arriskuak gobernatzeko proposamen konposizionala - Euskara
arriskuak gobernatzeko proposamen konposizionala - Euskara arriskuak gobernatzeko proposamen konposizionala - Euskara
XX. mende bukaerako politika neoliberalen agerkundeak, beste aldetik, gogor ekin dio ongizate sozialaren Estatu honen aurka. Neoliberalismoak arriskuaren autokudeaketa bilatzen du. Culpitt-en iritziz (Culpitt 1999), hurbilpen honek zuzenean edango luke “arriskuaren gizartea”-ren (Beck 1986) diagnositik, non instituzio sozialen porrot kontrolatzaileak Estatuaren paper gobernatzailea justizia sozialaren bilaketara baino arriskuen kudeaketa egokira zuzenduko lukeen (ikus: 3.2.1. atala), beti ere banakoaren hautaketa, lehentasun eta kontsumo orientazioen askatasuna bermatuta, babes indibidualistan oinarrituko liratekeen politiken bitartez. Estatuaren egitekoa hortaz banakoaren askatasunaren babesera zuzenduta legoke, gizarte segurantzaren hornikuntza planifikatura bideratutako esfortzu oro bertan behera utzita. Arriskua, kasu honetan, politika neoliberalen zerbitzura jartzen den diskurtso batean bilakatuko litzateke, ikuspegi kolektibistari dagokion arazo sortari (altruismoa, behar sozialen asetzea, eremu publikoaren kudeaketa planifikatua) bizkarra emanez (Culpitt 1999). Lehen esan dugun moduan, gobernu forma ezberdinei arrisku forma ezberdinak dagozkie. Gaur egun, arriskuaren razionalitate ezberdinak arriskuaren sozializazioa bultzatzen duen ongizatearen Estatuaren ideiaren aurka daude bideratuta; hau da, XX. mende bukaeran eta XXI.aren hasieran, arriskuaren indibidualizazioa gobernu liberaleko forma berrien eskutik doa, ordenamendu modernoaren gainbeherari loturik doakion arriskuaren forma zentralizatuen krisiaren harira (Crook 1999). Banakoa bilakatzen da orain bere etorkizunaren kudeatzaile nagusian, enpresari potentzial txiki bat lez. Arriskuaren kudeaketa arazo pertsonal batean bilakatzen da. Norberak, eskura duen informazioaz –“sistema adituez”, Giddens-en hitzetan (1990)– baliatuz, zaindu behar du bere burua: planifikazio sozio-ekonomiko estatalistak leku egin dio gizartea banakoaren (edota banako-multzoen) bitartez gobernatzeko aspirazioa duen erregimen neoliberalari. Bizitza, gain-lotura estatalaren beharrik ez duen hautaketa eta ardura pertsonalera irekitzen den errealitate batean bihurtzen da. Gobernuaren esentzia, hortaz, planifikazio orokorturik gabeko gobernu pertsonalera murrizten da (Elliott 2002, 304- 306; Rose 2000). Ikerketa ildo neo-foukaltiar honek, ikusi dugunez, gobernu forma ezberdinek barne hartzen dituzten eta errealitate sozionaturalaren errepresentazioak osatzeko erabiltzen diren praktika, teknika eta diskurtsoetan txertatzen du arriskua (Dean 1999). Arriskuaren pluraltasunaren aitormenak (baita arrisku razionalitate ezberdinei dagokienean ere) zein haren izaera kokatuarenak hainbat arrisku-kudeaketa praktiken bilakatzen baitu. Ondorioz, aseguruaren logikak ez du galdutakoaren lehengoratzea eskaintzen, adostutako kontratu eta gertakari aseguratuen garrantzia zein gertaera-probabilitatearen araberako konpentsazio ekonomiko bat baizik (Ewald 1991). Asegurua, beste hitzetan esanda, gertakari arriskutsuak sozialki razionalitzeko tresna bat da, hau da, galeren posibilitatea bera marko