politikuri partiebis dafinansebis kvleva - CSOgeorgia
politikuri partiebis dafinansebis kvleva - CSOgeorgia
politikuri partiebis dafinansebis kvleva - CSOgeorgia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />
<strong>dafinansebis</strong> <strong>kvleva</strong><br />
1
angariSi momzadda fondis `Ria sazogadoeba - saqarTvelo" mxardaWeriT.<br />
avtorebis mier sainformacio masalaSi gamoTqmuli mosazreba ar<br />
gamoxatavs fondis `Ria sazogadoeba-saqarTvelos~ pozicias. Sesabamisad,<br />
fondi ar aris pasuxismgebeli masalis Sinaarsze.<br />
Tbilisi 2011<br />
2<br />
saerTaSoriso gamWvirvaloba - saqarTvelo<br />
Transparency International - Georgia
sarCevi<br />
nawili 1. <strong>partiebis</strong> yovelwliuri dafinanseba.................................... 7<br />
<strong>partiebis</strong> Semosavlebi ............................................................ 8<br />
saxelmwifo dafinanseba ........................................................................... 8<br />
sawevro Senatanebi .................................................................................. 11<br />
fizikur da iuridiul pirTa Semowirulebebi ............................ 12<br />
sxva tipis Semosavlebi .......................................................................... 14<br />
partiis xarjebi ...................................................................... 17<br />
daskvna ....................................................................................... 20<br />
nawili 2. saarCevno kampaniis dafinanseba ........................................... 22<br />
2008 wlis 5 ianvris saprezidento arCevnebi ................... 23<br />
saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi .................................... 23<br />
saarCevno kampaniis fondebis xarjebi ............................................. 26<br />
2008 wlis 21 maisis saparlamento arCevnebi ................... 28<br />
saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi .................................... 29<br />
saarCevno kampaniis fondebis xarjebi ............................................. 31<br />
2010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
arCevnebi ................................................................................... 34<br />
saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi .................................... 34<br />
2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis angariSebze<br />
ganxorcielebuli Semowirulebebi .................................................. 36<br />
A arfuladi Semowirulebebi ................................................................. 40<br />
saarCevno kampaniis fondebis xarjebi ............................................. 40<br />
Semomwirvel iuridiul pirTa monawileoba<br />
saxelmwifo SesyidvebSi ........................................................ 43<br />
daskvna ....................................................................................... 44<br />
nawili 3. saarCevno siebis monitoringi ............................................. 47<br />
monitoringisaTvis gamoyofili Tanxebis xarjvis<br />
finansuri angariSebi ............................................................. 48<br />
monitoringis geografia da meTodologia ...................... 53<br />
3
4<br />
monitoringis Sedegad aRmoCenili darRvevebi<br />
da maTze ceskos reagireba .................................................... 54<br />
daskvna ....................................................................................... 56<br />
nawili 4. rekomendaciebi ........................................................................ 58<br />
Sesavali .................................................................................... 58<br />
zedamxedvelobis meqanizmebi ............................................... 58<br />
specialuri damoukidebeli makontrolebeli organo ............. 58<br />
angariSgebis sistema ............................................................................... 60<br />
saarCevno kampaniis fondis gamWvirvaloba<br />
da angariSvaldebuleba .......................................................... 61<br />
partiis mier gadaricxuli Tanxebis gamWvirvaloba .................. 62<br />
angariSebis gamoqveynebis perioduloba ........................................ 62<br />
informaciis unifikacia......................................................................... 63<br />
Semowirulebebi ...................................................................... 63<br />
kanonmdeblobaSi winaaRmdegobis aRmofxvra ............................... 63<br />
Semowirulebebi biznesidan ................................................................. 64<br />
xarjebi ..................................................................................... 65<br />
xarjebis maqsimumis daweseba............................................................... 65
mimoxilva<br />
es <strong>kvleva</strong> <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> gamWvirvalobasTan da maT<br />
angariSvaldebulebasTan dakavSirebul sakiTxebs mimoixilavs. igi oTxi Tavisgan<br />
Sedgeba. esenia: 1. politikur partiaTa yovelwliuri saxelmwifo dafinanseba;<br />
2. saarCevno kampaniebis dafinanseba; 3. 2010 wlis adgilobrivi TviTmmar-<br />
Tvelobis arCevnebis dros amomrCevelTa siebis gadasamowmeblad <strong>partiebis</strong>Tvis<br />
biujetidan gamoyofili dafinanseba; 4. rekomendaciebi partiaTa <strong>dafinansebis</strong><br />
kuTxiT arsebuli problemebis mosagvareblad. rekomendaciebis nawili da daskvna<br />
aqvs aseve pirveli sami Tavidan TiToeuls. detaluri kvlevisTvis SeirCa<br />
is <strong>politikuri</strong> partiebi, romlebmac 2010 wlis 30 maisis arCevnebis Sedegad<br />
TbilisSi gadalaxes barieri da moipoves mandatebi, aseve blokebi, romelTa<br />
SemadgenlobaSi es partiebi Sediodnen 2008-2010 wlis arCevnebze,<br />
rogorc <strong>kvleva</strong>m cxadyo, saqarTveloSi partiaTa dafinansebasTan dakavSirebuli<br />
kanonmdebloba mniSvnelovan gaumjobesebas saWiroebs. dReisTvis ar arsebobs<br />
organo, romelsac <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> kanonTan Sesabamisobis srulyofili<br />
kontroli evaleba; ar aris dadgenili, Tu visi kompetenciaa <strong>partiebis</strong><br />
mier yovelwliurad gamoqveynebuli safinanso deklaraciebis Semowmeba; ar<br />
arsebobs partiaTa yovelwliuri finansuri angariSgebis erTiani forma; partiebs<br />
ar aqvT angariSgebisas pirveladi finansuri dokumentaciis wardgenis<br />
valdebuleba; ar aris gansazRvruli pasuxismgeblobis zomebi <strong>partiebis</strong> mier<br />
finansuri angariSebis arasrulad an xarvezebiT wardgenisaTvis da sxv.<br />
wliur angariSSi zogierTi partia xarjebs sul 4-5 kategoriad yofs. zogierTi<br />
partia ki xarjebis did nawils `sxva xarjebis~ grafaSi aerTianebs. es<br />
maCvenebeli xSirad mTliani xarjebis 70%-ia, zog SemTxvevaSi ki milion larsac<br />
aWarbebs. aseTi faqtebis gamo partiaTa xarjebis analizi mniSvnelovnad<br />
rTuldeba.<br />
xSirad garTulebuli da TiTqmis SeuZlebelia <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> saar-<br />
Cevno kampaniebis <strong>dafinansebis</strong> wyaroebis dadgenac. partiebi saarCevno kampaniebis<br />
fondebSi Tanxebs TavianTi partiuli fondebidan ricxaven. imis gamo,<br />
rom partiuli fondebis Sesaxeb informacia sajaro mxolod momdevno wlis<br />
dasawyisSi xdeba, saarCevno periodSi kampaniebis fondebis srulyofili gakontroleba<br />
SeuZlebelia. magaliTad, mmarTvelma partiam 2010 wlis 30 maisis adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis arCevnebis dros saarCevno kampaniis fondSi<br />
mTliani Semowirulebis 96%, 13,5 milion larze meti, sakuTari angariSidan<br />
gadaricxa. am Tanxis warmomavlobis dadgena 2011 wlis Tebervlamde ver moxerxda.<br />
5
saqarTvelos kanonmdebloba iuridiul pirs erTi <strong>politikuri</strong> gaerTianebis fondSi Semowirulebaze<br />
100 000-larian zRvars uwesebs. Semowirulebaze zeda zRvris dadgena msoflios sxvadasxva qveyanaSi<br />
gavrcelebuli praqtikaa. es imisTvis keTdeba, rom romelime bizneskompaniam konkretuli partiis<br />
gansakuTrebiT didi TanxiT dafinansebiT masze da, zogadad, qveynis politikaze gavlena ar moipovos.<br />
100 000-lariani zRvris arsebobis miuxedavad, saqarTveloSi aris SemTxvevebi, roca erTi da igive<br />
iuridiuli piri, Svilobili kompaniebis saSualebiT, erT partias 100 000 larze mets uricxavs.<br />
magaliTad, 2010 wels kompaniebma _ `Tegeta Traq end basma~, `Tegeta konstraqSen eqvifmenTma~, `Tegeta<br />
lojistikma~, `Tegeta motorsma~ da `Tegeta motors quTaisma~ _ `erTian nacionalur moZraobas~ jamSi<br />
500 000 lari Seswires. aRsaniSnavia, rom maTgan samis damfuZnebeli erTi da igive piri _ Temur koxoZea.<br />
is danarCeni ori kompaniis damfuZnebelTa Sorisac figurirebs.<br />
aris iseTi SemTxvevebic, rodesac sawarmos mier erTi wlis ganmavlobaSi <strong>politikuri</strong> partiis saarCevno<br />
kampaniis da partiul fondebSi gadaricxuli Tanxa 100 000 lars aRemateba. magaliTad, 2008 wels<br />
iuridiulma pirma ss `transmSenma~ `erTiani nacionaluri moZraobis~ saprezidento kandidatis _ mixeil<br />
saakaSvilis _ saarCevno kampaniis fonds 100 000 lari, xolo Tavad `erTian nacionalur moZraobas~ _<br />
75 000 lari Seswira.<br />
sainteresoa is tendenciac, rom mmarTveli partiis winasaarCevno kampaniis dafinanseba minimum 7-jer<br />
(2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebi) da maqsimum 26-jer (2008 wlis saprezidento<br />
arCevnebi) aRemateba yvela sxva saarCevno subieqtis dafinansebaTa jams. ramdenime gamonaklisis garda,<br />
opoziciuri partiebi dafinansebas mxolod fizikuri pirebisgan iReben. bizneskompaniebi ki mxolod<br />
mmarTveli partiisa da misi kandidatebis saarCevno kampaniebs afinanseben. ase moxda 2008 wlis 5 ianvris<br />
saprezidento da yvela Semdgom arCevnebze.<br />
rac Seexeba 2010 wels winasaarCevnod amomrCevelTa siebis gadamowmebaSi <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> CarTvas,<br />
es iniciativa drois simciris, arasakmarisi dagegmvis, susti koordinaciisa da sxva mizezebis gamo naklebad<br />
efeqtiani aRmoCnda. amomrCevelTa siis srulyofisTvis aucilebelia, rom is mudmivad xelmisawvdomi<br />
iyos rogorc <strong>partiebis</strong>Tvis, ise sxva dainteresebuli organizaciebisa da pirebisTvis, raTa maT<br />
nebismier dros SeZlon siis gadamowmeba da, saWiroebis SemTxvevaSi, masSi cvlilebis Setanis moTxovna.<br />
mniSvnelovania isic, rom siis SedgenisTvis pasuxismgebel saxelisuflebo uwyebebs Soris ukeTesi<br />
koordinacia iyos.<br />
6<br />
<strong>kvleva</strong> ZiriTadad 2010 wlis noembris CaTvliT moZiebul informacias eyrdnoba, Tumca<br />
<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> 2010 wlis saxelmwifo <strong>dafinansebis</strong> angariSebi mxolod 2011 wlis<br />
TebervalSi gaxda xelmisawvdomi da garkveuli informacia amis Semdeg daemata <strong>kvleva</strong>s.
