Untitled - Iverieli
Untitled - Iverieli Untitled - Iverieli
2. wm. andrias misioneruli mogzaurobebis marSrutidan amoRebulia mesxeTis provinciebi: nigali, klarjeTi, artaan-kola da tao, rac naTlad warmoaCens urbnuli redaqciis saerTo mimarTulebas da kritikul damokidebulebas `mimoslvis~ pirvel qarTul redaqciaSi ganviTarebuli kuTxuri tendenciisadmi. 3. urbneli redaqtori analogiur damokidebulebas avlens `mefeTa cxovrebis~ mimarTac. rogorc ukve aRvniSneT, leonti mroveli (`moqcevaÁ qarTlisaÁs~ gavleniT) wm. andrias qadagebis marSrutSi qarTls ar asaxelebs. urbnul redaqciaSi ki xazgasmiTaa aRniSnuli, rom mociquli `pirvelad [movida] qarTlad da gananaTla qarTli da naTelsca~ da mxolod amis Semdeg `ukun-iqca~ Woroxis xeobisken, saidanac svaneT- Si gadavida. qarTlSi wm. andrias qadagebaze mogviTxrobs `mimoslvis~ efTvimeseuli Targmanic: `Sevida queyanasa qarTlisasa, vinaÁca-igi dayo Jami friadi da mravalni gananaTlna~ (mimosvla 2008: 175); `moiwines queyanad qarTlisa da vidre mdinaredmde Woroxisa daucxromelad qadagebdes saxelsa RmrTisasa~ (mimosvla 2008: 189), magram sityva `pirvelad~ teqstSi naxsenebi ar aris. es sityva ar gvxvdeba `mimoslvis~ qarTul redaqciebSic, sadac `qarTli~, erT SemTxvevaSi, ganmartebulia rogorc `nig[a]la, klarjeTi da artahan-kola~, xolo meore SemTxvevaSi – rogorc `didaWara~. urbneli redaqtoris mizani naTelia. qarTlis sakiTxSi igi istoriuli samarTlianobis aRdgenas cdilobs. k. grigolia urbnuli redaqciis am Taviseburebas sazogadoebrivi dakveTiT xsnis da aRniSnavs, rom vaxtangis momdevno xanis sazogadoebas surda `qarTlis cxovrebaSi~ sagangebod da pirvel rigSi aRniSnuliyo andria pirvelwodebulis qarTlSi moRvaweoba (grigo- 73 lia 1954: 293). magram, rogorc davinaxeT, es mxolod sakiTxis erTi mxarea, radgan urbneli redaqtori, qarTlisadmi miZRvnili monakveTis ganvrcobasTan er- Tad, gverds uvlis mociqulis qadagebas mesxeTis calkeul provinciebSi, razec `mimoslvis~ pirvel qar- Tul redaqciaSia saubari. 74
mesxuri gadmocemis berZnuli da qarTuli versiebi `andria mociqulis mimoslvis~ pirvelma qarTulma redaqciam xelsayreli pirobebi Seqmna mesxuri gadmocemis warmoqmnisaTvis. am ukanasknelis vrceli qarTuli versia `axal qarTlis cxovrebaSia~ warmodgenili da wm. andrias misioneruli mogzaurobebis marSruts ormxriv ganavrcobs: Woroxis auzis qveynebSi damatebiT asaxelebs aWaras, xolo mtkvris auzis qveynebSi – samcxes. faqtia isic, rom `mimoslvis~ qarTuli redaqcia pirveladia, mesxuri gadmocema ki – meoreuli, radgan arc sakuTriv samcxe (awyuri) da arc aWara (didaWara) `mimoslvis~ pirvel qarTul redaqciaSi ar ixsenieba. mesxuri gadmocemis yvelaze adreuli literaturuli versia Semogvinaxa berZnulenovanma Txzulebam, romelic awyuris xats da mis saswaulebs eZRvneba. Txzulebis sruli saTauria `konstantinopolis uwmindesi saRvTo eklesiis didi ritoris manuelis Txroba awyurSi myofi yovladwmida RvTismSoblis, qalwuli mariamis xatsa da saswaulebze, romlebic man sxvadasxva Jams moimoqmeda~. es teqsti bolo periodamde ucnobi iyo qarTveli specialistebisTvis da 1987 wels rusul TargmanTan da vrcel gamokvlevasTan erTad gamosca somexma mecnierma r. bartikianma (bartikiani 1987: 37-118). `Txrobis~ avtori – `konstantinopolis uwmindesi eklesiis didi ritori~, cnobili mwerali manuel korinTelia (1460-1550), romelmac bizantiis dacemis (1453 w.) Semdeg pirvelma moipova `ritorTa ritoris~ sapatio tituli (bartikiani 