konpentsatorio onargarri baten baitan kokatzekoa. Dena dela, Beckek, arriskuaren gizarteak aseguruaren logikarekin apurtzen duela argudiatzen du, kontrolez kanpoko gizarte industrialaren arriskuek konpentsazio ororen aukera bera anulatzen dutelaren arrazoipean (Beck 1999, 31-36, 88-90). Zenbait irakurketek (ikus, adibidez: Dean 1999, 137-138) Becken diagnosia aseguruaren logikaren gaizki ulertze bati egozten badiote ere – aseguruak, ikusi dugun moduan, ez duelako lehengoratzea, hau da, galera gertatu aurreko egoera promesten, konbentzionala den konpentsazioa baizik–, Becki egin kritika hau ezin dugu onargarritzat hartu, bere argudioa ez datzalako aseguruaren razionalitatearen gaizki ulertzean, baizik eta de facto, hau da, praktikan, teknologia arriskutsuek asegurua eskuratzeko dauzkaten zailtasun errealetan baizik (ikus: 3.3.2. atala): Controversial industries and technologies are often those which not only do not have private insurance but are completely cut off from it. This is true of atomic energy, genetic engineering (including research), and even high-risk sectors of chemical production (…). In other words, there are highly reliable ‘technological pessimists’ who do not agree with the judgement of technicians and relevant authorities about the harmlessness of their product or technology. These pessimists are the insurance actuaries and insurance companies, whose economic realism prevents them from anything to do with a supposed ‘nil risk’ (Beck 1999, 31-32). 121
aitan, Becken antzerako aldaketa sozialaren narratiba handian txertatuta legokeen arrisku kontzeptu uniforme eta aproblematikotik aldentzen gaitu. Azken buruan, ordenamendu soziopolitiko ezberdinetan jazotzen den arriskuaren kokapen honek arriskuaren izaera malgua adierazten du. Edo, beste batera esanda, agerian uzten du bere instrumentaltasuna, arriskua mundu ikuskera eta helburu ezberdinak dituzten erregimen edo gobernu forma estrategikoen baitan ulertu beharra baitago. Atal honetan aurkeztu dugun arriskuaren izaera funtzional edo instrumental honek, arriskua ondorio ezkor edo potentzialtasun negatibo soil lez ikustetik printzipio antolatzaile edo gobernatzaile gisa ulertzerainoko atea ireki digu. Hau bereziki da garrantzitsua guretzat, arriskua zientzia, teknologia, gizartea eta naturaren arteko harremanen adierazletzat kontsideratzeko bidean. Dena dela, gure asmoa, batez ere eredu kulturalistak erakusten duen erreifikazio eta hertsitasun soziokulturaletik harago joatea izango da. Hau da, arriskua ez dugu soilik instituzio soziokulturalen funtzio gisa ulertuko, ez eta egitura kultural hertsiei lotuko. 118 Neo-foukaltiarren analisi motek ere arriskuaren materialtasuna dezente alboratzen dute: haien azterketek arriskuaren gobernu forma eta ordenu soziokultural zabalagoen arteko harremana aztertzera daude bideratuta nagusiki, arriskuaren dimentsio materiala eta konstituzio prozesua bera alboratuta geratzen direlarik. Gure asmoa, bada, domeinu material hau barne hartuko lukeen kontzeptua garatzearena izango da. Azken buruan, arriskua materialki eratzen den errealitate bat da. Edo beste era batera esanda, berau elementu anitzak barne hartzen dituen materialtasunaren harreman kausalen ondorio kontingente lez uler dezakegu (Robins 