Untitled - Iverieli

Untitled - Iverieli Untitled - Iverieli

dspace.nplg.gov.ge
from dspace.nplg.gov.ge More from this publisher
17.06.2013 Views

2. wm. andrias misioneruli mogzaurobebis marSrutidan amoRebulia mesxeTis provinciebi: nigali, klarjeTi, artaan-kola da tao, rac naTlad warmoaCens urbnuli redaqciis saerTo mimarTulebas da kritikul damokidebulebas `mimoslvis~ pirvel qarTul redaqciaSi ganviTarebuli kuTxuri tendenciisadmi. 3. urbneli redaqtori analogiur damokidebulebas avlens `mefeTa cxovrebis~ mimarTac. rogorc ukve aRvniSneT, leonti mroveli (`moqcevaÁ qarTlisaÁs~ gavleniT) wm. andrias qadagebis marSrutSi qarTls ar asaxelebs. urbnul redaqciaSi ki xazgasmiTaa aRniSnuli, rom mociquli `pirvelad [movida] qarTlad da gananaTla qarTli da naTelsca~ da mxolod amis Semdeg `ukun-iqca~ Woroxis xeobisken, saidanac svaneT- Si gadavida. qarTlSi wm. andrias qadagebaze mogviTxrobs `mimoslvis~ efTvimeseuli Targmanic: `Sevida queyanasa qarTlisasa, vinaÁca-igi dayo Jami friadi da mravalni gananaTlna~ (mimosvla 2008: 175); `moiwines queyanad qarTlisa da vidre mdinaredmde Woroxisa daucxromelad qadagebdes saxelsa RmrTisasa~ (mimosvla 2008: 189), magram sityva `pirvelad~ teqstSi naxsenebi ar aris. es sityva ar gvxvdeba `mimoslvis~ qarTul redaqciebSic, sadac `qarTli~, erT SemTxvevaSi, ganmartebulia rogorc `nig[a]la, klarjeTi da artahan-kola~, xolo meore SemTxvevaSi – rogorc `didaWara~. urbneli redaqtoris mizani naTelia. qarTlis sakiTxSi igi istoriuli samarTlianobis aRdgenas cdilobs. k. grigolia urbnuli redaqciis am Taviseburebas sazogadoebrivi dakveTiT xsnis da aRniSnavs, rom vaxtangis momdevno xanis sazogadoebas surda `qarTlis cxovrebaSi~ sagangebod da pirvel rigSi aRniSnuliyo andria pirvelwodebulis qarTlSi moRvaweoba (grigo- 73 lia 1954: 293). magram, rogorc davinaxeT, es mxolod sakiTxis erTi mxarea, radgan urbneli redaqtori, qarTlisadmi miZRvnili monakveTis ganvrcobasTan er- Tad, gverds uvlis mociqulis qadagebas mesxeTis calkeul provinciebSi, razec `mimoslvis~ pirvel qar- Tul redaqciaSia saubari. 74

mesxuri gadmocemis berZnuli da qarTuli versiebi `andria mociqulis mimoslvis~ pirvelma qarTulma redaqciam xelsayreli pirobebi Seqmna mesxuri gadmocemis warmoqmnisaTvis. am ukanasknelis vrceli qarTuli versia `axal qarTlis cxovrebaSia~ warmodgenili da wm. andrias misioneruli mogzaurobebis marSruts ormxriv ganavrcobs: Woroxis auzis qveynebSi damatebiT asaxelebs aWaras, xolo mtkvris auzis qveynebSi – samcxes. faqtia isic, rom `mimoslvis~ qarTuli redaqcia pirveladia, mesxuri gadmocema ki – meoreuli, radgan arc sakuTriv samcxe (awyuri) da arc aWara (didaWara) `mimoslvis~ pirvel qarTul redaqciaSi ar ixsenieba. mesxuri gadmocemis yvelaze adreuli literaturuli versia Semogvinaxa berZnulenovanma Txzulebam, romelic awyuris xats da mis saswaulebs eZRvneba. Txzulebis sruli saTauria `konstantinopolis uwmindesi saRvTo eklesiis didi ritoris manuelis Txroba awyurSi myofi yovladwmida RvTismSoblis, qalwuli mariamis xatsa da saswaulebze, romlebic man sxvadasxva Jams moimoqmeda~. es teqsti bolo periodamde ucnobi iyo qarTveli specialistebisTvis da 1987 wels rusul TargmanTan da vrcel gamokvlevasTan erTad gamosca somexma mecnierma r. bartikianma (bartikiani 1987: 37-118). `Txrobis~ avtori – `konstantinopolis uwmindesi eklesiis didi ritori~, cnobili mwerali manuel korinTelia (1460-1550), romelmac bizantiis dacemis (1453 w.) Semdeg pirvelma moipova `ritorTa ritoris~ sapatio tituli (bartikiani 1987: 38). panegirikis damkveTia konstantinopolis patriarqi ioakime I, romelmac 1500- 1501 wlebSi saxsrebis mozidvis mizniT (“sakalmasod~) 75 imogzaura samcxe-saaTabagoSi. igi saqarTveloSi `sul- Tnis nebarTviT da sinodis gadawyvetilebiT~ imyofeboda da qarTvelma mTavrebma uxvad daasaCuqres, ris Semdegac `didi simdidriT dabrunda~ konstantinopolSi (bartikiani 1987: 42-44). niSandoblivia, rom TxzulebaSi manueli mogviTxrobs aTabagebis mier gacemul uxv Sewirulobebze: `vis ZaluZs mogviTxros mis [e. i. mzeWabuk aTabagis] xelgaSlilobaze... mis uzomo saTnoebaze... gansakuTrebiT bevri Seswira man wminda taZrebs, maT Soris, mTawmindis, sinis mTis monastrebs... ivane mzeWabukma SewirulobebiT ganamSvena wminda patriarqiebi~. vfiqrobT, cxadia, rom `Txrobis~ daweris erT-erTi mTavari mizezi ioakime patriarqis mier aTabagebis saxlisadmi madlierebis gamoxatvis survili unda gamxdariyo (bartikiani 1987: 45). ioakime I konstantinopolis saydarze ijda 1498-1502 da 1504 wlebSi. panegirikis daweris dros qaixosro aTabagi (1598-1500) ukve gardacvlilia, xolo mzeWabuk aTabagi (1500-1516) – cocxali, amitom `Txroba manuelisa~ 1501-1504 wlebiT SeiZleba daTariRdes 64 . mesxur gadmocemaSi xorcSesxmuli ideebis popularizacia, konstantinopolis sapatriarqoSi gavrceleba da saerTaSoriso rezonansi aTabagebis interesebSi Sedioda, amitom sruliad logikuri Cans varaudi, romlis mixedviTac, `manuelis Txrobas~ safuZvlad unda dasdeboda awyuruli matianis berZnuli Targmani, sagangebod momzadebuli mzeWabuk aTabagis dakveTiT da Sesrulebuli trapizoneli berZenis simeonis mier, romelsac imxanad awyuris episkoposis saydari ekava (bartikiani 1987: 46, 55). manuel ritoris teqsti naTel warmodgenas gviqm- ` 64 r. bartikiani `Txrobis~ saTaurSi dasaxelebuli manuel ritoris avtorobas eWvis TvaliT uyurebs da teqstis avtorad konstantinopolis patriarq ioakime I-s miiCnevs (bartikiani 1987: 40-41). 76

