ekonomikuri urTierTobebis kvleva saqarTvelosa da somxeTs Soris ...

ekonomikuri urTierTobebis kvleva saqarTvelosa da somxeTs Soris ... ekonomikuri urTierTobebis kvleva saqarTvelosa da somxeTs Soris ...

04.06.2013 Views

ekonomikuri urTierTobebis kvleva saqarTvelosa da somxeTs Soris erT-erTi mTavari kiTxvaa, Tu ramdenad iqneba SesaZlebeli axali sarkinigzo sistemis dakavSireba somxeTis rkinigzis qselTan. somxuri tvirTi SesaZlebelia qsels daukavSirdes sami gziT: arsebuli erevani-Tbilisis rkinigziT da Semdeg samxreTdasavleTis mimarTulebiT TurqeTisken foTisa da Savi zRvis tranzitis saSualebiT; Siraqsa da samcxe-javaxeTs Soris rkinigzis aRdgena saSualebas miscems somxeTs, pirdapir daukavSirdes TurqeTs. es orive gza (gansakuTrebiT, meore) politikurad problematuria azerbaijanis mier dafinansebuli sarkinigzo magistralis gamoyenebis TvalsazrisiT, magram is Zalian daexmareba somxeTs, ganaxorcielos Tavisi saqonlis eqsporti TurqeTsa da azerbaijanSi. ufro savaraudoa tvirTis gadazidva saavtomobilo gziT somxeTidan axalqalaqSi, sadac matarebeli daitvirTeba aRniSnuli tvirTiT. da isev politikurma problemam SeiZleba gamoiwvios saqonlis SefuTvis, xelaxla SefuTvis an gadamuSavebis aucilebloba, raTa saqonlis warmomavlobam ar Seqmnas sirTuleebi. ra Tqma unda, problemebi aris, magram maTTan erTad ikveTeba garkveuli samomomavlo perspeqtivac. daskvna infrastruqturis cvlilebebi xels Seuwyobs samcxe-javaxeTSi sabazro perspeqtivebis Seqmnas. es, Tavis mxriv, daexmareba regions adgilobrivi ekonomikis produqtiulobis gazrdasa da axali industriis ganviTarebaSi. aseve, gaizrdeba saqonlis sabazro Rirebuleba adgilobrivad da Semcirdeba produqciis TviTRirebuleba. gaxdeba Tu ara regioni saqarTvelo-TurqeTs Soris tranzituli marSruti, damokidebulia saqonlis tipsa da mis saboloo daniSnulebis adgilze. savaraudod, es gza iqceva dasavleT somxeTidan TurqeTisken (da aRmosavleTisken) da Tbilisidan samxreT TurqeTisken mimaval alternatiul marSrutad. Tumca is ver Caanacvlebs tranzituli saqonlis ZiriTad gzas Tbilisis gavliT, radgan, umravlesobis azriT, es gza, foTis portis Semdgomi gamoyenebiT, ufro iafi saSualebaa evropul da rusul bazrebze gasasvlelad. axali sarkinigzo magistralis arseboba damokidebulia or faqtorze: pirveli, ramdenad sandoa mZime tvirTis gadasazidad da meore, ramdenad mosaxerxebeli da politikurad gamarTlebulia misi gamoyeneba somxeTidan TurqeTSi tvirTis gadasatanad da SeeZlebaT Tu ara somex eqsportiorebs misi gamoyeneba. am kiTxvebze pasuxi, gansjis sagania. politikuri Sedegebis miuxedavad, axali gza sasargeblo iqneba da gavlenas iqoniebs vaWrobis ganviTarebasa da satransporto mosaxurebidan miRebuli Semosavlebis gazrdaze. Tumca, miRebuli sargeblis Sefaseba ufro realuri iqneba ramdenime weliwadSi. 40

