mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ... mama grigoli xelnaweris aRwerilobas misi garegnuli mxaris ...

26.07.2013 Views

Seodos: R˜Taman `oZÃis{a} dek{a}noz{i}s{a} Svilsa lu[kasa] | Se{un}dos R(mer)Tman~ (xelnawerTa erovnuli centri, A-65, 214v). rac Seexeba vanis qvabebis mcire gumbaTovani eklesiis savedrebel warweras, mas 1933 wlis zafxulSi miakvlia niko berZeniSvilma. mkvlevarma srulad amoikiTxa savedrebeli da misi teqsti 1974 wels gamoaqveyna Tavisi `saqarTvelos istoriis sakiTxebis~ I wignSi. amave wignSi warmod- genili iyo vanis qvabebis mcire gumbaTovani eklesiis ramdenime warwerisa da maT Soris, CvenTvis saintereso savedrebelis grafikuli monaxazi (berZeniSvili 1964: 116, 118-119, 121). dasaxelebul publikaciaSi niko berZeniSvili mogviTxrobs: `dilaadrian (igulisxmeba 1933 wlis 19 agvisto _ T. j.) gogaSnel ymawvil mirian naTenaZesTan erTad... vanis-qvabis Zirs mivadeqiT... kldeSi asi metris simaRleze (meoTxe sarTulze) moCans patara TeTri eklesia (mcire gumbaTovani eklesia _ T. j.). gvarwmuneben, rom iq raRac warwerebia... avediT `TeTr eklesiaSi~. es aris patara eklesia SigniT da garedan TeTrad galesili. kedlebi mravalgan minawerebiTaa aWrelebuli. magram es araa Cveni drois mjRabnelebis saqmianoba. es warwerebi umTavresad XV- XVI saukunes ar unda scildeboden. warwerebi sul mÃedrulia. raRac Savi saRebaviT naweri. aqa-iq gadasulia, magram umravlesoba jer kidev Senaxulia... warwerebi aTeulobiT iTvleba. ikiTxeba friad Znelad. saWi- roa ori kacis xangrZlivi guldasmiTi muSaoba... me ki rasac movaswreb or-sam saaTSi, is aris... (mkvlevari Tanmimdevrulad warmogvidgens pirvel xuT warweras da mxolod amis Semdeg gadadis CvenTvis saintereso savedrebelze _ T. j.): q. friada: codvilsa: oZrÃelelsa: dekanozisa Svilsa lukas: Sn: | RTmn da: vinc: brZanT Tqvenca. Segivnes: RTman amin iyavn. e. i. q. friad codvilsa oZrÃelelsa dekanozisSvilsa lukas Seundven RmerTman da vinc brZanoT, Tquenca Segindevnes RmerTman. amin iyavn~ (berZeniSvili 1964: 116, 118-119, 121). vidre A-65-is minawerebsa da vanis qvabebis warweraSi daculi cnobebis analizze gadavidodeT, aucileblad unda SevexoT am uTariRo teqstebis qronologiis sakiTxs. 106

Cven zemoT aRvniSneT, rom Ven.4-is xuTi minaweri, A-65-is ori kolofoni da vanis qvabebis savedrebeli warwera absoluturad identuri xeliT anu luka moqvelis mieraa Sesrulebuli. xolo vinaidan CvenTvis ukve cnobilia garejuli krebulis minawerebis TariRi _ 1363 weli, SesaZlebloba gvaqvs, ganvsazRvroT danarCeni sami teqstis qronologiac. kerZod, A-65-is I minawerSi luka moxseniebulia `moqulad~ anu moqvis episkoposad, rac imas niSnavs, rom `astrologiuri traqtatis~ minawerebi da Ven.4-is kolofonebi Sesrulebulia daaxloebiT erTsa da imave periodSi, lukas moqvelobis Jams anu 1360-ian wlebSi. erTi SexedviT, amave 1360-ian wlebSi unda iyos Sesrulebuli vanis qvabebis warwerac. Tumca, aq gasaTvaliswinebelia is garemoeba, rom am savedrebelSi luka jer kidev ar aris moxseniebuli moqvel episkoposad da amitom vanis qvabebis warwera SedarebiT ufro adreuli periodiT anu daaxloebiT XIV saukunis SuaxanebiT unda daTariRdes 89 . mas Semdeg, rac A-65-is minawerebisa da vanis qvabebis savedrebelis saxiT, damatebiTi masala gagviCnda luka moqvelis biografiuli detale- bis dasazusteblad, kidev erTxel vubrundebiT garejuli krebulis kolofonebs da yuradRebas sagangebod vamaxvilebT II da IV minawerebis im fragmentebze, sadac kolofonebis avtori moqvis mRvdelmTavrobis paralelurad, `oZÃelad~ da `oZrÃelelad~ aris moxseniebuli: II. `cod- vili moquli oZÃeli luka gevedrebiT~; da IV. `moqulsa oZrÃelelsa lukas RmerTman Seundvnes~. ras gulisxmobs luka moqvelis `oZÃelad~ da `oZrÃelelad~ moxseniebis faqti? rogorc gansaxilav leqsikur erTeulebze dakvirveba aCvenebs, orive es forma organulad aris dakavSirebuli toponim `oZrÃesTan~, romelic, Tavis mxriv, samcxeSi, Tanamedrove abasTumnis midamoebSia dadas- 89 aqve, xazgasmiT SevniSnavT im faqts, rom niko berZeniSvils vanis qvabebis mcire gumbaTovani eklesiis mTeli epigrafikuli fondi da maT Soris, CvenTvis saintereso savedrebeli, zogadad, XV-XVI saukuneebiT hqonda daTariRebuli (berZeniSvili 1964: 116, 118-119, 121). winamdebare naSroms, garkveuli koreqtivi Seaqvs am daTariRebaSi da aCvenebs, rom vanis qvabebis mcire gumbaTovani eklesiis warwerebis qveda qronologiuri zRvari unda ganisazRvros ara XV saukuniT, aramed gacilebiT ufro adreuli periodiT, kerZod ki, XIV saukunis SuaxanebiT. 107

