Untitled - Iverieli
Untitled - Iverieli
Untitled - Iverieli
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ameTu arasada umrwemes gyo Sen<br />
qristeman, aramed mogca xati TÂsi~ (abuserisZe 1998: 104);<br />
`erno qarTlisano, gixaroden da<br />
aRipyreniT Ãelni da madlobaÁ SewireT<br />
xatsa amas yovlad uxrwnelsa ÃeliTuqmnelsa,<br />
rameTu ese ars sameufoÁsa<br />
amis simtkice, Zali da didebaÁ~ (abuserisZe 1998: 119);<br />
`Ä xato qristes RmrTisao,<br />
mefe morwmune Seni,<br />
Sen mier gÂrgÂnosani,<br />
ganamÃneve Zlevad mterTa~ (abuserisZe 1998: 143).<br />
ioane anCelis sagaloblisagan gansxvavebiT, xelTuqmneli<br />
xatis himnografiuli cikli gvauwyebs, rom<br />
saqarTveloSi daivana ara hierapolisuri keramidionis<br />
memkvidre xatma, aramed Tavad xelTuqmnelma xatma,<br />
kerZod, edesis keramidionma – tilos xelTuqmneli<br />
xatis meore aslma, romelsac tbel abuserisZe, arsen<br />
bulmaisimisZe da saba svingelozi martyofis RvTaebis<br />
xatTan aigiveben.<br />
edesis keramidionze cnobebs konstantine porfirogenetis<br />
`TxrobaÁ, Sekrebili TiTosaxeTa TxrobaTagan<br />
avgarozis mimarT waryvanebulisa mis xatisaTÂs qristes<br />
RmrTisa Cuenisa, Tu viTar edesiT konstantinopovles<br />
aRmoiyvanes~ gvawvdis, romelic 944 wels mandilionis<br />
edesidan konstantinopolSi sazeimod gadasvenebis<br />
aRsaniSnavad SeiTxza. misi qarTuli Targmani<br />
Semogvinaxa XIII saukunis erTaderTma xelnawerma (Q-<br />
762). am teqstis mixedviT, arsebobda tilos xelTuqmneli<br />
xatis ori kecze gamosaxuli asli: hierapolisuri<br />
da edesuri keramidionebi. hierapolisuri xati mociqulTa<br />
droindelia, edesis keramidioni ki ramdenime<br />
saukuniT gvian gamoCnda: avgarozis vaJis qristesgan<br />
gandgomis gamo mandilioni edesis galavanSi gadamales<br />
– jer keci aafares win, Semdeg amoyores. swored<br />
49<br />
mandilionis win afarebul kecze aRibeWda `xati da<br />
msgavsebaÁ wmidisa mis da saufloÁsa xatisaÁ~ – misi<br />
meore asli, igive edesis keramidioni. konstantine porfirogenetis<br />
teqstis daweris dros (X s.) es keramidioni<br />
isev edesaSi inaxeboda, rasac Txzulebis qarTuli<br />
Targmanic mowmobs (yaraulaSvili 2003: 173-174).<br />
gansxvavebul istorias gadmogvcems xelTuqmneli<br />
xatis qarTul sagalobelTa cikli. arsen bulmaisimis-<br />
Ze da saba svingelozi gvauwyeben, rom edesis keramidioni<br />
konstantine porfirogenetis teqstis daweramde<br />
ramdenime saukuniT adre, VI saukuneSi, ukve saqarTveloSi<br />
imyofeboda, sadac is erT-erTma asurelma mamam,<br />
anton martyofelma, Semoiyvana. tbel abuserisZis<br />
cnobiT ki, XIII saukuneSi xelTuqmneli xati isev<br />
martyofis taZarSi iyo davanebuli da yovel feriscvalebaze<br />
emTxveodnen mas (abuserisZe 1998: 72, 90-152) 57 .<br />
sainteresoa xelTuqmneli xatis himnografiuli<br />
ciklis Seqmnis istoriac. tbel abuserisZe gvauwyebs,<br />
`<br />
57 martyofis xatis (edesis mandilionis) or saswauls JamTaaRmwereli<br />
(XIV s.) gadmogvcems: 1) muclis salmobiT Sepyrobili<br />
daviT ulu (†1270) `ver gankurnes mkurnalTa, da warmovida cxedriTa,<br />
da viTar moeaxla martomyofsa [martyofsa – E], mivida xatsa<br />
mas ÃeliTuqmarsa, romeli TÂT gamoisaxa tilosa xatisa mier kecsa<br />
zeda. moyvaneba brZana martomyofisa [martyofisa – E] xatisa, da<br />
evedra cremliTa, da Seuvrda da gankurna, viTar uflisa mier<br />
gankurnebuli cxedarsa zeda mdebare da esreT mrTeli movida<br />
palatad tfilisisa~ (qca II: 256); 2) daviT ulu meoredac dasneulda<br />
muclis salmobiT, magram martyofis xatma amjerad dasaja igi da<br />
aRar gankurna `viTar Cueul iyo... amisTÂs romel moaklo<br />
RmrTismsaxureba, da iwyo rRuevad saydarTa da Slad. amisTÂs<br />
aRiRo RmerTman Ãeli wyalobisa~ (qca II: 267).<br />
gadmocemis mixedviT, Temur lengis erT-erTi Semosevis dros<br />
giorgi martyofel episkoposs kecis xati saimedod gadaumalavs.<br />
misi adgilmdebareoba dRemde ucnobia, radgan giorgi male uwamebiaT<br />
da am saidumlos moyvasebisTvis gandoba veRar mouswria<br />
(ioseliani 1847: 11). T. aldamiZis azriT, martyofis xati daikarga<br />
Sah-abasis pirveli Semosevis dros, 1614-1615 wlebSi (aldamiZe 2010:<br />
63). anton martyofelis svinaqsaruli cxovrebis avtori (XVII s.)<br />
wers, rom martyofis xati `ars vidre dReindelad dRedmde<br />
uCinarad~ (aleqsiZe 2001: 11-12).<br />
50