Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
gulnaz xaraiSvili<br />
<strong>sulis</strong> <strong>areSi</strong><br />
gamomcemloba `universali~<br />
Tbilisi 2012
edaqtori _ luara sordia filologiis<br />
mecnierebaTa doqtori, profesori,<br />
galaktion tabiZis medlis mflobeli da<br />
ramodenime akademiis akademikosi.<br />
© g. xaraiSvili, 2012<br />
gamomcemloba `universali~, 2012<br />
Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 2 22 36 09, 5(99) 17 22 30<br />
E-mail: universal@internet.ge<br />
ISBN 978-9941-17-839-9<br />
2
naTeli sevdis paradigmebi fiqrebi gulnaz xaraiSvilis<br />
Semoqmedebaze<br />
ocdameerTe saukunem memkvidreobiT miiRo gafetiSebuli<br />
internacionalizmis, kosmopolitizmis, SxamiT gajerebuli<br />
ideologiis momakvdinebeli bacilebi, romelic ara-<br />
Tu ganeitralda, masonobis, globalizaciis moZRvrebiT gajerda,<br />
msoflios mxsnelis mantia moirgo, gaugonari kataklizmebis<br />
reJisorad iqca da aramxolod mcire erebs uqadis<br />
gadaSenebas, kosmiur tragediebs udebs saTaves. samwuxarod,<br />
mas mravali mimdevari gamouCnda da tradiciuli Rirebulebebis<br />
rRveva istoriaSi, filosofiaSi, religiaSi, literaturaSi<br />
gaugonar masStabebs miaRwia.<br />
ostaturad SeniRbulma keTildReobis iluziam mowamla<br />
milionebi da mosyidulTa armia gadagvarebiT emuqreba mamapapeul,<br />
humanur idealebs. sasacilod iqca erovnulobaze,<br />
mSobliur genze dafuZnebuli orientirebi da arsebobs sa-<br />
SiSroeba, rom `gadaSenebiT dasruldeba gadagvareba~, rogorc<br />
brZanebda sulkurTxeuli merab kostava.<br />
aseT kritikul dros gadamrCenis misias yovelTvis<br />
mxatvruli sityva iRebda xolme Tavis Tavze da siaxlis paroliT<br />
movlinebuli gamanadgurebeli <strong>sulis</strong>kveTebis boroteul<br />
Zalas yovelTvis maradiuli faseulobebis fars agebebda.<br />
sabednierod, isev gvyvanan qristes mebaReebi, `qveynad<br />
mosuli uflis baRis mosaSeneblad~, romlebic erovnul wisqvilebs<br />
isev mxned darajoben arsobis puris safqvavad, xolo<br />
3
mSobliuri vazis mtevnebidan ara wyalgareul Rvinos, aramed<br />
namdvil zedaSes, `sibrZnis Rvinos~ wuraven.<br />
gulnaz xaraiSvilis poeziaSi Sesasvlel kars Zalian<br />
garkveviT aweria `ena, mamuli, sarwmunoeba~.<br />
poeti qalis mxatvrul sityvas xuTi poeturi da erTi<br />
prozauli krebuliT gavecani.<br />
misi wignebidan gecnaurebaT qarTuli suli, qarTuli<br />
morali, erovnuli maRalzneobrivi adaT-tradiciebi, xolo<br />
samyaro danaxulia sakuTari keriidan, anu makrokosmosi<br />
ganWvretilia mikrokosmosis saSualebiT.<br />
mefistofelis momZlavrebis, avsulebis T<strong>areSi</strong>s Jams<br />
poeti cdilobs erovnuli genis, Zirebis, fesvebis, erovnuli<br />
triadis _ ena, mamuli, sarwmunoeba _ erTguleba Caagonos<br />
Taobebs. da es CamorCeniloba ki ara, winsvlis urTulesi gzebis<br />
gakvlevaa, vinaidan, rogorc didi ilia WavWavaZe imeorebda<br />
laibnicis sityvebs `awmyo, Sobili war<strong>sulis</strong>agan, aris<br />
mSobeli momavalisa~.<br />
tradiciuli poemisadmi gulgriloba meoce saukunis<br />
meore naxevridan gaZlierda, rac, upirvelesad, siuJetis ignorirebasa<br />
da am Janris lirikuli leqsis tradiciebTan miaxloebaSi<br />
gamovlinda.<br />
gulnaz xaraiSvili jiutad erTgulebs tradiciuls,<br />
Tanac akrostixisadmi midrekilebiT gamoirCeva, Tumca arc<br />
lirikul poemas emijneba, romlis nimuSicaa `vaJa egriseli~.<br />
bunebrivia, poemis mizania didi poetis, titanuri `kolxuri<br />
fsalmunebis~ xuTtomeulis avtoris urTules samya-<br />
4
osTan miaxloeba da Tamamad SeiZleba iTqvas, rom es Canafiqri<br />
miRweulia.<br />
vaJa egriseli daxasiaTebulia, rogorc kldis vefxvi,<br />
lomi, mTis arwivi, misi sibrZnisa da mSvenierebis samyaros maxasiaTeblebia<br />
zRva, okeane, qari, muxa, mze, sxivi, ia, vardi, iasamani,<br />
verxvi, wyaro, ca, xidi, oqros metaforebi.”<br />
kolxi `qristes mxedris~ leqsebi saxeldebulia, rogorc<br />
qarvis Tvlebi, didi codna, fsalmunebi, locvebi, <strong>sulis</strong><br />
mzrdeli galoba, sulieri SimSilis dasapurebeli sityva,<br />
<strong>sulis</strong> sanTeli, sityvis harmonia.<br />
WeSmariti poeziis upirvelesi Tviseba misi saswaulmoqmedi<br />
Zalaa da, gulnaz xaraiSvilis dakvirvebiT, vaJa egriselis<br />
sityvis seismuri Zala niangsac aZinebs TviT `kolxuri<br />
fsalmunebis~ avtori Tavis lirikas winaswarmetyvel elisesaiviT<br />
micvalebulis gamacocxlebel sityvis balaxs uwodebs,<br />
xolo Tavis sityvaSi jadosani sirinozebis damatyvevebel<br />
Zalas xedavs.<br />
miniaturaSi `umankoebam poeziiT frTebi gaSala”, saubaria<br />
imaze, ra zemoqmedeba iqonia vaJa egriselTan Sexvedram<br />
gonebaareul axalgazrdebze, rogor miaZina misma leqsebma<br />
maTSi Tavqarianoba, rogor Seasxa poeziam frTebi miCqmalul<br />
umankoebas da sul sxva sadinari misca mozardis vulkanur<br />
energias...<br />
leqsSi `dido mgosano~ `kolxuri fsalmunebis~ avtori<br />
Sedarebulia qarTuli sityvis sam geniasTan: akaki wereTel-<br />
Tan, vaJa fSavelasa da galaktion tabiZesTan.<br />
5
vinc icnobs vaJa egriselis poezias, es azri arc usafuZvlod<br />
moeCveneba da arc mkrexelobad.<br />
poetma gulnaz xaraiSvilma sikvdilis Temas ori poema<br />
da erTi moTxroba uZRvna..<br />
amTaviTve unda iTqvas, rom sikvdili yvelaze ufro<br />
idumali, amoucnobi, Tavzardamcemi, maradiuli problemaa da<br />
am saidumloebebiT savse movlenis amocnoba udides sirTules<br />
warmoadgens, miRmur samyaroSi Wvretis gansakuTrebul<br />
unars moiTxovs.<br />
poeti ambobs: `da ra kacia, visac wamiT sikvdilisaTvis<br />
sicocxleSive erTxelac ar moukravs Tvali~ vaJa egriseli.<br />
sikvdilis problemis gaanalizebas mieZRvna egvipturi<br />
da tibeturi mkvdarTa wignebi, am movlenis stadiebis gacnobierebas<br />
exeba `mzadeba sikvdilisaTvis~, `gardacvalebis xelovneba~,<br />
`cxovreba gardacvalebis Semdeg rusul enaze,<br />
moskovi, 1990 w.<br />
am sakiTxiT dainteresebuli mecnierebi irwmunebian,<br />
rom saaqaosa da saiqios Soris Cinuri kedeli ar arsebobs, piriqiT,<br />
mudmivi kontaqtia da es `komunikacia~ realuria, amitomac<br />
sikvdilis saidumloebis gacnobierebis saSualebas<br />
iZleva klinikuri sikvdilis gadamtanTa naambobis Seswavla<br />
da gaanalizeba.<br />
`cocxali mkvdrebTan vsaubrob~, acxadebda vaJa-fSavela.<br />
aRniSnaven, rom micvalebulebi afrTxileben cocxlebs,<br />
mianiSneben mosalodnel movlenebze, gvexmarebian sizmrebiT,<br />
xilvebiT momavlis ganWvretaSi.<br />
6
cnobilia, rom dantes gardacvalebis Semdeg ver ipoves<br />
`RvTaebrivi komediis~ mecamete Tavi, rac Tavsatexi gaxda.<br />
rva Tvis Semdeg Svils gamoecxada mamis aCrdili da miaswavla,<br />
sad inaxeboda xelnaweri da marTlac mikvleul iqna mecamete<br />
Tavi.<br />
sayovelTaod cnobilia, rogor gamoecxada hamlets<br />
sizmarSi mamis aCrdili, romelmac sasaxleSi datrialebuli<br />
Tavzardamcemi saidumlo amcno.<br />
yvela religia iziarebs Sexedulebas, rom adamianis<br />
gardacvalebisas kvdeba fizikuri sxeuli, magram astraluri<br />
da mentaluri sxeuli cocxlobs da akisria gansakuTrebuli<br />
misia.<br />
miRmuri samyaro mraval poets ganuWvretia <strong>sulis</strong> Tvali<br />
dante, goeTe, sasuliero poezia, vaJa fSavela, feti, soloviovi,<br />
bloki, galaktioni, terenti graneli, vaJa egriseli.<br />
gulnaz xaraiSvili ucdomeli intuiciiT aSuqebs am Temas.<br />
poemaSi `mduRare cremli~ aRwerilia afxazeTeli qar-<br />
Tveli Wabukis _ baTu xarebavas naadrevi sikvdili omis periodSi.<br />
nawarmoebis Rirsebad migvaCnia pirovnuli tragediis<br />
paralelurad omis cecxlSi gaxveuli afxazeTis Cveneba, dafiqsirebulia<br />
sisxlis, cremlis tba, <strong>sulis</strong>SemZvrelia ucxo-<br />
Ta siZulviliT savse xmis mosmena, ucxoTa mier danTebuli gamanadgurebeli<br />
cecxlis aaleba.<br />
7
soxumSi palmis adgilze babuawvera amosula, gauCinarebulan<br />
Toliebi, Wotebisa da bus kivili avismomaswavleblad<br />
ewveTeba smenas, yinavs sulSi.<br />
varskvlavebis mowyveta migvaniSnebs edemismagvari mxaresTvis<br />
Tavsdatexil ubedurebaze.<br />
aCrdilisa da torolas saxiT cxaddeba qarTveli micvalebuli<br />
da imarTeba uxmo dialogi poemis avtorsa da baTu<br />
xarebavas Soris. <strong>sulis</strong> `metyvelebas~ aRwerdnen dante<br />
`RvTaebrivi komedia~, goeTe `fausti~, galaktioni.<br />
poemis personaJis gamocxadeba miRmuri sauflodan poetis<br />
kalmis saswaulmoqmedebam gamoiwvia. avtori mediumia ba-<br />
Tusa da mis mSoblebs Soris.<br />
yvela religiaSi arsebobs RvTaebrivi sasamarTlos<br />
idea, romlis mixedviTac micvalebulis suli, codvebi sasworze<br />
iwoneba da codvili jojoxeTSi, wmindanni samoTxeSi<br />
mkvidrdeba, raTa Tavis maradiul savanes, zecas daubrundes.<br />
siwmindem da sikeTem baTu angelozTa dasSi daamkvidra.<br />
mas zeciuri sulebi eris tkivils da istorias awerineben.<br />
SemTxveviTi rodia baTus danabarebi mSoblebTan, rom<br />
cremlis, dardis nacvlad ilocon samSobloze da marTali<br />
cxovrebiT TviTonac sasufevels daimkvidreben.<br />
gulnaz xaraiSvils ainteresebs ara mxolod bunebrivi<br />
sikvdiliT, an avadmyofobiT Cvengan wasulTa satkivari, igi<br />
arakacTa, borotTa mier xelyofil adamianTa sulSic ixedeba<br />
da qarTuli zneobis mixedviT, tradiciuli humanuri moraluri<br />
gadasaxedidan gansjis danaSaulisa da sasjelis problemas.<br />
8
amjerad sakuTar saxlSi sadisturad mokluli qarTveli<br />
vaJkacis _ merabis tragediaa poemis centrSi `mkvleloba<br />
sakuTar saxlSi~. magram arc es poemaa erTTemiani. masSi<br />
Cveni drois satkivaric iCens Tavs.<br />
rusTavSi intensiuria mSeneblobis procesi, magram ucxo<br />
investorebis xelSia Cveni simdidre, dausaqmebelia qar-<br />
Tveloba, Cveni xalxi iZulebulia ucxoeTSi monobis fasad<br />
iSovos lukma-puri, gayofilia ojaxebi, axalgazrdoba saku-<br />
Tar budes tovebs da ucxoelTan qmnis ojaxebs, Tumca sakiTxavia,<br />
aris Tu ara es gadarCena, roca gaucxoebulia samSoblo,<br />
erovnuli suli, roca iqmneba `qarTuli sisxlis ajafsandali~.<br />
poemis avtoris sizmrebSi, xedvebSia gacxadebuli mTavari<br />
saTqmeli. mTavari personaJis, mokluli merabis movlineba<br />
xdeba sizmarSi.<br />
cnobilia sizmris saxeebi: gancdilis amsaxveli, kompensirebuli,<br />
winaswarmetyveluri, momavlis mauwyebeli, axal<br />
saqmeebze programirebuli sizmari, sizmris kavSiri sinamdvilesTan<br />
froidi, iungi, d.uznaZe, r.naTaZe.<br />
sizmarSi ukacriel adgilze aRmoCenil avtors Weqaquxilis,<br />
mexis muqara aZrwunebs. gamodarebis Semdeg ki frinvelebs<br />
arwivi auwyebs samwuxaro ambavs da isini or vaJkacs _<br />
baTus da merabs glovoben. am epizods safuZvlad udevs sainformacio<br />
velis arsebobis rwmena, romlis mixedviTac, am<br />
velSi fiqsirdeba war<strong>sulis</strong>, awmyosa da momavlis movlenebi,<br />
xolo iq gasvla mxolod naTelmxilvelT, naTelmsmenT xelewifebaT.<br />
amasTan, frinvelebi, saerTod mravali sulieri, maT<br />
9
Soris organuli samyaro, am informaciis matarebeli da gadamcemia<br />
avismomaswaveblad iTvleba Citis gauTavebeli Wik-<br />
Wiki, ZaRlis ymuili, Wotis kivili.<br />
avtors naadrevad gardacvlili Zmis _ poet beJan xaraiSvilis<br />
landic evlineba da avalebs, daweros poema. Tan auwyebs,<br />
rom merabi samoTxeSia, baTu angelozTa dass xelmZRvanelobs...<br />
gaugebar, auxsnel situaciaSi sakuTar saxlSi mokluli<br />
merabis moulodnel tragedias Seesatyviseba misi sityvebi:<br />
`ias vTesavdi, amovida ekali didi~.<br />
misi suli zecaSia, rac imis dasturia, rom RvTis samar-<br />
Tali arasodes mruddeba.<br />
merabis suli Svils Caagonebs, iyos keTili, sxvaTa Sembrale,<br />
maTxovris gamkiTxavi, mSromeli, erovnuli tradiciebis<br />
damcveli, mama-papaTa miwa-wylis erTguli, siyvarulis<br />
mTesveli: `zviniviT dadgiT siyvarulis didi koSkebi~:<br />
moklulis suli maradiuli mcveli iqneba ojaxis, qveynis:<br />
`xan Rame moval, TqvenTan frTxilad mosafereblad, loyaze<br />
ambors dagitovebT natrulT bagesi, erTi SexedviT cisartyelas<br />
bedis vyofilvar, amitom uceb movedi da caSi wavedi.<br />
deda, me axla varskvlavebTan gavifrTamale, amofofindes<br />
Cemi jiSis norCi fesvebi~.<br />
mterTan damokidebuleba yvela drois, yvela qveynis aqtualur<br />
problemaTa rigs ganekuTvneba.<br />
qarTvel kacs am movlenasTan yovelTvis gamorCeuli mimarTeba<br />
hqonda, rasac saxarebiseuli sibrZne asazrdoebda:<br />
10
`giyvardeT Tqveni mtrebi da sikeTe uyaviT Tqvens moZuleebs~<br />
luka, 6,27<br />
qarTulma xalxurma geniam mtrisadmi Tanadgomis sakacobrio<br />
nimuSi mogvca `vefxvisa da moymis~ leqsis saxiT, sadac<br />
mokluli Svilis deda umZimesi mwuxarebis momentSic ar<br />
iviwyebs Tavis naSierTan brZolaSi daRupuli moymis dedis<br />
tkivilebs da mzadaa masTan samZimris saTqmelad mivides: `iqneba<br />
vefxvis dedai Cemze mwareda stirisa, wavide, mec iq mivide,<br />
samZimar vuTxra Wirisa~.<br />
gulnaz xaraiSvili ambobs: `vefxvisa da moymis leqsi me<br />
Tan damsdevs ZmasaviT~ qarels `vcdilob da vibrZvi mtersac<br />
ar vZulde~.. didi, ganumeorebeli sikeTisa da mimteveblobis<br />
fonze Suqdeba gulnaz xaraiSvilis poemaSi mterTan,<br />
mkvlelTan, jalaTTan damokidebulebis idea. avtori moklulis<br />
sityvebiT cdilobs gamarTleba ara, magram axsna mouZebnos<br />
am gaugonar tragedias da fiqrobs, rom an SeSlilobis,<br />
an araswori informaciis, boroti enis waqezebiT SeeZlo<br />
mkvlels aseTi ulmobeli nabijis gadadgma.<br />
merabis suli ojaxs urCevs, rom SurisZiebaze arc ifiqron.<br />
bibliis mixedviT xom SurisZieba mxolod da mxolod<br />
RmerTis prerogativaa.<br />
xalxuri leqsis moymis dedasaviT moiTxovs mokluli,<br />
rom mkvlelis dedas ar gaagonon Svilis augi, radgan warmoudgenlad<br />
miaCnia dedisgan iyos inspirirebuli aseTi sisastike.<br />
nugeSi is aris, rom marTali merabi zecaSia, mkvleli -<br />
jojoxeTSi.<br />
11
poemaSi isev xidi ideba or samyaros Soris, merabis aCrdili<br />
maradiulad moevlineba Tavis fuZes : `bevrjer mixilavT<br />
sizmris saxiT oTaxSi mavals, igrZnobT Cemeul siTbosa<br />
da gasZaxeT eqos. rigSi vdgavar da kvlav movyvebi qorwilis<br />
mayars, okeanesac gamovcurav, Tu Zala meyo~.<br />
micvalebulis Segoneba didi sikeTis muxtis matarebelia:<br />
`gulSi ainTeT kvlav sikeTis didi sanTeli, almasisferi<br />
CanCqerebiT imedi morTeT. gaanawileT siyvarulis qarvis mZivebi.<br />
sevdas davmalav da zecidan mogeferebiT~.<br />
gulnaz xaraiSvilis poeziis mixedviT, micvalebulis<br />
suli miRmuri samyarodan evlineba da ifaravs axloblebs.<br />
aCrdilTa movlinebas Tavisi mizezi da mizani aqvs.<br />
msoflioSi cnobil did mogzaurs _ baton jumber<br />
leJavas Zvirfasi meuRlis suli sdevs faTerakian gzebze da<br />
misi tkivilis moziare xdeba.<br />
poets mravalgzis evlineba gardacvlili dedis landi,<br />
rogorc sizmarSi, ise cxadSi da Tavis damokidebulebas gamoxatavs<br />
Svilis qcevebisadmi.<br />
imdenad organulia poetisaTvis ori samyaros mimarTebis<br />
Tema, rom verc prozaSi aRwevs misgan Tavs. mas mudmivad<br />
xedaven RirseulTa aCrdilebi da maTi saSualebiT gvimxels<br />
Tavis moralur kredos.<br />
cremliani striqonebiT saubrobs gulnaz xaraiSvili<br />
cnobili msaxiobis, namdvili qarTveli dedis _ larisa xaWapuriZis<br />
Svilis _ daviT gamyreliZis Sesaxeb, romelic 2008<br />
wlis agvistos daiRupa samaCabloSi gaCaRebuli omis xanZris<br />
kvaldakval mimavali.<br />
12
arsebiTi, erTi SexedviT ubralo, magram mravlismetyveli<br />
detalebiT cdilobs avtori am uniWieresi qarTveli<br />
axalgazrdis maRali zneobis warmoCenas. igi Zalze keTili<br />
da gulmowyalea, mamis axali tansacmeli maTxovars misca daunaneblad.<br />
zafxulis ardadegebze mSobliur raWaSi Cadis, winaprebis<br />
saflavebs wmends, maT xsovnas erTgul darajad udgas,<br />
erT oTaxSi mowiwebiT ukidia micvalebulTa suraTebi. megobrebi<br />
exvewebian, gveSinia da CamoiReo.<br />
daTo pasuxobs: `cocxlebis unda geSinodeT, radgan ar<br />
iciT, isini ras moimoqmedeben. es suraTebi ki im adamianebis<br />
aris, romlebmac am ojaxisTvis sikeTeebi akeTes da me ra ufleba<br />
maqvs, es daviviwyoo~.<br />
winaprebis saflavebisadmi, zogadad saflavisadmi damokidebulebaSi<br />
ara marto eris fsiqologia vlindeba, saflavis<br />
saSualebiT, damarxvis wesis garkveviT dgindeba ama Tu<br />
im xalxis sacxovrisi, saflavi sabuTia, dadasturebaa imisa,<br />
sad da rogor ucxovria ama Tu im eTnoss. saflavi politikuri<br />
davis sagnadac iqceva xolme.<br />
saberZneTis mefe minosis veragi, politikuri Canafiqris<br />
mixedviT, bogano friqse ufliswulis imijiT unda movlenoda<br />
aietis kolxeTs, aq unda ecxovra, aietis Svilze daqorwinebuliyo,<br />
aq unda momkvdariyo, aqaur miwaSi unda damarxuliyo,<br />
raTa mis saflavs mere iazonis, argonavtebis laSqroba<br />
mohyoloda da Cveni miwis aneqsia moexdina oTar WilaZis<br />
`gzaze erTi kaci midioda~. aq winapari Tanamemamulis saflavi<br />
sababia Cvens qveyanaze laSqrobisaTvis.<br />
13
evaz miSvelaZis novelebSi qarTvelTa saflavebze ucxoTa<br />
dasaflaveba xdeba, raTa es faqti am miwebze pretenziebis<br />
safuZvlad iqces.<br />
marTali Wabukis suli zecaSi wavida. misi aCrdili xSirad<br />
evlineba Svilmonatrebul dedas da anugeSebs: ~zecaSi<br />
borotebi mogrovdnen. maT sikeTeze vuqadageb, radgan saSiSroebaa,<br />
ca da dedamiwa ar waiCxubon, maSin xom kacobrioba<br />
amowydeba~.<br />
`Cemi samSoblos, Cemi ZmebisTvis zecidan unda viloco~.<br />
roca gulnaz xaraiSvilis aseT nawarmoebebze vfiqrob,<br />
magondeba berdiaevis cnobili sityvebi: `eri aris mistiuri<br />
organizmi. mistiuri pirovneba, noumeni istoriuli procesebisa.<br />