nawili I<br />
<strong>partiebis</strong> yovelwliuri dafinanseba<br />
(2007-2009 wlebis monacemebze dayrdnobiT)<br />
partiaTa Semosavlebi regulirdeba `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanoniT. kerZod, partiis qonebas qmnis:<br />
a) kanoniT dadgenil SemTxvevebSi _ saxelmwifos mier gamoyofili Tanxebi;<br />
b) sawevro Senatanebi;<br />
g) fizikur da iuridiul pirTa Semowirulebebi;<br />
d) partiis simbolikis damzadebiTa da gavrcelebiT, partiis mier leqciebis,<br />
gamofenebisa da sxva msgavsi RonisZiebebis mowyobiT, agreTve sawesdebo miznebidan<br />
gamomdinare sagamomcemlo da sxva saqmianobidan miRebuli Tanxebi,<br />
romlebic ar cvlis partiis, rogorc arasamewarmeo iuridiuli piris, xasiaTs;<br />
e) sajaro RonisZiebebis meSveobiT miRebuli Semowirulebebi. 1<br />
2010 wlis 1 ianvris mdgomareobiT saqarTveloSi ToTxmeti <strong>politikuri</strong> partia<br />
iRebda yovelwliur saxelmwifo dafinansebas. 2 `saerTaSoriso gamWvirvaloba<br />
_ saqarTvelom~ Seiswavla im <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> wliuri Semosavlebi 2007-2009<br />
wlebSi da detaluri xarjTaRricxva, romelTac 2010 wlis 30 maisis adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis arCevnebSi miiRes monawileoba da moipoves mandatebi<br />
TbilisSi damoukideblad an saarCevno blokSi gaerTianebis gziT, raTa gamoevlina:<br />
1. ra odenobis Tanxebis mozidva SeZles partiebma arCevnebis dros da arCevnebs<br />
Soris periodSi;<br />
2. ra warmomavlobis iyo es Tanxebi;<br />
3. rogor daixarja aRniSnuli Tanxebi;<br />
4. ramdenad kanonieri iyo am Tanxebis mozidva da xarjva.<br />
2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi mandatebi moipoves Semdegma<br />
politikurma gaerTianebebma:<br />
1. axali memarjveneebi (bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~);<br />
2. erTiani nacionaluri moZraoba _ gamarjvebuli saqarTvelosTvis;<br />
1 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis (1997 wlis 31 oqtomberi,<br />
#1028-Is; gamoqveynebulia: parlamentis uwyebani, #45, 21.11.1997, gv. 76) 25-e muxlis 1-li punqti.<br />
2 es analizi eyrdnoba 2010 wlis 1 ianvramde arsebul monacems, radgan 2010 wlis adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis arCevnebis Sedegebis mixedviT dafinansebuli partiebi finansur angariSebs 2011 wlis<br />
TebervalSi waradgenen. 2010 wlis <strong>dafinansebis</strong> Sesaxeb informacia ixileT aqve, qveTavSi `2010 wels<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianebebis angariSebze ganxorcielebuli Semowirulebebi~ da danarTis ##2-15<br />
diagramebSi.<br />
7
3. saqarTvelos konservatiuli partia (bloki `erovnuli sabWo~);<br />
4. Cven TviTon (bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian- demokratiuli moZraoba~);<br />
5. giorgi TargamaZe _ qristian-demokratebi (bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristiandemokratiuli<br />
moZraoba~);<br />
6. qristian-demokratiuli saxalxo partia (bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian-demokratiuli<br />
moZraoba~);<br />
7. mrewveloba gadaarCens saqarTvelos;<br />
8. saqarTvelos respublikuri partia (bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~);<br />
9. saqarTvelos gza (bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~);<br />
10.xalxis partia (bloki `erovnuli sabWo~).<br />
8<br />
<strong>partiebis</strong> Semosavlebi<br />
miuxedavad imisa, rom saqarTvelos kanonmdeblobiT partiebs xuTi sxvadasxva wyarodan SeuZliaT<br />
<strong>dafinansebis</strong> miReba, rogorc `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ mier Catarebulma analizma<br />
aCvena, realurad isini mxolod sami tipis dafinansebiT _ saxelmwifos mier gamoyofili TanxebiT,<br />
sawevro SenatanebiT da fizikur da iuridiul pirTa SemowirulebebiT _ sargebloben.<br />
saxelmwifo dafinanseba<br />
rogorc aRiniSna, `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis<br />
Tanaxmad, partiis qonebis nawilia saxelmwifosgan miRebuli dafinanseba. saqarTvelos saxelmwifo biujetidan<br />
yovelwliurad gamoiyofa Tanxa <strong>partiebis</strong> saqmianobis finansuri mxardaWerisa da jansaRi,<br />
konkurentunariani <strong>politikuri</strong> sistemis Camoyalibebis xelSewyobis mizniT. 3 am TanxiT <strong>partiebis</strong><br />
dafinanseba xorcieldeba ori gziT: 1) Tanxis pirdapir <strong>partiebis</strong>Tvis gadacemiT 4 da 2) Tanxis sajaro<br />
samarTlis iuridiuli pirisTvis _ `saarCevno sistemebis ganviTarebis, reformebisa da swavlebis centrisTvis~<br />
(Semdgom _ `fondi~) gadaricxviT, ris Semdegac is partiebze nawildeba. 5 fondis mizania <strong>partiebis</strong>a<br />
da arasamTavrobo seqtoris ganviTarebisa da jansaRi, konkurentunariani <strong>politikuri</strong> sistemis<br />
Camoyalibebis xelSewyoba. 6<br />
saqarTvelos saxelmwifo biujetidan pirdapir partiebze gasanawileblad gamoyofil Tanxas iRebs is<br />
partia, romelmac ukanasknel saparlamento arCevnebSi gadalaxa 4%-iani barieri an ukanasknel adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis saerTo arCevnebSi _ 3%-iani barieri. 7 partiis mier misaRebi sabiujeto<br />
dafinanseba gaiangariSeba formuliT, romlis Tanaxmadac, sabazo dafinansebas (erTi da imave odenobis<br />
Tanxa, romelsac iRebs nebismieri partia, romelic gadalaxavs Sesabamis bariers) emateba damatebiTi<br />
dafinanseba parlamentSi mopovebuli mandatebisa da arCevnebSi miRebuli xmebis Sesabamisad. 8<br />
sabazo <strong>dafinansebis</strong> odenoba weliwadSi aris 150 000 lari. 9 Tu saarCevno subieqti (partia/saarCevno<br />
bloki) ukanasknel saparlamento arCevnebSi gadalaxavs 8%-ian bariers an ukanasknel adgilobrivi<br />
3 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 291 muxlis 1-li punqti.<br />
4 saqarTvelos saxelmwifo biujetidan pirdapir partiebs gadaecemaT `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
organuli kanoniT dadgenili formuliT (detalurad ix. me-8 sqolio) gamoangariSebuli Tanxa.<br />
5 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 291 muxlis me-2 punqti.<br />
6 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis 1-li punqti.<br />
7 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-2 punqti.<br />
8 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-4 punqtis mixedviT, es formulaa:<br />
Z=B+(M*600*12)+(L*100*12)+(V*1,5)+(W*1), sadac Z aris partiis mier misaRebi sabiujeto <strong>dafinansebis</strong> odenoba; B – sabazo <strong>dafinansebis</strong><br />
odenoba; M – proporciuli sistemiT arCeuli 30 da 30-mde parlamentis wevrTa raodenoba; L – proporciuli sistemiT arCeuli 30<br />
wevris zemoT parlamentis wevrTa raodenoba; V – 200 000 amomrCevlamde miRebuli xmebis odenoba; W – 200 000 amomrCevlis zemoT<br />
miRebuli xmebis odenoba.<br />
9 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-5 punqti.
TviTmmarTvelobis saerTo arCevnebSi _ 6%-ian bariers, sabazo <strong>dafinansebis</strong> odenoba weliwadSi iqneba<br />
300 000 lari. 10<br />
vinaidan saarCevno blokis mier miRebuli xmebi masSi Semaval partiebze Tanabrad nawildeba, aseve<br />
Tanabrad nawildeba sabazo dafinanseba.<br />
2007-2009 wlebSi saxelmwifo biujetidan dafinanseba sul ToTxmetma politikurma partiam miiRo.<br />
detaluri informaciisTvis aqve ixileT cxrili #1. 11<br />
cxrili #1. <strong>partiebis</strong> mier saxelmwifosgan 2007_2009 wlebSi miRebuli dafinanseba<br />
# saarCevno subieqti12 miRebuli dafinanseba miRebuli dafinanseba miRebuli dafinanseba<br />
larebSi (2007) larebSi (2008) larebSi (2009)<br />
1 axali memarjveneebi 171 633.00 170 674.56 79 407.48<br />
2 Tavisufleba 160 890.00 145 082.91 80 607.48<br />
3 Salva naTelaSvili _<br />
saqarTvelos leiboristuli<br />
partia 209 519.00 352 524.25 391 338.00<br />
4 erTiani nacionaluri<br />
moZraoba _ gamarjvebuli<br />
saqarTvelosTvis 1 592 521.00 1 853 685.24 1 827 185.52<br />
5 saqarTvelos<br />
konservatiuli partia 117 492.00 284 748.54 248 748.00<br />
6 qarTuli dasi _ 84 201.72 86 607.48<br />
7 Cven TviTon _ 91 161.72 93 807.48<br />
8 giorgi TargamaZe _<br />
qristian-demokratebi _ 573 651.00 573 651.00<br />
9 mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos 171 074.00 290 347.56 239 947.56<br />
10 saqarTvelos<br />
respublikuri partia 117 492.00 284 748.42 248 748.00<br />
11 erovnuli forumi _ 14 434.58 79 407.48<br />
12 moZraoba erTiani<br />
saqarTvelosTvis _ 14 434.58 79 407.48<br />
13 saqarTvelos gza _ _ 93 842.06<br />
14 xalxis partia _ 16 834.58 79 407.48<br />
sul 2 540 621.00 4 176 529.66 4 202 112.50<br />
* wyaro: saqarTvelos centraluri saarCevno komisiidan miRebuli (SemdgomSi _ cesko) informacia<br />
10 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-6 punqti.<br />
11 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagrama #1. saxelmwifo biujetidan partiaTa pirdapiri <strong>dafinansebis</strong> ganawileba, 2009 weli.<br />
12 yviTeli Seferilobis fanjaraSi aRniSnulia is <strong>politikuri</strong> gaerTianebebi, romelTac 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
arCevnebSi miiRes monawileoba da moipoves mandatebi Sesabamis organoebSi damoukideblad an saarCevno blokSi gaerTianebis gziT.<br />
9
partia yoveli wlis 1 Tebervlamde romelime beWdviT organoSi aqveynebs gasuli wlis safinanso deklaracias<br />
auditis daskvnasTan erTad. 13 finansuri auditis ganxorcielebis mizniT partia uflebamosilia<br />
mimarTos saqarTveloSi moqmed nebismier damoukidebel auditors. 14<br />
safinanso deklaraciaSi aisaxeba partiis wliuri Semosavali (Semosavlis wyaro da sxv.) da xarji (konkretuli<br />
klasifikaciiT _ arCevnebze, sxvadasxva RonisZiebis dafinansebaze, Sromis anazRaurebaze, mivlinebaze<br />
gaweuli da sxva xarjebi), aseve qonebrivi mdgomareobis angariSi (kuTvnili Senoba-nagebobebi,<br />
avtosatransporto saSualebebi, maTi Rirebuleba, sabanko dawesebulebebSi ricxuli Tanxebis odenoba<br />
da sxv.). 15<br />
partia safinanso deklaraciis gamoqveynebidan 10 dRis vadaSi saqarTvelos centralur saarCevno komisias<br />
da, Tavisi iuridiuli misamarTis Sesabamisad, adgilobriv sagadasaxado organos warudgens gamoqveynebuli<br />
deklaraciisa da auditis daskvnis aslebs. 16 Tu partia droulad ar gamoaqveynebs safinanso<br />
deklaracias, igi kargavs pirdapiri saxelmwifo <strong>dafinansebis</strong> miRebis uflebas momdevno erTi wlis<br />
ganmavlobaSi. 17<br />
rogorc aRiniSna, sabiujeto <strong>dafinansebis</strong> garda, saqarTvelos saxelmwifo biujetidan yovelwliurad<br />
gadairicxeba Tanxa fondSi. 18 fondSi saqarTvelos saxelmwifo biujetidan gadasaricxi Tanxa partiebze<br />
pirdapir gasanawilebeli Tanxis naxevaria. 19<br />
fondSi saqarTvelos saxelmwifo biujetidan gadaricxuli Tanxis 50% partiebze nawildeba, xolo 50%<br />
arasamTavrobo organizaciebisTvisaa gankuTvnili. 20 fondidan <strong>partiebis</strong>Tvis gamoyofili Tanxa nawildeba<br />
maT mier misaRebi sabazo <strong>dafinansebis</strong> proporciulad. 21 saparlamento arCevnebSi 4%-dan 8%-mde da<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi 3%-dan 6%-mde xmebis mopovebis SemTxvevaSi partiebi Tanabar<br />
dafinansebas iReben. saparlamento arCevnebSi 8%-ze meti da adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi<br />
6%-ze meti xmebis miRebis SemTxvevaSi <strong>dafinansebis</strong> Tanxa ufro metia, Tumca isic fiqsirebulia da<br />
