29.06.2013 Views

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

vv. 4-5: in maximis-emptione<br />

Analogamente a quanto accade nei versi precedenti, qui Hildegard si riferisce alla<br />

beatitu<strong>di</strong>ne celeste <strong>di</strong> cui godono i martiri, figure del Redentore – in virtù del cui<br />

sacrificio il genere umano tutto è riscattato dal peccato – in termini che tuttavia<br />

alludono al contempo alla medesima beatitu<strong>di</strong>ne accordata ai virtuosi, e in<br />

particolare ai continenti e ai vergini, schiera eletta tra i redenti, che perseguono<br />

l‟imitatio del Cristo preservando la propria castità.<br />

in maximis gau<strong>di</strong>is – L‟espressione maximum gau<strong>di</strong>um o maxima gau<strong>di</strong>a –<br />

attestata già nella letteratura latina <strong>di</strong> età classica 19 – ricorre spesso nella poesia <strong>di</strong><br />

ispirazione cristiana, in riferimento alla con<strong>di</strong>zione <strong>di</strong> beatitu<strong>di</strong>ne eterna <strong>di</strong> cui i<br />

salvati in Cristo godranno, insieme con le schiere angeliche, nel Regno dei cieli 20 .<br />

L‟immagine del maximum gau<strong>di</strong>um o dei maxima gau<strong>di</strong>a è intesa in senso<br />

analogo in alcuni luoghi della medesima opera hildegar<strong>di</strong>ana 21 .<br />

redolentibus et sudantibus – Il verbo redolere è frequentemente usato, da<br />

Gregorio Magno in poi, a proposito delle virtù allegoricamente rappresentate quali<br />

19 Cfr. ad es. SALL. Hist. 1, 67; CIC. Phil. 10,1; PLIN. epist. 4,19,1.<br />

20 Per le opere in prosa, cfr. ad es. HIL. in Matth. 18, 6, pag. 180, ll. 7-13: «Sed in unius Adae<br />

errore omne hominum genus aberrauit; ergo nonaginta nouem non errantes multitudo angelorum<br />

caelestium opinanda est, quibus in caelo est laetitia et cura salutis humanae. Igitur et quaerens<br />

hominem Christus est et nonaginta nouem relicti caelestis gloriae multitudo est, cui cum maximo<br />

gau<strong>di</strong>o errans homo in Domini corpore est relatus». Per la poesia, cfr. ad es. Magna laudum<br />

hymnorumque, 6a-b, AH 9, 121: «Nunc perenniter | ad<strong>di</strong>tus can<strong>di</strong><strong>di</strong>s | vitae pascuis, | Quibus<br />

gau<strong>di</strong>a | redolent maxima | cuncta per saecula»; Exsulta coelum et laetare, 6a, AH 9, 182: «Per<br />

quam maxima | tibi gau<strong>di</strong>a | venient summa | et tripu<strong>di</strong>a | atque multa | gaudebit jucunda | populi<br />

turma | Christiana»; Benignitatis spiritu, 4, AH 11, 88: «Adeptus est quam maxima | Hic ter beatus<br />

gau<strong>di</strong>a, | Nos nostra solvens debita | Reddat supernis civibus»; Voce praecelsa laudes, 14-5, AH<br />

53, 334: «Ipsius gloria | nunc et meritis angelica | Legio maxima | gratulans recolit gau<strong>di</strong>a».<br />

21 Cfr. ad es. Scivias, 1, 6, 11, ll. 229-32, dove vengono descritti le acies angelorum cantare i<br />

maxima gau<strong>di</strong>a procurategli dai miracoli operati da Dio attraverso i santi: «Quia beati spiritus in<br />

uirtute Dei maxima gau<strong>di</strong>a in inenarrabilis sonis per opera miraculorum illorum in caelestibus<br />

proferunt quae Deus in sanctis suis perficit, per quae ipsi Deum gloriosissime magnificant […]»;<br />

LVM 6, 4, ll. 21-30, dove Hildegard annuncia come in particolare le animae iustorum siano<br />

destinate, maxima gloria et maximo gau<strong>di</strong>o, ad accedere al Regno celeste: «Vnde et in sinistro<br />

femore suo unicornis apparet: quoniam qui in sancta humanitate <strong>di</strong>abolo restitit, et qui illum gla<strong>di</strong>o<br />

castitatis prostrauit, scilicet Filius Dei, in forma hominis ueniet; qui genua eius lambens, id est<br />

iu<strong>di</strong>cialem potestatem a Deo Patre accipiens, clamat totum mundum per ignem expurgandum, ac in<br />

alienum modum renouandum, et etiam peruersitatem hominum iu<strong>di</strong>cio suo examinandam, atque<br />

sanctitatem in bonis et rectis operibus in homine ad perfectionem ducendam, ita quod anime<br />

iustorum maxima gloria et maximo gau<strong>di</strong>o ad beatitu<strong>di</strong>nem eterne uite tunc transibunt».<br />

326

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!