19.06.2013 Views

La Quotidiana, 18.3.2013 - Tomaschett Architektur

La Quotidiana, 18.3.2013 - Tomaschett Architektur

La Quotidiana, 18.3.2013 - Tomaschett Architektur

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Pretsch Fr.1.60 17. annada, numer 53 GA 7007 Cuira Glindesdi, ils 18 da mars 2013<br />

9 771424 749004<br />

Pastgas russas<br />

aMustér<br />

Il Forum cultural internaziunal<br />

Mustér ha intermedià ier in’invista<br />

en la cultura russa. 5<br />

Habitar egl ambient adattau<br />

■ (anr/sr) <strong>La</strong> davosa mesjamna<br />

sera dil mars elas empremas<br />

treis mesjamnas digl avrel dat igl<br />

architectPeter<strong>Tomaschett</strong>incuors<br />

sur dall’influenza dil habitadi<br />

sil beinesser. ATrunella sala d’art<br />

declara el co ina stanza cun fuormas<br />

ecolurs sa influenzar la sanadad,<br />

il success elaventira da quels<br />

che habiteschan elavuran leu. Il<br />

CCC OEE voul inchaminar<br />

da tuotta sortvias<br />

■ (anr/mfo) <strong>La</strong> radunanza da delegats<br />

da la Corporaziun dals cumüns<br />

concessiunaris da las Ouvras<br />

Electricas d’Engiadina (CCC<br />

OEE) es per uschè dir statta suot<br />

l’insaina da nouvas vias. Il punct<br />

culminant da quella radunanza es<br />

peròsco adüna stat il scumpartdal<br />

mezmilliun francs per sustegner la<br />

vita sociala eculturala da la regiun.<br />

«Ilsurviver economic da las regiuns<br />

periferas nun es dependent be da<br />

bunas vias per autos, ma eir da bu-<br />

reclama<br />

Die Messe im Markt.<br />

Jeden Monat neu.<br />

1 001 2<br />

cuors sebasa silla filosofia da Feng<br />

Shui ed igl architect vegn adar tips<br />

per contonscher ina harmonisaziun<br />

dil carstgaun cun siu ambient.<br />

Plinavon dat l’experta da jarvas<br />

Pirmina Caminada tips co schubergiar<br />

l’aria en casa ni alla plazza<br />

da lavur culla metoda da fimentar.<br />

➢ PAGINA 2<br />

Cu igl architect Peter <strong>Tomaschett</strong> planisescha stat il carstgaun che habitescha<br />

egl object el center –siu ambient duei esser harmonics. MAD<br />

nas vias digitalas, uschedittas autostradas<br />

per datas», ha manià Not<br />

Carl,ilpresident da la CCC OEE,<br />

davo laradunanza da delegats da<br />

venderdi aRamosch. Il rimbomb<br />

als duos referats correspundents es<br />

stat positiv. Main positiv vezza la<br />

corporaziun però l’avegnir dals cumüns<br />

in dumondas da concessiuns<br />

d’aua. «Perquai vulaina uossa dar<br />

cunterpais», declera’l.<br />

➢ PAGINA 7<br />

Ünasituaziun disgustusa<br />

■ (anr/bcs) Eir il quart inchant<br />

dalHotelScuolPalaceaNairsha<br />

pudü gnir evità. Cuortavant il termin<br />

da l’inchant ha la possessura,<br />

la Friedman GmbH, pajà la summa<br />

pretaisa. L’Hotel Scuol Palace a<br />

Nairs sül territori da Scuol es daspö<br />

diversas stagiuns serrà causa l’insolvenza<br />

da la possessura. Tras quai<br />

patischa la substanza dal abitacul e<br />

perda valur.Eir il capo cumünal da<br />

Scuol, Jon Domenic Parolini, deplorescha<br />

la situaziun stantusa. El<br />

es da l’avis cha uossa ston agir tuot<br />

ils crediturs da maniera coordinada<br />

echattar insembel üna soluziun per<br />

cha l’hotel gnia in oters mans. Tant<br />

Parolini sco eir Otto Huber sun<br />

persvas chi gnarà prosmamaing al<br />

prossem inchant.<br />

➢ PAGINA 7<br />

Servetsch d’abunents eda<br />

distribuziun: tel. 0844 226 226<br />

mail: abo@suedostschweiz.ch<br />

Wir zeigen<br />

LIVE<br />

wie’s geht<br />

8.3.-30.3.<br />

Terrasse<br />

selber bauen.<br />

Der einfache Weg zu<br />

mehr Barfusskomfort.<br />

Ils emprims dis<br />

cun papa Francestg<br />

<strong>La</strong> <strong>Quotidiana</strong> ha persequità las<br />

emprimas activitads dal novpapa<br />

Francestg en ses uffizi. 11 LA VOUSCH DA SURMEIR<br />

St. S Joseph, 19.03.13,<br />

geschlossen<br />

8854 Galgenen (SZ)<br />

bei <strong>La</strong>chen, Kantonsstr. 61<br />

Redacziun: Via comerciala 22, 7007 Cuira, tel. 081 920 07 10, fax 081 920 07 15<br />

Ambassadur dalla pura grischuna<br />

DAD AUGUSTIN BEELI /ANR<br />

■ Ils products vegnan fatgs sco<br />

dapi l’entschatta, cun bia idealissem.<br />

<strong>La</strong> cuminonza d’interess<br />

che las 45 producentas dil Scarnuz<br />

Grischun han fundau posseda<br />

negina facultad ed era las puras<br />

sezzas lavuran aunc adina pil<br />

gudogn accessoric ebuca per la<br />

rentabilitad. En tuttas sis regiuns<br />

da producziun ch’ei dat el Grischun<br />

vendan las puras lur products<br />

cun ina marscha minimala.<br />

Usitau el commerci da detagl ein<br />

marschas da silmeins 30 pertschient.<br />

Ellas lavuran cun siat pertschien.<br />

Tgei che capitass tier in alzament<br />

dalla marscha ei clar: Il<br />

Scarnuz Grischun vegness bia pli<br />

cars ed en vesta alla concurrenza<br />

ch’ei dat oz stuessen las producentas<br />

quintar che la vendita sereducess.<br />

Il Scarnuz Grischun ei ina dal-<br />

Il Scarnuz Grischun dat ei dapi exact 20 onns<br />

las empremas marcas che ha saviu<br />

s’etablir sut l’enzenna digl agid asesez.<br />

Gia1995 han las iniziantas retschiertpersuenter<br />

il premi d’innovaziun<br />

dil cantun Grischun. Ei la<br />

vendita dil Scarnuz Grischun ina<br />

buna fatschenta? «Ins sa senz’auter<br />

gir ch’ei seigi in success. Mo igl ei e<br />

resta in gudogn accessoric per<br />

mintga menaschi», metta Irma Caveng<br />

da Castrisch el clar. Ilquen<br />

stoppi ir si, rehas vegnien ellas buca,<br />

gi ella. <strong>La</strong>s 45 puras produceschan<br />

confituras, fretgs tosts, tuor-<br />

www.hornbach.ch<br />

tas da nusch, licörs, tes, ligiongias,<br />

ellas mettan tier in toc caschiel<br />

d’alp, insalsiz ed auter tenor giavisch.<br />

Mintga delicatessa astga<br />

denton buc ir el scarnuz.<br />

➢ PAGINA 3<br />

Il scarnuz da pupi<br />

cul cuntegn culinaric<br />

ha ina gruppa<br />

da puras<br />

creau avon exact<br />

20 onns. Oz ha<br />

quei product quasi<br />

status da cult.<br />

FOTO A. BEELI<br />

Nuot cun engrondir plazza da golf Selva<br />

Novs tgamuns duein menar al success il club el’Uniun plazza da golf Sedrun<br />

DA SUSI ROTHMUND /ANR<br />

■<strong>La</strong> sonda sera han la Plazza da<br />

golf Sedrun SA ed il Club da golf<br />

Sedrun envidau commembers<br />

ed acziunaris allas radunonzas<br />

generalas a Sedrun. «Il trend<br />

muossa ensiviars», ha il president<br />

partent dalla Plazza da golf Sedrun<br />

SA saviu communicar als presents.<br />

En cumparegliaziun cugl onn<br />

avon ha il quen dil 2012 pudiu<br />

vegnir migliuraus per rodund<br />

54 000 francs. Quei tier in deficit<br />

da rodund 38 000 francs. In bien<br />

segn, denton aunc buc in motiv<br />

per euforia. Per saver far ils proxims<br />

onns pli grondas investiziuns<br />

sto la societad scriver gudogns e<br />

per saver far quei drova eidapli<br />

commembers. Mess sil glatsch ei<br />

pil mument era igl engrondiment<br />

dalla plazza da golf Selva. Sin Dany<br />

Gygli,ilniev president dalla Plazza<br />

da golf Sedrun SA e Bruno Flepp,<br />

il niev president dil club, spetga<br />

ina gronda sfida ch’els vulan dumignar<br />

culs consuprastonts ed igl<br />

engaschi dils commembers.<br />

➢ PAGINA 4<br />

<strong>La</strong> suprastonza dalla Plazza da golf Sedrun SA giavischa il sustegn da Sedrun Mustér Turissem: Bruno Flepp,<br />

Zdenek (Stan) Fanta, Toni Cathomas, Dany Gygli eJosef Russi (da sen.). FOTO S. ROTHMUND


2 GLINDESDI, ILS 18 DA MARS 2013 SURSELVA<br />

Tgi fagess buca bugen in paus en quei bogn harmonic? FOTOS MAD<br />

DA SUSI ROTHMUND /ANR<br />

■ Feng Shui ei ina noziun che plai buca<br />

propi aPeter <strong>Tomaschett</strong>, igl architect<br />

che dat proximamein in cuors sur<br />

dall’influenza dil habitadi sil beinesser.<br />

Eivaper scuvierer amoda cunscienta<br />

il contuorn erealisar tgei influenza<br />

che quel ha sil sesentir bein.<br />

Aschia sa ina stanza cun fuormas ecolurs<br />

influenzar la sanadad, il success elaventira<br />

da quels che habiteschan elavuran<br />

leu.<br />

«<strong>La</strong> stanza sezza ecoins colurescha e<br />

drezza en quella sa esser in grond agid<br />

da viver», di igl architect diplomau Peter<br />

<strong>Tomaschett</strong> ch’ei sespecialisaus sin quella<br />

materia. Feng Shui –che vul dir per chi-<br />

L’influenza dil habitadi sil beinesser<br />

Esser, habitar eluvrar egl ambient adattau –incuors da Feng Shui aTrun<br />

nes ton sco «vent ed aua» –influenzeschi<br />

tut evegni influenzau da tut. <strong>La</strong> finamira<br />

da quella scienzia ei ina harmonisaziun<br />

dil carstgaun cun siu ambient.<br />

Inaharmonisaziun che duei vegnir contonschida<br />

entras la structuraziun edecoraziun<br />

dallas stanzas da habitar eda<br />

viver.<br />

Sedistanziar dall’esoterica<br />

Peter <strong>Tomaschett</strong> sedistanziescha empau<br />

dallas veglias teorias che seigien culs onns<br />

vegnidas sfruttadas pil commerci. Biars<br />

scolasts da Feng Shui nezegien la caschun<br />

da vender carischia rauba edecoraziuns<br />

duront ils cuors. «Feng Shui vegn spert<br />

associau cun esoterica edaquei stuein<br />

nus vegnir naven», declara Peter Toma-<br />

schett. <strong>La</strong> basa da quella scienzia seigi<br />

fetg buna, mo la commercialisaziun cun<br />

vender da tutta rauba sco figuras emaletgs<br />

da drags ed aschia vinavon fetschi<br />

empaglia bia. Dils 27 da mars tochen ils<br />

17 d’avrel dat el mintga mesjamna sera<br />

in cuors da Feng Shui ella sala d’art a<br />

Trun. El center dil cuors stat l’influenza<br />

dil habitadi sil beinesser. Culs participonts<br />

vegn Peter <strong>Tomaschett</strong> ad elavurar<br />

las enconuschientschas da basa per capir<br />

la filosofia da Feng Shui. El vegn adeclarar<br />

co edaco che quei funcziuna ed era a<br />

dar tips pratics per activar positivamein<br />

igl agen contuorn.<br />

In ulteriur tema el cuors –l’influenza<br />

dil habitadi sil beinesser –eiilfimentar.<br />

L’experta da jarvas Pirmina Caminada<br />

vegn adar tips co schubergiar l’aria en<br />

casa ni alla plazza da lavur cun la metoda<br />

da fimentar. Cun tgei metoda ecun<br />

tgei jarvas san ins influenzar il beinstar<br />

dalla glieud en lur dacasa ni cun tgei fimentan<br />

ins per saver luvrar pli efficient<br />

el biro.<br />

Activar l‘energia<br />

Il workshop sedrezza apersunas interessadas<br />

ad in ambient harmonic d’habitar,<br />

luvrar eviver. Peter <strong>Tomaschett</strong> vegn a<br />

dar tips tgei ch’ei da risguardar per crear<br />

tals contuorns nua ch’ins po sesentir bein<br />

evitals. «Igl ei fascinont esavens surprendent<br />

con ch’igl ambient d’enzatgi di ora<br />

sur da quei carstgaun –sco la reflecziun<br />

d’in spieghel», declara igl architect che<br />

integrescha era la scienzia da Feng Shui<br />

en sia lavur sco planisader. Activamein<br />

fetschi el secapescha mo quei sche sia<br />

clientella giavischi, mo enzaco influenzeschien<br />

sias enconuschientschas da quella<br />

materia la fin finala adina la planisaziun<br />

d’in object. «El center d’in baghetg stat<br />

il carstgaun ed el duei sesentir bein en siu<br />

ambient!», puntuescha Peter <strong>Tomaschett</strong><br />

ed aschunta che quei seigi sia finamira e<br />

mai quella da planisar in monument per<br />

sesez.<br />

Annunzias ni damondas pertuccont il workshop<br />

ein da far via mail ni telefon aPeter <strong>Tomaschett</strong><br />

ePirmina Caminada aGlion:<br />

mail@tomaschett-architektur.ch/tel. 081 931 34<br />

34. Ulteriuras informaziuns anfleis vus sin<br />

www.balsamischezeit.ch. Il cuors da quater<br />

seras cuosta 250 francs.<br />

Niev president per ils apiculturs da Mustér econtuorn<br />

■ (anr/ff) Il venderdis vargau ha la radunonza<br />

generala dall’Uniun d’apiculturs<br />

Mustér econtuorn eligiu Simon Orlik<br />

da Zignau sco niev parsura. El ha<br />

survegniu in brav schierl plein lavur<br />

che spetga el, sa denton quintar cun la<br />

collaboraziun ed igl agid d’in grond<br />

diember da commembers dall’uniun.<br />

<strong>La</strong>s malsognas cuvi asch ecuvi marsch ed<br />

era il parasit varoaprocuran per considerabla<br />

lavur ed attenziun digl apicultur<br />

sch’el vul tgirar bein ses pievels ed aschia<br />

contonscher ina raccolta da mèl cuntenteivla.<br />

Secapescha ch’il diember dil mèl ei<br />

per gronda partdependents dalla bialaura<br />

duront la fluriziun, denton ein la fermezia<br />

e resistenza dils pievels d’aviuls buca<br />

meins impurtontas per ina buna raccolta.<br />

Contaminaziun vicendeivla<br />

Per inagada stat il plaid –contaminaziun<br />

–eninconnex positiv, pertgei igl<br />

apicultur ch’ei infectaus dalla diligenza e<br />

dil regl da lavur da ses aviuls contonscha<br />

cun ses pievels success en fuorma da buna<br />

raccolta. Dall’autra vart ein il pievels<br />

d’aviuls dependents dalla savida ebuna<br />

tgira digl apicultur. Aschia ei la dependenza<br />

in da l’auter evidenta. Buns pievels<br />

cun grondas activitads han giuvnas reginas,<br />

ein meins attaccai dalla varoaedein<br />

resistents encunter malsognas. Gie, els<br />

ein capavels da sedeliberar dad infecziuns<br />

senza agid digl apicultur. Quella<br />

fermezia ei denton sesminuida ils onns<br />

vargai entras l’invasiun dil parasit varoa.<br />

Il fatg che quei parasit agressiv periclite-<br />

<strong>La</strong>vur supplementara tiels apiculturs caschunada entras malsognas eparasits<br />

scha l’existenza dall’apicultura ei era vegnius<br />

pertscharts tier las instanzas politicas.<br />

Aschia porscha igl Uffeci veterinaric<br />

dil cantun agid medicamental ed en<br />

fuorma da cussegliaziun als apiculturs<br />

per tgirar lur aviuls. Igl eibein in segn<br />

che la situaziun ei alarmonta eche la<br />

muntada dall’apicultura ed il connex<br />

digl agir digl aviul ella fauna eflora ein<br />

d’impurtonza.<br />

Engaschi dall’uniun<br />

Andreas Pfister,ilpresident partent dal-<br />

la uniun, menziuna en retrospectiva<br />

che la raccolta da mèl digl onn vargau<br />

seigi buca stada cuntenteivla. Quei ei<br />

d’attribuir all’aura disfavoreivla duront<br />

il temps da far mèl. En general ei da<br />

menziunar ch’igl onn vargau ei stau in<br />

onn da consolidaziun per ils aviuls. Suenter<br />

la gronda lavur da sanaziun dils<br />

ualers per sedeliberar dil cuvi asch ha<br />

igl apicultur giu la pusseivladad da baghegiar<br />

si siu imperi da pievels sin in<br />

diember sco antruras. Aplirs eis ei gartegiau<br />

da bunamein dublegiar ils pie-<br />

Ella pratica po la scienzia da Feng Shui per exempel influenzar la planisaziun d’in tetg.<br />

vels. Quei dat curascha ed animaziun<br />

per igl avegnir. L’uniun sustegn ses<br />

commembers ella lavur culs aviuls. Darar<br />

anfl’ins tontas scharschas en ina<br />

uniun sco tiels apiculturs. Sper la<br />

suprastonza funcziunan ils controlladers<br />

da mèl, ils cussegliaders da menaschi,<br />

ils cussegliaders da malsognas ed<br />

igl elevatur da reginas cun sia staziun<br />

che sesanfla entadem la ValSumvitg.<br />

Tut quels gidonters surveschan als<br />

commembers ed ein scolai profundamein<br />

en lur incarica.<br />

Il nieveligiu president<br />

dall’Uniun<br />

d’apiculturs Mustér<br />

econtuorn<br />

Simon Orlik (sen.)<br />

ed il parsura partent<br />

Andreas<br />

Pfister s’engaschan<br />

intensiv<br />

per l’apicultura.<br />

FOTO P. DUFF<br />

Niev tgamun per l’uniun<br />

Duront 10 onns ha il president partent<br />

Andreas Pfister menau l’uniun cun bien<br />

maun. El menziuna enzacons cavazzins<br />

da siu engaschi per l’apicultura. Igl ei<br />

cert che l’uniun piarda in engaschau e<br />

passiunau parsura. Pfister sincerescha<br />

denton da star era alla nova suprastonza<br />

adisposiziun cun cussegl elavur.Ord il<br />

miez dils presents vegn Simon Orlik<br />

proponius ed eligius sco niev president.<br />

Cun Orlik survegnan ils commembers<br />

in giuven apicultur che surpren il tgamun<br />

emeina l’uniun egl avegnir. L’impurtonza<br />

dalla staziun d’elevaziun da<br />

reginas vegn suttastrihada cun las indicaziuns<br />

impressiunontas che Lucas Degonda<br />

menziuna. Dapi igl onn 1999 tochen<br />

oz ha el giu sur 7600 reginas<br />

fructificadas ch’ein vegnidas distribuidas<br />

e tschentadas en pievels d’aviuls<br />

dall’entira Svizra. Andreas Pfister vegn<br />

acuntinuar la lavur d’elevatur da reginas.<br />

Aschia ei igl avegnir dalla staziun<br />

da tratga da reginas elacuntinuaziun<br />

dil bien raz carnica garantius. Sco actuar<br />

dall’uniun vegn Martin Flepp reeligius.<br />

Ensemen cun Roger Berther ed il<br />

niev president fuorma el la suprastonza.<br />

In program da lavur pulpiu spetga la<br />

suprastonza edat als commembers numerusas<br />

pusseivladads da seprofitar<br />

dall’instrucziun per la lavur en ualer. <strong>La</strong><br />

responsabladad da mintgin da far lavur<br />

da qualitad dat als vischins la garanzia<br />

che lur lavur vid ils aviuls porta il fretg<br />

desiderau.


