29.06.2013 Views

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

attraverso la formula beati qui… tipica in particolare dei libri sapienziali e più<br />

volte ripresa nel NT 13 , vengono definiti, per l‟appunto, “beati”, coloro che “lavano<br />

le loro vesti” 14 (lavant stolas suas), poiché avranno accesso alla Gerusalemme<br />

celeste e alla vita eterna 15 . Tale schiera <strong>di</strong> coloro che lavano e purificano le<br />

proprie vesti nel sangue dell‟Agnello (in sanguine Agni), quale appare in un altro<br />

luogo del libro profetico neotestamentario 16 , è tra<strong>di</strong>zionalmente in<strong>di</strong>cata proprio<br />

come figura dei martiri 17 : è dunque possibile che qui Hildegard, attraverso i<br />

richiami al sanguis (in effusione sanguinis vestri, v. 2) e alla beatitudo, alluda<br />

appunto a tale immagine apocalittica. D‟altronde, la beatitudo accordata alla<br />

schiera dei lavantes stolas suas nel passo dell‟Apocalisse citato supra è inoltre<br />

intesa moralmente e anagogicamente, da Ambrogio in poi, come la beatitu<strong>di</strong>ne<br />

riservata nei cieli a coloro che in vita mantengono la propria anima e le proprie<br />

azioni monde dal peccato 18 .<br />

13<br />

Cfr. ad es. Ps. 2,13; 31,1; 83,5; 105,3; 118,1-2; 127,1; Prov. 8,32; Eccli. 48,11; Is. 32,20; Mt.<br />

5,3-11; Lc. 6,20-2; 11,28; Io. 20,29; Apoc. 14,13; 19,9; 22,14.<br />

14<br />

La traduzione virgolettata è <strong>di</strong> G. Bonaccosi, cfr. Apoc 22,14.<br />

15<br />

Cfr. Apoc. 22,14-5: «Beati qui lavant stolas suas ut sit potestas eorum in ligno vitae et portis<br />

intrent in civitatem foris canes et venefici et inpu<strong>di</strong>ci et homicidae et idolis servientes et omnis qui<br />

amat et facit mendacium».<br />

16<br />

Cfr. Apoc. 7,13-5, cit. in O victoriosissimi triumphatores, comm. vv. 5-8, n. 19.<br />

17<br />

Cfr. ibi, comm. vv. 5-8.<br />

18<br />

Cfr. ad es. AMBR. in psalm. 37, 55, 3, pag. 180, ll. 18-25: «Bonae triumphalium uulnerum<br />

cicatrices, quibus uictores huius terreni proelii gloriantur: quanto inlustriora uulnera, quae pro fide<br />

et nominis tui gloria uidentur excepta! ista est cicatrix quae caelum aperit, regnum adquirit,<br />

inmortalitatem inuenit. haec est ergo, fratres, cicatrix beata, quoniam beati qui lauerunt stolas suas<br />

in sanguine suo. sic coepit stola esse gloriae caro mortis, in qua et Paulus ante periclitabatur<br />

electus dei, nisi petisset se liberari de corpore mortis huius, ut legimus»; BEDA, De tabernaculo, 1,<br />

ll. 806-11: «Anagoge, id est ad superiora ducens locutio, est quae de praemiis futuris et ea quae in<br />

caelis est uita futura siue mysticis seu apertis sermonibus <strong>di</strong>sputat, apertis scilicet ut, beati mundo<br />

corde quoniam ipsi deum uidebunt, mysticis uero ut, beati qui lauant stolas suas ut sit potestas<br />

eorum in ligno uitae et per portas intrent in ciuitatem, quod est patenter <strong>di</strong>cere, beati qui mundant<br />

cogitationes et actus ut potestatem habeant uiden<strong>di</strong> dominum iesum qui ait, ego sum uia et ueritas<br />

et uita, et per doctrinam atque exempla praecedentium patrum intrent in regnum caelorum»;<br />

AMBROSIUS AUTPERTUS, Expositio in Apocalypsin, 10, 22, 14, ll. 3-5: «Quid est enim stolas<br />

lauare, nisi coti<strong>di</strong>anis lamentis uitae innocentiam, quae aut sponte, aut contra uotum ipsa<br />

corruptione carnali, quamuis uel mo<strong>di</strong>ce uel multum, inquinatur, <strong>di</strong>luere?». Cfr. inoltre RUPERTUS<br />

TUITIENSIS, Commentarium in Apocalypsim Iohannis apostoli, 12, 22, col. 1211, ll. 57sqq., che<br />

in<strong>di</strong>ca in particolare la castitas quale virtù attraverso la quale giungere a tale beatitudo: «Nimirum<br />

quia nuptiae agni et sanctae ciuitatis hierusalem de quibus hactenus splen<strong>di</strong>dae demonstratae sunt<br />

nuptiae sunt sanctitatis et ut supra <strong>di</strong>ctum est non intrabit illuc coinquinatum aliquid soli illi beati<br />

sunt qui lauant stolas suas ut habeant uestem nuptialem maxime ut sint lumbi eorum praecincti id<br />

est ornatum habeant castitatis non intentione lau<strong>di</strong>s humanae sed pro illa exspectatione ut sit<br />

potestas eorum in ligno uitae id est ut frui possint uere uitali summae <strong>di</strong>uinitatis uisione quo<br />

intratur per portas iustitiae quae sunt portae sanctae ciuitatis».<br />

325

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!