mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ... mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

26.07.2013 Views

statiis dasawyisSi qeTevan asaTiani mokled gvacnobs wm. nisimes warmomavlobasa da moRvaweobasTan dakavSirebul detalebs 34 . amis Semdeg avtori gvauwyebs, rom wm. nisimes `cxovrebis~ X saukuneSi Sesrulebuli qarTuli Targmanis teqsti korneli kekeliZis mier sam _ A, B da C redaqciad aris dayofili 35 . iqve mkvlevari detalurad mimoixilavs `nisimes cxovrebis~ qarTuli Targmanis warmomavlobis Taobaze gamoTqmul sxvadasxva mosazrebebs 36 da Zeglis samecniero kvlevis istoriaze saubarsac amiT amTavrebs (asaTiani 2003: 53-54). 34 mkvlevris TqmiT: `cnoba nisimes Sesaxeb jer kidev IV saukunidan Cndeba. yvelaze Zveli avtori, romelic masze mogviTxrobs, efrem asuria. misi avtorobiT moRweuli Txrobis siuJetis mixedviT, egviptis mefis asuli isidora (igulisxmeba wm. nisime _ T. j.), mSoblebis gardacvalebisTanave tovebs mamiseuli saxl-kars da udabnoSi midis. ormoci wlis asketuri cxovrebis Semdeg, igi udabnodan tabeneses dedaTa monasterSi mkvidrdeba, iq salosis moRvaweobas iwyebs, xolo mas mere, rac pitirionis meSveobiT, misi faruli Rvawli cxaddeba, igi kvlav udabnos ubrundeba da amis Semdeg aRaravin icis misi asaval-dasavali. amave Txrobas imeorebs odnav mogvianebiT paladi helinopoleli `lavsaikonSi~. am adreuli Txrobebisagan gansxvavebiT, ufro didi moculobisa da SedarebiT farTo Sinaarsisaa misi `cxovreba~, romlis mixedviTac tabaneses monastridan udabnoSi wasuli nisima (isidora) oTxasi meudabnoe mamis winamZRvari xdeba~ (asaTiani 2003: 53). 35 korneli kekeliZis Tanaxmad, `nisimes cxovrebis~ A redaqcias miekuTvneba erTaderTi, X-XI saukuneebis krebulSi (A-249) daculi nusxa (bregaZe ... 1980: 87; kekeliZe 1918: XXXIV, XLVI, 202-214; kekeliZe 1960: 92-101). B redaqciaSi gaerTianebulia sami sxva nusxa, romlebic, Tavis mxriv, warmodgenilia Semdeg xelnawerebSi: XIVBsaukunis krebulSi (A-146) (bregaZe ... 1976: 200; kekeliZe 1960: 92-101), 1738 wlis `wmidaTa cxovrebasa~ (A-161) (bregaZe ... 1976: 230; kekeliZe 1960: 92-101) da XVIII saukunis krebulSi (A-126) (bregaZe ... 1976: 1976 w. 121; kekeliZe 1960: 92-101). sul bolo, C redaqciaSi Tavmoyrilia kidev sami xelnaweriT moRweuli nusxebi. es xelnawerebia: XV saukunis krebuli (A-382) (bregaZe ... 1985: 123; kekeliZe 1918: XXXV, XLVI, 202-214; kekeliZe 1960: 92- 101), 1708 wlis krebuli (A-518) (bregaZe ... 2004: 518; kekeliZe 1960: 92-101) da XIX saukunis A-653 (kekeliZe 1960: 92-101). mogvianebiT, 1983 wels filologosma nani waqaZem mTeli monografia miuZRvna CvenTvis saintereso teqsts: `nisimes cxovrebis~ siriuli, arabuli da qarTuli versiebi (gamokvleva, teqstebi, Targmanebi)~. naSromSi avtorma korneli kekeliZis mier Seswavlil Svid nusxas kidev Tormeti sxva nusxa daumata. aqedan, aTi nusxa aRmoCnda saqarTveloSi, xelnawerTa institutis fondebSi, xolo ori nusxa, did britaneTSi, bodleis biblioTekis uordropiseul xelnawerTa fondSi (waqaZe 1983: 29-31). nani waqaZis mier gamovlenili nusxebidan rva nusxa miekuTvneba `nisimes cxovrebis~ B redaqcias. esenia: Wardr.e-1 (1784 w.), H-2281 (1793 w.), S-134 (XVIII s.), Wardr.e-2 (XVIII s.), A-1050 (1801 w.), H-286 (1853 w.), S-139 (XVIII-XIX ss.) da S-3640 (XIX s.) (waqaZe 1983: 30-32). kidev sami nusxa miekuTvneba C redaqcias: H-947 (1864 w.), A-851 (XIX s.) da H-1762 (XIX s.) (waqaZe 1983: 30-32). sul bolo, 1765-1779 wlebis krebuli (S-300) ki, mkvlevarma sulac meoTxe, D literiT gamoyo (waqaZe 1983: 7; gabiZaSvili 2009b: 32). 36 qeTevan asaTianis TqmiT: `specialur gamokvlevaSi k. kekeliZe varaudobs, rom `nisimes cxovreba~, romelic qarTulad naTargmni hagiografiis erT-erTi uZveles nimuSs warmoadgens, kopturidan unda iyos naTargmni. p. peetersi ki mas ufro siriulidan momdinared miiCnevs. k. kekeliZis da p. peetersisagan gansxvavebuli azri aqvs n. waqaZes. is aRniSnavs, rom qarTuli versia imdenad zedmiwevniT emTxveva Sin.342-is arabul teqsts, rom maT Soris variantuli sxvaobebic ki misTvis sagangebo kvlevis sagani gamxdara. sxvaobaTa Seswavlis Semdeg mkvlevari askvnis, rom rig SemTxvevaSi variantebi arabuli sityvebis polisemiurobiT aixsneba, zogjer ki isini mTargmnelis 32

