Vincoli parentali e divieti matrimoniali - Università di Palermo
Vincoli parentali e divieti matrimoniali - Università di Palermo
Vincoli parentali e divieti matrimoniali - Università di Palermo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
A. Cusmà Piccione, <strong>Vincoli</strong> <strong>parentali</strong> e <strong><strong>di</strong>vieti</strong> <strong>matrimoniali</strong> [p. 189-278]<br />
or<strong>di</strong>ne a questo problema, assunto un’autonoma iniziativa, si trae<br />
infine da un ampio squarcio del paragrafo 108 del Libro Siro-Romano<br />
<strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto:<br />
Praecipiunt ne quis uxorem fratris sui sumat uxorem neve uxor<br />
quae vidua facta est sit uxor fratri viri sui neve vir cuius mortua est uxor<br />
sumat sibi uxorem sororem uxoris suae, ut aliquis <strong>di</strong>ceret: duas sorores.<br />
Haec vero definierunt propter eventus malos qui evenerunt a<br />
pluribus qui <strong>di</strong>ssoluti erant in cupi<strong>di</strong>tate, id est autem, ille qui amabat<br />
uxorem fratris sui, fuerunt duo illi contra maritum eius et occiderunt<br />
eum; amavit quoque uxor fratrem viri sui et fuerunt ambo contra et<br />
occiderunt virum eius; amavit rursus vir sororem uxoris suae et fuerunt<br />
ambo contra et occiderunt uxorem viri o<strong>di</strong>o; amavit rursus uxor virum<br />
sororis suae et occiderunt sororem eius. Propter hanc malitiam inrita<br />
fecerunt coniugia huiusmo<strong>di</strong> ... 204<br />
Per l’ignoto redattore dell’opera, 205 206<br />
i<br />
proclamarono<br />
—————————<br />
204<br />
FIRA, II, Firenze 1968, 790 s. Nella recentissima e<strong>di</strong>zione critica del Libro Siro-<br />
Romano <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto pubblicata da W. SELB e H. KAUFHOLD, Das Syrisch-Römische Rechtsbuch,<br />
I. Einleitung, II. Texte und Übersetzungen, III. Kommentar, Wien 2002, il<br />
paragrafo corrispondente è il 98a (cfr. op. ult. cit., II, 136 s.).<br />
205<br />
Com’è noto, il Libro Siro-Romano <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto è una compilazione mista <strong>di</strong> leges e<br />
iura, conosciuta in una versione in lingua siriaca del secolo VIII, ricavata da un originale<br />
testo greco a noi non pervenuto. L’ipotesi maggiormente accre<strong>di</strong>tata in dottrina (prospettata,<br />
nella sua formulazione originaria, da C. A. NALLINO, del quale cfr. soprattutto<br />
Sul Libro Siro-Romano e sul presunto <strong>di</strong>ritto siriaco, in Stu<strong>di</strong> Bonfante, I, Milano 1930, 203<br />
ss.), circa la collocazione spazio-temporale e lo scopo dell’originaria versione greca<br />
dell’opera, si fonda sull’assunto che si trattasse <strong>di</strong> un manuale elementare destinato agli<br />
studenti del primo anno delle scuole <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto, redatto in una provincia orientale dell’Impero<br />
in un arco temporale che va dal 476 al 480 d.C. Su questi problemi, cfr., tra gli altri:<br />
E. VOLTERRA, Un’ipotesi intorno all’originale greco del Libro Siro-Romano <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto, in<br />
Rend. Acc. Naz. Lin. 8, 1953, 21 ss. (= Scritti giuri<strong>di</strong>ci, IV, Napoli 1993, 449 ss.); ID., Il<br />
Libro Siro-Romano nelle recenti ricerche, in Atti Conv. internaz. sul tema: L’Oriente<br />
cristiano nella storia della civiltà, Roma 1964, 297 ss. (= Scritti giuri<strong>di</strong>ci, V, Napoli 1993,<br />
43 ss.); W. SELB, Zur Bedeutung des syrisch-römischen Rechtsbuches, München 1964; R.<br />
YARON, Syro-romana, in IURA 17, 1966, 114 ss.; G. L. FALCHI, Sull’origine delle due<br />
classi <strong>di</strong> manoscritti del Libro Siro-Romano <strong>di</strong> Diritto, in SDHI 58, 1992, 143 ss.; W.<br />
SELB-H. KAUFHOLD, Das Syrisch-Römische Rechtsbuch, I, cit., 27 ss.; ID., La successione dei<br />
legittimari e dei riservatari nel Libro Siro Romano <strong>di</strong> Diritto, in AARC, XVI, Napoli 2007,<br />
179 ss.; GORIA, Un’ipotesi sulla destinazione <strong>di</strong>dattica del Libro Siro-Romano <strong>di</strong> Diritto, in<br />
AARC, XVI, cit., 153 ss., che, a proposito della funzione della raccolta, propende per<br />
l’estraneità del Libro Siro-Romano alla <strong>di</strong>dattica accedemica, come almeno ricostruibile<br />
AUPA 55/2012 265