29.06.2013 Views

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

Cum mystica obscuritate - FedOA - Università degli Studi di Napoli ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

vv. 11-2: Tu enim auxisti-tuis<br />

Qui praecessores va a mio parere inteso in due sensi: da un lato, i “predecessori”<br />

<strong>di</strong> Giovanni possono essere certo identificati con gli apostoli, che come il<br />

de<strong>di</strong>catario del carme auxerunt pluviam, “fecero sì che la pioggia aumentasse”,<br />

laddove pluvia è immagine per la dottrina e il Verbo <strong>di</strong>vino – non senza un<br />

riferimento all‟acqua battesimale attraverso cui viene sancita l‟appartenenza del<br />

fedele alla comunità ecclesiale: dunque pre<strong>di</strong>carono e <strong>di</strong>ffusero la fede<br />

cristiana 140 . D‟altronde, per praecessores tui qui vanno intesi in altro senso non i<br />

“predecessori” <strong>di</strong> Giovanni, bensì i praesules, i “superiori”, anche nel senso <strong>di</strong><br />

“vescovi”, che informano, così come il <strong>di</strong>scepolo pre<strong>di</strong>letto <strong>di</strong> Gesù – dunque in<br />

questo senso: tui – la propria vita e la propria fede alla continenza e all‟umiltà, e<br />

per questo motivo assurgono a modello e guida della comunità ecclesiale tutta,<br />

favorendo la <strong>di</strong>cesa della pluvia, immagine da intendersi stavolta come<br />

figurazione dell‟elargizione dei doni dello Spirito santo, e nello specifico, a livello<br />

microcosmico e in senso tropologico, dell‟infusio nel singolo animo del soffio<br />

<strong>di</strong>vino costituente il principio del retto pensare ed agire che conduce il fedele alla<br />

salvezza.<br />

tu-pluviam – L‟immagine della “pioggia”, pluvia, quale appare in <strong>di</strong>versi luoghi<br />

scritturali vetero- e neotestamentari 141 , può essere intesa come figurazione: sia del<br />

Verbo e della dottrina donata da Dio e <strong>di</strong>ffusa attraverso la pre<strong>di</strong>cazione 142 ; sia<br />

140 Questa è l‟interpretazione proposta per questi versi sia da WALTER 1969, 235-6, sia dalla<br />

Newman, cfr. SAINT HILDEGARD OF BINGEN, Symphonia, comm. 288.<br />

141 Cfr. ad es. Deut. 32,2: «Concrescat in pluvia doctrina mea fluat ut ros eloquium meum quasi<br />

imber super herbam et quasi stillae super gramina»; 2Reg. 1,21: «Montes Gelboe nec ros nec<br />

pluviae veniant super vos»; Iob. 5,10: «Qui dat pluviam super faciem terrae et inrigat aquis<br />

universa»; 38,28: «Quis est pluviae pater vel quis genuit stillas roris»; Ps. 67,10: «Pluviam<br />

voluntariam segregabis Deus haere<strong>di</strong>tati tuae et infirmata est tu vero perfecisti eam»; 146,8: «Qui<br />

operit caelum nubibus et parat terrae pluviam»; Ier. 5,24: «Et non <strong>di</strong>xerunt in corde suo metuamus<br />

Dominum Deum nostrum qui dat nobis pluviam temporaneam et serotinam in tempore suo<br />

plenitu<strong>di</strong>nem annuae messis custo<strong>di</strong>entem nobis»; Mt. 5,45: «Ut sitis filii Patris vestri qui in caelis<br />

est qui solem suum oriri facit super bonos et malos et pluit super iustos et iniustos».<br />

142 Cfr. ad es. RUFIN. Orig. in lev. 16, par. 2, pag. 494, l. 20 - pag. 495 l. 18: «Quae ergo sit ista<br />

“pluvia”, ipse nos Moyses horum legislator edoceat. Ipse enim <strong>di</strong>cit in Deuteronomio: “attende,<br />

coelum, et loquar, et au<strong>di</strong>at terra verba ex ore meo; exspectatur sicut pluvia eloquium meum”.<br />

Numquid mea verba sunt ista? Numquid rhetoricis argumentis sensum <strong>di</strong>vinae legis violenter<br />

inflectimus? Nonne Moyses est, qui <strong>di</strong>cit “pluviam” esse, quod loquitur? “Exspectetur” inquit<br />

“sicut pluvia eloquium meum, et descendant sicut ros verba mea, sicut imber super gramen, et<br />

sicut nix super foenum”. Intende <strong>di</strong>ligenter, au<strong>di</strong>tor, ne putes nos vim facere Scripturae <strong>di</strong>vinae,<br />

278

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!