Sesavali regionuli vaWrobis ganviTareba samcxe-javaxeTSi 4. vaWroba: regionuli da seqtoruli analizi sakvlevi proeqtis mTavari mizania sazRvrispira TanamSromlobis ganviTareba samcxe-javaxeTSi. Cveni kvlevis amocana ar aris regionSi warmoebis sxvadasxva dargis ganviTarebisa da ganxorcielebis perspeqtivis Sefaseba, Tumca aSkaraa, rom sazRvrispira vaWrobis perspeqtivebis nawilobrivi analizisTvisac ki saWiroa zemoT aRniSnuli aspeqtebis gaTvaliswineba. am nawilSi vecdebiT, SevafasoT bazari sami sxvadasxva mxridan. pirveli, Cven SevafasebT ZiriTad erovnul tendenciebs saqonliT vaWrobaSi. am Sefasebis mizania, gadavamowmoT, arsebobs Tu ara erovnul doneze informacia, romelic dagvexmareba gavigoT, Tu ratom aris aseTi mcire moculobis vaWroba sakvlev regionSi da arsebul tendenciebze dayrdnobiT SesaZlebelia Tu ara garkveuli monawileoba vaWrobis ganviTarebaSi. aqve unda aRvniSnoT, rom CvenTvis xelmisawvdomi informacia sakmaod SezRudulia. analizis meore nawilSi ganxilulia sasoflo-sameurneo seqtori da misi ganviTareba samcxe-javaxeTSi. radgan samcxe-javaxeTis 80% sasoflo-sameurneoa, 78 am regionis ekonomikis kvleva, ZiriTadad, damokidebulia sasoflo-sameurneo seqtoris Seswavlaze. saqarTveloSi soflis meurneobis Sefasebisas da adgilobriv fermerebTan, movaWreebTan, politikosebTan Tu sxva profesionalebTan saubrisas, Cven gavixileT am regionSi soflis meurneobis SesaZleblobebi da perspeqtivebi. davaskveniT, rom problemis analizi zedapirulad msgavsia: yvela mxare aRniSnavs infrastruqturis problemas, teqnikur deficitsa da sainformacio vakuums, magram, miuxedavad amisa, jer kidev ar arsebobs am problemebis gadaWris saerTo pozicia. arsebuli problemebis pirobebSi fermerebs mudmivi mxardaWera esaWiroebaT biznesdagegmarebis sferoSi. regionsa da mTlianad qveyanaSi kargad gaazrebuli soflis meurneobis ganviTarebis proeqtebi xorcieldeba saerTaSoriso dafinansebiT. magram fermerebs ar ZaluZT proeqtebis gegmebis momzadeba da maTi ise wardgena, rom miiRon dafinanseba. konkretulad sazRvrispira vaWrobis ganviTarebis Seswavlis mizniT, Cven gavecaniT sxvadasxva bazars da saerTaSoriso organizaciebis dainteresebis sferoSi arsebul ganviTarebiT saqmianobebs. aRmoCnda, rom am saqmianobebis Zalian mcire nawilia orientirebuli sasazRvro vaWrobis ganviTarebaze. kvlevis proeqtis farglebSi rTuli Sesafasebelia sasazRvro vaWrobis ganviTarebis perspeqtivebi. kvlevis mizani iyo sazRvris qarTuli mxaris Seswavla, Tumca Cven, aseve, zogadad gaviTvaliswineT Siraqis situaciac. saerTod, sasazRvro vaWrobis ganviTarebis gasaanalizeblad saWiroa sazRvris orive mxares arsebuli bazrebis gacnoba da Seswavla. radgan es ar warmoadgenda am kvlevis mizans, Cven mxolod garkveuli SemoTavazebebiT SemovifarglebiT. vaWroba saqarTvelosa da somxeTs Soris 4.1 cxrilSi SegviZlia vnaxoT saqarTvelodan da saqarTveloSi saqonlis eqsport/ importis monacemebi. saqarTvelodan somxeTSi saqonlis eqsportis maCvenebeli somxeTidan saqonlis importis maCvenebelTan SedarebiT gacilebiT maRalia. 78 saqarTvelos statistikis departamenti (ivlisi, 2007). 41

Sesavali<br />

regionuli vaWrobis ganviTareba samcxe-javaxeTSi<br />

4. vaWroba: regionuli <strong>da</strong> seqtoruli analizi<br />

sakvlevi proeqtis mTavari mizania sazRvrispira TanamSromlobis ganviTareba<br />

samcxe-javaxeTSi. Cveni kvlevis amocana ar aris regionSi warmoebis sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>rgis<br />

ganviTarebisa <strong>da</strong> ganxorcielebis perspeqtivis Sefaseba, Tumca aSkaraa, rom<br />

sazRvrispira vaWrobis perspeqtivebis nawilobrivi analizisTvisac ki saWiroa zemoT<br />

aRniSnuli aspeqtebis gaTvaliswineba. am nawilSi vecdebiT, SevafasoT bazari<br />

sami sxva<strong>da</strong>sxva mxri<strong>da</strong>n. pirveli, Cven SevafasebT ZiriTad erovnul tendenciebs<br />

saqonliT vaWrobaSi. am Sefasebis mizania, ga<strong>da</strong>vamowmoT, arsebobs Tu ara erovnul<br />

doneze informacia, romelic <strong>da</strong>gvexmareba gavigoT, Tu ratom aris aseTi mcire moculobis<br />

vaWroba sakvlev regionSi <strong>da</strong> arsebul tendenciebze <strong>da</strong>yrdnobiT SesaZlebelia<br />

