29.06.2013 Views

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

patria celeste 54 . Anche Hildegard mostra <strong>di</strong> intendere la peregrinatio in tal senso:<br />

la con<strong>di</strong>zione <strong>di</strong> peregrinus, cui il genere umano è stato condannato in<br />

conseguenza del peccato originale, deve spingere il fedele a praticare il totale<br />

<strong>di</strong>stacco da un mondo terreno rispetto al quale è totalmente estraneo 55 .<br />

Le immagini dei vv. 6-7 mostrano dunque <strong>di</strong> poter essere lette, insieme<br />

con il v. 5, come parti della medesima struttura simbolica; così come l‟homo del<br />

verso precedente allude in contemporanea sia all‟Incarnazione, sia al sorgere<br />

dell‟uomo redento in Cristo, allo stesso modo dall‟incrocio chiasmatico tra i<br />

quattro elementi solvens, stringens, pigros e peregrinos scaturiscono due livelli <strong>di</strong><br />

significato: se solvens e stringens costituiscono un chiaro richiamo alla potestà <strong>di</strong><br />

condannare o assolvere i peccati accordata al sacerdote la cui condotta sia<br />

rispondente al rinnovato modello <strong>di</strong> umanità offerto nel Figlio incarnato, d‟altro<br />

canto solvere e peregrinos evocano ancora la salvezza e la Redenzione del genere<br />

umano, laddove stringens e pigros sembrano poter essere letti insieme invece in<br />

senso morale, interpretando stringere nel senso <strong>di</strong> cogere, “costringere, indurre”, e<br />

dunque come “spronare, spingere, pungolare coloro che sono lenti a camminare<br />

lungo la via della salvezza”.<br />

54 Cfr. ad es. 2Cor. 5,6: «Au<strong>di</strong>entes igitur semper et scientes quoniam dum sumus in corpore<br />

peregrinamur a Domino»; Heb. 11,13: «Iuxta fidem defuncti sunt omnes isti non acceptis<br />

repromissionibus sed a longe eas aspicientes et salutantes et confitentes quia peregrini et hospites<br />

sunt supra terram».<br />

55 Cfr. ad es. Scivias, 1, 4, 30, ll. 899-903: «Homo uoluptati carnis suae hoc modo resistat, ne in<br />

delicias huius mun<strong>di</strong> <strong>di</strong>ffluat, nec etiam tam secure uiuat quasi in propria domo sua maneat,<br />

quoniam peregrinus est, quia pater ipsius eum exspectat, si ad ipsum re<strong>di</strong>re uelit ubi eum esse<br />

nouit»; LDO, 1, 4, 88, ll. 66-71: «Terra enim, quę pre nimio frigore et estu inhabitabilis est,<br />

designat quod homo, qui propter expulsionem Adę paruum locum habitabilis terrę ut peregrinus<br />

inhabitat, inter prelia et bella peccatorum et penitentię numquam securitatem habere possit;<br />

quoniam in lacrimabili exilio plenum gau<strong>di</strong>um celestis patrię uidere non potest, nisi quod illuc a<br />

longe in umbra fidei ten<strong>di</strong>t»; 3, 5, 20, ll. 37-42: «Sed et tunc iusti gaudebunt ad terram<br />

repromissionis tendentes ac spem eterni premii expectantes; et tamen pleniter non letabuntur, quia<br />

futurum iu<strong>di</strong>cium adesse uidebunt; et hoc in similitu<strong>di</strong>ne peregrinorum facient, qui ad patriam<br />

suam tendunt, plenum gau<strong>di</strong>um non habentium, cum adhuc in peregrinatione sunt»; Ep. Hild. 194,<br />

ll. 41-6: «Sed bestie siluarum in<strong>di</strong>cant quod hi qui seculo renuntiauerunt seculum cum omnibus<br />

pompis abiciant et quod sicut hospites et peregrini illi sint, ita ut, quemadmodum bestie, ita<br />

homines sic ipsi omnem consuetu<strong>di</strong>nem et omne consortium seculi fugiant, uelut ueri eremite<br />

fecerunt qui se seculo clauserunt, ne mors per fenestras oculorum suorum intraret».<br />

358

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!