miRebuli xmebis proporciulad ar icvleba.<br />
fondidan Tanxa mxolod kvlevebis, swavlebis, konferenciebis, mivlinebebisa da regionuli proeqtebis<br />
<strong>dafinansebis</strong> mizniT gaicema. 22 aqve ixileT cxrili #2.<br />
13 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e muxlis 1-li punqti.<br />
14 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 33-e muxlis me- 2 punqti.<br />
15 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e muxlis 1-li punqti.<br />
16 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e muxlis me-4 punqti.<br />
17 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 34-e muxli.<br />
18 <strong>partiebis</strong> ganviTarebisa da konkurentunariani <strong>politikuri</strong> sistemis Camoyalibebis xelSesawyobad 2008 wlis 30 dekembris sakanonmdeblo<br />
cvlilebiT saqarTvelos organul kanonSi `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ Seiqmna `reformebisa da ganviTarebis fondi~.<br />
2009 wlis 28 dekembers amave kanonSi Setanili cvlilebiT Seiqmna `reformebisa da ganviTarebis fondis~ samarTalmemkvidre – sajaro<br />
samarTlis iuridiuli piri `saarCevno sistemebis ganviTarebis, reformebisa da swavlebis centri~. Sesabamisad, partiebi damatebiT<br />
dafinansebas 2009 wlidan iReben.<br />
19 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me- 4 punqti.<br />
20 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me-7 punqti.<br />
21 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me-8 punqti.<br />
22 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me-9 punqti.<br />
10
cxrili #2. fondis mier 2009 wels dafinansebuli partiebi 23<br />
# saarCevno subieqti miRebuli dafinanseba larebSi<br />
1 axali memarjveneebi 23 786.80<br />
2 Tavisufleba 23 786.80<br />
3 Salva naTelaSvili _ saqarTvelos lieboristuli partia 107 040.64<br />
4 erTiani nacionaluri moZraoba _ gamarjvebuli saqarTvelosTvis 214 081.28<br />
5 saqarTvelos konservatiuli partia 107 040.64<br />
6 qarTuli dasi 23 786.80<br />
7 Cven TviTon 23 786.80<br />
8 giorgi TargamaZe _ qristian-demokratebi 214 081.28<br />
9 mrewveloba gadaarCens saqarTvelos 107 040.64<br />
10 saqarTvelos respublikuri partia 107 040.64<br />
11 erovnuli forumi 23 786.80<br />
12 moZraoba erTiani saqarTvelosTvis 23 786.80<br />
13 saqarTvelos gza 23 786.80<br />
14 xalxis partia 23 786.80<br />
sul 1 046 619.52<br />
* wyaro: fondisagan miRebuli informacia<br />
partiam yovelwliurad unda warudginos fonds angariSi miRebuli Tanxis miznobrivad gamoyenebis Sesaxeb.<br />
Tu partia angariSs ar waradgens kanoniT dadgenili wesiT an Tanxas ar gamoiyenebs kanoniT dadgenili<br />
miznebisaTvis, mas Seuwydeba fondidan misaRebi dafinanseba momdevno erTi wlis ganmavlobaSi. 24<br />
sawevro Senatanebi<br />
zemoT aRiniSna, rom, saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, partiis qonebis nawilia sawevro Senatanebi.<br />
finansur angariSebSi isini mxolod ramdenime partias _ `axal memarjveneebs~, saqarTvelos respublikur<br />
partias da `saqarTvelos gzas~ _ aqvs miTiTebuli. am gziT miRebuli Tanxa umetes SemTxvevaSi partiis<br />
wliuri Semosavlis mcire nawils _ 5-10%-s _ Seadgens. gamonaklisia `axali memarjveneebis~ 2008 da 2009<br />
wlebis Semosavlebi, roca sawevro Senatanebma partiis mTliani <strong>dafinansebis</strong> Sesabamisad 46% da 60%<br />
Seadgina. aqve ixileT cxrili #3. 25<br />
cxrili #3. <strong>partiebis</strong> mier 2007_2009 wlebSi miRebuli sawevro Senatanebi<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi<br />
larebSi (2007) larebSi (2008) larebSi (2009)<br />
axali memarjveneebi 10 411.00 79 312.58 155 120.00<br />
saqarTvelos respublikuri partia 10 383.00 4 324.00 1 210.00<br />
saqarTvelos gza ar arsebobda 1 112.00 1 221.70<br />
*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />
23 2008 wlis saparlamento arCevnebSi `gaerTianebuli opoziciis~ saxeliT monawileobda 9 <strong>politikuri</strong> gaerTianeba, romelTac fondidan<br />
gamoyofili dafinanseba (214 081.28 lari) Tanabrad gaunawildaT. Semdgom erT-erTi – saqarTvelos respublikuri partia – gavida<br />
koaliciidan da damoukideblad miiRo dafinanseba.<br />
24 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me-11 punqti.<br />
25 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT aqve diagrama #3: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi sawevro Senatanebis saxiT 2007-2009 ww.<br />
11
12<br />
fizikur da iuridiul pirTa Semowirulebebi<br />
fizikuri da iuridiuli pirebisgan Semowirulebebis miReba partiebs kanoniT gaTvaliswinebuli wesiT<br />
da SezRudvebiT SeuZliaT. kerZod, partiis mier miRebuli finansuri da materialuri Semowirulebebis<br />
moculoba weliwadSi ar unda aRematebodes:<br />
a) TiToeuli fizikuri pirisagan _ 30 000 lars;<br />
b) TiToeuli iuridiuli pirisagan _ 100 000 lars. 26<br />
akrZalulia finansuri da materialuri Semowirulebebis miReba:<br />
a) sxva qveynis fizikuri da iuridiuli pirebisagan, saerTaSoriso organizaciebisa da moZraobebisagan,<br />
leqciebis, seminarebisa da sxva msgavsi sajaro RonisZiebebis mowyobis garda;<br />
b) saxelmwifo organos, sajaro samarTlis iuridiuli piris, saxelmwifo organizaciisa da im sawarmosagan,<br />
romelSic saxelmwifo wili aRemateba 10%-s, garda kanoniT dadgenili SemTxvevebisa;<br />
g) arasamewarmeo iuridiuli pirisagan da religiuri organizaciisagan, leqciebis, seminarebisa da sxva<br />
msgavsi sajaro RonisZiebebis mowyobis garda;<br />
d) moqalaqeobis armqone pirisagan;<br />
e) anonimuri formiT. 27<br />
Semowirulebis Semtani iuridiuli piri valdebulia, miuTiTos sakuTari saxelwodeba da iuridiuli<br />
misamarTi, xolo fizikurma pirma unda miuTiTos saxeli, gvari, misamarTi, saqarTvelos moqalaqis piradobis<br />
mowmobis (saqarTvelos moqalaqis pasportis) da piradi nomrebi. 28 am monacemebis miTiTebis<br />
gareSe Setanili fuladi saxsrebi iTvleba anonimurad. anonimuri Semowirulebebi <strong>politikuri</strong> gaer-<br />
Tianebis safinanso saqmianobaze pasuxismgebeli Tanamdebobis piris mier dauyovnebliv unda gadairicxos<br />
saqarTvelos saxelmwifo biujetSi. 29<br />
2007_2009 wlebSi <strong>partiebis</strong> mier fizikuri da iuridiuli pirebisgan miRebul SemowirulebebTan<br />
dakavSirebuli detaluri informaciisTvis aqve ixileT cxrilebi #4-7.<br />
cxrili #4. 30 <strong>partiebis</strong> mier 2007_2009 wlebSi miRebuli Semowirulebebi<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi<br />
larebSi (2007) larebSi (2008) larebSi (2009)<br />
axali memarjveneebi _ _ _<br />
erTiani nacionaluri moZraoba 9 155 269.00 12 479 332.00 _<br />
saqarTvelos konservatiuli partia _ 1 663.00 17 345.00<br />
Cven TviTon _ _ _<br />
qristian-demokratiuli moZraoba _ 58 821.00 38 778.00<br />
mrewveloba gadaarCens saqarTvelos _ _ _<br />
saqarTvelos respublikuri partia 85 727.00 650.00 _<br />
saqarTvelos gza _ 11 450.00 _<br />
xalxis partia _ 14 760.00 _<br />
*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />
26 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 27-e muxlis 1-li punqti.<br />
27 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis 1-li punqti. anonimuri Semowirulebis<br />
ganxorcielebis akrZalva ZalaSia 2007 wlis 1 oqtombridan.<br />
28 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis me-2 punqti.<br />
29 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis me-3 punqti.<br />
30 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT aqve diagrama #4: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi Semowirulebebis saxiT 2007-2009ww.
2007 wels Semowirulebebi Semosavlis mTavari wyaro iyo `erTiani nacionaluri moZraobisTvis~, romelsac<br />
am gziT 9 milion larze meti aqvs miRebuli. imave wels kidev erTma politikurma gaerTianebam _<br />
saqarTvelos respublikurma partiam _ miiRo Semowirulebebi daaxloebiT 86 aTasi laris odenobiT,<br />
rac 106.7-jer naklebia `erTiani nacionaluri moZraobis~ Semosavalze. TiTqmis aseTive suraTia 2008<br />
wels. 2009 (arasaarCevno) wels mmarTvel partias Semowiruleba saerTod ar miuRia, saqarTvelos konservatiuli<br />
partiisa da `qristian-demokratiuli moZraobis~ mier miRebuli Semowirulebebi ki sakmaod<br />
mcirea.<br />
2007-2009 wlebSi iuridiul pirTa mier ganxorcielebuli Semowirulebebis umravlesoba fuladi iyo 31 ,<br />
fizikuri pirebi ki ufro xSirad arafulad Semowirulebebs axorcielebdnen. `saerTaSoriso gamWvirvaloba<br />
_ saqarTvelo~ Seecada gaerkvia am Semowirulebebis warmomavloba, kerZod, ukavSirdeboda Tu<br />
ara maTi ganxorcieleba partiis wevrobas, da sTxova Sesabamis partiebs, mieTiTebinaT, SemomwirvelTagan<br />
ramdeni iyo partiis wevri. 32 aqve ixileT cxrilebi ##5-7.<br />
cxrili #5. <strong>partiebis</strong> mier 2007 wels miRebuli Semowirulebebi 33<br />
<strong>politikuri</strong> fizikuri fizikuri m. S., partiis m. S., partiis iuridiuli pirebis iuridiuli<br />
gaerTianeba pirebis pirebisgan wevrebis wevrebisgan raodenoba pirebisgan<br />
raodenoba miRebuli raodenoba miRebuli Tanxa miRebuli Tanxa<br />
Tanxa (larebSi) (larebSi)<br />
(larebSi)<br />
erTiani<br />
nacionaluri organizacias ar miawoda<br />
moZraoba<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
23 279 597.00 informacia 240 8 875 802.00<br />
34<br />
partia 40 85 727.00 6 36 100.00 0 _<br />
*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />
cxrili #6. <strong>partiebis</strong> mier 2008 wels miRebuli Semowirulebebi<br />
<strong>politikuri</strong> fizikuri fizikuri m. S., partiis m. S., partiis iuridiuli pirebis iuridiuli<br />
gaerTianeba pirebis pirebisgan wevrebis wevrebisgan raodenoba pirebisgan<br />
raodenoba miRebuli raodenoba miRebuli Tanxa miRebuli Tanxa<br />
Tanxa (larebSi) (larebSi)<br />
(larebSi)<br />
erTiani<br />
nacionaluri organizacias ar miawoda<br />
moZraoba 52 693 000.00 informacia 454 11 606 322.00<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia _35 1 663.00 _ 1 663.00 0 _<br />
31 2007 wels 240 iuridiuli pirisgan mxolod orma ganaxorciela `erTiani nacionaluri moZraobis~ angariSze arafuladi Semowiruleba<br />
163 997 laris odenobiT. 2008 da 2009 wlebSi aseTi Semowiruleba iuridiul pirTagan saerTod ar yofila.<br />
32 miuxedavad imisa, rom `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelom~ politikur gaerTianebebs ganumarta informaciis moTxovnis mizani,<br />
`erTianma nacionalurma moZraobam~ mis gacemaze uari ganacxada im motiviT, rom informaciis miwodeba ar iyo savaldebulo saarCevno<br />
kanonmdeblobiT. sxva partiebma organizacias srulyofilad miawodes informacia partiuli kuTvnilebis Sesaxeb.<br />
33 monacemebi pirdapir amoRebulia ceskodan miRebuli angariSidan, Tumca jamuri Tanxa zogierT SemTxvevaSi ar emTxveva angariSSi<br />
<strong>partiebis</strong> mier miTiTebul jamur Tanxas, ZiriTadad garkveuli teqnikuri xarvezebis gamo. Cven aq moviyvaneT angariSSi mocemuli Tanxebi,<br />
jamuri Tanxis miTiTebisagan ki Tavi SevikaveT.<br />
34 fuladi Semowiruleba: 1 (6 700 lari); arafuladi Semowiruleba: 38 (sul 72 327 lari). aseve iyo 1 anonimuri Semowiruleba 10 000<br />
laris odenobiT. aRniSnuli Semowiruleba partiis angariSze 2007 wlis 1 oqtombramde ganxorcielda, rodesac jer kidev nebadarTuli<br />
iyo anonimuri Semowirulebis miReba.<br />
35 aRniSnuli monacemi ar iyo asaxuli konservatiuli partiis angariSSi, amitom zusti informacia Semomwirvelebis Sesaxeb ar mogvepoveba.<br />
