29.06.2013 Views

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

edentivo è appunto fondamento dell‟ispirazione nel genere umano delle virtù che<br />

ne costituiscono l‟ornatus 63 .<br />

magna onera remittens – Qui il riferimento risulta essere fuor <strong>di</strong> dubbio in primo<br />

luogo ancora alla facoltà, accordata ai sacerdoti, <strong>di</strong> assolvere dai peccati:<br />

l‟ipotesto principe in questo senso – il collegamento al quale è dato in particolare<br />

dall‟utilizzo del verbo remitto – è certamente un passo del Vangelo giovanneo, in<br />

cui viene descritto il Cristo, dopo la Passione, elargire ai <strong>di</strong>scepoli il dono dello<br />

Spirito, investendoli del compito <strong>di</strong> <strong>di</strong>ffondere il Suo messaggio, e della facoltà <strong>di</strong><br />

rimettere i peccati 64 .<br />

Tuttavia, l‟immagine dei magna onera, che ad un primo livello <strong>di</strong> lettura<br />

va intesa come riferita ai peccati assolti dal sacerdote, esprime tra<strong>di</strong>zionalmente<br />

un altro tipo <strong>di</strong> concetto: già in Lattanzio, e, qualche secolo più tar<strong>di</strong>, in Gregorio<br />

Magno, i magna onera sono i beni materiali, il cui possesso costituisce un grave<br />

impe<strong>di</strong>mento per poter intraprendere la strada della salvezza 65 . In una delle sue<br />

lettere, Hildegard riprende tale concetto in modo leggermente <strong>di</strong>fferente,<br />

descrivendo chi, avendo scelto una vita spirituale, sceglie <strong>di</strong> occuparsi anche <strong>di</strong><br />

questioni mondane, come un asino che, essendosi caricato <strong>di</strong> un peso eccessivo,<br />

appunto, magna onera, non può che finire per crollare 66 . Dunque, in tal caso l‟atto<br />

63<br />

Per il Cristo come ispiratore ed exemplum delle virtù, e per l‟immagine dell‟ornatus virtutum,<br />

cfr. supra, comm. vv. 4-7.<br />

64<br />

Cfr. Io. 20, 22-3: «Hoc cum <strong>di</strong>xisset insuflavit et <strong>di</strong>cit eis accipite Spiritum Sanctum quorum<br />

remiseritis peccata remittuntur eis quorum retinueris detenta sunt».<br />

65<br />

Cfr. ad es. LACT. inst. 7, 1, 20, pag. 585, ll. 3-8: «Uirtutis autem uia non capit magna onera<br />

gestantes: angustus admodum trames est per quem iustitia hominem deducit in caelum, hunc<br />

tenere non potest nisi qui fuerit expe<strong>di</strong>tus ac nudus. nam isti locupletes multis et ingentibus<br />

sarcinis onerati per uiam mortis incedunt, quae latissima est, quoniam late per<strong>di</strong>tio dominatur»;<br />

GREG. M. moral. 31, 13, ll. 40-2: «Perfectus igitur christianus quomodo debet res terrenas<br />

iurgando defendere, quas non praecipitur possidere? Itaque cum res proprias amittimus, si perfecte<br />

deum sequimur, in huius uitae itinere a magno onere leuigati sumus».<br />

66<br />

Cfr. Ep. Hild. 84R, ll. 276-9: «Sed in stultitiam asini se inuoluunt, qui magnis oneribus se<br />

onerari patitur quousque sub eodem onere succumbit, quoniam iugum spiritalis uite et<br />

sollicitu<strong>di</strong>nem seculi habere uolunt, sed in ipsis stare non possunt, et idcirco ut asinus cadunt».<br />

Cfr. inoltre Scivias, 2, 5, 40, ll. 1232-8, dove come magna onera è rappresentata la scelta della<br />

continenza e del <strong>di</strong>stacco dal mondo, che si conviene agli spiritales e che, una volta intrapresa, non<br />

va in alcun modo <strong>di</strong>sattesa: «Quapropter, o stulti et plus quam stulti, ut quid uobis tam magna<br />

onera imponitis quod putatis uobis tam facile esse quod carnalem uoluntatem uestram<br />

deseratis? Nam per legem quae uobis ex praeceptis meis data est ad hoc non cogimini ut saeculum<br />

relinquatis, nisi prius per multos labores ita exerceamini ut carnalibus desideriis quae in uobis sunt<br />

frenum imponere possitis».<br />

361

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!