publikaciis momdevno nawilSi qeTevan asaTiani mkiTxvels ganumartavs Tu ratom dainteresda igi maincdamainc am teqstiT: `sanam `nisimes cxovrebis~ qarTul Targmans SevexebodeT, aRvniSnavT, Tu ram gamoiwvia Cveni daintereseba am sakiTxiT. saqme isaa, rom 1949 wels g. fe- raZem venaSi oTxi umniSvnelovanesi qarTuli xelnaweri aRmoaCina. erT- erT maTganSi, romelic meoTxe nomrad aris gatarebuli da hagiografi- ul da homiletikur krebuls warmoadgens, aRmoCnda `nisimes cxovrebis~ kidev erTi, manamde ucnobi nusxa. es xelnaweri jer ar gamxdara mecni- erTa Seswavlis sagani 37 . mis Sesaxeb arc zogadi cnobebi mogvepoveba spe- cialur literaturaSi, vinaidan samecniero literaturaSi cnobili iyo, rom nisimes `cxovrebis~ qarTuli teqsti mxolod xelnawerTa saqarTve- loSi dacul koleqciebSi dasturdeboda, aseve uordropebis qarTul nusxaTa Soris. `nisimes cxovrebis~ teqstebis rogorc teqstologiur- enobrivi, aseve ideuri TvalsazrisiT didi mniSvnelobis gamo aucileb- lad CavTvaleT am Seuswavlili nusxis gadasinjva~ (asaTiani 2003: 54). amas mosdevs garejuli krebulis qeTevan asaTianiseuli mokle aRweriloba: `xelnawers aqvs saocrad natifi xeliT Sesrulebuli sazedao asoebi. pagincia axali gakeTebulia da furclebi restravrirebuli. zogan teqsti aRdgenilia. `cxovreba~ lamazi xeliTaa naweri da SesaniSnavad ikiTxeba. adgil-adgil teqsti Camatebulia (sxva xeliT), Sesworeba Setanili, amoSlilia aSkarad zedmeti asoebi. aqvs minawerebi rogorc xucurad (238v), ise mxedrulad (229r, 248v, 429v). xelnaweri gadawerilia 1160 wels daviT garejis monasterSi, rac TavisTavad mniSvnelovani faqtia~ (asaTiani 2003: 54). statiis ZiriTadi nawili Ven.4-Si daculi `nisimes cxovrebis~ teqstologiur, enobriv da orTografiul analizs eTmoba. am nakveTis dasawyisSi qeTevan asaTiani xazgasmiT aRniSnavs Semdegs: `verc imas mier arabuli gramatikuli formebis aRreviTaa gamowveuli. n. waqaZe samive redaqciisaTvis erTi arqetipis arsebobas uSvebs, romlisaganac samive damoukideblad ganviTarda. misive azriT, sinuri versia unda momdinareobdes siriulidan: siriulidan jer arabulad iTargmna, arabulidan _ qarTulad, xolo Semdeg Seivso efrem asuris Txzulebis im monakveTis TargmaniT, romelic Seicavs Txrobebs `nisimes cxovrebis~ Sesaxeb~ (asaTiani 2003: 53-54). 37 mkvlevari iqve, sqolioSi Catanili SeniSvnebiT azustebs am bolo frazas: `erTi teqsti am xelnaweridan `qebaTa qeba~ Seuswavlia z. sarjvelaZes~ (asaTiani 2003: 54). 33