partiis warmomadgenlebis ganmartebiT, es Tanxa TxuTmeti piris Semowirulia.<br />
13
14<br />
qristiandemokratiuli<br />
moZraoba 36 5 58 821.00 3 50 000.00 0 _<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia 1 650.00 0 _ 0 _<br />
saqarTvelos gza 6 11 450.00 3 6 000.00 0 _<br />
xalxis partia 7 14 760.00 7 14 760.00 0 _<br />
*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />
cxrili #7. <strong>partiebis</strong> mier 2009 wels miRebuli Semowirulebebi<br />
<strong>politikuri</strong> fizikuri fizikuri m. S., partiis m. S., partiis iuridiuli pirebis iuridiuli<br />
gaerTianeba pirebis pirebisgan wevrebis wevrebisgan raodenoba pirebisgan<br />
raodenoba miRebuli raodenoba miRebuli Tanxa miRebuli Tanxa<br />
Tanxa (larebSi) (larebSi)<br />
(larebSi)<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia _ 37 17 345.00 _ 17 345.00 0 _<br />
qristiandemokratiuli<br />
moZraoba 9 38 778.00 2 5 400.00 _<br />
*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />
2007 wels Semowirulebebi orive partiis SemTxvevaSi noember-dekemberSi _ 2008 wlis 5 ianvris saprezidento<br />
arCevnebis wina periodSi _ ganxorcielda, 2008 (saarCevno) wels ramdenime Semowirulebaa<br />
ganxorcielebuli, 2009 (arasaarCevno) wels ki Semowirulebebi mxolod orma politikurma gaerTianebam<br />
miiRo. 2007 da 2008 wlebSi Semowirulebebi TiTqmis mTlianad <strong>partiebis</strong> an saTanado blokis saarCevno<br />
kampaniis fondebSi gadairicxa (rogorc partiis mier ganxorcielebuli Semowirulebebi) da Sesabamis<br />
saarCevno kampaniebs moxmarda. 2009 wlis SemosavlebiT ki partiebma zogadi tipis xarjebi gaswies (SromiTi<br />
anazRaurebebi, warmomadgenlobiTi xarjebi da a.S.).<br />
2007-2009 wlebSi iuridiuli pirebisgan Semowirulebebi erTma partiam _ `erTianma nacionalurma<br />
moZraobam~ _ miiRo. sxva <strong>partiebis</strong> SemTxvevaSi Semomwirvelebi mxolod fizikuri pirebi iyvnen.<br />
sxva tipis Semosavlebi<br />
rogorc aRiniSna, `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis Tanaxmad,<br />
partiis qonebas Seadgens partiis simbolikis damzadebiTa da gavrcelebiT, partiis mier leqciebis,<br />
gamofenebisa da sxva msgavsi RonisZiebebis mowyobiT, agreTve sawesdebo miznebidan gamomdinare<br />
sagamomcemlo da sxva saqmianobidan miRebuli Tanxebi, romlebic ar cvlis partiis, rogorc arasamewarmeo<br />
36 `qristian-demokratiul moZraobas~ partiisa da saarCevno kampaniis fondis Semowirulebebi gaerTianebuli hqondaT. kerZod,<br />
SemomwirvelebSi maT miTiTebuli hqondaT is pirebic, vinc saarCevno kampaniis fondSi ganaxorciela Semowiruleba. Cven gamovyaviT<br />
saarCevno kampaniis damfinanseblebi da mxolod partiis angariSze gamoyofili Semowirulebebi moviyvaneT aq. meti TvalsaCinoebisaTvis<br />
ix. danarTis diagrama #6. qristian demokratiuli partiis Semosavlebi 2007-2009ww. da ixileT veb-gverdze: `qristian-demokratiuli<br />
moZraoba (wliuri dafinanseba 2008w. – fizikuri pirebis Semowirulebebi)~.<br />
37 aRniSnuli monacemi ar iyo asaxuli konservatiuli partiis angariSSi, amitom zusti informacia Semomwirvelebis Sesaxeb ar mogvepoveba.<br />
partiis warmomadgenlebis ganmartebiT, es Tanxa oTxi piris Semowirulia.
iuridiuli piris, xasiaTs. aseve dasaSvebia sajaro RonisZiebebis meSveobiT miRebuli Semowirulebebi.<br />
aseT Semowirulebebze ar vrceldeba kanonis moTxovnebi fizikuri Tu iuridiuli piris Sesaxeb<br />
monacemebis miTiTebis Taobaze, Tumca maTi odenoba ar unda aRematebodes 30 000 lars weliwadSi 38 .<br />
finansuri angariSebidan Cans, rom aRniSnuli gzebiT Semosavali arc erT partias ar miuRia. maTi<br />
ganmartebiT, amas ori ZiriTadi mizezi aqvs: (1) erTi mxriv, aseTi saqmianoba ufro met xarjs iwvevs,<br />
vidre Semosavals; (2) meore mxriv, is risks Seicavs, radgan SesaZlebelia garkveuli provokaciis<br />
arseboba. 39 <strong>partiebis</strong> gancxadebiT, SeiZleba sajaro RonisZiebebze maT ver moaxerxon Semowirulebis<br />
zeda zRvris kontroli da kanoni daarRvion. kanoniT dadgenili wesis darRvevis SemTxvevaSi ki<br />
pasuxismgebloba sakmaod mZimea. 40<br />
TvalsaCinoebisTvis aqve (#1-4 diagramebze) ixileT Semosavlebis ZiriTadi tipebi kategoriebis mixedviT.<br />
41<br />
aTasi lari<br />
2000<br />
1800<br />
1600<br />
1400<br />
1200<br />
1000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
0<br />
diagrama #1: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi saxelmwifo biujetidan 2007-2009 ww 42 .<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
enm konservatiuli<br />
partia<br />
Cven TviTon qdm mgs respublikuri<br />
partia<br />
38 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis me-4 punqti.<br />
39 avtoris interviuebi saqarTvelos konservatiuli da respublikuri <strong>partiebis</strong> warmomadgenlebTan.<br />
2007 2008 2009<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #1. <strong>partiebis</strong> mier saxelmwifosgan 2007_2009 ww. miRebuli<br />
dafinanseba<br />
40 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 28-e muxlis Tanaxmad, kanonis darRveviT miRebuli<br />
finansuri da materialuri Semowirulebebi partiam erTi Tvis vadaSi unda gadasces saxelmwifo xazinas. am moTxovnis Seusruleblobis<br />
SemTxvevaSi es Semowirulebebi iZulebiT gadairicxeba saxelmwifo biujetSi. amasTanave, Tu am Semowirulebebis saerTo Rirebuleba<br />
weliwadSi: a) 2 000-dan 15 000 laramdea, partias moexsneba saxelmwifo dafinanseba 1 wlis ganmavlobaSi; b) 15 000-dan 50 000-mdea,<br />
partias moexsneba saxelmwifo dafinanseba 2 wlis ganmavlobaSi; g) 50 000 larze metia, partias moexsneba saxelmwifo dafinanseba 4 wlis<br />
ganmavlobaSi. im <strong>partiebis</strong> mimarT, romlebsac ara aqvT saxelmwifo <strong>dafinansebis</strong> ufleba, es sanqciebi amoqmeddeba am uflebis miRebis<br />
Semdeg.<br />
41 partiaTa Semosavlebis Sesaxeb damatebiTi informaciisTvis ixileT danarTis diagramebi ##2_10. sxvadasxva partiis Semosavlebi.<br />
42 diagramebze mocemuli abreviaturebi: `enm~ _ `erTiani nacionaluri moZraoba~, `qdm~ _ `qritian-demokratiuli moZraoba~, `mgs~ _<br />
`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~.<br />
15
aTasi lari<br />
16<br />
250<br />
200<br />
100<br />
50<br />
0<br />
diagrama #2: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi ganviTarebisa da reformebis fondidan 2009 w.<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
enm konservatiuli<br />
partia<br />
Cven TviTon qdm mgs respublikuri<br />
partia<br />
* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #2. fondis mier 2009 wels dafinansebuli partiebi<br />
aTasi lari<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
diagrama #3: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi sawevro Senatanebis saxiT 2007-2009 ww.<br />
79<br />
155<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
enm konservatiuli<br />
partia<br />
Cven TviTon qdm mgs respublikuri<br />
partia<br />
2009<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
2007 2008 2009<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #3. <strong>partiebis</strong> mier 2007_2009 wlebSi miRebuli sawevro<br />
Senatanebi.
aTasi lari<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
diagrama #4: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi Semowirulebebis saxiT 2007-2009 ww.<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #4. <strong>partiebis</strong> mier 2007_2009 ww. miRebuli<br />
Semowirulebebi.<br />
<strong>partiebis</strong> xarjebi<br />
9155<br />
12479<br />
enm konservatiuli<br />
partia<br />
partiaTa xarjebis analizi ufro rTulia, radgan xarjTaRricxvisa da finansuri angariSis wardgenis<br />
erTgvarovani forma ar arsebobs da partiebi xarjebis erTmaneTisagan gansxvavebul kategoriebs gamoyofen.<br />
partiaTa warmomadgenlebis TqmiT 43 , isini ZiriTadad buRaltruli aRricxvis gavrcelebul formebs<br />
iyeneben. amis miuxedavad, zogierTi partiis xarjTaRricxva detaluria, zogierTisa ki _ ufro zogadi.<br />
umetes SemTxvevaSi, xarjebi Semdeg ZiriTad kategoriebad aris dayofili:<br />
1. Sromis anazRaureba;<br />
2. mivlinebebi;<br />
3. ofisis xarjebi (m. S., qira/ijara);<br />
4. gadasaxadebi biujetSi;<br />
5. saarCevno kampaniis xarjebi;<br />
6. momsaxurebis xarjebi.<br />
Cven TviTon qdm mgs respublikuri<br />
partia<br />
2007 2008 2009<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
zogierTi partia damatebiT gamoyofs sxva tipis xarjebs: komunaluri gadasaxadebi, aqtivebis SeZenis<br />
xarjebi; sakomunikacio xarjebi; sakancelario xarjebi; satransporto xarjebi; warmomadgenlobiTi<br />
xarjebi da sxv.<br />
yvelaze detalur xarjTaRricxvas `erTiani nacionaluri moZraoba~, saqarTvelos respublikuri partia<br />
da `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ akeTeben. `axali memarjveneebi~, saqarTvelos konservatiuli<br />
partia da `saqarTvelos gza~ sul 4-5 tipis xarjs gamoyofen da danarCens `sxva xarjebSi~ aTavseben.<br />
kanonis Tanaxmad fondisgan miRebul miznobriv dafinansebas, romelic konferenciebisTvis, treningebisTvis,<br />
saarCevno kvlevebisa da mivlinebebisTvis aris gankuTvnili, partiebi ZiriTadad mivlinebebisTvis<br />
xarjaven, radgan, maTi gancxadebiT, kvlevebis gansaxorcieleblad es Tanxa Zalian mcirea.<br />
43 avtoris interviu `saqarTvelos gzis~, saqarTvelos respublikuri da konservatiuli <strong>partiebis</strong> warmomadgenlebTan.<br />
17
espublikuri partiis warmomadgenlis TqmiT, 2010 wels blokSi `aliansi saqarTvelosaTvis~ Semavalma<br />
partiebma fondisgan miRebuli Tanxebi gaaerTianes da kvlevebi blokis meSveobiT Caatares 44 .<br />
`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelo~ Seecada <strong>partiebis</strong> xarjTaRricxva xarjebis zemoT<br />
CamoTvlili kategoriebis mixedviT erTian formatSi moeqcia. TvalsaCinoebisTvis aqve ixileT cxrilebi<br />
##8-10. 45<br />
18<br />
cxrili #8. <strong>partiebis</strong> xarjebi 2007_2009 wlebSi (nawili 1)<br />
<strong>politikuri</strong> Sromis anazRaureba Sromis anazRaureba Sromis anazRaureba mivlinebebi mivlinebebi mivlinebebi<br />
gaerTianeba (2007) (2008) (2009) (2007) (2008) (2009)<br />
axali<br />
memarjveneebi 10 200.00 9 900.00 5 560.00 0.00 0.00 0.00<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba 34 400.00 300 352.00 469 300.00 0.00 3 950.00 0.00<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia 4 750.00 27 287.50 60 669.00 55 260.00 119 760.00 215 192.00<br />
Cven ar ar<br />
TviTon arsebobda 28 232.25 48 966.84 arsebobda 9 603.00 1 511.00<br />
qristiandemokratiuli<br />
ar ar<br />
moZraoba arsebobda 84 400.00 578 266.00 arsebobda 2 181.00 0.00<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos 6 883.20 46 583.75 60 350.00 30 049.13 46 384.23 43 525.70<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia 45 741.00 49 535.00 57 812.00 495.00 0.00 0.00<br />
saqarTvelos ar ar<br />
gza arsebobda 0.00 14 660.00 arsebobda 0.00 18 496.65<br />
xalxis ar ar<br />
partia arsebobda 5 493.00 6 840.00 arsebobda 0.00 0.00<br />
*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />
44 avtoris interviu `saqarTvelos respublikuri partiis~ finansur menejerTan, gigla agulaSvilTan.<br />
45 damatebiTi TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##11-15 <strong>partiebis</strong> mier gaweuli sxvadasxva xarji.
