14.07.2013 Views

Program - Provincia di Udine

Program - Provincia di Udine

Program - Provincia di Udine

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Pro Loco<br />

“PIERI ZORUT”<br />

Agjenzie Regjonâl pe lenghe furlane<br />

Comun <strong>di</strong> Dolegne<br />

Istitût La<strong>di</strong>n Furlan “Pre Checo Placerean”<br />

Pro Loco “Pieri Zorut” <strong>di</strong> Dolegne<br />

Cu la partecipazion <strong>di</strong><br />

Regjon Autonome Friûl Vignesie Julie<br />

Provincie <strong>di</strong> Pordenon, Provincie <strong>di</strong> Gurize<br />

Diocesis <strong>di</strong> Gurize, Cuncuar<strong>di</strong>e-Pordenon e U<strong>di</strong>n<br />

Universitât dal Friûl, C.I.R.F.<br />

Ufici Scolastic Regjonâl - Societât Filologjiche Furlane<br />

Info:<br />

PROVINCIE DI UDIN, Servizi Promozion des Identitâts<br />

Place Patriarcjât, 3 – 33100 U<strong>di</strong>n<br />

Tel. 0432.279730 – fax 0432.279465 LinguaFriulana@provincia.u<strong>di</strong>ne.it<br />

www.provincia.u<strong>di</strong>ne.it<br />

PROVINCIIS DI GURIZE, PORDENON e UDIN<br />

3 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

FIESTE dal<br />

FRIÛL<br />

DOLEGNE


Chest librut sempliç al vûl jessi un<br />

contribût pe comprension de Fieste<br />

dal Friûl. Lu vin pensât par judâ a<br />

capî il parcè de sô impuartance e <strong>di</strong><br />

cemût che cheste ricorence e se<strong>di</strong> un<br />

pont centrâl ancjemò valit par rinsaldâ<br />

i leams dai furlans cu la lôr<br />

tiere e la lôr lenghe.<br />

No dome, al serf ancje par dâ informazions<br />

sveltis su la atualitât dai<br />

valôrs identitaris e sui beneficis che a<br />

derivin se<strong>di</strong> <strong>di</strong> un pont <strong>di</strong> viste sociâl<br />

che economic.<br />

Questo veloce libretto vuol essere un contributo<br />

alla comprensione della Festa del Friuli.<br />

L’abbiamo pensato per aiutare a capire il<br />

perché della sua importanza e <strong>di</strong> come questa<br />

ricorrenza sia un punto focale ancora<br />

valido per rinsaldare i legami dei friulani con<br />

la loro terra e la loro lingua.<br />

Non solo, serve anche a dare delle snelle<br />

informazioni sull’attualità dei valori identitari<br />

e sui benefici che ne conseguono sia da un<br />

punto <strong>di</strong> vista sociale che economico.<br />

une Provincie che e fâs storie<br />

una <strong>Provincia</strong> che fa storia<br />

Sintiti acuile<br />

sintiti furlan!<br />

O sin Talians.<br />

Ma o sin stâts Celtics,<br />

Romans, Langobarts, Slâfs,<br />

Todescs, Venezians...<br />

E par tancj secui,<br />

a tacâ dai<br />

3 <strong>di</strong> Avrîl dal 1077,<br />

ancje e nome Furlans.<br />

Ricuardìn dutis<br />

chestis nestris<br />

storiis fasint fieste.<br />

Siamo Italiani. Ma siamo stati Celti, Romani,<br />

Longobar<strong>di</strong>, Slavi, Tedeschi, Veneziani...<br />

E per alcuni secoli, a partire dal 3 aprile 1077,<br />

anche e solo Friulani.<br />

Ricor<strong>di</strong>amo tutte queste nostre storie facendo festa.