publikaciis momdevno nawilSi qeTevan asaTiani mkiTxvels<br />

ganumartavs Tu ratom dainteresda igi maincdamainc am teqstiT: `sanam<br />

`nisimes cxovrebis~ qarTul Targmans SevexebodeT, aRvniSnavT, Tu ram<br />

gamoiwvia Cveni daintereseba am sakiTxiT. saqme isaa, rom 1949 wels g. fe-<br />

raZem venaSi oTxi umniSvnelovanesi qarTuli xelnaweri aRmoaCina. erT-<br />

erT maTganSi, romelic meoTxe nomrad aris gatarebuli da hagiografi-<br />

ul da homiletikur krebuls warmoadgens, aRmoCnda `nisimes cxovrebis~<br />

kidev erTi, manamde ucnobi nusxa. es xelnaweri jer ar gamxdara mecni-<br />

erTa Seswavlis sagani 37 . mis Sesaxeb arc zogadi cnobebi mogvepoveba spe-<br />

cialur literaturaSi, vinaidan samecniero literaturaSi cnobili iyo,<br />

rom nisimes `cxovrebis~ qarTuli teqsti mxolod xelnawerTa saqarTve-<br />

loSi dacul koleqciebSi dasturdeboda, aseve uordropebis qarTul<br />

nusxaTa Soris. `nisimes cxovrebis~ teqstebis rogorc teqstologiur-<br />

enobrivi, aseve ideuri TvalsazrisiT didi mniSvnelobis gamo aucileb-<br />

lad CavTvaleT am Seuswavlili nusxis gadasinjva~ (asaTiani 2003: 54).<br />

amas mosdevs garejuli krebulis qeTevan asaTianiseuli mokle<br />

aRweriloba: `xelnawers aqvs saocrad natifi xeliT Sesrulebuli<br />

sazedao asoebi. pagincia axali gakeTebulia da furclebi<br />

restravrirebuli. zogan teqsti aRdgenilia. `cxovreba~ lamazi xeliTaa<br />

naweri da SesaniSnavad ikiTxeba. adgil-adgil teqsti Camatebulia (sxva<br />

xeliT), Sesworeba Setanili, amoSlilia aSkarad zedmeti asoebi. aqvs<br />

minawerebi rogorc xucurad (238v), ise mxedrulad (229r, 248v, 429v).<br />

xelnaweri gadawerilia 1160 wels daviT garejis monasterSi, rac<br />

TavisTavad mniSvnelovani faqtia~ (asaTiani 2003: 54).<br />

statiis ZiriTadi nawili Ven.4-Si daculi `nisimes cxovrebis~<br />

teqstologiur, enobriv da orTografiul analizs eTmoba. am nakveTis<br />

dasawyisSi qeTevan asaTiani xazgasmiT aRniSnavs Semdegs: `verc imas<br />

mier arabuli gramatikuli formebis aRreviTaa gamowveuli. n. waqaZe samive<br />

redaqciisaTvis erTi arqetipis arsebobas uSvebs, romlisaganac samive damoukideblad<br />

ganviTarda. <strong>misi</strong>ve azriT, sinuri versia unda momdinareobdes siriulidan: siriulidan<br />

jer arabulad iTargmna, arabulidan _ qarTulad, xolo Semdeg Seivso efrem asuris<br />

Txzulebis im monakveTis TargmaniT, romelic Seicavs Txrobebs `nisimes cxovrebis~<br />

Sesaxeb~ (asaTiani 2003: 53-54).<br />

37 mkvlevari iqve, sqolioSi Catanili SeniSvnebiT azustebs am bolo frazas: `erTi<br />

teqsti am xelnaweridan `qebaTa qeba~ Seuswavlia z. sarjvelaZes~ (asaTiani 2003: 54).<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!