cxrili #9. <strong>partiebis</strong> xarjebi 2007-2009 wlebSi (nawili 2)<br />
<strong>politikuri</strong> ofisis xarjebi 46 ofisis xarjebi ofisis xarjebi gadasaxadebi gadasaxadebi gadasaxadebi<br />
gaerTianeba (2007) (2008) (2009) biujetSi (2007) biujetSi (2008) biujetSi (2009)<br />
axali<br />
memarjveneebi 171 647.00 255 040.47 239 897.98 2 040.00 0.00 0.00<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba 385 381.00 403 294.00 1 053 379.00 6 880.00 538 769.00 270 464.00<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia 14 192.35 26 476.50 41 970.00 3 341.08 7 108.00 13 920.75<br />
Cven ar ar<br />
TviTon arsebobda 12 201.73 60 542.25 arsebobda 0.00 0.00<br />
qristiandemokratiuli<br />
ar ar<br />
moZraoba arsebobda 358 480.00 76 649.20 arsebobda 0.00 0.00<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos 114 990.02 86 786.67 79 795.56 2 514.00 12 011.41 7 682.50<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia 86 595.00 165 495.00 241 272.00 3 590.00 17 058.00 21 419.00<br />
saqarTvelos ar ar<br />
gza arsebobda 8 836.74 21 754.00 arsebobda 0.00 3 590.00<br />
xalxis ar ar<br />
partia arsebobda 20 782.50 28 170.00 arsebobda 1 373.25 0.00<br />
*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />
cxrili #10. <strong>partiebis</strong> xarjebi 2007-2009 wlebSi (nawili 3)<br />
<strong>politikuri</strong> momsaxurebis momsaxurebis momsaxurebis saarCevno saarCevno sxva sxva sxva<br />
gaerTianeba xarjebi 47 xarjebi xarjebi kampaniis kampaniis xarjebi 48 xarjebi xarjebi<br />
(2007) (2008) (2009) xarjebi (2007) xarjebi (2008) (2007) (2008) (2009)<br />
axali<br />
memarjveneebi 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 23 786.80<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba 534 196.00 2 996 845.00 914 856.00 32 186 257.00 21 318 865.00 443 077.00 856 137.00 36 440.00<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia 0.00 0.00 356.72 0.00 0.00 28 695.08 124 409.16 39 839.22<br />
46 ofisis xarjebi moicavs Semdeg xarjebs: ofisis qiris/ijaris, sakancelario nivTebis SeZenis, saremonto samuSaoebis, transportis,<br />
komunikaciis da sxv.<br />
47 momsaxurebis xarjebi moicavs Semdeg xarjebs: saadvokato momsaxurebis, auditoruli momsaxurebis, arasaarCevno sareklamo momsaxurebis,<br />
sabanko momsaxurebis.<br />
48 `sxva xarjebi~ moicavs <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis mier miTiTebul `sxva xarjebs~, aseve: fondis miznobriv xarjebs (calke gamoyofili<br />
hqondaT `axal memarjveneebs~, `qristian-demokratiul moZraobas~, xalxis partias, saqarTvelos konservatiul da respublikur partiebs),<br />
daxmarebebis, saxelSekrulebo valdebulebebis da sxva araklasificirebul xarjebs.<br />
19
20<br />
Cven ar ar ar<br />
TviTon arsebobda 0.00 0.00 arsebobda 0.00 arsebobda 4 026.40 240.14<br />
qristiandemokratiuli<br />
ar ar ar<br />
moZraoba arsebobda 0.00 0.00 arsebobda 693 717.00 arsebobda 63 869.00 181 995.95<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos 3 661.97 31 116.45 2 563.09 13 614.73 35 500.00 8 950.00 25 538.92 24 260.90<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia 11 783.00 6 148.00 10 045.00 11 093.00 10 000.00 5 221.00 3 440.00 98 484.00<br />
saqarTvelos ar ar ar<br />
gza arsebobda 3 105.00 0.00 arsebobda 0.00 arsebobda 267.50 48 975.28<br />
xalxis ar ar ar<br />
partia arsebobda 0.00 0.00 arsebobda 0.00 arsebobda 4 135.39 47 722.08<br />
*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />
daskvna<br />
<strong>partiebis</strong> yovelwliuri finansuri angariSebis analizis Sedegad gamoikveTa ramdenime problema, kerZod:<br />
ü ar arsebobs xarjTaRricxvis erTiani forma, rac angariSebis araerTgvarovnebas iwvevs da analizs<br />
arTulebs. zogierTi partia ZiriTad xarjebs sul 4-5 kategoriaSi aerTianebs, zogierTis angariSi<br />
ki SedarebiT detaluria _ masSi 10-15 tipis xarjia gamoyofili, riTac ufro srulyofili suraTi<br />
iqmneba.<br />
ü ar arsebobs <strong>partiebis</strong> yovelwliuri finansuri angariSebis monitoringze pasuxismgebeli organo.<br />
ceskos mxolod informaciis Tavmoyra evaleba da makontroleblis funqcia ar aqvs. amitom is uamravi<br />
xarvezi da araTanamimdevruloba, romlebic finansuri angariSebis analizisas ikveTeba, saTanado<br />
reagirebis gareSe rCeba.<br />
ü partiis Semosavlis ZiriTadi nawili saarCevno kampanias xmardeba. Sesabamisad, partiis mudmiv angariSze<br />
winasaarCevnod ufro meti Tanxa Sedis, vidre arasaarCevno periodSi. amis naTeli magaliTia<br />
`erTiani nacionaluri moZraobis~ Semosavlebi. kerZod, man Semowirulebebis udidesi nawili 2007<br />
wlis bolos (2008 wlis 5 ianvris saprezidento arCevnebis winasaarCevno periodSi) da 2008 wels (5<br />
ianvris saprezidento da 21 maisis saparlamento arCevnebis winasaarCevno periodebSi) miiRo, 2009<br />
(arasaarCevno) wels ki aseTi Semosavali saerTod ar hqonia. aRniSnuli Tanxa winasaarCevnod saarCevno<br />
kampaniis fondSi iricxeba da warmomavlobis kontrolis gareSe ganikargeba. amasTanave, partiis Semowirulebis<br />
zeda zRvari ar aris dadgenili. SesaZlebelia, rom erTi da imave Semomwirvelma Seitanos<br />
gansazRvrul limitze meti Semowiruleba partiis mudmiv angariSze da saarCevno kampaniis fondSi 49 .<br />
ü winaaRmdegobrivia sajaro RonisZiebebis meSveobiT Semowirulebis miRebis sakiTxi. es ufleba TiTqmis<br />
arc erT partias ar gamouyenebia. zogierTi mas safrTxis Semcvelad miiCnevs, radgan sajaro RonisZiebaze<br />
SesaZlebelia anonimuri Semowirulebis miReba. fizikuri pirebi, gansakuTrebiT opoziciuri<br />
partiis SemTxvevaSi, Semowirulebis swored anonimurad ganxorcielebas amjobineben. ase rom,<br />
Tanxis miRebis kontroli garTulebulia. amasTanave, sajaro RonisZiebebis meSveobiT miRebuli<br />
Semowirulebebis odenoba erTi wlis ganmavlobaSi 30 000 lars ar unda aRematebodes. SesaZlebelia,<br />
provokaciis mizniT sajaro RonisZiebebze am zRvarze meti Tanxa iqnes Sewiruli, rac partias iZule-<br />
49 magaliTad, 2008 wels erT-erTma iuridiulma pirma – ss `transmSenma~ (iuridiuli misamarTi: doliZis q. #2) `erTiani nacionaluri<br />
moZraobis~ saprezidento kandidatis – mixeil saakaSvilis saarCevno kampaniis fonds Seswira 100 000 lari (11 ianvars, aRniSnuli fondis<br />
daxurvamde), imave wlis 10 marts ki am politikur gaerTianebas Seswira 75 000 lari. jamSi, erTi wlis ganmavlobaSi erTi iuridiuli<br />
pirisgan erTi saarCevno subieqtisTvis Sewirulma Tanxam Seadgina 175 000 lari – kanoniT gansazRvrul maqsimumze meti.