SURSELVA GLINDESDI, ILS 18 DA MARS 2013 3<br />

DAD AUGUSTIN BEELI /ANR<br />

■ Igl ei ina historia da success. Ed el<br />

zuppau eis ei in «schlager» per la vendita<br />

turistica dil Grischun. Senza<br />

grond brimbori ha la marca «Scarnuz<br />

Grischun» contonschiu siu 20avel anniversari.<br />

<strong>La</strong>s sis gruppas cullas 45<br />

dunnas che produceschan ed empleinan<br />

ils scarnuzs lavuran cun perseveronza<br />

eperschuasiun per lur product –<br />

senza teorias da marketing. Irma Caveng<br />

ei ina dunna da Castrisch ch’ins enconuscha<br />

ella Foppa. Ella ei ina pura engaschada<br />

ch’ins entaupa adina puspei.<br />

Cunzun afieras ed exposiziuns purilas eis<br />

ella presenta esavens eis ella davos in stan<br />

da vendita el costum grischun. Ella ei<br />

buc ina che metta sesezza el center –persuenter<br />

«siu» product ed igl ideal pil qual<br />

ella lavura dapi varga 20 onns. Irma Caveng<br />

ei commembra d’ina cuminonza<br />

d’interess. Ella venda products buca mo<br />

per l’atgna rendita. <strong>La</strong> marca «Scarnuz<br />

Grischun» exista buc en fuorma da societad<br />

d’aczias ni d’autra fuorma commerciala.<br />

Scatlas, chistas, canasters<br />

Ils specialists da marketing havevan<br />

prognosticau ina cuorta veta aquei product<br />

da nischa. Diesch onns suenter han<br />

las puras saviu festivar l’emprema gada in<br />

giubileum rodund. Oz, puspei diesch<br />

onns pli tard, ein las puras organisadas<br />

ed intretschadas, las sis gruppas funcziunan<br />

tuttas amoda autonoma. Ellas vendan<br />

il scarnuz sur internet ecollavuran<br />

cull’organisaziun intercantunala «Alpinavera».<br />

Cunbia powerdadunnas vegn<br />

produciu evendiu direct, tut sur il segn<br />

d’identificaziun dil Scarnuz Grischun.<br />

Suenter che las Sursilvanas havevan fatg<br />

da piunieras ein autras puras grischunas<br />

suandadas igl exempel. Ebuca mo las<br />

Grischunas. Il Scarnuz Grischun ha giu<br />

effect: Dapertut en Svizra han ins entschiet<br />

aporscher scatlas, chistas, canasters<br />

cun products tipics, turitges, bernes,<br />

lucernes, basiles. Dapertut han ins<br />

entschiet ad imitar il Scarnuz Grischun.<br />

<strong>La</strong> partenaria eplattafuorma da vendita<br />

«Alpinavera» che venda products agricols<br />

dil Grischun, Glaruna ed auters ei<br />

dil reminent schizun daventada ina concurrenta<br />

ella vendita directa. Ella ha<br />

adattau l’idea dil Scarnuz Grischun esviluppau<br />

cun quella sia atgna marca.<br />

Alla cussegliadra purila Elisabeth Moser<br />

ch’ei oz pensiunada eche vivapuspei<br />

en sia patria aMünsingen el cantun Ber-<br />

■ (cp) Il schurnalist Hans Caprez ei<br />

buca nunenconuschents en Surselva<br />

ed el cantun Grischun. Principalmein<br />

en connex cun sias publicaziuns en<br />

connex cun l’acziun «Kinder der<br />

<strong>La</strong>ndstrasse» dalla Pro Juventute.<br />

Malgrad che Hans Caprez ha luvrau duront<br />

biars onns ella Bassa per il «Beobachter».<br />

Da leu anora ha il schurnalist<br />

Hans Caprez pliras gadas tematisau il<br />

cantun Grischun esia politica. Buca<br />

gest per plascher dils exponents indigens.<br />

Enconuschents ei Hans Caprez<br />

denton primarmein pervia da sias publicaziuns<br />

davart l’acziun «Kinder der<br />

<strong>La</strong>ndstrasse». Inaacziun tragica, instradada<br />

dalla Pro Juventute viers la cuminonza<br />

svizra dils Jenischs. In’acziun<br />

lantschada sur decennis cun la finamira<br />

da suttacumber senza remischun alla<br />

moda da viver da quella cuminonza eda<br />

privar las persunas pertuccadas dils pli<br />

fundamentals dretgs humans. Hans<br />

Caprez ei era adina puspei s’engaschaus<br />

In object da cult ha 20 onns<br />

Oz entscheivaigl onn giubilar dil Scarnuz Grischun<br />

Irma Caveng e«siu» product: <strong>La</strong> pura da Castrisch meina dapi l’entschatta il post da distribuziun dalla gruppa da producentas dalla<br />

Surselva. FOTO A. BEELI<br />

na eri gartegiau all’entschatta dils onns<br />

navonta da tschaffar las Grischunas.<br />

L’idea da crear il scarnuz emplenius cun<br />

deletgs culinarics ord lacuschina purila<br />

ha saviu s’etablir. Ozsemetta la marca<br />

«Scarnuz Grischun» en retscha cun autras<br />

noziuns schurmegiadas che fan reclama<br />

per nies cantun. El decuors dils 20<br />

onns vargai ei il scarnuz da pupi daventaus<br />

quasi in object da cult, in simbol per<br />

autenticitad ed originalitad grischuna. El<br />

Grischun dat ei buca mo puolpa. Il Scarnuz<br />

Grischun ha influenzau enorm la<br />

vendita directa dils purs. Mo co declara<br />

Irma Caveng ch’il Scarnuz Grischun ha<br />

saviu tener siu success tochen oz? «Nus<br />

essan stadas fideivlas anoss’idea da porscher<br />

autenticitad equalitad», gi la pura<br />

da Castrisch.<br />

Trer suenter puras giuvnas<br />

<strong>La</strong>s puras han pia teniu sut controlla lur<br />

Scarnuz Grischun ebuca sefidau da teorias<br />

da marketing edacussegliaders che<br />

havessen bugen professiunalisau ed industrialisau<br />

el. Il cuntegn autentic sto esser<br />

da qualitad exemplarica. Ensemen<br />

culla perseveronza eperschuasiun duida<br />

ein quei ils facturs impurtonts dil success.<br />

Ilsproducts ston esser certificai, els<br />

ein suttamess ad ina controlla rigurusa.<br />

Etgei fagess Irma Caveng auter sch’ella<br />

savess entscheiver puspei cul Scarnuz<br />

Grischun? «Lustuessen nus fixar directivas<br />

bia pli rigurusas», ei sia sperta risposta.<br />

Pilmument fa aunc zatgei auter quitaus<br />

alla piuniera da Castrisch. «Nus<br />

stuein sestentar per puras eproducentas<br />

giuvnas. Ei sa buc esser che las tattas produceschan<br />

per lur feglias ebrits, gliez<br />

In schurnalist che ha priu partida<br />

Hans Caprez dat plaid efatg el CCM a<strong>La</strong>ax ils 20 da mars allas 19.30<br />

per il lungatg elacultura romontscha<br />

ed ei antruras staus engaschaus sco se-<br />

El discuors cun l’anr raquenta Irma<br />

Caveng co l’idea dil Scarnuz Grischun<br />

ei naschida ecoella esias cumpognas<br />

han stuschau vinavon quella. Cunsiu<br />

um Gian ed ils dus affons ch’ein oz<br />

carschi fa la dunna plein slontsch la<br />

pura sil bein dall’Isla denter Castrisch<br />

eGlion. Iglonn 1991 che la confederaziun<br />

ha commemorau siu 700avel<br />

anniversari eran ils Cavengs separticipai<br />

all’acziun dils ensolvers purils. Finamira<br />

eri stau d’avischinar la populaziun<br />

all’agricultura. <strong>La</strong> populaziun<br />

ha saviu gustar ils products genuins<br />

che las puras creeschan per lur famiglias.<br />

Ordlunder ei la pusseivladad sedada<br />

da contonscher in gudogn accessoric<br />

pil menaschi. Elisabeth Moser<br />

ch’era lu cussegliadra purila al Plantahof<br />

ha proponiu da scaffir zatgei en<br />

quella direcziun. «Empruei tuttina da<br />

cretari dalla Lia Rumantscha. El ei il sulet<br />

secretari eligiu che ha mai exequi igl<br />

Scarnuz Grischun<br />

Il schurnalist Hans<br />

Caprez ha luvrau<br />

duront biars onns<br />

per il «Beobach-<br />

mass encunter nossa filosofia dil gudogn<br />

accessoric per la pura.» Irma Caveng sezza<br />

esias cumpognas dall’entschatta sesprovan<br />

da trer suenter las giuvnas. Mo<br />

igl ei buc exnum sempel, pertgei qualitad,<br />

autenticitad edirectivas mettan era<br />

cunfins clars.<br />

vender quels products che vus fageis<br />

sezzas enstagl dad adina mo regalar<br />

els», havevaella dau d’entellir el cuors<br />

dallas puras che Irma Caveng ha frequentau<br />

al Plantahof.<strong>La</strong>dinamica da<br />

quei onn ha dau igl impuls decisiv.In<br />

gudogn accessoric dueva secapescha<br />

haver senn, ir ordeifer aluvrar havess<br />

buca corrispundiu asiu ideal. Grischun<br />

Vacanzas ha priu si l’idea d’in<br />

«Scarnuz Grischun» cull’intenziun da<br />

tener il vent beinvulent che buffavaella<br />

publicitad suenter igl emprem<br />

brunch digl 1. d’uost. Christian Durisch<br />

ed UrsWohler che eran da lezzas<br />

uras tier l’organisaziun turistica grischuna<br />

han promoviu esusteniu las<br />

puras. Il cantun ha la finala schau crear<br />

in signet d’identificaziun pil scarnuz<br />

che las puras han entschiet aporscher.<br />

uffeci. Sin fundament dallas hanadas<br />

protestas dall’elita politica romontscha<br />

eis el sedecidius da desister dall’incarica.<br />

Ses«amitgs» grischuns han per tut prezi<br />

impediu il secretari general Hans<br />

Caprez.Eleiturnaus tier sia incarica da<br />

schurnalist suenter quei intermezzo.<br />

Terminau la lavur eis el sedecidius per<br />

ina dimora da plirs onns ell’Italia. DacuorteiHans<br />

Caperzturnaus en siu vitg<br />

nativ aCastrisch. Denton buca per seser<br />

silla bucca etralaschar da prender posiziun.<br />

<strong>La</strong> tenuta, la veta elapersunalitad<br />

da Hans Caprez porschan interessantas<br />

investas per ina scuntrada varionta.<br />

Hans Caprez dat plaid efatg viers il<br />

schurnalist Andreas Cadonau davart ils<br />

divers aspects da sia lavur edasia veta<br />

mesjamna, ils 20 da mars allas 19.30 a<br />

<strong>La</strong>ax ellas localitads dil CCM. All’entschatta<br />

dall’occurrenza vegn mussau in<br />

extract ord l’emissiun da RTR dil discuors<br />

cun Hans Caprez pertuccont «enzatgi<br />

sto scriver quei».<br />

GARANTIERT<br />

AUS DER<br />

OSTSCHWEIZ<br />

Unsere natürlichen<br />

Apfelsäft e werden<br />

ausschliesslich von<br />

Äpfeln aus der Ostschweiz<br />

gekeltert.<br />

Das garantieren<br />

wir Ihnen<br />

Ernst Möhl<br />

Markus Möhl<br />

ter». MAD www.moehl.ch<br />

Mustér:<br />

Visitau la Distec SA<br />

■ (anr/sr) Acaschun da sia seduta dil venderdis<br />

vargau ha il cussegl da vischnaunca<br />

da Mustér visitau l’interpresa Distec SA.<br />

Leu ei il cussegl vegnius beneventaus dil directur<br />

Loris Marsura che ha dau ina investa<br />

dil menaschi industrial. Sco il president<br />

communal, Francestg Cajacob,hadeclarau<br />

sin damonda dall’anr seigi la viseta guidada<br />

el pli grond menaschi industrial dil contuorn<br />

stada fetg interessanta. Rodund 85 luvrers<br />

dalla regiun anflan leu occupaziun e<br />

fadigia. Grev seigi ei da survegnir avunda<br />

persunas qualificadas pil menaschi. Suenter<br />

igl emprendissadi mondien ils giuvens bugen<br />

ella Bassa emopaucs tuornien puspei<br />

anavos. «L’interpresa porscha numerus<br />

plazs da lavur qualificai eperquei interprendan<br />

ins tuts sforzs per saver mantener l’interpresa<br />

industriala Distec SA aMustér», ha<br />

il president communal da Mustér puntuau.<br />

Sia seduta ordinaria ha il cussegl da vischnaunca<br />

allura teniu en ina localitad dalla<br />

Distec SA. Sco representant dil cussegl da<br />

vischnaunca ella cumissiun per la midada<br />

dalla constituziun ei il vicepresident dil cussegl<br />

da vischnaunca, Vendelin Jacomet, vegnius<br />

eligius. Abdicau per immediat sco<br />

cusseglier ha Teodosi Maissen perquei ch’el<br />

mida domicil. Aschia s’auda quei post al<br />

proxim candidat cullas pli biaras vuschs e<br />

quei ei Armin Manetsch. <strong>La</strong>suprastonza<br />

vegni aplidentar el per mirar sch’el seigi<br />

promts da surprender quei uffeci.<br />

■ TUJETSCH<br />

Uvestg Vitus Huonder<br />

ha relaschà sur Reto Nay<br />

(rtr) L’uvestg da Cuira Vitus Huonder ha<br />

relaschà l’anteriur plevon da Tujetsch, sur<br />

Reto Nay,dases uffizi. Quai communitgescha<br />

il pledader da l’uvestgiu Giuseppe Gracia.Ultra<br />

da quai stoppia er il plevon Markus<br />

Doppelbauer, che gioga medemamain<br />

ina rolla activaenchaussa gloria.tv,bandunar<br />

immediatamain l’uvestgieu da Cuira.<br />

L’archuvestg Wolfgang Haas saja suandà la<br />

dumonda da l’uvestg Huonder,scrivaGracia.<br />

Sin laplattafurma gloria.tv ha il prer<br />

da Tujetsch, sur Reto Nay, prendì posiziun<br />

sin la critica envers el. En il text ch’è publitgà<br />

sin la pagina na sa distanziescha el<br />

dentant betg da la contribuziun dispitaivla.<br />

Il cuntrari èilcas: El giustifitgescha las<br />

cruschs acrutsch ch’èn vegnidas mussadas<br />

cun uvestgs tudestgs sin la pagina englaisa<br />

da gloria.tv.Reto Nayscrivache ils naziunalsocialists<br />

erian in pievel senza conscienza.<br />

Taruvestgs che lubeschian la «pirla per<br />

suenter» giaja quai en ina sumeglianta direcziun.<br />

Envers il Radio Rumantsch n’ha<br />

Reto Nay betg vulì prender posiziun. <strong>La</strong>s<br />

cruschs acrutsch èn entant vegnidas remplazzadas<br />

en la contribuziun dispitaivla<br />

cun chavazzas da morts.<br />

reclama


4 GLINDESDI, ILS 18 DA MARS 2013 SURSELVA<br />

Paul Duff ha surdau il presidi dil Club da golf Sedrun aBruno Flepp. Kurt Künzli ha presidiau duront sis onns la Plazza da golf Sedrun SA. FOTOS S. ROTHMUND<br />

«Nus savein porscher il luxus da buca stuer spitgar»<br />

reclama<br />

DA SUSI ROTHMUND /ANR<br />

■ Egl onn da fatschenta vargau ha la<br />

Plazza da golf Sedrun SA pudiu migliurar<br />

il quen, scriva denton tuttina<br />

in deficit da rodund 38 000 francs. Sco<br />

gia ils onns avon ha la radunonza generala<br />

constatau la sonda vargada<br />

ch’ei sto dar midadas marcantas per<br />

puder finanziar las investiziuns necessarias<br />

ils proxims onns. Il trend va<br />

denton ensiviars equei ei buc il davos il<br />

meret dil president partent, Kurt Künzli.Inquen<br />

ulivau ha Paul Duff,ilpresident<br />

partent dil Club da golf Sedrun,<br />

pudiu presentar als commembers ch’ein<br />

seradunai la sonda vargada el hotel Cruna<br />

aSedrun. En siu plaid da cumiau ha<br />

Kurt Künzli era engraziau al president<br />

communal da Tujetsch, Pancrazi Berther,<br />

pil sustegn finanzial dalla vischnaunca<br />

che gida amantener la plazza<br />

da golf aSelva. Kurt Künzli che ha presidiau<br />

duront sis onns il cussegl d’administraziun<br />

ha deplorau ch’igl ei duront<br />

tut quei temps buca stau pusseivel d’in-<br />

OFFENFÜR<br />

PURE FAHRFREUDE.<br />

PureFahrfreude erfährt in diesem Frühjahr ihre Neuauflage: mitdem neuenBMW Z4.<br />

Der schnittige Roadster mitversenkbaremHardtop überrascht miteinem erweiterten<br />

AngebotanFahrassistenzsystemen und reichlich Stauraum. FrischeAkzente setzen<br />

neue Frontscheinwerfer,neueAussenfarbenund dasAusstattungspaket Design Pure<br />

