29.06.2013 Views

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

amoscello, virga, dalla ra<strong>di</strong>ce <strong>di</strong> Iesse 33 . Tali immagini sono tra<strong>di</strong>zionalmente<br />

interpretate come figurazione della generazione virginale del Cristo da parte <strong>di</strong><br />

Maria 34 , e ricorrono con elevata frequenza nei carmi della stessa Symphonia, in<br />

particolare in quelli de<strong>di</strong>cati alla Vergine, rappresentata appunto quale virga 35 .<br />

Dunque qui i profeti sono rappresentati come coloro che, grazie al dono<br />

dello Spirito Santo in loro infuso, poterono annunciare “il germogliare della luce<br />

<strong>di</strong>vina nel ramoscello”, cioè l‟Incarnazione, attraverso la quale il Figlio si fa<br />

uomo, e la conseguente Redenzione, prima che tali eventi fossero compiuti,<br />

quando erano cioè ancora umbra nella coscienza <strong>di</strong> Dio.<br />

que sola floruit – Il “fiorire” della virga come figurazione della nascita virginale<br />

del Cristo 36 è immagine ricorrente con elevata frequenza nella poesia liturgica 37 .<br />

L‟aggettivo sola, riferito alla virga, mira qui certamente a sottolineare<br />

l‟eccezionalità della concezione virginale 38 .<br />

cunctas eorum familias continebit ponesque eas in tabernacolo foederis coram testimonio ubi<br />

loquar ad te quem ex his elegero germinabit virga eius et cohibebo a me querimonias filiorum<br />

Israhel quibus contra vos murmurant […] sequenti <strong>di</strong>e regressus invenit germinasse virgam Aaron<br />

in domo Levi et turgentibus gemmis eruperant flores qui foliis <strong>di</strong>latatis in amigdalas deformati<br />

sunt».<br />

33<br />

Cfr. Is. 11,1-2: «Et egre<strong>di</strong>etur virga de ra<strong>di</strong>ce Iesse et flos de ra<strong>di</strong>ce eius ascendet et requiescet<br />

super eum spiritus Domini».<br />

34<br />

Cfr. ad es. HIER. in Is. 4, 11, 1, ll. 12-5: «Nos autem uirgam de ra<strong>di</strong>ce iesse sanctam mariam<br />

uirginem intellegamus, quae nullum habuit sibi fruticem cohaerentem; de qua et supra legimus:<br />

ecce uirgo concipiet et pariet filium. et florem dominum saluatorem, qui <strong>di</strong>cit in cantico<br />

canticorum: ego flos campi et lilium conuallium»; AMBR. patr. 4, 19, pag. 135, l. 14: «Ra<strong>di</strong>x<br />

familia Iudaeorum, uirga Maria, flos Mariae Christus»; ISID. expos. in num. 15, 18-19, col. 348, ll.<br />

24-40: «Virga autem Aaron, quae post siccitatem floruit, caro insinuatur Christi, quae postquam de<br />

Jesse ra<strong>di</strong>ce succisa est, vivacius mortificata reviviscit. Itaque virga post ari<strong>di</strong>tatem virescens<br />

Christus est post mortem resurgens. Ipsum enim virgam, ipsum florem intelligimus, ut in virga<br />

regnantis potentia, et in flore pulchritudo ejus monstretur. Unde et in Canticis canticorum idem<br />

<strong>di</strong>cit: Ego sum flos campi, et lilium convallium. Alii virgam hanc, quae sine humore florem<br />

protulit, Mariam virginem putant, quae sine coitu e<strong>di</strong><strong>di</strong>t Verbum Dei, de qua scriptum est: Exiet<br />

virga de ra<strong>di</strong>ce Jesse, et flos de ra<strong>di</strong>ce ejus ascendet, id est, Christus, qui futurae typum praeferens<br />

passionis, can<strong>di</strong>do fidei lumine et passionis sanguine purpurabat flos virginum, corona martyrum,<br />

gratia continentium».<br />

35<br />

Cfr. ad es. O frondens virga, v. 1, HILDEGARDIS BINGENSIS, Symphonia, 390; O uirga me<strong>di</strong>atrix,<br />

vv. 2.7, ibi, 394; O uiri<strong>di</strong>ssima uirga, vv. 1-3, ibi, 395; O uirga ac <strong>di</strong>adema, 1a-3a, ibi, 397-8; O tu<br />

suauissima uirga, vv. 1-2, ibi, 400; O tu illustrata, vv. 5-6.16-7, ibi, 403.<br />

36<br />

Cfr. supra.<br />

37<br />

Cfr. ad es. Virgo Israel decus, 3a, v. 3, AH 7, 116: «Florens virga»; Iuxta vatum oscula, 4, vv. 1-<br />

2, AH 53, 177: «Flos campi flagrans atque lilia | et florens virga»; Gaude Christi sponsa, 13, vv. 1-<br />

2, AH 54, 69: «Aridam fusa prece | virgam fecit florere»; Ave virgo gloriosa, 4a, v. 2, AH 10, 100:<br />

«Virga florem germinavit»; ADAM VON SANKT VIKTOR, In excelsis canitur, 5, v. 3: «Virga Iesse<br />

floruit».<br />

38<br />

Un‟attestazione dell‟aggettivo sola in un contesto simile, benché riferito non alla generazione<br />

del Cristo, bensì al dono delle virtù infuso nell‟uomo attraverso lo Spirito (cfr. infra), la si ritrova<br />

84

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!