mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ... mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

26.07.2013 Views

Ze giorgi~. aqedan, absoluturad naTelia, rom kolofonis damwers saxelad giorgi hqvia. gacilebiT ufro rTuli asaxsneli Cans misi `artanujelad~ da `lomas-Zed~ moxseniebis mizezebi. marTlac, citirebul teqstze dayrdnobiT, Tavisuflad SeiZleba gamoiTqvas ori savaraudo mosazreba: 1. giorgis `artanujeloba~ niSnavs mis wodebasa Tu tituls, xolo `lomas-Zeoba~ _ vinme lomas Svilobas; 2. savedrebelis avtoris `artanujeloba~ migviTiTebs mis sadaurobaze, xolo `lomas-Zeoba~ ki _ missave gvareulobaze. ganvixiloT orive SesaZlo varianti. vinaidan teqstis nebismieri saxiT gaazrebis SemTxvevaSi, kolofonis avtori a priori dakavSirebuli Cans saxelovan cixe-qalaq artanujTan, daviwyebT am ukanasknelis istoriis ZiriTadi etapebis mimoxilviT. cixe-qalaqi artanuji mdebareobs istoriuli samxreT-dasavleT saqarTvelos erT-erTi udidesi provinciis _ klarjeTis teritoriaze, mdinare artanujiswylis marcxena napirze (berZeniSvili 1997a; xoStaria 1996). artanuji V saukunis meore naxevramde soflis tipis dasaxlebas warmoadgenda. daaxlobiT 470-ian wlebSi bizantiis imperiis winaaRmdeg mowyobili laSqrobidan ukan dabrunebulma qarTlis mefe vaxtang gorgasalma (V s-is II nax.) gzad artanujze Camoiara da soflis maxloblad aRmarTuli uzarmazari kldovani koncxis Txemze cixe- simagris ageba brZana. artanujis cixis mSenebloba klarjeTis axladdadgenil erisTavs artavazs daevala. qarTveli mematianis juanSer juanSerianis (VIII s.) cnobiT, artavazma mefis brZaneba warmatebiT Seasrula da cixe-simagris mSenebloba misi erisTavobis periodSive gaasrula (juanSeri 1955: 178-179; musxeliSvili 2003: 139-143, 163, 190). daaxloebiT orsaukunenaxevaris Semdeg, 735 wels arabma sardalma mervin ibn-muhamedma, sxvagvarad _ murvan yrum gamanadgurebeli laSqro- bebi moawyo saqarTvelos sxvadasxva provinciebisa da, maT Soris, klar- jeTis teritoriaze. sumbat daviTis-Zis (XI s.) saistorio Txzulebis `cxorebaÁ da uwyebaÁ bagratonianTa~-s uwyebiT, arabebma ise sastikad aaoxres artanuji, rom aq cxovreba ramdenime aTwleulis manZilze saerTod Sewyda (sumbat daviTis-Ze 1990: 44-45; lorTqifaniZe 1988: 306-307). 118

imave sumbatis Tanaxmad, mogvianebiT, IX saukunis dasawyisSi SavSeT- klarjeTSi damkvidrebulma qarTlis yofilma erismTavarma, bagrationTa feodaluri saxlis cnobilma warmomadgenelma aSot I-ma kurapalatma († 826 w.) axladdaarsebuli qarTvelTa samefos dedaqalaqad swored arabTagan mooxrebuli artanuji SearCia da didi Rvawlic gaswia misi ganaxleba-aRSenebisaTvis (TayaiSvili 1949: 45; musxeliSvili 1980: 174; lorTqifaniZe 1988: 306-308). kidev ufro mogvianebiT, IX saukunis 80-90-ian wlebSi aSot kurapalatis mravalricxovan Camomavlebs Soris daiwyo sisxlismRvreli brZolebi feodaluri samflobeloebis gamijvnisa da gavlenis sferoebis ganawilebisaTvis. Sedegad, erTiani samefos teritoriaze Camoyalibda ori, faqtobrivad damoukidebeli samTavro: taosi _ centriT banaSi (?) da klarjeTisa _ centriT artanujSi (lorTqifaniZe 1973: 453-460). axalma politikurma realiebma mniSvnelovani cvlilebebi Seitana bagrationTa samefo saxlis oficialur titulaturaSi. am mxriv, gansakuTrebiT sainteresoa klarji xelmwifeebis ojaxi, romlis pirvelma (?) pirebma, gamomdinare iqidan, rom maT mTavar rezidencias cixe-qalaqi artanuji warmoadgenda, anTipatos-patrikiosis, mamfalis, erisTavTerisTavisa da sxvaTa garda, artanujelis sapatio wodebac daimkvidres (lorTqifaniZe 1973: 453-460; TayaiSvili 1949: 42-50, tab. I-II). artanujelis sapatio wodebis warmoSobasTan dakavSirebul sakiTxs sagangebod exeba XVIII saukunis cnobili qarTveli mecnieri vaxuSti bagrationi (1696-1756 ww.). misi TqmiT, `sumbats, Zesa adarnasesa (igulisxmeba klarji xelmwife sumbat I mamfali († 889 w.) _ T. j.), mosca keisarman anTipatoba da daipyra aman artanuji. amisTÂs ewoda artanujeli~ (batoniSvili vaxuSti 1973: 697). Cveni azriT, swavluli batoniSvilis dakvirveba arsebiTad swori da gasaziarebeli unda iyos. dReisaTvis werilobiT wyaroebSi dadasturebulia artanujelis titulis matarebeli eqvsi (?) klarji xelmwife: 1. sumbat I artanujeli, mamfali da anTipatos-patrikiosi († 889 w) _ SviliSvili aSot I kurapalatisa da vaJi adarnase I-isa (sumbat daviTis-Ze 1990: 47, 49, 51; 136 tab. I-II, 80); 2. bagrat I artanujeli, mamfali da magistrosi († 909 w.) _ vaJi sumbat I artanujelisa (sumbat daviTis-Ze 1990: 49-51; TayaiSvili 1949: 119