Traction. MehrInformationeninunseremShowroom oder unter www.bmw.ch<br />

DERNEUEBMW Z4:WELCOME EDITION<br />

BIS ZUM30.6.2013 MITGRATISSICHTPAKET.<br />

AT Auto-Tecnic SA<br />

Hauptstrasse 178<br />

7546 Ardez<br />

Tel. 081 862 23 63<br />

www.bmw-auto-tecnic.ch<br />

Auto Derungs AG<br />

Via Crappa Grossa 19<br />

7130 Ilanz<br />

Tel. 081 920 10 10<br />

www.bmw-autoderungs.ch<br />

Alpina Chur AG<br />

Kasernenstrasse 165<br />

7007 Chur<br />

Tel. 081 287 10 10<br />

www.bmw-alpina.ch<br />

Roseg Garage<br />

Via Maistra 68<br />

7504 Pontresina<br />

Tel. 081 842 61 20<br />

www.bmw-roseg-garage.ch<br />

Radunonza generala dalla Plazza da golf Sedrun SA edil Club da golf Sedrun<br />

tensivar la collaboraziun cun Sedrun<br />

Mustér Turissem (SMT). Che quei seigi<br />

mai gartegiau seigi per gronda partd’attribuir<br />

al fatg ch’ils directurs da SMT<br />

hagien quasi dau la savaenta maun in a<br />

l’auter.Culla colligiaziun dallas organisaziuns<br />

turisticas da SMT ed Ursera<br />

spera el ch’ei detti dapli sustegn per<br />

quella impurtonta petga pil turissem da<br />

stad. «<strong>La</strong> plazza da golf aSelvaeiina impurtonta<br />

purschida per l’entira Surselva,<br />

oravontut pil turissem da stad»,<br />

puntuescha era Dany Gygli,ilnieveligiu<br />

president dall’uniun. El habitescha a<br />

Hünenberg/Zug epassenta dapi tschun<br />

onns vacanzas aSedrun. <strong>La</strong> regiun plai<br />

ordvartbein ad el ed el creigi en in bien<br />

avegnir da quella. <strong>La</strong> plazza da golf seigi<br />

ina buna purschida equei seigi per el<br />

motivaziun avunda da s’engaschar per<br />

far pli enconuschenta quella.<br />

Luxus ch’ei dat buc ella Bassa<br />

Dany Gygli spera da saver attrer novs<br />

commembers dalla regiun, mo oravontut<br />

era dalla Bassa. <strong>La</strong> plazza da golf Sel-<br />

Nino Unold AG<br />

Flüelastrasse 2<br />

7260 Davos Dorf<br />

Tel. 081 420 16 60<br />

www.bmw-unold.ch<br />

Roseg Garage<br />

Via Sent 2<br />

7500 St. Moritz<br />

Tel. 081 833 10 55<br />

www.bwm-roseg-garage.ch<br />

va sappi porscher in luxus dil qual las<br />

plazzas ella Bassa disponien daditg buca<br />

pli –numnadamein il luxus da buca<br />

stuer spitgar. «Cheu san ei grad ir silla<br />

plazza adar golf», puntuescha il nieveligiu<br />

president. Plinavon seigi la plazza<br />

en in liug central contonschibels da pliras<br />

varts enteifer cuort temps. Dany<br />

Gygli ha manegiau ch’ei seigi gnanc<br />

aschi grev da gudignar novs commembers:<br />

«Nus stuein mo far vegnir els ina<br />

ga sil plaz efar valer ils avantatgs.» Per<br />

che quei gartegi ha la suprastonza gia<br />

planisau d’embellir la plazza per far<br />

quella aunc pli attractiva. Intensivar veglien<br />

ei era la collaboraziun cun las plazzas<br />

da golf aRealp eBreil. Permigliurar<br />

la situaziun finanziala duein tuts cumpigliai<br />

animar ils interprendiders ed ils<br />

hoteliers dalla regiun ad in commembradi<br />

da fatschenta. Ils gremis dil club<br />

edalla societad anonima ein vegni reduci<br />

mintgamai per in commember,<br />

persuenter vegn la collaboraziun da<br />

quels dus gremis intensivada cun mandats<br />

dubels. El cussegl d’administraziun<br />

10CFWKIQ6EQBAEX7Sb7u0BBkYSHEFczq8h6Pu_ugGHaNFVte8xVDxbt-O7fYKgWVHDoCmcqBPmMHilzwExDbWQ8gaN7dUXCiaM_W4KlL-TJYWxW_L0epgcrf7O6w-CHhl2gAAAAA==<br />

10CAsNsjY0MDQx0TU2MjA1NgcAlsmtdw8AAAA=<br />

dalla Plazza da golf Sedrun SA ein Josef<br />

Russi e Zdenek (Stan) Fanta vegni reeligi.<br />

Sper il niev president Dany Gygli sesan<br />

era Bruno Flepp e Toni Cathomas el<br />

cussegl d’administraziun. Pil post dil<br />

president partent Paul Duff ei Bruno<br />

Flepp vegnius eligius dil Club da golf<br />

Sedrun. Dalla suprastonza dil club fan<br />

vinavon part ils capitanis DanyGygli,<br />

Aldo Tuor, Anne Verner Cathomas ela<br />

cassiera Jeannette Ebnöther.<br />

Nov ruosnas<br />

Gia dapi onns ei l’engrondaziun dalla<br />

plazza da golf aSelva –danov sin 18<br />

ruosnas –endiscussiun eplanisaziun. Pil<br />

mument ei quei project denton mess ad<br />

acta. Sco Kurt Künzli ha declarau ei quei<br />

succediu ord plirs motivs. «Igl ei buca<br />

sempel da realisar quei project», ha era<br />

Dany Gygli declarau sin damonda<br />

dall’anr. Pil mument hagi la societad da<br />

Sawiris revocau il sustegn finanzial per la<br />

plazza da golf aSelva. En connex cun Andermatt<br />

Swiss Alps seigi denton aunc bia<br />

aviert edeisappi era aunc semidar bia.<br />

Risguardond la situaziun finanziala<br />

actuala eis ei buca pusseivel d’engrondir<br />

la plazza. Perquei seconcentrescha la<br />

Plazza da golf Sedrun SA silla purschida<br />

ch’ei avon maun. «Nus essan la suletta<br />

plazza nua ch’ei sa vegnir dau golf sur il<br />

Rein vi», numna il niev president in ulteriur<br />

avantatg che pudess attrer novs<br />

hosps aSelva. Persuenter funcziuna il<br />

menaschi da giugs ordvartbein. Quei ha<br />

Paul Duffsaviu communicar ed el ha fatg<br />

cumpliments al capitani dils seniors<br />

partent Reto Schnoz esia equipa. Ina<br />

gruppa dils seniors ha gudignau avon<br />

dus onns la trofea en «match play», quei<br />

munta ch’els ein daventai campiuns svizzers<br />

d’equipa. Loschs ein ils golfists da<br />

Selva era dils juniors che seigien fetg<br />

activs ed hagien era contonschiu beinenqual<br />

success duront la sesiun vargada. Il<br />

talentau giuven Frederic Cathomas seigi<br />

schizun vegnius prius si el cader regiunal<br />

dalla Svizra sidorientala «Nus lein promoverils<br />

giuvenils, els ein impurtons pil<br />

beinreussir da nies club el futur», ha Paul<br />

Duff puntuau.<br />

BMW Z4<br />

www.bmw.ch Freude am Fahren


SURSELVA GLINDESDI, ILS 18 DA MARS 2013 5<br />

Mustér ha festivau «Pastgas russas»<br />

DA HANS HUONDER /ANR<br />

■Sut il tetel «Pastgas russas» ha il Forum<br />

cultural internaziunal Mustér purschiu<br />

la dumengia ina investa ella cultura<br />

russa. Ultra da cant, musica ereferats<br />

han ils presents saviu gustar<br />

tratgas dil temps da «Maslenitza» en<br />

Russia. Il program ei vegnius lantschaus<br />

cun in survetsch divin, celebraus da sur<br />

Alexi Manetsch. Quel ei vegnius embellius<br />

l’entschatta dils affons dil «Salid dil<br />

Segner» e silsuenter dil chor «Weisse<br />

Nächte», dirigius dalla scolasta da clava-<br />

Il Forumcultural internaziunal ha purschiu in arranschament tut special<br />

zin ecant Jana Vassilenko. <strong>La</strong>formaziun<br />

secumpona da 30 cantaduras ecantadurs,<br />

per part oriunds dalla Russia, che<br />

habiteschan oz en Svizra. Il bellezia cant<br />

dil chor ha bein svegliau intechet las<br />

marveglias d’enqual vischin da serender<br />

suenter messa en halla Cons ed assister<br />

leu ad ulteriuras producziuns da musica<br />

ed’informaziun. Rodund 200 persunas<br />

han allura gudiu la scuntrada, mo era las<br />

tratgas russas preparadas dil cuschinier<br />

Franz Gerth, sias gidontras eses gidonters.<br />

<strong>La</strong>s tratgas survidas la dumengia da<br />

miezdi ein tipicas per l’jamna da «Mas-<br />

<strong>La</strong> menadra da project da «Pastgas russas», Annamaria de Castelberg (sen.), ensemen<br />

cun Elena Morozova Scherer che ha dau il cuors da decorar ovs da Pastgas ebabuscas.<br />

■ SUMVITG<br />

Duscandidats<br />

pil presidi<br />

(anr/sr) <strong>La</strong> vischnaunca da Sumvitg<br />

stat avon las elecziuns communalas<br />

2013. Quellas ein fixadas sin dumengia,<br />

ils 14 d’avrel 2013. Ils 15damars<br />

ei stau il davos termin d’inoltrar ascret<br />

all’administraziun communala propostas<br />

per la gliesta ufficiala. Walter<br />

Deplazes da Surrein ha demissiunau<br />

siu uffeci da president communal. Per<br />

quei post stattan gest dus candidats a<br />

disposiziun, numnadamein Armin<br />

Candinas da Rabius e Retus Giger da<br />

Surrein. Dalla suprastonza communala<br />

han las gerauas PiaCandinas-Paly da<br />

Rabius, Theresita Eicher-Maissen da<br />

Rabius ed il gerau Paul Fry da Cumpadials<br />

demissiunau. Giusep Bearth da<br />

Sumvitg stat vinavon adisposiziun pil<br />

post da gerau. Tener da niev pil post<br />

da gerau laian Robert Candinas da Rabius,<br />

Ignaz Deplazes da Surrein e Marcus<br />

Duff da <strong>La</strong>us. Tier la cumissiun da<br />

quen egestiun ha ei dau neginas demissiuns.<br />

Proponi ein Rest Andriu Bearth<br />

da Sumvitg, Claudio Cajacob da<br />

Sumvitg e Ciril Cathomas da Cumpadials.<br />

Tier la cumissiun da baghegiar<br />

han Peter Bearth da Rabius e Robert<br />

Bundi da Surrein demissiunau. Proponi<br />

per quella cumissiun ein Martin<br />

Bundi da Sumvitg (veder), Felix Flepp<br />

da Surrein (niev), Bernard Tuor da<br />

Sumvitg (veder) ed EdurdTuor da Rabius<br />

(niev).<br />

Il chor «Weisse Nächte» ha embelliu il survetsch divin elasentupda en halla Cons.<br />

lenitza». Quella ha liug en Russia mintgamai<br />

avon la cureisma dalla baselgia<br />

russa ortodoxa. <strong>La</strong>s tratgas vegnan<br />

cuschinadas cun bia pischada. <strong>La</strong> pasta<br />

en fuorma d’ina omletta vegn emplenida<br />

ni cuvretga cun carn, confitura ni bulius.<br />

Interessant inscunter<br />

Il Forum cultural internaziunal ha purschiu<br />

in program variont cun cant, musica,<br />

intervistas ereferats. <strong>La</strong> Russia ei buca<br />

mo territorialmein fetg gronda ed interessanta,<br />

ella porscha era ina cultura ordvart<br />

varionta. Leutier s’audan las rodund 100<br />

gruppas etnicas ed ils differents lungatgs,<br />

mo era la musica. Ultra dil chor «Weisse<br />

Nächte» ha era il «Duo Twoika» procurau<br />

la dumengia per divertiment. Leutier han<br />

differentas persunas relatau interessants<br />

detagls da lur tiara origina. Gialamesjamna<br />

elasonda ei vegniu purschiu ella gallaria<br />

Rico de Castelberg el center dil vitg<br />

la caschun da decorar ovsdaPastgas tenor<br />

usit dalla baselgia ortodoxa sco era babuscas.<br />

<strong>La</strong>s lavurs ein vegnidas presentadas la<br />

dumengia en halla Cons. Pils affons ei<br />

vegniu purschiu in program special cun<br />

praulas russas raquintadas dad Antoinette<br />

Quinter.<strong>La</strong>scuntrada dalla dumengia ha<br />

giu igl intent primar da presentar entginas<br />

particularitads dalla Russia. Quei ei reussiu<br />

al forum ch’ei da sia vart satisfatgs digl<br />

interess dalla glieud. «Nus essan cuntents<br />

cul diember da participont(a)s», di la presidenta<br />

Jacinta Jacomet-Lombriser.<br />

Ulteriur project<br />

Il Forum cultural internaziunal Mustér<br />

ei vegnius fundaus igl onn 1999 cun la<br />

finamira d’arranschar scuntradas da minoritads<br />

etnicas dall’entira Europa. Cun<br />

«Pastgas russas» ha el ussa dau in niev accent,<br />

mo malgrad il success da quella<br />

scuntrada vegn ei probablamein buc a<br />

dar ina cuntinuaziun. «En sesez eiquei<br />

stau in project singular.Eilegra naturalmein<br />

nus ch’igl interess persuenter ei<br />

staus gronds», di Jacinta Jacomet-Lombriser.<br />

Gia en elavuraziun ei in proxim<br />

grond project che sefatschenta dall’Africa.<br />

Duront plirs meins vegn purschiu<br />

scuntradas cun referats ediscuors davart<br />

la Nigeria elaCosta d’Ivur. Terminaus<br />

vegn il project il settember 2014 cun ulteriuras<br />

occurrenzas, denter auter workshops.<br />

Gian Derungs ei niev president<br />

(cp) Alla radunonza generala dalla Partida<br />

cristiandemocratica (pcd) giuvna<br />

Surselva –calonda mars 2013 el hotel<br />

Central aSursaissa –haeidau pliras<br />

midadas en la suprastonza. Gian Derungs<br />

(Lumbrein) ei vegnius eligius sco<br />

niev president esuccessur da Tanja<br />

Bundi (Glion). Kevin Brunold (Surcuolm)<br />

ei reeligius sco cassier e René Epp sco actuar<br />

evicepresident. Nieveligi en suprastonza<br />

ein: Patrick Dietrich (Rueun) che surpren<br />

la scharscha administrativa, ed AnnalettaVincenz<br />

(Vella), responsabla per las<br />

medias.<br />

Gian Derungs, ch’ei gia dapi igl onn<br />

2008 en suprastonza, ei vegnius eligius<br />

parsura sco successur da Tanja Bundi.<br />

Enteifer quels 6onns ch’ella ei stada presidenta<br />

dalla pcd giuvna Surselvaein differents<br />

projects vegni lantschai erealisai<br />

cun success. Sut siu presidi ein las elecziuns<br />

regiunalas en Surselva sco era las<br />

tscharnas dil cussegl grond stadas in<br />

grond success. Il punct culminont dil success<br />

electoral ei stau 2011 cura che Martin<br />

Candinas (Rabius) ei vegnius eligius el<br />

cussegl naziunal. El ei staus 2001 iniziant<br />

econfundatur dalla pcd giuvna Surselva.<br />

Suenter bunamein siat onns eis el seretratgs<br />

dil presidi eTanja Bundi ei vegnida<br />

eligida sco nova parsura. Tuttina ha cuss.<br />

naz. Martin Candinas era susteniu suenter<br />

sia demissiun la pcd giuvna Surselva.<br />

Pcd giuvna Surselva<br />

Persuenter essan nus fetg engrazieivels ad<br />

el.<br />

Eligi da niev en suprastonza ein: Patrick<br />

Dietrich ed Annaletta Vincenz. Patrick<br />

Dietrich ha 26 onns eterminescha<br />

siu studi da dretg questa stad aTuritg.<br />

Cun 19onns ei AnnalettaVincenz la pli<br />

giuvna suprastonta. Ella studegia actualmein<br />

economia da menaschi alla Universitad<br />

da S. Gagl.<br />

Il december vargau ha la pcd giuvna<br />

puspei priu part–suenter in onn pausa –<br />

FOTOS H. HUONDER<br />

dil marcau tradiziunal da Daniev en Lumnezia.<br />

Erauonn planisescha la pcd giuvna<br />

Surselva dafar quei. Quei succeda ord il<br />

motiv che la pcd giuvna Surselvaeistada<br />

–dapi sia fundaziun –mintg’onn, deno<br />

in, presenta aquei marcau en Lumnezia<br />

<strong>La</strong> nova suprastonza dalla pcd giuvna<br />

Surselvaselegra d’in ulteriur onn equenta<br />

cun bia success. Alla presidenta partenta,<br />

Tanja Bundi, engraziein nus fetg,<br />

giavischond ad ella mo il meglier per igl<br />

avegnir.<br />

<strong>La</strong> nova suprastonza<br />

dalla pcd giuvna<br />

Surselva: (davos<br />

da sen.) René Epp,<br />

Annaletta Vincenz,<br />

Patrick Dietrich;<br />

davon da sen.<br />

Kevin Brunold e<br />

Gian Derungs. MAD<br />

ab Montag, 18.03.<br />

solange Vorrat reicht<br />

Rinds-<br />

Schulterbraten<br />

ca. 1 kg<br />

CHF 15.90/kg<br />

KIRSTENDAL<br />

Cabernet<br />

Sauvignon<br />

Kirstendal 2012<br />

13,5 %Vol.<br />

6 x 0,75 l<br />

(Einzelflasche = CHF 4.49<br />

im Einzelverkauf)<br />

Kiwi<br />

grün/gold,<br />

essreif<br />

6/4 Stück<br />

pro Karton<br />

17. 96<br />

Holländischer<br />

Gouda<br />

ca. 900 g<br />

statt 26.94<br />

pro Packung<br />

4. 99<br />

pro Packung<br />

1. 49<br />

statt 2.49<br />

Bitte beachten Sie, dass die Spezialangebote<br />

nur in begrenzter<br />

Anzahl zur Verfügung stehen.<br />

Es kann deshalb vorkommen,<br />

dass einzelne Produkte aufgrund<br />

einer grossen Nachfrage schnell<br />

ausverkauft sind. Dafür bitten<br />

wir um Ihr Verständnis. Abgabe<br />

nur in Haushaltsmengen. Alle<br />

Preise sind in der Währung CHF<br />

angegeben.<br />

Satz- und Druckfehler vorbehalten.<br />

© 2013 ALDI SUISSE AG<br />

Einfach ALDI.<br />

10CE2MIQ7DQAwEX-TT7tmOczWswqKAqtwkCu7_US9FBUtGM7vv6Q2_Pbfjvb2SGNEFQPiadG0IJrtF65ZQegf1Qdjqi0_07wsVpkDdjkCFXkNs8rIR0EVrGvOj7p5on_P6AvsnpLOCAAAA<br />

4+2 GRATIS<br />

10CAsNsjY0sDQ30jUwMDA3tQAAl_Otog8AAAA=<br />

pro 100 g<br />

1. 59<br />

pro Kilo<br />

4. 99<br />

Mini Babybel®<br />

15 x 25 g<br />

pro Packung<br />

6. 59<br />

SPORTMINT<br />

OriginalMint<br />

Kaubonbons<br />

800 g<br />

CHO CHOCOLATERIE<br />

LA COUR<br />

Sitzhase<br />

300/280 g<br />

pro Stück<br />

3. 99<br />

-40 %


DER NEUE SUBARU FORESTER 4x4 TURBO<br />

MIT BEEINDRUCKENDEN 240 PS.<br />

Lineartronic-Getriebe mit Manual-Modus. Boxermotor für optimale Balance. PermanenterSymmetrical<br />

4x4 fürultimative Bodenhaftung. Drei wegweisende Technologien<br />

in einem Auto.Dahaben dieSubaru-Ingenieure wieder einmal ganze Arbeit geleistet.<br />