eri ar aris mxolod cocxalTa Taoba, ar aris TaobaTa jami.<br />
igi aris raRac dasabamieri istoriuli procesis maradcocxali<br />
subieqti. masSi aranaklebad cocxloben da myofoben<br />
warsuli Taobebi, vidre Tanamedroveni~. nikoloz berdiaevi,<br />
eri da kacobrioba, Tb. 1993, Targmani z.kiknaZis, gv.8, 15<br />
...eris nebaSi monawileoben ara mxolod cocxalni, aramed<br />
gardacvlilnic, monawileobs didi warsuli da jer gamoucnobi<br />
momavali. erSi Sedian ara mxolod adamianTa Taobebi,<br />
aramed taZarTa, sasaxleTa da kar-midamoTa qvebic, saflavis<br />
lodebi, Zveli xelnawerebi da wignebi. da imisaTvis, rom<br />
mivwvdeT eris nebas, unda vusminoT am qvebs, wavikiTxoT gacrecili<br />
furclebi~ iqve, gv.29.<br />
14
merab kostava mimarTavda naadrevad, tragikulad daRupul<br />
Svils: `kidev kargi rom CemTvis irakli, gardacvlilebi<br />
ar arseboben~.<br />
gulnaz xaraiSvilma SeZlo ucdomlad, qarTuli suliT<br />
ganeWvrita mzegadasulTa qveyana da am gziTac miewodebina<br />
mkiTxvelisTvis aqtualuri, moraluri WeSmaritebebi...<br />
luara sordia<br />
filologiis mecnierebaTa doqtori,<br />
profesori, galaktion tabi-<br />
Zis medlis mflobeli da ramodenime<br />
akademiis akademikosi.<br />
15
16<br />
`me var SroSani"<br />
poetebi, Zalian xSirad, erT ucnaur sityvas xmaroben<br />
sakuTari leqsis misamarTiT _ ”daiwera”. morfologias<br />
rom gverdi avuaroT, es sityva ubralod, uzustobaa,<br />
igi avtoris iq aryofnas gulisxmobs da yovelTvis<br />
ucnaur STabeWdilebas stovebs. Cemi azriT, albaT amaSi<br />
ampartavnuli Tavmdalobac igulisxmeba.<br />
ampartavnebisa ra mogaxsenoT da Tavmdabloba namdvilad<br />
aris am wignis avtoris, qalbatoni gulnazi xaraiSvilis<br />
Tviseba. rac ufro uaxlovdebi poet qals,<br />
miT ufro metad aRmoaCen mis bunebaSi sakuTriv misTvis<br />
damaxasiaTebel Tvisebebs. dainaxav rom mis "loyaze<br />
cremlmac daido bina". ("Tu Seixedav Cems sulSi, zeciuri<br />
ZaliT daimuxtebi, Cemo mkiTxvelo".)<br />
otia ioselianis msgavsad, mec ar miyvars “sxvaTa<br />
moxmoba”, magram arseboben titanebi, romelnic yoveli<br />
gasaWiris da dasalxinis Jams, Tu mouxmob, usaTuod<br />
gverdiT dagidgebian. galaktions moviSveleb: “angelozsac<br />
dainaxavs modaraje kacis Tvali”.<br />
namdvilad Znelia SeamCnios adamianma, amden muq ferebSi<br />
gamomkrTali sinaTlisa da sikeTis pawia sxivi. Seam-<br />
Cnios da dRis sinaTleze gamoitanos, moeferos im patara<br />
sasikeTo sxivs, raTa adamianebma erTmaneTis Tanadgoma<br />
ar daiviwyon. modaraje an Casafrebuli kaci iolad xedavs<br />
gasakicxs da eSinia sxvisi miRwevis danaxvisa, raTa<br />
Tavad ar miadges Crdili. ase nel-nela mosawyeni da saSi-<br />
Sic ki xdeba sxvisi qeba-dideba, magram mravali dameTanxmeba,<br />
gadaWarbebuli Zviris Tqmas, gadaWarbebuli qeba<br />
mainc sjobia, radgan adamianuri buneba aseTia, Tu xSirad<br />
gaumeoreb — Zlieri xaro, ar SeiZleba ar ecados gaZlierebas.<br />
zogjer dumili yvelaze bevrisTqmaa, magram dumilic<br />
mTavrdeba maSin, rodesac raRac gaiZulebs xma amoi-<br />
Ro, anda kalami aiRo xelSi.<br />
gulnazi xaraiSvilisaTvis bevrs uTqvams: _ kalami<br />
xelSi amaRebine da leqsi damawerineo. SeiZleba veeber-<br />
Tela qarTul mwerlobas Sedevrebi veRaravin Seuqmnas,<br />
magram sulidan wamosuli sityva salbunad rom daado,
Tundac erTi adamianis Wrilobas, es xom didi maradisobis<br />
kanonis gagrZeleba iqneba! swored sxvaTa tkivilebze<br />
salbunad dasadeb sityvas eZiebs qalbatoni gulnazi,<br />
efereba didsa da mcires. dumiliT gverds auvlis ampartavnebiTa<br />
da SuriT gajerebul sxeulebs da eZebs sike-<br />
Tis marcvals, raTa gulis siTbo uSurvelad daafrqvios<br />
da im patara marcvlidan xe sikeTisa aRmoacenos.<br />
mravaltkivilgadatanili poeti qali, zogjer Cafiqrdeba<br />
da ityvis: “mec minda mofereba!” mosaferebeli<br />
ki namdvilad aris: deda, poeti, randenime krebulis avtori,<br />
jumber leJavas saxelobis mravalprofiliani<br />
akademiis prezidenti, iakob gogebaSvilis medlis<br />
mflobeli aRmzrdelobiT dargSi da titulomanias rom<br />
Tavi davaneboT, mSvenieri Jurnalis “aTinaTi”-s redaqtori<br />
da <strong>sulis</strong>Camdgmeli.<br />
dameTanxmeba yvela poeti, rodesac suli sxva ganzomilebaSi<br />
gadadis da didi Ziebis procesSia, maSin leqsis<br />
teqnikur mxareze laparaki zedmetia. raoden Znelia<br />
am dros akrostiqsis arseboba gaixseno ki ara, zerTuli<br />
winadadeba gamoiyeno da Tavkiduri asoebiT 60, 80, 100<br />
striqoniani akrostiqsi erTi amosunTqviT dawero. albaT<br />
amisTanaze unda Tqvas avtorma “daiwerao”.<br />
gulnazi xaraiSvili marto am teqnikis ostati ki<br />
ara, erTi muxlmodrekili mlocvelia, Cveni uwmindesi<br />
da unetaresi patriarqisa da samSoblos winaSe daCoqili<br />
da eCurCuleba wmindanebs: "mapatie, sityvas gibedav"...<br />
mitropolit Tadeozs, Tanamedrove qarTuli mwerlobis<br />
da mwerlebis sulier megobarsa da moamages ase<br />
emadliereba: "sikvdili movkal meufeo... Seni imediT".<br />
qalbatoni gulnazi is poeturi suliT anTebuli<br />
qalia, romelsac vin icis, sxvaze aTasgzis metad stkenia<br />
is mourCeneli tkivili, romelsac afxazeTi hqvia, romelsac<br />
zviadis ideebTan mdgari, sakuTari Zmis saxeli<br />
hqvia, did poeziasTan wilnayari, naadrevad mzegadasuli<br />
beJan xaraiSvili da ra gasakviria Tu mis “xelSi kalamma<br />
uneburad daiwyo TrTolva”. ase aTrTolebuli<br />
TiTebiT wers igi samadlobelsa da sadidebels msofli-<br />
17
os moqalaqesa da mravalgzis rekordsmenze, sicocxle-<br />
Sive legendad qceul mogzaurze _ jumber leJavaze,<br />
visic "ukvdavebis damdgara jeri". "Tones axurebs davrdomili<br />
Senda imedad" _ eubneba poeti Tavisi kuTxis<br />
Svils, biZina ivaniSvils.<br />
sakuTar tkivilebSi SefuTul qals, sxvisi tkivilebis<br />
gaTavisebac SeuZlia da sxvaTa nugeSiscemac ar<br />
ezareba. "qalbatono, Tqven Cem Svils Zegli daudgiT"-o,<br />
uTqvams poeti qalisaTvis baTus dedas, rodesac misi<br />
poema "mduRare cremli" waukiTxavs. poetis daniSnulebac<br />
egaa, adamianis <strong>sulis</strong> ufaqizes simebs Seexos da misi<br />
tkivilis salbuni eZebos dauRalavad.<br />
wers gulnazi xaraiSvili sakuTar cremlsa da tkivilze,<br />
sxvis wuxilze, wers megobrebze, sakuTari SemoqmedebiTve<br />
ukvdavyofil mxatvrebze, kargad SeumCnevia<br />
spetaki "mTvaris Crdilebi" ilia pataSuris ferwerul<br />
tiloebze, "Sedevrebi da maradiuloba rezo adamias SemoqmedebaSi",<br />
"cremlSi nalesi xmali niko xerkelaZis<br />
SemoqmedebaSi"... es kidev erTi didi madlia da RvTiuri<br />
niWi Semoqmedisa Tu sportsmenisa dagsvas da gawerinos<br />
dausrulebeli sadidebeli, romelic sul geCveneba,<br />
rom arasrulia da kidev da kidev ginda meti dawero, metad<br />
Seaqo da moefero dids pirovnebas. es gulnazi xaraiSvilis<br />
cxovrebis stilia, Tbili sityva ar daiSuros<br />
SemoqmedisaTvis, romelsac Cveulebriv adamianebze<br />
aTasjer metad faqizi da mgrZnobiare suli aqvs, es Tbili<br />
sityva, marto adresats ki ara, Tavad poets aZlevs<br />
arsebobis Zalas.<br />
wers qalbatoni gulnazi urTulesi teqnikiT akrostixiT.<br />
xSirad amboben, riTma ar ariso mTavari poeziaSi,<br />
arc Sinagani ritmisa musikalurobisadmi iCens<br />
Tanamedroveoba simpaTiebs, magram Tu ki poets Tavisi<br />
saTqmelis gadmocema ar uWirs arc riTmiani, arc uriTmo<br />
leqsiT, miTumetes Tu akrostiqsiTac igives getyvis,<br />
rasac Cveulebrivi riTmisa da ritmis gareSe getyoda,<br />
maSin raRas uSlis leqss riTma anda teqnikuri srulyofileba?!<br />
iqneb piriqiT, raRaciT meticaa poeturi poezia<br />
poetur prozaze?!<br />
18
saTqmelis filosofiuri saburveliT Semosvas da<br />
siRrmeebs afasebs Tanamedrove kritikuli azrovneba,<br />
is ki yvelas aviwydeba, rom jer mkiTxvelis guls unda<br />
Seexos nawarmoebi da mere frTxilad aiyvanos Tu Caiyvanos<br />
azrovnebis simaRleebze Tu siRrmeebSi. dRes TiTqos<br />
Zala daukargavs cnebas: "xelovneba xalxisaTvis"...<br />
im xalxisaTvis, romelsac Seni eri hqvia da ubralod<br />
icis siyvarulis, sikeTis, Tanadgomisa da simarTlis fasi.<br />
gulnazi xaraiSvili wers didebul adamianebze,<br />
wers ubralo adamianebisaTvis, Tavad unugeSo da cremlmoreuli,<br />
sxvaTa tkivilebs esalbuneba da sxvas SeuSros<br />
cremlebi, cdilobs. sulSi ki patara bavSvi Semor-<br />
Cenia, nawvimari iis Tvaleba bavSvi, romelic kargad xedavs<br />
bunebis saocrebas: "lelSi damxrCvali Ramis mTvare,<br />
dardebTan miwva." ("Cemo mkiTxvelebo, Tqveni tkivili<br />
mtkiva.")<br />
"uRran tyeebSi amosuli me var SroSani"... ("siyvaruli<br />
var") ase mTavrdeba es patara wigni, magram grZeldeba<br />
poezia, sikeTe da siyvaruli, romlis wyalobiTac<br />
SeiZleba "moixado RmerTTan vali." ase Cumi locviTa da<br />
leqsad atirebiT ixdis sakuTar vals, qveynisa da STamomavlobis<br />
winaSe, guldawyvetili, magram momavlis moimede<br />
poeti qali _ gulnazi xaraiSvili, romelsac "rCeba<br />
kidev bevri saTqmeli"...<br />
da mas aucileblad ityvis momavalSi.<br />
Tamar jaWvaZe — filologi j.l. sax.<br />
mravalprofiliani saerTaSoriso<br />
akademiis namdvili wevri da Jurnal<br />
`aTinaTis” koreqtori<br />
19
20<br />
minda, kalmiT Sen...<br />
gigalobo,<br />
unetareso<br />
m - uxmodrekili gevedrebi wminda ilia,<br />
i - medi momec, veRar vuZleb setyvas mocvenils.<br />
n - aviT gavcure... magram ukve zRvac daRlilia,<br />
d - ardma damaxrCo, davemgvane celiT mocelils.<br />
a - kvnesebula qariSxaliT kavkasioni,<br />
k - ivilma WotTa, samSobloSi Zili damifrTxo.<br />
a - isi dardobs, icremleba, tiris sioni,<br />
l - omi Rrialebs... Cemi miwa aRar damiTmo.<br />
m - imtkice rwmena, eris mamav, gixmob imedad,<br />
i - arebi mklavs... siyvaruliT amagalobe.<br />
T - ibaven Cems guls... mapatie sityvas gibedav,<br />
S - en SemogCivleb, Seni locviT damawyalobe.<br />
e - klebSi aris saqarTvelo, mitom vborgav da...<br />
n - atyviari var, mtkiva Zlier gulis <strong>areSi</strong>,<br />
g - aliaSia afxazeTi cremliT movTqvam da...<br />
i - medi Cemi moyolila yinvis farexSi.<br />
g - aaciskrovnebs Seni madli daRian gulebs,<br />
a - ngelozebsac Segvavedreb dilis miraJze.<br />
l - ocva-vedreba daamarcxebs avis mosurnes,<br />
o -, uwmindeso. suls gvimSvideb yovel wirvaze.<br />
b - umi aqvs `qarbuqs”, aixanjla guli Torelis,<br />
o - mobanam ki, kolxTa modgma aawriala.
u - netareso, tiris gori, tiris qareli,<br />
n - awvimar gulSi qarma bumi daatriala.<br />
e - rs awyalobebs, Seni sityva, dido imedo,<br />
t - ots CamoxleCils Seaxorcebs, RvTis rwmenis Zala.<br />
a - mitomaa mTeli mrevli Sen rom mogendo,<br />
r - eken zarebi mogrovdeba daSlili fara.<br />
e - rTaderTi xar, mxolod Seni sityva viwameT,<br />
s - aswauls axden... Sen xar Cveni <strong>sulis</strong> salbuni,<br />
o -, eris mamav... gasaWirSi isev gviwamle,<br />
xalxis imedo, Seni sityva aris `fsalmuni”.<br />
21
22<br />
mitropolit<br />
Tadeozs<br />
m-ogiaxlovdi... da SevigrZen uceb nugeSi,<br />
i - medi momec, miwyalobe, Cveno meufev...<br />
t-irili davgme, radgan movxvdi RmerTis ubeSi,<br />
r-ameTu SeniT, Cems daWril guls tkivils mourCen,<br />
o - mis Wrilobebs, leqsiT afrqvev sakmevels TiTqos,<br />
p-oeto RvTisav, Seni kalmiT dardebs gamyare...<br />
o-qro ar miyvars... simdidrisTvis arafers viTxov,<br />
l-ocvam miSvela, radgan cremli bevri davRvare.<br />
i-albuzidan xmebi mesmis, raRac axalis...<br />
t -orolas stvena da lamazi SaSvis galoba.<br />
T-bili sityvebiT agigia leqsis taZari,<br />
a-modis mze da modis RvTisgan didi wyaloba.<br />
d-amaimede... ukvdaveba SeniT viwame,<br />
e-smis CurCuli Calewil guls, nazi enZelis.<br />
o,-daWrili var... suliwmindiT ukve viwamle,<br />
z-aris xma ismis da vixile baRi edemis.<br />
s-ikvdili movkal... meufeo, Seni imediT...<br />
mere nergebi gavaxare... <strong>sulis</strong> <strong>areSi</strong>.<br />
sakurTxevelTan Cemi fexiT, rwmeniT mivedi,<br />
aRar davrCebi arasodes simwux<strong>areSi</strong>.
sikeTis mTesvelo<br />
(biZina ivaniSvils)<br />
s - azRvrebs scildeba, is sikeTe rac SenSi aris,<br />
i - medis fesvo, minda leqsiT mogesaTuTo.<br />
k - erpi xar xalxis, tkivilebis damcveli fari,<br />
e - risTvis ginda Sen yovelTvis sanTlad aenTo.<br />
T - avTuxisferi aris Seni madlis mantia,<br />
i - is surneli gzad da xidad wiTlad brdRvialebs,<br />
s - aCxeris mxare zeimobs da Tbili martia.<br />
`m - umli muxasTan,” vimedovneb ar iRrialebs.<br />
T - ones axurebs davrdomili, Senda imedad,<br />
e - ficxebian gulis siTbos, cas swvdeba ali.<br />
s - asworze vwoni Cems sityvebs da mainc gibedav,<br />
v - amayob SeniT, lamaz xvanSi gazrdili qali.<br />
e - rTxel ubralo glexis Svils me didma ufalma,<br />
l - eqsebis weris siyvaruli gadmomafqrqvia,..<br />
o, - ramdenjerme gagviglija guli grigalma,<br />
axla amjerad xalxis imeds `biZina” hqvia.<br />
23
24<br />
RmerTkaci<br />
R — ame vaTie, sabnad siTbo gadamefara,<br />
m — imoviare kvlav fiqrebiT amer-imeri...<br />
e — qos xma ismis... mwuxri unda gadameyara,<br />
r — as damSviddebi, Tuki isev gaCnda imedi.<br />
T — akara cremli SevimSrale TvalTa upeSi,<br />
k — aliebi gvsurs yanebidan frTxilad ganvdevnoT.<br />
a _ r CavixrCobiT arasodes, lams da wumpeSi,<br />
c _ ecxli dainTo, istorias Tvali vadevnoT.<br />
i — wvis war<strong>sulis</strong> tkivilebi sxivis mklavebSi,<br />
gTxovT mec gamigoT, rom saqebi adre Sevaqe.<br />
es saukune gaviaroT xalxis alersSi,<br />
RmerTi Semindobs, Tuki `RmerTkacs” Cvens msnels<br />
Sevarqmev.
alika Sen siamaye xar, Cemi<br />
kuTxis...<br />
SviliviT miyvarxar<br />
(alika beriZes)<br />
a — m lamaz dReebs gacnobisas, sul sxva eSxi aqvs,<br />
l — amazi, Tbili, uboroto, dedaSviluri,<br />
i — se davRlilvar, verc vigrZeni sizmari axda...<br />
k — mayofilebiT gadavSale fiqris dRiuri.<br />
a — lvis xes Crdilavs Seni tani, mZime TavaTavo,<br />
S — riala verxvsac aacile, bevrjer nislebi.<br />
e — nZelebia Sens irgvliv da beds nu kargavo,<br />
n — estanisaTvis qajeTsac ki SeebrZolebi.<br />
s — iyvaruls malav... sCans gulSi gyavs gamomwyvdeuli,<br />
i — medis marcvals gamravleba, RvTiT uweria.<br />
a — mobrwyindeba... Tavs dagixris Seni rCeuli,<br />
m — ec ra xania ase tkbilad ar mimReria.<br />
a — ba maniSne, Sens guliswors Cavqargav riTmSi,<br />
y — inuls gaalRobs, Cemi leqsis metaforebi,<br />
e — nZelebs ucdi Tu Camdgarxar iebis rigSi,<br />
x — is mwvane totsac Cemis mxarisas movefinebi.<br />
a — Wknobs da axmobs, vardis konebs uwylo garemo,<br />
r — aa tirifis, usasrulo cremlis nakadi...<br />
C — amiCumoben, Sens garSemo neSos foTlebi,<br />
e — finebian aq peplebi, rogorc nabadi.<br />
m — olipul gzaze siaruli riskia fexiT,<br />
i — medi aris Cagafiqrebs Cemi sityvebi,<br />
k — ukumaloben varskvlavebi nazi ferebiT<br />
u — faqizesad Rimiloben, Sens win titebi.<br />
T — bili dReebi gqonebodes, mTels cxovrebaSi,<br />
x — is aCrdilis qveS, TeTri wveriT Camogesvenos,<br />
i — mediT gevlos saqarTvelos dilis cvar-namSi,<br />
s — amSoblosaTvis, TvalTa upe ar dagesvelos,<br />
25
S — enSi me vxedav, imereTis gens CauWknobels,<br />
v — inTebi `lamprad~, roca gxedav Cvens moZmis gverdSi.<br />
i — medi aris gamiTaviseb, rogorc Sens mSobels,<br />
l — omsac Sevbedav... Tu Sevxedav, Sen rames gerCis.<br />
i — q Cvens imereTs, Cvens saCxeres sul sxva eSxi aqvs,<br />
v — azis CrdilSiac maspinZloben, gamvlel gamovlelT.<br />
i — q Sens sofelSi, WorvilaSi kacia erTi,<br />
T — bili, keTili, rogor minda bevri mas gavdes.<br />
m — eamayebi... sidinjiT da niWierebiT,<br />
i — kvanwebian Sens winaSe droTa warsulni.<br />
y — ayaCoebi gadaSlilan lamaz ferebSi,<br />
v — azis lerwebi Sors arian maRla asuli.<br />
a — lbaT mijereb, rom ar gagcvli sakuTar SvilSi,<br />
r — ogor vcdilob me siyvaruliT guli gagiRo.<br />
x — otbas Segafrqvev da Segitan, Cems axal wignSi,<br />
a — ha ustari, Sen mSoblebTan minda waiRo,<br />
r — om maT icodnen dedasaviT gavdivar wilSi.<br />
26
jumber leJava<br />
legendaa<br />
j - egav bilikebs, cxra wliani pauzis Semdeg,<br />
u - lamazesi imedis suls gzebze daeZeb...<br />
m - jera miaRwev sasurveli miznebiT Sedegs,<br />
b - ewvis xidzedac gadaivli, gakafav ZeZvebs...<br />
e - fofinebi sasuleTSi zecis samyaros,<br />
r - adgan iq aris, varskvlavebSi Seni mnaTobi,<br />
l - odini Tumc gRlis... farxmali ki ar gsurs dayaro...<br />
e - smis zecis dass Seni qeba, kacur-kacobis.<br />
J - ami Jams midevs, wuTisofels, wuTisofeli.<br />
a - isis drosac bevrjer setyva `walkots” walekavs.<br />
v - eli aq kvnesis,.. RmerTTan aris didi sofeli,<br />
a - ris gankiTxva, codvians ki RvTis risxva kenwlavs.<br />
l - amaz ocnebas mogzauro, aixden viciT,<br />
e - rTjer ki ara asjer moxval dedamiwaze,<br />
g - uli gaqvs kaJis, saswauli,.. warsuliT iwvi.<br />
e - wame miznebs, Seni fici mitom viwameT.<br />
n - anatr gazafxuls kvlav fiqrebiT exmianebi,<br />
d - ido legendav, tanjvis drosac gediviT mReri.<br />
a - isis dila gegebeba lampionebiT,<br />
a - q asjer moxval, ukvdavebis damdgara jeri.<br />
27
28<br />
luara sordias<br />
l - iclics iwyebs Seni <strong>sulis</strong> siRrme,<br />
u - fro metic... daseirnobs caSi.<br />
a - r idardo, mteri Tu kvlav giRrens,<br />
r -a icis man Seni sityvis arsi.<br />
a - sgziT swvdebi kosmiuris fenas,<br />
s - aswaulo,.. Sen xar sibrZis wyaro.<br />
o, ver itan xSiri foTlis cvenas,<br />
r - ogor cdilob qari daawynaro,<br />
i - medebis kalTas daatareb...<br />
a - zris sityvebs bRuja-bRuja konav,<br />
s - ibrZnis Rvinos mtvers ar gaakareb,<br />
msurs gaigon Seni sityvis wona.
