kultura da modernizacia - Center for Social Sciences
kultura da modernizacia - Center for Social Sciences kultura da modernizacia - Center for Social Sciences
muslimur sazogadoebebs garkveuli siZneleebi SexvdaT modernizaciis gzaze, amitom faipsi, im Tvalsazrisis dasasabuTeblad, rom vesternizacia modernizaciis aucilebeli pirobaa, miuTiTebs winaaRmdegobaze islamsa da Tanamedroveobas Soris ekonomikur sakiTxebSi, rogoricaa kapitaldabandeba, memkvidreobis kanoni da qalis Sromis ufleba. magram igi mainc eTanxmeba maqsin rodinsons imasTan dakavSirebiT, rom `ar arsebobs araviTari damajerebeli argumenti imisa, rom muslimurma religiam xeli SeuSala muslimur samyaros Tanamedrove kapitalizmis gziT ganviTarebaSi~. faipsi amtkicebs, rom islami da modernizacia arc sxva sakiTxebSi ewinaRmdegebian erTmaneTs. morwmune muslimebs ZaluZT ganaviTaron mecniereba, nayofierad imuSaon qarxnebSi an gamoiyenon daxvewili iaraRi. modernizacia ar moiTxovs aranair politikur ideologias an iseT institutebs, rogoricaa arCevnebi, saxelmwifo sazRvrebi, samoqalaqo organizaciebi. arc dasavluri cxovrebis sxva damaxasiaTebeli niSnebia aucilebeli ekonomikuri ganviTarebisaTvis. rogorc mrwamsi, islami akmayofilebs menejmentis konsultantsac da glexsac. SariaTi arafers ambobs modernizaciis Tanamdev iseT cvlilebebze rogorica gadasvla soflis meurneobidan mrewvelobaze, moZraoba soflidan qalaqisken Tu socialuri uZraobis socialuri mobilurobiT Secvla. igi ar exeba arc iseT sakiTxebs rogoricaa sayovelTao ganaTleba, komunikaciis daCqarebuli saSualebebi, transportis axali saxeobebi Tu jandacva. yvelaze radikali antivesternistebi da adgilobrivi kulturebis aRorZinebis momxreebic ki uyoymanod iyeneben Tanamedrove teqnikas _ eleqtronul fostas, kasetebs Tu televizias — sakuTari ideebis propagandisaTvis. erTi sityviT, modernizacia aucileblad ar niSnavs vesternizacias. aradasavlur sazogadoebebs SeuZliaT da SeZles kidec modernizeba sakuTari kulturis uaryofisa da yvela dasavluri Rirebulebis, institutisa Tu Cveulebis aTvisebis gareSe. es ukanaskneli, albaT, SeuZlebelicaa: ra dabrkolebebic ar unda Seuqmnan aradasavlurma kulturebma modernizacias, isini verc ki Seedreba im sirTuleebs, romlebic vesternizaciis process eRobeba. bavSvuri gulubryviloba iqneboda gvefiqra, aRniSnavs brodeli, rom modernizacia, anu `erTi civilizaciis triumfi~, SeiZleba, sawindari gaxdes istoriuli kulturebis mravalricxovnebis mospobisa, romlebic saukuneebis ganmavlobaSi xorcs isxamdnen msoflios did civilizaciebSi. amis nacvlad, modernizacia aZlierebs am kulturebs da amcirebs dasavleTis Zalas. msoflio xdeba sul ufro da ufro modernuli da naklebad dasavluri. Tema IX. `mcire kulturebi~ da modernizaciis problema. qarTuli kultura modernizaciis problemasTan mimarTebaSi rodesac mcire kulturebis modernizaciis sakiTxs vexebiT, dgeba tradiciis kategoriis gamoyenebis aucilebloba, radgan, umetes SemTxvevaSi mcire kulturebis modernizacia ganixileba rogorc am kulturaTa tradiciis dakninebis xarjze ganxorcielebuli procesi, rac am kulturaTa TavisTavadoebis dakargvas utoldeba. modernizaciam `antitradiciuli~ xasiaTi, albaT, aradasavluri kulturebis modernizaciis gaanalizebis Sedegad miiRo, radgan am sazogadoebaTa modernizacia, umetesad adgilobrivi tradiciebis daTrgunvis xarjze xdeboda. dasavlur sazogadoebis konsteqstSi ki modernizacia sworedac dasavluri tradiciis gagrZelebasa da ganviTarebas niSnavs. rac ar unda didi iyos kontrasti `tradiciulsa~ da `Tanamedrove~ sazogadoebebs Soris, warmatebuli modernizacia SeiZleba moxdes tradiciuli regulaciis zogierT 90