Vor15Jahrenhat Subaruder Welt gezeigt, wasein SUVist.Und erweistmit der neustenAusgabe<br />

desForester 4x4 demSportsinSportsUtility VehiclemehrdennjeEhre:<br />

www.subaru.ch SUBARU SchweizAG, 5745 Safenwil, Tel. 062788 89 00.Subaru-Vertreter: rund 200. www.multilease.ch. UnverbindlichePreisempfehlung netto,<br />

inkl.8%MWSt.Preisänderungen vorbehalten.<br />

Hallo Singles Genug vom Alleinsein?<br />

HPV Harmony ist seit über 20 Jahren die führende<br />

Partnervermittlung in Graubünden und in der<br />

Ostschweiz.<br />

Neu: Freundschaftsvermittlung<br />

für Singles über 60 Jahren<br />

Seriöse, diskrete und persönliche Begleitung<br />

bei der Partnerwahl.<br />

Neugierig? Rufen Sie unverbindlich Theres Membrini<br />

Tel. 081 /250 28 22 oder www.hpvharmony.ch<br />

inserar – profitar<br />

HEUTE AUFTELE SÜDOSTSCHWEIZ<br />

Der Turbo ist zurück! Mit 240 PS! Plus Lineartronic mit 8-Gang-Manual-Modus,<br />

X-Mode/Hill Descent Control und elektrische Heckklappenöffnung. Jetzt bei Ihrem<br />

Subaru-Vertreter. Abgebildetes Modell: Forester 2.0XT AWD Sport, Lineartronic,<br />

5-türig, Energieeffizienz-KategorieG,CO 2197g/km, Verbrauchgesamt8,5 l/100km,<br />

Fr. 45’950.–. Weitere Forester Modelle ab Fr. 31’000.–. Durchschnitt aller in der<br />

Schweiz verkauftenNeuwagenmodelle (markenübergreifend): 153g/km.<br />

Partnersuche mit Herz und Verstand<br />

▪ Kompetent /seriös/diskret<br />

10CAsNsjY0MLQw0rUwMzYwNgMAlTjIqw8AAAA=<br />

seit1995<br />

10CFWKsQ7CQAzFvignv6SXRtyIulUMqPstFTP_PwHdGLzY3vfRGxf37XFszyFUbpVB5FDSal2G1Fv1GsjdUdwE0dek_n5TsATM32PI3Kcw3JwZpfntuhxBtvf5-gBOJXyegAAAAA==<br />

▪ Ihr Glückist unser Ziel!<br />

▪ Vermittlung biszum Erfolg!<br />

▪ Ihre BeraterinConnyJud<br />

071 944 36 16 www.niemehrallein.ch<br />

Sprachaufenthalte<br />

Top Angebote<br />

Professionelle Beratung<br />

Frischknecht -Sprachausbildung<br />

Tel 044 926 3958<br />

www.sprachausbildung.ch<br />

Lecturas<br />

e lecturs<br />

èn bain<br />

infurmads!<br />

Sara machts<br />

Heute: Sara machts wird zur<br />

Frau für alle Fälle, nämlich für<br />

alle Handwerker-Notfälle!<br />

Sara machts... wie Pippie<br />

<strong>La</strong>ngstrumpf. Sie macht, was<br />

ihr gefällt. Ihr gefallen Einblicke<br />

in ungewöhnliche Berufe.<br />

Wir hoffen, das gefällt.<br />

Reality-Show (CH, 2013)<br />

Sara machts ab 18.20 Uhr<br />

(stündliche Wiederholung)<br />

WWW.TELESUEDOSTSCHWEIZ.CH<br />

DO BIN IDAHAI<br />

Leasing-Angebot<br />

gültigbis 30.6.2013.<br />

SUBARU. SWITZERLAND’S 4x4<br />

En mintga chasada<br />

rumantscha<br />

Abunai gist uss «<strong>La</strong> <strong>Quotidiana</strong>» eVus retschavais<br />

la carta da «aboplus» che cuntegna<br />

ina plivaleta. Cun questa carta profitais Vus<br />

da numerusas reducziuns.<br />

L’entira purschida chattais Vus online sut:<br />

www.aboplus.suedostschweiz.ch<br />

Südostschweiz pressa eprint SA<br />

servetsch d’abo eservetsch da lecturs<br />

Via da la caserna 1, CH-7000 Cuira<br />

Telefon 0844 226 226<br />

abo-chur@suedostschweiz.ch<br />

Rückenschmerzen<br />

70'000 Menschen in der Schweiz<br />

haben Morbus Bechterew.<br />

Und Sie?<br />

Dominique Adam, Tänzerin


ENGIADINA GLINDESDI, ILS 18 DA MARS 2013 7<br />

■ CUSSAGL CUMÖN<br />

Finanziaziun<br />

dal trafic public<br />

(anr/mfo) Il trafic public da l’Engiadin’Ota<br />

do andit per discussiuns. Quel<br />

dess nempe gnir finanzcho in avegnir<br />

tenor ün nouv model. Il cussagl cumön<br />

d’Engiadin’Ota ho tratto quist<br />

fat in sia radunanza da gövgia passeda.<br />

Ilsdelegos elas deleghedas haun in seguit<br />

avastas discussiuns appruvo la<br />

prüma partdalanouvaledscha pel trafic<br />

public. Impustüt il scumpart dals<br />

deficits dal trafic public illa regiun ho<br />

do andit adiscussiuns. <strong>La</strong> proposta da<br />

fer que es nempe cha 70 pertschient<br />

dals cuosts restants dessan gnir pajos<br />

dals indigens cun lur impostas echa’ls<br />

ulteriuprs 30 pertschient vegnan pajos<br />

dal turissem. Cha tuots nu sajan però<br />

perinclets cun quista proposta, esa<br />

gnieu dit. Perque dess illa prosma radunanza<br />

dal cussagl cumön d’Engiadin’Ota<br />

gnir tratteda aunch’üna vouta<br />

la tractanda dals cuosts dal trafic public<br />

fin lo surelavureda. Cha’s dessa<br />

impustüt eruir che tragets da l’auto da<br />

posta chi fetschan sen echenüns na.<br />

Cha nu’s possa per duos persunas chi<br />

fetschan adöverdaquels transports pajer<br />

«taxis privats», esa gnieu dit. Detagls<br />

gnaron cuntschaints illa radunanza<br />

dal cussagl regiunel, la quêla varo<br />

lö in mai.<br />

Editura: Südostschweiz Presse und Print AG<br />

Editur: Hanspeter Lebrument<br />

CEO: Andrea Masüger<br />

Schefredactur: Martin Cabalzar<br />

Redacziun<br />

Agentura da Novitads Rumantscha (ANR):<br />

Flurin Andry (fa), Augustin Beeli (abc),<br />

Gieri Antoni Caviezel (gac), Claudia Cadruvi (vi),<br />

Romana Duschletta (rd), Martina Fontana (mfo),<br />

Hans Huonder (hh), Susi Rothmund (sr),<br />

Gion Nutegn Stgier (gns), Giusep Venzin (gv).<br />

Collavuraturs redacziunals:<br />

Andreas Cadonau (ac), Giusep Capaul (gc),<br />

Lucas Deplazes (ld).<br />

Adressas redacziunalas:<br />

<strong>La</strong> <strong>Quotidiana</strong>, Via comerciala 22, 7007 Cuira,<br />

tel. 081 920 07 10, fax 081 920 07 15,<br />

mail: redaktion-lq@suedostschweiz.ch<br />

Agentura da Novitads Rumantscha (ANR)<br />

Via da Masans 2, 7000 Cuera,<br />

tel. 081 250 48 00, fax 081 250 48 03,<br />

mail: anr@spin.ch<br />

Surselva: tel. 081 936 47 00, fax 081 936 47 01,<br />

mail: surselva@anr.ch<br />

Engiadina: tel. 079 218 27 60, fax 081 856 11 59,<br />

mail: engiadina@anr.ch<br />

Surmeir: tel. 079 430 69 30, fax 081 684 32 82,<br />

mail: surmeir@anr.ch<br />

Sutselva: tel. 081 258 32 68<br />

mail: sutselva@bluewin.ch<br />

Tgòls postal, 7432 Ziràn<br />

Editura Südostschweiz Presse und Print AG,<br />

Via da la caserna 1, 7007 Cuira;<br />

tel. 081ˇ255ˇ50ˇ50, fax 081ˇ255ˇ51ˇ10<br />

mail mholdener@suedostschweiz.ch<br />

Servetsch d’abunents edadistribuziun:<br />

tel. 0844 226 226, mail abo@suedostschweiz.ch<br />

Inserats<br />

Südostschweiz Publicitas AG,<br />

Via S. Clau Sura 11, 7130 Glion<br />

tel. 081ˇ920ˇ07ˇ17, fax 081ˇ920ˇ07ˇ18,<br />

mail: ilanz@so-publicitas.ch<br />

<strong>La</strong> <strong>Quotidiana</strong> cumpara tschintg giadas ad emna<br />

Ediziun: «Die Südostschweiz»: 121184 exemplars.<br />

Dumber da lecturs: 240 000<br />

Communicaziun da participaziuns considerablas<br />

sin fundament da art. 322 CP:<br />

Südostschweiz Radio AG, Südostschweiz TV AG,<br />

Südostschweiz Emotion AG, Südostschweiz<br />

Pressevertrieb AG, Südostschweiz Partner AG,<br />

ergo use swiss ag.<br />

Dretgs d’editur<br />

Igl èscumandà aterzas persunas betg<br />

autorisadas da reutilisar en ina moda umaniera ils inserats<br />

stampads en quest titel uparts da quels, surtut cun<br />

endatar els en in servetsch d’online. Mintga cuntravenziun<br />

vegn persecutada giudizialmain da la societad da<br />

propaganda, suenter avair consultà la editura.<br />

Südostschweiz Presse und Print AG<br />

Not Carl, il president da la CCC OEE, voul dvantar activ quai chi reguarda dumondas da<br />

concessiun d’aua illa regiun.<br />

Engiadina Bassa:<br />

Comunicaziun digitala in mincha chasa?<br />

DA MARTINA FONTANA /ANR<br />

■ <strong>La</strong> radunanza dal Consorzi dals cumüns<br />

concessiunaris da las Ouvras<br />

Electricas d’Engiadina (CCC OEE) ha decis<br />

da scumpartir da lur «chascha dals 5<br />

pertschient dals fits d’aua» passa ün<br />

mez milliun francs. Quel scumpart es il<br />

punct culminant da la radunanza. Per<br />

uraglias agüzzas han però eir pisserà ils<br />

referats in connex cun las «vias digitalas».<br />

«Il surviver economic da las regiuns<br />

periferas nun es dependent be da bunas vias<br />

per autos, ma eir da bunas vias digitalas,<br />

uschedittas autostradas per datas», ha manià<br />

NotCarl,ilpresident da la CCC OEE<br />

davolaradunanza da delegats da venderdi<br />

aRamosch. Il rimbomb als duos referats<br />

correspundents es stat positiv. Main positiv<br />

vezza la corporaziun peròl’avegnir dals<br />

cumüns in dumondas da concessiuns<br />

d’aua. «Perquai vulaina uossa dar cunterpais»,<br />

declera Carl.<br />

Passa ün mez milliun francs<br />

per sustegn social ecultural<br />

Ün punct culminant da la delegiada sun<br />

adüna las decisiuns areguardlas cuntribuziuns<br />

da taimpra sociala eculturala our da<br />

l’uscheditta «chascha dals tschinch per-<br />

DA BENEDICT STECHER /ANR<br />

■ Per la quarta jada ha pudü gnir evità<br />

l’inchant da l’Hotel Scuol Palace a<br />

Nairs. L’ultim mumaint avant l’inchant<br />

es il possessur da l’hotel, la Friedman<br />

GmbH, gnü davo aquels dovairs chi vaivan<br />

pretais quist inchant. In venderdi,<br />

cuortavant mezdi, ha comunichà l’Uffizi<br />

da scussiun En cha eir il quartinchant da<br />

l’Hotel Scuol Palace nu varà lö.Quel d’eira<br />

previs alas 14.00 in chasa cumünala da<br />

Scuol. Sco cha l’advocat da la Friedmann<br />

GmbH ha confermà haja’l surdat atemp<br />

ütil ils 84 000 francs necessaris per evitar<br />

l’inchant. <strong>La</strong> seria da pretender inchants<br />

per quel hotel nu sarà peròfinida: Ilsdebits<br />

totals da la società invers ils credituors<br />

da quist inchant s’amunta abundant 2,34<br />

milliuns francs.<br />

Hotel istoric chi va planet in malura<br />

<strong>La</strong> procedura dals inchants previs da<br />

l’Hotel Scuol Palace es dürant ils ultims<br />

duos ons adüna statta la glistessa: L’inchant<br />

vain publichà ed evità l’ultim mumaint.<br />

In venderdi es quai capità per la<br />

quarta vouta. L’unica differerenza als<br />

oters inchants d’eiran quista vouta cha la<br />

società simpla Clemgia Tarasp nun ha<br />

pretais l’inchant. Quista jada d’eiran<br />

quai la chascha d’egualisaziun GastroSo-<br />

In Grischun füssan «vias digitalas in Engiadina» ün novum<br />

tschient», illa quala fluischan tschinch<br />

pertschient dals fits d’aua cha’ls cumüns<br />

concessiunaris retiran minch’on. Uschè<br />

s’haja pudü scumpartir quist on passa ün<br />

mezmilliun francs. <strong>La</strong>s donaziuns principalas<br />

vanalasocietà Chasa Fliana a<strong>La</strong>vin,<br />

la quala retschaiva 200 000 francs per lavuors<br />

da renovaziun, lura 125 000 francs<br />

sco üsità per la promoziun dal sportdagiuvenils<br />

e33000 francs per las festivitats in<br />

conex cul giubileum da 100 ons Viafier retica<br />

Bever–Scuol. Cun10000 francs arcugnuoscha<br />

la corporaziun la lavur cineastica<br />

da Susanna Fanzun da Scuol. In tuot s’haja<br />

decis passa 30 contribuziuns, quai per buna<br />

partasocietads da musica ed otras eper<br />

evenimaints culturals illa regiun. Sustgnüts<br />

cun ulteriuras ratas vegnan eir il<br />

giubileum da 100 ons dal Parc Naziunal<br />

Svizzer elasanaziun dal stabilimaint da la<br />

Fundaziun Nairs aScuol.<br />

FTTH (Fiber To The Home)<br />

in Engiadina Bassa ?<br />

Plain’attenziun ha que dat pels duos referats<br />

davart las pussibiltads venturas d’üna<br />

regiun perifera i’l sectur da la comunicaziun.<br />

Jon Erni, uriund da Scuol, schef dal<br />

cumpartimaint dals gronds cliaints da Microsoft<br />

svizra eschef dals gronds cliaints da<br />

la dita Sunrise, ha referi in rumantsch e<br />

muossà insembel cun seis collega UrsMiotti<br />

il svilup ed ils trends. «<strong>La</strong> quantità da datas<br />

chi circuleschan i’ls differents sectuors<br />

as redublischa on per on», ha dit Erni. Cha<br />

scha quai sajan üna vouta stats be tuns ed<br />

impuls electrics –schi sajan quai hoz purtrets<br />

movibels evideos cha minchün retschaiva<br />

etrametta dafatta cul telefonin.<br />

Fils d’aram nu tendschan tenor las explicaziuns<br />

dals perits perquai plü per similas<br />

quantitads da datas. «L’avegnir sun fils da<br />

vaider,l’uschedita fiberoptica», han els intunà.<br />

Cha la qualità da viver saja illa regiun<br />

fich ota: «Schi reuschischa da s-chaffir sül<br />

sectur da la comunicaziun las listessas premissas<br />

sco illas aglomeraziuns schi ha nossa<br />

regiun miss la megldra basa per esser attractivainavegnir<br />

per da tuottas sorts plazzas<br />

da lavur», ha manià Erni. Ch’important<br />

saja peròils-chaffir las colliaziuns fiberopticas<br />

fin in mincha chasa. Echa quai saja<br />

peròeir fich cuostaivel. NotCarl ha manià<br />

invers ils delegats eplüs giasts cha las pussibiltads<br />

da comunicaziun saran existenzialas<br />

per l’avegnir economic da las regiuns<br />

periferas dal pajais echa da spargnar in<br />

quel sectur pudess esser fatal. «<strong>La</strong> corporaziun<br />

ha pisserà per ün predsch da forza<br />

electrica fich favuraivel pels prossems 50<br />

Nard’avrigl per la quarta<br />

cial Argovia el’Administraziun d’impostas<br />

dal Grischun. Perpudair survgnir lur<br />

dabuns illa otezza dad 84 000 francs vessan<br />

però ilprüm stuvü gnir cuernats ils<br />

dovairs invers quels crediturs rangats davant<br />

els. <strong>La</strong> sporta minimala pro l’inchant<br />

d’eira perquai gnüda fixada davart<br />

da l’uffizi sün 2,36 milliuns francs. Il<br />

cumplex chi cumpiglia 120 stanzas d’hotel<br />

el’infrastructura per tillas gestiunar<br />

sco hotel ha üna valur da traffic da bun-<br />

L’inchant ha pudü gnir evità<br />

dant 7milliuns francs. Quant cha l’hotel<br />

vaglia propcha es mal dir. Fat esa cha’l<br />

possessur actual til prouvadavender daspö<br />

divers ons per üna summa sur 4milliuns,<br />

ma sainza success.<br />

L’hotel ha drivi sias portas la prüma<br />

jada dal 1864. Dal2006 ha la Friedmann<br />

GmbH cumprà l’hotel etil manà dürant<br />

ün pêr ons sco il plü grond hotel «cosher»<br />

per ortodoxgüdeus in tuot l’Europa. Daspö<br />

duos ons es l’hotel serrà elastructura<br />

L’Hotel Scuol Palace patischa da la situaziun actuala. FOTO B. STECHER<br />

Jon Erni ha pisserà cun seis referat per novitats chi han fat star stut als delegats da la<br />

CCC OEE. FOTOS MAD<br />

ons. Quist fat pudess perquai eir esser la<br />

basa per finanzchar eir üna rait fiberoptica<br />

FTTH (FiberTo e Home) in Engiadina<br />

bassa», ha’l dit. Ch’el haja eir fingià pront<br />

il term rumantsch per quella rait, ha manià<br />

Carl cun tschera riantada: nempe il<br />

«FFAC»(Fiber FinAChasa).<br />

Prolungaziun da la concessiun<br />

S-chanf–Scuol?<br />

<strong>La</strong> corporaziun constatta cun pisser il svilup<br />

sül marchà d’energia. <strong>La</strong> situaziun<br />

actuala maina problems finanzials eir als<br />

gronds concerns svizzers. Tendenzas politicas<br />

vöglian perquai restrendscher ils drets<br />

dals chantuns edals cumüns per quai chi<br />

reguarda las concessiuns dal dret d’aua. Sco<br />

cha NotCarl ha declerà als delegats nu vöglia<br />

la corporaziun be guardar prò aquist<br />

svilup,mavöglia dvantar activafintant cha<br />

las cumpetenzas correspundentas sun amo<br />

pro’ls cumüns. El ha perquai cunvgnü cun<br />

las OEE da discussiunar davart ün’eventuala<br />

adattaziun dals termins da scadenza<br />

dal s-chalin S-chanf–Scuol edal s-chalin<br />

Scuol–Martina chi scrouda 20 ons plü<br />

tard. Quistas discussiuns dessan gnir coordinadas<br />

cul chantun chi ha finalmaing da<br />

dar seis acconsentimaint ad ün eventual<br />

adattamaint da la concessiun.<br />

ed infrastructura da quel va planet in malura.<br />

Sco cha perits in chosa han dit as<br />

stuvessa far quint cun investiziuns dad 8<br />

fin 20 milliuns francs tuot tenor las<br />

aspettativas per sanar l’hotel in möd ch’el<br />

pudess darcheu gnir ütilisà.<br />

Giavüschada es üna<br />

soluziun perdüraivla<br />

Il capo dal cumün da Scuol, Jon Domenic<br />

Parolini, deplorescha la situaziun<br />

actuala e’s giavüscha per Scuol e<br />

per tuot la regiun üna soluziun perdüraivla.<br />

L’aspet cha l’hotel fetscha saja<br />

pac bel. «Stantus esa cha mincha jada<br />

cuortavant il termin da l’inchant gnia<br />

pajà l’import uschè cha l’inchant nu<br />

vain manà tras», disch el. Ifüss important<br />

chi gniss plü svelt pussibel ad ün<br />

müdaman da l’hotel per cha ün nouv<br />

possessur possa finalmaing as dedichar<br />

al mantegnimaint da l’hotel ed ad<br />

üna nouva ütilisaziun. Tant pel capo<br />

da Scuol sco eir per Otto Huber da<br />

l’Uffizi da scussiun En esa cler cha’l<br />

prossem inchant gnarà scrit oura bainbod.<br />

Sperond cha l’hotel possa lura<br />

gnir vendü ed in seguit darcheu miss<br />

ad ir ecustodi nu restarà intant oter<br />

co da sperar cha l’istorgia da l’Hotel<br />

Scuol Palace possa bainbod tour üna<br />

buna fin.