uls gaxdis, igi biujetSi gadaricxos. aqedan gamomdinare, sajaro RonisZiebebis meSveobiT Semowirulebis<br />
miRebis sakiTxi kargavs relevantobas. swored amitom aRniSnuli ufleba TiTqmis ar gamoyenebula.<br />
am problemebis gadasaWrelad, erTi mxriv, unda dadgindes finansuri angariSgebis erTiani, srulyofili<br />
forma, romelic SeZlebisdagvarad detalurad asaxavs Semosavlebisa da xarjebis tipologias; meore<br />
mxriv, saqarTvelos kanonmdeblobiT unda ganisazRvros <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> zedamxedvelobasa da<br />
monitoringze pasuxismgebeli organo, romelic maTi finansuri saqmianobis srul kontrols ganaxorcielebs.<br />
21
nawili 2<br />
saarCevno kampaniis dafinanseba<br />
2008-2010 wlebSi saqarTveloSi sami arCevnebi Catarda: 2008 wlis 5 ianvris<br />
saprezidento, 2008 wlis 21 maisis saparlamento da 2010 wlis 30 maisis adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis 50 arCevnebi. qvemoT ganxilulia am arCevnebis dros saarCevno<br />
kampaniebis <strong>dafinansebis</strong> sakiTxebi _ arsebuli kanonmdebloba da praqtika.<br />
saarCevno kanonmdeblobis Tanaxmad, saarCevno kampaniis fondi 51 aris saarCevno<br />
subieqtis 52 fuladi saxsrebisa da usasyidlod miRebuli saqonlis da momsaxurebis<br />
(sabazro fasebiT) erToblioba. am fondSi iricxeba nebismieri Semosavali,<br />
romlis mozidvasac SeZlebs saarCevno subieqti winasaarCevno kampaniis<br />
periodSi. 53 saarCevno kampaniis fondis angariSze Caricxuli fuladi saxsrebi<br />
da usasyidlod miRebuli saqoneli da momsaxureba iTvleba saarCevno kampaniis<br />
fondSi saarCevno Semowirulebad. 54<br />
saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ adgens SezRudvas,<br />
romlis Sesabamisadac, saarCevno kampaniis fondSi miRebuli finansuri da<br />
materialuri Semowirulebebi ar unda aRematebodes: fizikuri pirisagan (maT Soris,<br />
individualuri mewarmisagan) 30 000 lars, xolo iuridiuli pirisagan _ 100 000<br />
lars. es SezRudva ar vrceldeba partiis mier sakuTar saarCevno kampaniis fondSi<br />
ganxorcielebul Semowirulebebze. 55 kodeqsi krZalavs fondSi Semowirulebebis<br />
miRebas: sxva saxelmwifosagan, sxva saxelmwifos iuridiuli an fizikuri pirisagan,<br />
moqalaqeobis armqone pirisagan, saerTaSoriso organizaciisa da moZraobisagan,<br />
arasamewarmeo iuridiuli pirisagan, religiuri organizaciisagan, iseTi samewarmeo<br />
iuridiuli pirisagan, romelSic aris saxelmwifo wili. 56<br />
arCevnebis dasrulebis Semdeg saarCevno subieqti ceskos warudgens saarCevno<br />
kampaniis fondis angariSs, romelic moicavs: auditorul daskvnas, informacias<br />
Semowirulebebis Sesaxeb, zogad da detalur xarjTaRricxvas. am angariSis wardgena<br />
xdeba ceskos mier damtkicebuli formiT. 57<br />
50 am arCevnebis sruli dasaxelebaa `2010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
warmomadgenlobiTi organos _ sakrebulos, saqarTvelos dedaqalaqis _ q. Tbilisis merisa da<br />
saqarTvelos parlamentis Sualeduri arCevnebi~.<br />
51 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ (2001 wlis 2 agvisto, #1047-rs;<br />
gamoqveynebulia: saqarTvelos sakanonmdeblo macne, #25, 22.08.2001, mux. 107), 46-e muxlis 1-li<br />
nawili.<br />
52 sajaro xelisuflebis warmomadgenlobiTi organos wevrobis an Tanamdebobis kandidati, Sesabamisi<br />
saarCevno komisiis mier registrirebuli partia, saarCevno bloki an amomrCevelTa sainiciativo jgufi<br />
(saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, me-3 muxlis `T~ qvepunqti).<br />
53 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 46-e muxlis me-7 nawilebi.<br />
54 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 47-e muxlis 1-li nawili.<br />
55 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 47-e muxlis 31 da 33 nawilebi.<br />
56 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 47-e muxlis me-5 nawili.<br />
22
ceskosTan arCevnebis daniSvnidan 5 dRis vadaSi iqmneba sazogadoebis warmomadgenlebiT, iuristebiTa<br />
da licenzirebuli auditorebiT dakompleqtebuli finansuri monitoringis jgufi, romelic amowmebs<br />
ceskoSi wardgenil angariSebs da amzadebs Sesabamis daskvnebs. 58<br />
2008 wlis 5 ianvris saprezidento arCevnebi<br />
2008 wels saprezidento arCevnebSi monawileobda 7 saarCevno subieqti:<br />
1. arkadi patarkaciSvili (sainiciativo jgufi);<br />
2. giorgi maisaSvili (`giorgi maisaSvili~);<br />
3. daviT gamyreliZe (`axali memarjveneebi _ axlebi~);<br />
4. irina sariSvili-Wanturia (sainiciativo jgufi);<br />
5. levan gaCeCilaZe (`Tavisufleba~); 59<br />
6. mixeil saakaSvili (`erTiani nacionaluri moZraoba~);<br />
7. Salva naTelaSvili (`saqarTvelos leiboristuli partia~).<br />
es angariSi mxolod im saarCevno subieqtebis <strong>dafinansebis</strong> sakiTxebs mimoixilavs, romelTa warmdgenma<br />
partiebmac mogvianebiT, 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi, mandatebi moipoves<br />
TbilisSi. es subieqtebi arian: daviT gamyreliZe, levan gaCeCilaZe, mixeil saakaSvili.<br />
saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi<br />
saprezidento arCevnebisTvis iuridiul pirTagan Semowirulebebi, ZiriTadad, mmarTvelma partiam<br />
miiRo. 60 mixeil saakaSvilis saarCevno fonds TiTqmis orjer meti fizikuri piri hyavda Semomwirveli,<br />
vidre danarCeni ori kandidatisas erTad. daviT gamyreliZis SemTxvevaSi Semomwirvel fizikur pirTa<br />
3/4 partiis wevri iyo, danarCenebi ki _ gareSe pirebi. ixileT cxrili #11.<br />
cxrili #11. SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis 61<br />
subieqti fizikuri pirebi m. S. partiis wevrebi62 iuridiuli<br />
pirebi<br />
partia jami<br />
daviT gamyreliZe 20 15 0 1 21<br />
levan gaCeCilaZe63 28 364 2 2 32<br />
mixeil saakaSvili65 108 ar aris xelmisawvdomi66 13867 1 247<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
57 saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis 2003 wlis 4 oqtombris #58/2003 gankarguleba.<br />
ix. http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=62&info_id=6220. xarjTaRricxvis formis nimuSi ixileT danarTis cxrilSi #1<br />
ceskos mier dadgenili forma saarCevno xarjebisaTvis.<br />
58 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 48-e muxlis 10 1 nawili.<br />
59 oficialurad levan gaCeCilaZis saarCevno kampaniis fonds gankargavda partia `Tavisufleba~. Tumca gaCeCilaZis warmdgen blokSi<br />
aliansis saxiT Sediodnen `respublikuri partia~, `saqarTvelos gza~, `konservatiuli partia~ da sxva opoziciuri gaerTianebebi.<br />
60 iuridiuli pirebis SemowirulebebTan mimarTebiT analogiuri suraTia aq arganxiluli subieqtebis SemTxvevaSi.<br />
61 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##16_17 Semowirulebebisa da SemomwirvelTa raodenoba saprezidento arCevnebze.<br />
62 Semomwirveli fizikuri pirebis raodenobaSi Sedis partiis wevrebi. iuridiuli pirebidan ki gamoyofilia _ partia/partiebi.<br />
63 levan gaCeCilaZis fondis angariSSi Semomwirvelebad 10 iuridiuli piri iyo miTiTebuli, Tumca maTgan 8 satelevizio da<br />
radiomauwyeblebi iyvnen, romelTac subieqtisaTvis saarCevno kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli ufaso reklama ganaTavses. kanoni am<br />
informaciis miTiTebas ar moiTxovs. Sesabamisad, is cxrilidanac amoRebulia.<br />
64 SesaZloa, levan gaCeCilaZis damfinansebel fizikur pirebs Soris ufro meti partiis wevria, vidre aq aris miTiTebuli. Cven ver<br />
SevZeliT partiuli siebis miReba yvela im partiisgan, romlebic levan gaCeCilaZis kandidatad warmdgen blokSi iyo gaerTianebuli.<br />
65 fizikuri pirebi aseve moicavs individualur mewarmeebs (individualurma mewarmeebma Semowiruleba mxolod mixeil saakaSvilis<br />
saarCevno kampaniis fondSi ganaxorcieles, sul 10-ma aseTma subieqtma Seswira mas sxvadasxva odenobis Tanxa).<br />
66 `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ TiToeuli <strong>politikuri</strong> Zalisagan gamoiTxova informacia imis Sesaxeb, Tu Semomwirvel<br />
fizikur pirTagan, romlebi iyvnen partiis wevrebi. mis gacemaze uari ganacxada `erTianma nacionalurma moZraobam~, im motiviT, rom<br />
informaciis miwodeba ar iyo savaldebulo saarCevno kanonmdeblobiT da mas informaciis gacemis valdebuleba ar hqonda dakisrebuli.<br />
sxva partiebs uari ar ganucxadebiaT aRniSnuli informaciis gacemaze.<br />
67 138 iuridiuli piridan 41 (romelTac jamSi kandidats Seswires 2 979 215 lari), 2010 wlis mdgomareobiT, msxvili gadamxdelia. sagadasaxado<br />
kanonmdeblobis Tanaxmad, msxvili gadamxdeli aris iuridiuli piri, romelic akmayofilebs Semdeg kriteriumebs: `a) gadasaxadis gadamxdelis<br />
wliuri brunvis moculoba (aRemateba 3 mln. lars); b) gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado valdebulebis odenoba (aranakleb 150<br />
aTasi lari); g) aqcizis gadamxdelTaTvis gadamxdelis wliuri brunvis moculoba (aRemateba 1.5 mln. lars); d) aqcizis gadamxdelTaTvis<br />
sagadasaxado valdebulebis odenoba (aranakleb 100 aTasi lari). `sajaro samarTlis iuridiuli piris – Semosavlebis samsaxuris debulebis<br />
damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris 2010 wlis 31 martis #248 brZanebiT damtkicebuli debulebis me-20 muxlis me-2<br />
punqti (2010 wlis 31 dekembramde mdgomareobiT).<br />
23
ori opoziciuri kandidatis mier miRebul SemowirulebaTa saerTo Tanxa 1 milion larze naklebia,<br />
mixeil saakaSvilis mier miRebuli Semowirulebebisa ki _ daaxloebiT 23 milioni lari (maT Soris, 12,7<br />
milioni lari _ pirdapir saarCevno kampaniis fondSi, xolo 10,3 milioni lari _ `erTiani nacionaluri<br />
moZraobis~ angariSidan). ixileT cxrili #12.<br />
24<br />
cxrili #12. Semowirulebebis odenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />
2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis<br />
subieqti fizikuri pirebi m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />
wevrebi68 daviT<br />
pirebi<br />
gamyreliZe<br />
levan<br />
145 000.00 127 000.00 _ 7 500.00 152 500.00<br />
gaCeCilaZe69 630 390.00 80 000.00 93 350.00 13 593.00 737 333.00<br />
mixeil ar aris<br />
saakaSvili 2 792 362.53 xelmisawvdomi70 9 895 800.00 10 297 955.82 22 986 118.35<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
mmarTveli partiis angariSidan gadaricxuli Tanxis 89% partiam winasaarCevno periodSi Semowirulebebis<br />
saxiT miiRo da Semdeg Tavisi saxeliT gadaricxa mixeil saakaSvilis saarCevno kampaniis fondSi. Tu<br />
gadavxedavT partiis 2007-2008 wlebis Semomwirvelebs (vinaidan arCevnebi 2008 wlis ianvarSi iyo,<br />
fondi 2007 wlis oqtomberSi gaixsna da 2008 wlis 25 ianvars daixura), vnaxavT, rom 240 iuridiuli<br />
piridan 239-ma Semowirulebebi swored winasaarCevno periodSi ganaxorciela. maTi saerTo Tanxaa 8<br />
647 837 lari _ partiis mier 2007 wels iuridiul pirTagan miRebuli Semowirulebebis 94%. amdenad,<br />
mixeil saakaSvili winasaarCevno periodSi realurad 377-ma iuridiulma pirma daafinansa.<br />
yvela (23-ma) fizikurma pirma aseve winasaarCevno periodSi ganaxorciela partiis angariSze 279 597 laris<br />
odenobis Semowirulebebi.<br />
saarCevno kampaniis fondSi partiis mier ganxorcielebuli Semowirulebebis kontroli garTulebulia,<br />
radgan SemomwirvelTa identificireba mas Semdeg xdeba SesaZlebeli, rac partia wliur finansur<br />
angariSs amzadebs da ceskoSi waradgens. es angariSi momdevno wlis ianvris bolomde unda iqnes wardgenili,<br />
saarCevno kampaniis fondis Sesaxeb informacia ki arCevnebis dasrulebidan mokle xanSi xdeba<br />
sajaro.<br />
sainteresoa is faqti, rom ramdenime saarCevno subieqtis saarCevno kampaniis fondebSi Semowirulebebi<br />
arCevnebis Semdegac ganxorcielda (ixileT cxrili #13). partiaTa ganmartebiT, 71 es xdeba fondis mier<br />
aRebuli valdebulebebis dasafaravad, 72 romelTaTvisac fondSi sakmarisi Tanxebi ar rCeba. opoziciuri<br />
<strong>partiebis</strong> gancxadebiT, aseT Semowirulebebs ZiriTadad Tavad es partiebi an maTi wevrebi axorcieleben.<br />
arCevnebis Semdeg ganxorcielebuli Semowirulebebis gansakuTrebiT didi moculobiT mmarTveli partia<br />
gamoirCeva. 138 Semomwirveli iuridiuli piridan 83-ma (60%-ze metma) Semowiruleba arCevnebis Semdeg,<br />
68 ix. sqolio 62.<br />
69 saarCevno angariSis Tanaxmad, levan gaCeCilaZis fondis Semosavali daaxloebiT 6,860 mln lars Seadgenda, Tumca aqedan 6,123 mln lari<br />
kanoniT gaTvaliswinebuli ufaso reklamis safasuri iyo.<br />
70 ix. sqolio 66.<br />
71 avtoris interviuebi blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~ generalur mdivanTan, zurab abaSiZesTan, respublikuri partiis<br />
warmomadgenelTan, gigla agulaSvilTan, da <strong>politikuri</strong> gaerTianebis ‘moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ warmomadgenelTan.<br />
72 opoziciuri <strong>partiebis</strong> warmomadgenelTa ganmartebiT, xSirad partiebs zedmetad optimisturi gaTvlebis gamo meti Semowirulebis<br />
miRebis imedi aqvT da winaswar xarjaven imaze mets, vidre realuri Semowirulebebia (sareklamo dakveTebis, bilbordebis gamoyenebis<br />
davalianebebi da sxv.).