Il 3 aprile 1077 il patriarca <strong>di</strong> Aquileia,<br />

Sigeardo <strong>di</strong> Tengling, riceve a Pavia<br />

l’investitura feudale da Enrico IV,<br />

imperatore tedesco, che lo nomina<br />

“Princeps Italiae et Imperii”.<br />

In pratica, quel giorno nasce lo<br />

Stato patriarcale del Friuli.<br />

ANDIAMO CON ORDINE<br />

Come si è arrivati al 3 aprile 1077?<br />

889 - 942: il Friuli è devastato dagli<br />

Ungari. E quando si <strong>di</strong>ce devastato lo si<br />

<strong>di</strong>ce alla grande: la pianura friulana è<br />

ridotta a un cumulo <strong>di</strong> macerie punteggiate<br />

da cumuli <strong>di</strong> ossa; gli abitanti o<br />

sono fuggiti in Carnia e Carinzia o sono<br />

tutti morti tanto che queste terre dovranno<br />

essere ripopolate soprattutto con<br />

genti slave e il Friuli si prende il bel<br />

soprannome <strong>di</strong> Vastata Hungarorum:<br />

terra devastata dagli Ungari e viene<br />

assoggettato alla marca <strong>di</strong> Verona.<br />

AQUILEIA ÜBER ALLES<br />

L’unica istituzione che si dà da fare in<br />

tanta desolazione per ricostruire i villaggi<br />

e i borghi <strong>di</strong>strutti e alla quale viene affidata<br />

la <strong>di</strong>fesa del territorio, è la Chiesa<br />

Aquileiese che, così, comincia a crescere<br />

politicamente. Inoltre, considerando che<br />

molti dei borghi ricostruiti sono rimasti<br />

senza signori, essa ne approfitta per<br />

espandere il suo potere temporale.<br />

Favorita in questo sia da re che da imperatori,<br />

specialmente tedeschi, perché il<br />

Friuli è un importante territorio <strong>di</strong> passaggio<br />

e <strong>di</strong> scambi.<br />

UN PATRIARCA SVEGLIO E GHI-<br />

BELLINO: POPPO<br />

Una crescita decisiva, la Chiesa<br />

Aquileiese comincia ad averla con<br />

Volfango dei conti Ozi <strong>di</strong> Treffen, un<br />

carinziano che nel 1019 sale sulla cattedra<br />

<strong>di</strong> Aquileia e <strong>di</strong>venta patriarca con il<br />

nome <strong>di</strong> Poppo o Poppone. Come nome<br />

non è il massimo, come patriarca sì.<br />

Poppo, un geniaccio politico, capisce<br />

subito l’importanza strategica del Friuli<br />

per la politica tedesca: se l’imperatore<br />

vuole scendere in Italia deve per forza<br />

passare da qui. E ne aprofitta a favore<br />

della comunità friulana, da vero signore.<br />

Gran sostenitore degli imperatori tedeschi<br />

che frequenta e conosce molto bene,<br />

vende loro a caro prezzo la sua fedeltà<br />

ottenendone benefici e favori.<br />

Dinamicissimo, riorganizza il territorio<br />

friulano, riassesta le strade, ridà impulso<br />

al porto <strong>di</strong> Aquileia, sviluppa con decisione<br />

il commercio tanto che l’unico denaro<br />

del suo patriarcato verrà trovato in<br />

Polonia e a lui verranno attribuiti molti<br />

meriti non suoi.<br />

AI TEDESCHI PIACE IL FRIULI<br />

La necessità <strong>di</strong> assicurarsi il passaggio<br />

attraverso le Alpi, interessa molto agli<br />

imperatori tedeschi che, per garantirselo,<br />

si danno da fare per mantenere il<br />

patriarcato in mani a loro fedeli.<br />

Cosa che, come vedremo, favorì non<br />

poco lo sviluppo politico ed economico<br />

del Friuli.<br />

I confins<br />

de metropoli<br />

<strong>di</strong> Aquilee<br />

cu lis se<strong>di</strong>s<br />

episcopâls<br />

sufraganeis<br />

tal secul IX<br />

I confini<br />

della metropoli<br />

<strong>di</strong> Aquileia<br />

con le se<strong>di</strong><br />

episcopali<br />

suffraganee<br />

nel IX° secolo<br />

i ongjars Nus àn<br />

puartât vie dut...<br />

ancje il tocai!!!<br />

La ban<strong>di</strong>ere dal patriarcje<br />

deventade la ban<strong>di</strong>ere<br />

dal Friûl. La ban<strong>di</strong>era<br />

del patriarca <strong>di</strong>ventata<br />

la ban<strong>di</strong>era del Friuli.<br />

Parcè il 3 <strong>di</strong> Avrîl?<br />

Perché il 3 aprile?<br />

Ai 3 <strong>di</strong> avrîl dal 1077 il patriarcje <strong>di</strong><br />

Aquilee, Siart <strong>di</strong> Tengling, al ricêf a Pavie<br />

la investidure feudâl <strong>di</strong> bande <strong>di</strong> Indrì IV,<br />

imperadôr todesc, che lu clame “Princeps<br />

Italiae et Imperii”. In pratiche, in chel dì al<br />

nas il Stât patriarcjâl furlan.<br />

ANÌN PAR ORDIN<br />

Cemût si isal rivâts ai 3 <strong>di</strong> avrîl 1077?<br />

889 - 942: il Friûl al è fiscât dai Ongjars. E<br />

cuant che si dîs fiscât si lu dîs cence esagjerazion:<br />

la plane furlane e pâr un grum <strong>di</strong><br />

ru<strong>di</strong>naçs cun vues par ogni bande; i abitants<br />

a son scjampâts in Cjargne e Carintie<br />

o ben a son ducj muarts tant che chestis tieris<br />

a varan <strong>di</strong> tornâ a jessi popola<strong>di</strong>s soredut<br />

<strong>di</strong> int sclave e il Friûl si cjape il biel<br />

sorenon <strong>di</strong> Vastata Hungarorum: tiere<br />

devastade dai Ongjars e al ven metût sot<br />

de marche <strong>di</strong> Verone.<br />

AQUILEE ÜBER ALLES<br />

La uniche istituzion, che si môf in cussì tante<br />

desolazion par tornâ a fâ sù paîs e borcs<br />

sdrumâts, e che i ven dade la <strong>di</strong>fese dal<br />

teritori, e je la Glesie <strong>di</strong> Aquilee che in<br />

chest mût e tache a cressi politicamentri.<br />

Cun <strong>di</strong> plui, tignint in considerazion il fat<br />

che tancj borcs a jerin restâts cence nobii,<br />

la Glesie e profite de situazion par slargjâ<br />

il so podê temporâl, favoride in chest se<strong>di</strong><br />

<strong>di</strong> rês che <strong>di</strong> imperadôrs, soredut todescs,<br />

parcè che il Friûl al jere un impuartant<br />

teritori <strong>di</strong> passaç e <strong>di</strong> scambi.<br />

UN PATRIARCJE SVELT E GHIBELIN: POPPO<br />

Une incressite decisive la Glesie <strong>di</strong> Aquilee<br />

e tache a vêle cun Volfanc dai conts Ozis <strong>di</strong><br />

Treffen, un carintian che tal 1019 al cjape<br />

podê e al devente patriarcje <strong>di</strong> Aquilee cul<br />

non <strong>di</strong> Poppo o Popon.<br />

Il non nol è autorevul, ma il patriarcje sì.<br />

Poppo, un politic famôs, al capìs subit la<br />

impuartance strategjiche dal Friûl pe politiche<br />

todescje: se l’imperadôr al vûl vignî jù<br />

in Italie al scuen par fuarce passâ <strong>di</strong> chi. E<br />

int profite a pro de comunitât furlane,<br />

come un vêr siôr. Grant prudeladôr dai<br />

imperadôrs todescs che al frecuente e al<br />

cognòs une vore ben, i vent a cjâr presit la<br />

sô fedeltât, rivant a otignî beneficis e plasês.<br />

Cetant <strong>di</strong>namic, al torne a organizâ il<br />

teritori furlan, al met a puest lis stra<strong>di</strong>s, al<br />

torne a dâi snait al puart <strong>di</strong> Aquilee, al svilupe<br />

cun decision il cumierç tant che i unics<br />

bêçs dal so patriarcjât a vignaran cjatâts in<br />

Polonie e a lui i saran dâts cetancj merts<br />

che no son siei.<br />

AI TODESCS I PLÂS IL FRIÛL<br />

La necessitât <strong>di</strong> sigurâsi il passaç traviers lis<br />

Alps e interesse une vore ai imperadôrs<br />

todescs che, par garantîsal, si movin par<br />

mantignî il patriarcjât in man ai lôr fedêi.<br />

Chest, o viodarìn, al à favorît no pôc il svilup<br />

politic e economic dal Friûl.