Freiheit auf2Rädern<br />

CULTRoute 200 City-/Trekkingbike 28”<br />

Aluminium Hohlkammerfelgen. Höhenverstellbarer Aluminium<br />

Lenkervorbau. Leichter Aluminium Gepäckträger.Nabendynamo,<br />

Halogen Scheinwerfer und LED Rücklicht.<br />

11622 Damen 480 mm Farbe: Dunkelblau matt<br />

11623 Herren 520 mm Farbe: Mattschwarz<br />

Rahmen Alu<br />

480 / 520 mm<br />

Schaltung SHIMANO<br />

ALTUS 24-Gang<br />

Schaltgruppe mit<br />

Drehgriffschaltung<br />

Gabel Federgabel<br />

SUNTOUR CR-7V<br />

verstellbar<br />

Bremsen Aluminium<br />

V-Bremsen Promax<br />

NEW W HIT IT IT-<br />

LEAS EAS EASING<br />

Rahmen Alu<br />

Damen: 460 mm<br />

Herren: 500 mm<br />

Schaltung SHIMANO<br />

3-Gang Nexus<br />

Schaltung<br />

Batterie Li-Ion 36 V / 10 Ah<br />

Leistung 36 V/ 250 W<br />

Reichweite ca. 40 – 60 km<br />

Gabel SUNTOUR<br />

Federgabel<br />

Bremsen vorne V-Brake,<br />

hinten Trommelbremse<br />

449.-<br />

E-Bike 28” Tell<br />

5-stufige Unterstützung mit<br />

Frontmotor.Steuer-Display<br />

mit LCD-Anzeige. Inkl. LED-<br />

Beleuchtung. Farbe: Silber.<br />

13257 Damen 1290.-<br />

13258 Herren 1290.-<br />

329.-<br />

Rahmen Alu, 330 mm<br />

Schaltung SHIMANO<br />

21-Gang Drehgriffschaltung<br />

Gabel Federgabel<br />

ZOOM<br />

Bremsen Aluminium V-<br />

Bremsen Promax<br />

CULTShifty Kids Mountainbike 24”<br />

Aluminium Hohlkammerfelgen mit<br />

24” MTB Stollenbereifung.<br />

Schaltungsschutzbügel.<br />

11609 Farbe: Weiss/grün.<br />

CULTElement High-End<br />

Mountainbike 26”<br />

Robuste Aluminium<br />

Hohlkammer Diskfelgen<br />

mit 26” MTB Stollenbereifung.<br />

11619 440 mm, Farben: Mattschwarz/rot<br />

11620 480 mm, Farben: Mattschwarz/blau<br />

11621 520 mm, Farben: Mattschwarz/grün<br />

599.-<br />

1290.-<br />

NEU: EXKLUSIVE SERGIO CELLANO<br />

SONDERMODELLE<br />

MIT KUNDENVORTEILEN VON BIS ZU Fr. 10800.– *<br />

Rahmen Alu High-End<br />

440 / 480 / 520 mm<br />

Schaltung SHIMANO<br />

ALIVIO 27-Gang<br />

Schaltgruppe<br />

Gabel Federgabel<br />

SUNTOUR mit<br />

Lockoutsystem<br />

Bremsen Hydraulische<br />

Scheibenbremsen<br />

TEKTRO DRACO<br />

180 mm / 160 mm<br />

16. 90<br />

Fahrradhelm<br />

Diverse Farben.<br />

TÜV und GS geprüft<br />

(EN-Norm 1078).<br />

58792 Erwachsen 16.90, vorher 19.90<br />

58791 Jugendliche 16.90, vorher 19.90<br />

58793 Kinder 13.90, vorher 15.90<br />

MODELLREIHE<br />

BEREITS ABFr.9990.–**<br />

*New SX4 1.6 GL Top 4x4 Sergio Cellano, Fr. 22 990.– (Zubehör im Gesamtwert von Fr. 4800.–, Preissenkung Fr. 6000.–, total Kundenvorteil von Fr. 10 800.–), Treibstoff-Normverbrauch: 6.5 l/100 km, Energieeffizienz-Kategorie: E, CO₂-Emission: 149 g/km;<br />

** New Alto 1.0 GA, Fr. 9990.–, Treibstoff-Normverbrauch: 4.3 l/100 km, Energieeffizienz-Kategorie: B, CO₂-Emission: 99 g/km; Durchschnitt aller Neuwagenmarken und -modelle in der Schweiz: 153 g/km.<br />

Sergio Cellano setzt Trends –und das exklusiv<br />

für die Schweiz<br />

Stilsicheres Handwerk und hochwertige Materialien zeichnen<br />

die limitierte, exklusive Suzuki Collection bySergio Cellano aus.<br />

Die Sergio Cellano Sondermodelle bestechen unter anderem<br />

mit handvernähtem Leder, sportlich-eleganten Sergio Cellano<br />

Sitzen und vielen attraktiven Design-Details, die das Herz<br />

jedes stilbewussten Fahrers höher schlagen lassen.<br />

Entscheiden auch Sie sich für die kompakte Nr.1 –und damit<br />

auch für exklusives Design und attraktive Kundenvorteile.<br />

Sportlich-elegante<br />

Sergio Cellano Sitze<br />

Sportliches Lederlenkrad<br />

Sportlicher Lederschaltknauf<br />

SCHWEIZER PREMIERE<br />

Ihr Suzuki Fachhändler unterbreitet Ihnen gerne ein auf Ihre Wünsche und Bedürfnisse abgestimmtes Suzuki Hit-Leasing Angebot. Preissenkung per 1.1.2013, sämtliche Preisangaben<br />

verstehen sich als unverbindliche Preisempfehlung, inkl. MwSt. Limitierte Serie. Nur solange Vorrat. www.suzuki.ch


LA QUOTIDIANA GLINDESDI, ILS 18 DA MARS 2013 9<br />

Vervaepoesia da Duri Chiampell (1. part)<br />

■ Avant var 15 ons n’haja tut giò da la<br />

curuna ils Psalms da Chiampell, scrits<br />

intuorn ils ons 1550 fin 1562. Quai es ün<br />

dals duos cudeschs ils plü vegls rumantschs<br />

chi dà. Alistess temp sco cha<br />

Chiampell lavuraivaaSusch vi da seis cudesch<br />

dals psalms, scrivaiva aSamedan<br />

Giachem Bifrun vi da sia traducziun dal<br />

Nouv Testamaint chi’d es gnüda aglüm<br />

dal 1560. Davo proasdischa: Puchà cha<br />

duos prüms auturs rumantschs nun han<br />

collavurà, nu vessan forsa dafatta gnü<br />

l’idea da scriver tuots duos listess rumantsch,<br />

impè da scriver ün puter el’oter<br />

vallader. Eir ils psalms da Chiampell sun<br />

per grondischma part üna traducziun.<br />

Chiampell ha tut sco muostra il «Gsangbüchel»<br />

da Constanza, ün dals prüms Corals<br />

da la refuorma es’ha tgnü vi da quel.<br />

Eu n’ha manzunà ch’eu n’ha tut avant<br />

var15ons il Chiampell giò da la curuna.<br />

Eu n’ha let in davorouda tuots 95 psalms.<br />

Epro mincha psalm n’haja fat notondas<br />

in ün quadern. Eu n’ha notà quai chi dêira<br />

special, quai chi’m daivainögl ed am plaschaiva.<br />

Una vouta d’eira quai ün pled<br />

vegl cha Chiampell dovraiva, tschella jà<br />

duos lingias dal psalm ch’eu vaiva güsta<br />

let, la terza jada ün germanissem già quella<br />

vouta.<br />

Quist quadern n’haja uossa quia davant<br />

mai ed aman da mias notondas lessa<br />

provar da dar amias legiadras ed ameis<br />

legiaders üna idea da la lingua, da la poesia<br />

everva dals Psalms. Quia stöglia dir: Id es<br />

plü facil leger il rumantsch da Bifrun co<br />

quai chi’d es leger quel da Chiampell. Chiampell<br />

es cun seis idiom üna quanta plü<br />

pauril, plü original emain doct co’l Samedrin.<br />

Psalm l<br />

Bead quell hom ilg qual nun va,<br />

Davoails pachiaduorse,<br />

Seis travsch cun ls infidels nun haa,<br />

Intantr’ils schgiamgiaduorse,<br />

Moametta tuotta seis dalet,<br />

In lg pled dal Seinger sulsulett,<br />

Quel s’paissa dy ènoatte.<br />

Quist es il prüm vers dal grond cu-<br />

reclama<br />

TAGE DER OFFENEN TÜR − 22. UND 23. MÄRZ<br />

MAXI<br />

TECHNOLOGIE<br />

desch gnü aglüm l’on 1562. Es quai per<br />

nus hoz massa lontan, massa giò’d via? Illa<br />

terza lingia inscuntraina il pled trawsch =<br />

travasch =trafic In la tschinchavla lingia:<br />

«Mometta tuotta teis dalet». Bel–tuottadi,<br />

suotta tet. In las ultimas duos lingias<br />

esa cusglià cha nus di enot ans «impaissan»<br />

al pled dal Segner. Quai es il prüm<br />

vers.<br />

In quist prüm psalm ans inscuntra fingià<br />

quel bel vegl verb «schorfnar», privar<br />

dad alch. Da l’infidel esa dit: Schcoafluussuffladdavente.El’ultima<br />

lingia dal psalm<br />

am plascha specialmaing: «Quai agurbir,<br />

dit. Amen». DitAmen per survgnir quai<br />

Psalm 23<br />

Quist es il famus psalm dal bun pastur<br />

chi’ns cuerna la maisa echi ans güda tras<br />

eir ils dis critics da nossa vita. Nus cugnuoschain<br />

il coral: Meis bun pastur ais il<br />

char Segner.Pro Chiampell tunan las prümas<br />

lingias:<br />

IlgSènger ais ilg meis pastur,<br />

Chi lascha brick manglare,<br />

Neir aramaints yr cun errur<br />

Nè vain am’bandunare<br />

Yraramaints correspuonda anos ir ad erramaint,<br />

ad errur, perder l’orientaziun.<br />

Aint il terzvers es Dieu per uschè dir nos<br />

camarier: «E meis magioel bain plain in<br />

öl, sü mettisch largiamangke». Pro «largiamangke»<br />

ans dà in ögl l’ortografia. Be<br />

cha nus stuvain pensar cha l’on 1562 chi’s<br />

es gnü oura quist cudesch inudaivaamo<br />

ingüna ortografia fixa. Quai vaivapür da<br />

gnir.<br />

Acerbus –latin<br />

Quist adjectiv latin ha dat in tudais-ch ils<br />

duos adjectivs herb e derb ed in rumantsch<br />

dschiervi, dschierva, mascherv,<br />

uschiervi in Engiadin’Ota. Eu nu sun brichafat<br />

stut dad inscuntrar quist bel adjectiv<br />

eir i’ls psalms da Duri Chiampell.<br />

Psalm 36<br />

Meis peis yr Senger nu laschar,<br />

la via d’la superwgia,<br />

MINI<br />

PREIS<br />

Echia meiss mauns non poassen faar,<br />

Scoa ls’mals, ch’lur ouwr’ais dschearwgia.<br />

Psalm 39<br />

Uschè tascheck eu loenck zuond mütt,<br />

Ch’eu nun tschantschaw’eir baine,<br />

par temma da fallar pustütt,<br />

Chia’lgcour am ngywa plaine<br />

Pürplü dschearwngywa la dulur<br />

Da lg loech arsaint ch’eir in meis cour.<br />

In psalm 36 es üna ouvra dscherva,<br />

malmadüra: npsalm 39 es la dolur pitra,<br />

dscherva,dolurusa. In psalm36 n’haja notà<br />

amo oters viervs remarchabels: <strong>La</strong> testmungia,<br />

la crawur,ils stravers, il mune, la<br />

bundezza da Dieu, la daportanza.<br />

Il purtret dal bös-ch<br />

Il psalm 37 es in mincha cas ün psalm important,<br />

un lung psalm chi’d ha 40 versets,<br />

i’lChiampell cumpiglia’l ot paginas. Üna<br />

passada am para fich bella, mo ei difficila.<br />

Chi am disch che chi voul dir «tschibagias?»<br />

Ir in paglia, ir in malura?<br />

Staw’inverdy,schkoa d’bell mezdy<br />

Ilgboeschk verd dad arbagias,<br />

Deck via passag, dsieug el dmandag,<br />

Quafuo seis fatt tschibagias.<br />

Bels,vegls verbs pro Duri Chiampell<br />

In quists 450 ons chi sun fluits daspö la<br />

cumparsa dals Psalms la lingua s’ha müdada,<br />

blers pleds sun sfuondrats, oters<br />

sun cumparüts, elascripziun es tuot<br />

ün’otra. Eu less trar nan uossa üna partida<br />

da bels verbs chi d’eiran pro Chiampell<br />

amo vivaints echa nus hoz vain suvent<br />

stainta da savair che chi vöglian dir:<br />

Dschorfnar, sgundar, cusnar, sdaschiar,<br />

s’brottar, sguidar, parschurgiar, sügnar,<br />

cuvgnir, schladinar, cungüstar, s’infendscher,<br />

paschantar, s-chalvar, cuitar, undrar,früttar,schmurir,scurznir<br />

elügnir,<br />

nuschair,sudantar,scudichar,d’chappar,<br />

parvargiar, puondscher, s’inchauzar,<br />

avuira.<br />

Quist es stat hoz ün prüm chanvà. Eu<br />

fetsch quint da rabagliar insembel ün oter<br />

di ün seguond. Duri Gaudenz<br />

10CFXMsQ7CMAyE4SdydGc7jYNH1K1iQN29IGbefyJlQ7rbPv3Hkb3h9_v-OPdnEnQX47DwDKINzOzw1reRMKqCdiN02oyIPy80uAF1GYEJtaZorJVHqLrXIitSVwDaPq_3F9jb5--DAAAA<br />

10CAsNsjY0MDQx0TU2NDe2MAEAPH-q0w8AAAA=<br />

■ GRISCHUN<br />

Contribuziuns<br />

adifferentas instituziuns<br />

–Club da hockey da Tavau: Al Club da<br />

hockey da Tavau vegn concedì ina contribuziun<br />

dal fond da sportdamaximalmain<br />

56 840 francs per l’acquisiziun d’in<br />

nov equipament dal local da trenament<br />

da forza.<br />

–Fundaziun per l’orchester da la Svizra<br />

taliana (Fosi): <strong>La</strong> fundaziun per l’orchester<br />

da la Svizra taliana (Fosi) survegn per<br />

ils onns 2013 fin 2016 annualmain ina<br />

contribuziun en l’import dad 80 000<br />

francs or da las contribuziuns da la promoziun<br />

da la cultura.<br />

–Lia Rumantscha: <strong>La</strong> regenza ha approvàlacunvegna<br />

da prestaziun tranter<br />

il chantun elaLia Rumantscha per la<br />

CITROËN C5 TOURER<br />

EINTAUSCHPRÄMIE<br />

HYDRACTIVE-FEDERUNG*<br />

MITLENKENDE BI-XENON-SCHEINWERFER<br />

MIT ABBIEGELICHT**<br />

EMYWAY (GPS, RADIO-CD MP3, BLUETOOTH TM ,<br />

USB-ANSCHLUSS, AUDIO STREAMING)**<br />

perioda da legislatura dals onns 2013<br />

fin 2016. <strong>La</strong> cunvegna cumpiglia<br />

tschintg gruppas da products linguistica<br />

applitgada, furmaziun, projects, cussegliaziun<br />

eproducziuns. Perquests intents<br />

survegn la Lia Rumantscha ina<br />

contribuziun chantunala annuala d’in<br />

import da500 000 francs sco er ina<br />

contribuziun federala annuala da<br />

2150 000 francs. Perlas contribuziuns<br />

chantunalas ch’èn vegnidas empermessas<br />

vala la resalvach’il cussegl grond approveschia<br />

il credit correspundent. Il<br />

credit da la confederaziun suttastat a<br />

l’approvaziun dal preventiv annual tras<br />

las chombras federalas.<br />

TALUN D’EMPUSTAZIUN<br />

Jauabunesch <strong>La</strong> <strong>Quotidiana</strong><br />

❏ 6emnas frs. 25.– (abunamentd’emprova d’ina gia)<br />

❏ 6mais frs. 86.– ❏ 12 mais frs. 163.– ❏ 24 mais frs. 293.–<br />

www.citroen.ch<br />

bis zu<br />

Fr. 5’000.–<br />

Das Angebot gilt für alle derzeit verfügbaren, zwischen dem 1. März und dem 30. April 2013 verkauften Fahrzeuge, im Rahmen des verfügbaren <strong>La</strong>gerbestands. Empfohlener Verkaufspreis. Angebot gültig für Privatkunden; nur bei den an der Aktion beteiligten Händlern. Citroën C5 Tourer<br />

1.6 THP 155 6-Gang-Automatik Exclusive, Nettopreis Fr. 39’190.–, Cash-Prämie Fr. 3’000.–, Eintauschprämie Fr. 5’000.–, Fr. 31’190.–; Verbrauch gesamt 7,3 l/100 km; CO 2 -Emission 169 g/km; Treibstoffverbrauchskategorie E. Mit Optionen: <strong>La</strong>ckierung Weiss Brillant Fr. 1’130.–,<br />

Alufelgen 19" Adriatique Fr. 1’400.–, Sensorpaket+ Fr. 1’600.–. CO 2 -Durchschnitt aller angebotenen Fahrzeugmodelle 153 g/km. * Je nach Modell serienmässig. **Je nach Modell optional.<br />

