Brucia Troia - Lettere e filosofia
Brucia Troia - Lettere e filosofia
Brucia Troia - Lettere e filosofia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
I) Ad Petron. 88<br />
1) Plat. leg. VIII,831 c-e<br />
“Ateniese [La causa dell’allontanamento dai doveri pubblici e dai doveri militari in particolare] è<br />
l’amore per le ricchezze, che occupa tutto il tempo, impedendo a ognuno di curarsi d’altro che delle<br />
proprie sostanze: tutta l’anima di ogni cittadino, restando sospesa ad esse, non può mai curarsi di<br />
altro che del guadagno quotidiano […]. Questa è una delle cause per cui i cittadini non vogliono<br />
dedicarsi né a questo [scil. l’esercizio delle attività militari], né ad alcun altro esercizio nobile e<br />
bello: per la brama dell’oro e dell’argento ogni uomo è pronto ad assoggettarsi a qualunque<br />
mestiere, a ricorrere a qualunque mezzo, onesto o disonesto, pur di arricchirsi, e a fare azioni lecite<br />
o illecite e persino disonorevoli, senza alcuna ripugnanza, purché esse gli procurino, come a una<br />
bestia, la possibilità di mangiare e di bere finché voglia e di abbandonarsi ai piaceri sessuali fino<br />
alla sazietà” [trad. a cura di A. Cassarà].<br />
2) Cic. Tusc. 2,5<br />
Oratorum quidem laus ita ducta ab humili venit ad summum, ut iam, quod natura fert in omnibus<br />
fere rebus, senescat brevique tempore ad nihilum ventura videatur.<br />
3) Sall. Cat. 10,3<br />
Igitur primo pecuniae, deinde imperi cupido crevit; ea quasi materies omnium malorum fuere.<br />
Namque avaritia fidem, probitatem ceterasque artis bonas subvortit; pro his superbiam,<br />
crudelitatem, deos neglegere, omnia venalia habere edocuit.<br />
4) Vitruv. 7,5,2-4<br />
2. nonnulli loci item signorum megalographiam habent et deorum simulacra seu fabularum<br />
dispositas explicationes, non minus troianas pugnas seu Ulixis errationes per topia, cetera que,<br />
quae sunt eorum similibus rationibus ab rerum natura procreata. 3. sed haec, quae ex veris rebus<br />
exempla sumebantur, nunc iniquis moribus inprobantur. nam pinguntur tectoriis monstra potius<br />
quam ex rebus finitis imagines certae: pro columnis enim struuntur calami striati cum crispis foliis<br />
et volutis, pro fastigiis appagineculi, item candelabra aedicularum sustinentia figuras, supra<br />
fastigia eorum surgentes ex radicibus cum volutis teneri flores habentes in se sine ratione sedentia<br />
sigilla, non minus coliculi dimidiata habentes sigilla alia humanis, alia bestiarum capitibus. 4. haec<br />
autem nec sunt nec fieri possunt nec fuerunt. [...] at haec falsa videntes homines non reprehendunt<br />
sed delectantur, neque animadvertunt, si quid eorum fieri potest necne. ergo ita novi mores<br />
coegerunt, uti inertiae mali iudices convincerent artium virtutes; iudiciis autem infirmis obscuratae<br />
mentes non valent probare, quod potest esse cum auctoritate et ratione decoris.<br />
5) Pseudo-Longino 44,1 sgg.<br />
“1. Mi chiedo con meraviglia – io come molti altri – come mai non nascono più, al nostro tempo,<br />
[…] ingegni sublimi. Assai esiguo, infatti, è, in generale, il numero degli oratori […]. 6. La sete di<br />
denaro [filocrhmativa], di cui tutti siamo già insaziabilmente malati, e la voglia di piaceri<br />
[filohdoniva] ci rendono schiavi, o piuttosto, come alcuni direbbero, anche i costumi sprofondano<br />
insieme con gli uomini: l’avidità di denaro, infatti, è una malattia che ci rende meschini e la ricerca<br />
dei piaceri ci fa assai ignobili. Per quanto mi sforzi di pensarci, non riesco a capire come mai sia<br />
possibile che coloro che amano le smisurate ricchezze e che addirittura le adorano possano opporsi<br />
ai mali che sono inseparabili dalle ricchezze e che s’introducono nelle nostre anime”.<br />
6) Plin. nat. 14,2-5<br />
4. […] avaritiae tantum artes coluntur. antea inclusis gentium imperiis intra ipsas adeo que et<br />
ingeniis, quadam sterilitate fortunae necesse erat animi bona exercere, reges que innumeri honore<br />
artium colebantur et in ostentatione has praeferebant opes, inmortalitatem sibi per illas prorogari<br />
arbitrantes. […] 5 posteris laxitas mundi et rerum amplitudo damno fuit. postquam senator censu<br />
5