Wabuas Sedevrebi<br />
maradiulia<br />
W _ avli ras uzams Sens Sedevrebs,<br />
a _ zrTa konidan giRimis vardi.<br />
b _ ulbulic nazad gulSi gimRerebs,<br />
u _ ufali cidan RvTiur niWs gbardnis.<br />
a _ ravin ar ggavs, aravis gavxar,<br />
s _ ul sxvaa Seni `wignis” Sedevri,<br />
S _ en Seni stilis mesaWed dgaxar...<br />
e _ s momiteve, SenTan SevCerdi.<br />
d _ avwere guliT cxel-cxeli sityva,<br />
v _ fiqrob cotaTi siTbos gaCuqeb...<br />
r _ ozgic momxvda da qaric mexs mirtyavs,<br />
e _ xlac wylis Rorjo beravs layuCebs.<br />
b _ evri mefobs da mefe cotaa,<br />
i _ ci?.. erTi xar amirejibi...<br />
m _ iamitebiT yvavTa kortnaa,<br />
a _ n ras dagaklebs, mavanTa jibri.<br />
r _ ekavs RvTis zari, mwvervals gascildi,<br />
a _ gaRiares qristes mebaRed...<br />
d _ ido mweralo, locvebs marcvlidi,<br />
i _ q kalmiT, zecis kari gaaRe.<br />
u _ axlovdebi mzesa da mTvares,<br />
l _ urji zRvasaviT azrs akamkameb...<br />
29
i _ qneb Senaxar simSvidis are,<br />
a _ nda anaTeb bneleTSi Rames.<br />
iloceb vici xalxis xsnisaTvis<br />
aris codvilni bevri erSiac.<br />
rom, Zmas daeTmo kaenisaTvis,<br />
rom, ganmkiTxavi mxolod RmerTia.<br />
30
S _ ens xelebSi qvac metyvelebs,<br />
e _ nas idgams kldeSi wyaro...<br />
n _ eqtriT mosav gulis velebs,<br />
e _ xla mivxvdi Sen sad Cqarob.<br />
r _ igSi dgaxar... mzis sxivs iwev,<br />
i _ rmis rqiT svam sadRegrZelos...<br />
s _ aswaulob... win miiwev...<br />
s _ ilamaziTac ZirZvelob.<br />
u _ lamazes vardebs rgavda...<br />
l _ ocviT RvTis kars gamoaReb,<br />
i _ qneb vardic Sen erTs ggavs da...<br />
s _ ityva gigavs tkbil rZis naRebs.<br />
m _ aTxovrisTvis xar salaro,<br />
o _ ri lukmiT daapureb...<br />
Z _ mebs moyvrob da disTvis qnarob,<br />
R _ merTic cidan gadmogyurebs.<br />
v _ iSviSs iwyebs kalmis wveri...<br />
a _ r iSurebs sityvis nobaTs,<br />
r _ eros Cumad gulSi mReris.<br />
o, _ gicxadebs leqsic ndobas.<br />
Sen, eris <strong>sulis</strong> moZRvaro<br />
(JuJuna niJaraZe — maWavarians)<br />
31
Tu Seixedav Cems sulSi,<br />
zeciuri ZaliT daimuxtebi, Cemo mkiTxvelo. . .<br />
T _ u dagWirdebi viqcevi sabnad,<br />
u _ faqizeso, Cagsvam ubeSi.<br />
S _ uri Sors Cemgan, mtkiva da abad,<br />
e _ niT msurs bevrjer mogce nugeSi.<br />
i _ cis sulebma maTTan, rom vstumrob,<br />
x _ andaxan roca menatrebian. . .<br />
e _ nZelebs vkocni, ho, ara vxumrob,<br />
d _ edis cremlebiT amtirebian.<br />
a _ r minda vinmem dardiT iaros,<br />
v _ eferebi da wamlad vedebi.<br />
C _ emad yvela rom gaviziaro,<br />
e _ klebSic iqneb vnaxo edemi.<br />
m _ umli meseva, win burusia,<br />
s _ aiT gadavdga nabiji netav.<br />
s _ etyva cviva da civi susxia,<br />
u _ Rran tyeebSi siaruls vbedav. . .<br />
l _ ocva vTqvi. . . Tavi dabla davxare,<br />
S _ evSfoTdi. . . RmerTma xma momawvdina:<br />
i _ medi xar da yvelas damxmare,<br />
z _ zRva tkivilebiT cremlebs gawnida.<br />
e _ lvis maTraxiT gavrozgav yvelas,<br />
c _ aze didi gaqvs tkiviliT guli.<br />
i _ a xar nazi, xan cisartyela,<br />
u _ Cumrad brZolob dardwamosxmuli.<br />
r _ ioSi ara, brolis xar mZivi,<br />
i _ rmis Svili xar, daeZeb dedas,<br />
Z _ aZiT Semosils Tu Svilze Civis,<br />
a _ qarwyleb imis dardsa da sevdas.<br />
l _ ocva gamSvidebs, imedi uflis,<br />
i _ Rimi maSin, mzes xedav roca.<br />
T _ ovlis susxsac Sen arasodes ufrTxi,<br />
d _ id tkivilebs ki gimSvidebs locva.<br />
a _ se movedi mkiTxvelo SenTan,<br />
i _ medebs mogcem, rac gamaCnia.<br />
32
m _ odi, usmine am gulis feTqvas,<br />
u _ fali locavs, vinc SemamCnia.<br />
x _ is CamoxleCil totzec ki vtiri,<br />
t _ kiva da cremli cviva merqnidan.<br />
e _ na ara aqvs, arc saxe-piri,<br />
b _ uneba kacad xom ar Seqmnida?!<br />
i _ a-iaebsac bevrjer gaCuqeb,<br />
C _ amiCis CiriT Cagitkbob pirsac. . .<br />
e _ rTi varskvlavi Cemic aSuqebs,<br />
m _ iRimis, albaTACamTvala Rirsad.<br />
o , _ rogor, minda cis cisartyelebs,<br />
m _ ivefaqizo mec Cemeburad.<br />
k _ unapet Rames afoTqil tyemlebs.<br />
i _ medis qudi, rom dauxuravT.<br />
T _ uki Semxvdeba ankara wyaro,<br />
x _ ar-iremiviT Caviklav wyurvils. . .<br />
v _ ardo, eklebi ar gamakaro,<br />
e _ cleba miwa, Cems lamaz survils.<br />
l _ oyaze cremlmac daido bina,<br />
o _ cnebebs kvlav aqvs imedi xvalis,<br />
ar daijeroT, rom mSvidad mZinavs,<br />
ver gadvixade tkivilis vali.<br />
33
guli msurs mogceT, me saxelad “sikeTe” mqvia.<br />
g_uls mogcemT da... wvimis drosac SegifarebT,<br />
u_lamazes vards gaCuqebT gazafxulze,<br />
l_ocviT imeds tanze sabnad dagafarebT,<br />
i _ebs davrgav winaparTa nafexurze.<br />
m_ovrwyav leqsiT gamofitul <strong>sulis</strong> nayofs,<br />
s_asaflao gamiTxaros Tugind mterma,<br />
u_nda mendoT, SegaxvedrebT yvelas samyofs...<br />
r_om icodeT amas SevZleb, radgan mjera.<br />
s _adRegrZelos Sevsvam TqvenTvis, gansxvavebuls,<br />
m_oyvass vetrfi, Tumc eklebi medebian...<br />
o_ms movigeb, leqss ar davwer gaavebuls,<br />
g_azafxulda, Cems JurnalSi edemia.<br />
c_remli wamskda, ros damkawra akaciam,<br />
e_x, ara Rirs gaxseneba amis albaT!<br />
T _bili qurqi, me sikeTis, tanT macvia,<br />
m_oquxs riTma, is meyofa sneuls abad.<br />
e _rs salbunad, uSurvelad, Cems guls mivcem,<br />
s_aukunis kars SevaReb moferebiT,<br />
a_TinaTis siyvaruliT cis nams davlev,<br />
x_avss ar iCens Cemi xeliT nawerebi.<br />
e_nZelebma momaxares gazafxuli,<br />
l_urj zecidan mzis sxivebi mewvevian.<br />
a_ris miwac wiqarebiT gadaxnuli,<br />
d _a gadaRlil uRels marjved ewevian.<br />
s_awmisidan madli wveTavs, misxal-misxal,<br />
i_frqvevian dilis cvarze “aTinaTad”...<br />
k_eklucs iwyebs xis toti da kvirtebs isxams,<br />
e_klebi ki, vards mohyveba tanze mziTvad.<br />
T_oliebi wylis sarkesTan dafrinaven,<br />
e _namebaT TeTri frTebi sufTa SxefiT,<br />
m_dinareze lamaz bumbuls gafinaven,<br />
q_aravani daseirnobs swori gzebiT.<br />
v_azi yvavis, xvavrielad mtevnebs isxams,<br />
i_q, zecaSi, varskvlavs Suqi aunTia.<br />
a _modis mze, sawmisidan mirons misxams,<br />
guls micocxlebs, gulic TqvenTvis damiTmia!<br />
34
Cemo mkiTxvelebo, Tqveni<br />
tkivili mtkiva<br />
C-umad TareSobs qariSxali, isev mliqvnelobs,<br />
e-kalma guli damisera, dardmac damTova.<br />
m-omiaxlovdi CemTan modi, Cemo mkiTxvelo,<br />
o -cnebam TqvenTvis, rwmenis frTebi Cumad maTxova.<br />
m-inda suyvelas iarebi, rom dagiamoT,<br />
k-oniT iebi dagirigoT, gasvaT mTis wyaro.<br />
i-cremlebian imedebi, vcdilob ar gavnoT,<br />
T-iToeuls minda, dard-varami gadagiyaroT.<br />
x-oxbisferia siyvarulis margalitebi,<br />
v-stiri agvistos... gulSi damWra kani damiwva.<br />
e-klebSi aris afxazeTis nazi titebi,<br />
l-elSi damxrCvali Ramis mTvare, dardebTan miwva.<br />
e-nacvlebian imedebi sevdis avsulebs,<br />
b-ombma dalewa samaCablos saxlis kedlebi.<br />
o -miT ar uCans gulis sevdas dasasruli da...<br />
T-uTiyuSiviT butbuteben Cveni mtredebi.<br />
q-aro ras zmui, daayene korianteli,<br />
v-in moTvlis Seni borotebiT codvas Cadenils.<br />
e-rTxel ki ara bevrjer mcviva Sengan fanteli,<br />
n-atyviar gulSi albaT tyvias veRar gavdevni.<br />
i -medi gaqra, tye-parkebi roca daiwva,<br />
t-otebi nedli akvnesda da aalda cecxli.<br />
k-aenis modgmiT dedaboZi bevrjer waiqca,<br />
i-cis gangebam rad SemZulda, oqro da vercxli.<br />
v-brZolob poeti, minda Cems xalxs guli gavuTbo,<br />
i-agundiviT avamaRero Cemi mkiTxveli.<br />
l-ocviT da rwmeniT nar-eklebi unda gavTibo,<br />
i -aiebi movacocxlo, Cemive xeliT.<br />
m-iyvars erTguli kldis arwivis Cumi CurCuli,<br />
t-orolas stvena da beRuras tkbili RuRuni.<br />
k-ocna mnaTobis, asruleba yvela survilis,<br />
i-anvarSiac uRalato gulis RuRuni.<br />
v-in mimixvdeba ras ganvicdi roca sxvas stkiva,<br />
a -ravis sjera maTTan erTad rom mwared vstiri.<br />
35
Tu sxvas ara aqvs, sevdis cremli Tvalidan mcviva,<br />
vnaRvlob Zalian, vemgvanebi mtirala tirifs.<br />
Cemo mkiTxvelo, imeds gCuqni, rom ar idardo,<br />
elode mSvidad, Cemi kalmiT daqrolil niavs.<br />
avdrebis mere, minda SenTan gamoidaros,<br />
guli msurs mogce... me saxelad `sikeTe~ mqvia.<br />
36
`aTinaTi~ siyvarulis frTebiT<br />
SegmosavT. . .<br />
a _ r damzoga kokispirul wvimam,<br />
T _ bil zafxulSi kvlav mas vebrZolebi.<br />
i _ mitomac tkbilad aRar mZinavs,<br />
n _ areklebsac aRar vebralebi.<br />
a _ Tjer movkvdi... qari suls ar marCens,<br />
T _ bil guls ukve, o, Zalian uWirs.<br />
i _ ciT? mainc ar davzogav marjvens,<br />
s _ isxlsac mivcem maTxovars da duxWirs.<br />
i _ avnanas hangiT dagaZinebT,<br />
y _ invam netav kvlav ar gadamRalos,<br />
v _ ici tvirTi movixvie mZime,<br />
a _ ra, setyvav, xeli aRar maxlo.<br />
r_ iroWreliT gazafxuli momyavs,<br />
u _ frTo frinvels gavugzavni vardebs.<br />
l _ ocviT suleTs davumSvideb moyvass,<br />
i _ irmis rqebiT Camovkideb fardebs.<br />
s _ saqarTvelos muxls movuyri mudam,<br />
f _ rTebs Sevasxam siyvaruliT mkiTxvels.<br />
r _ eros mReri mze maxuravs qudad,<br />
T _ u gsurT siTbo, Cems wigns moakiTxeT.<br />
e _ nZelebs me dagikrifavT ramdens,<br />
b _ urusSiac TqvenTvis leqsebs davwer. . .<br />
i _ ciT? madli me kvaldakval damdevs,<br />
T _ ovlSic mizans moTminebiT vaRwev.<br />
S _ eSasaviT viwvi saqmis alSi,<br />
e _ s mijdeba Tumc sicocxlis fasad.<br />
g _ azafxulTan me ara var valSi,<br />
m _ inda bevrjer, rom dauTmo qarsac.<br />
37
o _ mis kadrebs axla ki ar vxedav,<br />
s _ aqarTvelos warsulSiac vstiri,<br />
a _ si, erTTan... ers qudbedad dasdevs,<br />
v _ erxvis foTlebs sisxls uSrobda fiTri.<br />
T — valze cremli bevri mqonda winaT,<br />
cxra aprilis qari zmuis jerac. . .<br />
samSoblosTvis mudam Tavs gavwirav,<br />
bedisweram Tu me damijera. . .<br />
38
aTinaTi wminda ninos<br />
madliTaa Semosili<br />
a - modis mze... Tovls sxivebi aatirebs,<br />
`T - ibaTvis” Tve, abrwyindeba aTasferad.<br />
i - media Semisrulebs danapirebs,<br />
n - azamTr gulSi, imedebiT momefera.<br />
a - lionze aSrialdnen xis foTlebi,<br />
T - bili sio daaTbunebs aremares.<br />
i - wvis aliT, salocavSi RvTis sanTlebi,<br />
w - amovdeqi... bedo, tkivils xom makmareb.<br />
m - ibalaxobs es zamTari iZulebiT,<br />
i - coxneba... aaSena Rrublis gora,<br />
n - ino wmindav, Sen mSvelelad megulebi,<br />
d- ardebs ukve, qva da RorRiT amovyorav.<br />
a - movavse sawnaxeli yurZnis mtevniT,<br />
n - amiani marcvlebic mwams ar daWkneba.<br />
i -qneb Cqara yanwiT Sevsva tkbili wveni,<br />
n - awvim badags ar vacalo damaWreba.<br />
o, - viloceb Cems xatebTan yovel diliT,<br />
s - aukunes tkivilebiT gavetole.<br />
m - umli mjabnis, mwuxarebiT veRar vivli,<br />
a - Tjer momklan, mainc sxvis rjuls ar vitomeb.<br />
d -ardi Tuki isev - ise momereva,<br />
l - ocvas vityvi `imeds” farad avifareb...<br />
i - fqlis Reros, Tuki RvarZli Seereva,<br />
`T - avels” Cumad Cems ubeSi Sevifareb.<br />
a - frebs gavSli isev xvalis, momavlisTvis,<br />
a - rwivis gunds ise rogor davewevi.<br />
S - uri mZags da... damiTmia bevrjer sxvisTvis,<br />
39
e - rTi aTad gaWirvebuls Sevewevi.<br />
m - e Tu mteri, Zveleburad kvlav amxanjlavs,<br />
o - ms movigeb... moTminebiT albaT isev ...<br />
s - inaziT da sifaqiziT sityvebs vxarjav,<br />
i - ac nazad buCqebidan Cumad micqers.<br />
l - urj zecidan Sen gvfarvelob wminda nino,<br />
i - qneb Senebr ianuszec qeba gveTqva...<br />
misi ar gvwams... orpiria ar gviwyino,<br />
Seni xatiT `aTinaTis” guli feTqvas.<br />
40
Sedevrebi da maradiuloba<br />
rezo adamias<br />
SemoqmedebaSi<br />
S_uqs asxivebs, mzes ireklavs Seni funji,<br />
e_s niWi, Sen, uSurvelad RmerTma mogca,<br />
d_edo zars scem, giyvars feri _ muqi lurji,<br />
e_smis ufals, Cemi kalmiT mec rom glocav.<br />
v_er Cavwvdebi Sens siRrmeTa niWis ares,<br />
r_ogor vcdilob gza gavkvalo, <strong>sulis</strong> celiT.<br />
e_s Tqvena xarT, miRmieTis ciur mTvare,<br />
b_ind RameSi dedamiwa Suqs rom elis.<br />
i _q amedos, rom adareb dilis ciskars,<br />
d_id vangogsac qebis sityvebs ar daakleb,<br />
a _mitomac leqss dagiwer axals, cincxals,<br />
m_zea SenSi, RvTis qvabSi rom oqros avleb.<br />
a_i ise, Cemi kalmis fiqris fonze,<br />
r_amdenjerme viRiRineb idilias,<br />
a_vacekveb lamaz sityvebs alionze,<br />
d_id mxatvarze leqsis wera advilia.<br />
i_is surnels Semovafrqvev Sens naxatebs,<br />
u_frTxildebi RvTis Sedevrebs mokrZalebiT,<br />
l_amazad rom kvlav sicocxlis rwmenas mmatebs,<br />
o, _ cecxlia, iwvis ferTa aalebiT.<br />
b_oboqari zRvis talRaa, xanac Tergi,<br />
a _Tasnair saxeebiT majadovebs.<br />
r_a siTboa, daWyumpalobs wyalSi gedi,<br />
e_s simdidre gulis kedlebs mifarTovebs.<br />
z_ogjer sivrces, Sors kosmiur casac swvdebi,<br />
o _ragulebs aSxmarkaleb Sen xis funjiT,<br />
41
a_isis dros fiqris tbasTan ayvavdeba,<br />
d_a iqmneba Sedevrebi mefe qujis.<br />
a_ciskrovneb winaprebis ganvlil gzebsac,<br />
m_ilionSic ar gadacvli Sens firosmans,<br />
i_q mxatvrebis saflavebTan rgav iebs da...<br />
a_mitomac giwodeben RvTis did mgosans.<br />
s _aswaulob, funjiT xatav raRac ucxos,<br />
S_av Rrublebs rom gadadenis miRmis iqiT,<br />
e_ferebi Sens afxazeTs imeds uxmob,<br />
m_aRla did RmerTs adRegrZeleb, funjis WiqiT.<br />
o,_ amRereb zRvis gediviT yvela naxats,<br />
q_arborbalas CamoaxrCob SedevrebiT...<br />
m_goni Cavwvdi, rogor akrav sxiviT artaxs,<br />
e_rTi sityviT dagipyria mTaTa zRvrebi.<br />
d_ed-mamis suls gaaxareb, genioso,<br />
e_smiT mSoblebs, Seni SromiT cas rom gascdi,<br />
b_araqa gaqvs, guliT aRar daikvneso,<br />
a_xla mivxvdi ideebs rom RmerTi gawvdis.<br />
S_en gaxuravs, uflis madlis, wminda qudi,<br />
i _se gSvenis, mtersac bevrjer SeSurdeba.<br />
gaixare, aicile Tovlis gundi,<br />
da gjerodes afxazeTic dabrundeba!<br />
42
mTvaris Crdilebi<br />
batono ilia, Tqveni naxatebis<br />
daTvalierebiT zRaprul labirinTSi<br />
movxvdi, gza amebna<br />
da ferTa palitraSi davrCi<br />
b_evri vifiqre, dameufla weris survili,<br />
a_movalage yvela sityva, rac ki mebada,<br />
t_kiviliT guli mwared aris guldamduRruli,<br />
o_mis suraTebs naxatebSi CvenTvis ebardna.<br />
n_angrev adgilSi arxeinad saxlobs naRveli,<br />
o _xravs funji da dardi fiqrSi dabudebula.<br />
i_wvis, alSia afxazeTi, tiris waRveri,<br />
l_omis bokvrebi ucxo mxares dabadebula.<br />
i_mitom duman eklesiis gumbaTebi da...<br />
a _isi ar Cans, Canislula irgvliv midamo.<br />
T_ovlSi naz kvirtebs ar eSlebaT TeTri bafTebi,<br />
q_ariSxlis drosac gamarjveba unda viwamoT.<br />
v_xedav mxatvrobiT dagipyria myinvaris qedi,<br />
e_sxmeba frTebi qarTvlis dedas, iZrobs mantias,<br />
n_awvimar gulSi aRiRinda imedis gedi,<br />
i _smis urmuli, suraTebiT mirCen natyviars.<br />
n_aisri mklavi kvlav gauZlebs urCxulTan brZolas,<br />
a_mofofinda sxivebi da brialebs ali...<br />
x_elSi kalamma uneburad daiwyo TrTolva,<br />
a_moCuxCuxda ankara da imedis wyali.<br />
t_uCebis kvneta daviviwye, usityvod vdumdi,<br />
e_xlac maJrJolebs, qali caSi rogor brZolobda.<br />
b_evri naRveliT, gulo Cemo, nu gamixundi,<br />
i_sev damTova, mze mindoda axlos myoloda.<br />
s _aiT wagiyvans bediswera ar gekiTxeba,<br />
d_ardiT ivli Tu mefesaviT giwevs cxovreba,<br />
a_isi bevrjer axlosaa, xan qariT frTxeba,<br />
T_ovs da qariSxliT tkivilebi ganmeordeba.<br />
43
v_kvnesi da cremli wamwamebis gaxda mosaxle,<br />
a_tirda funji, naxatebi TiTqos ferdeba.<br />
l_omiviT biWebs ros iguleb sxvebis moaxled,<br />
i_maTi dardiT tkivilebi win gefeTeba.<br />
e_rTxans vifiqre, ar mivxedav grZnobiT naxatebs,<br />
r_amdenjer unda amicremlon Tvali ferebma?<br />
e_s suraTebi codnas miscems dids da patarebs,<br />
b_rolis mZivia... margalitis mSveniereba.<br />
i_feTqebs nuSi da tyemali ayvavildeba,<br />
T _avTavebiT uxvad dayri dovlaTs kaloze,<br />
z_arzeimebiT <strong>sulis</strong> zari awkrialdeba.<br />
R_onis mokrefiT viRiRinebT saqarTveloze.<br />
a_ikrifeba dilis sxiviT namis wveTebi,<br />
p_irs gikocnis mze, is siTboTi cremlebs gagiSrobs,<br />
r_iJraJia da qaro, sulSi nu efeTebi,<br />
u_Rimis mTvare, mwvervalebi unda daipyros.<br />
l _urjTvala iam agicekva mxatvars xelebi,<br />
l_omiviT mTiuls RmerTma mogca didi wodeba.<br />
a_m dros poetebs RvTiT gveZleva davalebebi...<br />
b_evr leqss mogiZRvni Tu ki es Sen mogewoneba.<br />
i_is surnelma momxibla da TiTqos damaTro,<br />
r_iJraJze namma, yvavilebma, odam, naliam...<br />
i_asamnebma silamazis xibliT CamaTbo,<br />
n_aomar miwebs Tumc naxatSic stkivaT Zalian.<br />
T_iTqos gulisTqmas SeigrZnob da SenSi saxldeba,<br />
e_sxivfereba Sens palitras mzis aTinaTi.<br />
b_evri tkiviliT, qariSxlebiT dReni gakldeba,<br />
S_uriT da omiT es dReebi xdeba warmarTi.<br />
i _agundebis samyaroSi ras Cxavis yvavi?<br />
m_ovardnil ferebs xatavs dardiT Seni marjvena.<br />
o_mgadaxdilebs agviwkeples iseve kani,<br />
v_ici, rom ufliT kvlav ewveva suls gadarCena.<br />
x_oxobiviT msurs puris yanebs gadavufrino,<br />
v_elze gaviWra Tuki nisliT ar dabinddeba,<br />
d_eda TbilisSi yvavilebi gzebze davfino...<br />
i _brZvis kalami, naxatebze wera mindeba.<br />
g_raali aris yvela Seni <strong>sulis</strong> naxati,<br />
z_Rva aris lurji, sadac didi veSapi curavs...<br />
44
a _isi aris gazafxuli, omis dros marti,<br />
a_zvirTebul niWs RvTis qudi rom xuravs mefurad.<br />
m_dinare aris... xanac natvris xesac ki vadri,<br />
e_nZelebia, gefineba wiTel xaliCad.<br />
b_evr survils vityviT, mwams suyvelas gvewveva madli,<br />
n_ugeSi aris, ZilSi gidevs TavqveS baliSad.<br />
a _ngelozia... CagCurCulebs, daxate bevri!<br />
d_edaa Seni... CagaZinebs mklavze nanaTi,<br />
a _Ru gaswavla, gagzarda da gamSvenebs wveri,<br />
f_unjiT ufalma agatara didi aRmarTi.<br />
e_s ramodena mdinarea... Cavkal wyurvili,<br />
r_ioni aris dakaSkaSebs mTvare zecidan.<br />
T_iTebi cekvavs, momeZala weris survili,<br />
a _RfrTovaneba did mwvervalebs ukve gascilda.<br />
p_almebi aris da vardebis nazi sunamo,<br />
a_aciskrovneb funjiT sios, sunTqavs buneba.<br />
l_amazi aris da ferebiT cxeli udabnoc,<br />
i_smis urmuli... afxazeTi dagvibrundeba!<br />
t_orola mReris, vazi yurZniT gadaxunZlula,<br />
r_amdens Sromob, rom aacekvo funjiT samyaro,<br />
a_Rarasodes ar daveceT ase uZlurad,<br />
S_ars da qariSxals xelovnebiT unda gagvyaro.<br />
i _feTqebs xelSi siyvaruliT gulis siuxve,<br />
d_a imedebiT gabrwyindeba kvlav saqarTvelo.<br />
a_afaqizebs naxatebi mTebs da Wiuxebs,<br />
v_in icis didma xelovnebam mTlad gaamTelos...<br />
r_a didi zRvaa... civi mTebis edelvaisi,<br />
C_rdilia mTvaris, xanac kidev Smagi Tergia,<br />
i _albuzidan gamarjvebis xmebi gaismis,<br />
dido mxatvaro, eg simdidre ufliT grgebia!<br />
45
46<br />
sastumro oTaxSi<br />
niko xerkelaZe udavod didi<br />
mxatvaria, mis titulze<br />
TviT misive Semoqmedeba laparakobs.<br />
namdvil Semoqmeds, rom<br />
poeturi garemo sWirdeba es<br />
xom WeSmaritebaa, isic araa moulodneli, rom bunebisa<br />
da TviT samyaros wiaRSi daexeteba xelovani. am dros, is<br />
Zalian ganicdis, radgan saxlSi elodeba, palitra... igi<br />
TviTmyofadi, Taviseburi groteskuli xedvis mxatvaria.<br />
niko xerkelaZis gantvirTva nadiroba iyo, bunebis<br />
xeliT Seqmnili ferTa galerea, erTxel nadirobisas win<br />
daTvis beli Sexvedria sxva monadireebisgan daWrili,<br />
roca mis TaTebs Sexebia, iseTi sibraluli ugrZvnia, saxlSi<br />
wamouyvania. ar dauklia yuradReba, magram beli<br />
momkvdara. niko xerkelaZes daumuSavebia da fitulisaTvis<br />
sastumro oTaxSi gansakuTrebuli adgili miuCenia.<br />
iaraRi iqve Camoukidia guldawyvetil mxatvars da<br />
im dRidan nadiroba aukrZalavs.<br />
niko xerkelaZe ara marto didi mxatvaria, mas saku-<br />
Tari Zala mwerlobaSic ucdia. gamocemuli aqvs wigni<br />
“cremlSi nalesi xmali” igi giorgi saakaZis cxovrebasa<br />
da moRvaweobas exeba.<br />
mxatvris lamazi bunebis, adamianuri <strong>sulis</strong> da didi<br />
xelovnebis pativiscemiT, mkiTxvels vTavazob Cems STabeWdilebas<br />
leqsad.<br />
“cremlSi nalesi xmali niko xerkelaZis<br />
SemoqmedebaSi”<br />
c_remlSi lesav istoriis mogonebas,<br />
r_om Sen cdilob moixado vali RmerTTan,<br />
e_s SenSi zis sauflodan STagoneba.<br />
m_uxls moiyri, wer da xatav warsuls erTad.