1987: 38). panegirikis damkveTia konstantinopolis patriarqi ioakime I, romelmac 1500- 1501 wlebSi saxsrebis mozidvis mizniT (“sakalmasod~) 75 imogzaura samcxe-saaTabagoSi. igi saqarTveloSi `sul- Tnis nebarTviT da sinodis gadawyvetilebiT~ imyofeboda da qarTvelma mTavrebma uxvad daasaCuqres, ris Semdegac `didi simdidriT dabrunda~ konstantinopolSi (bartikiani 1987: 42-44). niSandoblivia, rom TxzulebaSi manueli mogviTxrobs aTabagebis mier gacemul uxv Sewirulobebze: `vis ZaluZs mogviTxros mis [e. i. mzeWabuk aTabagis] xelgaSlilobaze... mis uzomo saTnoebaze... gansakuTrebiT bevri Seswira man wminda taZrebs, maT Soris, mTawmindis, sinis mTis monastrebs... ivane mzeWabukma SewirulobebiT ganamSvena wminda patriarqiebi~. vfiqrobT, cxadia, rom `Txrobis~ daweris erT-erTi mTavari mizezi ioakime patriarqis mier aTabagebis saxlisadmi madlierebis gamoxatvis survili unda gamxdariyo (bartikiani 1987: 45). ioakime I konstantinopolis saydarze ijda 1498-1502 da 1504 wlebSi. panegirikis daweris dros qaixosro aTabagi (1598-1500) ukve gardacvlilia, xolo mzeWabuk aTabagi (1500-1516) – cocxali, amitom `Txroba manuelisa~ 1501-1504 wlebiT SeiZleba daTariRdes 64 . mesxur gadmocemaSi xorcSesxmuli ideebis popularizacia, konstantinopolis sapatriarqoSi gavrceleba da saerTaSoriso rezonansi aTabagebis interesebSi Sedioda, amitom sruliad logikuri Cans varaudi, romlis mixedviTac, `manuelis Txrobas~ safuZvlad unda dasdeboda awyuruli matianis berZnuli Targmani, sagangebod momzadebuli mzeWabuk aTabagis dakveTiT da Sesrulebuli trapizoneli berZenis simeonis mier, romelsac imxanad awyuris episkoposis saydari ekava (bartikiani 1987: 46, 55). manuel ritoris teqsti naTel warmodgenas gviqm- ` 64 r. bartikiani `Txrobis~ saTaurSi dasaxelebuli manuel ritoris avtorobas eWvis TvaliT uyurebs da teqstis avtorad konstantinopolis patriarq ioakime I-s miiCnevs (bartikiani 1987: 40-41). 76
- Page 2 and 3: amaz xalvaSi andria pirvelwodebuli
- Page 4 and 5: Sesavali saqarTvelos eklesia samoci
- Page 6 and 7: gzis mkvlevi eqspedicia~ (xelmZRvan
- Page 8 and 9: kapadokieli, asieli da biTvinieli p
- Page 10 and 11: sinamdvileSi, `moqcevaÁ qarTlisaÁ
- Page 12 and 13: Semcvel uZveles xelnawerSi (A-1103,
- Page 14 and 15: doniisani vidre Tesalonikemde~ 43 .
- Page 16 and 17: ogorc davinaxeT, `giorgi mTawmideli
- Page 18 and 19: leonti mroveli sxva mxrivac cdilobs
- Page 20 and 21: (gv. 187). `...xolo neokesariiT gan
- Page 22 and 23: aramed cvlis pirvelwyaroSi naxseneb
- Page 24 and 25: qalaqad, gankurnebad sensa da yovel
- Page 26 and 27: ameTu arasada umrwemes gyo Sen qris
- Page 28 and 29: konkurenti cixisjvarel-jayelebi, ma
- Page 30 and 31: `mimoslvis~ qarTuli redaqciebi da `
- Page 32 and 33: da Sewirna uflisa wmidisa naTlis-Re
- Page 34 and 35: vidre mdinaredmde Woroxisa daucxrom
- Page 36 and 37: winadadeba `xolo kualad ganamtkicna
- Page 40 and 41: nis mesxuri gadmocemis arqetipze, a
- Page 42 and 43: Txroba manuelisa axali qarTlis cxov
- Page 44 and 45: man umalve moiwvia mociquli da sTxo
- Page 46 and 47: lis qurumebic araerTxel Seecilnen m
- Page 48 and 49: damowmebul epizodSi manuel ritori y
- Page 50 and 51: apolonisa da artemidas kerpebis Sem
- Page 52 and 53: zomebi miiRo aTabagis TviTnebobis a
- Page 54 and 55: des saswaulTa da esreT moiwines que
- Page 56 and 57: RvTismSoblisadmi wilxvdomiloba, wm.
