mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ... mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

26.07.2013 Views

eklesiaSi anu qarTlis sapatriarqoSi erT-erTi monastris winamZRvrisa Tu moZRvris wodeba etarebina. Sesabamisad, luka moqvelis oZrxis mo- nastris winamZRvrad Tu moZRvrad miCneva, am mxrivac, raime myar safuZvelsaa moklebuli. yovelive zemoTqmulis Semdeg gadavdivarT momdevno savaraudo versiaze da vsvamT kiTxvas _ xom ar aRniSnavda Ven.4-is minawerebSi dadasturebuli leqsikuri erTeulebi _ `oZÃeli~ da `oZrÃeleli~ luka moqvelis gvars da imavdroulad, mis naTesaur kavSirs cixe-qalaqi oZrxis mflobelTa anu oZrxelTa feodalur saxlTan? amgvar daSvebaSi ucnauri da miuRebeli, erTi SexedviT, araferia. kolofonebis teqstSi aRniSnulia maTi damweris saxeli (luka), gvari (oZrxeli||oZrxeleli) da sasuliero wodeba (moqveli). marTlac, CvenTvis cnobilia sxva moqvel episkoposTa minawerebi, sadac am mRvdelmTavarTa saxelisa da saepiskoposo wodebis garda, moxseniebulia maTi gvaric: `sulsa moq[ve]l mTavar ebikopossa [!] CxetiZesa filipessa S(eundv)nes R(merTma)n, a(mi)n~ (qaragmis gaxsna Cvenia _ T. j.) (bregaZe ... 1959a: 315); `ufalo iesu qriste, RmerTo, adide orTave cxorebaTa madidebeli Seni moqvel mTavarebiskoposi efTÂmi sayvarelis- Ze~ (metreveli ... 1957: 52) da sxv. Sesabamisad, TiTqos araferi gviSlis xels, davaskvnaT, rom garejuli krebulis minawerebSi dadasturebuli formebi `oZÃeli~ da `oZrÃeleli~ luka moqvelis aRniSnavda gvars. meore mxriv, amgvar daSvebas, praqtikulad, gamoricxavs erTi metad mniSvnelovani garemoeba _ saistorio wyaroebisaTvis ucnobia cixe-qalaq oZrxis mflobeliTa feodaluri saxli, romlis wevrebic oZrxelis gvars atarebdnen (berZeniSvili 2002). aRniSnulidan gamomdinare, savsebiT cxadi xdeba, rom formebis: `oZÃelisa~ da `oZrÃelelis~ luka moqvelis gvarad miCneva metismetad hipoTetur daSvebas warmoadgens da am versiis gaziareba raime damatebiTi argumentaciis gareSe yovlad SeuZlebelia. amrigad, zemoT daSvebuli sami savaraudo versiidan mxolod erTi, rigiT mesame hipoTeza gvrCeba, romlis Tanaxmadac leqsikuri erTeulebi 112

_ `oZÃeli~ da `oZrÃeleli~ aRniSnavda luka moqvelis sadaurobas, ufro zustad ki, mis warmomavlobas cixe-qalaqi oZrxedan. swored am, mesame versiis sasargeblod metyvelebs garejuli krebulis minawerebsa da vanis qvabebis savedrebelSi dadasturebuli erTi mniSvnelovani garemoeba. kerZod, Cven zemoT vnaxeT, rom luka moqveli Ven.4-is II kolofonis teqstSi sakuTar Tavs `oZÃels~ uwodebda, xolo amave xelnaweris IV minawersa da vanis qvabebis savedrebelSi anu TiTqmis identur konteqstSi, sakuTar Tavs `oZrÃelelad~ moixseniebda. garejuli krebulis II minaweri: `codvili moquli oZÃeli luka geved- rebiT~; Ven.4-is IV kolofoni: `moqulsa oZrÃelelsa lukas RmerTman Se- undvnes~; vanis qvabebis warwera: `q. friad codvilsa oZrÃelelsa, dekanozis Svilsa lukas Seundven RmerTman...~. aRniSnul faqts, ufro zustad ki, leqsikur erTeulebs `oZrxelsa~ da `oZrÃelels~ yuradReba sagangebod miaqcia devi berZeniSvilma. misi dakvirvebiT, forma `oZrxeli~||`ocxeli~ warmomdgaria `oZrxedan~, maSin, roca forma `oZrÃeleli~ nawarmoebi unda iyos `oZrÃevidan~ (berZeni- Svili 2002: 10). Tu devi berZeniSvilis dakvirveba sworia, rac marTlac ase Cans, maSin gamodis, rom Ven.4-is kolofonebSi dadasturebuli leqsikuri erTeulebi _ `oZÃeli~ da `oZrÃeleli~, rogorc formoblivi, ise Sinaarsoblivi TvalsazrisiT, sakmaod gansxvavdebian erTmaneTisagan. kerZod, forma `oZrÃeleli~ warmomdgaria sakmaod vrceli istoriul- geografiuli qveynis _ oZrxevis anu oZrxis xevis saxelwodebidan da aRniSnavs ama Tu im piris Temobriv kuTvnilebas oZrxis xevisadmi. rac Seexeba forma `oZÃels~, is nawarmoebia oZrxis xevis erT-erTi punqtis, cixe-qalaqi oZrxis saxelwodebidan da miuTiTebs, rom esa Tu is piri warmomavlobiT konkretulad cixe-qalaqi oZrxedan iyo. Tu Cveni es dakvirveba sworia, maSin irkveva, rom luka moqveli Tavdapirvelad oZrxis xevSi, igive, oZrxevSi, konkretulad ki, am sakmaod vrceli istoriul-geografiuli qveynis administraciul centrSi _ cixe- qalaq oZrxeSi cxovrobda (Sdr.: berZeniSvili 2002). Sesabamisad, cxadi xdeba isic, rom luka moqveli garejuli krebulis IV minawersa da vanis qvabebis savedrebelSi aqcents akeTebda 113

