17.06.2013 Views

Untitled - Iverieli

Untitled - Iverieli

Untitled - Iverieli

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

saxlis asuli. amis mixedviT, samZivari aris qarTveli<br />

uZvelesi mepatrone gvaris saxeli, romelic ki Cven<br />

viciT aseTi Zveli drois mimarT~ _ aRniSnavs igi<br />

(kakabaZe 1966: 64-65). amave monacemze dayrdnobiT mesxur<br />

gadmocemas XII-XIV saukuneebiT aTariReben m. sanaZe da<br />

n. SoSiaSvili (qca 1994: 140);<br />

gadmocemis daTariRebisas awyuris xatis77 matianeze<br />

aqcenti pirvelad m. brosem gadaitana da teqsti<br />

ganakuTvna gviandel epoqas, arauadres XV saukunisa.<br />

mecnieri am SemTxvevaSi mxolod `axali qarTlis cxovrebis~<br />

monacemebs eyrdnoboda (brose 1851: 21-22),<br />

radgan `manuelis Txroba~ misTvis ucnobi iyo.<br />

sakiTxis SeswavlisaTvis ki mniSvnelovania `manuelis<br />

Txrobis~ monacemebic, radgan adreuli periodis<br />

literaturuli wyaroebi awyuris xatsa da mis<br />

saswaulebze mwir informacias gvawvdian.<br />

`grigol xanZTelis cxovreba~ vrclad mogviTxrobs<br />

IX saukuneSi awyurSi moRvawe efrem did mawyve-<br />

`<br />

77 Cvenamde moaRwia awyuris xatis (46,5 × 38,5 sm) gviandelma aslma.<br />

xelovnebaTmcodneTa azriT, igi arc aris sakuTriv `awyuris RvTismSobeli~<br />

da Zveli saswaulmoqmedi xatisagan mxolod saxeli gadmohyva,<br />

nivTierad ki misgan aRaraferia darCenili. mkvlevarebi<br />

xatze gamosaxuli RvTismSoblisa da yrma iesos pirisaxeebsac gvian<br />

ferweras ganakuTvneben, xolo Tvlebis samkauls, feradovan Ser-<br />

Cevas, kompoziciur gawyobas da, gansakuTrebiT, ornamentis damu-<br />

Savebis axlebur xerxs _ im niSnebs, romlebic mxolod XVI saukunis<br />

kaxeTis WedurobisTvisaa damaxasiaTebeli (xuskivaZe... 2007: 284-<br />

285; kavlelaSvili 2009: 224). sagulisxmoa isic, rom, istoriuli<br />

wyaroebis mixedviT, awyuris xatis matianeSi axali etapi swored<br />

XVI saukuneSi iwyeba, roca `bilwiTa ÃeliTa~ mravalgzis gaZarcvuli<br />

siwminde gelaTSi gadaiyvanes. 1578-1583 wlebSi igi oqroTi<br />

moWedes imereTis mefe giorgi II-is brZanebiT. xatis yvelaze<br />

adreul warweraSi giorgi imerTa mefe, misi meuRle (Tamari) da<br />

Svilebi (aleqsandre da mamia) ixseniebian. mogvianebiT, 1774 wels,<br />

xati Seamko imereTis mefe solomon I-ma (1752-1784 ww.), romelic<br />

warweraSi, aseve, meuRlesTan (TamarTan) da SvilTan (aleqsandresTan)<br />

erTad ixsenieba. xatma adgilmdebareoba ukanasknelad<br />

sabWour periodSi Seicvala – 1952 wlidan gelaTidan TbilisSi<br />

gadaitanes da dRemde xelovnebis istoriis muzeumSia daculi<br />

(sayvareliZe... 1980: 16; kavlelaSvili 2009: 223-224).<br />

119<br />

relze, magram giorgi merCule erTxelac ar axsenebs<br />

awyuris xats, maSinac ki, roca konteqsti amis SesaniSnav<br />

saSualebas aZlevda mas: `didi efrem, uwinarÀs mravliT<br />

wliT arsenisa, iqmna episkopos awyurisa saydarsa<br />

samcxes. xolo Semdgomad didi arseni kaTolike eklesiasa,<br />

qristÀs kuarTisa samkÂdrebelsa mcxeTas, qar-<br />

Tlisa kaTalikoz iqmna~ (Zeglebi I: 286). am TxzulebaSi<br />

arc awyuris xatis saswaulebi ixsenieba, samagierod,<br />

masSi xazgasmiTaa saubari efrem mawyverelis saswaulTmoqmedebis<br />

niWze: `efrem... Rirsebasa Sina ixilva<br />

mamakacebasa srulsa miwevnuli siwmidiTa, da siwmidesa<br />

Sina awyurisa episkoposi saswaulTa moqmedi. xolo<br />

episkoposobasa Sina miiwia moxucebulebasa keTilsa,<br />

da aResrula sakÂrvelebiT~ (Zeglebi I: 267).<br />

awyuris RvTismSoblis xatsa da saswaulebze araferia<br />

naTqvami `serapion zarzmelis cxovrebaSic~, romelic<br />

giorgi mawyverelze sakmaod vrcel informacias<br />

gvawvdis: `ganabrwyinva RmerTman didi igi mRdelTmoZRuari<br />

giorgi Suartyaleli, romelman daipyra saydari<br />

awyurisaÁ, rameTu ara jer-iyo cxedarsa queSe<br />

dafarvaÁ sanTelisaÁ. da Ãel-idva raÁ gangebaÁ samcxisaÁ,<br />

daawynara yoveli sabrZanebeli TÂsi, viTarca wesiyo,<br />

daipyra yoveli mamuli da eklesiani pirvelTa<br />

maT meSfoTeTani~ (Zeglebi I: 340).<br />

`qarTlis cxovrebaSi~ awyuris RvTismSoblis xatis<br />

saswaulebis Semcveli avTenturi cnobebidan yvelaze<br />

adreulia 1283 wlis miwisZvris dros xatis uvneblad<br />

gadarCenis epizodi, romelic JamTaaRmwerlis<br />

`aswlovani matianeSia~ Setanili:<br />

`saydari awyuerisa daiqca, rameTu yovladwmida awyuerisa<br />

RmrTismSobeli, litaniobiT Sesuenebuli, saSual<br />

saydrisa esuena; gumbaTi CamoiWra, da viTar qudi kacisa,<br />

esreT Tavsa daerqua, da darCa uvnebelad, ZlierebiTave<br />

misiTa~ (qca II: 278).<br />

120

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!