Il Stât patriarcjâl<br />

furlan tor<br />

dal 1300.<br />

Lo Stato<br />

Patriarcale<br />

Friulano nel<br />

1300 ca.<br />

Il patriarcje Siart<br />

cemût che al è<br />

rapresentât tal<br />

Palaç Arcivescovîl<br />

<strong>di</strong> U<strong>di</strong>n.<br />

Il patriarca<br />

Sigerado com’è<br />

raffigurato nel<br />

Palazzo<br />

Arcivescovile<br />

<strong>di</strong> U<strong>di</strong>ne.<br />

Medais<br />

comemorativis<br />

dal event<br />

Medaglie<br />

commemorative<br />

dell’evento<br />

Indrì IV<br />

Enrico IV<br />

Scometi su chel che<br />

al piert e vinci un Stât<br />

Scommettere sul perdente<br />

e vincere uno Stato<br />

Fra i tancj imperadôrs todescs a’nd è un,<br />

Indrì IV, che al barufe cul pape Gregori VII.<br />

Anzit, al à parfin convocât un sino<strong>di</strong> a<br />

Worms (1076) che i da dal usurpadôr e lu<br />

depon. No sai voaltris, ma il pape si inrabie<br />

une vore e lu scomuniche. Indrì IV al<br />

torne subite indaûr e al domande scuse,<br />

fat che si verifiche intun cjamp neutri a<br />

Canosse, tal cjiscjel <strong>di</strong> Matilde cu la innomenade<br />

sene dal imperadôr che al ven<br />

lassât <strong>di</strong> fûr a spietâ tal frêt.<br />

A chest pont a son i princips todescs che se<br />

cjapin, a deponin Indrì IV e a elezin imperadôr<br />

so cugnât Rodolf. Ancje il deponût<br />

Indrì si inrabie e al marcje cuintri i ribei.<br />

Sorprese: se<strong>di</strong> il marchês <strong>di</strong> Verone che il<br />

cont dal Friûl lu fermin e i impe<strong>di</strong>ssin <strong>di</strong> traviersâ<br />

lis Alps: Indrì si cjate cussì cence pussibilitât<br />

<strong>di</strong> jessude. Ce varessiso fat voaltris<br />

se o fossis stâts il patriarcje <strong>di</strong> Aquilee?<br />

Siart, che al jere un vêr patriarcje, al zue <strong>di</strong><br />

azart: al decît <strong>di</strong> pontâ su Indrì e lu fâs<br />

passâ. Al è inutil dî che Indrì al vinç i ribei<br />

e, tant che segn <strong>di</strong> ricognossince, al concêt<br />

a Siart la investidure feudâl e ai 3 <strong>di</strong> avrîl<br />

dal 1077 il Friûl si stache de marche <strong>di</strong><br />

Verone e al nas, juri<strong>di</strong>camentri,<br />

il STÂT PATRIARCJÂL FURLAN.<br />

LA FUARCE DAL PATRIARCJÂT DI AQUILEE<br />

Fra i patriarcjis ghibelins tant che chei <strong>di</strong><br />

Aquilee e il pape, sostignût dai vuelfs, nol<br />

coreve bon sanc. Tant che un patriarcje<br />

aquileiês, Ulrì I <strong>di</strong> Eppenstein, no si fâs problemis<br />

a tignî in pereson a Rome il pape<br />

Pascuâl II par cont <strong>di</strong> Indrì V. Al sucêt che<br />

Ulrì I al finìs scomunicât par ben dôs voltis,<br />

ma la fuarce de Glesie <strong>di</strong> Aquilee e je tâl<br />

che chest ultin nol samee inacuarzisi.<br />

Tra i tanti imperatori tedeschi ce n’è uno, Enrico IV, che è in<br />

lite con papa Gregorio VII. Anzi, ha ad<strong>di</strong>rittura convocato<br />

un sinodo a Worms (1076) che gli dà dell’usurpatore e lo<br />

depone. Non so voi, ma il papa si arrabbia moltissimo e lo<br />

scomunica.<br />

Enrico IV fa subito marcia in<strong>di</strong>etro e chiede scusa, cosa che<br />

avviene in campo neutro a Canossa, nel castello <strong>di</strong> Matilde<br />

con la celebre scena dell’imperatore che viene fatto aspettare<br />

al freddo.<br />

A questo punto sono i principi tedeschi che se la prendono:<br />

depongono Enrico IV ed eleggono imperatore suo cognato<br />

Rodolfo. Anche il deposto Enrico si arrabbia e marcia contro<br />

i ribelli. Sorpresa: sia il marchese <strong>di</strong> Verona che il conte<br />

del Friuli gli sbarrano il passo e gli impe<strong>di</strong>scono <strong>di</strong> attraversare<br />

le Alpi: Enrico è in un vicolo cieco.<br />

Cosa avreste fatto voi se foste stati il patriarca <strong>di</strong> Aquileia?<br />

Sigerado, lui che patriarca lo era veramente, gioca d’azzardo:<br />

decide <strong>di</strong> puntare su Enrico e lo fa passare.<br />

Inutile <strong>di</strong>re che Enrico sconfigge i ribelli e, come segno <strong>di</strong><br />

riconoscenza, concede a Sigerado l’investitura feudale e il 3<br />

aprile 1077 il Friuli si stacca dalla marca <strong>di</strong> Verona e nasce,<br />

giuri<strong>di</strong>camente, lo STATO PATRIARCALE FRIULANO.<br />

LA FORZA DEL PATRIARCATO DI AQUILEIA<br />

Tra i patriarchi ghibellini e il papa (ovviamente sostenuto<br />

dai guelfi) non doveva scorrere buon sangue. Tant’è che che<br />

un patriarca aquileiese, Ulrico I <strong>di</strong> Eppenstein, non esita a<br />

tenere prigioniero a Roma papa Pasquale II per conto <strong>di</strong><br />

Enrico V. Va da sè che Ulrico I finisce scomunicato per ben<br />

due volte, ma la forza della Chiesa Aquileiese è tale che<br />

questo non ci fece caso.


