29.06.2013 Views

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

saluberrima pigmenta della dottrina, e le cui caratteristiche precipue è opportuno<br />

siano la castitas e l‟integritas 169 .<br />

v. 15: prebe a<strong>di</strong>utorium peregrinis<br />

Qui il refrain mi sembra sostanzialmente pleonastico dal punto <strong>di</strong> vista<br />

concettuale, e precipuamente legato all‟uso liturgico del carme.<br />

169 A tale proposito cfr. soprattutto Scivias, 2, 5, 1, ll. 203sqq.: «Quapropter eandem doctrinam<br />

subsequuntur pigmentarii, habentes similitu<strong>di</strong>nem sacerdotum legalis testimonii, qui sub lege<br />

circumcisionis positi erant, interiori cibo enutrire populos; unde etiam apostoli or<strong>di</strong>nes illos<br />

eligebant, cum quibus ecclesiam superna inspiratione exornabant. Quid est hoc? Nam sequaces<br />

eorum in uice ipsorum saluberrima pigmenta gestantes fideliter plateas et uillas et ciuitates atque<br />

alia loca regionum et terrarum pertranseunt, et populo <strong>di</strong>uinam legem annuntiant. Ipsi enim sunt<br />

exquisiti patres et <strong>di</strong>spensatores ad ecclesiasticam <strong>di</strong>sciplinam omni populo in doctrina sua<br />

proferendum et ei ad cibum uitae <strong>di</strong>spensandum, ita quod etiam se tales in uita sua exhibeant ne<br />

oues meae in operibus eorum offendantur, sed ut recte post ipsos gra<strong>di</strong>antur; quia ipsi hoc officium<br />

habent ut aperte cibum uitae populo subministrent et ut unicuique fidelia officia <strong>di</strong>screte or<strong>di</strong>nent,<br />

semetipsos etiam ita constringentes ne carnalem copulam appetant; quoniam spiritalem escam<br />

credentibus praebere et quia etiam immaculatum sacrificium Deo offerre debent, ut in innocente<br />

Abel praefigurabatur, sicut de ipso scriptum est»; ibi, 2, ll. 228sqq.: «Quomodo? Quia Abel in sua<br />

integritate obtulit Deo intentionem uoluntatis suae et plenum officium eiusdem uoluntatis, cum<br />

cogitauit in corde suo illi offerre primum germen quod in substantia sua habuit et cum illud etiam<br />

perfecto opere compleuit, ita uidelicet summum Patrem honorans ei que debitam reuerentiam<br />

exhibens. Vnde etiam sicut idem Abel gregi suo praefuit, et ut eum pascens custo<strong>di</strong>uit, et ut etiam<br />

simplici deuotione Deo obtulit de primis emissionibus eius ac de pinguibus nutrimentis earundem<br />

emissionum, ita etiam prae<strong>di</strong>cti pigmentarii, qui filiis ecclesiae id est ouibus Christi ipsius<br />

<strong>di</strong>spensatione ad pascendum eos praelati sunt, ipsos in uerbis doctrinae ecclesiasticae <strong>di</strong>sciplinae<br />

fideliter nutriant, et eos ab insi<strong>di</strong>is antiqui insi<strong>di</strong>atoris fortiter muniant, ac etiam sincera<br />

consideratione inspectori omnium aliquas donationes ex eis offerant. […] Sed unde hoc fuit, quod<br />

idem Abel Deum tam deuote coluit? Videlicet castitas integritatis eum ad tantam deuotionem<br />

impulerat». L‟immagine dell‟hortus da cui scaturiscono i pigmenta delle virtù, e quella del<br />

religioso quale “profumiere” sembrano essere legate tra loro in alcuni passi delle lettere <strong>di</strong><br />

Hildegard, in cui i pigmentarii sono descritti curare, ripulire ed irrigare un hortus che<br />

probabilmente si identifica con la comunità ecclesiale, cfr. ad es. Ep. Hild. 84R, ll. 208-13: «Nunc<br />

uos, magistri, supra<strong>di</strong>ctos homines, scilicet conuersos, in or<strong>di</strong>ne uestro corripite et corrigite, quia<br />

plurima pars eorum nec in <strong>di</strong>e nec in nocte operatur, quoniam nec Deo nec seculo ad perfectum<br />

seruiunt, et eos ab ignorantia ista excitate uelut bonus pigmentarius hortum suum ab inutilibus<br />

herbis purgat, in uobismetipsis autem secundum or<strong>di</strong>nem uestrum preuidentes et iuste intelligentes<br />

ne iniuste iu<strong>di</strong>cetis»; 144R, ll. 53sqq.: «Ergo pastoralem curam non relinque, quia pigmentarius<br />

qui irriguum et bene olentem hortum habet, uideat ut hortus ipsius utilitatem fructuum afferat, ut<br />

non deficiat».<br />

290

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!