17.06.2013 Views

Untitled - Iverieli

Untitled - Iverieli

Untitled - Iverieli

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ameTu arasada umrwemes gyo Sen<br />

qristeman, aramed mogca xati TÂsi~ (abuserisZe 1998: 104);<br />

`erno qarTlisano, gixaroden da<br />

aRipyreniT Ãelni da madlobaÁ SewireT<br />

xatsa amas yovlad uxrwnelsa ÃeliTuqmnelsa,<br />

rameTu ese ars sameufoÁsa<br />

amis simtkice, Zali da didebaÁ~ (abuserisZe 1998: 119);<br />

`Ä xato qristes RmrTisao,<br />

mefe morwmune Seni,<br />

Sen mier gÂrgÂnosani,<br />

ganamÃneve Zlevad mterTa~ (abuserisZe 1998: 143).<br />

ioane anCelis sagaloblisagan gansxvavebiT, xelTuqmneli<br />

xatis himnografiuli cikli gvauwyebs, rom<br />

saqarTveloSi daivana ara hierapolisuri keramidionis<br />

memkvidre xatma, aramed Tavad xelTuqmnelma xatma,<br />

kerZod, edesis keramidionma – tilos xelTuqmneli<br />

xatis meore aslma, romelsac tbel abuserisZe, arsen<br />

bulmaisimisZe da saba svingelozi martyofis RvTaebis<br />

xatTan aigiveben.<br />

edesis keramidionze cnobebs konstantine porfirogenetis<br />

`TxrobaÁ, Sekrebili TiTosaxeTa TxrobaTagan<br />

avgarozis mimarT waryvanebulisa mis xatisaTÂs qristes<br />

RmrTisa Cuenisa, Tu viTar edesiT konstantinopovles<br />

aRmoiyvanes~ gvawvdis, romelic 944 wels mandilionis<br />

edesidan konstantinopolSi sazeimod gadasvenebis<br />

aRsaniSnavad SeiTxza. misi qarTuli Targmani<br />

Semogvinaxa XIII saukunis erTaderTma xelnawerma (Q-<br />

762). am teqstis mixedviT, arsebobda tilos xelTuqmneli<br />

xatis ori kecze gamosaxuli asli: hierapolisuri<br />

da edesuri keramidionebi. hierapolisuri xati mociqulTa<br />

droindelia, edesis keramidioni ki ramdenime<br />

saukuniT gvian gamoCnda: avgarozis vaJis qristesgan<br />

gandgomis gamo mandilioni edesis galavanSi gadamales<br />

– jer keci aafares win, Semdeg amoyores. swored<br />

49<br />

mandilionis win afarebul kecze aRibeWda `xati da<br />

msgavsebaÁ wmidisa mis da saufloÁsa xatisaÁ~ – misi<br />

meore asli, igive edesis keramidioni. konstantine porfirogenetis<br />

teqstis daweris dros (X s.) es keramidioni<br />

isev edesaSi inaxeboda, rasac Txzulebis qarTuli<br />

Targmanic mowmobs (yaraulaSvili 2003: 173-174).<br />

gansxvavebul istorias gadmogvcems xelTuqmneli<br />

xatis qarTul sagalobelTa cikli. arsen bulmaisimis-<br />

Ze da saba svingelozi gvauwyeben, rom edesis keramidioni<br />

konstantine porfirogenetis teqstis daweramde<br />

ramdenime saukuniT adre, VI saukuneSi, ukve saqarTveloSi<br />

imyofeboda, sadac is erT-erTma asurelma mamam,<br />

anton martyofelma, Semoiyvana. tbel abuserisZis<br />

cnobiT ki, XIII saukuneSi xelTuqmneli xati isev<br />

martyofis taZarSi iyo davanebuli da yovel feriscvalebaze<br />

emTxveodnen mas (abuserisZe 1998: 72, 90-152) 57 .<br />

sainteresoa xelTuqmneli xatis himnografiuli<br />

ciklis Seqmnis istoriac. tbel abuserisZe gvauwyebs,<br />

`<br />

57 martyofis xatis (edesis mandilionis) or saswauls JamTaaRmwereli<br />

(XIV s.) gadmogvcems: 1) muclis salmobiT Sepyrobili<br />

daviT ulu (†1270) `ver gankurnes mkurnalTa, da warmovida cxedriTa,<br />

da viTar moeaxla martomyofsa [martyofsa – E], mivida xatsa<br />

mas ÃeliTuqmarsa, romeli TÂT gamoisaxa tilosa xatisa mier kecsa<br />

zeda. moyvaneba brZana martomyofisa [martyofisa – E] xatisa, da<br />

evedra cremliTa, da Seuvrda da gankurna, viTar uflisa mier<br />

gankurnebuli cxedarsa zeda mdebare da esreT mrTeli movida<br />

palatad tfilisisa~ (qca II: 256); 2) daviT ulu meoredac dasneulda<br />

muclis salmobiT, magram martyofis xatma amjerad dasaja igi da<br />

aRar gankurna `viTar Cueul iyo... amisTÂs romel moaklo<br />

RmrTismsaxureba, da iwyo rRuevad saydarTa da Slad. amisTÂs<br />

aRiRo RmerTman Ãeli wyalobisa~ (qca II: 267).<br />

gadmocemis mixedviT, Temur lengis erT-erTi Semosevis dros<br />

giorgi martyofel episkoposs kecis xati saimedod gadaumalavs.<br />

misi adgilmdebareoba dRemde ucnobia, radgan giorgi male uwamebiaT<br />

da am saidumlos moyvasebisTvis gandoba veRar mouswria<br />

(ioseliani 1847: 11). T. aldamiZis azriT, martyofis xati daikarga<br />

Sah-abasis pirveli Semosevis dros, 1614-1615 wlebSi (aldamiZe 2010:<br />

63). anton martyofelis svinaqsaruli cxovrebis avtori (XVII s.)<br />

wers, rom martyofis xati `ars vidre dReindelad dRedmde<br />

uCinarad~ (aleqsiZe 2001: 11-12).<br />

50

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!