l_uarsabis siyvarulis gaSmagebam,<br />
S_euria mefis sisxli dabal fenas.<br />
i _m siyvaruls eSmam avno da gangebam,<br />
n_eqtris nacvlad Seaxvedra cremlTa dena.<br />
a_Skaraa, ra saocrad gamoxatav,<br />
l_om giorgis Tu ra xvedri ergo wilad...<br />
e_g suraTi qsnis mebrZolTa, rCeba xatad,<br />
s_amSoblosTvis, Zmebis <strong>sulis</strong> Tavganwirvad.<br />
i _q, Sors mTebSi nadirobdi mTiul guliT,<br />
x_o, ra JiniT ereodi bunags mxecTa,<br />
m-ere daTvis beli naxe dakarguli,<br />
a_r gindoda rom mogekla, tyvia Secda.<br />
l_oculobdi gadarCeso, RmerTs SesTxovdi,<br />
i _s TvalebSi ganwiruli giyurebda.<br />
n_adiroba iqve dagme, dadeq oxvriT,<br />
i_m beliviT guls dasWirda gankurneba.<br />
k_acTa modgmam Cagafiqra, sisxls iwmenddi,<br />
o ,_gtkioda... RmerTo, mxatvars miuteve,<br />
x_o, cremls Rvridi, daiWeri da iTmendi...<br />
e_s Secdoma <strong>sulis</strong> siRrmiT daitove.<br />
r_amxela xar, miWirs kalmiT Sefaseba,<br />
k_alami ki, im beliviT daburdRunobs.<br />
e_s cremlebi “nales xmalSi” asmagdeba,<br />
l_ocvas vityvi, sanTelTan msurs viRuRuno.<br />
a_sjer glocav xelovano, <strong>sulis</strong> xsnisTvis,<br />
Z_irZvel adaTs moyvasSi rom gaaRviZeb.<br />
i_s sxivi Sen mogiwyvetavs maRla mzisTvis,<br />
s _amkurnalod viyidiT da Cven SeviZenT.<br />
S_eni suli me wmindanad msurs Sevracxo,<br />
e_s xatebi mironia Sens xelT qmnili,<br />
m_inda yvela qarTvels frTxilad rom movacxo,<br />
o ,_maSin ki, eris Svilni locviT vivliT.<br />
q_aris drosac Zmobis xidi unda gavdoT,<br />
m_ivutevoT avis msurvels, mxatvariviT,<br />
e_s axlave, xvalisaTvis ar gadavdoT,<br />
d_a Tu ara, maS vibrZoloT giorgiviT.<br />
e_rs aswavle, xelovano, xmalis lesva,<br />
b_elSi RmerTma gagiRviZa siyvaruli.<br />
47
a_ba erTad, Cven mSvidobis yanwi SevsvaT,<br />
S_emovZaxoT “CakruloTi” kvlav mayruli,<br />
i _qneb isev, kvlav dagveTmo kaenisTvis,<br />
da ar vlesoT Tund mterTaTvis mkvleli xmali,<br />
madloba Sen, RvTis rCeulo, <strong>sulis</strong> xsnisTvis,<br />
rom yvelafriT moixade RmerTTan vali.<br />
48
gari CafiZem<br />
rusTavs axali codnis<br />
frTebi aCuqa<br />
g - izgizeben rusTav-qalaqs codnis frTebi,<br />
a - isia... brdRvialeben mzis sxivebi.<br />
r - igrigobiT SeimSrala nislma Tmebi,<br />
i - medebiT wamozrdila aq verxvebi.<br />
C - anafiqri miT gamarTlda, RmerTs rom uxmob...<br />
a - frebs gaSli, okeanes gadacurav.<br />
f - rTebi, frTebi, kvlav axali kidev ucxo,<br />
i - mdens Sromob, casac male gadaxurav.<br />
Z - eZv-eklebi gaTibe da vardi darge,<br />
e - nZelebi Tavs uxrian aq mosulebs.<br />
m - amis Svilo, imas fiqrob “vis ra arge”.<br />
r - amdens Sromob... imeds gvCuqni bevrs da ulevs,<br />
u - flis kuTxes mowiwebiT guls gaduSli,<br />
s - aidumlos etyvi Cumad rac Senia...<br />
T - uki quCas xinji qonda rame guSin,<br />
a - xla SeniT xesac suli SerCenia,<br />
v - azi yvavis, gafoTlilan aq nuSebi,<br />
s - icocxle quxs, siyvaruli arnaxuli...<br />
a - kvirtulan atmebi da alurCebi...<br />
x - oda SeniT Semosula gazafxuli,<br />
a - Tasnair ferebs icvlis cisartyela.<br />
l - elianSi daCitula narcisebi...<br />
i - medebiT nangrevebic ametyvelda,<br />
c - remli gaSra, moSuSdeba naisrebi.<br />
o - flSi curavs... Sromis oflSi es kedlebi,<br />
d - idi rwmeniT... momavals zrdi uflis morCils.<br />
n - iWiero, migiRia medlebi da...<br />
i - mdenia me mis daTvlas veRar movrCi.<br />
49
s - adRegrZelo unda Sevsva leqsis yanwiT.<br />
f - ers icvlian nisliani sevdis mTebi.<br />
r - ogor vxarob, zecis madli mxrebze gawvims,<br />
T - ovlis fifqiT gayinuli, mec aq vTbebi.<br />
e - s ramdeni wigni xelSi gagiwaldavs,<br />
b - evric glocavs... bevric dadis dardmosxmuli.<br />
i - akobis codniT icav qarTul adaTs,<br />
a - lbaT rmerTi SenTan aris Camosuli.<br />
C - anafiqriT rusTavs kidev ras pirdebi,<br />
u - frTxi qars da... beds ki mainc misdev kvalSi,<br />
q - alaqia... Sen xar amis lideri da...<br />
a - modis mze... ar darCebi Sens ers valSi.<br />
50
mamulo Cveno!<br />
(nugzar nadaraias)<br />
n — aomar miwebs sevdis nisli gadanacvria,<br />
u — frTxis civ tyviebs vardebi da gloviT yris cremlebs,<br />
g — ulSi daWrila, jer gauSlel kvirts, rom aclian,<br />
z — oli sisxlisa amCnevia baRsa da skverebs.<br />
a — moizrdeba fesvebidan isev nergebi,<br />
r — iroWrelis dros mzis sxivebi yinuls gaadnobs,<br />
n — ar ekalSiac cxovrebis gzas niWiT ergebi,<br />
a — m dros nafiqrals, kolx megobrebs bevrjer gaandob.<br />
d — enTis sunia, mowamlula SxamiT midamo,<br />
a — ridilia daaviwydaT? ra RvTis wyromaa,<br />
r — amenairad `gaTeneba~ unda iwamo,<br />
a — mer-imeri airia, mgluri mtrobaa.<br />
i — frqveva tyvia, gadabuges mwvane xaverdi,<br />
a — r gviCerdeba TvalSi cremli, vglovobT da movTqvamT,<br />
s — etyva movida, SemoiWra qari Tavxedi.<br />
da Tu dagviTba, Sroma Cvens jiSs odiTgan mogvdgams,<br />
maSin vimRerebT, megrul nanas da Zvel Cakrulos,<br />
Cais ylortebiT aivseba xis kalaTebi.<br />
mamulo Cveno! qristesaviT jvarze gakrulo<br />
suls giburRaven, xorcs gwiwknian kvlav jalaTebi.<br />
batono nugzar, azriT amkob akademias,<br />
mjera ufali afxazeTSi Casvlas gaRirsebs.<br />
`faziselebis~ imedebic ayvavdebian,<br />
gamogviCndeba erSi isev azrTa gamrige.<br />
simarTlisaTvis, isars guli dauseria,<br />
ase rad xdeba, imedebi xelSi miqreba,<br />
Cvens saqarTvelos mumli mikvirs ras dasevia<br />
CvenTan ars RmerTi, samudamod, ars da iqneba.<br />
51
52<br />
vano SuStakaSvils<br />
v _ inaxav gulis almodebul sityvis serials,<br />
a _ ris is neqtriT gaJRenTili, imedo Cemo. . .<br />
n _ ino xom CemTvis, siyvarulis eleqsiria,<br />
o _ rives erTad geferebiT, SviliviT gCemobT.<br />
S _ emindos RmerTma, mometebul siyvarulisTvis,<br />
u _ fali xedavs, futkariviT vfusfuseb mudam. . .<br />
S _ enSi mze aris, guls ar zogav megobrebisTvis,<br />
t _ kiviliT navnebs, axlos yofna amitom undaT.<br />
a _ TiaTasSic gamogarCev <strong>sulis</strong> samyarov,<br />
k _ ai kacobis etalono, vamayob SeniT.<br />
a _ i, imitom me farxmali ar msurs davyaro,<br />
S _ en glocav guliT, ise rogorc viT dedaSeni.<br />
v _ azis nergi xar, erTgulebis sayrdeni xidi,<br />
i _ medis fesvi, moamage saqarTvelosi. . .<br />
l _ omiviT vaJkacs zRvad gamSvenebs Rimili mSvidi,<br />
s _ amSoblos locav, Sen mSvidobis sadRegrZeloTi.
zaur gabeskirias<br />
z — urmuxts xatavs funji Seni,<br />
a — lvis tani RvTisgan gergo.<br />
u — fro metad Coxa gSvenis,<br />
r — aindi xar, kolxis nergo.<br />
g — ugugna xmiT hangs akvneseb,<br />
a — iWreba zecas xmebi.<br />
b — evrjer Cems fiqrs davasveneb,<br />
e — risaTvis mReris Zmebi.<br />
s — ifaqiziT vityvi saTqmels,<br />
k — alami suls milamazebs.<br />
i — medebiT vanTeb sanTels,<br />
r — ero mikeklucebs azrebs.<br />
i — frqvevian naz ferebSi,<br />
a — aCuqurTmeb mTel samyaros,<br />
s — evdas Cahklav simRerebSi,<br />
Coxosnebis xmis mayaro.<br />
53
54<br />
cicinaTelob<br />
(cico sulaZes)<br />
c - is varskvlaviviT abrwyindi CemSi,<br />
i - is surneliT wamSi damaTvre...<br />
c - icinaTelob... suleTis ferSi,<br />
o - ri wuTi, rom poets damiTme.<br />
s - evdas siTboTi uCumrad macli,<br />
u - fali xedavs am madls zecidan...<br />
l - ocviT, CurCuliT, sikeTes marcvli,<br />
a - mitom leqsSic aRar acivda...<br />
Z - irZvel adaTi SenSi yvavilobs,<br />
e - nZelac SenSi amoCitula...<br />
s - amSoblos dardiT bevrjer daRlilo,<br />
s - iyvaruli gaqvs mjera `titulad”.
klara malazonias<br />
`kala CemTvis yvelaferi<br />
xar~<br />
k — lara rad giyvars `kala~ yvavili,<br />
a — mis mizezi vicode netav,<br />
l — amaz iasac gverdze auvli,<br />
a _ TinaTebi Tu gaimeta.<br />
C _ umad Sens axlos vis daasaxleb,<br />
e — rTxel Tu metyvi sakmarisia...<br />
m — inda vicode vin gagaxarebs,<br />
T _ valebi Seni visi Rirsia.<br />
v — is Sealie saunje <strong>sulis</strong>,<br />
i — mediT fiqri visTan Cerdeba,<br />
s — adamde unda gagitydes ruli,<br />
y — ayaCoc wvimiT gadaferdeba.<br />
v — elic ver uZlebs avdrebs da wvimebs,<br />
e — ridebian qarsac totebi,<br />
l — oyebze cremli rad daamwkrive,<br />
a — r giyvars sxvisi xvevna kocnebi.<br />
f — ermkTali saxe SegniSne guSin,<br />
e — klis bardebma xom ar gagkawres,<br />
r — aSi gWirdeba grZnoba faruli,<br />
i — a-iebi Tu ar amravle.<br />
x — ani gava da warsuls gaxedav,<br />
a — r gadmoyaro cxare cremlebi,<br />
r — iroWrelis dros Tuki gabedav,<br />
i — qneb ayvavdes SenTvis tyemlebi.<br />
55
56<br />
sikeTis Cadri<br />
(nani WiraqaZes)<br />
qalbatono nani, unda mogiwna leqsiT gvirgvini<br />
q — aro, Cadeqi! Tmebs miwewav, momSorde unda,<br />
a — r momekaro, erTi bewvic ar gamacalo.<br />
l — ocviT viZineb, guli dardiT sul damiduRda,<br />
b — edad kvlav Semxvda saqebi da unda macalo.<br />
a — ris aseTi qalbatoni, suli da guli,<br />
t — kivils rom miklavs da miSanTavs awewil fiqrebs.<br />
o — cnebis taxtze damabrZana rwmeniT aRvsili,<br />
n — atkens movurCen Tbil sityvebiT, gaulRob fifqebs.<br />
o — romtrialSi gadavlewav mZime qartexils.<br />
n — atvraa Cveni _ tanjul erSi male gaTendes.<br />
a — r gvsurs, ar gvinda, ar vxedavdeT beCavs, gatexils,<br />
n — ergis ZirSi, rom maTxovari Rames aTevdes.<br />
i — brZvis qalRmerTi, CamoaxrCos TokiT dardebi,<br />
u — nda suyvelas maisis Tves aCuqos vardi.<br />
n — akverCxaliviT RaRanebs da axlos vsaxldebi,<br />
d — iad qalbatons amSvenebda sikeTis Cadri.<br />
a — i, imitom ukve fiqri masTan mizidavs,<br />
m — ewamuli mziT, yvavilebiT, idumalebiT,<br />
o — qrosferebad imedebi amigizgizda,<br />
g — uldaWrili var, mcire rames davavalebdi.
i — rmis rqiT SevsvaT sadRegrZelo Cveni biWebis,<br />
w — lobiT ki ara, saukuniT hqondeT dideba,<br />
n — amian TvaliT gamovcaloT Rvinis Wiqebi,<br />
a — zvirTebula sisxliT zRva da moedineba.<br />
l — eqss davwer me da Sen ki sityviT uTxar saTqmeli,<br />
e — nac dundeba codvebi, rom daatriales.<br />
q — arborbalam ki amiglija gulis sarqveli,<br />
s — oflebi dawves yvelaferi gaatiales.<br />
i — a-iebic mowyenilan, TiTqos stirian,<br />
T — avTavebi ki Casulia, uxmoben patrons.<br />
g — ulSi Camwdomad yvav-yornebi bars dayvirian,<br />
v — er movuareT am Cvens mamuls, ver vupatroneT.<br />
i — lxine, nani, survili maqvs droSa aswio,<br />
r — avici me ki iqneb bedma uceb miyelos,<br />
g — aminapiros, RvTis sikeTem zurgi maqcios,<br />
v — in icis ndobac sul borotad gamoiyenon.<br />
i — meds vitoveb, sizmrebi, rom kargad axdeba,<br />
n — awvimaria da Rrublebi damdgaran zvinad.<br />
i — frine frTebiT win veravin ver dagixvdeba,<br />
Seni qaloba cxovrebaSi oqrosferad bzinavs.<br />
nani, Zvirfaso, sxva ra giTxra, riT mogefero,<br />
iasamnisfrad gibrdRvialebs nazi loyebi.<br />
ar gepranWebi, ar vpirferob, gTxov daijero,<br />
kargad arc gicnob, sxva danarCens rogor movyvebi?!<br />
57
58<br />
cisartyelas ferSi movlenili<br />
(ioane patariZes, nani WiraqaZis SviliSvils)<br />
c _ is cisartyelis ferSi gaCnda, patara Cvili,<br />
i _ s uflis madliT moevlina, dedikos sanTlad.<br />
s _ ulis sarkea ioane, mzesaviT Tbili,<br />
a _ ngeloziviT RvTis saxeli, rom daenaTla.<br />
r _ a didi aris sixaruli, am dros mSoblebis,<br />
t _ itini Cvilis, usasrulod enis Wylopini.<br />
y _ urSi Camesmis da xmac xdeba, gulis mflobeli,<br />
e _ niT ras vityvi ra tkbilia, bavSvis lodini.<br />
l _ amazo cicqnav, gaxdi ukve dedikos kerpi,<br />
`a _ Rus eqo~ ki mters miswvdeba, <strong>sulis</strong> eklebad...<br />
s _ amSoblosaTvis daibade, Sen yoCi verZi,<br />
f _ esvi xar muxis da sicocxle SeniT nedldeba.<br />
e _ s ra lamazi didi ganZi gauCndi ojaxs,<br />
r _ aa aris fuZe, Tu akvani ar dairweva...<br />
S _ eni filtvebis amosunTqva aTfunebs ojaxs,<br />
i _ medis sxivo, `qarbobala~ ver dageweva.<br />
m _ amis fiqri xar da daviTi SeniT amayobs,<br />
o _ cnebobda da daibade vefxviviT biWi.<br />
v _ in icis kvirto, eris mtrebTan, SeniT davmoyvrdeT,<br />
l _ omis bokvero, amogsvlia patara kiWi.<br />
e _ nis tiktikiT qariSxalic Cawynarebula,<br />
n _ uSisfer Tvalebs SeanaTeb, mSoblebs cimcimiT,<br />
i _ riJraJa da dilis cvari, gabrwyinebula...<br />
l _ amazo vaco, netarebiT mzesac ucini.<br />
i _ qneb mxsneli xar da moarfqvev ers surnelebas,<br />
i _ RviZebs ukve samyaro da... ca ibadreba.<br />
o, _ rom icode, aRar unda, guls mkurnaloba,<br />
a _ seTebi Tu RvTis gangebiT daibadeba.<br />
n _ atvrisTvals Cumad Cagimalavs bebo ubeSi,<br />
e _ nis swavlis dros dagikocnis, saxes mali _ mal.<br />
p _ awia TaTebs CagiTbunebs mkerdis ubeSi,<br />
a _ mxels siyvaruls, radgan ukve wlebiT daRlila.<br />
t _ kbilad gimRerebs, sicocxlesac uSurvlad mogcems,<br />
a _ rafers datovs saTavisod, giboZebs gulsac...
