S i n a a r s i
S i n a a r s i
S i n a a r s i
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ilingvuri ganaTleba, #1, 2010<br />
qarTul enaSi -gan Tandebuli<br />
or brunvaSi gvxvdeba: naTesaobiTsa<br />
da moqmedebiTSi.<br />
moqmedebiTi brunvis niSania -iT<br />
(saxliT, bavSviT, amxanagiT..),<br />
rodesac mas erTvis -gan Tandebuli<br />
(saxliT-gan), mJReri g bgera<br />
gavlenas axdens yru T Tanxmovanze,<br />
imsgavsebs mas da asimilaciis<br />
Sedegad viRebT saxlidgan formas,<br />
magram radganac ori mJReri bgera<br />
erTad ver Zlebs, ikargeba Gg. A-gan<br />
Tandebulisagan fonetikuri<br />
movlenebis Sedegad miRebuli -dan<br />
forma zustad emTxveva<br />
azerbaijanulis çıxışlıq<br />
“gamosvliTi” brunvis -dən niSans da<br />
misi erT-erTi funqciaa moqmedebis<br />
dawyebis adgilisa da drois<br />
gamoxatva. (aqve SevniSnavT, rom akaki<br />
SaniZe msgavs formebs lokalur<br />
brunvaTa rigSi ayenebs da<br />
gamosvliT anu dawyebiT brunvas<br />
uwodebs).<br />
magaliTad: saxlidan – “evdən”,<br />
soflidan – “kənddən”, gulidan –<br />
“ürəkdən”, tyidan - “meşədən” _<br />
leqsemebi gamoxataven gamosvlis<br />
punqts sivrceSi, xolo sityvebi _<br />
dReidan – “bu gündən”, xvalidan –<br />
“sabahdan”, xuTSabaTidan – “cümə<br />
axşamından”, am wlidan - “bu<br />
ildən,…ivnisidan – “iyundən _ droze<br />
miuTiTebs. msgavs SemTxvevevebSi -gan<br />
Tandebulisa da -iT brunvis niSnis<br />
SeerTebiT miRebuli -dan, Targmnis<br />
dros zustad gadadis<br />
azerbaijanulSi:<br />
ergeTis skolidan gadmoiyvanes<br />
qarTuli literaturis maswavlebeli<br />
(l. mrelaSvili, 1990, 445) _ “Erqeti<br />
kəndindən Gürcü ədəbiyyatı müəllimi<br />
köçürdülər”;<br />
dRes orbeTidan axmetamde da<br />
axmetidan sadguramdis imodena gza<br />
gaiara (iqve, 456) _ Bu gün Orbetidən<br />
Axmetiyə və Axmetadən dayanacağa uzun<br />
yol getdi;<br />
aqedan mSieri unda waxvide,<br />
kaco?! (iqve, 462) _ Ay kişi, burdan acmı<br />
gedəcəksən?!<br />
qveveidan, Sors soflidan<br />
gaurkveveli Jriamuli ismoda (vaJa,<br />
45<br />
2002, 162) _ Aşağıdan, uzaq kənddən<br />
anlaşılmaz səs-küy eşidilirdi;<br />
urwmuno Teimurazi Tavisi<br />
jvrisweris dRidan eklesiaSi ar<br />
Sesula (javaxiSvili, 2000, 110) _ Kafir<br />
Teymuraz öz toyundan sonra bir daha<br />
kilsəyə girməyib;<br />
amitom dRevandel dRidan<br />
samudamod vubrundebi mas (iqve, 113) _<br />
Buna görə bu gündən həmişəlik ona<br />
qayıdıram;<br />
dilidanve daviwyebdiT saxlis<br />
morTvas (leoniZe, 2001, 91) _ Səhərdən<br />
başlayırdıq evin bəzədilməsinə;<br />
TbilisisTvis brZola aqtiurad<br />
feodaluri saqarTvelos<br />
politikuri gaerTianebidan, e. i. X<br />
saukunis II naxevridan iwyeba<br />
(metreveli, 1986, 205-206) _ Tbilisi<br />
uğrunda fəal olaraq müharibə feodal<br />
Gürcüstanın siyasi birləşməsindən sonra,<br />
yəni X əsrin II yarısından başladı;<br />
igi moicavs periods 952 wlidan<br />
1136 wlamde (iqve, 27) Bu ara 952-ci ildən<br />
– 1136-cı ilə qədərdir;<br />
_gan Tandebuli daerTvis<br />
agreTve naTesaobiTi brunvis<br />
formasac.<br />
akaki SaniZe sagangebod<br />
miuTiTebs, rom naTesaobiTi brunvis<br />
formaze darTul _gan Tandebuls<br />
sxvadasxva mniSvneloba aqvs: “ a)<br />
aRniSnavs moqmed pirs saxelzmnasTan:<br />
... “Svilisagan dautirebeli”; b)<br />
aRniSnavs masalas, romlisaganac<br />
raime mzaddeba: “erTi xisgan baric<br />
gamova da niCabico”; g) aRniSnavs<br />
daSorebas, dacilebas, Tavis<br />
daRwevas: Tanamdebobisgan<br />
gaaTavisufles, xisgan Camoxsnes”; d)<br />
aRniSnavs gardauval zmnasTan da<br />
saxelznasTan mizezs... gvalvisagan<br />
yanebi sul gadaxma” (SaniZe, 1980, 602).<br />
aqve unda aRiniSnos, rom<br />
“Tanamdebobisgan gaaTavisufles”<br />
tipis sityvaTSexamebis (daSorebis,<br />
Tavis daRwevis gamosaxatavad _gan<br />
Tandebuliani naTesaobiTis) xmareba,<br />
saliteraturo enis normaTa<br />
darRvevaa, naTesaobiTi brunvis<br />
nacvlad, moqmedebiTi brunva unda<br />
gamoyenebodes _ Tanamdebobidan
Change language