2. wm. andrias misioneruli mogzaurobebis marSrutidan<br />

amoRebulia mesxeTis provinciebi: nigali, klarjeTi,<br />

artaan-kola da tao, rac naTlad warmoaCens<br />

urbnuli redaqciis saerTo mimarTulebas da kritikul<br />

damokidebulebas `mimoslvis~ pirvel qarTul<br />

redaqciaSi ganviTarebuli kuTxuri tendenciisadmi.<br />

3. urbneli redaqtori analogiur damokidebulebas<br />

avlens `mefeTa cxovrebis~ mimarTac. rogorc ukve aRvniSneT,<br />

leonti mroveli (`moqcevaÁ qarTlisaÁs~ gavleniT)<br />

wm. andrias qadagebis marSrutSi qarTls ar<br />

asaxelebs. urbnul redaqciaSi ki xazgasmiTaa aRniSnuli,<br />

rom mociquli `pirvelad [movida] qarTlad da<br />

gananaTla qarTli da naTelsca~ da mxolod amis<br />

Semdeg `ukun-iqca~ Woroxis xeobisken, saidanac svaneT-<br />

Si gadavida.<br />

qarTlSi wm. andrias qadagebaze mogviTxrobs `mimoslvis~<br />

efTvimeseuli Targmanic: `Sevida queyanasa<br />

qarTlisasa, vinaÁca-igi dayo Jami friadi da mravalni<br />

gananaTlna~ (mimosvla 2008: 175); `moiwines queyanad<br />

qarTlisa da vidre mdinaredmde Woroxisa daucxromelad<br />

qadagebdes saxelsa RmrTisasa~ (mimosvla 2008:<br />

189), magram sityva `pirvelad~ teqstSi naxsenebi ar<br />

aris. es sityva ar gvxvdeba `mimoslvis~ qarTul redaqciebSic,<br />

sadac `qarTli~, erT SemTxvevaSi, ganmartebulia<br />

rogorc `nig[a]la, klarjeTi da artahan-kola~,<br />

xolo meore SemTxvevaSi – rogorc `didaWara~.<br />

urbneli redaqtoris mizani naTelia. qarTlis sakiTxSi<br />

igi istoriuli samarTlianobis aRdgenas cdilobs.<br />

k. grigolia urbnuli redaqciis am Taviseburebas<br />

sazogadoebrivi dakveTiT xsnis da aRniSnavs, rom vaxtangis<br />

momdevno xanis sazogadoebas surda `qarTlis<br />

cxovrebaSi~ sagangebod da pirvel rigSi aRniSnuliyo<br />

andria pirvelwodebulis qarTlSi moRvaweoba (grigo-<br />

73<br />

lia 1954: 293). magram, rogorc davinaxeT, es mxolod<br />

sakiTxis erTi mxarea, radgan urbneli redaqtori,<br />

qarTlisadmi miZRvnili monakveTis ganvrcobasTan er-<br />

Tad, gverds uvlis mociqulis qadagebas mesxeTis<br />

calkeul provinciebSi, razec `mimoslvis~ pirvel qar-<br />

Tul redaqciaSia saubari.<br />

74

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!