Num<br />

Prenum<br />

Adressa<br />

NP/Lieu<br />

Data Suttascripziun<br />

Tel.-nr.<br />

P. pl. trametter a:<br />

Südostschweiz Presse und Print AG, servetsch d’abunaments,<br />

Via da la Caserna 1, 7007 Cuira<br />

Empustaziun telefonica: 081 255 55 00


10 glindesdi, ils 18 da mars 2013 RADIo / tv<br />

■ RADIo<br />

10:15 RADIoNoveLA<br />

vita capita – episoda 236<br />

<strong>La</strong> frisura dad Ernesta<br />

Ernesta Ca -<br />

flisch ha sa laschà<br />

far ina nova<br />

frisura. Però<br />

quella è malgartegiadabravamain.<br />

Tuts<br />

che fan remar -<br />

tgas e commentaris<br />

– a<br />

chasa e perfin en il Volg. Per fortuna po<br />

sia figlia Pirmina la gidar. Però ina suletta<br />

persuna n’ha gnanc remartgà la nova<br />

frisura: ses um Martin. Pertge betg?<br />

S’interessescha el insumma anc per sia<br />

dunna? Reschia: Michel Decurtins<br />

19:00 LA StAILALvA<br />

Semperverds<br />

Avant 30 onns eran titels da musica sco<br />

Wahnsinn, Flieg nicht so hoch, Mein<br />

kleiner Freund u era Viver senza tei dals<br />

Furbaz euv. hits en la scena dal schlagher.<br />

Oz è quai semperverds che sveglian franc<br />

ina u l’autra bella regurdientscha.<br />

Redacziun: Christa Soliva<br />

20:03 MAgAzIN DA cuLtuRA (ReP.)<br />

Inscenar il spazi<br />

Tge fiss in’inscenaziun da teater senza<br />

decor? Tge in film senza scenaria? E sa<br />

perdess l’orientaziun en il museum senza<br />

la lavur d’in scenograf? Il magazin da cultura<br />

ha dumandà ils trais scenografs<br />

Chasper Bertschinger, Remo Arpagaus e<br />

SRF 1<br />

6.30 News-Schlagzeilen und Meteo<br />

9.00 Medienkompetenz<br />

9.50 Trailer Medienkompetenz<br />

10.00 nano<br />

10.30 Kulturzeit<br />

11.10 DOK (W)<br />

12.10 Weniger ist mehr (W)<br />

12.40 Meteo mit Tagesschau<br />

13.10 Der Bergdoktor. Loslassen und festhalten<br />

14.00 Potzmusig (W)<br />

14.40 SRF bi de Lüt (W)<br />

15.30 Giacobbo / Müller (W)<br />

16.30 Best Friends. Jugendserie<br />

16.55 myZambo<br />

17.30 Guetnachtgschichtli<br />

17.40 Telesguard<br />

18.00 Tagesschau mit Meteo<br />

18.15 Weniger ist mehr<br />

18.40 glanz & gloria<br />

19.00 Schweiz aktuell<br />

19.25 SRF Börse<br />

19.30 Tagesschau mit Meteo<br />

20.05 1 gegen 100 Quiz<br />

21.05 Puls. U.a.: Alterszittern – mit starkem<br />

Tremor leben oder einen Eingriff wagen?<br />

21.50 10vor10 mit Meteo<br />

22.20 Eco<br />

Moderation: Reto Lipp<br />

22.55 Schawinski<br />

23.30 Tagesschau Nacht<br />

23.45 Die Tudors – Mätresse<br />

des Königs. Historienserie<br />

0.45 Peeping Tom – Augen der Angst<br />

Thriller (GB 1960). Mit Karlheinz<br />

Böhm, Moira Shearer, Anna Massey<br />

Selina Puorger tge impurtanza che la scenografia<br />

ha en las differentas disciplinas<br />

d’art e tge ch’in scenograf fa precis.<br />

Il favrer è mort l’enconuschent autur da<br />

cudeschs per uffants Max Bolliger. Nus<br />

preschentain intginas da sias istorgias<br />

ch’èn era vegnidas translatadas en rumantsch.<br />

Redacziun: Anna Serarda Campell<br />

21:15 ALbuM DA L’eMNA<br />

David bowie: the Next Day<br />

David Bowie na vala betg mo sco il<br />

grond<br />

cameleon<br />

da la<br />

musica<br />

da pop,<br />

el è er<br />

adina stà<br />

ina spezia<br />

da<br />

barometer<br />

dals trends, ch’ha anticipà modas en<br />

sia fasa tempriva e reflectà stils en ses<br />

onns postmadirs. E perquai ans sa dumondan<br />

ins co che ses nov album, ses<br />

emprim suenter bunamain diesch onns,<br />

vegnia pomai a tunar. Ina resposta dat<br />

gia la cuverta da quest «Next Day», igl<br />

è in citat surevident da «Heroes», sia capolavur<br />

dal 1977. Ed uschia survegn ins<br />

l’impressiun che Bowie reconstrueschia,<br />

ensemen cun ses vegl producent<br />

5.30 Morgenmagazin<br />

9.05 Seehund, Puma & Co. (W)<br />

9.55 Sturm der Liebe (W)<br />

10.45 Brisant<br />

11.05 ARD-Buffet. Karlheinz Hauser bereitet<br />

zu: Kräutergarten-Dessertvariationen<br />

12.15 ARD-Buffet. Zuschauerfragen zum Thema:<br />

Neues vom Verkehrsrecht / Karlheinz<br />

Hauser bereitet zu: Schweinefilet im<br />

Brotmantel mit Karotten. Magazin<br />

13.00 Mittagsmagazin<br />

14.10 Rote Rosen. Telenovela<br />

15.10 Sturm der Liebe. Telenovela<br />

16.10 Seehund, Puma & Co.<br />

Rendezvous der Eisbären<br />

17.15 Brisant<br />

18.00 Verbotene Liebe. Daily Soap<br />

18.50 Grossstadtrevier. Wer einmal<br />

zahlt, zahlt immer. Krimiserie<br />

19.45 Wissen vor acht – Zukunft<br />

Asteroiden als Rohstoffquelle<br />

19.50 Wetter vor acht<br />

19.55 Börse vor acht<br />

20.15 Erlebnis Erde Mississippi (2/2) –<br />

Die grosse Flut. Dokumentationsreihe<br />

21.00 Hart aber fair<br />

Moderation: Frank Plasberg<br />

22.15 Tagesthemen<br />

22.45 Die Story im Ersten. Gauck persönlich<br />

– Ein Jahr Bundespräsident<br />

23.30 Knast auf ewig?<br />

0.15 Nachtmagazin<br />

0.35 Tatort (W)<br />

2.10 Hart aber fair (W)<br />

3.25 Knast auf ewig? (W)<br />

Tony Visconti, er musicalmain ses passà<br />

lontan, il psychedelissem visiunar da<br />

«Hunky Dory», la canera da «Ziggy<br />

Stardust», la pressiun da «Lodger», l’eleganza<br />

da «Let’s Dance». Ch’el tutga en<br />

medem mument il grond eclecticissem<br />

creativ da quests dis è coincidenza. U<br />

forsa tuttina genialitad?<br />

Redacziun: Benedetto Vigne<br />

22:03 ARtg MuSIcAL (ReP.)<br />

Artg musical fa visita a Ramosch<br />

(2. part)<br />

<strong>La</strong> sonda dals 23 da favrer avain nus visità<br />

Ramosch. L’Artg musical porta<br />

chant, musica e discurs da quella sairada<br />

moderada da Reto Mayer. En la segunda<br />

part tadlain nus duas da las tschintg furmaziuns,<br />

numnadamain il Quartet «4<br />

for you» d’Ardez (Jon Armon Strimer,<br />

Hannes Pfranger, Martin e Duri Stecher)<br />

ed il Duo Varietà da Ramosch (Jon<br />

Flurin ed Andrin Kienz – marimbafon e<br />

piano electric).<br />

Redacziun: Giusep G. Decurtins<br />

■ teLevISIuN<br />

17:40 teLeSguARD SIN SRF 1<br />

L’emissiun d’infurmaziun sin SRF 1<br />

cun suttitels tudestgs sin tXt 777<br />

(repetiziun sin SRF info tranter las 18:00<br />

e las 22:00)<br />

DAPLI SIN www.rtr.ch<br />

■ Radio RuMANtScH<br />

06:00 Novitads<br />

06:06 Actual la damaun<br />

06:30 Novitads<br />

06:40 Impuls dal di<br />

06:50 Revista da medias/Meteo<br />

07:00 Novitads<br />

07:06 Actual la damaun<br />

07:30 Novitads<br />

07:40 Kikeri6<br />

07:50 Revista da medias/Meteo<br />

08:00 Novitads<br />

08:06 Actual la damaun<br />

08:30 Novitads<br />

08:40 Il chavazzin dal di<br />

09:00 Novitads<br />

09:05 <strong>La</strong> cuppina<br />

09:15 Chalender<br />

09.30 <strong>La</strong> truvaglia<br />

09.45 Tge chaussas<br />

10:00 Novitads<br />

10:15 Radionovela<br />

10:30 Famus e glorius<br />

10:55 Rep. Impuls dal di<br />

11:00 Novitads<br />

11:03 Actual da mezdi<br />

12:00 Novitads<br />

12:06 Actual da mezdi e RTR cumpact a mezdi<br />

12:25 Prevista Telesguard<br />

12:30 SRF Rendez-vous<br />

13:00 <strong>La</strong>s gratulaziuns<br />

14:00 Novitads<br />

14:03 Musica<br />

15:00 Novitads<br />

15:03 Musica<br />

16:00 Novitads<br />

16:03 Semperverds<br />

16:30 Program da kino<br />

16:45 Verd per semper<br />

16:50 Prevista Telesguard<br />

17:00 Novitads<br />

17:06 Actual la saira<br />

17:50 Meteo<br />

18:00 Novitads<br />

18:06 RTR cumpact – survista dal di<br />

18:15 SRF Echo der Zeit<br />

19:00 <strong>La</strong> stailalva<br />

20:00 Novitads<br />

20:03 Rep. Magazin da cultura<br />

21:00 Novitads<br />

21:15 Album da l’emna<br />

21:45 Rep. Radionovela<br />

22:00 Novitads<br />

22:03 Rep. Artg musical<br />

23:00 Novitads<br />

23:03 Grischun sonor<br />

Sex fa spass!<br />

Durmir in cun l’auter? Far amur cun plaschair? Co funcziuna ina lètg? Exact quai<br />

tracta il film «Das Wunder der Liebe» da Oswalt Kolle. L’emprim film da scleriment<br />

dueva mussar che sex fa spass. El mussa la vita sexuala e quai senza rete -<br />

gnientschas. Scenas bletschas, glieud blutta e genitalias filmadas da datiers. Il film<br />

è stà in scandal avant 50 onns. Tge pensan ils giuvens dad oz da quest film? <strong>La</strong>s<br />