Publicitât fate<br />

de Provincie<br />

<strong>di</strong> U<strong>di</strong>n<br />

Pubblicità<br />

realizzata<br />

dalla <strong>Provincia</strong><br />

<strong>di</strong> U<strong>di</strong>ne<br />

Perché ci stiamo perdendo, stiamo <strong>di</strong>menticando<br />

chi siamo e annegando in un<br />

mondo <strong>di</strong> informazioni che, dovendo<br />

accontentare tutti, non rispondono alle<br />

richieste <strong>di</strong> nessuno.<br />

Di conseguenza stiamo perdendo l’amore<br />

per la nostra terra, per la bellezza del<br />

nostro territorio, per la nostra lingua originale,<br />

per le tra<strong>di</strong>zioni, la nostra storia,<br />

la nostra musica...<br />

E con ciò tutte le prerogative che ci facevano<br />

unici e che ci facevano riconoscere<br />

nel mondo anche a livello produttivo.<br />

Non solo. Corriamo il rischio che anche la<br />

nostra autonomia veda sminuita la sua<br />

essenza e perda progressivamente <strong>di</strong><br />

forza davanti agli attacchi che perio<strong>di</strong>camente<br />

subisce.<br />

Allora, è bene ritrovarci.<br />

Darci una data importante come tutti i<br />

popoli del mondo fanno e, con essa, un<br />

punto <strong>di</strong> riferimento esemplare.<br />

Gli elementi storici proponibili ci sono<br />

tutti: la nascita <strong>di</strong> una forte volontà politica<br />

che si esprime in un Parlamento avanzato,<br />

la forte europeizzazione della<br />

nostra terra dove personalità <strong>di</strong> più<br />

popoli concorsero ad accrescerla socialmente<br />

ed economicamente (dai patriarchi<br />

tedeschi ai banchieri fiorentini), gli intensi<br />

sviluppi culturali che l’hanno resa sede<br />

delle gran<strong>di</strong> correnti della cultura cortese<br />

me<strong>di</strong>oevale...<br />

Il grande artista catalano Antoni Gaudì<br />

(quello della Sagrada Familia <strong>di</strong><br />

Barcellona) affermava che la modernità è<br />

la capacità <strong>di</strong> ripensare il passato.<br />

Quanta modernità potrà rinascere per il<br />

Friuli se solo i friulani si riscoprissero e<br />

ritrovassero la voglia <strong>di</strong> appropriarsi della<br />

loro storia, della loro lingua!<br />

Non solo per coscienza o amore verso <strong>di</strong><br />

esse ma anche per opportunità: i mercati<br />

internazionali, la stessa nostra autonomia<br />

richiedono sempre più una precisa identità<br />

che aiuti a <strong>di</strong>fferenziare e a qualificare.<br />

Inoltre, il confronto e il <strong>di</strong>alogo con gli<br />

altri non può prescindere dalla coscienza<br />

<strong>di</strong> sé, pena la subor<strong>di</strong>nazione sociale e<br />

intellettuale.<br />

Da ciò l’importanza <strong>di</strong> una Festa del Friuli.<br />

Parcè fa ancjemò fieste?<br />

Perché festeggiare ancora?<br />

Parcè che si stin pier<strong>di</strong>nt, o stin<br />

<strong>di</strong>smenteant cui che o sin, si stin<br />

inneant intun mont fat <strong>di</strong> informazions che, lant<br />

ben par ducj, no rispuin<strong>di</strong>n aes doman<strong>di</strong>s<br />

dai singui. O stin pier<strong>di</strong>nt l’amôr pe nestre<br />

tiere, pe bielece dal nestri teritori, pe nestre<br />

marilenghe, pes tra<strong>di</strong>zions, pe nestre storie, lis<br />

nestris usancis, la nestre musiche…<br />

E cun chest dutis lis prerogativis che nus<br />

fasevin unics e che nus fasevin ricognossi tal<br />

mont ancje a nivel produtîf. No dome, o<br />

riscjìn che ancje la nestre autonomie e<br />

ve<strong>di</strong> simpri mancul valence e che e pier<strong>di</strong><br />

simpri <strong>di</strong> plui la sô fuarce par vie dai atacs<br />

che saldo e subìs.<br />

Alore al è ben tornâ a cjatâsi.<br />

Dâsi une date impuartante come che<br />

ducj i popui dal mont a fasin e, cun chê,<br />

vê un pont <strong>di</strong> riferiment esemplâr.<br />

I elements storics <strong>di</strong> tornâ a proponi a son<br />

ducj: la nassite <strong>di</strong> une grande volontât politiche<br />

che si manifeste intun Parlament avanzât,<br />

la grande europeizazion de nestre<br />

tiere dulà che personalitâts <strong>di</strong> popui<br />

<strong>di</strong>ferents le àn puartade a cressi dal pont<br />

<strong>di</strong> viste sociâl e economic (dai patriarcjis<br />

todescs ai bancjîrs florentins), i <strong>di</strong>svilups culturâi<br />

une vore significatîfs che le àn fate<br />

deventâ sede des gran<strong>di</strong>s corintis de culture<br />

cortese me<strong>di</strong>evâl…<br />

Il grant artist catalan Antoni Gaudì (chel de<br />

Sagrada Familia <strong>di</strong> Barcelone) al <strong>di</strong>seve che<br />

la modernitât e je la capacitât <strong>di</strong> tornâ a<br />

pensâ al passât.<br />

Cetante modernitât e podarès tornâ a nassi<br />

pal Friûl se i furlans a scuvierzessin <strong>di</strong> gnûf<br />

ce che e son tornant a cjatâ la voie <strong>di</strong><br />

cognossi la propie storie e la propie lenghe!<br />

No dome par cussience e par amôr <strong>di</strong> chestis<br />

ultimis, ma ancje par oportunitât: i marcjâts<br />

internazionâi e la stesse nestre autonomie<br />

a doman<strong>di</strong>n simpri <strong>di</strong> plui une identitât<br />

specifiche che e ju<strong>di</strong> a <strong>di</strong>ferenziâ e a cualificâ.<br />

Cun <strong>di</strong> plui, il confront e il <strong>di</strong>alic cun chei<br />

altris no pue<strong>di</strong>n esisti cence une cussience<br />

<strong>di</strong> se, pene la subordenazion<br />

sociâl e inteletuâl.<br />

Par ducj chescj motîfs la impuartance, propit,<br />

<strong>di</strong> une Fieste dal Friûl.<br />

FASÌNSI FIESTE


vê un bon prodot cualchi volte nol baste<br />

avere un buon prodotto alle volte non basta<br />

la lenghe furlane e pues fâlu deventâ straordenari<br />

la lingua friulana può renderlo straor<strong>di</strong>nario<br />

Publicitât fate de CCIAA <strong>di</strong> U<strong>di</strong>n - Pubblicità realizzata dalla CCIAA <strong>di</strong> U<strong>di</strong>ne<br />

Doi ristoradôrs su trê in regjon e àn capide<br />

l’impuartance dal furlan tal ven<strong>di</strong> i prodots<br />

e la cusine furlane.<br />

I politics si stan inacuarzint che e je une des<br />

ancuris plui sal<strong>di</strong>s de nestre autonomie e<br />

che e vul dî plui pussibilitâts finanziariis,<br />

benzine a presit plui bas, agjevolazions <strong>di</strong><br />

tantis sortis...<br />

La scuele, ancje jê, e sta cjapant at de<br />

impuartance <strong>di</strong> savêsi ricognossi ancje tal<br />

fevelâ par costruî culture e par sveâ il çurviel.<br />

Furlan, une lenghe che ti fâs siôr!<br />

Friulano, una lingua che ti arricchisce!<br />

Une fieste par une lenghe<br />

che rint<br />

Una festa per una lingua che vale<br />

Fâs identitât,<br />

fâs autonomie,<br />

fâs marcjât<br />

In Europe, <strong>di</strong> Norimberghe a la Scozie la<br />

lenghe locâl e je <strong>di</strong>ventade une reson <strong>di</strong><br />

fuarce economiche propositive.<br />

Ma alore: parcè no insegnâle ai fîs, parcè<br />

continuâ a tratâle cun suficience?<br />

Miôr: parcè continuino a fâsi dal mâl taponanle<br />

o <strong>di</strong>smenteanle?<br />

FA IDENTITÀ, FA AUTONOMIA, CREA MERCATO<br />

Due ristoratori su tre in regione hanno capito l’importanza<br />

del friulano nella ven<strong>di</strong>ta dei prodotti e della cucina friulani.<br />

I politici stanno capendo che è una delle ancore più solide<br />

per la nostra autonomia e che equivale ad avere più possibilità<br />

finanziarie, benzina a prezzo più basso, tante altre agevolazioni...<br />

Anche la scuola sta prendendo atto dell’importanza<br />

del sapersi riconoscere anche nella lingua per costruire cultura<br />

e svegliare il cervello. In Europa, da Norimberga alla Scozia,<br />

la lingua locale è <strong>di</strong>ventata un motivo per sviluppare azioni<br />

economiche. Ma allora: perché non insegnarla ai figli?<br />

perché continuare a trattarla con sufficienza? Meglio: perché<br />

continuiamo a volerci male nascondendola o <strong>di</strong>menticandola?


