18.06.2013 Views

gamocdili maswavlebeli

gamocdili maswavlebeli

gamocdili maswavlebeli

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

li codna aqvs. is sakuTar Tavs saSualebas ar aZlevs, gaigos, rom bevri ram, rac<br />

unda iswavlos, ukve icis (McNeill 1984, gv. 34)*<br />

sicxade<br />

upirveles yovlisa, moswavleebs unda davusvaT kiTxva: `ra iciT X-is Sesaxeb?~ da CaviweroT<br />

(an Tavad Caiweron individualurad) pasuxebi. cnebisa Tu Temis Sesaxeb codnis gaRrmavebis<br />

kvalobaze <strong>maswavlebeli</strong> unda daubrundes am Canawerebs da gansazRvros, ra miamates<br />

moswavleebma arsebul codnas. zogjer moswavleebma SeiZleba aRmoaCinon, rom axali masala<br />

`Zvel qurqSia gamowyobili~; zogjer ki uaryofilia maTi Zveli warmodgenebis nawili. nebismier<br />

SemTxvevaSi, konkretuli Temis Sesaxeb arsebuli codnis gacnobiereba, axali informaciis<br />

Casaweri rukis SeqmnaSi miexmareba. swored ase emsaxureba <strong>maswavlebeli</strong> sagnis/ebis<br />

Sesaxeb `didi suraTis~ Seqmnas.<br />

uTvalavi xerxi SemuSavda arsebuli codnis gasaaqtiureblad. erT-erTi maTgani semantikuri<br />

rukis Sedgenaa, rasac maknili (1984) ase aRwers:<br />

pirvel yovlisa, moswavleebs hkiTxeT, ra gaifiqres sityva X-is gagonebisas (X<br />

aris is Tema, romlis Sesaxebac maT unda waikiTxon). sasurvelia, Tavisufali<br />

asociacia. moswavleTa mier SemoTavazebuli asociaciebi dawereT dafaze. ecadeT,<br />

asociaciebi kategoriebad dayoT.<br />

magaliTad, sityva `fulze~ pasuxebi SeiZleba Semdeg kategoriebad daiyos:<br />

fulis gamoyeneba, fulis formebi, fulis erTeulebi, fulis Sovnis gzebi da<br />

sxva. daexmareT moswavleebs kategoriebad dajgufebaSi da Semdeg sTxoveT am<br />

dajgufebaTa wakiTxva, raTa meti gaigon X-is Sesaxeb. kargi iqneba, wavaxalisoT<br />

moswavleebi, dasvan SekiTxvebi imis Sesaxeb, risi gageba surT X-is Sesaxeb teqstidan.<br />

dajgufebis wakiTxvis Semdeg klass yuradReba gadaaqvs kategoriaTa nakrebze<br />

da X-Tan dakavSirebul Tavdapirvel (wakiTxvamdel) SekiTxvebze. am dros<br />

moswavleebi wakiTxulis safuZvelze axal mosazrebebs amateben, asworeben da<br />

avseben pirvelad rukas (McNeill 1984, gv. 10).<br />

makniliseuli semantikuri rukis Sedgenis savarjiSos aRwera SerCeuli teqstis wakiTxvamde<br />

xdeba. Tumca rukis Sedgena aseve warmatebiT SeiZleba gamoviyenoT eqsperimentis Catarebamde,<br />

filmis naxvamde an stumarTan gasaubrebamde. saqme is aris, rom maswavleblebi<br />

amzadeben moswavleebs axali informaciis misaRebad am ukanasknelTa gonebaSi arsebuli<br />

rukebis (an `sqemis~, rogorc mkvlevarebi uwodeben) gamoxmobiT, anu Temis Sesaxeb maTeuli<br />

warmodgenis gaxsenebiT. Sedegad, moswavleebi ufro aqtiuri msmenelebi, mayureblebi da<br />

mkiTxvelebi xdebian.<br />

praqtikosebisa da mkvlevarebis mier SemuSavebuli xerxebi, romelTa gamoyeneba TiTqmis<br />

yvela sagnis swavlebisas SeiZleba, e. w. `sityvebis mimofantva~ an `vmv~-ia (inglisuri<br />

sityvebis Know – Want to Know – Learned (KWL) qarTuli Targmanis – vici – minda vicode –<br />

viswavle (vmv) abreviatura. mTargmn. Sen.). maTTvis damaxasiaTebeli saerTo Sedegia is, rom<br />

moswavleebi kogniturad aqtiurni xdebian axali informaciis mimarT.<br />

`sityvebis mimofantvis~ dros (Hammond 1985) <strong>maswavlebeli</strong> statiidan, moTxrobidan an<br />

teqstidan 10-dan 20-mde sakvanZo sityvas an termins iRebs da wers (`mimofantavs~) cxrilis<br />

an dafis nebismier adgilas teqstis saTauris qveS. teqstis wakiTxvamde, moswavleebs sTxovs,<br />

imuSaon jgufebad da gonebrivi ieriSis gamoyenebiT Caiweron (an Caiweros jgufis `Camwerma~)<br />

Semdegi miTiTebis pasuxebi: `moifiqreT winadadebebi, romlebic, Tqveni azriT, asaxavs am<br />

sakvanZo sityvebsa da terminebs da teqstis saTaurs Soris kavSirs~. es xerxi uzrunvelyofs<br />

moswavleTa CarTulobas, maRali donis azrovnebas, fokusirebul kiTxvas da ukeT wvdomas.<br />

* gadmobeWdilia nebarTviT. McNeill, J. D. Reading Comprehension: New Directions for Classroom Practice. Glenview, III.: Scott, Foresman<br />

and Company, 1984. © 1984 Harper Collins College Publishers. yvela ufleba daculia.<br />

201

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!