respostas datti sin battaporta.ch.<br />

ARD ZDF ORF 1 RTL SAT 1 PRO 7<br />

5.30 Morgenmagazin<br />

9.00 heute<br />

9.05 Volle Kanne – Service täglich<br />

Moderation: Andrea Ballschuh<br />

10.30 Notruf Hafenkante<br />

Gefährliche Fotos. Actionserie<br />

11.15 SOKO Köln. Der letzte Kunde. Krimiserie<br />

12.00 heute<br />

12.10 drehscheibe Deutschland<br />

13.00 Mittagsmagazin<br />

14.00 heute – in Deutschland<br />

14.15 Die Küchenschlacht<br />

15.00 heute<br />

15.05 Topfgeldjäger<br />

16.00 heute – in Europa<br />

16.10 SOKO Kitzbühel<br />

Wahre Feindschaft. Krimiserie<br />

17.00 heute<br />

17.10 hallo deutschland<br />

17.45 Leute heute<br />

18.05 SOKO 5113<br />

Der Tod des Marquis. Krimiserie<br />

19.00 heute mit Wetter<br />

19.25 WISO. Spielereien fürs Osternest<br />

20.15 Unsere Mütter, unsere Väter<br />

TV-Drama (D 2013). Mit Volker<br />

Bruch, Tom Schilling, Ludwig Trepte<br />

21.45 heute-journal<br />

22.15 Undercover in Paris<br />

Kriminalfilm (F 2010). Mit Cécile De<br />

France, Fred Testot, Julien Boisselier<br />

23.50 heute nacht<br />

0.05 Das System – Alles verstehen heisst alles<br />

verzeihen. Drama (D 2011). Mit Jacob<br />

Matschenz, Bernhard Schütz u.a.<br />

5.55 Morgenprogramm<br />

12.00 Die Schlümpfe. Zeichentrickserie<br />

12.25 Die fantastische Welt von<br />

Gumball. Zeichentrickserie<br />

12.50 Freddys Freunde<br />

12.55 1, 2 oder 3<br />

13.20 Kung Fu Panda. Zeichentrickserie<br />

13.40 Alles okidoki<br />

13.45 H2O – Plötzlich Meerjungfrau. Serie<br />

14.10 Türkisch für Anfänger. Comedyserie<br />

15.00 How I Met Your Mother (W)<br />

15.40 Malcolm mittendrin. Comedyserie<br />

16.25 ZIB Flash<br />

16.30 The Middle. Comedyserie<br />

16.50 Scrubs – Die Anfänger. Comedyserie<br />

17.15 Die Simpsons. Zeichentrickserie<br />

18.00 ZIB Flash<br />

18.05 How I Met Your Mother. Comedyserie<br />

18.55 The Big Bang Theory. Comedyserie<br />

19.20 Mein cooler Onkel Charlie. Comedyserie<br />

19.45 ZIB Magazin mit Wetter mit ZIB 20<br />

20.07 Sport<br />

20.15 The Mentalist<br />

Der einzige Zeuge. Krimiserie<br />

21.05 Grey’s Anatomy. Das Ende ist der<br />

Anfang ist das Ende. Spitalserie<br />

21.45 ZIB Flash<br />

21.55 Private Practice<br />

Einsteigen und losfahren. Arztserie<br />

22.40 The Big C. Schluss<br />

mit Freude. Dramaserie<br />

23.10 Dexter. Auf der Fährte. Krimiserie<br />

0.00 ZIB 24<br />

0.20 Fussball. 20. Runde<br />

0.40 Supernatural. Mysteryserie<br />

5.10 Explosiv – Weekend (W)<br />

6.00 Punkt 6<br />

7.30 Teleshopping Schweiz<br />

9.00 Punkt 9<br />

9.30 Familien im Brennpunkt<br />

10.30 Familien im Brennpunkt<br />

11.30 Unsere erste gemeinsame Wohnung<br />

12.00 Punkt 12<br />

14.00 Mitten im Leben! Aufregende<br />

Geschichten des deutschen Alltags<br />

15.00 Verdachtsfälle. Doku-Soap<br />

16.00 Familien im Brennpunkt<br />

17.00 Betrugsfälle<br />

17.30 Unter uns. Daily-Soap<br />

Mit Joy Lee Juana Abiola-Müller,<br />

Martin Baden, Anne Apitzsch u.a.<br />

18.00 Explosiv<br />

18.30 Exclusiv<br />

18.45 RTL aktuell<br />

19.05 Alles, was zählt. Daily-Soap<br />

Mit Ulrich Drewes, André Dietz<br />

19.40 Gute Zeiten, schlechte Zeiten. Daily Soap<br />

Mit Mustafa Alin, Merlin Leonhardt u.a.<br />

20.15 Wer wird Millionär? Quiz<br />

Moderation: Günther Jauch<br />

21.15 Das Jenke-Experiment. Altern<br />

22.15 Extra – Das RTL Magazin<br />

23.30 «Future Trend»-Reportage. Das Geld-<br />

Experiment – Leben ohne einen Cent<br />

0.00 RTL Nachtjournal<br />

0.30 10 vor 11. Gerhard Richter: Bildermacher<br />

– ‘Ich sollte mich nicht mehr Maler,<br />

sondern Bildermacher nennen’. Magazin<br />

0.55 Das Jenke-Experiment (W)<br />

1.50 Extra – Das RTL Magazin (W)<br />

5.30 Sat.1-Frühstücksfernsehen<br />

10.00 Teletip Shop<br />

10.30 Schicksale – und plötzlich ist alles anders<br />

11.00 Zukunftsblicke<br />

12.00 Richter Alexander Hold<br />

13.00 Britt. Glaubenswechsel: Ich habe<br />

mich für das Kopftuch entschieden!<br />

14.00 Pures Leben – Mitten in Deutschland<br />

15.00 Familien-Fälle<br />

17.00 Schicksale – und plötzlich ist<br />

alles anders. Porsche oder Leben<br />

17.30 Schicksale – und plötzlich<br />

ist alles anders. Doku-Soap<br />

18.00 Niedrig und Kuhnt. Kommissare<br />

ermitteln. Alles rächt sich<br />

18.30 Niedrig und Kuhnt. Kommissare<br />

ermitteln. Küss mich Kemal<br />

19.00 K 11 – Kommissare im<br />

Einsatz. Ein verzwickter Fall<br />

19.30 K 11 – Kommissare im<br />

Einsatz. Teenager im Sexsumpf<br />

20.00 Sat.1 Nachrichten<br />

20.15 Der letzte Bulle<br />

Spielchen spielen. Krimiserie<br />

21.15 Danni Lowinski<br />

Herzenssache. Comedyserie<br />

22.15 Planetopia. U.a.: Lückenbüßer<br />

beim Rettungseinsatz – Können<br />

Notfallsanitäter den Arzt ersetzen?<br />

23.00 Spiegel TV – Reportage<br />

Karriere im Chaos (2): Aufstieg<br />

und Fall Moskauer Millionärinnen<br />

23.30 24 Stunden. Die Wüste bebt –<br />

Deutsche in <strong>La</strong>s Vegas<br />

0.30 Forbidden TV<br />

5.45 Rockstars Forever. TV-Komödie (USA<br />

2004). Mit Gary Cole, Sherilyn Fenn<br />

7.15 Center Stage: Turn It Up (W)<br />

Drama (CDN/USA 2008)<br />

Mit Rachele Brooke Smith, Kenny<br />

Wormald, Sarah Jayne Jensen<br />

9.05 Teletip Shop<br />

11.20 Im Feuer. Drama (USA 2004)<br />

Mit Joaquin Phoenix, John<br />

Travolta, Jacinda Barrett<br />

13.15 Scrubs – Die Anfänger. Mein Verzicht;<br />

Meine Regeln. Comedyserie<br />

14.10 Two and a Half Men<br />

Tubensahne; Eine Flasche Wein und<br />

ein Presslufthammer. Comedyserie<br />

15.05 The Big Bang Theory. Der Gitarrist auf der<br />

Couch; Das Suppentattoo. Comedyserie<br />

16.00 How I Met Your Mother<br />

Auf Safari; Swarley. Comedyserie<br />

17.00 taff<br />

18.00 Newstime<br />

18.10 Die Simpsons. Der vermisste Halbbruder;<br />

Krise im Kamp Krusty. Zeichentrickserie<br />

19.05 Galileo<br />

Moderation: Stefan Gödde<br />

20.15 Die Simpsons<br />

Schlaflos mit Nedna; Der Papa wird’s<br />

nicht richten. Zeichentrickserie<br />

21.15 The Big Bang Theory<br />

Die Parkplatz-Eskalation; Freiflug<br />

nach Genf. Comedyserie<br />

22.15 Circus Halligalli<br />

23.15 TV total<br />

0.15 The Big Bang Theory (W)<br />

1.10 Family Guy (W)<br />

SRF ZWEI 3 SAT SWR ORF 2 RTL 2 TSR 1 RSI LA 1<br />

6.00 Drei auf zwei<br />

8.40 Best Friends. Jugendserie<br />

9.00 myStory<br />

9.25 Virus (W)<br />

10.00 Der Bergdoktor. Arztserie<br />

10.45 Wege zum Glück. Telenovela<br />

11.30 Alisa – Folge deinem Herzen. Telenovela<br />

12.15 Lüthi und Blanc. Familiensaga<br />

13.15 Emergency Room – Die Notaufnahme<br />

14.05 Everwood. Dramaserie<br />

14.50 Verrückt nach Dir. Comedyserie<br />

15.35 Box Office (W)<br />

15.55 Emergency Room – Die Notaufnahme<br />

16.45 Boston Legal. Anwaltsserie<br />

17.30 Psych. Krimiserie<br />

18.20 Desperate Housewives. Comedyserie<br />

19.10 Gossip Girl. Unterhaltungsserie<br />

20.00 Grey’s Anatomy Spitalserie<br />

20.50 Private Practice<br />

Einsteigen und losfahren. Arztserie<br />

21.35 Revenge. Zweifel. Dramaserie<br />

22.25 Sportlounge. Vom Eishockey-Talent<br />

zum Mister Handicap. Magazin<br />

23.15 Two and a Half Men –<br />

Mein cooler Onkel Charlie. Der<br />

vergessene Sohn. Comedyserie<br />

23.40 Grey’s Anatomy – Die jungen Ärzte (W)<br />

0.30 Private Practice (W)<br />

9.05 Kulturzeit extra (W)<br />

9.45 nano (W)<br />

10.15 Riverboat. Die MDR-Talkshow<br />

Gäste: Michael Gwisdek, Susanna<br />

Simon, Andrea Ballschuh, Ralf Bauer,<br />

Prof. Dr. med. Michael Tsokos, Robert<br />

Burdy, Jenke von Wilmsdorff u.a.<br />

12.15 sonntags<br />

12.45 Schätze der Welt – Erbe der Menschheit<br />

13.00 ZIB<br />

13.15 Bei Anruf Entdeckung<br />

14.50 Leben über den Wolken<br />

15.30 Leben über den Wolken (W)<br />

18.30 nano<br />

19.00 heute<br />

19.20 Kulturzeit<br />

20.00 Tagesschau<br />

20.15 Jochen Malmsheimer<br />

Gedrängte Wochenübersicht –<br />

Das Beste aus 4 Jahrtausenden<br />

21.00 Studio Richling<br />

21.30 Bauerfeind<br />

22.00 ZIB 2<br />

22.25 Peter Voss fragt ... Eine Bühler<br />

Begegnung. Gast: Herta Müller<br />

23.10 Die guten Albaner<br />

0.00 Reporter. Reportage. Zu früh geboren –<br />

Ein Jahr mit Max und seinen Eltern<br />

11.25 Brisant (W)<br />

11.50 Giraffe, Erdmännchen & Co.<br />

12.40 Deutschland Deine Dörfer<br />

13.30 Nach der Hochzeit bin ich weg!<br />

Komödie (D 2011). Mit Saskia Vester<br />

15.00 Planet Wissen<br />

16.00 SWR <strong>La</strong>ndesschau aktuell<br />

16.05 Kaffee oder Tee<br />

17.00 SWR <strong>La</strong>ndesschau aktuell<br />

17.05 Kaffee oder Tee<br />

18.00 SWR <strong>La</strong>ndesschau aktuell<br />

18.15 Der Macher vom Europapark<br />

18.45 SWR <strong>La</strong>ndesschau BW<br />

19.45 SWR <strong>La</strong>ndesschau aktuell<br />

20.00 Tagesschau<br />

20.15 Als meine Frau mein Chef wurde<br />

TV-Romanze (D 2012). Mit Marie-Lou<br />

Sellem, Götz Schubert, Ulrich Pleitgen<br />

21.45 SWR <strong>La</strong>ndesschau aktuell<br />

22.00 Sag die Wahrheit<br />

Rateteam: Smudo, Ursula Cantieni,<br />

Pierre M. Krause, Kim Fisher. Show<br />

22.30 Sag die Wahrheit Extra<br />

23.00 Sag die Wahrheit. Rateteam: Kim Fisher,<br />

Ursula Cantieni, Mike Krüger, Smudo<br />

23.30 Sag die Wahrheit<br />

23.55 Sag die Wahrheit<br />

0.25 Sag die Wahrheit<br />

11.05 Alisa – Folge deinem Herzen (W)<br />

11.50 Bürgeranwalt (W)<br />

12.35 Bewusst gesund (W)<br />

13.00 ZIB<br />

13.15 heute mittag<br />

14.00 Frisch gekocht Kochchampion<br />

14.25 Alisa – Folge deinem Herzen<br />

15.10 Sturm der Liebe. Telenovela<br />

16.00 Die Barbara-Karlich-Show<br />

17.05 heute österreich<br />

17.30 heute leben<br />

18.30 heute konkret<br />

18.51 heute infos und tipps<br />

19.00 Bundesland heute<br />

19.30 Zeit im Bild mit Wetter<br />

19.55 Sport aktuell<br />

20.05 Seitenblicke<br />

20.15 Unsere Mütter, unsere Väter<br />

TV-Drama (D 2013). Mit Volker Bruch,<br />

Tom Schilling, Ludwig Trepte u.a.<br />

21.50 Reisezeit – Kurztrip. Korsika<br />

22.00 ZIB 2<br />

22.30 Kulturmontag<br />

22.55 Kulturmontag. les.art. Gäste: Robert<br />

Schindel, Peter Esterhazy, Connie Palmen<br />

23.50 Auf der anderen Seite. Drama (D/TRK/<br />

I 2007). Mit Baki Davrak, Nursel Köse<br />

1.40 Kulturmontag (W)<br />

5.50 Still Standing. Der Männer-Bunker;<br />

Untermieter. Comedyserie<br />

6.35 King of Queens (W)<br />

8.15 Die Schnäppchenhäuser. Der Traum<br />

vom Eigenheim: Wir ziehen ein<br />

9.15 Frauentausch<br />

Doku-Soap<br />

11.15 Family Stories<br />

Volles Pfund Jasmine (5)<br />

12.15 Köln 50667 (W)<br />

Doku-Soap<br />

13.15 Berlin – Tag & Nacht (W)<br />

14.15 Der Trödeltrupp<br />

Das Geld liegt im Keller<br />

15.05 Der Trödeltrupp<br />

16.00 Privatdetektive im Einsatz<br />

Fleischerslust / Tierische Liebe<br />

17.00 Privatdetektive im Einsatz<br />

Schweinerei in der Fleischerei / Altgold<br />

18.00 Köln 50667<br />

19.00 Berlin – Tag & Nacht<br />

20.00 RTL II News<br />

20.15 Die Wollnys Eine schrecklich<br />

grosse Familie! Doku-Soap<br />

21.15 Traumfrau gesucht<br />

22.05 Saturday Night. Doku-Soap<br />

23.00 Zugriff – Jede Sekunde zählt<br />

0.00 exklusiv – die reportage (W)<br />

10.45 Quel temps fait-il?<br />

11.00 Les feux de l’amour. Série dramatique<br />

11.45 Scènes de ménages. Série comédie<br />

12.10 Plus belle la vie. Série comédie<br />

12.45 Le journal<br />

13.15 Météo<br />

13.20 Ensemble<br />

13.30 Toute une histoire<br />

14.40 Commissaire Brunetti – Enquêtes à<br />

Venise. Téléfilm policier (D 2007). Avec<br />

Uwe Kockisch, <strong>La</strong>ura-Charlotte Syniawa<br />

16.20 Ma sorcière bien-aimée. Série comédie<br />

16.50 Flashpoint. Série d’action<br />

17.40 Télé la question<br />

18.00 Le court du jour se jette<br />

à l’eau – H2O là là<br />

18.10 Top Models. Série dramatique<br />

18.35 Les clés de la fortune<br />

18.55 Couleurs locales<br />

19.20 Météo<br />

19.30 Le journal<br />

20.05 Météo<br />

20.15 TTC (Toutes taxes comprises)<br />

Quand mon frigo sera intelligent<br />

20.45 Black Swan. Drame (USA 2010)<br />

Avec Natalie Portman, Vincent Cassel<br />

22.40 Mad Men. <strong>La</strong> valise; Eté 65. Série<br />

0.20 L.A. – Enquêtes prioritaires. Série<br />

10.40 Pagine di vita. Telenovela<br />

11.20 <strong>La</strong> signora in giallo. Serie gialla<br />

12.05 <strong>La</strong> vita secondo Jim. Serie commedia<br />

12.30 Telegiornale<br />

12.45 Molla l’osso<br />

13.15 Tutto in famiglia. Sitcom<br />

13.35 Il commissario Rex. Serie gialla<br />

14.25 Royal Pains. Serie medicale<br />

15.05 Rescue Special Operations. Serie<br />

16.05 Un caso per due. Serie gialla<br />

17.10 Piattoforte. A scuola di cucina con<br />

Raffaella Biffi e il cuoco Alan Rosa<br />

18.00 Telegiornale Flash<br />

18.10 Zerovero<br />

19.00 Il quotidiano<br />

19.45 Il rompiscatole<br />

20.00 Telegiornale Notizie<br />

20.35 Meteo. Tutti i colori del tempo<br />

20.40 Attenti a quei due<br />

21.05 Amici, amanti e... Commedia sentimentale<br />

(USA 2011). Con Natalie Portman<br />

22.55 Telegiornale notte<br />

23.10 Meteo notte. I colori del tempo<br />

23.15 Segni dei tempi. Settimanale protestante<br />

23.40 C.S.I. – Miami. L’orso assassino. Serie<br />

0.25 <strong>La</strong> rosa bianca – Sophie Scholl. Film<br />

drammatico (D 2005). Con Julia<br />

Jentsch, Gerald Alexander Held


QUAI ETSCHAI GLINDESDI, ILS 18 DA MARS 2013 11<br />

■ VATICAN<br />

Ilsemprems dis cun papa Francestg<br />

(anr/gc) Il di suenter sia elecziun ha il<br />

niev papa Francestg fatg ina viseta alla<br />

pli renomada baselgia da Nossadunna<br />

aRoma: Santa Maria Maggiore.<br />

Leu ha el deponiu in matg flurs avon igl<br />

enconuschent maletg da Nossadunna:<br />

«Salus Populi Romani». Mo per ina viseta<br />

asiu antecessur, papa Benedetg XVI<br />

aCastel Gandolfo, ha ei aunc buca tunschiu.<br />

Bia ei vegniu auter epli sempel<br />

Gia ils emprems dus dis ha papa Francestg<br />

mess en plirs graus accents per in auter<br />

epli sempel stil. Aschia ha el renunziau<br />

tier retscheiver igl omagi dils cardinals<br />

da seser sin siu tron ella Sixtina. Encunter<br />

sera ha el fatg ella baselgia da sia<br />

elecziun ina messa d’engraziament culs<br />

cardinals eveva silamedema mitra sco<br />

lezs. Perdegond tut ordadora, cuort e<br />

concentrau, ha el detg: «<strong>La</strong> crusch sto<br />

adina star el center dalla via cristiana,<br />

autramein essan nus secularisai.»<br />

Venderdis ha papa Francestg dau ina<br />

emprema audienza als cardinals per engraziar.<br />

Elhaundrau impressiunontamein<br />

siu «venerau antecessur», papa Benedetg<br />

XVI, che seigi sededicaus totalmein<br />

al survetsch digl uffeci petrin (da s.<br />

Pieder.) Era haelsuttastrihau sia collegialitad<br />

culs cardinals epuntuau l’unitad<br />

dalla baselgia. Ed el ha avertiu da pessimissem,<br />

puntuond che la baselgia drovi<br />

curascha esegirezia eche siu messadi seigi<br />

oz aschi actuals sco all’entschatta.<br />

Detschartamein ha il plidader dil Vatican,<br />

il pader gesuit Federico Lombardi,<br />

refusau tuttas renfatschas ecalumnias visavi<br />

il papa pervia d’apparents falliments<br />

en connex culla dictatura militara en Argentina<br />

(1976–1983). El ha sentenziau<br />

vehementamein quella campagna da disfamar<br />

il papa.<br />

<strong>La</strong> sonda ha papa Francestg dau sia<br />

emprema audienza publica per ils representants<br />

dils mieds da massa ed engraziau<br />

ad els. Duront il conclaveein 6000<br />

representants dallas medias ord varga<br />

80 tiaras stai aRoma per rapportar.Lur<br />

pensum seigi buc adina levs, essend la<br />

baselgia ina instituziun spirituala. Respect<br />

ha il niev papa era demussau viers<br />

ils schurnalists buca catolics enuncartents,<br />

dend amintgin la benedicziun tut<br />

alla tgeua.<br />

Surprender igl uffeci papal<br />

Antruras plidavan ins –enconnex cun<br />

l’introducziun dil papa en siu uffeci –<br />

dad intronisaziun, ni schizun dalla encorunaziun<br />

cun la tiara (treidubla cruna).<br />

Ussa senumna quei semplamein: entrar<br />

Gia ils emprems dus dis ha papa Francestg mess en plirs graus accents per in auter epli<br />

sempel stil. KEYSTONE<br />

en uffeci. Per papa Francestg succeda<br />

quei il di dalla fiasta da s. Giusep,mardis,<br />

el Vatican. Ins quenta cun 180 delegaziuns<br />

guvernamentalas.<br />

<strong>La</strong> Svizra vegn representada da cuss.<br />

fed. Didier Burkhalter. Alla testa dalla<br />

delegaziun tudestga stat la canceliera federala<br />

Angela Merkel. Ils Stadis Uni representa<br />

il vice-president Joe Biden. <strong>La</strong><br />

gronda delegaziun dall’Argentina, la patria<br />

dil papa, stat sut l’egida dalla presidenta<br />

Cristina Fernandez de Kirchner.<br />

Erapliras casas roialas ein representadas:<br />

Papa Francestg ha detg avon ils representants<br />

dils mieds da massa ch’el hagi<br />

eligiu il num Francestg pervia da<br />

s. Francestg d’Assisi, essend quel<br />

s’engaschaus fetg per ils paupers, la<br />

pasch elascaffiziun. Duront il conclave<br />

seigi el sesius sper igl anteriur<br />

arzuestg da SaoPaulo, Claudio Hummes.<br />

Cura che l’elecziun seigi curdada<br />

sin el, hagi quel embratschau el e<br />

detg: «Buc emblida ils paupers!» Sin<br />

quei seigi el sedecidius per il num<br />

Francestg. «Jeu less ina baselgia pau-<br />

Cumiau<br />

<strong>La</strong> Gronda Britannia cul prenci hereditari<br />

Charles elaSpagna tras la regina Sofia<br />

ed il prenci Filip.<br />

Ad assister all’introducziun dil papa<br />

en siu uffeci vegn era il patriarcecumenic<br />

da Constantinopel, Bartholomaios I.,<br />

cun zacons metropolits. Dapi il schisma<br />

1054, che ha separau la baselgia latina (el<br />

vest) dalla ortodoxa (egl ost), ei quei<br />

l’emprema ga ch’il cau suprem dils ortodoxs<br />

ei presents tier l’introducziun dil<br />

papa. Quei exprimi in ferm segn per<br />

l’unitad dils cristifideivels.<br />

Daco priu il num Francestg?<br />

Suenter haver astgau dar adia atut ses cars einossa<br />

carissima mumma, tatta ebasatta<br />

Cecilia<br />

Caduff-Blumenthal<br />

25-3-1925 –17-3-2013<br />

vegnida deliberada da ses mals. Nus essan fetg trests, mo eraengrazieivels ch’ella sto buca<br />

pitir pli.Ti restas adina en nos cors. Sin seveser.<br />

Adressa da malencurada:<br />

Rosmarie Caduff<br />

Bein 27<br />

7143 Morissen<br />

Ils Tes:<br />

Gieri eClaudia Caduff-Beivi<br />

cun Daniel,Andreas, Sandra eMartina<br />

Lucrezia eSep Solèr-Caduff<br />

cun Marc, Cindy eMathias cun Luca<br />

Placi Caduff cun Armando<br />

Erwin eBettina Caduff-Casanova<br />

cun Rafaela eRilana<br />

Rosmarie Caduff edUrsicin Blumenthal<br />

Era ennum da fargliuns eparents<br />

<strong>La</strong> sepultura eimargis, ils 19 da mars 2013 allas 14.00 en baselgia parochiala aMorissen.<br />

pra, ch’ei cheu per ils paupers», ha il<br />

niev papa detg.<br />

Enzatgei communabel datti denter<br />

ils nums da papa Benedetg XVI epapa<br />

Francestg, igl emprem cun quei num:<br />

Omisdus ein sedecidi per nums da<br />

fundaturs dad uordens: Benedetg<br />

XVI tenor s. Benedetg che ha fundau<br />

igl uorden dils benedictins, eFrancestg<br />

I–edelluaunc sco gesuit –<br />

suenter s. Francestg, il fundatur digl<br />

uorden franciscan. Omisdus uordens<br />

s’audan tier ils pli gronds sil mund.<br />

■ ITALIA<br />

Wenn ihr mich sucht,<br />

sucht mich in eurem Herzen.<br />

Habe ich dort eine Bleibe gefunden,<br />

lebe ich in euch weiter.<br />

Flashs sur ina<br />

jamna memorabla<br />

DA URSICIN G. G. DERUNGS<br />

Raquintar la jamna vargada dell’Italia<br />

ei sco da far in dubel salto mortale<br />

cun sestrubegiar inaga emiez entuorn<br />

sesez esetschentar sin la sulada<br />

senza rumper las combas ni la<br />

totona. Igl emprem il papa, na, igl<br />

uestg de Roma, Francestg Iche va el<br />

bus cun tschels cardinals, che porta sez<br />

las flurs aNossadunna eche va en siu<br />

albiert apagar il quen. Patertgei la panica<br />

denter ils politichers: «Il papa ha<br />

pagau il quen!», caussa ch’els gnanc san<br />

tgei ch’igl ei buc!<br />

Eluilnunevitabel Berlusconi ch’inventa<br />

sco in scolaret avon ina clausura<br />

ina pintga malsogna (dils egls) per buca<br />

stuer ir avon dertgira. Ier(stiarsas) eis el<br />

sepresentaus cun eglieruns da sulegl el<br />

parlament per las elecziuns dils presidents<br />

dellas combras parlamentaras. O<br />

avon grevalaglieud: «Buffone, buffone»<br />

(bigliaf) edelparlament fa sia suita da<br />

parlamentariAs grond applaus al capo.<br />

Denton ein ils parlamentaris dil<br />

«buffone» ch’ein buca vegni eligi pli i<br />

in suenter l’auter en perschun: Cosentino<br />

cumpromess cun la mafia, De<br />

Gregorio ch’ha vendiu sesez al«buffone»<br />

(per treis milliuns!) per far derscher<br />

il guvern Prodi anno 2008, ed auters.<br />

Mario Monti, stimaus ell’Europa;<br />

ella patria arrogants, beinduras sprezzonts.<br />

El ha vuliu separticipar allas<br />

elecziuns cun in’atgna formaziun, senza<br />

grond success. L’arroganza digl um<br />

stimaus sin camp economic fa perder<br />

el la sauna raschun sin camp politic. El<br />

less far il president dil Senat, mo survegn<br />

in veto da Napolitano.<br />

IlsGrillini –denter Senat eCamera<br />

dei Deputati – 163, giuvens, intraprendents,<br />

naivs, arrogants ed enqualin<br />

schizun savieivel. Els han occupau<br />

el parlament ils plazs sisum, empau sco<br />

ils extrems Giacubins della Revoluziun<br />

Franzosa che vegnevan perquei numnai<br />

«Montagnards». Els ein el parlament,<br />

mo astgan sin scamond de Grillo,<br />

lur «guru», buca luvrar ensemen cul<br />

parlament. Els han ils mauns schubers<br />

evulan buca far tschufs els. Mo tgei gida<br />

ei haver mauns schubers sch’ins tegn<br />

quels en sac –scheva avon 50onns il<br />

plevon exiliau don Lorenzo Milani.<br />

Ier(stiarsas) estiarsas (schuarsas) ei il<br />

niev parlament talian, votaus ils 24/25<br />

de fevrer, seconstituius. Elecziuns dils<br />

presidents, quel della Camera dei De-<br />

Gossau, 15. März 2013<br />

Traueradresse:<br />

Lisa Zollinger<br />

Berghofstrasse 13<br />

8625 Gossau ZH<br />

Nach einer schweren Krankheit und doch ganz plötzlich ist mein Mann, unser Vater<br />