_ ogor arunda Sens garSemo qaric, rom qrodes,<br />
i _ misTvis cidan angelozad, rom Camosulxar!<br />
Z _ eZvebs gakafavs, gagatarebs lamaz bilikze,<br />
e _ klebs sul xeliT amokortnis, rom ar gagkawros.<br />
iqneb Sena xar, saqarTvelos mSvidi dilis mze,<br />
uflis rCeulo, gaTenebas iqneb mogvaswro.<br />
59
60<br />
Cemo mercxlebo me Tqven miyvarxarT<br />
(skolis moswavleebi wminda ninos saflavTan)<br />
C — ems gulSi ukve daideT bina,<br />
e — rTi meores jobniT mercxlebo.<br />
m — gonixarT mindvris yana bibina,<br />
o — navrebo da nazo peplebo.<br />
m — etyvelebT, mReriT da kidec ancobT,<br />
e — nawylianobT xeTa kvirtebo.<br />
r - a vici ase mjera da gatyobT,<br />
c — is cisartyelas gavxarT biWebo.<br />
x — an celqobdiT da xanac RreobdiT,<br />
l — amprad ainTnen Tqveni Tvalebi.<br />
e — Smakunebo, tkbilad mRerodiT,<br />
b — evri gvWirdeba TqvenisTanebi.<br />
o — riaTasi qula gogonebs,<br />
T — avTuxisferi sicocxlis eSxiT.<br />
q — ulebisaTvis gamoigones,<br />
v — erc ki daTvale imdeni leqsi.<br />
e — niT nanatro skolis mercxlebo,<br />
n — estriT damaTvreT yvelam saerTod,<br />
m — iamitebo mterTa eklebo,<br />
e — nis tiktikiT guli gaerTo.<br />
Z — almiZs ki, netav Tqven, rom gaamoT,<br />
a — gixaverdoT leqsi riTmebSi.<br />
l — ampari yvelgan unda daanToT,<br />
i — medi gqondeT mSoblebs niSnebSi.<br />
a — ngelozobdiT saydris kedlebSi,<br />
n — ino wminda ki Tavs dagyurebdaT.<br />
m — ilionebis bavSvis xelebSi,<br />
i — berTa guli ganikurneba.<br />
y — ayaCosaviT mindvrad mofenils,<br />
v — er geweodaT kivili xmaTa.<br />
a — WikWikebul mercxlad mofenils,<br />
r — aSi gWirdebaT Widili sxvasTan.<br />
x — iTxiT-xiTxiTiT ganvlieT is dRe,<br />
a — wkrialebdiT simRerebs xmaSi,<br />
r — igrigobiT me siyvaruls getyviT,<br />
T — bili dRe iyo bavSvebo maSin.
cisqveSeTSi tkivils<br />
vmarxav...<br />
Savi ZaZiT SefuTuli<br />
(Cem sayvarel Svils gela sxirtlaZes)<br />
c — is dakvnesebam, varskvlaveTis Suqi Camiqro,<br />
i — medma Cemma, wamoisxa glovis samosi...<br />
s — icocxle Sewyda, nedli toti yinvam gamixmo,<br />
q — arborbalaTi, simwuxris cremli Camomdis.<br />
v — isRa SevCivlo, Cemi dardi usaSveloa,<br />
e — s tanjva aris gulis tanjva ukurnebeli.<br />
S — vilmkvdar dedisTvis, tirilic ki dasaSlelia,<br />
e — x! sikvdilia, Svils tirodes dambadebeli.<br />
T _ umc, gardacvlilebs veferebi, vacocxleb kalmiT,<br />
S _ avi Rrublebi Camesaxla <strong>sulis</strong> batonad...<br />
i _ man Camcela, momepara uCumrad malviT,<br />
t _ arzaniviT Svils, samudamod daepatrona.<br />
k_lded gadviqeci, nawameb dRes sibrZnes movuxme,<br />
i _ keceboda muxlebi da... myinavda qari...<br />
v _ ai Sens dedas, cremli gaSra, tkivili vigrZen,<br />
i _ cinis eSma,... mojiriTobs sikvdilis raSiT.<br />
l _ ocva daviwye,... suls, rom mainc mivSvelebodi,<br />
s _ ami obolis akivlebam gamomafxizla.<br />
v _ ai sikvdilo, nabolaras mecilebodi,<br />
m _ ogekal mainc, simwuxare Semomexizna...<br />
a _ vxede zecas, usasrulos, ukideganos,<br />
r _ aSi miqroda, ar vicodi sad midioda,<br />
x _ o, minda mivwvde... niaviviT msurs avedevno,<br />
a _ alda cremlic, Tvalebidan aRar mdioda.<br />
v _ ardobis TveSi dabadebuls, miwivis qari,<br />
S _ avi Rrublebi wamomyveba mwams miRmieTSic.<br />
a _ kvnesebul suls, ras gauZlebs poeti qali,<br />
v _ azic ki tiris, dedis cremliT Cems imereTSi.<br />
i _ a-iebi sisxls idenen, ToTo venidan,<br />
61
Z _ eZv-eklebSiac SevamCnie, me sinanuli.<br />
a _ r idardoo, mamxnevebdnen mTebi xvanidan,<br />
Z _ mebi saflavSi Rrialebdnen dard dabardnuli.<br />
i _ medi albaT procentebiT visesxo unda,...<br />
T _ orem Cems mkiTxvels, sevdiani ar veyvarebi.<br />
S _ avo Rrubelo, rad mesrole wyliani gunda,<br />
e _ xla mivxvdi, rom odiTganve memterebodi.<br />
f _ uls viSovni da... mzidan isev erT sxivs viyidi,<br />
u _ falo Cemo, vici Txovnas, rom Semisruleb.<br />
T _ avTavs fanjridan, mSvidobis mtreds, kvlav gadavuyri,<br />
u _ Ralato var... tanjviT dReebs nu damisruleb.<br />
l _ ocvaa Cemi wamali da.. logins ar gavSli,<br />
i _ asamnebis ayvavebas davelodebi...<br />
gasazrdeli myavs, sazrunavi, sami bavSvi da...<br />
ar dameCagron umamobiT Svilis oblebi.<br />
kvlav Sevecdebi, Cems mkiTxvelebs guli gavuTbo,<br />
sxvisi tkivilic, isev Cemad gaviziaro...<br />
Tu lukma mqonda, xelgamowvdils unda davuTmo,<br />
Cemo moZRvaro, aseTi msurs, rom maziaro.<br />
62
Cemi tkivili dardis xidia<br />
(vaxtangi sxirtlaZes)<br />
v _ in daTvlis Ramis fiqris perangebs,<br />
a _ n Sen tkbil fusfuss, Cems Robe - karad...<br />
x _ es SevefeTe, nafleTs da nagvems,<br />
t _ iriliT naRvels verafriT vfarav...<br />
a _ m simwuxariT tkivilTan vdumvar,<br />
n _ atvraa Cemi sizmrad, rom gnaxo...<br />
g _ aurbi siTbos, vtiri da vwuxvar,<br />
i _ qneb dardians xeli Semaxo.<br />
s _ aswaulebis ukve Rrmada mwams...<br />
x _ vanis mTebiviT wmindaa suli.<br />
i _ meds Tumc wvima, Sxamavs da wamlavs,<br />
r _ adgan cremlia mxolod warsuli.<br />
t _ iriliT marTlac ar Cans saSveli,<br />
l _ elSi vixrCobi, fiqric mwvelia...<br />
a _ n SviliSvilebs me ras vuSveli,<br />
Z _ aZis yureba maTTvis Znelia.<br />
e _ rwymis Cems cremlebs maTi cremlebi,<br />
s _ evdis baliSi TavTiT midvia...<br />
mlokavs da mZiZgnis qariSxalebi,<br />
Cemi tkivili dardis xidia...<br />
63
64<br />
beJan xaraiSvili levan xaraiSvili<br />
Cemi tkivili mourCenelia<br />
C _ umad vqviTinob, vgrZnob cremlebi daSritavs Tvalebs,<br />
e _ sisineba qari guls da imedebs waSlis.<br />
m _ tkiva da sicils Zalian gTxovT, nurc damavalebT,<br />
i _ neba RmerTma, rom viaro kvlav dardis TavSliT.<br />
t _ kiviliT Relavs, naRvlianobs Cemi Zirula,<br />
k _ edelsac daSlis, fiqriani sevdis dReebi,<br />
i _ ciT? imedi Cemgan ra Sors gadamwirula,<br />
v _ eSaps magonebs daundobels, dardis devebi.<br />
i _ qnebda isev movaxerxo, fexze adgoma,<br />
l _ ogins ar gavSli, . . gamamxnevebs <strong>sulis</strong> sagzali,<br />
i _ ebs mogitanT Cemo Zmebo, yovel aRdgomas,<br />
m _ inda gjerodeT, erT lukmasac Tqvensken vagzavni.<br />
o _ xvriT da kvnesiT miTendeba zamTris Rame da. . .<br />
u _ fals vuCoqeb. . . samoTxeSi gqondeT adgili,<br />
r _ eken zarebi, Tvalebs axels caze mTvare da. . .<br />
C _ umad faCunobs, axlo-maxlo qveni aCrdili.<br />
e _ lva-quxiliT, Camoingra Tqveni Werebi,<br />
n _ eqtari futkris, balRamiviT Sxami gamixda,<br />
e _ rTxel ki ara milionjer mogeferebiT. . .<br />
l _ evi, beJani leqsis yanwiT mwams win damixvda.<br />
i _ tira Tqvenze zecis dasma, tiroda mTebic. . .<br />
a _ xlac am wuTSi Tqvenze fiqriT vaTeneb Rames,<br />
gixsenebT me da. . . gamiTeTrda dardisgan Tmebi,<br />
rom ar vidardo, Tqven mirCieT iseve rame.
mduRare cremli<br />
(baTu xarebavas)<br />
Senma mduRare cremlma guli<br />
matkina batono jemal . . . Seni<br />
baTu ar momkvdara, ubralod<br />
gardaicvala. madloba saqarTvelos,<br />
eseodnen siyvarulisa da<br />
erTgulebisaTvis.<br />
batono jemal, Seni xeliT mor-<br />
Tmeuli wminda ninos<br />
jvari, CemTvis didi saCuqaria.<br />
S — ens vaJkacur suls Tan dahyveba cremli mduRare,<br />
e — ferebian tanjul miwas ganawamebi.<br />
n — adgurdebian imedebi, rCebi mwuxared,<br />
m — idis dReebi, saaTebi, midis wamebi. . .<br />
a — nTixar sanTlaT, afxazeTis miwebs gahyureb,<br />
m — iedineba iq iseve sisxlis Rvarebi,<br />
d — uman parkebi, ucxo xmebi smenas ayruebs,<br />
u — ndoa mteri, Semomtvrevi Cveni karebis.<br />
R — amea irgvliv, zRvas siCume aRar uxdeba,<br />
a — alebuli koconebi ucxoT unTiaT.<br />
r — amdenjer mowyda varskvlavi da mTvarec wuxdeba,<br />
e — erTi imaTgan baTu iyo, cas es uTqvia.<br />
c — is angelozebs uSviliaT, anebivreben,<br />
r — atom wuxano, mama RmerTi gakvirvebula,<br />
e — ris tkivils da istorias awerineben,<br />
m — tredis fexiviT ca sircxviliT gawiTlebula.<br />
l — odinSi mSoblebs daunamavT, cremliT baliSi,<br />
m — onatrebiaT saflavi da naRveliT duRan.<br />
a — moxleCia dedas yeli Svilis ZaxilSi,<br />
g — ausaZlisi tkivilebiT suraTTan duman.<br />
u — fals pasuxi gaucia misTvis im wuTSi,<br />
l — oculobs xalxze, samSoblosTvis, iq aris maRla,<br />
65
i — misi suli datrialebs varskvlavTa gundSi,<br />
m — ercxlad dafrinavs, da ar icis ra aris daRla.<br />
a — Rar itiro, iq kolxeTSi baTu Tu darCa.<br />
t — rialebs qari da guli ki. . . did naRvels iTmens,<br />
k - ibea, zogjer auyvebiT maRla da dabla,<br />
i — q cis sarkmlidan, Seni Svili yvelafers ismens.<br />
n — awvimaria . . . kvirti dalpa, neSompalaa,<br />
a — kvnesebuli xalxis cremliT, svelia miwa.<br />
b — abuawveras umravlia, sadac palmaa,<br />
a — wewilia mTlad soxumi, gali da riwa.<br />
t — kacunobs cecxliT modebuli saxlis Siferi,<br />
o — bis suni ki mzareulad Cabudebula,<br />
n — aRveli gadevs Senc miT cao, me xom gicqeri.<br />
o — mogaxareb . . . laSas baTu dabadebula.<br />
j — iSiT sulgrZelobs, vaJkacobaa misi genia,<br />
e — rTi cicqnaa, pataraa, titini unda,<br />
m — oZlierdeba, momravldeba, papis keria,<br />
a — icdens bevrjer Tu esroles wyliani gunda.<br />
l — als da safirons dadeboda feri iodis,<br />
i — grixebodnen qariSxaliT Wadris totebi,<br />
S — iSvlad damdgari xeebi ki cas gahkiodnen,<br />
e — ris tkivils ki dastirodnen Ramis Wotebi.<br />
n — iavi tyeebs CasCurCulebs — netav ra xdeba?<br />
i — as lamazad SroSanic ki gverdSi udgia.<br />
b — aTu patara, roca didi biWi gaxdeba,<br />
a — rvis dauTmobs, fexi sadac kolxs daudgia.<br />
T — uTa damwifda, qinqlebi ki daZrwian irgvliv,<br />
u — mravliaT da guls naRvelad Semomdebia.<br />
a — sjer gavzomav ukve nabijs, damTavrda riski,<br />
r — adgan yinavs da asavleli didi mTebia.<br />
m — eCveneba Tu Sen RmerTiviT sikeTes Tesav,<br />
o — ra Zalian gamaxare, suliT poeti.<br />
m — egobrebisTvis Tbili sityva unda geTqva da . . .<br />
k — rZalviT da ridiT airCie uceb momenti:<br />
v — ici, rom yvelas sTavazobdi ZmobiT Tandgomas,<br />
d — a isic vici, tkivili rom guls Cumad gZiZgnis.<br />
a — Tjer cotaa, mogiwia fexze adgoma,<br />
r — eCxi qna gulma, ros davname cremlebi ZmisTvis.<br />
66
a — vkowiawdiT, avwrialdiT, mere? movdundiT,<br />
u — nda giTxra, rom cidan wvima mxrebze gvdioda,<br />
b — evri gansjis dros yvela isev gonze movediT,<br />
r — eros vmRerodiT, darbazidan xma gadioda,<br />
a — i aseTi saamo dRe me ar minaxavs,<br />
l — ocvas vambobdi siyvaruliT, uCumrad gulSi.<br />
o — Sen, jemali, mwams ZmobaSi mudam wina xar<br />
d — a Cemi dardic Caiketa gamoqvabulSi.<br />
g — aognebuli Sevyurebdi Cems Tvalwin kadrebs,<br />
a — ietis Stos, RviZl dasaviT guli mtkioda.<br />
r — as vizeimeb, ros Sevxedav afoTqil Wadrebs,<br />
d — a Zmobis cecxli SevigrZeni ukve Rvioda.<br />
a — raferia fuli gqondes grZnobis gareSe,<br />
i — a sinaziT gvaxalisebs, mis bolqvs vin xedavs,<br />
c — vars qari aSrobs, zogjer aris is moTareSe,<br />
v — eRar viokeb me saTqmels da sityvas gibedav.<br />
a — rvin gabedos da ZmobaSi mtruli TamaSi,<br />
l — oliaoba qali var da arc me mCvevia.<br />
a — ra gvavnos ra, mglebi aris Cumad safarSi,<br />
m — oTqmiT vtirivar . . . isinic xom yvela Cemia.<br />
a — modis mze cas Rrublebi mimoefanta,<br />
d — avijere, rom fesvs gaidgams isev sikeTe.<br />
l — eRviviT gaskda Cemi guli, gadaibata,<br />
o — es Znelia, SuadRis dros SemomefeTe,<br />
b — olma damaxrCo da viwvebi viT SeSis Reri.<br />
a — r minda martos arc sicocxle, arc ukvdaveba,<br />
s — aukuneebs iRaRadebs sikeTis dReni,<br />
a — r gvinda sxvisi, Cvensas mteri rad gvedaveba.<br />
q — iqina sios RrublebTanac gadauvlia,<br />
a — modis mze da sxivebiT ki mdeloc gadaSra,<br />
r — iroWrelis dros wvimas ukve gadauRia.<br />
T — iTqos davwynardi, yvela dardi damrCa gadaRma.<br />
v — ais ar vityvi rTul gzadedac, sinamdvileSi,<br />
e — klebs gavkafav da gavyvebi fexiT qvafenils.<br />
l — okaven marils omis Semdgom siRaribeSi,<br />
o — i, welSi wyvets siZulvili qarTvels qarTvelis!!!<br />
s — evda TavisiT dafaTurobs Cumad ubeSi,<br />
e — x! tkivilebiT gadavRale fiqrebi RamiT...<br />
67
s _ aRi gonebiT, veRar mivec gulsac nugeSi,<br />
e _ wikwikeba dilis niavs, wuTi da wami.<br />
o _ mia isev, mglebis xrova xalxs daymuian,<br />
d _ a ai, am dros, dardis mZivis momiwevs asxma.<br />
e _ s icis mtermac, msoflioSi mTelma duniam<br />
n _ arinjisferi sixaruli omiT rom gaxma.<br />
s _ aidan, ratom, urjuloni suls rad celaven,<br />
i _ q lurj zRvasac, dasdebia siwiTlis feri.<br />
y _ inva ar galRva da talRebi aRar Relaven,<br />
v _ ai ra mwared, dapatronobs Cvens miwebs mteri.<br />
a _ i, amitom waiyvana ufalma baTu,<br />
r _ om scno saWirod, daatovina dardis xmeleTi.<br />
u _ faqizes suls da uwmindess, Cvens enas qarTuls,<br />
l _ elianSi da Sav RrublebSi acdes bneleTi.<br />
i _ q gankiTxvaa... keTilebi iq ar omoben,<br />
s _ ulgawmendilni miRmieTSi daseirnoben.<br />
a _ avis mqmnelebi jojoxeTSi tajviT godeben<br />
d _ a cecxlis alSi codvebs simwriT gaixsneben.<br />
a _ ris suleTi, Tumca dardebs ra gamogvilevs,<br />
e — nde varskvlavebs, iq sikeTis didi goria.<br />
r — oca Sen cremlebs gadmoafrqvev, javrs dagigulebs,<br />
T — iTqos gamxnevebs, xma baTusi gagigonia.<br />
g — afantavs nislebs, misi suli miarRvevs talRebs,<br />
u — Rran tyeebSi gadalewavs eklian bardebs,<br />
l — omiviT vaJkacs amogivsebs Wrilobis Rrmulebs,<br />
e — maSin gulSi qariSxali vgrZnob unda Cadges.<br />
b — odiSis moxda damWirdeba iseve albaT,<br />
i — kivla bagem, tkivili rom furcels gavande!<br />
s — ityvac kargia, gamodgeba tkivilis abad.<br />
a — vforiaqdi, dardi Cemi Sors, rom gavagde,<br />
T — qvenma sikeTem amiCqrola me iq guli da ......<br />
v — ici irwmuneb, es sityvebi RmerTma maCuqa,<br />
i — Wvi ar aris bijgi iyo gadadgmuli da<br />
s — aswaulia Cemi Tvali cremls ver gadurCa.<br />
b — evri vifiqre da iseve nislma damnama,<br />
a — Rar momeSva mwuxarebis namis wveTebi.<br />
t — orola xeze Semomjdari TiTqos naRvlobda,<br />
o — romtrialSi SevekiTxe: rogor Cerdebi?<br />
68
n — amqerma didi fantelebi SemomaTova,<br />
o — cnebebSi var, gavxalisdi, Ramea civi,<br />
j — avri Cavkali, ufalma ki frTebi maTxova,<br />
e — niT utyvi var, me baTu var, jemalis Svili.<br />
m — ec TviTon mikvirs Sens fiqrTan, rom davide bina.<br />
a — i ramdenjer dagigrovda, dardis namqeri,<br />
l — oyebi cvariT dagenama simSvidiT mZinars<br />
S — eniT gavcocxldi, Sen maCuqe wlebi ramdeni.<br />
e — nZelebia amosuli, dedis cremlebiT,<br />
n — amis wveTebiT damisvelda, fafuki frTebi.<br />
i — medis wyarov, niaviviT gadagevlebi,<br />
x — is totze vzivar, da siTboSi aqve gavSrebi.<br />
e — xla gavige, Turme dedas, raRaca uWirs,<br />
l — oginSi wevs da SeumCnevlad masTan vCerdebi.<br />
i — misi sunTqva aqac momdis Tumca var utyvi,<br />
T — valis wamwamze TamaSoben cremlis wveTebi.<br />
m — inda virwmuno, avad deda aRar gaxdeba,<br />
o — me imisma tkivilebma dardiT amavso,<br />
r — arigad minda, mixvide iq, fexze dagxvdeba,<br />
T — bili sityvebiT Sen Cems dedas, rom ebaaso.<br />
m — inda mas uTxra, arasodes aRar mitiros.<br />
e — maSin moval, movfrindebi, Citad qceuli,<br />
u — faqizeso, axlo-maxlo unda vifrino,<br />
l — urji zecidan Seni kalmiT gamoqceuli.<br />
i — RviZebs kvirti, surnelebas ukve SeigrZnobT,<br />
w — ertilebiviT miskupulan xeTa totebze.<br />
m — e mixaria, roca qveynis ambavs Sevityob,<br />
i — qve axlos var da visveneb lamaz mdeloze.<br />
n — atvrad esa maqvs, mag xelebze unda gemTxvio,<br />
d — a mSobeliviT dagikocno Tbili bageni.<br />
a — brwyinebuli sxivebiviT, gadagefrqvio,<br />
n — azad Cems sulSi, rom daminTe Saravandedi.<br />
i — dumal ferTa samyaroSi davibadebi,<br />
n — ostalgia maqvs, dedis ubis, dedis alersis,<br />
o — keanes gavs, dagrovili cremliT avdrebi,<br />
s — adauri xar, unda mogce saxlis "adresi".<br />
j — emali naxe? mikvirs mamam ratom itira?<br />
v — ai — viSebi ar Cvevia, lomiviT vaJkacs,<br />
69
a — ra, ubralod, albaT ise Tu daiCivla,<br />
r — a moaqvs cremlebs, mogiyvebiT amaze araks.<br />
i — meds Tu erTxel, uZilobam, Rame waarTva,<br />
C — umad dardebi maxrasaviT ZarRvebs daRrnian.<br />
e — niT ras vityvi simwuxare, Zafs rom daarTavs,<br />
m — aSin im wamSi fantelebi fifqiT bardnian.<br />
T — amamad gevloT, Tqven, cxovrebis mZime aRmarTSi,<br />
v — eravin SeZlos Tqveni gulis dazianeba.<br />
i — feTqebs nuSi, da mixilavT kvlav aTinaTSi,<br />
s — icocxle moaqvs kalmiT sityvis gaziarebas.<br />
d — avlev civ wyaros, ai ukve, wyals davewafe,<br />
i — rmis rqiT Sevsvam sadRegrZelos, me am saRamos.<br />
d — id RmerTebTan maqvs gadaSlili mdidrulad sefe,<br />
i — ad amoval, da cremlebi aRar daRvaroT.<br />
s — amaradJamod idiadebs Cemi saxeli,<br />
a — movizrdebi, gadviqcevi edemis baRad.<br />
C — u qalbatono, ufalia Cemi mfarveli,<br />
u — nda giTxra, rom dedis daRi damrCa me daRad<br />
q — arbuqi Cadga, gazafxulda aRar mitiro,<br />
a — movTxri eklebs, baZaZgnarad, rom dagsevia.<br />
r — ogor minda, rom bedma Senc ar gaginapiros,<br />
i — is namiviT Tvali cremliT rom agvsebia.<br />
a — zvirTebuli zRvis talRa var, vaskdebi napirs,<br />
dilis vardze, rom nams stoveben oqrosferebad.<br />
es me var baTu . . . ayvavebuls, movyvebi aprils,<br />
Cemi dediko sizmrad tkbilad momefereba.<br />
me mzis sxivi var, vcdilob eris gamobrwyinebas,<br />
aw ver damaxrCobs miwis nesti, sulTamxuTavi.<br />
Ramis mTvare var, bnels rom naTlad moefineba,<br />
leqsSi gavcocxldi, samudamod, me var ukvdavi.<br />
guliT poetma, siyvarulis, simSvidis dedam,<br />
Rame miTia, tkivili ki sulSi daigo. . .<br />
Cems tanjul mSoblebs gaunela dardi da sevda,<br />
me maradisi, ukvdavebis Zegli amigo.<br />
roca baTus deda vnaxe, qalbatoni lia . . . xma CaexliCa<br />
erTxans gaCumda, nerwyvi gadaylapa da mere isev ganagrZo:<br />
qalbatono, Tqven Cems Svils Zegli daudgiT . . .<br />
70
cremlebi moeria. wuTiT dumili Camovarda, mec vRelavdi,<br />
ar vici ra memarTeboda, xom ar avaforiaqe ojaxi<br />
xelmeored? kiTxvas vusvamdi Cems Tavs. intuiciiT<br />
vgrZnobdi orives gviduRda guli. irgvliv sioc aRar<br />
qroda, yvelaferi gaqvavebuliyo.<br />
liam saubari ganagrZo, mSoblebs yvela Svili er-<br />
Tnairad uyvars, magram biWi sxva aris. qali xoxobiviTaa,<br />
gaizrdeba da gafrindeba, sxvis ojaxs gaaxarebs. biWi ki<br />
Tavis mamapapur keraze rCeba da Tavis gvars agrZelebs.<br />
xo da, ra gasakvirvia biWi gamorCeulad uyvardes mSoblebs.<br />
usazRvrod keTili da samarTliani iyo baTu. ar ga-<br />
Tamamebula zedmeti Cveni miferebiT, yvelas uyvarda da<br />
yvela uyvarda mas. “samarTliani” biWis saxeliT icnobdnen<br />
yavda megobrebi da lamazi Seyvarebuli.<br />
baTu sixarulis nakaduli iyo ojaxisaTvis. roca<br />
meore vaJiSvili gagviCnda — laSa, isini tyupebiviT izrdebodnen.<br />
ai, Cemi patara biWebi da maCvenebs kibeze Camomjdar<br />
baTusa da lSas.<br />
mere ki xelCanTidan suraTebi amoiRo da mokrZalebiT<br />
momawoda. me davinaxe ukve gardacvlil baTusTan<br />
ojaxis wevrebs suraTebi gadaeRoT. CemTvis naTeli gaxda<br />
yvelaferi. sicocxle grZeldebodea did tkivilTan<br />
erTad. . .<br />
didi zRva akravs cremlebisgan am mogonebas,<br />
Tumca sicocxles dasdebia vardis ferebi.<br />
da Tu ki baTu did qariSxals ar emoneba,<br />
maSin sasuleTs ufro rwmeniT moveferebi.<br />
cvarian diliT baTu sxiviT gaikaSkaSebs,<br />
danTebulia ukvdavebis didi sanTeli.<br />
es striqonebi gadadevnis dardebis raSebs,<br />
cota davwere. . . rCeba kidev bevri saTqmeli.<br />
71
72<br />
mkvleloba sakuTar saxlSi<br />
samuSao magidaze mobiluri telefoni gverdze davide,<br />
samsaxuris saqmem misi arseboba damaviwya. es didxans<br />
ar gagrZelebula, male wkriala xmiT Tavi Semaxsena.<br />
Cemi megobari mirekavda, mTxovda saswrafod avsuliyavi<br />
masTan.<br />
TinaTin xaburzania q. rusTavis azotis saavadmyofoSi<br />
muSaobs, igi Cemi uaxloesi megobaria: xom araferi<br />
uWirs?.. gavifiqre da aforiaqebuli wavedi.<br />
Cemi samsaxuri da Tinikos samsaxuri teritoriulad<br />
Zalian axlosaa, amitom fexiT gavuyebi qvafenils.<br />
kvlav megobris fiqrSi CaviZire... ra keTilia, faqizi da<br />
lamazi. Tavis dards aravis umxels, arada vgrZnob mis<br />
gulSi sevda arxeinadaa mokalaTebuli. araCveulebrivi<br />
meuRlisa da ori niWieri vaJkacis dedas, ra unda awuxebdes<br />
iseTi, sul mudam naRvliani TvalebiT, rom Semomyurebs,<br />
TiTqosda CemSi xedavs im pirovnebas, romelsac misi<br />
Svela SeuZlia. ara Tiniko! Cven orives erTi tkivili<br />
gvtkiva, arc Sen SegiZlia Cemi Svela da arc me Seni. es<br />
wuxili ki Cveni saqarTveloa.<br />
Cvens quCebSi mSeneblobebia gaCaRebuli. ucxo investorebis<br />
xelSia Cavardnili simdidre. iSviaTad naxav<br />
dasaqmebul qarTvels. am dros Cveni Svilebi, dedebi, da<br />
bebiebic ki gafantulebi arian ucxo mx<strong>areSi</strong>.<br />
qarTveli qalebi akvanTan lamazi iavnanaTi zrdidnen<br />
eqvs, cxra Svils. axla ki sazRvrebs gascdnen lukma<br />
puris saSovnelad axalgazrda dedebi. amaze didi tkivili<br />
raa: siyvaruliT Seqmnili kera rom iyofa, coli<br />
iqiT aris, qmari aqeT. Cveni gogonebi iqiT Txovdebian da<br />
vaJebs ki ucxo jiSisani mohyavT, amas arsebobisaTvis<br />
akeTeben. ai, qarTuli sisxlis ajabsandali. vin viqnebiT<br />
cota xanSi? amis gafiqrebac mzaravs.<br />
gzaSi Cemi Zmis, aw gardacvlili beJan xaraiSvilis<br />
sityvebi gamaxsenda. poeti iyo, ocdarva wlis win mokles<br />
ocdaaTi wlis!!! didi niWisaTvis, marTali sityvisaTvis!!!<br />
es grZeli ambavia.<br />
_ momiaxlovdi!