2002). Ikuspuntu honen arabera, arriskua produktu edo prozesu arriskutsuen erabilera eta kudeaketa sozio-materialaren emaitza da. Hau da, arriskua onargarri bilakatzen duen espazio kausal kontingentearen konfigurazioak determinatuko ditu arriskuaren nondiknorakoak. Halaz, arriskuarekiko ikuspegi erlatibistaren diskurtsoa gainditu dezakegu. Baina horrek ez du esan nahi arriskuarekiko ikuspegi errealista edota korrespondentzialista inozoan jausten garenik, “arrisku erreala”-ren inguruko eztabaida, harreman kausal hauen sekuentzia posibleen (probableen) kontsiderazio ezberdinetan (pluraletan) datzanaren jakitun baikara (Robins 2002; ikus ere: 4.1.1. eta 4.2.4. atalak). Modu honetan, eta jada aurreratu dugun moduan (ikus: 3.2.2.2. atala), arriskua kultura zientifikoaren hedapenaren (Latour 1987), hots, garapen zientifikoteknologikoaren inguruan sortu harreman material eta sozial berrien adierazletzat kontsidera dezakegu. Arriskuaren izaera funtzional edo erlazionala, hortaz, elementu anitzen arteko hartu-emanen baitan ulertuko dugu. 3.3.2. Dena ez da arriskua Garapen zientifiko-teknologikoaren alde ilunak tematizatzeko erabiltzen den kontzeptua da arriskuarena. Horrexegatik dago hain zuzen ere hain hedatua arriskuaren erabilera diskurtsiboa zientzia eta teknologiaren kontzeptualizazio zein kontrobertsia eta eztabaidetan. Dena den, “arriskuaren gizartea” adierazpenak kontrakoa aditzera eman badezake ere, arriskua ez da zientzia eta teknologiaren garapenaren inguruko eztabaidan 118 Hertsitasun kultural honek estereotipo kultural finkatuetara eraman gaitzake. Azken buruan, jendearen portaera aldakorra da, hau da, ez da zirkunstantzia ezberdinen pean modu berean aritzen. Horregatik, teoria kulturala, estereotipoen teoria gisa baino zehartasun kulturalaren tipologiatzat ulertu beharko genuke, hain zuzen aldakortasun eta malgutasun horren berri eman ahal izatea bilatzen duen heinean. Adams-ek dioen eran: (...) cultural theory is better understood not as a ser of categories of ‘ways of life’ but as a typology of bias (Adams 1995, 67). 122
- Page 73 and 74: erri eman ahal izateko. Kuhnen irit
- Page 75 and 76: atzuek, Kuhnen azterketari jarraiki
- Page 77 and 78: dagoenik (ikus, esate baterako: Bau
- Page 79 and 80: errepresentazionalistaren arbuiatze
- Page 81 and 82: aspektu adierazgarrienetzat hartzen
- Page 83 and 84: Errepresentazioan parte hartzen dut
- Page 85 and 86: errepresentazioari dagokion mugimen
- Page 87 and 88: errepresentazioen sare-formako kara
- Page 89 and 90: osatua, zenbait elementu eta erlazi
- Page 91 and 92: A R B B* tB Hau da, diagramek eraku
- Page 93 and 94: Izan ere, kontzeptu homologo honen
- Page 95 and 96: markek ezagutzaren egonkortasun bid
- Page 97 and 98: 2.3.2. Arriskua, praktika erre-pres
- Page 99 and 100: aurredeterminatua dagoenik; aitziti
- Page 101 and 102: 3. ARRISKUA ZIENTZIA, TEKNOLOGIA, N
- Page 103 and 104: konpromiso serioa hartzea oinarrizk
- Page 105 and 106: azpimarratzen du, produktu eta proz
- Page 107 and 108: gabeko hazkunde ekonomikoan oinarri
- Page 109 and 110: Krisi ekologikoa ez da, hortaz, sis
- Page 111 and 112: arautzen duten koordenada instituzi
- Page 113 and 114: garapen eredu teknokratikoak probok
- Page 115 and 116: garapenari buruzko teoriarekin (Kuh