Ze giorgi~. aqedan, absoluturad naTelia, rom kolofonis damwers<br />

saxelad giorgi hqvia.<br />

gacilebiT ufro rTuli asaxsneli Cans <strong>misi</strong> `artanujelad~ da<br />

`lomas-Zed~ moxseniebis mizezebi. marTlac, citirebul teqstze<br />

dayrdnobiT, Tavisuflad SeiZleba gamoiTqvas ori savaraudo mosazreba:<br />

1. giorgis `artanujeloba~ niSnavs mis wodebasa Tu tituls, xolo<br />

`lomas-Zeoba~ _ vinme lomas Svilobas; 2. savedrebelis avtoris<br />

`artanujeloba~ migviTiTebs mis sadaurobaze, xolo `lomas-Zeoba~ ki _<br />

missave gvareulobaze.<br />

ganvixiloT orive SesaZlo varianti. vinaidan teqstis nebismieri<br />

saxiT gaazrebis SemTxvevaSi, kolofonis avtori a priori dakavSirebuli<br />

Cans saxelovan cixe-qalaq artanujTan, daviwyebT am ukanasknelis<br />

istoriis ZiriTadi etapebis mimoxilviT.<br />

cixe-qalaqi artanuji mdebareobs istoriuli samxreT-dasavleT<br />

saqarTvelos erT-erTi udidesi provinciis _ klarjeTis teritoriaze,<br />

mdinare artanujiswylis marcxena napirze (berZeniSvili 1997a; xoStaria<br />

1996). artanuji V saukunis meore naxevramde soflis tipis dasaxlebas<br />

warmoadgenda. daaxlobiT 470-ian wlebSi bizantiis imperiis winaaRmdeg<br />

mowyobili laSqrobidan ukan dabrunebulma qarTlis mefe vaxtang<br />

gorgasalma (V s-is II nax.) gzad artanujze Camoiara da soflis<br />

maxloblad aRmarTuli uzarmazari kldovani koncxis Txemze cixe-<br />

simagris ageba brZana. artanujis cixis mSenebloba klarjeTis<br />

axladdadgenil erisTavs artavazs daevala. qarTveli mematianis juanSer<br />

juanSerianis (VIII s.) cnobiT, artavazma mefis brZaneba warmatebiT<br />

Seasrula da cixe-simagris mSenebloba <strong>misi</strong> erisTavobis periodSive<br />

gaasrula (juanSeri 1955: 178-179; musxeliSvili 2003: 139-143, 163, 190).<br />

daaxloebiT orsaukunenaxevaris Semdeg, 735 wels arabma sardalma<br />

mervin ibn-muhamedma, sxvagvarad _ murvan yrum gamanadgurebeli laSqro-<br />

bebi moawyo saqarTvelos sxvadasxva provinciebisa da, maT Soris, klar-<br />

jeTis teritoriaze. sumbat daviTis-Zis (XI s.) saistorio Txzulebis<br />

`cxorebaÁ da uwyebaÁ bagratonianTa~-s uwyebiT, arabebma ise sastikad<br />

aaoxres artanuji, rom aq cxovreba ramdenime aTwleulis manZilze<br />

saerTod Sewyda (sumbat daviTis-Ze 1990: 44-45; lorTqifaniZe 1988: 306-307).<br />

118

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!