mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...
mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ... mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...
procesma. dadgenili wesis Tanaxmad, `aRwerilobaze~ momuSave specialistebs yovel gamocemul tomSi SehqondaT TiToeuli xelnaweris arqeografiuli daxasiaTeba, aq warmodgenil TxzulebaTa CamonaTvali da am xelnaweris aSiebze Sesrulebuli metnaklebad yvela anderZ-minaweris teqsti (SaraSiZe 1948; mefariSvili 1949; metreveli 1950 da sxv.). XX saukunis II naxevarSi xelnawerTa anderZ-minawerebis Seswavlisa da gamocemis saqmem kidev ufro srulyofili saxe miiRo. am periodSi Seiqmna da gamoqveynda mTeli rigi samecniero naSromebisa, sadac, warmodgenili iyo aramxolod romelime konkretuli xelnaweris anderZ- minawerebis teqstebi, aramed am kolofonebisadmi miZRvnili Sesabamisi istoriul-wyaroTmcodneobiTi gamokvlevebic. am rigis publikaciebidan SegviZlia davasaxeloT valeri silogavas mier gamocemuli `korideTis sabuTebi~ (silogava 1989), darejan kldiaSvilis mier gamoqveynebuli `Tislisa da xaxulis xelnawerebis minawerebi~ (kldiaSvili 1986) da sxv. dasaxelebul gamocemebsa da msgavs samecniero publikaciebze dakvirveba aCvenebs, rom qarTveli istorikosebis kvlevis sagans, ZiriTadad, im xelnawerTa anderZ-minawerebi warmoadgens, romlebic saqarTvelos siZveleTsacavebSi inaxeba. erTgvarad gansxvavebuli suraTi gvaqvs evropis universitetebSi, biblioTekebSi, muzeumebsa Tu samonastro centrebSi dacul qarTul xelnawerebTan dakavSirebiT, romelTa anderZ-minawerebic, dRemde ar aris safuZvlianad Seswavleli. am mxriv, gansakuTrebuli aRniSvnis Rirsia avstriis (venis) nacionalur biblioTekaSi daculi xuTi uZvirfasesi qarTuli xelnaweri wigni, romelTa anderZ-minawerebic aqamde arasodes gamxdara istoriul- wyaroTmcodneobiTi Seswavlis sagani (Tu, rasakvirvelia, aseTad ar CavTvliT grigol feraZis kodikologiuri xasiaTis naSroms, romelzec qvemoT vrclad gveqneba saubari). mokled davaxasiaTebT am xelnawerebs: #1 qarTuli xelnaweri, igive Ven.1. warmoadgens mcire zomis etratis oTxTavs da daTariRebulia X-XI saukuneebiT. xelnaweris aSiebze Sesrulebulia sxvadasxva periodis aTeulobiT anderZ-minaweris (kolofonis) teqsti (feraZe 1940: 223; feraZe 2004: 161; jojua 2005; imnaiSvili 2008: 11). 4
#2 xelnaweri, igive Ven.2. warmoadgens palimfsests. misi qveda Sre Seicavs wm. kviprianesa da wm. iustinas, agreTve, wm. qristinas `wamebaTa~ xanmet teqstebs da tariRdeba V saukunis I naxevriT. palimfsestis zeda teqsti warmoadgens maisis `TTvens~ da daTariRebulia XIII-XIV saukuneebiT (feraZe 1940: 223-224; feraZe 2004: 161-162; qajaia 1981; qajaia 2001; qajaia 2006; imnaiSvili 2008: 11). #3 xelnaweri, igive Ven.3. es aris saxelovani qarTveli mwignobris ioane xaxulelis mier gadawerili Tebervlis `TTveni~. xelnaweri TariRdeba X-XI saukuneebiT (feraZe 1940: 225-226; feraZe 2004: 162-164; imnaiSvili 2008: 11). #4 xelnaweri, igive Ven.4. warmoadgens