- Page 117 and 118: espezifikoaren hautemate publikoa m
- Page 119 and 120: Irakasgai horrek agerian jarri beha
- Page 121 and 122: Sistema soziokultural bakoitzak arr
- Page 123: hortaz, ikuspegi honen arabera ez d
- Page 127 and 128: murrizten da modu honetan, zientzia
- Page 129 and 130: Baterakotasun horren berri ematea b
- Page 131 and 132: instituzionalen egituraren adierazl
- Page 133 and 134: minbizi sortzaile izatera bultzatu
- Page 135 and 136: 4. LABORATEGITIK MUNDURA: FROGA-ERE
- Page 137 and 138: Hau hala izaki, bistan da arriskuar
- Page 139 and 140: Kontrolagarritasunaren aukera horta
- Page 141 and 142: Bide horretan, aurreranzko pauso ba
- Page 143 and 144: kausalen zurruntasuna handiagoa del
- Page 145 and 146: Orain artean elkarrekintzaren ideia
- Page 147 and 148: Organizazioen “portaera-malgutasu
- Page 149 and 150: Hala eta guztiz ere, ingeniaritza g
- Page 151 and 152: Europan, arriskuen zientzi ebaluake
- Page 153 and 154: gutxienez a-zientifikoa dela dioten
- Page 155 and 156: exijitzen. Godard-entzat ere (2000;
- Page 157 and 158: Modu honetan, ziurgabetasuna ez da
- Page 159 and 160: egindakoak). 163 Garrantzitsuak dir
- Page 161 and 162: Ondorioz, onartua den ziurgabetasun
- Page 163 and 164: ematea, arriskuaren ebaluaketa bera
- Page 165 and 166: axuagoa -ezohikoagoa dena-); aldaga
- Page 167 and 168: dugun eran. Edo beste era batera es
- Page 169 and 170: mugimendutan ulertzen du Pellizzoni
- Page 171 and 172: oinarrituta badaude ere, instituzio
- Page 173 and 174: ezjakintasuna eta ziurgabetasuna ig
XX. mende bukaerako politika neoliberalen agerkundeak, beste aldetik, gogor<br />
ekin dio ongizate sozialaren Estatu honen aurka. Neoliberalismoak arriskuaren autokudeaketa<br />
bilatzen du. Culpitt-en iritziz (Culpitt 1999), hurbilpen honek zuzenean<br />
edango luke “arriskuaren gizartea”-ren (Beck 1986) diagnositik, non instituzio sozialen<br />
porrot kontrolatzaileak Estatuaren paper gobernatzailea justizia sozialaren bilaketara<br />
baino arriskuen kudeaketa egokira zuzenduko lukeen (ikus: 3.2.1. atala), beti ere<br />
banakoaren hautaketa, lehentasun eta kontsumo orientazioen askatasuna bermatuta,<br />
babes indibidualistan oinarrituko liratekeen politiken bitartez. Estatuaren egitekoa<br />
hortaz banakoaren askatasunaren babesera zuzenduta legoke, gizarte segurantzaren<br />
hornikuntza planifikatura bideratutako esfortzu oro bertan behera utzita. Arriskua, kasu<br />
honetan, politika neoliberalen zerbitzura jartzen den diskurtso batean bilakatuko<br />
litzateke, ikuspegi kolektibistari dagokion arazo sortari (altruismoa, behar sozialen<br />
asetzea, eremu publikoaren kudeaketa planifikatua) bizkarra emanez (Culpitt 1999).<br />
Lehen esan dugun moduan, gobernu forma ezberdinei arrisku forma ezberdinak<br />
dagozkie. Gaur egun, arriskuaren razionalitate ezberdinak arriskuaren sozializazioa<br />
bultzatzen duen ongizatearen Estatuaren ideiaren aurka daude bideratuta; hau da, XX.<br />
mende bukaeran eta XXI.aren hasieran, arriskuaren indibidualizazioa gobernu<br />
liberaleko forma berrien eskutik doa, ordenamendu modernoaren gainbeherari loturik<br />
doakion arriskuaren forma zentralizatuen krisiaren harira (Crook 1999). Banakoa<br />
