Untitled - Iverieli
Untitled - Iverieli
Untitled - Iverieli
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
xazgasmulia saeklesio damoukideblobis mosurne mesxeTis<br />
eklesiis `samociqulo~ xasiaTi.<br />
mesxuri gadmocemis ganviTarebaSi calke unda<br />
gamoiyos samZivarTa zeobis periodi (XII-XV ss.). misi<br />
pirveli literaturuli varianti fiqsirdeba manuel<br />
ritoris berZnul TxzulebaSi `Txroba awyuris xatsa<br />
da saswaulebze~, romelic 1501-1504 wlebSia dawerili<br />
konstantinopolis patriarqis ioakime I-is (1498-1502,<br />
1504 ww.) dakveTiT. manuelis `Txroba~ awyuris xatis<br />
vrcel matianes warmoadgens da Sedgeba oTxi ZiriTadi<br />
nawilisagan: a) mesxuri gadmocema wm. andrias aWarasa<br />
da samcxeSi qadagebis Sesaxeb; b) herakle keisris droindeli<br />
qronika; g) xatis datyveveba uzun-hasanis mier<br />
(1477 w.); d) xatis datyveveba iayub yaenis mier (1486 w.).<br />
awyuris xatis matianis qarTulma versiam dasrulebuli<br />
saxe miiRo 1546-1562 wlebSi. mogvianebiT igi<br />
fragmentebad daanawiles da XVIII saukunis 60-ian<br />
wlebSi CanarTebis saxiT Seitanes `axali qarTlis<br />
cxovrebis~ Sesabamis qronologiur monakveTebSi: a)<br />
mesxuri gadmocema – aderki mefis qronikaSi (qca I: 39-<br />
42); b) herakle keisris droindeli qronika – `vaxtang<br />
gorgaslis cxovrebaSi~ (qca I: 224); g) uzun-hasanisa da<br />
iayub yaenis mier xatis datyvevebis saswaulebi (1546 da<br />
1553 wlebis mokle qronikebTan erTad) – sakuTriv<br />
`axal qarTlis cxovrebaSi~ (qca II: 480-481; 482-486).<br />
ufro adre, 1501-1516 wlebSi, Seiqmna mesxuri gadmocemis<br />
mzeWabukisdroindeli redaqcia, romelSic Seitanes<br />
mociqulTa wilisyraSi RvTismSoblis monawileobisa<br />
da awyuris xatis xelTuqmnelad gamosaxvis epizodebi.<br />
am gadmocemis pirveli ilustraciaa gelaTis<br />
RvTismSoblis taZris freska (XVII s.-is meore naxevari),<br />
romelzec wm. andria gamosaxulia awyuris xatiT<br />
xelSi.<br />
Sua saukuneebis qarTul literaturul wyaroebSi<br />
143<br />
gansakuTrebuli aqtualoba SeiZina sosangeTis lokalizaciis<br />
sakiTxma. Tavdapirvelad igi gaaigives nigalTan<br />
(arsen beri), Semdgom periodSi – svaneTTan da<br />
sivneTTan (`mimoslvis~ qarTuli redaqcia), bolos ki –<br />
awyurTan (mesxuri gadmocema).<br />
`axal qarTlis cxovrebaSi~ mesxuri gadmocemis<br />
literaturuli varianti da `mimoslvis~ qarTuli redaqcia<br />
mcireodeni cvlilebebiTaa Setanili, sami<br />
vrceli CanarTis saxiT:<br />
1) pirveli CanarTi mesxur gadmocemas emyareba da<br />
mogviTxrobs: mociqulTa wilisyraze, RvTismSoblisadmi<br />
wilxvedrilobaze, deda RvTisas xelTuqmneli<br />
xatis gamosaxvasa da wm. andrias saqarTveloSi warmogzavnaze;<br />
2) meore CanarTi mosdevs (zog nusxaSi – enacvleba)<br />
leonti mrovelis sityvebs: `moaqcivna megrelni da<br />
warvida gzasa klarjeTisasa~. masSi warmodgenilia wm.<br />
andrias pirveli misioneruli mogzauroba (`mimoslvis~<br />
pirveli qarTuli redaqciis mixedviT) da mesxuri<br />
gadmocema andria pirvelwodebulis didaWarasa da awyurSi<br />
qadagebis Sesaxeb (CanarTis es monakveTi<br />
agrZelebs teqstis Sualedur frazas `romelsa didaWara<br />
ewodebis~);<br />
3) mesame CanarTSi wm. andrias mesame misioneruli<br />
mogzauroba `mimoslvis~ qarTuli redaqciis mixedvi-<br />
Taa gadmocemuli.<br />
andria mociqulis meore mogzaurobis epizodis<br />
magivroba `axal qarTlis cxovrebaSi~ dakisrebuli<br />
aqvs leonti mrovelis avTentur cnobas megrelTa gaqristianebisa<br />
da aderki mefis mier maTi kvlav gawarmarTebis<br />
Taobaze.<br />
`mimoslvis~ gansxvavebuli redaqcia Semogvinaxa<br />
`qarTlis cxovrebis~ urbnulma nusxam, romelic<br />
144