sakmaod didi zomis krebuls da gadawerilia 1160 wels, garejis mravalmTaSi, SesaniSnavi kaligrafis nikoloz nikrais mier. krebulis aSiebze daculia garejis mravalmTasa da wmida miwaze myofi sxvadasxva pirebis mier Sesrulebili XII-XIX saukuneebis asze meti anderZ-minaweris teqsti. #5 xelnaweri, igive Ven.5. es aris momcro tanis oTxTavi, romelic gadawerilia XII-XIII saukuneebSi. xelnawers axlavs mdidrulad Semkuli vercxlis yda, romelic Sua saukuneebis qarTuli Wedurobis brwyinvale nimuSs warmoadgens (qajaia 1975: 294; imnaiSvili 2008: 12) 1 . venis nacionaluri biblioTekis qarTuli xelnawerebis koleqciidan istoriul-wyaroTmcodneobiTi TvalsazrisiT, gansakuTrebiT saintereso nusxas warmoadgens 1160 wlis garejuli krebuli anu Ven.4, romlis aSiebzec, rogorc ukve vTqviT zemoT, daculia garejis mravalmTasa da wmida miwaze myofi sxvadasxva pirebis mier Sesrulebili XII-XIX saukuneebis asze meti kolofonis teqsti. aRniSnuli xelnaweri da misi anderZ-minawerebi yuradRebas ori ZiriTadi mizezis gamo ipyrobs: 1 amJamad saqarTveloSi venis nacionaluri biblioTekis xuTive qarTuli xelnaweris Sav-TeTri fotopiri mogvepoveba. fotopirebi xelnawerTa erovnuli centris fotopirebis koleqciaSia daculi: Ven.1 _ RT XXV-1; Ven.2 _ RT XXV-5; Ven.3 _ RT XXV- 2, I-II; Ven.4 _ RT XXV-3, I-II; Ven.5 _ RT XXV-4. dasaxelebuli xelnawerebidan, Ven.1-is, Ven.3-is, Ven.4-isa da Ven.5-s fotopirebi damzadebulia im mikrofirebis saSualebiT, romlebic 1970-iani wlebis dasawyisSi venis nacionaluri biblioTekidan Camoitana da xelnawerTa instituts gadasca akademikosma giorgi wereTelma (qajaia 1975: 294). maTgan gansxvavebiT, mexuTe xelnaweris _ Ven.2-is fotopiri odnav ufro adre moipova xelnawerTa institutis mecnier-TanamSromelma lamara qajaiam (qajaia 2006: 37; Sdr.: qajaia 1975: 294). 5
- Page 1 and 2: ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilis
- Page 3: sakvlevi problemis aqtualoba. S e s
- Page 7 and 8: 1. akademiuri saxiT davadginoT, saT
- Page 9 and 10: cnobebi da miRebuli daskvnebis safu
- Page 11 and 12: maTSina vnaxeT Rirssaxsovari, gamov
- Page 13 and 14: minaweria gamoyofili; imavdroulad,
- Page 15 and 16: uwodeben. CemTvis mxolod Svidi aseT
- Page 17 and 18: [da Sav nikrasa) SromisaTÂs kurTxe
- Page 19 and 20: xelnaweris `zanduks~ axasiaTebs: `p
- Page 21 and 22: 11. 292v-303r. `cxorebaÁ wmidisa d
- Page 23 and 24: orive minaweri cxadyofs, rom XVIII
- Page 25 and 26: krebul `mravalTavis~ X tomSi gamoqv
- Page 27 and 28: 3. `minaweri (igulisxmeba 266r-ze n
- Page 29 and 30: maTSi saerTo wyarodan momdinare nak
- Page 31 and 32: mciretaniani wigni `sinas mTidan gr
- Page 33 and 34: publikaciis momdevno nawilSi qeTeva
- Page 35 and 36: amrigad, qeTevan asaTianma sagrZnob
- Page 37 and 38: qarTul xelnawerebsa Tu ZvelnabeWd w
- Page 39 and 40: dainteresda aq daculi egzetikuri Tx
- Page 41 and 42: wevrebs. mkvlevris TqmiT, sinas mTi
- Page 43 and 44: SeCuenebaÁ~)~ (jojua 2003b) da 3.