und Schwiegervater, unser Bruder und unser über alles geliebter Nonno von uns<br />

gegangen und hat uns in tiefster Trauer alleine zurückgelassen.<br />

Dr. Hanskaspar Zollinger<br />

9. 6. 1937 –13. 3. 2013<br />

putati equel dil Senat. Grond viriveri.<br />

Ils Grillini votan mo dils lur, mocontonschan<br />

nuot. Quels de Berlusconi vulan<br />

il vegl president dil Senat, Renato<br />

Schiffani (sezinquisius sco cumpromess<br />

cun la mafia), mo han buc avunda<br />

vuschs. Monti, numaus era igl «Ego-<br />

Monti», vuless, mo po buc. Il «Partito<br />

Democratico» ensemen cun quels de seniester<br />

portan fatschas honestas, aber<br />

veglias …Tochen ch’il sogn Spért vegn<br />

da notg era sur da Bersani che propona<br />

dus nums da prestisch, schubers eleutier<br />

aunc novs: <strong>La</strong>ura Boldrini per la Camera<br />

dei Deputati, ePieroGrasso per il<br />

Senat. Els vegnan eligi, grazia era azatgei<br />

vuschs dils Grillini. Quels vegnan<br />

cuninaga excommunicai da Grillo.<br />

<strong>La</strong>ura Boldrini, 52 onns, stada per<br />

20 onns porta-vusch digl Ault Commissariat<br />

della UNO pils fugitivs, eligida<br />

cun quels de seniester de Nichi<br />

Vendola, la tiarza dunna sco president<br />

dils Deputai. Mintgin sa digitar siu<br />

num en internet esmarvegliar.<br />

Piero Grasso ha luvrau varga 40<br />

onns encunter la mafia, ella Magistratura<br />

de Palermo ni sco cau della Direcziun<br />

Naziunala Anti-mafia. El Senat<br />

in noviz, eligius ella partida de Bersani.<br />

Ècheu gida internet.<br />

Ina maioritad el parlament per formar<br />

la regenza dat ei denton (aunc) buc.<br />

Novas elecziuns ein buca sclaussas.<br />

Per cumpletar il maletg malguess:<br />

l’economia stagnonta «grazia» era alla<br />

strentgadad della Merkel. Mo il mal ei<br />

pli profunds, schai ellas contradicziuns<br />

dil capitalissem sez, de quel talian en<br />

particular. <strong>La</strong>paupradad sederasa.<br />

Forumdadiscussiun<br />

Questa rubrica stat adispusiziun a<br />

lecturas electurs per s’exprimer davart<br />

temas actuals ebrisants. <strong>La</strong>s contribuziuns<br />

ston esser signadas cun<br />

l’entir num es’abstegnair d’invectivas<br />

persunalas. <strong>La</strong> <strong>Quotidiana</strong> publitgescha<br />

mo chartas da lectur scrittas en<br />

rumantsch efasezza naginas translaziuns.<br />

Vosresuns eVossas reacziuns<br />

sin artitgels publitgads en <strong>La</strong> <strong>Quotidiana</strong><br />

pudais Vustrametter per e-mail<br />

«redaktion-lq@suedostschweiz.ch»,<br />

per fax. 081 920 07 15 uper posta a<br />

la Redacziun da <strong>La</strong> <strong>Quotidiana</strong>, Via<br />

Comerciala 22, 7007 Cuira.<br />

Seine Liebe zur Musik, seine Hilfsbereitschaft und den Glauben an die Wahrheit, das<br />

hat er uns geschenkt.<br />

Lisa Zollinger<br />

Barbara und Thomas Vettiger-Zollinger<br />

mit Marco, <strong>La</strong>ura und Nico<br />

Geschwister, Verwandte und Freunde<br />

Wir nehmen Abschied am Donnerstag, 21. März 2013, um 14 Uhr<br />

in der Kirche St. Martin in Chur.<br />

Anstatt Blumen zu spenden, gedenke man der Stiftung von Dr. Beat Richner, PK80-60699-1.


12 glinDesDi, ils 18 Da mars 2013 a FIn z<br />

■ ConVIVenza<br />

Da PieDer CaminaDa*<br />

Jau hai da preschent puspè<br />

ina giada in segund job.<br />

Gea propi, mia lavur a temp<br />

cumplain tar la gasetta na<br />

ma tanscha apparentamain<br />

betg – malgrà ils servetschs<br />

regulars da la saira e da la fin<br />

d’emna. Perquai hai jau uss<br />

anc in segund job. Insaco<br />

ston ins gea nizzegiar a moda<br />

raschunaivla il temp a<br />

disposiziun. Atgnamain surpigl<br />

jau quest segund job<br />

mintga primavaira. Pli baud<br />

al dastgava jau far mo min -<br />

tga dus onns. Ma ussa survegn<br />

jau adina il schaner la<br />

dumonda sche jau na pudess<br />

betg puspè… Na, en sasez<br />

n’èsi gea nagina dumonda,<br />

mabain in’intimaziun. E pulit<br />

sco quai che jau sun di<br />

jau mintg’onn danovamain<br />

gea. Betg gist cun entusiassem.<br />

Ma ins è gea tant enavant<br />

conscienzius. E sche<br />

jau hai gia ditg ina giada gea<br />

fatsch jau la lavur era gist<br />

anc per mia mamma e mia<br />

sira. E mias duas figlias gid<br />

jau, cunquai che jau hai gea<br />

gia vaira blera experientscha<br />

en quel job.<br />

Avais gia chattà ora da<br />

tge che jau discur? Natiralmain,<br />

mes segund job è<br />

far decleraziuns da taglia. E<br />

quai pretenda mintg’onn<br />

vaira bler da mai. Entant hai<br />

jau almain meglierà mia metoda<br />

da preparaziun. Igl ha<br />

dà temps, nua che s’emplunavan<br />

tar mai mantuns da<br />

quints, quittanzas da banca<br />

u documents uffizials da 40<br />

fin 50 centimeters autezza –<br />

e quai mo perquai che jau<br />

era l’onn ora stà memia<br />

marsch da metter ils documents<br />

en ordinaturs. Jau<br />

stueva alura impunder almain<br />

in mez di per far urden<br />

en mes caos da messi<br />

avant che insumma pudair<br />

cumenzar cun mes segund<br />

job. En tals muments pudeva<br />

jau bainduras sdiavlar,<br />

■ L’aURa<br />

Situaziun generala: <strong>La</strong> zona da<br />

pressiun bassa sur las Inslas britannicas<br />

ed il favugn influenzeschan<br />

l’aura en las Alps svizras.<br />

Oz: Per gronda part neblì e precipitaziuns.<br />

Il cunfin da naiv sa<br />

sbassa sin 900 fin 500 meters.<br />

L’avantmezdi ferms<br />

stemprads nà dal vest, da<br />

mezdi chala il favugn.<br />

Prognosas: Mardi e mesemna:<br />

Aura variabla cun vent e plievgia.<br />

Cunfin da naiv sin 400 fin 800<br />

meters. Gievgia e venderdi aura<br />

variabla cun precipitaziuns e naiv.<br />

Il venderdi datti sulegliadas. Era<br />

per la fin d’emna èn las prognosas<br />

pauc favuraivlas.<br />

Il mund è mintgatant<br />

simplamain malgist!<br />

perquai che jau ma grittentava<br />

da l’administraziun da<br />

taglia (e ditg sinceramain era<br />

da mai). Ussa ma stent jau<br />

da far almain ina giada il<br />

mais urden en mes hardumbel<br />

da biro privat. E cura<br />

che arrivan cun la midada<br />

da l’onn per posta tut ils attests<br />

da paja, da tschains e<br />

da chapital, ils certificats da<br />

las contribuziuns da prevenziun<br />

ed ils certificats da renta<br />

(sa chapescha mo da mia<br />

mamma e da mia sira), als<br />

met jau cun gronda premura<br />

en mappinas per pudair<br />

lavurar a moda productiva<br />

vi da las decleraziuns da ta -<br />

glia.<br />

Almain na stoss jau betg<br />

pli far a maun las decleraziuns<br />

da taglia sco pli<br />

baud. Oz fatsch jau quellas<br />

cun il program da computer<br />

Softax GR che mes patrun<br />

temporar metta a disposi -<br />

ziun gratuitamain. Almain<br />

quai. Ed uschia lavur jau la<br />

saira u la fin d’emna uras ed<br />

uras vi da las decleraziuns da<br />

taglia. Ultra da mai fan fitg<br />

bleras persunas il medem.<br />

Per l’onn fiscal 2008 hai dà<br />

en Svizra tenor l’Uffizi federal<br />

da statistica 3 639 757<br />

persunas obligadas da pajar<br />

taglia. Ha insatgi atgnamain<br />

gia ina giada quintà ora<br />

quantas uras che tut quels<br />

umans ston impunder per<br />

quella lavur nunproductiva?<br />

Quants daners ch’ins pudess<br />

Nagut cun la primavaira<br />

0°<br />

–2°<br />

Mustér<br />

2°<br />

0°<br />

6°<br />

3°<br />

Glion<br />

Cuira<br />

0° Tusaun<br />

–2°<br />

Spligia<br />

Mesocco<br />

6°<br />

3°<br />

<strong>La</strong>ndquart<br />

6°<br />

3°<br />

7°<br />

5°<br />

Arosa<br />

San Murezzan<br />

generar cun il medem engaschi<br />

da lavur en il ciclus economic?<br />

Quai dess ina summa<br />

che laschass daventar pli<br />

che mo in zic scuidus schizunt<br />

ils pli gronds raffaders<br />

da quest pajais. Faschai ina<br />

giada il quint!<br />

<strong>La</strong>in restar tar il chavazzin<br />

«raffaders»: Il segund job<br />

che jau fatsch mintg’onn è<br />

sa chapescha exact il cuntrari<br />

d’in agir da raffaders. Per -<br />

tge? Ils raffaders survegnan u<br />

prendan betg darar fitg blers<br />

daners per far nagut u pauc.<br />

Ed jau stoss – intgins mais<br />

pli tard – schizunt anc pajar<br />

per mes segund job stentus.<br />

Il mund è mintgatant simplamain<br />

malgist!<br />

* Pieder Caminada è vice-schefredactur<br />

da la «Südostschweiz». el è<br />

creschì si a Glion en in ambient per<br />

gronda part tudestg e viva oz en la vischnanca<br />

rumantscha da Castrisch.<br />

1°<br />

–4°<br />

–6°<br />

–1°<br />

Vocabulari<br />

malgist = ungerecht<br />

segund job = Nebenjob<br />

intimaziun = Aufforderung<br />

pulit = hier: brav<br />

conscienzius = gewissenhaft,<br />

pflichtbewusst<br />

sira = Schwiegermutter<br />

decleraziun = Steuerda<br />

taglia erklärung<br />

emplunar = stapeln<br />

mantun = Beige<br />

impunder = aufwenden<br />

sdiavlar = fluchen, toben<br />

hardumbel = Kram<br />

attest da paja = Lohnausweis<br />

contribuziun = Vorsorgeda<br />

prevenziun beitrag<br />

certificat = Rentenda<br />

renta ausweis<br />

onn fiscal = Steuerjahr<br />

scuidus = neidisch<br />

raffader = Abzocker<br />

Die Kolumne «Convivenza» erscheint<br />

in der Regel am Montag<br />

in der «Südostschweiz» und in<br />

der romanischen Tageszeitung<br />

«<strong>La</strong> <strong>Quotidiana</strong>». Unterstützt wird<br />

das Projekt von der romanischen<br />

Sprachorganisation Lia Ruman -<br />

tscha. Für Leserinnen und Leser,<br />

die nicht Romanisch verstehen,<br />

gibt es im Internet eine deutsche<br />

Übersetzung, und zwar unter<br />

www.suedostschweiz.ch/community/blogs/convivenza.<br />

1°<br />

–4°<br />

Tavau<br />

2°<br />

0°<br />

Poschiavo<br />

1°<br />

–4°<br />

Zernez<br />

Scuol<br />

1°<br />

–4°<br />

Sta. Maria<br />

2°<br />

0°<br />

■ (anr/hh) Entochen 20 000<br />

kilometers surmuntan las cigognas<br />

mintg’onn per contonscher<br />

lur quatiers d’unviern<br />

ell’Africa e per turnar la prima-<br />

■ noVITaDS www.RTR.CH<br />

Chatschaders<br />

L’Uniun grischuna da chatschaders<br />

da patenta è vegnida fundada<br />

ils 16 da mars 1913. 19 cha -<br />

tschaders han fundà a <strong>La</strong>ndquart<br />

l’uniun per uschia avair in’organisaziun<br />

che represchenta ils interess<br />

da la chatscha e da la selvaschina.<br />

Il medem onn èn vegnidas<br />

fundadas las emprimas 6<br />

secziuns. Questas 6 secziuns fe -<br />

stiveschan lur giubileum cun fe -<br />

stas ed exposiziuns. L’uniun<br />

chantunala edescha per ses<br />

tschentenari in guid da festa ed in<br />

cudesch da giubileum. Er a la radunanza<br />

generala dals 25 e 26 da<br />

matg 2013 a Scuol vegn festivà<br />

l’anniversari da 100 onns.<br />

Haldenstein<br />

<strong>La</strong> radunanza communala da Haldenstein<br />

ha reelegì venderdi saira<br />

Robert Giger sco president communal.<br />

Da nov en la suprastanza communala<br />

e vicepresident da Haldenstein<br />

è Florian Lütscher-Christen.<br />

Robert Albertin e omas Lütscher<br />

restan ils proxims 3 onns en supra -<br />

stanza ensemen cun la nova supra -<br />

stanta Elisabeth Pingeon. Ultra da<br />

quai han ils votants e las votantas<br />

da Haldenstein decis da sa colliar<br />

cun la futura regiun Plessur e betg<br />

sco proponì da la suprastanza cun<br />

la regiun <strong>La</strong>ndquart.<br />

Scharans<br />

Jakob Tschurr è vegnì elegì sco<br />

successur da Christian Gees sco<br />

president communal da Scharans.<br />

Il musicist Linard Bardill,<br />

ch’ha era candidà per il post dal<br />

president, ha gì nagina schanza.<br />

OZ<br />

Nun wird in<br />

Graubünden Olympia<br />

2030 zum Thema<br />

Olympia:<br />

Befürworter geben<br />

noch nicht auf<br />

BT und SO erhältlich an Ihrem Kiosk<br />

Visetas nunspitgadas a Pardomat<br />

vera da quels anavos ell’Europa.<br />

Leu han ellas numnadamein lur<br />

loghens da cuar. <strong>La</strong> fin dall’jamna<br />

vargada han treis da quels<br />

bials exemplars fatg pausa a Par-<br />

Incendi ad Aschera<br />

Ad Aschera/Schiers è in prà ars<br />

sin la surfatscha da duas plazzas<br />

da ballape. Ils pumpiers dal Partenz<br />

e da <strong>La</strong>ndquart hajan dentant<br />

gì spert sut controlla il fieu<br />

uschia che naginas persunas sajan<br />

vegnidas a donn. Tenor la polizia<br />

n’è la raschun per l’incendi betg<br />

cler, ins smina dentant ch’i haja<br />

brischà entras rauba da fimar bittada<br />

davent.<br />

maD<br />

domat. Sa sche las cigognas han<br />

semplamein vuliu guder la survesta<br />

dils tetgs-casa ni sch’ellas<br />

han veramein purtau la ventira<br />

ad ina giuvna famiglia?<br />

Accident a Trimmis<br />

Il venderdi saira ha i dà in accident<br />

sin il vial direcziun nord da<br />

l’A13. <strong>La</strong> manischunza da 23<br />

onns era sin via sin l’A13 en direcziun<br />

nord. Curt avant Trimmis<br />

ha ella pers la controlla sur da<br />

l’auto. L’auto è ì sur l’autostrada<br />

or vi en in er. Suenter radund 30<br />

meters è l’auto stà airi sin il tetg.<br />

<strong>La</strong> manischunza è sa blessada vi<br />

dal chau ed ha stuì ir en spital.<br />

Victurs dal slalom a <strong>La</strong>i: Felix neureuther, Marcel Hirscher ed Ivica Kostelic.<br />

keystone<br />

Neureuther ha gudagnà a <strong>La</strong>i<br />

Il Tudestg Felix neureuther ha<br />

gudagnà il slalom dals umens<br />

al final da la cuppa mundiala a<br />

<strong>La</strong>i. Quai cun in avantatg da 36<br />

tschientavels. Segund è l’Austriac<br />

Marcel Hirscher, il victur da la<br />

cuppa mundiala. Terz è il Croat<br />

Ivica Kostelic. Markus Vogel, il sulet<br />

svizzer a la partenza, è ruclà gia<br />

Duas emnas suenter il na dal<br />

Grischun a Gieus olimpics<br />

d’enverin 2022 sa fa sentir ina<br />

gruppa per Gieus olimpics<br />

d’enviern 2030 en il Grischun.<br />

En il project cun il titel «Da A<br />

fin S» duain esser integradas tut<br />

las destinaziuns turisticas dad<br />

Arosa, sur Cuira, Tavau,<br />

Flem/<strong>La</strong>ax, <strong>La</strong>i fin a San Murez-<br />

en l’emprim percurs. Classament<br />

final: 1. Felix Neureuther, GER<br />

1:52.20; 2. Marcel Hirscher,<br />

AUT +00.36; 3. Ivica Kostelic,<br />

CRO +00.51; 4. André Myhrer,<br />

SWE +01.08; 5. Steve Missillier,<br />

FRA +01.29; 6. Mario Matt,<br />

AUT +01.35; 7. Markus <strong>La</strong>rsson,<br />

SWE +01.60.<br />

Project per Gieus olimpics 2030<br />

zan.Quai ha ditg il directur da<br />

cura d’Arosa Pascal Jenny envers<br />

il «SonntagsBlick». Il na da<br />

52,6% haja quai dà en la votaziun<br />

perquai che la populaziun<br />

sa sentiva integrada memia<br />

pauc. Part da la gruppa che vul<br />

concretisar la candidatura fa<br />

tranter auter er il president da la<br />

citad da Cuira Urs Marti.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!