saarCevno kampaniis fondis daxurvamde ramdenime dRiT adre ganaxorciela. 73 Tanxobrivad aseTma<br />
Semowirulebebma iuridiul pirTagan miRebuli mTliani Tanxis TiTqmis 65% Seadgina.<br />
cxrili #13. Semomwirvelebi 2008 wlis saprezidento arCevnebis Semdeg<br />
subieqti fizikuri pirebi m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />
wevrebi74 daviT<br />
pirebi<br />
gamyreliZe<br />
levan<br />
0 0 0 0 0<br />
gaCeCilaZe 4 0 0 0 4<br />
mixeil ar aris<br />
saakaSvili 37 xelmisawvdomi75 83 0 121<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
mTlianobaSi, arCevnebis Semdeg fizikuri da iuridiuli pirebisgan miRebuli Semowirulebebi procentulad<br />
Seadgenda: levan gaCeCilaZis SemTxvevaSi _ 14%-s, xolo mixeil saakaSvilis _ 33%-s. ixileT<br />
cxrili #14.<br />
cxrili #14. 2008 wlis saprezidento arCevnebis Semdeg ganxorcielebuli Semowirulebebis<br />
odenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />
subieqti fizikuri pirebi m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />
wevrebi76 daviT<br />
pirebi<br />
gamyreliZe<br />
levan<br />
_ _ _ _ _<br />
gaCeCilaZe 101 990.00 _ _ _ 101 990.00<br />
mixeil ar aris<br />
saakaSvili 1 248 800.00 xelmisawvdomi77 6 479 975.00 _ 7 728 775.00<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
saarCevno kampaniis fondis angariSSi unda aRiweros, ra tipis Semowiruleba miiRo saarCevno subieqtma<br />
_ fuladi Tu arafuladi. zogierTi partia detalurad uTiTebs Semowirulebis saxes (saofise farTobis<br />
qiravnoba da sxv.), Tumca umravles SemTxvevaSi mieTiTeba mxolod `fuladi~ an `arafuladi~. magaliTad,<br />
levan gaCeCilaZis saarCevno kampaniis fondis angariSSi miTiTebuli iyo: `saofise farTi~, `saofise<br />
momsaxureba~, `sxvadasxva momsaxureba~, sxva kandidatebs ki mxolod `arafuladi~ hqondaT miTiTebuli.<br />
partiaTa Semowirulebebi ZiriTadad fuladi iyo. daviT gamyreliZes arafuladi Semowiruleba saerTod<br />
ar miuRia. levan gaCeCilaZes miRebuli aqvs 9 aseTi Semowiruleba, romlebic mTliani Semowirulebebis<br />
mxolod 2%-ia. mixeil saakaSvilma ki sul 4 arafuladi Semowiruleba miiRo _ mTliani Semowirulebebis<br />
15%. ixileT cxrilebi ##15-16.<br />
73 mmarTvelma partiam es Semowirulebebi 9-11 ianvars miiRo. saarCevno kampaniis fondis angariSebis wardgenis bolo vada 13 ianvari iyo.<br />
saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 48-e muxlis me-6 punqtis Tanaxmad, saarCevno subieqtebma, romlebic<br />
winaswari monacemebiT xmebis am kanoniT dadgenil raodenobas miiReben, kenWisyris dRidan ara ugvianes 8 dRisa saarCevno komisias<br />
arCevnebisaTvis gamoyenebuli saxsrebis angariSebi unda warudginon. angariSebSi miTiTebuli unda iyos saarCevno kampaniis fondSi<br />
Caricxuli fuladi saxsrebis wyaro da mas unda axldes auditoruli daskvna.<br />
74 ix. sqolio 62.<br />
75 ix. sqolio 66.<br />
76 ix. sqolio 62.<br />
77 ix. sqolio 66.<br />
25
26<br />
cxrili #15. 2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis fuladi da<br />
arafuladi Semowirulebebis ganmaxorcieleblebi 78<br />
subieqti fuladi arafuladi fuladi arafuladi jami<br />
(fizikuri pirebi) (fizikuri pirebi) (iuridiuli pirebi) (iuridiuli pirebi)<br />
daviT<br />
gamyreliZe<br />
levan<br />
200 1 021<br />
gaCeCilaZe<br />
mixeil<br />
22 6 1 3 32<br />
saakaSvili 108 0 136 4 248<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
cxrili #16. 2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis ganxorcielebul fulad da<br />
arafulad SemowirulebaTa odenobebi<br />
subieqti fuladi arafuladi fuladi arafuladi jami<br />
(fizikuri pirebi) (fizikuri pirebi) (iuridiuli pirebi) (iuridiuli pirebi)<br />
daviT<br />
gamyreliZe 145 000.00 _ 7 500.00 _ 152 500.00<br />
levan<br />
gaCeCilaZe 627 990.00 2 400.00 93 200.00 13 743.00 737 733.00<br />
mixeil<br />
saakaSvili 2 792 362.53 _ 16 689 685.93 3 504 069.89 22 986 118.35<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
saarCevno kampaniis fondebis xarjebi<br />
saarCevno kampaniis fondis angariSi ceskos mier dadgenili formis mixedviT xorcieldeba. 79 saarCevno<br />
subieqtebs xarjvis gansxvavebuli prioritetebi aRmoaCndaT (ixileT cxrilebi ##17-18). 80<br />
mixeil saakaSvilma xarjebis 50%-ze meti satelevizio reklamaze gaswia. opoziciurma kandidatebma sareklamo<br />
rgolebis gansaTavseblad ZiriTadad kanoniT gaTvaliswinebuli ufaso sareklamo dro gamoiyenes.<br />
amitom maTi sareklamo xarjebi TiTqmis nulis toli iyo. xarjebis udidesi nawili am kandidatebma<br />
partiis wevrebisa da aqtivistebis Sromis anazRaurebasa da beWduri saagitacio masalebis damzadebaze<br />
gaswies.<br />
78 am cxrilis mixedviT SemomwirvelTa raodenoba, SesaZloa, realurze meti iyos, radgan zogierT fizikur/iuridiul pirs an partias<br />
SeiZleba orive tipis Semowiruleba hqondes ganxorcielebuli da isini ganmeordes cxrilSi (Tumca umravles SemTxvevaSi partia aseT<br />
Semowirulebas axorcielebs _ magaliTad, Tanxas gadaricxavs da Tan Tavis ofiss dauTmobs. ofisis daTmoba arafuladi Semowirulebaa).<br />
79 xarjTaRricxvis formis nimuSi ixileT danarTis cxrilSi #1. ceskos mier dadgenili forma saarCevno xarjebisaTvis.<br />
80 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagrama #18 saarCevno fondebis xarjebi 2008 wlis saprezidento arCevnebze.
cxrili #17. 2008 wlis saprezidento arCevnebis saarCevno kampaniis<br />
fondebis xarjebi (nawili 1)<br />
<strong>politikuri</strong> Sromis sareklamo reklama presaSi masobrivi<br />
gaerTianeba anazRaureba rgolebi da bilbordebi RonisZiebebi<br />
daviT<br />
(m. S. damzadeba) (m. S. damzadeba)<br />
gamyreliZe<br />
levan<br />
0.00 14 852.00 10 000.00 13 212.94<br />
gaCeCilaZe<br />
mixeil<br />
300 071.00 292 586.00 0.00 0.00<br />
saakaSvili 967 533.00 12 469 530.00 2 322 552.00 3 601 174.00<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
cxrili #18. 2008 wlis saprezidento arCevnebis saarCevno kampaniis<br />
fondebis xarjebi (nawili 2)<br />
<strong>politikuri</strong> beWduri socialuri sxva kapitaluri sul<br />
gaerTianeba saagitacio masalebis gamokiTxva, xarjebi xarjebi xarjebi<br />
damzadeba konsultaciebi<br />
daviT<br />
gamyreliZe<br />
levan<br />
38 773.00 0.00 73 058.07 0.00 149 896.01<br />
gaCeCilaZe<br />
mixeil<br />
35 750.00 0.00 92 699.00 0.00 721 106.00<br />
saakaSvili 1 832 991.00 143 257.00 1 643 054.00 5 990.00 22 986 081.42<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
saarCevno kampaniis fondis angariSebSi `sxva xarjebi~ yovelwliuri finansuri angariSebisaze gacilebiT<br />
mcirea. amis erT-erTi mizezi isic unda iyos, rom kampaniis fondis angariSisaTvis winaswar dadgenilia<br />
forma da Tanxebic amis mixedviT nawildeba. yovelwliuri angariSis SemTxvevaSi ki savaldebulo formis<br />
ararsebobis gamo bevri xarji `sxva xarjebSia~ gaerTianebuli. ixileT diagramebi ##5-7.<br />
diagrama #5. daviT gamyreliZis saarCevno fondis mier<br />
xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />
49%<br />
10%<br />
26%<br />
6%<br />
9%<br />
sareklamo rgolebi<br />
reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
masobrivi RonisZiebebi<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
sxva xarjebi<br />
27
28<br />
Sromis anazRaureba<br />
sareklamo rgolebi<br />
reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
masobrivi RonisZiebebi<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
socialuri gamokiTxva,<br />
konsultaciebi<br />
sxva xarjebi<br />
diagrama #6. levan gaCeCilaZis saarCevno fondis mier<br />
xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />
5%<br />
40%<br />
13%<br />
42%<br />
diagrama #7. mixeil saakaSvilis saarCevno fondis mier<br />
xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />
8%<br />
16%<br />
7%<br />
1%<br />
10%<br />
4%<br />
2008 wlis 21 maisis saparlamento arCevnebi<br />
54%<br />
2008 wels saparlamento arCevnebSi monawileobda 14 saarCevno subieqti:<br />
1. bloki `gaerTianebuli opozicia~ (erovnuli sabWo, memarjveneebi); 81<br />
2. `erTiani nacionaluri moZraoba~;<br />
3. `Tavisufleba~;<br />
Sromis anazRaureba<br />
sareklamo rgolebi<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
sxva xarjebi<br />
81 `gaerTianebul opoziciaSi~ Sediodnen: `axali memarjveneebi _ axlebi~, `Tavisufleba~, `saqarTvelos gza~, `Cven TviTon~, `xalxis partia~,<br />
`moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~, `qarTuli dasi~, `erovnuli forumi~.
