la legislazione suntuaria. secoli xiii-xvi. emilia-romagna - Direzione ...
la legislazione suntuaria. secoli xiii-xvi. emilia-romagna - Direzione ... la legislazione suntuaria. secoli xiii-xvi. emilia-romagna - Direzione ...
608 Legislazione suntuaria Lex predicta Tenor predicte legis sequitur ut infra, videlicet. In Christi nomine, amen. Nos Leonellus marchio Estensis et cetera indemnitati civium et tocius imperii nostri subditorum providere salubriter intendentes, qui effeminati mulierum cupiditatibus conantur inservire vel quadam aut proprie vanitatis aut ne videantur avari superstitione quicquid etiam volunt denegare non audeant hac consultissima lege sanzimus ut ne quis eorum imduendis ornandisve mulieribus, sponsis seu uxoribus suis ultra terciam partem convente dotis exponere in una seu pluribus vicibus ullo pacto presumat, que si forsitam mulieris paupertate vel alio quoquo casu constituta non fuerit quantum esse debuerit vel potuerit aut quantum exponendum erit viri boni arbitrio censeatur, quicumque autem contra nostram hanc sacratissimam constitucionem facere quoquo modo, pallam vel occulte vel aliter ficte aut simulate presumserit aut huiusmodi transgresionis conscius aut medius aut qualitercumque particeps fuerit, sive notarius sive sutor sive aurifex aut cuiuscumque alius condicionis aut status aut gradus extiterit, in indignationem nostram incurrise et quemlibet in ducatis vigintiquinque auri et in eo pluri fischo dannatum esse, in quo transgresio commissa fuerit duorum bonorum virorum a ficisci preside eligendorum, inquirendo declarandoque extimacione iurata decernimus. Mulier vero terciam sue dotis partem amittat, quam illicho vir eius fischo solvere absque ulla exceptione remissioneve cogatur. Comittatine quoque femine aut eorum qui rusticis opperibus vacant zona sericha aut alia qualibet argento vel aureo fulzita, franzia vel alio ornamento cremixina, argentea vel aurea aut perlis in capite et gabano non utantur, sed linea, subtenella, guarnello, sargia aut cotta lanea cuius brachium soldorum triginta pretium non excedat pro noto ponciatur quod si ab eis non observatum fuerit fischus omnia sibi vendicet et a suis in quorum potestate vel custodia femina non observans erit libras decem marchesanorum pro pena exigat. Et harum omnium transgresionum quilibet possit esse accusator, qui secretus conservabitur terciamque partem quodcumque fischus exigerit ipse lucrabitur. Ne igitur quisque huius nostre iustissime legis ingnoranciam se valeat excusare per omnia loca dominii nostri iuxta earum solitum morem pubblicari et in voluminibus statutorum suorum describi sub dictisque penis solemniter observari mandamus. Littera directiva illustrissimo domino nostro quod dicta lege non observetur Regii Illustrissime princeps et excellentissime domine domine noster singularissime, debita semper recomendatione promissa, habiamo vedutto et intexo quanto scrive la vostra signoria a li vostri magnifici rezementi et a nuy anziani zercha la observacione de certa leze per epsa vostra signoria sancita et ordinata da observarse in questa vostra citade et suo contade ne lo ornarre et vestire de le done de questa vostra citade et suo contade, et quamvis siame certi la vostra signoria a zò non se mova se non sancte et mature como di
Reggio Emilia 609 fare ziaschuno benigno signor per la salute de le subditti suoi, ma como male informata de li pichuli et poveri adviamenti et trafigo sono fra nuy ze strenze a zò et quantoncha semper siame desederoxi volere obedire li comandamenti et observare ogne leze de la vostra signoria, pure in questa habiamo deliberato soprasedere, infintanto habiamo la prefata vostra signoria avisata quello ze pare dibia seguire, esendo dicta leze observata, signor nostro, in questa vostra terra como habiamo dicto sono sì pochi aviamenti et trafichi che esendo noto a la vostra signoria como a nuy sono li parereve stranio, li qualli sono in una pichula arte de lanna et in certe altre arteselle, le qualle totalmente bixognaria se lasase lore exercicio, perché non habiamo spazo altrove se non fra nuy ne la nostra propria citade et contado et inmediate manchando il nostro spazo, el qualle como diziamo è solum fra nuy e in lo nostro contado, è de besogno