Tu ara garkveuli monawileoba vaWrobis ganviTarebaSi. aqve un<strong>da</strong> aRvniSnoT,<br />

rom CvenTvis xelmisawvdomi informacia sakmaod SezRudulia.<br />

analizis meore nawilSi ganxilulia sasoflo-sameurneo seqtori <strong>da</strong> misi<br />

ganviTareba samcxe-javaxeTSi. radgan samcxe-javaxeTis 80% sasoflo-sameurneoa, 78<br />

am regionis ekonomikis <strong>kvleva</strong>, ZiriTa<strong>da</strong>d, <strong>da</strong>mokidebulia sasoflo-sameurneo<br />

seqtoris Seswavlaze. saqarTveloSi soflis meurneobis Sefasebisas <strong>da</strong> adgilobriv<br />

fermerebTan, movaWreebTan, politikosebTan Tu sxva profesionalebTan saubrisas,<br />

Cven gavixileT am regionSi soflis meurneobis SesaZleblobebi <strong>da</strong> perspeqtivebi.<br />

<strong>da</strong>vaskveniT, rom problemis analizi ze<strong>da</strong>pirulad msgavsia: yvela mxare aRniSnavs<br />

infrastruqturis problemas, teqnikur deficitsa <strong>da</strong> sainformacio vakuums, magram,<br />

miuxe<strong>da</strong>vad amisa, jer kidev ar arsebobs am problemebis ga<strong>da</strong>Wris saerTo pozicia.<br />

arsebuli problemebis pirobebSi fermerebs mudmivi mxar<strong>da</strong>Wera esaWiroebaT biznes<strong>da</strong>gegmarebis<br />

sferoSi. regionsa <strong>da</strong> mTlianad qveyanaSi kargad gaazrebuli soflis<br />

meurneobis ganviTarebis proeqtebi xorcieldeba saerTa<strong>Soris</strong>o <strong>da</strong>finansebiT.<br />

magram fermerebs ar ZaluZT proeqtebis gegmebis momzadeba <strong>da</strong> maTi ise wardgena,<br />

rom miiRon <strong>da</strong>finanseba.<br />

konkretulad sazRvrispira vaWrobis ganviTarebis Seswavlis mizniT, Cven gavecaniT<br />

sxva<strong>da</strong>sxva bazars <strong>da</strong> saerTa<strong>Soris</strong>o organizaciebis <strong>da</strong>interesebis sferoSi arsebul<br />

ganviTarebiT saqmianobebs. aRmoCn<strong>da</strong>, rom am saqmianobebis Zalian mcire nawilia<br />

orientirebuli sasazRvro vaWrobis ganviTarebaze. kvlevis proeqtis farglebSi<br />

rTuli Sesafasebelia sasazRvro vaWrobis ganviTarebis perspeqtivebi. kvlevis mizani<br />

iyo sazRvris qarTuli mxaris Seswavla, Tumca Cven, aseve, zoga<strong>da</strong>d gaviTvaliswineT<br />

Siraqis situaciac. saerTod, sasazRvro vaWrobis ganviTarebis gasaanalizeblad<br />

saWiroa sazRvris orive mxares arsebuli bazrebis gacnoba <strong>da</strong> Seswavla. radgan<br />

es ar warmoadgen<strong>da</strong> am kvlevis mizans, Cven mxolod garkveuli SemoTavazebebiT<br />

SemovifarglebiT.<br />

vaWroba <strong>saqarTvelosa</strong> <strong>da</strong> <strong>somxeTs</strong> <strong>Soris</strong><br />

4.1 cxrilSi SegviZlia vnaxoT saqarTvelo<strong>da</strong>n <strong>da</strong> saqarTveloSi saqonlis eqsport/<br />

importis monacemebi. saqarTvelo<strong>da</strong>n somxeTSi saqonlis eqsportis maCvenebeli<br />

somxeTi<strong>da</strong>n saqonlis importis maCvenebelTan Se<strong>da</strong>rebiT gacilebiT maRalia.<br />

78 saqarTvelos statistikis departamenti (ivlisi, 2007).<br />

41

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!