_ vyidi varZias,<br />
_ vyidi xerTviss,<br />
_ vyidi arxots da _<br />
_ vyidi xoSaras...<br />
me aRar minda Tqveni libani,<br />
israeli da mTeli kamboja,<br />
me sakuTari dardi gamboWavs,<br />
me sakuTari boRma momxarSavs<br />
Sen ki jibeze xelebs ifareb,<br />
me amitirda muxrani... ana...<br />
me rom gavgiJde momklavdi gana?<br />
me am TvaldaTxril did freskebs gicvli,<br />
mxarCamokveTil am xerTviss gicvli,<br />
im pirveladqmnil saocrebaze.<br />
gza ganvagrZe im rwmeniT, rom Tinikos ubralod megobruli<br />
saqme eqneboda.<br />
oTaxis karebi SevaRe, magidaze Cemi dawerili poema<br />
_ ,,mduRare cremli” edoT, Tinikosa da mis TanamSromels<br />
eliko lomiZes. orivem namtiralebi TvalebiT Semomxedes.<br />
_ ra xdeba?!..<br />
_ vkiTxe SeSinebulma,<br />
_ araferi, mipasuxa Tinikom.<br />
Seni dawerili poema wavukiTxe qalbaton elikos da<br />
orivem vitireT.<br />
savarZelSi Cavjeqi, suli moviTqvi da avxseni, ramac<br />
ganapiroba poemis daweris survili.<br />
... Cven vzeimobdiT did sixaruls, fazisis mecnierebaTa<br />
akademiaSi arCevas. magidas xelmZRvanelobda<br />
profesori jemal xarebava.<br />
batoni jemalis Svilia baTu, romelic TxuTmeti<br />
wlis gardacvlilia, im zeciurma Zalam Camagona, rom<br />
poema damewera ,,akrostiqiT” es Zalian rTuli xerxia. es<br />
iseTivea, cixeSi ijde da gareT gamosvlis saSualeba ar<br />
gqondes. amis sirTules mxolod poetebi mixvdebian.<br />
mkiTxvelis umravlesoba amas Cveulebriv movlenad<br />
aRiqvams.<br />
73
wuTiT dumili Camovarda, mere isev Tinikom ganagrZo.<br />
qalbaton elikos Svili Tavisive saxlSi moukles.<br />
TokiT daabes, TerTmeti WrilobiT daamTavrebines sicocxle.<br />
_ mizezi? _ vikiTxe da Semrcxva aseTi SekiTxva<br />
rogor wamomcda.<br />
_ rogor unda mixvide im zomamde adamiani ase gaimeto,<br />
gaognebulma Tavi CavRune.<br />
isev gamwarebuli deda alaparakda, Cemi merabi ke-<br />
Tili iyo, niWieri damTavrebuli qonda politeqnikuri<br />
instituti. syvaruliT SeirTo berZeni gogo colad. Cemi<br />
Svilisa da Cemi rZlisagan irakli damrCa, romelic<br />
axla saberZneTSia da iq ukve davaJkacda kidec. cremlebi<br />
gadmoyara, mere isev ganagrZo.<br />
_ mizezi aravin icis, risTvis mokles, Zarcvis mizniT<br />
Tu sxva interesi iyo, ar viciT Cems Svils mxolod<br />
sikeTis gakeTeba SeeZlo.<br />
... cuds fiqradac aravize gaivlebda.<br />
_ qalbatoni momibrunda ukve anTebuli TvalebiT.<br />
vigrZeni mas raRaca gansakuTrebuli unda eTxova Cem-<br />
Tvis. isic icoda albaT, Cemi pasuxi dadebiTi iqneboda.<br />
WaRara Tmebi najafi xelebiT gadaiswora da TvalebSi<br />
Semomxeda iqneb SeZlo da Cems merabizec daweroT rame.<br />
maSin Cems Svilsac xom maradiuli sicocxle eqneba aq<br />
CvenTan, miwier samyaroSi.<br />
... gavCumdi arafers Sevpirebivar, dumiliT dav-<br />
Sordi cremlian dedas:.<br />
me da Tiniko erTad wamovediT saxlSi, gzaSi qalbatoni<br />
elikos Sesaxeb miambobda, ramdeni simwaris gamomlelia<br />
da miuxedavad am didi mwuxarebisa, kvlav yvelas<br />
damxamarea da sxvis tkivils xom mudam Tavisad Tvlis...<br />
saRamoTi adre davweqi. Zili gamityda da gulma<br />
amomZaxa:<br />
me am cremlebiT galumpulma raRa davwero,<br />
iqneb tyis eqov, am kiTxvaze Sen mipasuxo,<br />
gulo ibrZole, gTxov udrood ar damabero,<br />
gazafxulebas velodebi, CurCuliT uxmob.<br />
74
xandaxan Tuki simRerebiT Caviklav dardebs,<br />
fifqo SeCerdi, susxiT mainc ar momaTovo,<br />
meCveneba Tu ukuneTSi Wotebi kivis,<br />
ufalo Cemo, iqneb kidev cota madrovo.<br />
rodis dameZina, es ukve aRar maxsovs. ZilSi sadRac<br />
ukacriel adgilas aRmovCndi, Camovisvene, ZarRviviT<br />
daxlarTul sqel fesvebze da gazafxuls davuwye lodini.<br />
TiTqosda ar Canda, veRar vuZlebdi lodins avwriladi,<br />
xelis TiTebi Sevacure TmebSi da fiqri daviwye.<br />
gamaxsenda gulSi, Cayolili poema ,,mduRare cremli”,<br />
baton jemals saerTod ar vicnobdi, im wuTSi Cems<br />
win ijda erTi qarTveli raindi. iSviaTia mamakaci tirodes,<br />
magram didma tkivilma, aatira da cremlebi Cems<br />
gulSi wveTwveTobiT dagrovda, mere erTdroulad moaskda<br />
mkerdis ficars da daiwera Svilmkvdari mSoblis<br />
dasaamebeli strofebi.<br />
Savi Rrubeli wamovida, atyda Weqa-quxili, xis qveS<br />
Sevafare Tavi, romelsac farTod qonda totebi gadaSlili.<br />
nedli foTlebi TiTqos da cdilobdnen wvimis<br />
wveTebi SeekavebinaT, undodaT maspinZloba gaewiaT Cem-<br />
Tvis, magram kokispirul wvimasTan ToTo foTlebi veras<br />
xdebodnen.<br />
sadRac Sors mexi Camovarda ... mere isev mziT gabrwyinda<br />
aremare, magram cas isev Rrubeli SerCa. Weqaquxilmac<br />
imata da zRvis axlos mexi isev daeca.<br />
wvimam gadaiRo, atyda Citebis aur-zauri. mofrinda<br />
frinvelTa mefe arwivi, qveSevrdomT marTveTa sikvdili<br />
auwya. daiwyes glova da vai-viSi. mivayurade da ... vai<br />
maT dedas, frinvelebi baTus da merabis glovobdnen.<br />
gaognebuli vuyurebdi Cems win asaxul kadrebs.<br />
maxsendeboda, rom aseTi xmauri iyo maSin, roca Cemi ocdaaTi<br />
wlis poeti Zma beJan xaraiSvili daiRupa.<br />
sibneleSi beJanis landic gamoCnda, gulSi Camikra.<br />
vkankalobdi, veferebodi usazRvrod monatrebul Zmas.<br />
axlave saxlSi wadi mkacrad miTxra beJanim. kalams xeli<br />
mokide da dawere poema `mkvleloba sakuTar saxlSi~,<br />
radgan merabic imsaxurebs maradiulobas.<br />
75
Cven samive erTad varT. baTu ukve ocdaaTi wlisaa,<br />
qorwindeba. Tamadad me viqnebi, Sen xom ici daiko sityvas<br />
aravis davesesxebi.<br />
merabi samoTxeSi moxvda, win daxvda daTesili sike-<br />
Te da adgilic aseTi miakuTvnes. me poetebTan var, baTu<br />
angelozTa dass xelmZRvanelobs.<br />
gaTenda, mzem Tavisi oqrosferi sxivebi uxvad gamoagzavna<br />
Cems sarkmelSi, Tvalebi gavaxile, mivxvdi,<br />
rom yovelive es sizmari iyo. idumali xma Camesma, iqneb<br />
dawero ... iqneb dawero ... mec wera daviwye.<br />
yvelasaTvis erTguls, sakuTar saxlSi TerTmetjer danis<br />
dartymiT dagamTavrebines lamazi sicocxle....<br />
ar daidardo, Seni irakli Sens saxels gaarZelebs merab,<br />
rogor gagimetes aseTi keTili....<br />
y — ayaCo wiTlad gaJRenTila sisxlis wveTebiT,<br />
v — eluri vardi sircxvilisgan gawiTlebula,<br />
e — nZela namiT gawkumplula, sevdis nestiT da...<br />
l — ogini Tbili dardis cremliT dasvelebula.<br />
a — Wrila caSi varskvlavebTan merabis suli,<br />
s — adauri xar, Sen vaJkaco, uTqvia mnaTobs,<br />
a- ba, ra giTxra: SemomeWra saxlSi avsuli,<br />
T — okiT damaba, damWra daniT mze aRar maTbobs,<br />
v — eRar vibrZole, SeboWilma, vgoravdi mtverSi,<br />
i — s bediswera am simwares ratom miwerda,<br />
s — isxlSi vcuravdi, sibraluli ar Canda mkvlelSi<br />
e — maSin ukve mze Cavida, gadaiwvera.<br />
r — ogor mindoda me sicocxle, irakli Svilo,<br />
T — avs sul kedelze urosaviT uxaTqunebdi,<br />
g — afrTxildi Svilo, sikeTe ki ar daiSuro,<br />
u — enetaresis locva gwamdes, nu modundebi.<br />
l — iCi giyvardes, sofelia mama — papanis,<br />
i — a iaebi gaamravle saflavis irgvliv,<br />
s — aukuneebs gauZeli, wie Wapani,<br />
a — r dameCagro da gadadgi uSiSrad bijgi.,<br />
k — acur nabijiT amokafe gza ekliani,<br />
76
u — faqizesi dedaSi ki SeniSne mwuxri,<br />
T — avneba ara, unda iyo Svilo Wkviani,<br />
a — r dagenanos miawode maTxovars puri.<br />
r — ogorme iqneb saCxereSic Caxvide xSirad,<br />
s — ilamazea imereTi zafxulis TveSi.<br />
a — i, me maSin cis kididan Camoval wvimad,<br />
x — is fesvs vanedleb, sikeTea iseve CemSi.<br />
l — ogins nu namav, Sen dediko, mnaxe sizmrebSi,<br />
S — en, rom icode aq vamayob, me Seni kdemiT.<br />
i — medi gqondes, aRar vivli saZulvel mtrebSi,<br />
T — qven gaigonebT kvlav simReras daWrili gedis,<br />
e — pitafia damrCenia, Tumca me mxolod,<br />
r — atom mawama Cemma mkvlelma ase sastikad,<br />
T — erTmet Wrilobas ar uCanda Tavi da bolo,<br />
m — imaba TokiT daundoblad, ise damfliTa.<br />
e — na ras ityvis im simwares, misiT rac mergo,<br />
t — otsac ar xvdeba najaxisgan aseTi bedi,<br />
j — avri Sors Sengan, Svilo Cemo da Cemo nergo,<br />
e — Smam sxeuli damiwiwkna da beds davnebdi.<br />
r — as vifiqrebdi me uTqvenod aq Tu gavZlebdi,<br />
d — a sevdianad davtovebdi ojaxis wevrebs.<br />
a — nTili suliT xelgamowvdils, mudam vaZlevdi,<br />
n — etavi mtrebma me ojaxi rad amiwewes.<br />
i — as vTesavdi, amovida ekali didi,<br />
s — evda saCuqrad momitanes da gamamwares.<br />
d — amatovines sul udrovod ojaxi tkbili,<br />
a — mitom dedi, Senc tkivili gamogatare.<br />
r — eken zarebi isev albaT, saydris kedlebSi,<br />
t — ivtivebs guli, sisxlis RvariT dagrovil tbaSi,<br />
y — inuli hqonda gulis nacvlad mkvlels im genebSi,<br />
m — Svelels vuxmobdi... ar esmodaT aravis karSi.<br />
i — fiqra mkvlelma vajobebdi stumars saZulvels,<br />
T — okis maryuJi ostaturad welze momxvia,<br />
d — asjis ufali, ar vaZlevdi mtrobis safuZvels<br />
a — momxda suli da iZaxda Senze axia.<br />
g — avifiqre me, iqneb sjobdes Tvali davxuWo,<br />
a — miT egebis dro movigo, gaCndes mSveleli,<br />
m — omkali mxeco? mivaZaxe! gvelis naWuWo,<br />
77
T — okiT rom mabav, jojoxeTSi SeniT Sexvedi.<br />
a — ra, ar gaWra muqaram da arc dayvavebam,<br />
v — er Cavkal mxecSi dagegmili mkvleloba wuTiT,<br />
r — as vizeimeb, Tuki kalmiT maqvs ukvdaveba,<br />
e — xeTqebian suliT poets fiqrebis gundi.<br />
b — inis maxloblad izrdebian nazi peplebi,<br />
i — q Srialeben cas awvdili alvis xeebi.<br />
n — atanji suliT yvela qarTvels vealersebi,<br />
e — x! rom SemeZlos, kvlav sicocxles davisesxebdi.<br />
s — aCxereli var, sofeli ki iqa maqvs liCSi,<br />
l — omisis madli mfarvelobda mTaTa xedidan,<br />
a — x! rom icodeT siyvaruli me kuTxis vici<br />
m — amis sisxli maqvs da sikeTe damyva dedidan.<br />
a — r gaitexoT guli mainc ulmobel bediT,<br />
z — viniviT dadgiT siyvarulis didi koSkebi,<br />
i — s bediswera ukiTxavad mova nebiT da...<br />
s — icocxles mCuqnis poeti da me ar movkvdebi.<br />
i — qavar, maRla saqarTvelos zecam miSvila<br />
c — is nams mokiTxva siyvaruliT gamovatane.<br />
o, — rom icodeT mkvlelma TviTon bedTan miCivla,<br />
c — aSi gamgzavna, sicocxle ki mand davamTavre.<br />
x — an Rame moval, TqvenTan frTxilad mosafereblad,<br />
l — oyaze ambors dagitovebT natrulT bageTi,<br />
e — rTi SexedviT cisartyelas bedis vyofilvar,<br />
a — mitom uceb movedi da caSi wavedi.<br />
r — ogorme iqneb ar midardoT cremli damaleT,<br />
d — amWres, damCexes, rogorc cxvari RmerTs Sewiruli.<br />
a — momavali mze ra uceb gadamewvera,<br />
i — medic gaqra, Tumc vibrZodi Tavganwiruli.<br />
d - edi exla me varskvlavebTan gavifrTamale,<br />
a — mofofindes, Cemi jiSis norCi fesvebi.<br />
r — om kvlav icineT, izeimeT, amas gavalebT,<br />
d — ediko CemTan mama aris mas veferebi.<br />
o — mSic ar sWridnen ase uRvTod, me rom damCexes,<br />
S — uri iyo, Tu Wkuaze Secda beCavi,<br />
e — ldam, sikvdili gaagona im Cems saCxeres,<br />
n — etavi mkvleli Semxvedroda gaubedavi.<br />
i — mas ara gTxovT borotebiT iZioT Suri,<br />
78
i — mas ar vjavrob, damaSora Cems tkbil dedikos,<br />
r — avici mkvlelma iTvalTmaqcos Tu sisxli swyuris,<br />
a — r minda kidev, rom TqvensaviT vinmes etkinos.<br />
k — inoSic unda aikrZalos kadri aseTi,<br />
l — omic ar ZiZgnis xorcis naWers nakuw-nakuwad.<br />
i — feTqa sisxlma davsustdi da suliT daveci<br />
S — eSlili iyo, ... sibraluli ar inamusa.<br />
e — rTs vnatrob mxolod, vevedrebi dedas da Cems Svils,<br />
n — atanji var da kidev ufro ar damaRonon.<br />
s — evdiT nu ivliT daamZimebT iseve Cems suls,<br />
s — ityviT augi mkvlelis dedas ar gaagonoT.<br />
a — arvin icis, mas ra uTxres, an ras etyvian,<br />
x — om SeiZleba cru ambavma SeSala kaci,<br />
e — niT mokvdebi, an Tu daniT oriv erTia,<br />
l — ocva TqviT mSvidad da icodeT mSvidobis fasi.<br />
s — ikvdils msajulad dauniSnavs mxolod TviT RmerTi,<br />
g — inda, ar ginda, ar kiTxulobs giweravs wamebs,<br />
a — lbaT me ase merguna da amiges wesi.<br />
a — r gindaT dardi, tkbili sityviT miTxariT rame.<br />
g — aiTaviseT imedebi, Tqven Cemo debo,<br />
r — om Tqveni cremliT ar damilpes Sarval — xalaTi,<br />
Z — irulis wyali menatreba da Tevzis gemo,<br />
e — xlac ki maxsovs, maylapebdnen lifsits ZalaTi.<br />
l — eRvis CiriviT tkbili iyo, Cemi bavSvoba,<br />
e — nZelebsa da iis konebs, gogos vCuqnidi.<br />
b — abuas saxlTan gulisworis Cumi lodiniT,<br />
s — atrfos faqizad, siyvaruliT tkbilad vkocnidi.<br />
m — ogonebebiT davitvirTe ... war<strong>sulis</strong> xibliT,<br />
e — xlac mandavar, Cemo debo aRar mitiroT,<br />
r — ogorme iqneb gaiaroT cxovrebis xidi,<br />
a — r minda glova, tkivilebiT aRar itvirToT.<br />
b — evrjer mixilavT sizmris saxiT oTaxSi mavals,<br />
i — grZnobT Cemeuls siTbosa da gasZaxeT eqos.<br />
r — igSi vdgavar da kvlav movyvebi qorwilis mayars,<br />
o — keanesac gamovcurav Tu Zala meyo.<br />
g — adian wlebi, miteveba nu gaviwydebaT,<br />
o — mSi yovelTvis airCieT simSvidis wuTi!<br />
r — ogorc mzis sxivi aremare gadabrwyindeba,<br />
79
g — ulSi ainTeT kvlav sikeTis sinaTlis Suqi.<br />
a — lmasisferi CanCqerebiT imedi morTeT,<br />
g — aanawileT siyvarulis qarvis mZivebi.<br />
i — s tanjuli dRe warsulia, Wriloba morCes,<br />
m — ec gavixareb, davmSviddebi, amas gpirdebiT.<br />
e — xeTqebian gulis kedlebs fiqri war<strong>sulis</strong>,<br />
t — kivils mimSvidebs cis laJvardis lurji ferebi.<br />
e — x! monatrebis bevri wlebi aris gavlili,<br />
s — evdas davmalav da zecidan mogeferebiT.<br />
a — moizrdeba Cemi fesvi, sinorCiT isev,<br />
s — idarbaisliT dadinjdeba zecaSi suli.<br />
e — ndeT Cems sityvebs Suri sxeuls udanoT giserT,<br />
T — oTo iad xarT saTiTaod Tqven amosuli,<br />
i — brwyinos Tqvenma sixarulma dedamiwaze<br />
k — ai kacobiT gaamravle Svilo qarTveli.<br />
e — nis, mamulis siyvaruli aigizgize,<br />
T — ilismad gqondes saqarTvelo amoqarguli.<br />
i — mravle Svilo, Cemma sulma, rom moisvenos,<br />
l — eqss wers poeti, sikeTisTvis CurCulebs qali ...<br />
i — qneb SeZlo da Cemi saxe kvlav gaixseno,<br />
mxolod ifrTxile, Senc ar Segxvdes orpiri qari.<br />
irakli Svilo, zecidanac bevrs dagavaleb,<br />
kvlav Cems saxlis win, siyvaruliT amayad mdgari,<br />
aba, Sen ici Cemi fesvi gTxov gaamravle,<br />
samaradJamod ukvdavebis SeaRe kari!<br />
minda Sens mamas, aq zecaSic naTels miTvlidnen,<br />
tkbilo dediko cremli ara gSvenis sicili.<br />
mkvlelis dedasTan iqneb SeZlo da Senve mixvide,<br />
uambe mas, rom cecxli aris Svilis sikvdili.<br />
Cemo dediko, Semisrule danabarebi,<br />
daarige, rom aRzrdas unda didi sifrTxile.<br />
kvlav ar SeaRos SecdomebiT codvis karebi,<br />
da aicdinos siZulvilis didi sircxvili.<br />
dedav sikeTis, siyvarulis tkbilo sazomo,<br />
yvelafers vxedav, Sen dadixar guliT mwuxari,<br />
mimteveblobiT ayvavdeba isev samSoblo,<br />
mkacrad moviTxov!... ar CaaqroT Cemi buxari!<br />
mxolod RmerTia, gamkiTxavi yvelas codvebis,<br />
80
ufali aris msajulic da saqmis gamrCevi.<br />
leqsiT gavcocxldi, ukvdavi var, glova? rodemdis,<br />
aba, vin ari samudamod madeT damrCeni ...<br />
roca poemis wera daviwye vgrZnobdi, rom Svilmkvdar<br />
dedas Sevumsubuqebdi dards da asec moxda...<br />
81
wmeniT Zlierni<br />
(es poema daiwera maSin, roca Sen<br />
cocxali iyavi Cemo daTo)<br />
(daviT menafires)<br />
daviT menafire aris RvTis moSiSi,<br />
rwmeniT Zlieri, gaWirvebulis damxmare,<br />
erovnuli <strong>sulis</strong> matarebeli,<br />
mimtevebeli da amave dros uSiSari<br />
mebrZoli, saqarTveloze usaz-<br />
Rvrod Seyvarebuli qarTveli.<br />
d - aviT guli gaqvs sikeTiT savse,<br />
a - alebuli, gizgiza cecxli.<br />
v - ai, rom eris tkivili dagdevs,<br />
i - beris dardiT dagdinda cremli.<br />
T - avTuxisferi sicocxle gamkobs,<br />
m - isrialeben wlebi mSvenebiT.<br />
e - rs Cvensas susxiT rom ar aTovdes,<br />
n - abijs cotaTi Seanelebdi.<br />
a - rwivis frTebiT dafrinav maRla,<br />
f - ifqia SenTvis wyenis wuTebi.<br />
i - merel vaJkacs ar giyvars daRla,<br />
r - iroWrelis dros ar Zabundebi.<br />
e - ride mainc qariSxlis grials,<br />
a - r mogwvdes sulSi susxi imisi,<br />
r - akrakebs wyaro, yurs ugdebs wkrials,<br />
i - ferebs siTbos Tbili maisi.<br />
s - xiviT tatnobze siTbo afrqvie,<br />
R - obe-yore ki gakafe waldiT.<br />
v — iT Sevardenma droSa aswie,<br />
T — avaweuli cxovreba gwadis.<br />
i — isferoben Seni genebi,<br />
s — iamiT dagdevs alersi dedis,<br />
m — orTe-mokazme skolis kedlebi,<br />
o — mia Seni cxovrebis bedi.<br />
S — emovinaxe SenTvis sityvebi,<br />
i — smis ezoSi xmebi norCebis.<br />
82
S — ars ver bedaven skolis biWebi,<br />
i — wames Seni aRzrdis meTodi.<br />
r — ogorc mSobeli, ise xar bavSvSi,<br />
w — ikwikebs guli bevrjer siamiT.<br />
m — udam udgexar megobrebs mxarSi,<br />
e — rTic ar ityvis augs siaviT.<br />
n — apirTan SuriT qari ixrCoba,<br />
i — coxnebian caze Rrublebi,<br />
T — viT RmerTsac ar surs masTan urCoba,<br />
Z — mad da imedad bevrs egulebi.<br />
l — omis Zala gaqvs, vefxvis siswrafe,<br />
i — Coqebi da xalxs ewirebi.<br />
e — niT gqargav da gTxovT mec miwame,<br />
r — om mogefero nurc gakvirdebi.<br />
i — mitom Tese puri da qeri,<br />
g — aWirvebuls rom edge damcvelad.<br />
a — gorebulan kldeebze qvebi,<br />
W — aobis mindors SeniT eSvela.<br />
i — m xalxs Sen ikrav yovelTvis gulSi,<br />
r — a vici, ase msmenia Sengan.<br />
v — er itan imaT, vinc sxedan WurSi,<br />
e — nacvalebi vinc ibrZvis mterTan.<br />
b — udobs Sens gulSi, siame marTla,<br />
u — beSi isvam yvela daCagruls,<br />