li poveri artixani che de zò viveno non però amplemente ma al melio che pono romaneseno disfatti, il che seria totale disfazione de questa vostra comunitade, perché se parterevene de questa terra molte familie che viveno sotto lo exercicio de l’arte de la lana predicta, et ultra hec avisemo la prefata vostra signoria che ziò redondaria in grave danno de la camera vostra, de qui che pur dicti poveri artexani sonno quilli fano bono et amplificano li dacii de la vostra signoria, che restando loro de trafichare mancharà le intrade de dicti vostri dacii et de zò non ne dubite puncto la signoria vostra, et zò cognoscendo li prefati vostri magnifici rezimenti a nostre pregere hanno deliberato soprasedere al publicare de dicta leze insino attanto ne habiamo avisato la vostra signoria, la qualle similiter loro havevano deliberato avisare, pertanto devotamente pregamo la vostra signoria se volia dignare scrivere a dicti magnifici rezementi non procedano più oltra, actento che questo seria potissima caxon de la disfacion de questa vostra povera terra et anche seria grandissimo danno de la camera vostra per le caxon predicte, et sopra de zò Bonantonio di Bonzagni nostro citadini presente exhibitore informarà a plenum la vostra signoria, piaza a quella darle piana fede perché lo habiamo de nostra intencione plenissime informato. Semper se recomandeme a la vostra illustrissima signoria. Ex Regio, die VIIII ianuarii 1447. Eiusdem illustrissime signorie vestre. A tergo: Illustrissimo principi et excellentissimo domino nostro domino Leonello marchioni Estensi et cetera domino nostro dignissimo. Fidelissimi servitores .. anciani civitatis vestre Regii. Quod lex super ornamentis mulierum edita non observetur Regii Leonellus marchio Estensis et cetera. Egregii fideles nostri dilectissimi, havemo ricevuto tre vostre littere, doe de ultimo de decembre proximo passato et una de nove dì del presente mense, et intesa la continentia de tute vi rispondemo a le parte che bisogna como apresso. (…) Che la lege facta per nui sopra ’l vestire et ornare le donne vi para dovere ridondare in danno de quella nostra cità per le ragione et cagione toche in la vostra littera sia col nome di Dio, et se ’l non vi piace che la se publichi li fia facto il parere
- Page 589 and 590: INTRODUZIONE Per ricostruire il cli
- Page 591 and 592: Reggio Emilia 559 chi trionfali, ch
- Page 593 and 594: Reggio Emilia 561 tunc statutum est
- Page 595 and 596: Reggio Emilia 563 marzo, viene tenu
- Page 597 and 598: Reggio Emilia 565 sopra il lotto»
- Page 599 and 600: Reggio Emilia 567 etc., in Reggio,
- Page 601 and 602: INDICE DELLE FONTI 1242 Consuetudin
- Page 603 and 604: Reggio Emilia 571 Quod mulieres con
- Page 605 and 606: Reggio Emilia 573 De sacramentis et
- Page 607 and 608: Reggio Emilia 575 Lex predicta (c.
- Page 609 and 610: Reggio Emilia 577 1547, aprile 22 e
- Page 611 and 612: FONTI 1242 Consuetudini De dotibus
- Page 613 and 614: Reggio Emilia 581 De requestellis O
- Page 615 and 616: Reggio Emilia 583 quo casu non habe
- Page 617 and 618: Reggio Emilia 585 observari; nec et
- Page 619 and 620: Reggio Emilia 587 populi scriptam i
- Page 621 and 622: Reggio Emilia 589 sentibus quam ill
- Page 623 and 624: Reggio Emilia 591 Lecta et publicat
- Page 625 and 626: Reggio Emilia 593 nabus que cum eis
- Page 627 and 628: Reggio Emilia 595 Quod nulla person
- Page 629 and 630: Reggio Emilia 597 De penis dominaru
- Page 631 and 632: Reggio Emilia 599 Quod bara non pon
- Page 633 and 634: Reggio Emilia 601 Heremitarum, Serv
- Page 635 and 636: Reggio Emilia 603 1411 Statuti De d
- Page 637 and 638: Reggio Emilia 605 De sacramentis re
- Page 639: Reggio Emilia 607 mini de regimine
- Page 643 and 644: Reggio Emilia 611 mittunt infantes
- Page 645 and 646: Reggio Emilia 613 cuiuscunque gener
- Page 647 and 648: Reggio Emilia 615 rum habitatione e
- Page 649 and 650: Reggio Emilia 617 Et quilibet offit
- Page 651 and 652: Reggio Emilia 619 1500 Statuti De d
- Page 653 and 654: Reggio Emilia 621 supra nisi cruces
- Page 655 and 656: Reggio Emilia 623 possi ne le predi
- Page 657 and 658: Reggio Emilia 625 tertio inventori,
- Page 659 and 660: Reggio Emilia 627 Che in li conviti
