19.06.2013 Views

Vincoli parentali e divieti matrimoniali - Università di Palermo

Vincoli parentali e divieti matrimoniali - Università di Palermo

Vincoli parentali e divieti matrimoniali - Università di Palermo

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

A. Cusmà Piccione, <strong>Vincoli</strong> <strong>parentali</strong> e <strong><strong>di</strong>vieti</strong> <strong>matrimoniali</strong> [p. 189-278]<br />

or<strong>di</strong>ne a questo problema, assunto un’autonoma iniziativa, si trae<br />

infine da un ampio squarcio del paragrafo 108 del Libro Siro-Romano<br />

<strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto:<br />

Praecipiunt ne quis uxorem fratris sui sumat uxorem neve uxor<br />

quae vidua facta est sit uxor fratri viri sui neve vir cuius mortua est uxor<br />

sumat sibi uxorem sororem uxoris suae, ut aliquis <strong>di</strong>ceret: duas sorores.<br />

Haec vero definierunt propter eventus malos qui evenerunt a<br />

pluribus qui <strong>di</strong>ssoluti erant in cupi<strong>di</strong>tate, id est autem, ille qui amabat<br />

uxorem fratris sui, fuerunt duo illi contra maritum eius et occiderunt<br />

eum; amavit quoque uxor fratrem viri sui et fuerunt ambo contra et<br />

occiderunt virum eius; amavit rursus vir sororem uxoris suae et fuerunt<br />

ambo contra et occiderunt uxorem viri o<strong>di</strong>o; amavit rursus uxor virum<br />

sororis suae et occiderunt sororem eius. Propter hanc malitiam inrita<br />

fecerunt coniugia huiusmo<strong>di</strong> ... 204<br />

Per l’ignoto redattore dell’opera, 205 206<br />

i<br />

proclamarono<br />

—————————<br />

204<br />

FIRA, II, Firenze 1968, 790 s. Nella recentissima e<strong>di</strong>zione critica del Libro Siro-<br />

Romano <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto pubblicata da W. SELB e H. KAUFHOLD, Das Syrisch-Römische Rechtsbuch,<br />

I. Einleitung, II. Texte und Übersetzungen, III. Kommentar, Wien 2002, il<br />

paragrafo corrispondente è il 98a (cfr. op. ult. cit., II, 136 s.).<br />

205<br />

Com’è noto, il Libro Siro-Romano <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto è una compilazione mista <strong>di</strong> leges e<br />

iura, conosciuta in una versione in lingua siriaca del secolo VIII, ricavata da un originale<br />

testo greco a noi non pervenuto. L’ipotesi maggiormente accre<strong>di</strong>tata in dottrina (prospettata,<br />

nella sua formulazione originaria, da C. A. NALLINO, del quale cfr. soprattutto<br />

Sul Libro Siro-Romano e sul presunto <strong>di</strong>ritto siriaco, in Stu<strong>di</strong> Bonfante, I, Milano 1930, 203<br />

ss.), circa la collocazione spazio-temporale e lo scopo dell’originaria versione greca<br />

dell’opera, si fonda sull’assunto che si trattasse <strong>di</strong> un manuale elementare destinato agli<br />

studenti del primo anno delle scuole <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto, redatto in una provincia orientale dell’Impero<br />

in un arco temporale che va dal 476 al 480 d.C. Su questi problemi, cfr., tra gli altri:<br />

E. VOLTERRA, Un’ipotesi intorno all’originale greco del Libro Siro-Romano <strong>di</strong> <strong>di</strong>ritto, in<br />

Rend. Acc. Naz. Lin. 8, 1953, 21 ss. (= Scritti giuri<strong>di</strong>ci, IV, Napoli 1993, 449 ss.); ID., Il<br />

Libro Siro-Romano nelle recenti ricerche, in Atti Conv. internaz. sul tema: L’Oriente<br />

cristiano nella storia della civiltà, Roma 1964, 297 ss. (= Scritti giuri<strong>di</strong>ci, V, Napoli 1993,<br />

43 ss.); W. SELB, Zur Bedeutung des syrisch-römischen Rechtsbuches, München 1964; R.<br />

YARON, Syro-romana, in IURA 17, 1966, 114 ss.; G. L. FALCHI, Sull’origine delle due<br />

classi <strong>di</strong> manoscritti del Libro Siro-Romano <strong>di</strong> Diritto, in SDHI 58, 1992, 143 ss.; W.<br />

SELB-H. KAUFHOLD, Das Syrisch-Römische Rechtsbuch, I, cit., 27 ss.; ID., La successione dei<br />

legittimari e dei riservatari nel Libro Siro Romano <strong>di</strong> Diritto, in AARC, XVI, Napoli 2007,<br />

179 ss.; GORIA, Un’ipotesi sulla destinazione <strong>di</strong>dattica del Libro Siro-Romano <strong>di</strong> Diritto, in<br />

AARC, XVI, cit., 153 ss., che, a proposito della funzione della raccolta, propende per<br />

l’estraneità del Libro Siro-Romano alla <strong>di</strong>dattica accedemica, come almeno ricostruibile<br />

AUPA 55/2012 265

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!