elementze dayrdnobiT. es imas niSnavs, rom `Tanamedrove~ sazogadoebis warmatebuli funqcionireba didad aris damokidebuli Sesabamisi tradiciuli winapirobebis arsebobaze, Tanamedrove sistemaSi maT CarTvaze da gamoyenebaze. amitom aucilebelia: 1. gadaixedos tradiciisa da cvalebadobis Tanafardoba, Catardes mocemuli tradiciuli sazogadoebis im ZalTa/faqtorebis analizi, romlebic xels uwyoben cvlilebebis process da imaTic, romlebic abrkoleben mas. Sesabamisad unda gaanalizdes am faqtorTa adgili regulaciis zogad struqturul da kulturul sistemaSi; 2. gamovlindes gansxvaveba im cvlilebebs Soris, romlebic axasiaTebs/Tan axlavs Tavad tradiciul wesrigs da romlebic scildebian am farglebs da iwveven sazogadoebis ganaxlebas; 3. gamovlindes gansxvaveba im cvlilebebs Soris, romlebic xels uwyoben sazogadoebis Semdgom ganviTarebas da romlebic am unars Zirs uTxrian; 4. gamovlindes tradiciul sistemaze Tanamedrove cvlilebebis zemoqmedebis zogadi xasiaTi; 5. ganisazRvros, ramdenad SeuZlia sazogadoebas gamoimuSaos Tavis sakuTar memkvidreobaSi unari gadaWras es problemebi; an miaRwios amas axal pirobebTan adaptaciiT Tavisi centraluri institutebisa da faseulobiT-azrobriv sferoSi mniSvnelovani cvlilebebis gareSe (an maTi transformaciiT) (S.N. Eisenshtadt). qarTuli kultura modernizaciis problemasTan mimarTebaSi am leqciebze SevecdebiT kursis manZilze miRebuli informaciisa da codnis safuZvelze movaxdinoT qarTuli kulturis tipologiuri (tradiciuli Tu inovaciuri, individualisturi Tu koleqtivisturi) raobis gansazRvra; aseve qarTuli kulturis konteqstSi Tavs movuyriT miRebul codnas kulturaSi tradiciisa da modernizaciis urTierTqmedebis/proporciis Sesaxeb; modernizaciasTan mimarTebaSi qarTuli kulturis Taviseburebebis gaanalizebas wina (VIII) TemaSi motanili xuTi punqtis safuZvelze. vecdebiT gavarkvioT qarTuli sazogadoebis modernizebulobis xarisxi. amisaTvis, kursis interesebidan gamomdinare, mimovixilavT ukanaskneli ori saukunis saqarTvelos istorias; visaubrebT Tanamedrove msoflioSi mimdinare procesebis fonze qarTul kulturaSi momxdar (an mosalodnel) cvlilebebze. aqedan gamomdinare, davsaxavTT qarTuli kulturis ganviTarebis SesaZlo variantebs. qarTuli kulturis tipologiuri raobisa da civilizaciuri kuTvnilebis kvlevis zogierTi Tanamedrove mimarTuleba eTnologTa mier mopovebuli masalebiT didi xania cnobilia, rom sxvadasxva xalxi biologiur aqtebsac ki (Jestebi, Tavis daWeris manera, sakvebis miReba, moZraoba, avadmyofoba, sikvdili da a.S.) sxvadasxvagvarad ganaxorcielebs, da am gansxvavebaTa safuZveli kulturaa. arsebobs kulturaTa nairgvari klasifikacia, sxvadasxva kriteriumze dayrdnobiT SemoTavazebulia kulturaTa sxvadasxva tipologiuri modeli. Cveulebriv, kulturis raobaze msjeloben iseTi parametrebis mixedviT, rogoricaa gaxsniloba— karCaketiloba, originaluroba—imitaciuroba, tradiciuloba—inovaciuroba da a.S. ukanasknel wlebSi kulturuli identurobis problemis kvlevaSi, humanitarebTan erTad, aqtiurad CaerTnen fiziologebi, fsiqologebi, geografebi da neirobiologebi. 91
- Page 39 and 40: Tanamedrove ganzomilebani scildeba
- Page 41 and 42: warmoudgenelia tradiciul samyaroSi.