Fieste de Patrie<br />

dal Friûl<br />

<strong>Program</strong> des manifestazions ator pal Friûl<br />

SABIDE AI 23 <strong>di</strong> MARÇ<br />

SABATO 23 MARZO<br />

SEDEAN Sale conseâr<br />

Aes 17.30 – Presentazion dal dvd “La fabriche dai<br />

pre<strong>di</strong>s”, <strong>di</strong>ari che al ricostruìs i agns de infanzie e la<br />

esperience dal ‘seminari <strong>di</strong> Pre Toni Beline, cun esperiencis<br />

<strong>di</strong>retis e riflessions. Iniziative inmaneade de<br />

Aministrazion comunâl <strong>di</strong> Sedean cu la redazion dal<br />

mensîl <strong>di</strong> informazion “La Patrie dal Friûl”<br />

SPILIMBERC<br />

Aes 18.00 (Sede dal Comun, Plaçute Tiepolo)<br />

– Cerimonie <strong>di</strong> premiazion de 4e e<strong>di</strong>zion dal Concors<br />

leterari “Zâl par Furlan” (sezion contis e fumuts) organizât<br />

dal Comun in colaborazion cu la Societât<br />

Filologhiche Furlane, l’A.R.Le.F e la Provincie <strong>di</strong><br />

Pordenon. Leture dal test vincidôr par cure dal atôr<br />

Clau<strong>di</strong>o Moretti. Daspò a saran consegnâts i <strong>di</strong>plomis<br />

ai partecipants al cors <strong>di</strong> furlan 2012-2013<br />

Aes 21.00 (Teatri Miotto, Vie Barbecjan, 15) –<br />

“La batarele, scherç in doi cuadris” – Operete in<br />

marilenghe (1932). Organizade dal Istitût A. Fano in<br />

colaborazion cul Comun <strong>di</strong> Spilimberc e cul sostegn<br />

de Provincie <strong>di</strong> Pordenon. Musiche <strong>di</strong> Francesco<br />

Favero, libret <strong>di</strong> Giovanni Lorenzoni, <strong>di</strong>retôr Enrico<br />

Cossio, <strong>di</strong>retôr <strong>di</strong> corâl Alessandro Maurutto,<br />

Filarmoniche Citât <strong>di</strong> Spilimberc, Corâl<br />

Spengemberg, Corâl Ancelle <strong>di</strong> Erato <strong>di</strong> Travês<br />

MIERCUS AI 27 <strong>di</strong> MARÇ<br />

MERCOLEDI’ 27 MARZO<br />

TAPOIAN – Glesie <strong>di</strong> Sant Martin<br />

Aes 20.30 – “La passion <strong>di</strong> Crist contade <strong>di</strong> Zuan” <strong>di</strong><br />

Francesco Corteccia (1502-1571), presentade dal<br />

Grup Polifonic “Clau<strong>di</strong>o Montever<strong>di</strong>” <strong>di</strong> Rude. Vôs<br />

recitante <strong>di</strong> Andrea Zuccolo, <strong>di</strong>retôr Matjaz Scek<br />

LUNIS 1 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

LUNEDI’ 1 APRILE<br />

TORLAN<br />

Aes 9.30 (Glesie S. Antoni) – Messe cjantade par<br />

furlan par cure dal Grup vocâl maschîl “S. Elena<br />

Imperatrice” <strong>di</strong> Cjalminis e celebrade <strong>di</strong> pre Rizzieri<br />

De Tina<br />

Aes 10.30 – Scree dal troi panoramic Torlan-<br />

Ramandul (partence de tratorie “Al Friuli” e calade<br />

intai vignâi par rivâ al parc de fieste)<br />

Aes 13.30 – Intratigniment musicâl cun Dario Zampa<br />

e intal dopo<strong>di</strong>misdì amimazion pai fruts<br />

Degustazion <strong>di</strong> Ramandul cun gubane, Ramandulins e Forma<strong>di</strong><br />

Frant, bancarelis gastronomichis e artesanâls locâls<br />

MARTARS AI 2 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

MARTEDI’ 2 APRILE<br />

S. ZORÇ DI NOIÂR<br />

Sale cunvignis <strong>di</strong> Vile Dora<br />

Aes 20.30 – Presentazion dal dvd “La fabriche dai<br />

pre<strong>di</strong>s” <strong>di</strong> Pre Toni Beline. Iniziative inmaneade de<br />

Associazion Ad Undecimum in colaborazion cu la<br />

redazion dal mensîl <strong>di</strong> informazion “La Patrie dal<br />

Friûl”. Daspò esibizion cu la clape “Felici ma furlans”<br />

MIERCUS AI 3 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

MERCOLEDI’ 3 APRILE<br />

UDIN Centri des cunvignis<br />

“Paolino d’Aquileia”<br />

Aes 16.00 – Cunvigne inmaneade dal Circul culturâl<br />

“Valussi” sul teme “Patrie dal Friûl e cussience <strong>di</strong><br />

un’identitât: <strong>di</strong> Paolo Diacono a Pacifico Valussi”.<br />

Intervent dal prof. Cesare Scalon de Universitât <strong>di</strong><br />

U<strong>di</strong>n<br />

MONFALCON Europalace (Sale des conferencis),<br />

Vie Cosulich, 20<br />

Aes 17.00 – Celebrazion de ricorence dai 3 <strong>di</strong> Avrîl –<br />

Fieste de Patrie dal Friûl cu la partecipazion dai storics<br />

Mario Salvalaggio e Roberto Tirelli. Iniziative<br />

inmaneade dal Fogolâr <strong>di</strong> Monfalcon<br />

TUMIEÇ<br />

Albierc “Roma”, Sale secont plan<br />

Aes 18.00 – “Tumieç inte Patrie dal Friûl” incuintri <strong>di</strong><br />

furlanitât inmaneât de Nuova Pro Loco Tolmezzo cun<br />

presentazion <strong>di</strong> libris publicâts tal 2012 e relazions sul<br />

significât storic de Fieste de Patrie in colaborazion cu<br />

la Universitât de tierce etât de Cjargne, cu la<br />

Redazion “La<strong>di</strong>ns dal Friûl”, cu la Associazion “Union<br />

Scritôrs Furlans”, la Societât Filologjiche Furlane e la<br />

Aministrazion comunâl <strong>di</strong> Tumieç. Al incuintri al sarà<br />

presint ancje il cjantautôr Aldo Rossi<br />

UDIN, Via Grazzano – Museu Etnografic<br />

dal Friûl<br />

Aes 18.00 – La Associazion culturâl Furclap e inmanee<br />

l’incuintri sul teme “Acqua e Patria del Friuli, una<br />

significativa correlazione” cun percors <strong>di</strong> aprofon<strong>di</strong>ment<br />