_ `oZÃeli~ da `oZrÃeleli~ aRniSnavda luka moqvelis sadaurobas, ufro<br />

zustad ki, mis warmomavlobas cixe-qalaqi oZrxedan.<br />

swored am, mesame versiis sasargeblod metyvelebs garejuli<br />

krebulis minawerebsa da vanis qvabebis savedrebelSi dadasturebuli<br />

erTi mniSvnelovani garemoeba. kerZod, Cven zemoT vnaxeT, rom luka<br />

moqveli Ven.4-is II kolofonis teqstSi sakuTar Tavs `oZÃels~ uwodebda,<br />

xolo amave <strong>xelnaweris</strong> IV minawersa da vanis qvabebis savedrebelSi anu<br />

TiTqmis identur konteqstSi, sakuTar Tavs `oZrÃelelad~ moixseniebda.<br />

garejuli krebulis II minaweri: `codvili moquli oZÃeli luka geved-<br />

rebiT~; Ven.4-is IV kolofoni: `moqulsa oZrÃelelsa lukas RmerTman Se-<br />

undvnes~; vanis qvabebis warwera: `q. friad codvilsa oZrÃelelsa,<br />

dekanozis Svilsa lukas Seundven RmerTman...~.<br />

aRniSnul faqts, ufro zustad ki, leqsikur erTeulebs `oZrxelsa~<br />

da `oZrÃelels~ yuradReba sagangebod miaqcia devi berZeniSvilma. <strong>misi</strong><br />

dakvirvebiT, forma `oZrxeli~||`ocxeli~ warmomdgaria `oZrxedan~, maSin,<br />

roca forma `oZrÃeleli~ nawarmoebi unda iyos `oZrÃevidan~ (berZeni-<br />

Svili 2002: 10).<br />

Tu devi berZeniSvilis dakvirveba sworia, rac marTlac ase Cans,<br />

maSin gamodis, rom Ven.4-is kolofonebSi dadasturebuli leqsikuri<br />

erTeulebi _ `oZÃeli~ da `oZrÃeleli~, rogorc formoblivi, ise<br />

Sinaarsoblivi TvalsazrisiT, sakmaod gansxvavdebian erTmaneTisagan.<br />

kerZod, forma `oZrÃeleli~ warmomdgaria sakmaod vrceli istoriul-<br />

geografiuli qveynis _ oZrxevis anu oZrxis xevis saxelwodebidan da<br />

aRniSnavs ama Tu im piris Temobriv kuTvnilebas oZrxis xevisadmi. rac<br />

Seexeba forma `oZÃels~, is nawarmoebia oZrxis xevis erT-erTi punqtis,<br />

cixe-qalaqi oZrxis saxelwodebidan da miuTiTebs, rom esa Tu is piri<br />

warmomavlobiT konkretulad cixe-qalaqi oZrxedan iyo.<br />

Tu Cveni es dakvirveba sworia, maSin irkveva, rom luka moqveli<br />

Tavdapirvelad oZrxis xevSi, igive, oZrxevSi, konkretulad ki, am sakmaod<br />

vrceli istoriul-geografiuli qveynis administraciul centrSi _ cixe-<br />

qalaq oZrxeSi cxovrobda (Sdr.: berZeniSvili 2002).<br />

Sesabamisad, cxadi xdeba isic, rom luka moqveli garejuli<br />

krebulis IV minawersa da vanis qvabebis savedrebelSi aqcents akeTebda<br />

113

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!