- Page 58 and 59: amas e. gabiZaSvili aRniSnavs (Zegl
- Page 60 and 61: yvelaze niSandoblivi ki isaa, rom m
- Page 62 and 63: aRsaniSnavia, rom Zvel `qarTlis cxo
- Page 64 and 65: III. awyuruli matianis Semdgomi epi
- Page 66 and 67: 7) awyuris xatis qarTulma matianem
- Page 68 and 69: xolo odes warvidodes mociqulni TviT
- Page 70 and 71: viseburebebisa da siaxlis gamo, rom
- Page 72 and 73: samma mociqulma: andria pirvelwodeb
- Page 74 and 75: gverds uvlis mociqulis mesxeTSi qad
- Page 76 and 77: 49. TamaraSvili 1995: TamaraSvili m
- Page 78 and 79: Ramaz Khalvashi APOSTLE ST. ANDREW
- Page 80 and 81: abazgia - ix. afxazeTi `abos wameba
- Page 82 and 83: leonti mroveli 6, 17, 27_33, 40, 42
- Page 84: wm. andriasa da wm. petres mowodeba
2. wm. andrias misioneruli mogzaurobebis marSrutidan<br />
amoRebulia mesxeTis provinciebi: nigali, klarjeTi,<br />
artaan-kola da tao, rac naTlad warmoaCens<br />
urbnuli redaqciis saerTo mimarTulebas da kritikul<br />
damokidebulebas `mimoslvis~ pirvel qarTul<br />
redaqciaSi ganviTarebuli kuTxuri tendenciisadmi.<br />
3. urbneli redaqtori analogiur damokidebulebas<br />
avlens `mefeTa cxovrebis~ mimarTac. rogorc ukve aRvniSneT,<br />
leonti mroveli (`moqcevaÁ qarTlisaÁs~ gavleniT)<br />
wm. andrias qadagebis marSrutSi qarTls ar<br />
asaxelebs. urbnul redaqciaSi ki xazgasmiTaa aRniSnuli,<br />
rom mociquli `pirvelad [movida] qarTlad da<br />
gananaTla qarTli da naTelsca~ da mxolod amis<br />
Semdeg `ukun-iqca~ Woroxis xeobisken, saidanac svaneT-<br />
Si gadavida.<br />
qarTlSi wm. andrias qadagebaze mogviTxrobs `mimoslvis~<br />
efTvimeseuli Targmanic: `Sevida queyanasa<br />
qarTlisasa, vinaÁca-igi dayo Jami friadi da mravalni<br />
gananaTlna~ (mimosvla 2008: 175); `moiwines queyanad<br />
qarTlisa da vidre mdinaredmde Woroxisa daucxromelad<br />
qadagebdes saxelsa RmrTisasa~ (mimosvla 2008:<br />
189), magram sityva `pirvelad~ teqstSi naxsenebi ar<br />
aris. es sityva ar gvxvdeba `mimoslvis~ qarTul redaqciebSic,<br />
sadac `qarTli~, erT SemTxvevaSi, ganmartebulia<br />
rogorc `nig[a]la, klarjeTi da artahan-kola~,<br />
xolo meore SemTxvevaSi – rogorc `didaWara~.<br />
urbneli redaqtoris mizani naTelia. qarTlis sakiTxSi<br />
igi istoriuli samarTlianobis aRdgenas cdilobs.<br />
k. grigolia urbnuli redaqciis am Taviseburebas<br />
sazogadoebrivi dakveTiT xsnis da aRniSnavs, rom vaxtangis<br />
momdevno xanis sazogadoebas surda `qarTlis<br />
cxovrebaSi~ sagangebod da pirvel rigSi aRniSnuliyo<br />
andria pirvelwodebulis qarTlSi moRvaweoba (grigo-<br />
73<br />
lia 1954: 293). magram, rogorc davinaxeT, es mxolod<br />
sakiTxis erTi mxarea, radgan urbneli redaqtori,<br />
qarTlisadmi miZRvnili monakveTis ganvrcobasTan er-<br />
Tad, gverds uvlis mociqulis qadagebas mesxeTis<br />
calkeul provinciebSi, razec `mimoslvis~ pirvel qar-<br />
Tul redaqciaSia saubari.<br />
74