su lis tra<strong>di</strong>zions popolârs<br />

La jentrade e je libare ma si consee <strong>di</strong> prenotâ telefonant al<br />

numar 0432.233069 o vie mail a cheste <strong>di</strong>rezion: info@musicistieattori.com<br />

COLORÊT DI PRÂT Vie Asilo, 5<br />

Aes 18.00 – La Pro loco <strong>di</strong> Colorêt <strong>di</strong> Prât e il Circul<br />

fotografic “L’Obiettivo” <strong>di</strong> Pasian <strong>di</strong> Prât a presentin<br />

pe prime volte la racuelte fotografiche “Terra <strong>di</strong>pinta<br />

<strong>di</strong> storie” <strong>di</strong> Albano Quaiattini<br />

La mostre e restarà vierte dal 3 al 21 <strong>di</strong> Avrîl in chestis zorna<strong>di</strong>s:<br />

sabide 6 e domenie 7, sabide 13 e domenie 14, sabide 20 e<br />

domenie 21 <strong>di</strong> Avrîl.<br />

Orari: des 10.00 aes 12.30 e des 16.00 aes 18.30<br />

CJARLINS<br />

Aes 18.30 – Sante Messe par furlan inte Glesie parochiâl<br />

celebrade <strong>di</strong> pre Elia Leita e compagnade dal<br />

Grup corâl <strong>di</strong> Cjarlins e dal Coro Jubilate <strong>di</strong> Ziline<br />

Aes 19.30 – formazion dal corteu compagnât de<br />

Gnove Bande <strong>di</strong> Cjarlins e deposizion <strong>di</strong> rosis cui<br />

colôrs dal Friûl ai monuments pai Muarts in vuere e<br />

sul lavôr <strong>di</strong> bande dal Grop Alpins <strong>di</strong> Cjarlins<br />

Aes 20.00 (sale parochiâl) – Consegne dal premi<br />

“Britule <strong>di</strong> Arint” promovût de Clape culturâl <strong>di</strong><br />

Cjarlins e Sarvâs e presentazion dal opuscul bilengâl<br />

talian-furlan “La Clape 2013”<br />

DOLEGNE Tratorie al Collio da Vinicio,<br />

Vie Zorutti, 21<br />

Aes 20.00 – “Lis contis <strong>di</strong> Dolegne e Prepot …” tira<strong>di</strong>s fûr<br />

de golaine “Mîts, Flabis e Lien<strong>di</strong>s dal Friûl storic”, ideade e<br />

promovude dal Istitût “Achille Tellini” <strong>di</strong> Manzan – E<strong>di</strong>tôr<br />

Chiandetti <strong>di</strong> Reane dal Roiâl. Ilustrazion des publicazions<br />

par cure <strong>di</strong> Luigi Geromet in colaborazion cu la<br />

Associazion de “I Viandants” <strong>di</strong> Basilian e l’Istitût pe culture<br />

slovene <strong>di</strong> San Pieri dai Sclavons.<br />

Vol. III “Tiaris <strong>di</strong> Cividât e de Ba<strong>di</strong>e <strong>di</strong> Rosacis”: curadôrs Massimiliano De Pelca e<br />

Maurizio Puntin<br />

Vol. IX “Friûl gurizian-Bisiacaria-Goriška” par cure <strong>di</strong> Adriana Miceu<br />

Vol. XII “Od Idrije do Ne<strong>di</strong>že / Dal Judrio al Natisone” par cure <strong>di</strong> Ada Tomasetig<br />

MERÊT DI TOMBE Sale conseâr<br />

Aes 20.30 – Pai 936 agns de nassite de Patrie dal<br />

Friûl l’Aministrazion comunâl e inmanee une serade<br />

culturâl cun proiezion dai documentaris: “Friûl viaç te<br />

storie: des origjinis ae fin dal stât patriarcjâl” <strong>di</strong><br />

Massimo Garlatti Costa e “Uomini <strong>di</strong> terra – L’antica<br />

civiltà dei castellieri”.<br />

S. DENÊL Biblioteche Guarneriane<br />

Aes 20.30 – Manifestazion culturâl inmaneade de<br />

Aministrazion comunâl dal titul “Il cjant des pergamenis.<br />

La musiche dal Patriarcjât <strong>di</strong> Aquilee te Passio dai<br />

Sants Ermacure e Fortunât, dentri dal Breviarium<br />

Aquileiense de Biblioteche Guarneriane”. Cunvigne e<br />

esecuzion <strong>di</strong> tocs dal vîf<br />

FAEDIS Sale conseâr<br />

Aes 20.30 – Presentazion dal libri “FRIÛL – Storie <strong>di</strong><br />

un popul” dal Mestri Fausto Zof cun aprofon<strong>di</strong>ments<br />

e <strong>di</strong>batit. Iniziative inmaneade de Pro Loco Fae<strong>di</strong>s in<br />

colaborazion cu la Aministrazion comunâl<br />

TREP GRANT Au<strong>di</strong>torium Villa Bellavitis<br />

Aes 20.45 – “Vôs de nestre tiere” serade <strong>di</strong> musiche,<br />

storie e poesiis <strong>di</strong> Lucina Dorigo inmaneade dal Coro<br />

Alpe Adria <strong>di</strong> Trep Grant <strong>di</strong>ret dal Mestri Nicola<br />

Pascoli.<br />

Intervents <strong>di</strong> Ilaria Colussi e Francesco Ursella, coordenament<br />

<strong>di</strong> Carla Corte<br />

CODROIP Biblioteche Civiche Don G.<br />

Pressacco (sale conferencis)<br />

Aes 20.45 – “Il Vanzeli seont Marc” presentazion dal<br />

libri trascrit <strong>di</strong> Roberto Giurano e ilustrât <strong>di</strong> Otto<br />