l — elo gagaqvs da arc giyvars daRla,<br />
i — mediT eli erSi gazafxuls.<br />
s — ityvebs dawerils eqneba fasi,<br />
d — arCeba mjera maradiulad,<br />
a — arc davijereb daedos xavsi,<br />
m — trisaTvis tyviebad gadafrqveula.<br />
x — aTri aqvs dids da uyvarxar yvelas,<br />
m — odixar sxivis gasaSuqeblad.<br />
a — rigeb siTbos, oi ramxelas,<br />
r — igSi gyavs xalxi dasapureblad.<br />
e — g gza, me vici sadac migiyvans,<br />
e — g gza mwvervalis dasawyisia,<br />
r — om giduRs sisxli, dalaSqrav myinvars,<br />
o — fliT momkili RaRadisia.<br />
83
v — iRac ki ara loculobs deda,<br />
n — ugeSiT SenTan hpovebs simSvides.<br />
u — yvarxar Sen da... sxvasTan ar rCeba,<br />
l — ocviT da rwmeniT Sens suls gimSvidebs.<br />
i — mravlebs aTad Svilebi Seni,<br />
s — alome aris nukris Tvaleba,<br />
u — Rran tyeebSi mTvared nafeni,<br />
l — ocviT da rwmeniT daiareba.<br />
i — a iaobs gogo SoltiviT,<br />
s — aimedo dRe misiT Tendeba,<br />
m — iarRvevs talRebs, lamazi tiviT,<br />
a — TinaTiviT gulSi genTeba.<br />
t — otze Srialebs foTlebi Cumad,<br />
a — Tasferoben qrizanTemebi.<br />
r — igSi Carguli agavac dums da<br />
e — rovnulia skolis kedlebic.<br />
b — ulbulic galobs ezos WiSkarTan,<br />
e — nZela vardTan amoCitula.<br />
l — omiviT ibrZvi orpira qarTan,<br />
i — asamnebic gadakvirtula.<br />
m — inda giTxra, rom asaxela saimereTo,<br />
i — m qveyanaSi winaprebic gaxarebulan.<br />
m — odinaxeze mokaSkaSe sxivi ainTo,<br />
t — alRa yvirilis sixaruliT gaCerebula.<br />
e — rTsac inatreb albaT isev cxovrebis gzaze,<br />
v — erxvebs Srials ginda Cumad miayurado.<br />
e — klesiaSi sanTlis Suqze, samreklos zarze,<br />
b — evrjer iloceb erisaTvis Sromis belado.<br />
e — natkbilic xar, xan boboqrob marTla zRvasaviT<br />
l — alisferia samyaro da wvimiT sveldeba,<br />
i — fantebian caze isev varskvlavTa gundi,<br />
d — aviT, Sen am dros, am samyaros sevda gedeba.<br />
a — aciskrovne imedebi am mwuxris Jamsac,<br />
s — evdis fesvebi akafe da ar gaamravle,<br />
a — azviade ideebi boboqar drosac,<br />
q — ari anCxlobs da eomeba cremlian palmebs.<br />
a — i, amitom ver isveneb ara gcalia,<br />
r — oca saaTi Cagwikwikebs, iTvli nafazebs,<br />
84
T — valwin gidgeba dro omebis, visi bralia,<br />
v — ici aiTvli... tkiviliT navneb dReTa nakawrebs.<br />
e — klebi mosavs vardis totebs, icremlebian,<br />
l — urji zRva Relavs, maRlidan ki dagyurebs mTebi.<br />
o — fliT da garjiT Robe-yore giSenebia,<br />
z — arebi rekavs... yvavilnaris surneliT Tvrebi.<br />
e — demis baRad Seni ezo ayvavebula,<br />
u — romlisodac TviT sicocxlec sevdiania.<br />
s — inazis xibliT dilis nami gabrwyinebula,<br />
a — TinaTiviT brwyinavs cvari mSvenieria.<br />
z — ogjer ki dardi daukiTxavad gagiRebs karebs,<br />
R — riWod darCenil fanjridanac sicive modis,<br />
v — in icis, wvimam iqneb nebiT gadaikaros,<br />
r — arigad ginda sixaruli jiSis da modgmis.<br />
o — rogor minda bevrze-bevri davwero Senze,<br />
d — aviCoqo da muxlmodrekiT gavedro ufals.<br />
S — arian qarsac agacilo, vibrZolo mterze,<br />
e — nde Cems kalmiT sialaliT daweril ustars.<br />
y — ayaCosaviT gaSlilia ezoSi bavSvi,<br />
v — ardic yvavis da albaT RmerTma ase ineba,<br />
a — ris sicocxle wvimaSi da Tovlian qarSic.<br />
r — a vici ise, Senma ndobam damaimeda.<br />
e — nde Cems sityvebs, qariSxali veras dagaklebs,<br />
b — budeSi bartyebs gamozrdi da iWikWikeben...<br />
u — Cumrad frinavs qori, magram veras wagarTmevs,<br />
l — elianSi ki WriWinebi daWriWinebe.,<br />
i — mereli xar, amitomac vcdilob gaamo,<br />
q — aTinaurad ar CaTvalo Cemi sityvebi,<br />
a — r minda bedma agatiros cremlma dagnamos...<br />
r — om mec vibrZoleb gverdSi dgomiT amas gpirdebi.<br />
T — avTavSi roca marcvalia Tavdaxrilia,<br />
v — amayob SeniT, Tumc WaRara Semogrevia,<br />
e — ris miwebi tyviamfrqveviviT gadaTxrilia,<br />
l — ocvas aRvavlen, radgan irgvliv bevri mteria.<br />
i — a-iebi surnels afrqvevs, feri-feroben,<br />
da sakuTar himns aq bavSvebi laRad mRerian,<br />
dRes am lamparSi dadian da... nairferoben<br />
hoda amitom mec poema damiweria.<br />
85
86<br />
gavida wlebi<br />
nino rexviaSvili, amJamad<br />
Jurnal raWvelebisa da<br />
samegrelos redaqtoria, mu-<br />
Saobda q.rusTavis zviad gamsaxurdias<br />
saxelobis daviT<br />
menafiris skolaSi pedagogad.<br />
me da nino im skolis TanamSromlebi<br />
viyaviT. RvTiT<br />
mosilma pedagogma, dabadebis<br />
dRis `surprizad” miwveva SemoaTavazebina CemTan givi<br />
sixaruliZes. raTqma unda es CemTvis didi pativi iyo.<br />
Cemi leqsebis kiTxvis dros vgrZnobdi, rom batoni<br />
givi xeliT aCvenebda TanamSromlebs Cemi leqsebis mowonebas.<br />
telefonis zaris xmaze msaxiobi fanjarasTan SeSfoTebuli<br />
miiWra, ho, ki... saswrafod moval... vaime deda...<br />
amoxda da Semotrialda. araferi SeimCnia Turme mas<br />
dedis gardacvaleba acnobes.<br />
es is dro iyo roca TbilisSi karvebi idga da mters<br />
da moyvares, rom ver gaarCevda keTil mosurne.<br />
meore diliT me da nino maswavlebeli batoni givis<br />
tkivilis moziareni gavxdiT.<br />
gavida wlebi... roca me Svilis sikvdiliT mexi dameca,<br />
cnobil saxeebidan givi sixaruliZem momisamZimra<br />
pirvelad es didi tkivili. gmadlobT amisaTvis batoni<br />
givi, Tqven ara marto didi msaxiobi, Zalian Tbili pirovneba<br />
xarT. alalia Cemi kalami TqvenTvis da Cemi nino<br />
rexviaSvilisaTvis.<br />
oriaTas cxra wlis xuTi maisi Sen da givi sixaruli-<br />
Zem gamilamazeT nino maswavlebelo. meore dRes baton<br />
givis deda daeRupa, Cven misi tkivilis Tanamoziareni<br />
gavxdiT...
o — xvraa, bevjer cxovreba Cemi,<br />
r _ a vici eklad rad mefineba.<br />
i _ as ar movwyvet... davdivar kdemiT,<br />
a — ugi mtrisac ki mewyineba.<br />
T — avTavs Zirs Casuls xeliT avcencav,<br />
a — vanTeb sanTels salocad eris,<br />
s — amSoblos tkivils sulSi Cavkecav,<br />
c — ecxlSi narujsac gavlokav eniT...<br />
x — ars, Cems wiqaras, ar gavcvli jogSi,<br />
r — aSi mWirdeba sxvisi irmebi.<br />
a — x saqarTvelov! nacrdebi omSi,<br />
w — amwamSi kvnesis <strong>sulis</strong> sirmebi.<br />
l — urji zRvis wveTebs mkerds davipkureb,<br />
i — coxnis Rame cru bedisweras;<br />
s — amSoblos RmerTo Tu damipureb,<br />
x — oxviTac pirjvars gadaviwerav.<br />
u — faqizeso, lamazo nino,<br />
T — ilismasaviT Semomexvie.<br />
i — feTqa uceb... yvavilma pinom,<br />
m — aisis Tves rom gulSi mewvie.<br />
a — miciskrovne dRe dabadebis,<br />
i — mitom glocav, ifrine frTebiT.<br />
s — ityvebs varCev da zed davadnebi,<br />
i — rmis Svili xar, yurebiT vTvrebi.<br />
S — ors Sengan eklis ganakawrebi,<br />
e — rTi naxviTac naTlia gavxdi.<br />
n — ato vaCnaZes gigavs Rawvebi,<br />
d — edo <strong>sulis</strong>av, taniTac gavdi.<br />
a — r amikvnesde xelSi kalamo,<br />
g — ivis gamzrdeli davloco unda,<br />
i — kivla bagem, roca saRamos,<br />
v — ai, ra mwared mesroles gunda.<br />
i — s miTxres, ramac Camwixla xvaliT,<br />
s — ixaruliZes moukvda deda.<br />
i — malebodnen dReebi kvamliT,<br />
x — is mwvane xavssac Seetyo sevda.<br />
a _ mokvnesebiT vkafe eklebi,<br />
r — adioc sdums da aRar xmianobs.<br />
87
u — imedobav, Tu gameclebi,<br />
l — amazi zeca saTqmels miambobs:<br />
i — wameT dedis,... ca damyviroda,...<br />
Z — aZiT eaxla igi TviT ufals.<br />
e — vedreboda... Tanac tiroda,<br />
m — eufe RmerTTan simarTle uTqvams.<br />
g — ivi Tumc dedas aras aklebda,<br />
a — mokocnida mis ZuZu _ mkerdsac,<br />
m — alimal Cumad Tvals Seavlebda,<br />
i — qneb icocxlos, ha, isev feTqavs.<br />
l — oyebze uceb, cremli wamoskda,<br />
a — ra, dediko, Svilebs gvWirdebi.<br />
m — okvdi?! o, ara, es ra wamomcda,<br />
a _ lbaT, kvlav moxval, xom dampirdebi?!<br />
z — uzunebs qari fanjrebs askdeba,<br />
e — namebian cremlebi vardebs,<br />
T — bil maisis Tves deda Tu kvdeba,<br />
n — iSad gavatan Tan gulSi nadebs.<br />
i — q gavaCereb tkivilis wamebs,<br />
n — atvris ufleba xom maqvs ufalo.<br />
o , _ xelovanebs nurasdros avneb,<br />
m — olipul gzaze nu tov ucalod.<br />
a — s wels icocxleT batono givi,<br />
s — amSoblos niWiT sanTlad enTebi.<br />
w — iwamurTan kvlav mamali yivis,<br />
a _ Taswleulebs yveba miTebi...<br />
v — ecdebi vali mec movixado,<br />
l — omsac Sevbedav ers Tu dasWirda,<br />
e — rTxel ki ara uTvalav Rames,<br />
b — ibinebs leqsi da aWixvinda.<br />
e — ris tkivili aTasjer miTqvams,<br />
l — ocviT sanTeli davanTe, iwvis...<br />
o , _ bevrjer _ bevrjer, vekrobi civ qvas,<br />
m — amulis mtkiva da gulSi mwiwknis.<br />
e — tkineboda mjera dedasac,<br />
o — mobanaSi albaT ganrisxda.<br />
r — om Zma TbilisSi Zmis xeliT kvdeba,<br />
e — Smam suyvelas sisxli gadusxa.<br />
88
d — avas skamisTvis damalavs albaT,<br />
R — one mixdili aRavlens locvas.<br />
e — rs gasaWiri isec ar aklda,<br />
s — adRaa oqro, gamxmar Zvlebs vlokavT.<br />
b — odiSis moxdiT, avedrebs xundebs,<br />
a — r daaoblo Svilebi etyvis...<br />
t — otze naSeneb Citis budes _ ki...<br />
o, _ aRar moxdes kaklebi setyvis.<br />
n — atanj samSoblos arTmeven miwebs,<br />
g — ulSi daWrilebs SxamiT wamlaven,<br />
i — wvoda gori, ra daaviwyebs?!<br />
v — in icis, yoCebs ramdens daklaven...<br />
i — s etyvis imas, xmamaRla rasac,<br />
s — aukunec ki unda damalo,<br />
d — idi veSapi Caxvripavs zRvasac,<br />
e — rSi samani aRar samanobs...<br />
d — edamiwa ki RerZis trialSi<br />
a — moakvnesebs varamiT dardebs,<br />
d — adna es guli omis trialSi,<br />
a — isi aRar Cuqnida vardebs.<br />
e — fina tanjva asakis Rawvebs,<br />
R — onemixdili misdevda niavs.<br />
u — fali dedas sawolSi awvens,<br />
p — eSvis cremlebiT amoyavs ia...<br />
a — modis nazi lurji yvavili,<br />
C — umad buCqebSi gadipenteba.<br />
v — inc siaxloves masTan gaivlis,<br />
e — rTxel kvlav kidev daibadeba.<br />
n — aiarevsac aviwyebs wuTiT,<br />
m — oli brdRvialebs rogorc xaliCa.<br />
i — is Reros ki foToli uTrTis,<br />
s — aqarTvelo, rom qarma daxliCa.<br />
i — arebs kvlav wovs koRo da mweri,<br />
t — uCiT Cakvnitavs dedac simwares,<br />
k — iTxulobs _ RmerTi _ ras ambobs eri,<br />
i — odis feri rad aqvs simwvanes?...<br />
v — is davajero, ar gvwixlavs ucxo,<br />
i — a-iebi bolqvebs mowyvites.<br />
89
l — amSi Caflula frinveli ufrTo,<br />
i — ReWavs xari, nedl, ToTo kvirtebs.<br />
s — qarTveloa yinvisgan civi,<br />
T — ovlisgan aris leqsebic sveli.<br />
a — si aTasi `fsalmunis~ mZiviT,<br />
n — ar-ekalSic quxs egriseli.<br />
a — giciskrovneb mec nino wuTebs,<br />
m — ogialerseb qalur sinaziT,<br />
o, _ rom icode leqss Rames vuTev,<br />
z — ogjer ki sityvebs vambob simkacriT.<br />
i — asamnebi CemSic lamazobs,<br />
a — lublebi ki damwifdebian.<br />
r — aRato unda sevda Cavrazo,<br />
e — rSi mercxlebi mofrindebian.<br />
n — inos madlobas me yanwiT davlevT,<br />
i — a-vardebi fexqveS efinos,<br />
g — ulgasaxarad netav Tu davwer,<br />
a — ravis minda rame ewyinos.<br />
v — er vTqvi saTqmeli, riTmam miyela,<br />
x — es Sevasxipe kalmiT eklebi.<br />
d — idi zRvasaviT sisxli miRelavs,<br />
i — feTqavs gulSi isev tyemlebi.<br />
T — avdaxrili var eris SvilebTan,<br />
mitom davgeje furceli weriT,<br />
mkerds CagibnieT lamaz Rilebad,<br />
TqvenTis poeti yovelTvis mReris.<br />
90
giwame RvTis Svilad,<br />
radgan Sens sulSi<br />
moyvasis siyvarulia<br />
(vladimer vaxanias)<br />
g — imzers cis RmerTi da aSeneb salocav taZars,<br />
i — meds mouxmob, ginda cremli aRar daRvaro.<br />
w — uTisofeli xan siaviT gikidebs xanZars,<br />
a — kvnesda xalxi da gaxSirda glovis saRamo.<br />
m — uxas anedleb, mainc gmtroben, ra undaT Sengan,<br />
e — risaTvis ginda sikeTe da wirav yvelafers,<br />
R — merTi gwams kolxo, moiswrafi Sen jiS da genTan,<br />
v — ici samSoblos Semoutan Seneul elfers.<br />
T — elen Rirsebebs mavani da giyvars isinic,<br />
i — maT sulebSi SesZromiaT maxrebi, miwis,<br />
s — aqarTveloa yvelaferi... fiqris cicini,<br />
S _ eSis magivrad am Cvens erSi saxlebi iwvis.<br />
v — azis ylortebs Sen asazrdoveb gadasawindad,<br />
i — a-iebi moedeba buCqebs xaliCad.<br />
l — ocvas aRavlen mSvidobisaTvis rwmenis sawyisad,<br />
a — vazakebma xom Seni guli isriT gaxliCa.<br />
d — eda RvTismSobels Cvens mamulSi ros daavaneb,<br />
r — om gvapatios uneblied SevcodeT Tu ram,<br />
a — mziandeba saqarTvelo, mteri ver gvavnebs,<br />
d — edao Cveno, cremlis tbaSi Svilebi vcuravT.<br />
g — awuxebs, SfoTav da ganicdi JamTa siaves,<br />
a — r uCans bolo amden tanjvas, amden vaebas,<br />
n — iSi dedisa yvela tkivils gagviniavebs,<br />
S — en daifarav, agvacileb yvela wamebas.<br />
e — exla amitom Semomskda dardis sarqveli,<br />
n — u aatireb dedaRvTisav, cremls Rvris kalami,<br />
s — amSoblosaTvis sul uSiSrad msurs vTqva saTqmeli,,<br />
s _ aqarTveloSi Camosulxar, sibrZniT alali.<br />
91
u — falo Cveno, gevedrebi mogvec mSvidoba,<br />
l — oyas cremlebma daamCnia kvali Rarebis.<br />
S — uri da RvarZli amaSore ZmaTa flidoba,<br />
i — rmis jiSs unda gamouRo gulis karebi,<br />
m — axvils moedos isev Jangi, Zmoba gamefdes,<br />
o — mi Sors Cvengan da agvicildes susxi qariSxlis,<br />
y — ayaCo minda gadipentos rwmena aSxefdes.<br />
v — iRaca kivis da sikeTes urevs dariSxans.<br />
a _ ikeceba sisxliani sevdis fardebi,<br />
s — aqarTveloSi RvTismSobeli SemobrZandeba...<br />
i — ci ufalma gviwyaloba, qaro, Cadgebi,<br />
s — etyvis da wvimiT mzis sxivebi ar dabneldeba.<br />
s — amSobloSi ki Tu iseve Zlier gawvimdes,<br />
i — medi Caklas avis mqmnelma, avis mosurnem...<br />
y — inulebia... iseve Tovs, rogor ar gwyindes,<br />
v — als gadauxdi Cvens mamulSi mtrulad mosulebs.<br />
a — vafrTiane azrTa kona, mReris gedebi,<br />
r — ionic, albaT, ar Seirevs cremlis niaRvars.<br />
u — falo gvixsen da gvaCvene isev edemi,<br />
l — ocvas aRvavlenT,ar daviWerT xelSi iaraRs.<br />
i — feTqebs nuSi, RvTismSobeli Cven dagvifaravs,<br />
a — qafqafdebi gulis wyarov, aRar daSrebi.<br />
Savo Rrubelo, am Cems rwmenas ver moiparav<br />
xedav? Wixvinebs imedebis TeTri raSebi.<br />
92
dido mgosano<br />
dido mgosano, erovnuli suliT<br />
aboboqrebulo poeziis mefev, me<br />
Sen gamgvaneb kldis vefxvs, cis<br />
arwivs, lurj zRvas, sicxeSi amoqiqinebul<br />
niavs, jansaR muxas,<br />
romlis fesvebi ukvdavia...<br />
d — iadi suliT qarTan brZolob da...<br />
i — dumalebiT CurCuleb zRvasTan,<br />
d — idi avdris dros, mzes uCans bolo-<br />
o — qros sxivebi brwyinaven karTan...<br />
m — iarRvev talRebs, mefe xar muzis,<br />
g — amogiwaldavs sityva riTmebad.<br />
o — mebis qarcecxls gauZlebs Ruza,<br />
s — etyvis RvarcofSi ar STainTqmeba.<br />
a — lsac aqroben zogjer iWvebi,<br />
n — u gavakeTebT mtrobiT arCevans.<br />
o — fls da sixls Rvrian Cveni biWebi,<br />
e — eris da qveynis gadasarCenad,<br />
r — a vici iqneb daTmobac sjobdes,<br />
o — mebiT wyalsac feri aqvs sisxlis...<br />
v — ici iqa xar,... rac unda moxdes,<br />
n — eqtarsac miscem ar ginda sxvisi.<br />
u — Rimi rwmeniT savse imedebs,<br />
l — ods amoideb TavqveS baliSad,<br />
i — ebis eSxiT nuSic ifeTqebs,<br />
s — ilamazea yofnis xaliCa<br />
u — lamazesi vardi giRimis,<br />
l — olo yinuli fifqiviT dneba.<br />
i — mitom mwams me xati da RmerTi,<br />
T — vals ar vujereb rac axla xdeba.<br />
a — modis mze da momafens sxivebs,<br />
93
— ijgi gadavdgi... vigrZen siame,<br />
o — rom icode lalisfer mZivebs,<br />
b — Rujad Sens ferxTiT movaniaveb.<br />
o — ciaTasjer asic cotaa...<br />
q — arvis Tvlebia Seni leqsebi.<br />
r — ac Sen dawere didi codnaa,<br />
e — rT sityvas arvis daesesxebi.<br />
b — aliSze vborgav... vSfoTav sizmrebSi,<br />
u — kuneTSi, rom gamoCnda sxivi.<br />
l — eqsi giZRveni, vqarge riTmebSi,<br />
o , - me imedis vipovne mZivi.<br />
p — ewenikoben Sens win verxvebi,<br />
o — navroben da totebs xlarTaven,<br />
e — rs `fsalmunebiT~ roca exvevi,<br />
z — eimoben da nadims marTaven.<br />
i — feTqebs erSi isev tyemlebi,<br />
i — a-iebic amoyofs Tavebs<br />
s — amSoblosaTvis,... gcviva cremlebi,<br />
m — iwas, rom tyviis setyvebiT rTaven.<br />
e — brZvi da kvlav gmob siaves xalxTa,<br />
f — iTriviT TrTian zogjer ZarRvebi.<br />
e — ris tkivili mgzavradac gaxlda,<br />
v — ai viSebi aris damRleli.<br />
m — orwyes skverebi codvis wveTebiT,<br />
e — vkaliptebi, palmebs qiSpoben,<br />
S — en basri kalmiT mters ekveTebi,<br />
e — ris zarebi mgosans gixmoben.<br />
n — azs, lamaz sityvebs SenTvis vimeteb,<br />
g — admoifrqveva bagiT locvebi,<br />
a — m Cemi <strong>sulis</strong> rwmenis imediT,<br />
m — oedineba wyaro ocnebis.<br />
g — ava wlebi da... albaT ityvian,<br />
v — is davajereb mgosans, rom vicnob.<br />
a — lbaT im wamsve isars mesvrian,<br />
n — estars gulidan me bevrjer viZrob.<br />
e — klebs Cems irgvliv waldiT avkafav,<br />
b — ewvis xidze ki gavfen xaliCas.<br />
k — mayofilebis frTilebs davarTav,<br />
94
l — olos yinuli siTbom daxliCa.<br />
d _ ideba dedas,... vinc Sen gagzarda,<br />
i —a gamravldes mSoblis saflavTan.<br />
s — ibrZnes gaZlevdaT cxra, rom gagzardaT,<br />
v — iT qarTvlis deda glocavs saydarTan...<br />
e — fineba cas Rrubeli leqad,<br />
f — iqrebi zogjer dards ewireba.<br />
x — alxis tkivils ki, dawerav leqsad,<br />
v — azis cremliviT, rom gedineba.<br />
s — aimedeblad gaqvs ukvdaveba,<br />
c — aSia RmerTTan Seni adgili,<br />
i — smis kvlav kvnesa da gedardeba,<br />
s — evda zecaSi aris aWrili,<br />
`a — ietis~ da `gubazis~ nagrams,<br />
r — amdenjer guli gatkina mterma.<br />
w — elSi gawyvetils uyureb gagras,<br />
