabezi hauen ondorioz aldaketa hormonalak gerta daitezke amenorrea eta hezurraren dentsitatearen jaitsiera eragiten dutenak (Loucks eta lank., 2005). Beste zenbait autorek, ariketa fisikoak fibromialgian dituen eraginak ere aztertu dituzte (Valim eta lank., 2003). 1.2.3. Ariketa fisikoaren eragina gizentasunean eta odoleko lipidoen kontrolean Obesitatea gorputz osaeraren asaldura bat da, gaixotasun kronikotzat hartzen da eta gorputzeko gantz kantitatea handitzeaz gain, zenbait egoeretan metaketaren banaketa ez-proportzionala gerta daiteke. Bere jatorria faktore anitzekoa da eta honek sortzen dituen ondorioak ere ugariak dira gizartean eta pertsonaren osasunean (Moreno B eta lank., 2006). Gehiegizko pisua eta obesitatea azken urte hauetan haur eta gazteen artean izugarri handitu dira. Bi dira aipatzen diren arrazoi nagusiak, alde batetik, elikadura ohituren aldaketa eta bestetik ume eta gazteetan gertatu den ariketa fisikoaren murrizketa. Ariketa fisiko jarraiak obesitatea murrizten duela aspalditik ezaguna da (Tremblay eta lank., 1990). Obesitatea faktore anitzeko patologia da eta faktore genetikoek, psikologikoek eta inguruko faktoreek eragina dute gaitz honen etiologian. Hala ere asaldura nagusiena, energiaren desoreka positibo bat da; ahoratutako energia, gastu energetikoa baino handiagoa izateak, gorputzeko gantz metaketa eragiten du. Bestetik obesitatea, gure gizartean prebalentzia handiena duten gaixotasun kroniko askoren garapenenarekin (II motako diabetesa, gaixotasun kardiobaskularrak, hezur eta muskuluetako asaldurak eta gero eta minbizi mota gehiagorekin) erlazionatzen da. Gorputz irudiaren asaldurak eragiten dituenez, obesitatea arazo psikologikoekin ere 18 Sarrera
Ariketa fisikoaren onurak osasunean erlazionatzen da, eta zenbaitetan norberaren estimua eta ingurunearekin erlazionatzeko arazoak agertzen dira. Beste alde batetik, obesitateak, osasun arloko gastu sanitario zuzen eta ez-zuzen oso altua eragiteaz gain, osasun eskaera handi batekin (osasun-kontsultak, autonomia galera, beharrizan bereziak, absentismoa eta abar) erlazio zuzena duela aurkitu da (OME, 2003b). Egile askok obesitateak osasunean eragiten dituen gaitzen artean, arazo edo arrisku psikologikoak, bihotz-hodietakoak (hipertentsio arteriala, kardiopatia iskemikoa), arnas-bideetakoak, zenbait minbizi mota izateko arrisku handiagoa (kolon eta bularrekoa) (Warburton eta lank., 2006), intsulina ez mendeko diabetes melitusa, hiperlipidemia, osteoartritisa (Alonso Martinez eta lank., 2003) eta hilkortasun tasa handiagoak aurkitu dituzte (Fortmann eta lank., 1988; CDC, 1996; OME, 1998; Engeland eta lank., 2003; Juntunen eta lank., 2003; Soweers, 2003; Hu eta lank., 2004b; De Bécquer eta lank., 2004). Hainbat autorek, ariketa epe luzerako pisuaren eta dietaren kontrolerako eraginkorra izan daitekeela uste dute (Huenemann, 1972; Miller eta lank., 1981; Newman eta lank., 2003). Izan ere, oreka energetikoaren ekuazioan aldaketa eragiten duenez, pisu galera eta gorputz osaeraren eraldaketa eragin dezake (Oscai, 1973; Soringuer eta lank., 2003; Fogelholm,2008; Rizzo eta lank., 2008). Arikera fisikoak, trigizeridoei dagokien profil lipidikoa eraldatzen du eta sedentarioen aldean, odoleko LDL-kolesterolaren jaitsiera eta HDL-kolesteroaren zatikian igoera eragiten du. Horregatik, gaixotasun koronario eta arterioesklerosiaren gaineko eragin babestzailea du (Thompson eta lank., 1980; Enger eta lank., 1980; Cullinane eta lank., 1982; Haskell, 1984; Wilson eta lank., 1986; Powell eta lank., 1987; Goldberg eta lank., 1987; Khol eta lank., 1988; Okura eta lank., 2003; Chen eta lank., 2004; Soringuer eta lank., 2004). 1.2.4. Ariketa fisikoaren eragina arnas aparatuan Ariketa fisikoak berez ez du eragin handirik arnas aparatuaren ahalmenetan. Ariketa fisikoak bihotzean bolumen sistolikoa (uzkurdura batean ateratzen den odola) handitzen du, baina biriken bizi ahalmenean (arnasketa batean mugitu daitekeen aire osoa) ez dauka hain eragin nabaririk, behintzat populazio osasuntsuan. Sarrera 19
- Page 1 and 2: Jakintza-arloa: Medikuntza Uniberts
- Page 3 and 4: MEDIKUNTZA ETA ODONTOLOGIA FAKULTAT
- Page 5 and 6: AURKIBIDEA Aurkibidea 1. SARRERA 11
- Page 7: Aurkibidea 4.4.1.3. Ariketa fisiko
- Page 11: 1. SARRERA
- Page 14 and 15: Sarrera Taulan ikus daitekeen modua
- Page 16 and 17: Ariketa fisikoa 1.1. ARIKETA FISIKO
- Page 18 and 19: Ariketa fisikoaren onurak osasunean
- Page 22 and 23: Ariketa fisikoaren onurak osasunean
- Page 24 and 25: Ariketa fisikoaren onurak osasunean
- Page 26 and 27: Sedentarismoa 1987-1997 urteetan mu
- Page 28 and 29: Sedentarismoa 1.6. Taula. Europa os
- Page 30 and 31: Ariketa fisiko gomendioen jarraibid
- Page 32 and 33: Ariketa fisiko gomendioen jarraibid
- Page 34 and 35: Gazteak fisiko ohituretan eragingo
- Page 36 and 37: Bizitza unibertsitarioan gertatzen
- Page 38 and 39: Unibertsitateko ariketa fisikoaren
- Page 40 and 41: Unibertsitateko ariketa fisikoaren
- Page 43: 2. HELBURUAK
- Page 46 and 47: Helburuak 4. Unibertsitateko ikasle
- Page 49 and 50: 3. MATERIAL ETA METODOAK 3.1. LAGIN
- Page 51 and 52: Lagina Zozketan aukeratutako ikasle
- Page 53 and 54: Lagina eta % 11.2 arabarrak ziren.