- Page 45 and 46: $2. garejuli krebulis (Ven.4) aRwer
- Page 47 and 48: (1rv) msgavsad (ix.: zemoT), agreTv
- Page 49 and 50: `zandukSi~ CamoTvlili Txzulebebi ga
- Page 51 and 52: erTgvarad gansxvavebuli xasiaTis te
- Page 53 and 54: ac Seexeba Ven.4-Si Setanil danarCe
procesma. dadgenili wesis Tanaxmad, `aRwerilobaze~ momuSave<br />
specialistebs yovel gamocemul tomSi SehqondaT TiToeuli <strong>xelnaweris</strong><br />
arqeografiuli daxasiaTeba, aq warmodgenil TxzulebaTa CamonaTvali da<br />
am <strong>xelnaweris</strong> aSiebze Sesrulebuli metnaklebad yvela anderZ-minaweris<br />
teqsti (SaraSiZe 1948; mefariSvili 1949; metreveli 1950 da sxv.).<br />
XX saukunis II naxevarSi xelnawerTa anderZ-minawerebis Seswavlisa<br />
da gamocemis saqmem kidev ufro srulyofili saxe miiRo. am periodSi<br />
Seiqmna da gamoqveynda mTeli rigi samecniero naSromebisa, sadac,<br />
warmodgenili iyo aramxolod romelime konkretuli <strong>xelnaweris</strong> anderZ-<br />
minawerebis teqstebi, aramed am kolofonebisadmi miZRvnili Sesaba<strong>misi</strong><br />
istoriul-wyaroTmcodneobiTi gamokvlevebic. am rigis publikaciebidan<br />
SegviZlia davasaxeloT valeri silogavas mier gamocemuli `korideTis<br />
sabuTebi~ (silogava 1989), darejan kldiaSvilis mier gamoqveynebuli<br />
`Tislisa da xaxulis xelnawerebis minawerebi~ (kldiaSvili 1986) da sxv.<br />
dasaxelebul gamocemebsa da msgavs samecniero publikaciebze<br />
dakvirveba aCvenebs, rom qarTveli istorikosebis kvlevis sagans,<br />
ZiriTadad, im xelnawerTa anderZ-minawerebi warmoadgens, romlebic<br />
saqarTvelos siZveleTsacavebSi inaxeba. erTgvarad gansxvavebuli suraTi<br />
gvaqvs evropis universitetebSi, biblioTekebSi, muzeumebsa Tu<br />
samonastro centrebSi dacul qarTul xelnawerebTan dakavSirebiT,<br />
romelTa anderZ-minawerebic, dRemde ar aris safuZvlianad Seswavleli.<br />
am mxriv, gansakuTrebuli aRniSvnis Rirsia avstriis (venis)<br />
nacionalur biblioTekaSi daculi xuTi uZvirfasesi qarTuli xelnaweri<br />
wigni, romelTa anderZ-minawerebic aqamde arasodes gamxdara istoriul-<br />
wyaroTmcodneobiTi Seswavlis sagani (Tu, rasakvirvelia, aseTad ar<br />
CavTvliT grigol feraZis kodikologiuri xasiaTis naSroms, romelzec<br />
qvemoT vrclad gveqneba saubari).<br />
mokled davaxasiaTebT am xelnawerebs:<br />
#1 qarTuli xelnaweri, igive Ven.1. warmoadgens mcire zomis<br />
etratis oTxTavs da daTariRebulia X-XI saukuneebiT. <strong>xelnaweris</strong><br />
aSiebze Sesrulebulia sxvadasxva periodis aTeulobiT anderZ-minaweris<br />
(kolofonis) teqsti (feraZe 1940: 223; feraZe 2004: 161; jojua 2005;<br />
imnaiSvili 2008: 11).<br />
4