- Page 43 and 44: centralizebuli biourokratiuli imper
- Page 45 and 46: civilizacia perspeqtivis saqmea, an
- Page 47 and 48: kulturis gaCenis STambeWdavi magali
- Page 49 and 50: inglisuris monaTesave, magram sxva
- Page 51 and 52: imis mixedviT, Tu rogor iTxovs amas
- Page 53 and 54: Tavidan acileba, maS, rodis SeZlebs
- Page 55 and 56: meore saintereso mosazrebaa istorii
- Page 57 and 58: gavaanalizoT procesis arsi, SeZlebi
- Page 59 and 60: saSualebas _ internets _ da saZiebe
- Page 61 and 62: melvil herskovicis xelmZRvanelobiT,
- Page 63 and 64: momdinareobs Sveicariuli qalaqis sa
- Page 65 and 66: nawilisgan mkacri pasuxi miiRes _ T
- Page 67 and 68: axdens imaze, Tu rogor ukavSirdeba
- Page 69 and 70: aseve mecnierebis ganviTarebaSic. c
- Page 71 and 72: egionalizaciis process sWirdeba meT
- Page 73 and 74: imgvarad dasma, rom saqarTvelo auci
- Page 75 and 76: doniT, rac aisaxeba sazogadoebis Ti
- Page 77 and 78: naklebobas; aqvT eleqtroenergiis pr
- Page 79 and 80: araTu SenarCunebas, aramed gavrcele
- Page 81 and 82: ogorc Cans, globalizacia al-qadrisa
- Page 83 and 84: sazogadoebaa, kulturuli niSniT erTi
- Page 85 and 86: mis Tavidan acilebas, ubrundeba sak
- Page 87 and 88: gaTavisebuli, raTa misgan iswavlo(n
- Page 89: dasavleTis warumatebeli mcdelobebis
- Page 93 and 94: im determinantTagan, romlebze dayrd
- Page 95 and 96: gamovlinebas xedavs XVII-XVIII ss.
- Page 97 and 98: iyo viTarebas, roca `qveynis umniSv
- Page 99 and 100: nurobis koleqtivizmTan gaigivebis u
- Page 101 and 102: unebrivia, rom qristianuli samyaros
- Page 103 and 104: niSniT iyo aRbeWdili: `Cveni qveyan
- Page 105 and 106: iCens Tavs postindustriuli ganviTar
- Page 107 and 108: meti adamianis danaklisi arcTu mcir
- Page 109 and 110: mosaxleobis Semcireba, pirvel rigSi
- Page 111 and 112: CULTURE AND MODERNIZATION TOPIC 1.
- Page 113 and 114: TOPIC 3. TYPOLOGY OF CULTURES ON A
- Page 115 and 116: consider that modern stage of devel
- Page 117 and 118: 1. Multiculturalizm; 2. Pluralizm;
- Page 119: supranational structures. Democracy
muslimur sazogadoebebs garkveuli siZneleebi Sexv<strong>da</strong>T modernizaciis gzaze,<br />
amitom faipsi, im Tvalsazrisis <strong>da</strong>sasabuTeblad, rom vesternizacia modernizaciis<br />
aucilebeli pirobaa, miuTiTebs winaaRmdegobaze islamsa <strong>da</strong> Tanamedroveobas Soris<br />
ekonomikur sakiTxebSi, rogoricaa kapital<strong>da</strong>bandeba, memkvidreobis kanoni <strong>da</strong> qalis<br />
Sromis ufleba. magram igi mainc eTanxmeba maqsin rodinsons imasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, rom<br />
`ar arsebobs araviTari <strong>da</strong>majerebeli argumenti imisa, rom muslimurma religiam xeli<br />
SeuSala muslimur samyaros Tanamedrove kapitalizmis gziT ganviTarebaSi~. faipsi<br />
amtkicebs, rom islami <strong>da</strong> <strong>modernizacia</strong> arc sxva sakiTxebSi ewinaRmdegebian<br />
erTmaneTs. morwmune muslimebs ZaluZT ganaviTaron mecniereba, nayofierad imuSaon<br />
qarxnebSi an gamoiyenon <strong>da</strong>xvewili iaraRi. <strong>modernizacia</strong> ar moiTxovs aranair<br />
politikur ideologias an iseT institutebs, rogoricaa arCevnebi, saxelmwifo<br />
sazRvrebi, samoqalaqo organizaciebi. arc <strong>da</strong>savluri cxovrebis sxva <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />
