mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ... mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

26.07.2013 Views

garda zemoTqmulisa, caiSis gulanis minawerebSi moxseniebuli kacia dadianisa da kacia I-is identifikaciis sasargeblod naTlad metyvelebs sxva sagulisxmo garemoebac. kerZod, caiSis gulanis kolofonebis mixedviT, kacia dadianis meuRle mariami Tavadac dadiani iyo _ `asuli dadianisa~, oRond, cxadia, ara kacias sisxlismieri naTesavi, aramed romeliRac sxva dinastiis Camomavali. Tanac, amasTan, ara odiSis mTavarTa romelime gverdiTi Stos rigiTi warmomadgeneli, aramed erTaderTi kanonieri memkvidre _ `Zed CasaTvleli~ im dadianisa, rome- lic, Tavis mxriv, mTeli sadadianos _ `odiSis, svaneTisa da afxazeTis~ mflobeli iyo. anu sxvagvarad rom vTqvaT, mariami _ dadianebis erTi, savaraudod, Zveli dinastiis memkvidre da `ganmaaxlebeli~, imavdroulad, iyo meuRle odiSis mTavrad aRzevebuli kaciasi da deda dadianebis meore, savaraudod, axali dinastiisa. Tu caiSis gulanis minawerebSi daculi cnobebis Cveneuli interpretacia sworia, maSin calsaxad SeiZleba iTqvas, rom am kolofonebSi moxseniebuli kacia dadiani da misi Tanamecxedre mariami uSualo monawileobas iRebdnen odiSis mTavarTa erTi dinastiis meore dinastiiT Canacvlebis umniSvnelovanes istoriul procesSi, rasac, Tavis mxriv, adgili hqonda swored XVIII saukunis dasawyisSi, kacia I-isa da misi mamis _ giorgi lipartianis, igive giorgi IV dadianis mmarTvelobis Jams da ara 1758-1788 wlebSi, roca odiSs kacia II ganagebda (beraZe 2000: 32-33; xorava 2001: 17-24, 27-29, 32-33, 45-48). rogorc vxedavT, eqvTime TayaiSvilisa da abesalom tuRuSis mier gamoTqmuli mosazrebebi savsebiT sworia da caiSis gulanis minawerebSi marTlac moxseniebulni arian odiSis mTavari kacia I dadiani da misi Tanamecxedre mariam dadiani, petre litvinovis moxsenebiTi baraTis mixedviT, kanonieri asuli dadianebis Zveli dinastiis bolo warmomadgenlis anu levan IV dadianisa 125 . 125 caiSis gulanis minawerebSi moxseniebuli kacia dadianis kacia I-Tan identificirebis Semdeg Tavisuflad xerxdeba Tavad kolofonebis daTariRebac. kerZod, minawerebis teqstSi kacia I dadianad aris moxseniebuli, es ukanaskneli ki odiSis mTavris taxts metad xanmokle periodSi _ 1709-1710 wlebSi flobda (xorava 2001: 32-33). Sesabamisad, ar SevcdebiT Tuki davaskvniT, rom caiSis gulanis Cvens mier gamoyofili ori kolofoni amave 1709-1710 wlebSia Sesrulebuli. 166

aRniSnul daskvnas arsebiTi mniSvneloba aqvs Cveni Semdgomi msjelobisaTvis. marTlac, masze dayrdnobiT, sabolood dgindeba, rom levan IV dadians ukanono vaJis _ giorgis garda, kanonieri asuli _ mariamic hyavda. xolo vinaidan qarTuli werilobiTi wyaroebis Tanaxmad, levan IV dadians mxolod erTi kanonieri meuRle _ TinaTin bagrationi hyavda (batoniSvili vaxuSti 1973: 849), maSin cxadi xdeba isic, rom mariami swored CvenTvis saintereso TinaTin batoniSvilis asuli iyo. Cveni dakvirvebiT, swored amgvari daskvnis sasargeblod unda metyvelebdes caiSis gulanis meore minaweris erTi adgili, sadac mariami `daviTis asulad~ da `RmrTis morCad~ aris moxseniebuli: `daiwera da gakeTda wmida ese ... gulani caiSis R(mrT)ismSoblisa, patronobasa Sina dadianis kacias{a}Ta da Tanamecxedrisa maTisa ... {a}sulisaÁ daviTisaÁ ... da R(mrT)isa morCad aRmocenebul{i}saÁ .. batonis dedoflis mariamis{aTa}~ (qaragmis gaxsna, teqstis gamarTva da punqtu- acia Cvenia _ T. j.) (TayaiSvili 1914: 190-191). ras gulisxmobda minaweris avtori, roca mariams uwodebda `daviTis asulsa~ da `RmrTis morCad aRmocenebuls~? Cveni azriT, am frazebiT xazi hqonda gasmuli mariamis warmomavlobas, ufro zustad ki, im faqts, rom igi, garda mamiT dadianobisa, dedis anu CvenTvis saintereso TinaTin batoniSvilis mxriv, iyo Camomavali bagrationTa imereTisa (TinaTinis mamis xazi) da qarTlis (TinaTinis dedis xazi) samefo saxlebisa, rom- lebic sakuTar warmomavlobas, tradiciulad, bibliur mefe daviTs ukav- Sirebdnen da Tavs macxovris naTesavebad miiCnevdnen (lorTqifaniZe 1966). amrigad, vfiqrobT, ar SevcdebiT, Tuki davaskvniT, rom TinaTin bagrations levan IV dadianTan qorwinebis Sedegad hyavda RviZli Svili _ mariami, romelic SemdgomSi colad gahyva gadadianebuli Ciqvanebis erT-erT pirvel warmomadgenels _ kacia I-s. rodis unda momxdariyo kacia I-isa da mariamis qorwineba? aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT sakuTar mosazrebas mxolod istorikosi beJan xorava gamoTqvams, romelic am faqts, raime argumentis gareSe, 1680-iani wlebis miwuruliT aTariRebs (xorava 2001: 17). Cven ver gaviziarebT beJan xoravas mier SemoTavazebul TariRs. daviwyoT imiT, rom mariami TinaTin bagrationis asuli iyo. Tavad 167