D’Angelo. Intervents <strong>di</strong>: Bons. Giordano Cracina,<br />

Lorenzo Zanon, president dal A.R.Le.F. e Roberto<br />

Giurano, espert amanuens de Associazion<br />

Scriptorium Foroiuliense. Iniziative inmaneade dal<br />

Assessorât ae Culture dal Comun <strong>di</strong> Codroip<br />

CULUGNE Teatri Bon<br />

Aes 20.45 – Il Centri culturâl Settetorri per il Terzo Millennio<br />

<strong>di</strong> Felet in colaborazion cu la Fondazion Bon <strong>di</strong> Culugne al<br />

organize il spetacul-oratori dal titul “Padre Turoldo: Fede e<br />

Poesia”, dulà che si fevelarà <strong>di</strong> Friûl, lidrîs e povertât.<br />

Alestiment de produzion par cure de Compagnie Baraban


LISTIZE Sale conseâr<br />

Aes 20.45 – Il Comun <strong>di</strong> Listize al organize un incuintri<br />

sul teme “Ce isal sucedût ai 3 <strong>di</strong> Avrîl 1077?”, daspò<br />

presentazion de video interviste “La fabriche dai pre<strong>di</strong>s”<br />

<strong>di</strong> Pre Toni Beline par cure <strong>di</strong> Christian Romanini<br />

e Mauro Della Schiava de redazion dal mensîl “La<br />

Patrie dal Friûl”<br />

FLAIBAN Centri sociâl<br />

Aes 20.45 – La Pro Flaibano cul patrocini dal Comun<br />

<strong>di</strong> Flaiban e inmanee “L’incuintri de vierte: 1077-2013<br />

936 agns de Patrie dal Friûl”. Danilo Toneatto e<br />

Remigio Romano a presentin “Flabes Furlanes” cun<br />

proiezion <strong>di</strong> trê flabis: butio, il brigant de Stradalte,<br />

l’on<strong>di</strong>ne <strong>di</strong> Tarnep<br />

JOIBE AI 4 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

GIOVEDI’ 4 APRILE<br />

TALMASSONS Au<strong>di</strong>torium polifunzionâl,<br />

Vie Toma<strong>di</strong>ni<br />

Aes 20.30 – Serade culturâl inmaneade de<br />

Aministrazion comunâl cun proiezion dal documentari<br />

“Friûl viaç, te storie, des origjinis ae fin dal stât<br />

patriarcjâl” <strong>di</strong> Massimo Garlatti Costa realizât de<br />

Provincie <strong>di</strong> U<strong>di</strong>n<br />

VINARS AI 5 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

VENERDI’ 5 APRILE<br />

DARTE<br />

Aes 11.00 – Celebrazion dal centenari de muart dal<br />

storic Giovanni Gortani: scree dal monument a lui<br />

de<strong>di</strong>cât colocât in Vie Sottomonte. Daspò intervent <strong>di</strong><br />

Marco Marra, president onorari de sezion cjargnele<br />

<strong>di</strong> Italia Nostra. In chest contest, in ocasion des celebrazions<br />

dal 3 <strong>di</strong> Avrîl, al vignarà dât spazi ae storie<br />

patriarcjâl dal teritori comunâl<br />

DOLEGNE<br />

Palestre de ex scuele elementâr N. Sauro<br />

Aes 20.30 – Spetacul teatrâl in marilenghe cui TRI-<br />

GEMINUS dal titul “Ce vitis” su tematichis lea<strong>di</strong>s ae<br />

poesie e ai scrits dal Strolic <strong>di</strong> Pieri Zorut<br />

CJASTEONS DI STRADE<br />

Sale “San Carlo”<br />

Aes 20.30 – Par celebrâ la nassite dal Stât Patriarcjâl<br />

furlan il Circul Culturâl Jubâl <strong>di</strong> Cjasteons <strong>di</strong> Strade, cu<br />

la colaborazion de redazion dal mensîl <strong>di</strong> informazion<br />

“La Patrie dal Friûl”, al inmanee un incuintri pe cita<strong>di</strong>nance<br />

cu la proiezion dal documentari “Friûl viaç, te<br />

storie, des origjinis ae fin dal stât patriarcjâl” <strong>di</strong><br />

Massimo Garlatti Costa realizât de Provincie <strong>di</strong> U<strong>di</strong>n<br />

BASILIAN Centri civic <strong>di</strong> Vile Zamparo<br />

Aes 20.45 – “Viaç tal Friûl <strong>di</strong> magance” presentazion<br />

dal libri e de mostre cu lis figuris lezendariis <strong>di</strong> Luigino<br />

Peressini. Iniziative inmaneade de Aministrazion<br />

comunâl <strong>di</strong> Basilian<br />

SABIDE AI 6 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

SABATO 6 APRILE<br />

SEDEAN Biblioteche comunâl<br />

Aes 10.15 – Inte suaze dal progjet “Nassûts par lei” il<br />

Comun <strong>di</strong> Sedean al organize la “Ore de conte”,<br />

incuintri par fruts (dai 3 ai 7 agns) cun leturis par furlan<br />

TOR DI ZUIN Place dal Popul<br />

L’Aministrazion comunâl <strong>di</strong> Tor <strong>di</strong> Zuin pe ricorence<br />

dai 3 <strong>di</strong> Avrîl e organize une mostre marcjât dai prodots<br />

e<strong>di</strong>toriâi, musicâi e cinematografics in lenghe<br />

furlane cun esposizion e ven<strong>di</strong>te <strong>di</strong> prodots, presentazion<br />

des novitâts e<strong>di</strong>toriâls, leturis, incuintris cui<br />

autôrs, proiezions e ativitâts variis<br />

DARTE Salon dal Albierc Savoia<br />

Aes 14.30 – Cunvigne <strong>di</strong> stu<strong>di</strong> de<strong>di</strong>cade ae figure <strong>di</strong><br />

Giovanni Gortani inmaneade de Aministrazion<br />

comunâl. Intervents <strong>di</strong> Eliano Concina de Direzion<br />

Regjonâl pai Bens Culturâi dal FVG, Flaviana Oriolo<br />

dal Civic Museu Archeologjic <strong>di</strong> Zui, Lorenzo Passera,<br />

Flavia De Vitt e Clau<strong>di</strong>o Lorenzini de Universitât dal<br />

Friûl, e dal scritôr Carlo Tolazzi<br />

BASILIAN Centri civic <strong>di</strong> Vile Zamparo<br />

Aes 18.00 – Premiazion dal Concors <strong>di</strong> poesie in<br />

marilenghe “Emozions <strong>di</strong> ingjustri”. Iniziative inmaneade<br />

de Aministrazion comunâl <strong>di</strong> Basilian<br />

VILDIVAR Sale conseâr<br />

Aes 20.30 – Il Comun <strong>di</strong> Vil<strong>di</strong>var al inmanee une<br />

serade culturâl sui personaçs locâi che a àn dât lustri<br />

a la storie dal Friûl. L’espert <strong>di</strong> sorie locâl, Franco<br />

Gover, al fevelarà <strong>di</strong> don Giovanni Zuttioni, plevan<br />

<strong>di</strong> Vil<strong>di</strong>var e scritôr furlan. E seguitarà une leture<br />

interpretative dal titul “Il zavajon <strong>di</strong> Bertiûl” <strong>di</strong> don<br />