bilakatzen da orain bere etorkizunaren kudeatzaile nagusian, enpresari potentzial txiki<br />
bat lez. Arriskuaren kudeaketa arazo pertsonal batean bilakatzen da. Norberak, eskura<br />
duen informazioaz –“sistema adituez”, Giddens-en hitzetan (1990)– baliatuz, zaindu<br />
behar du bere burua: planifikazio sozio-ekonomiko estatalistak leku egin dio gizartea<br />
banakoaren (edota banako-multzoen) bitartez <strong>gobernatzeko</strong> aspirazioa duen erregimen<br />
neoliberalari. Bizitza, gain-lotura estatalaren beharrik ez duen hautaketa eta ardura<br />
pertsonalera irekitzen den errealitate batean bihurtzen da. Gobernuaren esentzia, hortaz,<br />
planifikazio orokorturik gabeko gobernu pertsonalera murrizten da (Elliott 2002, 304-<br />
306; Rose 2000).<br />
Ikerketa ildo neo-foukaltiar honek, ikusi dugunez, gobernu forma ezberdinek<br />
barne hartzen dituzten eta errealitate sozionaturalaren errepresentazioak osatzeko<br />
erabiltzen diren praktika, teknika eta diskurtsoetan txertatzen du arriskua (Dean 1999).<br />
Arriskuaren pluraltasunaren aitormenak (baita arrisku razionalitate ezberdinei<br />
dagokienean ere) zein haren izaera kokatuarenak hainbat arrisku-kudeaketa praktiken<br />
bilakatzen baitu. Ondorioz, aseguruaren logikak ez du galdutakoaren lehengoratzea eskaintzen,<br />
adostutako kontratu eta gertakari aseguratuen garrantzia zein gertaera-probabilitatearen araberako<br />
konpentsazio ekonomiko bat baizik (Ewald 1991). Asegurua, beste hitzetan esanda, gertakari arriskutsuak<br />
sozialki razionalitzeko tresna bat da, hau da, galeren posibilitatea bera marko konpentsatorio onargarri<br />
baten baitan kokatzekoa. Dena dela, Beckek, arriskuaren gizarteak aseguruaren logikarekin apurtzen<br />
duela argudiatzen du, kontrolez kanpoko gizarte industrialaren arriskuek konpentsazio ororen aukera bera<br />
anulatzen dutelaren arrazoipean (Beck 1999, 31-36, 88-90). Zenbait irakurketek (ikus, adibidez: Dean<br />
1999, 137-138) Becken diagnosia aseguruaren logikaren gaizki ulertze bati egozten badiote ere –<br />
aseguruak, ikusi dugun moduan, ez duelako lehengoratzea, hau da, galera gertatu aurreko egoera<br />
promesten, konbentzionala den konpentsazioa baizik–, Becki egin kritika hau ezin dugu onargarritzat<br />
hartu, bere argudioa ez datzalako aseguruaren razionalitatearen gaizki ulertzean, baizik eta de facto, hau<br />
da, praktikan, teknologia arriskutsuek asegurua eskuratzeko dauzkaten zailtasun errealetan baizik (ikus:<br />
3.3.2. atala):<br />
Controversial industries and technologies are often those which not only do not have private<br />
insurance but are completely cut off from it. This is true of atomic energy, genetic engineering<br />
(including research), and even high-risk sectors of chemical production (…). In other words,<br />
there are highly reliable ‘technological pessimists’ who do not agree with the judgement of<br />
technicians and relevant authorities about the harmlessness of their product or technology. These<br />
pessimists are the insurance actuaries and insurance companies, whose economic realism<br />
prevents them from anything to do with a supposed ‘nil risk’ (Beck 1999, 31-32).<br />
121
Change language