Unibertsitateko ikasleen ariketa fisiko ohiturak, egoera ... - Euskara

1. SARRERA
Sarrera
Heriotz-kausak oso desberdinak dira garapen maila ezberdina duten eremuetan.
Garapen bidean dauden herrialdeetako arazorik garrantzitsuenetariko bat desnutrizioa
da eta heriotz gehienak infekzioen bidezko gaixotasunen ondorioz gertatzen dira.
Garapen eda teknifikazio maila altuagoa duten herrialdeetan aldiz, arazo
kardiobaskularrak dira hilkortasun tasa handiena eragiten dutenak.
Osasunerako Munduko Erakundeak 2004. urteko osasunari buruzko txostenean,
HIES-a (Hartutako Immunoeskasiaren Sindromea) garapen bidean zeuden
herrialdeetan heriotz gehien eragiten zuen gaixotasun transmitigarria zela argitaratu
zuen (OME, 2004). ONUSIDAk 2006. urtean argitaratutako datuen arabera, munduan
39.5 miloi pertsonek HIES-a gaixotasuna pairatzen zuten eta datuen banaketari
zegokionez: Latinoamerikan 1.7 milioi, Sahara hegoaldeko Afrikan 24.7 milioi eta
Asiako Ekialdean 7.8 milioi infektatu zeuden.
Garatutako herrialdeetan, harrigarria badirudi ere, lortu den “bizitza-kalitate maila
handiak” hainbat osasun arazo eragiten ditu. Bihotzeko gaixotasunak, hipertentsioa, II
motako diabetesa, jateko jokabideen nahasteak eta minbizi mota jakin batzuk,
bizimoduari lotuta dauden arazoak dira.
Herrialde garatuetako osasun-arazo ohikoenak, bizitza-ohiturekin erlazio zuzena
dute eta batez ere, elikadura eta ariketa fisikoaren arteko desorekarekin. Hau honela
izanda, elikadura ohitura desegokiak eta sedentarismoa, gaixotasun kronikoak
pairatzeko arrisku faktoreak dira (Bouchard eta lank., 1990; Folsom eta lank., 1985;
Caspersen eta lank., 1995; Hill eta lank., 1998; Sesso eta lank., 2000; OME, 2004).
2004. urtean INE-k (Intituto Nacional de Estadística), arazo kardiobaskularrak eta
zenbait minbizi hilkortasun kausa garrantzitsuenak zirela argitaratu zuen (INE, 2006).
Urte horretan gaixotasun kardiobaskularrak, heriotzen % 33.3-aren eragileak izan
ziren. Espainia osoan datuek antzeko banaketa eta azken urteetan joera gorakorra
erakusten zuten probintzia bakoitzean aztertzerakoan.
Hurengo 1.1. Taulan, INE-k 2006. urtean arugitaratutako txostenean, 2004. urtean
Euskal Autonomia Erkidegoko hilkortasun kausa garrantzitsuenak aurkezten dira.
Sarrera 11