- Page 55 and 56: 3.4. Taula. Unibertsitateko ikaslee
- Page 57 and 58: Lagina Ondoko 3.9. Taulan, aztertut
- Page 59 and 60: 3.3. METODOAK 3.3.1. Ariketa fisiko
- Page 61 and 62: Metodoak (igeriketa, korrika, gimna
- Page 63 and 64: Metodoak - Altuera: Añó Sayol S.L
- Page 65 and 66: Metodoak - Hezur-portzentajea kalku
- Page 67 and 68: Metodoak lank., 1998; Dietz, 1998)
- Page 69 and 70: Metodoak gabe. Besoa bihotzaren par
Ariketa <strong>fisiko</strong>aren onurak osasunean<br />
erlazionatzen da, eta zenbaitetan norberaren estimua eta ingurunearekin<br />
erlazionatzeko arazoak agertzen dira.<br />
Beste alde batetik, obesitateak, osasun arloko gastu sanitario zuzen eta ez-zuzen<br />
oso altua eragiteaz gain, osasun eskaera handi batekin (osasun-kontsultak, autonomia<br />
galera, beharrizan bereziak, absentismoa eta abar) erlazio zuzena duela aurkitu da<br />
(OME, 2003b).<br />
Egile askok obesitateak osasunean eragiten dituen gaitzen artean, arazo edo<br />
arrisku psikologikoak, bihotz-hodietakoak (hipertentsio arteriala, kardiopatia<br />
iskemikoa), arnas-bideetakoak, zenbait minbizi mota izateko arrisku handiagoa (kolon<br />
eta bularrekoa) (Warburton eta lank., 2006), intsulina ez mendeko diabetes melitusa,<br />
hiperlipidemia, osteoartritisa (Alonso Martinez eta lank., 2003) eta hilkortasun tasa<br />
handiagoak aurkitu dituzte (Fortmann eta lank., 1988; CDC, 1996; OME, 1998;<br />
Engeland eta lank., 2003; Juntunen eta lank., 2003; Soweers, 2003; Hu eta lank.,<br />
2004b; De Bécquer eta lank., 2004). Hainbat autorek, <strong>ariketa</strong> epe luzerako pisuaren<br />
eta dietaren kontrolerako eraginkorra izan daitekeela uste dute (Huenemann, 1972;<br />
Miller eta lank., 1981; Newman eta lank., 2003). Izan ere, oreka energetikoaren<br />
ekuazioan aldaketa eragiten duenez, pisu galera eta gorputz osaeraren eraldaketa<br />
eragin dezake (Oscai, 1973; Soringuer eta lank., 2003; Fogelholm,2008; Rizzo eta<br />
lank., 2008).<br />
Arikera <strong>fisiko</strong>ak, trigizeridoei dagokien profil lipidikoa eraldatzen du eta<br />
sedentarioen aldean, odoleko LDL-kolesterolaren jaitsiera eta HDL-kolesteroaren<br />
zatikian igoera eragiten du. Horregatik, gaixotasun koronario eta arterioesklerosiaren<br />
gaineko eragin babestzailea du (Thompson eta lank., 1980; Enger eta lank., 1980;<br />
Cullinane eta lank., 1982; Haskell, 1984; Wilson eta lank., 1986; Powell eta lank.,<br />
1987; Goldberg eta lank., 1987; Khol eta lank., 1988; Okura eta lank., 2003; Chen eta<br />
lank., 2004; Soringuer eta lank., 2004).<br />
1.2.4. Ariketa <strong>fisiko</strong>aren eragina arnas aparatuan<br />
Ariketa <strong>fisiko</strong>ak berez ez du eragin handirik arnas aparatuaren ahalmenetan.<br />
Ariketa <strong>fisiko</strong>ak bihotzean bolumen sistolikoa (uzkurdura batean ateratzen den odola)<br />
handitzen du, baina biriken bizi ahalmenean (arnasketa batean mugitu daitekeen aire<br />
osoa) ez dauka hain eragin nabaririk, behintzat populazio osasuntsuan.<br />
Sarrera 19
Change language