garda zemoTqmulisa, caiSis gulanis minawerebSi moxseniebuli kacia<br />

dadianisa da kacia I-is identifikaciis sasargeblod naTlad metyvelebs<br />

sxva sagulisxmo garemoebac. kerZod, caiSis gulanis kolofonebis<br />

mixedviT, kacia dadianis meuRle mariami Tavadac dadiani iyo _ `asuli<br />

dadianisa~, oRond, cxadia, ara kacias sisxlismieri naTesavi, aramed<br />

romeliRac sxva dinastiis Camomavali. Tanac, amasTan, ara odiSis<br />

mTavarTa romelime gverdiTi Stos rigiTi warmomadgeneli, aramed<br />

erTaderTi kanonieri memkvidre _ `Zed CasaTvleli~ im dadianisa, rome-<br />

lic, Tavis mxriv, mTeli sadadianos _ `odiSis, svaneTisa da afxazeTis~<br />

mflobeli iyo. anu sxvagvarad rom vTqvaT, mariami _ dadianebis erTi,<br />

savaraudod, Zveli dinastiis memkvidre da `ganmaaxlebeli~, imavdroulad,<br />

iyo meuRle odiSis mTavrad aRzevebuli kaciasi da deda dadianebis<br />

meore, savaraudod, axali dinastiisa. Tu caiSis gulanis minawerebSi<br />

daculi cnobebis Cveneuli interpretacia sworia, maSin calsaxad<br />

SeiZleba iTqvas, rom am kolofonebSi moxseniebuli kacia dadiani da<br />

<strong>misi</strong> Tanamecxedre mariami uSualo monawileobas iRebdnen odiSis<br />

mTavarTa erTi dinastiis meore dinastiiT Canacvlebis umniSvnelovanes<br />

istoriul procesSi, rasac, Tavis mxriv, adgili hqonda swored XVIII<br />

saukunis dasawyisSi, kacia I-isa da <strong>misi</strong> mamis _ giorgi lipartianis,<br />

igive giorgi IV dadianis mmarTvelobis Jams da ara 1758-1788 wlebSi,<br />

roca odiSs kacia II ganagebda (beraZe 2000: 32-33; xorava 2001: 17-24, 27-29,<br />

32-33, 45-48).<br />

rogorc vxedavT, eqvTime TayaiSvilisa da abesalom tuRuSis mier<br />

gamoTqmuli mosazrebebi savsebiT sworia da caiSis gulanis minawerebSi<br />

marTlac moxseniebulni arian odiSis mTavari kacia I dadiani da <strong>misi</strong><br />

Tanamecxedre mariam dadiani, petre litvinovis moxsenebiTi baraTis<br />

mixedviT, kanonieri asuli dadianebis Zveli dinastiis bolo<br />

warmomadgenlis anu levan IV dadianisa 125 .<br />

125 caiSis gulanis minawerebSi moxseniebuli kacia dadianis kacia I-Tan identificirebis<br />

Semdeg Tavisuflad xerxdeba Tavad kolofonebis daTariRebac. kerZod, minawerebis<br />

teqstSi kacia I dadianad aris moxseniebuli, es ukanaskneli ki odiSis mTavris taxts<br />

metad xanmokle periodSi _ 1709-1710 wlebSi flobda (xorava 2001: 32-33). Sesabamisad, ar<br />

SevcdebiT Tuki davaskvniT, rom caiSis gulanis Cvens mier gamoyofili ori kolofoni<br />

amave 1709-1710 wlebSia Sesrulebuli.<br />

166

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!