Cven zemoT aRvniSneT, rom Ven.4-is xuTi minaweri, A-65-is ori<br />

kolofoni da vanis qvabebis savedrebeli warwera absoluturad<br />

identuri xeliT anu luka moqvelis mieraa Sesrulebuli. xolo vinaidan<br />

CvenTvis ukve cnobilia garejuli krebulis minawerebis TariRi _ 1363<br />

weli, SesaZlebloba gvaqvs, ganvsazRvroT danarCeni sami teqstis<br />

qronologiac.<br />

kerZod, A-65-is I minawerSi luka moxseniebulia `moqulad~ anu moqvis<br />

episkoposad, rac imas niSnavs, rom `astrologiuri traqtatis~ minawerebi<br />

da Ven.4-is kolofonebi Sesrulebulia daaxloebiT erTsa da imave<br />

periodSi, lukas moqvelobis Jams anu 1360-ian wlebSi.<br />

erTi SexedviT, amave 1360-ian wlebSi unda iyos Sesrulebuli vanis<br />

qvabebis warwerac. Tumca, aq gasaTvaliswinebelia is garemoeba, rom am<br />

savedrebelSi luka jer kidev ar aris moxseniebuli moqvel episkoposad<br />

da amitom vanis qvabebis warwera SedarebiT ufro adreuli periodiT anu<br />

daaxloebiT XIV saukunis SuaxanebiT unda daTariRdes 89 .<br />

mas Semdeg, rac A-65-is minawerebisa da vanis qvabebis savedrebelis<br />

saxiT, damatebiTi masala gagviCnda luka moqvelis biografiuli detale-<br />

bis dasazusteblad, kidev erTxel vubrundebiT garejuli krebulis<br />

kolofonebs da yuradRebas sagangebod vamaxvilebT II da IV minawerebis<br />

im fragmentebze, sadac kolofonebis avtori moqvis mRvdelmTavrobis<br />

paralelurad, `oZÃelad~ da `oZrÃelelad~ aris moxseniebuli: II. `cod-<br />

vili moquli oZÃeli luka gevedrebiT~; da IV. `moqulsa oZrÃelelsa<br />

lukas RmerTman Seundvnes~.<br />

ras gulisxmobs luka moqvelis `oZÃelad~ da `oZrÃelelad~<br />

moxseniebis faqti?<br />

rogorc gansaxilav leqsikur erTeulebze dakvirveba aCvenebs, orive<br />

es forma organulad aris dakavSirebuli toponim `oZrÃesTan~, romelic,<br />

Tavis mxriv, samcxeSi, Tanamedrove abasTumnis midamoebSia dadas-<br />

89 aqve, xazgasmiT SevniSnavT im faqts, rom niko berZeniSvils vanis qvabebis mcire<br />

gumbaTovani eklesiis mTeli epigrafikuli fondi da maT Soris, CvenTvis saintereso<br />

savedrebeli, zogadad, XV-XVI saukuneebiT hqonda daTariRebuli (berZeniSvili 1964:<br />

116, 118-119, 121). winamdebare naSroms, garkveuli koreqtivi Seaqvs am daTariRebaSi da<br />

aCvenebs, rom vanis qvabebis mcire gumbaTovani eklesiis warwerebis qveda qronologiuri<br />

zRvari unda ganisazRvros ara XV saukuniT, aramed gacilebiT ufro adreuli<br />

periodiT, kerZod ki, XIV saukunis SuaxanebiT.<br />

107

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!