la legislazione suntuaria. secoli xiii-xvi. emilia-romagna - Direzione ...

Modena 391
possint interesse ultra illos de domo sponsi et sponse, ultra duodecim personas inter
masculos et feminas. Et qui contrafecerit in predictis vel aliquo predictorum puniatur
et condempnetur pro quolibet et quilibet vice in centum solidis mutinensium et
quilibet possit accusare et denuntiare et habeat medietatem condempnationis et teneatur
in credentia. Additum est predictis quinque statutis, primum quorum est sub
rubrica «quod nullus debeat plorare post mortuum» et aliis proxime sequentibus, et
quod potestas Mutine per sacramentum teneatur et debeat omnia et singula contenta
in suprascriptis v proximis statutis observare et observari facere cum effectu 9 .
Quod mulieres non portent certas vestes vel coronas 10
Statutum est quod nulla mulier nupta vel non nupta possit nec debeat de cetero
portare extra domum vel in domo in civitate Mutine, vel districtu vel episcopatu
aliquam caudam ad aliquam gonellam, vel vestem aliquam, que unum brachium
comunis quod est in lapide Bonissime in platea comunis 11 . Nec aliquam
coronam 12 de perlis auro vel argento vel gemmis vel alterius cuiuscumque generis
et maneriei nec aliquod intrezatorium perlatum vel deauratum vel arientatum nec
aliquam centuram vel coregiam, que cintura vel coregia valeat ultra decem libras
mutinensium 13 , vel bursam que valeat ultra quantitatem quinquaginta 14 solidorum
9 Il testo prosegue cassato sia in 1.4 che in 1.5: et inquisitionem semel quolibet mense ad
minus de predictis facere et unum ex militibus suis cum familia mittere ad ecclesias ad videndum
si fieret contra predicta. Et in primo mense sui regiminis in qualibet cinquantina ubi
eliguntur denuntiatores secrete eis committere ut denuntient contrafacientes in predictis.
1.6 aggiunge Et dominus potestas teneatur et debeat mittere unum de familia sua in
quolibet festo ad occasionem ad inquirendum et circhandum de predictis si aliqua mulier
contra predicta fecerit vel portaverit. Et requistelle non fiant secundum formam statuti super
hoc loquentis. Et quod dominus potestas Mutine possit inquirere et inquisitionem facere
de omnibus et singulis predictis et quolibet predictorum ad eius voluntatem etiam sine
aliqua denuncia vel occasione et teneatur potestas predicta facere cridari infra viginti dies sui
regiminis vincullo sacramenti. Et sub pena centum librarum Mutine de suo salario, si predicta
omnia et singula non observaverit.
10 Collazionato con:
1.5, Quod mulieres non portent certas vestes vel coronas.
11 que unum ... comunis] que habeat caudam quam portet per terram et tangat terram ultra
unum brachium ad brachium comunis, quod est in lapide Bonissime in platea comunis 1.5.
Collocata il 30 aprile 1268 davanti alla sede dell’ufficio delle bollette, sulla piazza della città,
la statua marmorea della Bonissima conteneva alla sua base le misure mercantili in uso a
Modena fino al 1468 (C. FRISON, La vita quotidiana in Modena bassomedievale; luoghi, momenti,
protagonisti, in Storia Illustrata di Modena, a cura di P. GOLINELLI eG. MUZZIOLI,
Milano 1990, I, p. 286).
12 1.5 nell’interlinea: vel circlelum vel filum vel ghirlandam vel coronam.
13 1.5 cassa valeat ultra decem libras mutinensium.
14 quinquaginta] quadraginta corretto su quinquaginta 1.5.