i — q zRvispireTi dafara mtverma.<br />
v — in icis ramden mSiers apureb,<br />
s — aocar leqsis harmoniaSi,<br />
l — elians, oqros cvari apkurebs,<br />
u — faqizesi iis trfialSi.<br />
r — ani arian suliT mglisani,<br />
j — ijgnian am guls Ziris-Ziramde.<br />
z — eimobs is dRe ros gagicani,<br />
R — amis sizmarebSic sibrZne miambe.<br />
v — in icis kidev daibadebda,<br />
a — s weliwadSi poeti didi,<br />
s — iyvaruliT, rom daavaddeba.<br />
s — amomavlod, rom gaedos xidi.<br />
i — fnis xeebi gariJraJze idumaleben,<br />
c — as dakiduli varskvlavebi mkrTalad mosCanan.<br />
x — eTa Crdilebi sibneleSi uxmod galoben,<br />
e — vkaliptebic ocneboben yofnas mgosanTan.<br />
S — ariSuroben Sens winaSe iasamnebi,<br />
i — xrebian da sifaqiziT mogCerebian...<br />
`a — ietis~ Stov saqarTvelos himnTa hangebi,<br />
m — iamituri siyvaruliT mogferebia.<br />
o — keanes gavs, aRelvebuls, Seni leqsebi,<br />
95
q — imze Camomjdars, Rameebi giTenebia,...<br />
i — rmis kvalSia amozrdili genis fesvebi,<br />
q — arsac brZolaSi Seupovrad SebrZolebia.<br />
i — Wvi ar aris saqarTvelo gvirgvins dagadgams,<br />
n — akverCxlebiviT varvareben metaforebi...<br />
e — rTxel Tu mainc, me Sens kvalze nabijs gadavdgam,<br />
b — iliks, naterfliT gadatkepnils veamborebi.<br />
u — RimRamoa Sens gareSe, cis silaJvarde,<br />
l — ocvas aRavlens yvela deda, Seni gulisTvis...<br />
n — etav SensaviT megobrebi, yvelas uyvardes,<br />
i — frine frTebiT, ar gcalia sxvaTa SurisTvis.<br />
a — ranairi qebis sityvebs ar vuSindebi,<br />
v — is ar moxiblavs tomebi da `iqmen-naTeli~.<br />
s — ios uRimis sixaruliT tyeSi Sindebi,<br />
j — avri Sors Sengan `leqsebia~ <strong>sulis</strong> sanTeli.<br />
a — frebad gaSli ialqanze fiqrebs yiJiniT,<br />
n — iangs aZinebs harmonia, azrTan Widili.<br />
s — amSoblos gmirze `SavlegoSi~ Cahkal Jini da...<br />
a _ Taswleulebs gaagone misi sikvdili,<br />
R — ames ufrTxildi, daTareSobs mteri isrebiT,<br />
m — olipul gzaze siaruli Znelia marTla.<br />
u — fals vavedreb me Sens Tavs da rwmeniT vivsebi,<br />
x — ariremiviT, rom seirnob muzebis karTan...<br />
a — ris wuTebi, roca leqsTan giRiRinia,<br />
s — evda CayvinTavs, garinduli dadgeba ganze.<br />
r — akrakebs sityva `nakadulad~, gavs simfonias.<br />
o — mis Rrublebi, sijiutiT Cndebian caze.<br />
m — umli ras gizams, Sen giRimis Tbili maisi.<br />
l — oms gavxar Zliers da sifrTxiliT fereba ginda.<br />
i — ci Sorsaa da ar ismis xmebi `daisis~.<br />
s — iyvaruls am dros gagaxsenebs, meuRle gilda.<br />
f — ifqiviT dneba, Sens mklavebze alersi misi,<br />
e — faqizeba lamaz mxar-beWs da Senc es ginda,<br />
s — aqarTvelo swuxs, radgan isev kvlav kvnesa ismis.<br />
v — ici, da Rrmad mwams fiqri aris yovelTvis wminda.<br />
e — brZvis SeboWils, usamarTlod Rrublebs afofrils,<br />
b — age uTrTis da aRelveba albaT zRva aris.<br />
96
i — rmis rqiT Sevsvam sadRegrZelos, sityvac ar myofnis,<br />
u — nda giTxra, rom dedisaTvis Svili sxva aris.<br />
k — unapet Rames gaTevinebs leqsis striqoni,<br />
v — arvarebs azri da survili did gzas ginaTebs.<br />
d — a dageseva cis TaRidan TeTri fifqebi,<br />
`a — ietis~ Zev... sxvas ukeTess an ras inatreb.<br />
v — alSi varT SenTan poetebi, miT geferebiT,<br />
i — brZvi kalamiT, yvela strofi RaRadisia...<br />
a — rwivo mTisav, Seni oqros metaforebi,<br />
Cveni lamazi saqarTvelos dRis sawyisia.<br />
tata axalaia — dioskurels<br />
t _ itebs dagikref gazafxulze, koniT mogarTmev,<br />
a _ gifaqizeb <strong>sulis</strong> kedlebs, faqizo qalo.<br />
t _ iri afxazeTs... gaxsenebiT, dards Tavs ver arTmev,<br />
a _xlos davdgebi, gagilewav tkivilis kalos.<br />
a _ sjer rom momklan, megobrisTvis RvelfSi davdnebi,<br />
x _ o, Cemo kargo, erTgulebiT vicav Cemians...<br />
a _ mas gpirdebi, siduxWires gavumklavdebi,<br />
l _ oialoba damijere, ara mCvevia.<br />
a _ aba, maS erTad, dramaturgo, kargo mweralo,<br />
97
i _ cis es RmerTma, saqebs vaqeb, gamogitydebi,<br />
a _sakic gSvenis, xelovnebis dido mwvervalo,<br />
d _ ad giwame da Cemi siTbo gesmis sityvebiT.<br />
i _ cinis guli, radgan Semxvdi RvTiT kurTxeuli,<br />
o _ mis Wrilobebs umklavdebi, uZleb natyviars,<br />
s _ oxumi gelis, dReebi gaqvs aq uferuli,<br />
k _ ivili xmaTa, sisxlisferi, zRvas rom atyvia.<br />
u _ wmindesTan Cven Segvaxvedra didma ufalma,<br />
r _ ogor gulwrfeli iyo maSin, iq saubari,<br />
e _ rTad vibrZoloT, rom ar gvavnos kvlav civma qarma,<br />
l _ ocviT fici vTqvaT da ar viyoT mterTan ubari.<br />
s _icocxlev Cemo, fiqric ar Rirs uRirsis wamad,<br />
nurc naamagars gadaiTvli TiTebze xeliT,<br />
RmerTma momgzavna, albaT, SenTan Wrilobis wamlad,<br />
Semogecxebi malamod da gwamdes giSveli!<br />
98
gulis tixari<br />
(aleqsandre beriZes, naTia mosiZes da salome menafires)<br />
C — umad mali-mal Tvals SegavlebT da. . .<br />
e _ ndeT Cems sityvebs gigzavniT siTbos.<br />
m _ e Cems siyvaruls ki ar gavalebT,<br />
i _ medis lukmas mxolod Tqven giTmobT.<br />
g _ aivlis wlebi fiqris jiriTiT,<br />
u _ Tqmeli sityva iwveba cecxlSi<br />
l _ eqsebs mogiZRvniT, anda piriqiT,<br />
i — rmis najeg kvals davnamav cremliT.<br />
s _ etyvam ar gavnoT, rwmeniT iareT,<br />
t _ otsac ufrTxildiT iqneb myifea.<br />
i _ ciT? sicocxles gagiziarebT,<br />
x _ is nayofiviT guli mwifea.<br />
,,a _ sineTiviT” Svilebi zardeT,<br />
r _ iJraJze sagzlaT dafqviT xorbali.<br />
i _ areT win da RmerTs Tavi andeT,<br />
aswels daixves wlebis gorgali.<br />
99
100<br />
suliT lamazob<br />
(Tamar jaWvaZes)<br />
s - ilamazes arad agdeb Sen guli gaqvs brolis sarke,<br />
u - frTxildebi xis foTolsac, ufrTxildebi rac Sen darge.<br />
l - alisfer mZivs sxvas aCuqeb, Sen ubralos dajerdebi,<br />
i - ci sityvis, madlis fasi, RvTis poeto, ar berdebi.<br />
T - ibaTvis Tves gauRimeb, Semodgomas baraqians,<br />
l - amazebSic lamazi xar, leqsebsa swer uxvs da frTians.<br />
a - surneleb irgvliv yvelas, eferebi did pataras,<br />
m - e vici, rom bevri natrobs, netav masTan gamatara.<br />
a - Ti asad dafasdeba, Tamar Seni eg qaloba,<br />
z - omiero, <strong>sulis</strong> qnaro, RmerTma niWi giwyaloba.<br />
o, - minda mec mogefero, Cemi gulis mesaZirkvlev...<br />
b - evr mecniers ajobeb da...<br />
"mwvervalia" rasac ikvlev.
gulmkerdis dvrito<br />
(maia razmaZes)<br />
m _ ilionebSi gamogarCev <strong>sulis</strong> sinaziT<br />
a _ rwiviviT, rom aSvildulan Seni warbebi.<br />
i _ frqvevi madliT sayvarelo, RvTiT xar lamazi,<br />
a _ si wlis mere mag sikeTiT RmerTTan wardgebi.<br />
r _ azmaZis gvaris dedofalo, kargo poeto,<br />
a _ rmazis xevSi CurCUloben Senze iebi…<br />
z _ aria leqsi, Seni leqsi eqos moedo,<br />
m _ aia wyneTels gamgvaneben, tyeTa miTebi...<br />
a _ r Segafaseb pirferobiT, Tundac damxvriton,<br />
Z _ vlebi, rom daxran, gadamtexon mTlad xerxelamSi,<br />
e _ s mixaria... Tamaris xar gulmkerdis dvrito,<br />
s _ samSoblos dardi ikiTxeba, Sens leqsTa xmaSi.<br />
101
102<br />
sevdas Caklav<br />
(iza xarebavas)<br />
i _ Rimebi Ramis mTvaris sifaqiziT,<br />
z _ iziloebs gavxar roca darbaislob.<br />
a _ lbaT sulSi siWkvianis, sibrZne gizis,<br />
x _ o, lamazo... gtkiva magram kvlav maisob...<br />
a _ r gaklia aRzeveba megobrebiT.<br />
r _ gav ias da... jegav biliks eklianebs...<br />
e _ kiTxeba Sens xvalis beds mTagorebi,<br />
b _ urusebiT... sxivi misvlas agvianebs.<br />
a _ sgziT glocav... SeimSrale Tvalze cremli,<br />
v _ ici Cqara mogarTmeven lamaz vardebs...<br />
a _ gcildeba bedisweris basri celi...<br />
s _ evdas Caklav... daiviwyeb yvela dardebs.
Cvens miwas viTxovT<br />
(vladimer goguaZe)<br />
v _ ladimris suls Tavganwirvis, frTebi fens naTels,<br />
l _ omkaci iyo, mieniWa wodeba gmiris.<br />
a _ xla amjerad Zvel taoSi, sxva anaTebs sanTels,<br />
d _ a gulmagari goguaZe saflavSi tiris.<br />
i _ cinis mteri, vladimeri Tavs rad swiravda,<br />
m _ iaxlovebis eSinoda osmalos masTan...<br />
e _ s is dro iyo qarTvelebi xmals, rom piravda,<br />
r _ oca brZolobdnen samSoblosTvis, uTvalav jarTan.<br />
g _ ube idga da morwyuli iyo sisxliT midamo,<br />
o _ miT qali da umweoni, tiroda simwriT.<br />
g _ miri qarTvelis axla mainc unda viwamoT,<br />
u _ iaraRod rom igebda, im brZolebs sibrZniT.<br />
a _ prilis TveSi mogoneba, Coloqvis xidTan,<br />
Z _ aliT mosuli isxan faSas ganadgureba.<br />
e _ s istoria iwereba ar rCeba miTad,<br />
Cvens miwas viTxovT... da mteri ki nu gvendureba.<br />
103
104<br />
naili xaraiSvilis<br />
madli<br />
n _ atanji gulis Sen xar mkurnali,<br />
a _ ma soflis xar, imedis wyaro...<br />
i _ ci? Senagaqvs <strong>sulis</strong> Jurnali,<br />
l _ ocviT ginda rom Cven dagvawynaro.<br />
i _ q imereTSi tyec ki Srialebs,<br />
x _ averds gifenen ia-iebi...<br />
a _ v qariSxalsac gaatrialeb,<br />
i _ coxnis Rrublebs, nedli mTiebi...<br />
S _ ens RvTiur madlze rwmeniT mRerian,<br />
v _ als ixdi xalxis winaSe marTlac,<br />
i _ mitomac xar <strong>sulis</strong> feria,<br />
l _ oculob xatTan da dnebi sanTlad.<br />
i _ ci, rom suli arasdros kvdeba,<br />
s _ asuleTia cis saufloSi...<br />
m _ ma da deda Svils iq daxvdeba,<br />
a _ r daunanon maTxovars groSi.<br />
d _ agdon pativi yvela urwmunom,<br />
l _ ocviT SeaRon rwmenis karebi.<br />
i _ iqneb `gaTendes” aRar iwvimos,<br />
da gaCndon erSi SenisTanebi.
kaxa da sergi<br />
zRvaris biWebo<br />
(kaxa bacikaZes da sergi lomaZes)<br />
k _ argi ymis Svilni... zecas fenT naTels,<br />
a _ sgzis simaRliT vismen xmas naCvevs.<br />
x _ an qariSxalobT, xan sanTels anTebT,<br />
a _ m siyvaruliT ers gadaarCenT...<br />
b _ aci ferebi ar aris leqsSi,<br />
a _ zris konebi ikvreba bRujad.<br />
c _ incxal-cincxali, sityvebi mesmis,<br />
i _ qneb leqsebi gaxuravT qudad.<br />
k _ vesavs sityvebi vardisferebiT,<br />
a _ moifrqveva idumal sxivad.<br />
Z _ madnaficebo, mec geferebiT...<br />
e _ grisis Svilebs guli mtriT gtkivaT.<br />
s _ aZmoTa fici erTgul jaWvs Sekravs,<br />
d _ eda samyaros mohfens simSvides.<br />
a _ mRerebT leqsTa qnarsa da sakravs,<br />
s _ amSobloSi, rom kvlav ar acivdes.<br />
e _ rTi fiqri gaqvT zRvaris kalmosanT,<br />
r _ eken zarebi cis saufloSi...<br />
g _ undi xarT erTad, sikeTe gmosavT,<br />
i _ ebs Tqvens leqsSi qari ar loSnis.<br />
105
l _ omiviT biWebs abjari gakravT,<br />
o _ mSi Widilobs Tqveni kalami.<br />
m _ ec damiguleT Tqven <strong>sulis</strong> karvad,<br />
a _ ha, dalieT leqsiT wamali.<br />
Z _ aZa Tumc mmosavs, gulSic mZiZgnian,<br />
e _ s ganvlil wlebis mZime xvedria...<br />
s _ ikvdil tolfasi sityvac migrZvnia,<br />
ar mindoben da Cems guls xednian.<br />
zRvaris biWebo, Tqven CagabarebT,<br />
Cems <strong>sulis</strong> Jurnals ros zecas waval...<br />
sikeTis Tesavas dagibarebT da...<br />
madls dagitovebT Svilebo wamlad.<br />
106
gamixsene<br />
g — amixsene, roca guli warsuls Segaxsenebs,<br />
a — nda roca martod — marto rCebi fiqrTan erTad,<br />
m — omiteve, Tuki Tvali Sensken damasvenebs,<br />
i — s ki jilad daijere CemTvis myavdi RmerTad.<br />
x — ani gava, Sen Sav TmebSi dagaTovebs,<br />
s — avse mTvarec Seicvleba, gaielvebs iWvic,<br />
e — x, am wuTebs istoria ukan Camoitovebs,<br />
n — etav kidev iarsebebs cisferTvala biWi,<br />
e — s ocnebac gafrindeba, sofels gadaseravs.<br />
107
108<br />
siyvaruli var<br />
m _ civa Zalian damafare cao, sabani,<br />
e — ferebodes am Cems sxeuls, malulad mTvare,<br />
s — iyvaruli var, da miRimis iasamani,<br />
i — adoni var, zecis mnaTobs vumRereb rames,<br />
y — vavilis surnels xarbad vsunTqav, mwyuria nami,<br />
v — er SevaCere awyvetili, fiqris vulkani.<br />
a — foriaqda JinanTili survilis wami,<br />
r — ad minda yofna, Tu ar axda Cemi mizani.<br />
u — Rran tyeebSi amosuli, me var SroSani<br />
l — iclicebs wyalSi, Cemi saxis aCrdili mkrTalad,<br />
i — medis wyaros Sesma minda vxedav Sors ari<br />
v — eli Cems mnaTobs da ar minda viaro calad.<br />
a — moiSala survilebi fiqris ubidan,<br />
r — amac maCuqa siyvaruliT margalitebi.<br />
locvis xma ismis, Cemi gulis Tbili budidan,<br />
fexiT movTele, namqerebis qartexilebi.<br />
golgoTa Tu gabrwyinda, wiTlad akiafda,<br />
maSin davimReroT mravalJamieri...<br />
erTad vilocoT, Tu ar dagvianda,<br />
yvela erTad viyoT bednieri.
sarCevi<br />
naTeli sevdis paradigmebi fiqrebi gulnaz xaraiSvilis<br />
Semoqmedebaze................................................................................. 3<br />
`me var SroSani" ............................................................................. 16<br />
minda, kalmiT Sen... gigalobo, unetareso ............................. 20<br />
mitropolit Tadeozs ............................................................... 22<br />
sikeTis mTesvelo (biZina ivaniSvils)..................................... 23<br />
RmerTkaci ....................................................................................... 24<br />
alika Sen siamaye xar, Cemi kuTxis... SviliviT miyvarxar<br />
(alika beriZes)................................................................................ 25<br />
jumber leJava legendaa ............................................................. 27<br />
luara sordias............................................................................... 28<br />
Wabuas Sedevrebi maradiulia ................................................... 29<br />
Sen, eris <strong>sulis</strong> moZRvaro<br />
(JuJuna niJaraZe — maWavarians)................................................. 31<br />
Tu Seixedav Cems sulSi, zeciuri ZaliT daimuxtebi,<br />
Cemo mkiTxvelo. . . ......................................................................... 32<br />
guli msurs mogceT, me saxelad “sikeTe” mqvia .................... 34<br />
Cemo mkiTxvelebo, Tqveni tkivili mtkiva ............................. 35<br />
`aTinaTi~ siyvarulis frTebiT SegmosavT. . . ..................... 37<br />
aTinaTi wminda ninos madliTaa Semosili............................. 39<br />
Sedevrebi da maradiuloba rezo adamias<br />
SemoqmedebaSi ................................................................................. 41<br />
mTvaris Crdilebi ......................................................................... 43<br />
sastumro oTaxSi ........................................................................... 46<br />
“cremlSi nalesi xmali niko xerkelaZis<br />
SemoqmedebaSi”................................................................................ 46<br />
gari CafiZem rusTavs axali codnis frTebi aCuqa ............. 49<br />
mamulo Cveno! (nugzar nadaraias)............................................ 51<br />
vano SuStakaSvils ........................................................................ 52<br />
zaur gabeskirias ........................................................................... 53<br />
cicinaTelob (cico sulaZes).................................................... 54<br />
klara malazonias `kala CemTvis yvelaferi xar~ ............... 55<br />
sikeTis Cadri (nani WiraqaZes) ................................................... 56<br />
cisartyelas ferSi movlenili (ioane patariZes, nani<br />
WiraqaZis SviliSvils) ................................................................. 58<br />
Cemo mercxlebo me Tqven miyvarxarT<br />
(skolis moswavleebi wminda ninos saflavTan) .................... 60<br />
cisqveSeTSi tkivils vmarxav... Savi ZaZiT SefuTuli<br />
(Cem sayvarel Svils gela sxirtlaZes) ................................... 61<br />
Cemi tkivili dardis xidia (vaxtangi sxirtlaZes).............. 63<br />
109
Cemi tkivili mourCenelia.......................................................... 64<br />
mduRare cremli (baTu xarebavas)............................................ 65<br />
mkvleloba sakuTar saxlSi........................................................ 72<br />
rwmeniT Zlierni (daviT menafires) ........................................ 82<br />
gavida wlebi.................................................................................... 86<br />
giwame RvTis Svilad, radgan Sens sulSi moyvasis<br />
siyvarulia (vladimer vaxanias)................................................ 91<br />
dido mgosano.................................................................................. 93<br />
tata axalaia — dioskurels....................................................... 97<br />
gulis tixari (aleqsandre beriZes, naTia mosiZes da<br />
salome menafires) ......................................................................... 99<br />
suliT lamazob (Tamar jaWvaZes).............................................. 100<br />
gulmkerdis dvrito (maia razmaZes)........................................ 101<br />
sevdas Caklav (iza xarebavas) ................................................... 102<br />
Cvens miwas viTxovT (vladimer goguaZe)................................ 103<br />
naili xaraiSvilis madli ............................................................ 104<br />
zRvaris biWebo (kaxa bacikaZes da sergi lomaZes) .............. 105<br />
gamixsene........................................................................................... 107<br />
siyvaruli var................................................................................. 108<br />
110
teqnikuri redaqtori _ lamara gergedava<br />
koreqtori _ lamzira SeyilaZe<br />
kompiuteruli uzrunvelyofa _ nana sxirtlaZe<br />
111
gamomcemloba `universali~<br />
Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 1, : 2 22 36 09, 5(99) 17 22 30<br />
E-mail: universal@internet.ge