niSnebia aucilebeli ekonomikuri ganviTarebisaTvis. rogorc mrwamsi, islami<br />
akmayofilebs menejmentis konsultantsac <strong>da</strong> glexsac. SariaTi arafers ambobs<br />
modernizaciis Tanamdev iseT cvlilebebze rogorica ga<strong>da</strong>svla soflis meurneobi<strong>da</strong>n<br />
mrewvelobaze, moZraoba sofli<strong>da</strong>n qalaqisken Tu socialuri uZraobis socialuri<br />
mobilurobiT Secvla. igi ar exeba arc iseT sakiTxebs rogoricaa sayovelTao<br />
ganaTleba, komunikaciis <strong>da</strong>Cqarebuli saSualebebi, transportis axali saxeobebi Tu<br />
jan<strong>da</strong>cva.<br />
yvelaze radikali antivesternistebi <strong>da</strong> adgilobrivi kulturebis aRorZinebis<br />
momxreebic ki uyoymanod iyeneben Tanamedrove teqnikas _ eleqtronul fostas,<br />
kasetebs Tu televizias — sakuTari ideebis propagandisaTvis.<br />
erTi sityviT, <strong>modernizacia</strong> aucileblad ar niSnavs vesternizacias. ara<strong>da</strong>savlur<br />
sazogadoebebs SeuZliaT <strong>da</strong> SeZles kidec modernizeba sakuTari kulturis uaryofisa<br />
<strong>da</strong> yvela <strong>da</strong>savluri Rirebulebis, institutisa Tu Cveulebis aTvisebis gareSe. es<br />
ukanaskneli, albaT, SeuZlebelicaa: ra <strong>da</strong>brkolebebic ar un<strong>da</strong> Seuqmnan<br />
ara<strong>da</strong>savlurma kulturebma <strong>modernizacia</strong>s, isini verc ki Seedreba im sirTuleebs,<br />
romlebic vesternizaciis process eRobeba. bavSvuri gulubryviloba iqnebo<strong>da</strong><br />
gvefiqra, aRniSnavs brodeli, rom <strong>modernizacia</strong>, anu `erTi civilizaciis triumfi~,<br />
SeiZleba, sawin<strong>da</strong>ri gaxdes istoriuli kulturebis mravalricxovnebis mospobisa,<br />
romlebic saukuneebis ganmavlobaSi xorcs isxamdnen msoflios did civilizaciebSi.<br />
amis nacvlad, <strong>modernizacia</strong> aZlierebs am kulturebs <strong>da</strong> amcirebs <strong>da</strong>savleTis Zalas.<br />
msoflio xdeba sul ufro <strong>da</strong> ufro modernuli <strong>da</strong> naklebad <strong>da</strong>savluri.<br />
Tema IX. `mcire kulturebi~ <strong>da</strong> modernizaciis problema.<br />
qarTuli <strong>kultura</strong> modernizaciis problemasTan mimarTebaSi<br />
rodesac mcire kulturebis modernizaciis sakiTxs vexebiT, dgeba tradiciis<br />
kategoriis gamoyenebis aucilebloba, radgan, umetes SemTxvevaSi mcire kulturebis<br />
<strong>modernizacia</strong> ganixileba rogorc am <strong>kultura</strong>Ta tradiciis <strong>da</strong>kninebis xarjze<br />
ganxorcielebuli procesi, rac am <strong>kultura</strong>Ta TavisTavadoebis <strong>da</strong>kargvas utoldeba.<br />
<strong>modernizacia</strong>m `antitradiciuli~ xasiaTi, albaT, ara<strong>da</strong>savluri kulturebis<br />
modernizaciis gaanalizebis Sedegad miiRo, radgan am sazogadoebaTa <strong>modernizacia</strong>,<br />
umetesad adgilobrivi tradiciebis <strong>da</strong>Trgunvis xarjze xdebo<strong>da</strong>.<br />
<strong>da</strong>savlur sazogadoebis konsteqstSi ki <strong>modernizacia</strong> swore<strong>da</strong>c <strong>da</strong>savluri<br />
tradiciis gagrZelebasa <strong>da</strong> ganviTarebas niSnavs.<br />
rac ar un<strong>da</strong> didi iyos kontrasti `tradiciulsa~ <strong>da</strong> `Tanamedrove~ sazogadoebebs<br />
Soris, warmatebuli <strong>modernizacia</strong> SeiZleba moxdes tradiciuli regulaciis zogierT<br />
90