- Page 661 and 662: Reggio Emilia 629 Del vestire delle
- Page 663 and 664: Reggio Emilia 631 Delle pene Si fa
- Page 665 and 666: Reggio Emilia 633 matione prefati d
- Page 667 and 668: Reggio Emilia 635 1550, marzo 23 e
- Page 669: RIMINI a cura di Elisa Tosi Brandi
- Page 672 and 673: 640 Legislazione suntuaria i Malate
- Page 674 and 675: 642 Legislazione suntuaria trinzali
- Page 676 and 677: 644 Legislazione suntuaria scrisse
- Page 678 and 679: 646 Legislazione suntuaria di vesti
- Page 680 and 681: 648 Legislazione suntuaria menta co
- Page 682 and 683: 650 Legislazione suntuaria De pena
- Page 684 and 685: 652 Legislazione suntuaria De pena
- Page 686 and 687: 654 Legislazione suntuaria 1573, ma
- Page 688 and 689: 656 Legislazione suntuaria leant et
608 Legis<strong>la</strong>zione <strong>suntuaria</strong><br />
Lex predicta<br />
Tenor predicte legis sequitur ut infra, videlicet.<br />
In Christi nomine, amen. Nos Leonellus marchio Estensis et cetera indemnitati<br />
civium et tocius imperii nostri subditorum providere salubriter intendentes, qui effeminati<br />
mulierum cupiditatibus conantur inservire vel quadam aut proprie vanitatis<br />
aut ne videantur avari superstitione quicquid etiam volunt denegare non audeant<br />
hac consultissima lege sanzimus ut ne quis eorum imduendis ornandisve mulieribus,<br />
sponsis seu uxoribus suis ultra terciam partem convente dotis exponere in<br />
una seu pluribus vicibus ullo pacto presumat, que si forsitam mulieris paupertate<br />
vel alio quoquo casu constituta non fuerit quantum esse debuerit vel potuerit aut<br />
quantum exponendum erit viri boni arbitrio censeatur, quicumque autem contra<br />
nostram hanc sacratissimam constitucionem facere quoquo modo, pal<strong>la</strong>m vel occulte<br />
vel aliter ficte aut simu<strong>la</strong>te presumserit aut huiusmodi transgresionis conscius<br />
aut medius aut qualitercumque particeps fuerit, sive notarius sive sutor sive aurifex<br />
aut cuiuscumque alius condicionis aut status aut gradus extiterit, in indignationem<br />
nostram incurrise et quemlibet in ducatis vigintiquinque auri et in eo pluri fischo<br />
dannatum esse, in quo transgresio commissa fuerit duorum bonorum virorum a ficisci<br />
preside eligendorum, inquirendo dec<strong>la</strong>randoque extimacione iurata decernimus.<br />
Mulier vero terciam sue dotis partem amittat, quam illicho vir eius fischo solvere<br />
absque ul<strong>la</strong> exceptione remissioneve cogatur. Comittatine quoque femine aut<br />
eorum qui rusticis opperibus vacant zona sericha aut alia qualibet argento vel aureo<br />
fulzita, franzia vel alio ornamento cremixina, argentea vel aurea aut perlis in capite<br />
et gabano non utantur, sed linea, subtenel<strong>la</strong>, guarnello, sargia aut cotta <strong>la</strong>nea cuius<br />
brachium soldorum triginta pretium non excedat pro noto ponciatur quod si ab eis<br />
non observatum fuerit fischus omnia sibi vendicet et a suis in quorum potestate vel<br />
custodia femina non observans erit libras decem marchesanorum pro pena exigat.<br />
Et harum omnium transgresionum quilibet possit esse accusator, qui secretus conservabitur<br />
terciamque partem quodcumque fischus exigerit ipse lucrabitur. Ne igitur<br />
quisque huius nostre iustissime legis ingnoranciam se valeat excusare per omnia<br />
loca dominii nostri iuxta earum solitum morem pubblicari et in voluminibus statutorum<br />
suorum describi sub dictisque penis solemniter observari mandamus.<br />
Littera directiva illustrissimo domino nostro quod dicta lege non observetur<br />
Regii<br />
Illustrissime princeps et excellentissime domine domine noster singu<strong>la</strong>rissime, debita<br />
semper recomendatione promissa, habiamo vedutto et intexo quanto scrive <strong>la</strong> vostra<br />
signoria a li vostri magnifici rezementi et a nuy anziani zercha <strong>la</strong> observacione de certa<br />
leze per epsa vostra signoria sancita et ordinata da observarse in questa vostra citade et<br />
suo contade ne lo ornarre et vestire de le done de questa vostra citade et suo contade, et<br />
quamvis siame certi <strong>la</strong> vostra signoria a zò non se mova se non sancte et mature como di