Giovanni Zuttioni lete e interpretade de Pro loco <strong>di</strong><br />

Romans. Tal cors de serade si esibirà il coro “Aghe<br />

Frescje” <strong>di</strong> Romans <strong>di</strong> Vil<strong>di</strong>var. Regjie e organizazion<br />

dal spetacul <strong>di</strong> Paolo Bortolussi<br />

S. ZORÇ DI NOIÂR<br />

Au<strong>di</strong>torium “San Zorz”<br />

Aes 20.30 – Spetacul teatrâl in marilenghe dal titul<br />

“Napoleons tal Cormôr” cu la compagnie teatrâl<br />

Vecjo Friûl <strong>di</strong> Porpêt<br />

S. ZUAN DAL NADISON<br />

Sale polifunzionâl (Viâl des Scuelis)<br />

Aes 20.30 – Il Comun <strong>di</strong> S. Zuan dal Na<strong>di</strong>son, cu la<br />

colaborazion de Pro Loco “Pro San Giovanni” al inmanee<br />

la “Fieste Furlane” une serade culturâl cun esibizions<br />

dal coro dai Alpins <strong>di</strong> Passons, dal complès musicâl<br />

“No si sa” e dal artist Enzo Driussi cun intratigniment<br />

e poesiis. Spazi centrâl de<strong>di</strong>cât ae storie e ae lenghe<br />

furlane cul intervent dal dot. William Cisilino. Vie pe<br />

serade a vignaran premiâts i rapresentants plui anzians<br />

<strong>di</strong> arts e mistîrs zaromai in <strong>di</strong>sûs residents tal comun.<br />

Daspò moment in compagnie cun plats tipics par ducj<br />

REANE DAL ROIÂL<br />

(Remugnan) – Sale conseâr<br />

Aes 20.45 – Conciert corâl <strong>di</strong> tocs tra<strong>di</strong>zionâi furlans cu<br />

la partecipazion <strong>di</strong> associazions corâls locâls. Serade<br />

inmaneade de Aministrazion comunâl in ocasion de<br />

Fieste de Patrie<br />

DOMENIE AI 7 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

DOMENICA 7 APRILE<br />

TOR DI ZUIN Place dal Popul<br />

L’Aministrazion comunâl <strong>di</strong> Tor <strong>di</strong> Zuin pe ricorence dai<br />

3 <strong>di</strong> Avrîl e organize une mostre marcjât dai prodots<br />

e<strong>di</strong>toriâi, musicâi e cinematografics in lenghe furlane<br />

cun esposizion e ven<strong>di</strong>te <strong>di</strong> prodots, presentazion des<br />

novitâts e<strong>di</strong>toriâls, leturis, incuintris cui autôrs, proiezions<br />

e ativitâts variis<br />

VINARS AI 12 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

VENERDI’ 12 APRILE<br />

CODROIP Biblioteche Civiche Don G.<br />

Pressacco (sale conferencis)<br />

Aes 20.45 – “La fabriche dai pre<strong>di</strong>s” videointerviste <strong>di</strong><br />

Pre Toni Beline. Iniziative inmaneade dal Comun <strong>di</strong><br />

Codroip in colaborazion cu la redazion dal mensîl <strong>di</strong><br />

informazion “La Patrie dal Friûl”. Daspò dai salûts des<br />

autoritâts a intervignaran Dree Valcic e Christian<br />

Romanini<br />

AUSTRALIE<br />

La ricorence dai 3 <strong>di</strong> Avrîl in Australie e je cognossude tant che<br />

“Friuli Day”, come che a esistin un “Australia Day” (26 <strong>di</strong> Zenâr) e un<br />

“Italy Day” (2 <strong>di</strong> Jugn). La fieste si davuelzarà in 6 Fogolârs furlans:<br />

ai 7 <strong>di</strong> Avrîl a Melbourne, Adelaide, Brisbane e Perth, ai 24 <strong>di</strong> Març<br />

a Canberra e invezit a Sydney e vignarà posticipade ai 12 <strong>di</strong> Lui.<br />

A Brisbane al vignarà cjantât l’imni dal Friûl e si brindarà cun vins<br />

furlans e prodots tipics furlans.<br />

A Melbourne, dulà che l’an passât pe prime volte al è stât celebrât<br />

il “Friuli Day”, si tignarà ancje chest an une memoreazion uficiâl<br />

(oratôr il prof. Simone Battiston, letôr <strong>di</strong> talian inte Swinburne<br />

University), une sfilade <strong>di</strong> ban<strong>di</strong>eris al Monument dal Alpin, une<br />

messe par furlan compagnade dal Coro Furlan dal Fogolâr, un<br />

balet folcloristic e gustâ cun plats tipics furlans.<br />

DOMENIE AI 7 <strong>di</strong> AVRÎL<br />

DOMENICA 7 APRILE<br />

DOLEGNE<br />

Cooperative agricule <strong>di</strong> Lonzan,<br />

Vie Pieri Zorut, 28<br />

CELEBRAZION<br />

UFICIÂL<br />

Aes 11.00<br />

Sante Messe par furlan celebrade dai<br />

rapresentants des trê Diocesis dal Friûl<br />

Aes 11.45<br />

Leture de Bole dal Imperadôr Indrì IV<br />

Aes 12.00<br />

Salûts des autoritâts e premiazion de<br />

seconde e<strong>di</strong>zion dal concors pes scuelis<br />

“Emozions furlanis in viaç pal teritori”<br />

Aes 13.00<br />

Gustâ par ducj cun catering par cure<br />

dal ristorant “Al Cjant del Rusignûl” <strong>di</strong><br />

Mernic, servizi par cure dal IAL.FVG<br />

Aes 15.00<br />

Visitis vuida<strong>di</strong>s dai itineraris storics,<br />

turistics e promozionâi dal teritori <strong>di</strong><br />

Dolegne (durade 1 ore):<br />

1) La comunitât des 7 Glesiis: ae scuvierte<br />

des glesiis des frazions <strong>di</strong><br />

Dolegne;<br />

2) La butilie <strong>di</strong> “friulano” da Guinness:<br />

Rutârs, la Tor <strong>di</strong> Marcuart e il mulin <strong>di</strong><br />

Trus

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!