Untitled - Iverieli
Untitled - Iverieli
Untitled - Iverieli
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
wminda saunjesTan da ZvirfaseulobiT Semkul wminda<br />
xatTan erTad~.<br />
amis Semdeg manuel ritori amxels `samgzis bilw<br />
episkoposs~, romelmac iayub yaens `cixis kliteebi<br />
gadasca~, xolo Semdeg vrclad saubrobs simeon<br />
mawyverelis Rirsebebze.<br />
IV. awyuruli matianis qarTul versias gaaCnia ori<br />
gviandeli danarTic, magram isini tipologiurad<br />
gansxvavdebian RvTismSoblis xatis tyveobidan gamoxsnis<br />
saswaulebisgan, radgan orive maTgani warmoadgens<br />
mcire qronikas da es qronikebi amgvarive saxiT<br />
moxvda `axali qarTlis cxovrebis~ teqstSi:<br />
a) `qoronikonsa sld (234): awyuerisa RmrTismSobeli<br />
tyued waasuena cixisjuars imerel mefeman bagrat~<br />
(qca II: 500), e. i. 1546 wels imereTis mefe bagrat<br />
III-m (1510-1565) xati awyuridan cixisjvarSi gadaasvena;<br />
b) `amasve qoronikonsa [sma (241)] cixisjuaridam awyurisa<br />
RmrTismSobeli tyued waasuenes imereTs~ (qca<br />
II: 501), e. i. 1553 wels awyuris xati ukve imereTSia81 .<br />
tendenciuri gamonaTqvamebi `tyued waasuena cixisjuars~,<br />
`tyued waasvenes imereTs~ mxolod da mxolod<br />
awyurSi SeiZleboda daweriliyo. niSandoblivia is<br />
faqti, rom awyuris xatis matianeSi SeiniSneba mesxuri<br />
separatizmis sxva niSnebic. magaliTad, tyveobidan dabrunebul<br />
xats Tavisuflad SeeZlo gaenaTebina sruliad<br />
saqarTvelo, magram avtori gvauwyebs, rom man `gana-<br />
`<br />
81 awyuris xatma gelaTSi sabolood 1562 wels daivana, amitom<br />
niSandoblivia, rom mesxuri gadmocemis pirveli ilustracia<br />
(`andria mociquli awyuris xatiT xelSi~) swored gelaTSi gamosaxes.<br />
freska Sesrulebulia dasavleTi saqarTvelos kaTalikospatriarqis<br />
zaqaria qvarianis dakveTiT, 1657-1660 wlebSi. wm. andrias<br />
gelaTuri freska naTlad gvidasturebs, rom XVII saukuneSi mesxur<br />
gadmocemas imereTSic kargad icnobdnen. samwuxarod, im dros, roca<br />
gelaTis sakaTedro taZarSi mesxuri gadmocemis ilustracias<br />
gamosaxavdnen, awyuris eparqia ukve aRar funqcionirebda, osmalebis<br />
mier dapyrobil samcxe-saaTabagoSi ki islami vrceldeboda.<br />
127<br />
naTla sruliad samcxe~. garda amisa, mesxi mematiane<br />
aRtacebulia imiT, rom aradeTis brZolis dros<br />
`Zleva aRadgines mesxTa qarTvelTa zeda, romlisa<br />
msgavsi ara sada smenil ars~. rogorc zemoT aRvniSneT,<br />
separatizmis kvali ufro sagrZnobia mesxur gadmocemaSi.<br />
ase rom, kuTxuri mikerZoeba awyuris xatis<br />
matianisa da masSi Semavali mesxuri gadmocemis erTerTi<br />
mTavari damaxasiaTebeli niSania.<br />
zemoTqmulidan gamomdinare, SeiZleba davaskvnaT:<br />
1) mesxuri gadmocemis calkeuli elementebi folkloruli<br />
warmomavlobisaa da maT ganviTarebaSi calke<br />
unda gamoiyos samZivarTa zeobis periodi (XII-XV ss.);<br />
2) samcxis separaciis periodSi (XIII-XV ss.) warmoiqmna<br />
`mimoslvis~ pirveli qarTuli redaqcia, romelmac<br />
xelsayreli pirobebi Seqmna mesxuri gadmocemis<br />
literaturuli versiis CamoyalibebisaTvis;<br />
3) awyuris xatis matiane (da masSi Semavali mesxuri<br />
gadmocema) literaturulad gaformda 1486-1500<br />
wlebSi, xolo 1500-1501 wlebSi igi iTargmna berZnulad<br />
da es Targmani daedo safuZvlad `manuelis Txrobas~;<br />
4) 1501-1516 wlebSi Seiqmna mesxuri gadmocemis<br />
mzeWabukisdroindeli redaqcia, romelSic Seitanes mociqulTa<br />
wilisyraSi RvTismSoblis monawileobisa da<br />
awyuris xatis xelTuqmnelad gamosaxvis epizodebi;<br />
5) awyuris xatis matianis avtoria awyureli moRvawe,<br />
SesaZloa, episkoposic, xolo damkveTebi – samcxis<br />
aTabagebi: yvaryvare da mzeWabuki;<br />
6) mesxuri gadmocemis ZiriTadi literaturuli<br />
wyaroebia saRvTo werili, `avgarozis epistole~ da<br />
`andria mociqulis mimoslvis~ efTvimeseuli Targmani.<br />
es ukanaskneli gadmocemaSi tendenciurad, separatistuli<br />
suliskveTebiTaa gadamuSavebuli (sosangeTi<br />
gaigivebulia awyurTan, SeTxzulia pirveli mawyvereli<br />
episkoposis wm. andrias mier xeldaxmis epizodi);<br />
128