4. `saqarTvelos leiboristuli partia~;<br />
5. `moZraoba erTiani saqarTvelosaTvis~;<br />
6. `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~;<br />
7. `saqarTvelos respublikuri partia~;<br />
8. `sportsmenTa kavSiri~;<br />
9. `sruliad saqarTvelos radikal-demokratTa nacionaluri partia~;<br />
10.bloki `tradicionalistebi _ Cveni saqarTvelo da qalTa partia~;<br />
11. `qarTuli politika~;<br />
12. `qristian-demokratiuli moZraoba~;<br />
12. `qristian-demokratiuli aliansi~;<br />
14.`Cveni qveyana~.<br />
es angariSi mxolod im saarCevno subieqtebis <strong>dafinansebis</strong> sakiTxebs mimoixilavs, romlebmac 2010 wlis<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi monawileobis Sedegad moipoves mandatebi. eseni arian: bloki<br />
`gaerTianebuli opozicia~ (erovnuli sabWo, memarjveneebi); `erTiani nacionaluri moZraoba~; `mrewveloba<br />
gadaarCens saqarTvelos~; `saqarTvelos respublikuri partia~; `qristian-demokratiuli moZraoba~.<br />
saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi<br />
partiebs erTmaneTisgan gansxvavebuli SemomwirvelTa struqtura aRmoaCndaT (ixileT cxrili #19).<br />
saparlamento arCevnebisTvis yvelaze meti Semomwirveli fizikuri piri (35) (maT TiTqmis naxevars partiis<br />
wevrebi Seadgendnen) saqarTvelos respublikur partias hyavda, yvelaze meti Semomwirveli iuridiuli<br />
piri (44) ki _ isev mmarTvel partias.<br />
cxrili #19. SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saparlamento arCevnebisTvis<br />
<strong>politikuri</strong> fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />
gaerTianeba pirebi wevrebi 82 pirebi<br />
gaerTianebuli opozicia 24 15 0024<br />
erTiani nacionaluri ar aris<br />
moZraoba83 29 xelmisawvdomi84 4485 mrewveloba gadaarCens<br />
1 74<br />
saqarTvelos 6 1 2 1 10<br />
respublikuri partia<br />
qristian-demokratiuli<br />
35 16 5 1 41<br />
moZraoba 13 8 0020<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
SemowirulebaTa didi nawili opoziciurma partiebma fizikuri pirebisgan miiRes, xolo mmarTvelma<br />
partiam _ iuridiuli pirebisgan. fizikuri da iuridiuli pirebisgan met-naklebad Tanabari Semowirulebebi<br />
miiRo saqarTvelos respublikurma partiam. miuxedavad imisa, rom saqarTvelos respublikurma<br />
partiam yvelaze meti fizikuri pirisgan miiRo Semowiruleba, ufro meti Tanxa `gaerTianebul opozicias~<br />
aqvs miRebuli. amasTanave, `gaerTianebul opozicias~ fizikur pirTa Semowirulebebis 62%-ze meti partiis<br />
wevrTagan aqvs miRebuli, mmarTvelma partiam ki iuridiul pirTagan Semowirulebebis 80%-mde<br />
partiidan gadaricxuli TanxebiT miiRo. ixileT cxrili #20 86 .<br />
82 ix. sqolio 62.<br />
83 `erTian nacionalur moZraobas~ SemomwirvelTa siaSi gamorCenili hqonda 2 iuridiuli piri. amis gamo Cvens monacemsa da enm-is monacems<br />
Soris sxvaobaa. sxvaoba Tanxobrivad 150 000 lars Seadgens. detalebisaTvis ixileT veb-gverdze: `erTiani erovnuli moZraoba (2008<br />
saparlamento arCevnebi _ iuridiul pirTa Semowirulobebi)~.<br />
84 ix. sqolio 66.<br />
85 44 iuridiuli piridan 41 (romelTac jamSi kandidats Seswires 2 979 215 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad<br />
(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).<br />
86 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##19-20 Semowirulebebi da Semomwirvelebi saparlamento arCevnebisaTvis.<br />
29
30<br />
cxrili #20. Semowirulebebis odenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />
2008 wlis saparlamento arCevnebisTvis<br />
<strong>politikuri</strong> fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />
gaerTianeba pirebi wevrebi82 pirebi<br />
gaerTianebuli opozicia 481 790.00 302 040.00 _ _ 481 790.00<br />
erTiani nacionaluri ar aris<br />
moZraoba 157 405.00 xelmisawvdomi88 mrewveloba gadaarCens<br />
2 287 427.00 9 496 965.68 11 941 797.68<br />
saqarTvelos 43 013.00 11 000.00 14 650.00 46 784.45 104 447.45<br />
respublikuri partia<br />
qristian-demokratiuli<br />
329 998.44 136 804.36 301 760.00 50 626.31 682 384.75<br />
moZraoba 241 569.40180 234.40 _ _ 241 569.40<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
saparlamento arCevnebisTvis `erTian nacionalur moZraobas~ wina, saprezidento arCevnebTan SedarebiT<br />
naklebi Semomwirveli hyavda. opoziciis mier miRebuli Semowirulebebis saerTo odenoba saprezidento<br />
arCevnebTan SedarebiT gaizarda, Tumca, miuxedavad amisa, mmarTveli partiis saarCevno kampaniis fondi<br />
saparlamento arCevnebisTvis 17-jer aRemateboda meore, yvelaze meti Semowirulebis mimRebi partiis<br />
(saqarTvelos respublikuri partia) saarCevno kampaniis fonds.<br />
mmarTvelma partiam sakuTari saarCevno kampaniis fondis angariSze daaxloebiT 4-jer meti Tanxa gadaricxa,<br />
vidre misma yvela danarCenma Semomwirvelma erTad. 2008 wels partias hyavda 454 Semomwirveli<br />
iuridiuli piri, 89 romlebmac mas daaxloebiT 12 milioni lari Seswires. maTgan 230-ma daaxloebiT 6<br />
milioni lari mmarTvel partias 2008 wlis martidan ivnisamde (im periodSi, rodesac saarCevno kampaniis<br />
fondic gaxsnili iyo) Seswira. imave periodSi gadaricxa partiis saarCevno kampaniis fondSi 558 000<br />
lari 40-ma fizikurma pirmac. 2008 wels mmarTvel partias 52 Semomwirveli fizikuri piri hyavda.<br />
arCevnebis dasrulebis Semdeg, saarCevno kampaniis fondebis daxurvamde ganxorcielebuli Semowirulebebis<br />
saerTo odenoba 107 757 laria. 90 am arCevnebis Semdeg miRebuli Semowirulebebi procentulad<br />
Seadgenda: `gaerTianebuli opoziciis~ SemTxvevaSi _ 5%-s, `saqarTvelos respublikuri partiisa~ _ 11%-s<br />
xolo <strong>politikuri</strong> gaerTianebisa `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ _ 28%-s. sxva saarCevno subieqtebs<br />
aseTi Semowirulebebi ar miuRiaT. amgvari Semowirulebebi ZiriTadad partiis wevrebma an Tavad partiebma<br />
ganaxorcieles.<br />
arafuladi Semowirulebebi 91 sul samma politikurma gaerTianebam miiRo. `erTian nacionalur moZraobas~<br />
2 fizikuri pirisgan 10 255 lari da Tavisive angariSidan 1,5 milioni lari aqvs miRebuli. arc erT<br />
SemTxvevaSi araa dakonkretebuli, ra momsaxureba an saqoneli miiRo subieqtma. politikur gaerTianebas<br />
`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ aseve partiisgan aqvs miRebuli 11 784 lari arafuladi Semowirulebis,<br />
kerZod, saofise farTobis qiravnobisa da auditoris momsaxurebis Rirebulebis, saxiT. saqar-<br />
Tvelos respublikurma partiam ki 10 fizikuri pirisgan miiRo arafuladi Semowirulebebi, Tumca ar<br />
aqvs dakonkretebuli, ra saxis, xolo 3 iuridiuli pirisgan (maT Soris, Tavad partiisgan) miRebuli<br />
Semowirulebebis nawilze miTiTebulia: komunaluri, sakomunikacio da sainformacio xarjebi, ofisebis<br />
qira da Sromis anazRaureba. saqarTvelos respublikur partias arafuladi Semowirulebis saxiT fizikuri<br />
pirebisgan 56 264 lari, xolo iuridiuli pirebisgan _ 42 386 lari aqvs miRebuli.<br />
87 ix. sqolio 62.<br />
88 ix. sqolio 66.<br />
89 detaluri informaciisTvis ixileT veb-gverdze: `erTiani nacionaluri moZraoba (wliuri dafinanseba 2008 w. – iuridiuli pirebis<br />
Semowirulebebi)~.<br />
90 damatebiTi informaciisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##2_3 arCevnebis Semdgomi periodis Semowirulebebi da SemomwirvelTa raodenoba.<br />
91 damatebiTi informaciisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##4_5 fuladi da arafuladi tipis Semowirulebebi da SemomwirvelTa raodenoba.
saarCevno kampaniis fondebis xarjebi<br />
wina, saprezidento arCevnebis msgavsad, saparlamento arCevnebis dros Tanxebis umravlesoba reklamis-<br />
Tvis daixarja. 92 opoziciuri <strong>partiebis</strong> didma nawilma es Tanxebi beWduri saagitacio masalebis damzadebisTvis<br />
gamoiyena, xolo mmarTvelma partiam _ satelevizio reklamisTvis. diagramebi #8-12 grafikulad<br />
warmoadgens saarCevno kampaniis fondebis xarjebs.<br />
Zalian mcire Tanxebia miTiTebuli `Sromis anazRaurebis~ grafebSi. detaluri xarjTaRricxvis analiziT<br />
Cans, rom daqiravebul Sromas partiebi mivlinebis saxiT aformebdnen. savaraudod, es gamowveulia<br />
sagadasaxado regulaciiT, kerZod, imiT, rom Sromis anazRaureba 20%-iani sagadasaxado ganakveTiT<br />
ibegreba, mivlineba ki saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenil farglebSi (dRiuri 15 lari<br />
saqarTvelos farglebSi) 93 ar daibegreba.<br />
saparlamento arCevnebis saarCevno kampaniis fondebis angariSebSi `sxva xarjebi~ saprezidento arCevnebTan<br />
SedarebiT ufro didi odenobiTaa. aseTi xarjebi `gaerTianebuli opoziciisTvis~ mTliani xarjebis<br />
41%-ia, `erTiani nacionaluri moZraobisTvis~ _ 9%, <strong>politikuri</strong> gaerTianebisTvis `mrewveloba<br />
gadaarCens saqarTvelos~ _ 1%, saqarTvelos respublikuri partiisTvis _ 72% da `qristian-demokratiuli<br />
moZraobisTvis~ _ 66%.<br />
damqiraveblidan<br />
anaricxebi<br />
diagrama #8. `gaerTianebuli opoziciis~ mier xarjebis procentuli gadanawileba<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
41%<br />
0,1%<br />
sareklamo rgolebi reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
masobrivi RonisZiebebi<br />
socialuri gamokiTxva,<br />
konsultaciebi<br />
sxva xarjebi<br />
92 ixileT danarTis cxrilebi ##6-7 da diagrama #21 saparlamento arCevnebis saarCevno kampaniis xarjebis Sesaxeb.<br />
93 ix. `daqiravebulisaTvis gadaxdili samivlinebo xarjebis normebis gansazRvris Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris 2005 wlis 5<br />
aprilis #220 brZanebis 1-li muxlis `a~ qvepunqti.<br />
0,1%<br />
25%<br />
12%<br />
3%<br />
19%<br />
31
32<br />
diagrama #9. `erTiani nacionaluri moZraobis~ mier<br />
xarjebis procentuli gadanawileba<br />
4%<br />
3%<br />
5%<br />
9%<br />
9%<br />
3%<br />
0.03%<br />
Sromis anazRaureba sareklamo rgolebi reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
masobrivi RonisZiebebi<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
socialuri gamokiTxva,<br />
konsultaciebi<br />
sxva xarjebi<br />
67%<br />
kapitaluri xarjebi<br />
diagrama #10. <strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ mier<br />
xarjebis procentuli gadanawileba<br />
29%<br />
1%<br />
3%<br />
1%<br />
1%<br />
1%<br />
0.4%<br />
13%<br />
50%<br />
Sromis anazRaureba damqiraveblidan<br />
anaricxebi<br />
sareklamo rgolebi<br />
masobrivi RonisZiebebi beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
kapitaluri xarjebi<br />
socialuri gamokiTxva,<br />
konsultaciebi<br />
reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
sxva xarjebi
diagrama #11. `qristian-demokratiuli moZraobis~ mier<br />
xarjebis procentuli gadanawileba<br />
66%<br />
1% 11%<br />
sareklamo rgolebi reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
masobrivi RonisZiebebi<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
sxva xarjebi<br />
4%<br />
2%<br />
16%<br />
diagrama #12. respublikuri partiis mier<br />
xarjebis procentuli gadanawileba<br />
72%<br />
28%<br />
Sromis anazRaureba sxva xarjebi<br />
kapitaluri xarjebi<br />
33
34<br />
2010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebi<br />
2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi monawileobdnen Semdegi saarCevno subieqtebi:<br />
1. bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~ (i. alasania, s. subari, d. usufaSvili, d. gamyreliZe, s.<br />
zurabiSvili) 94 ;<br />
2. `erTiani nacionaluri moZraoba~;<br />
3. bloki `erovnuli sabWo~ 95 ;<br />
4. `Tavisufleba~;<br />
5. `TorTlaZe _ demokratiuli partia~;<br />
6. `TofaZe _ mrewvelebi~ 96 ;<br />
7. `momavali saqarTvelo~;<br />
8. `sruliad saqarTvelos radikal-demokratTa nacionaluri partia~;<br />
9. `ivaniSvili _ saxalxo demokratebi~;<br />
10.`solidaroba~;<br />
11. `saqarTvelos sportsmenTa kavSiri~;<br />
12. `sruliad saqarTvelos saxalxo aliansi~ (sssa);<br />
13.bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian-demokratiuli gaerTianeba~ 97 ;<br />
14.`Cveni qveyana~.<br />
arCevnebis Sedegad TbilisSi mandatebi moipoves:<br />
1. blokma `aliansi saqarTvelosaTvis~;<br />
2. `erTianma nacionalurma moZraobam~;<br />
3. `TofaZe _ mrewvelebma~;<br />
4. blokma `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian-demokratiuli gaerTianeba~.<br />
saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi<br />
2008 wlis orive arCevnebisgan gansxvavebiT, 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvis<br />
iuridiul pirTagan Semowirulebebi saarCevno kampaniis fondSi, opoziciuri <strong>partiebis</strong> msgavsad, mmar-<br />
Tvel partiasac naklebad aqvs miRebuli. fizikur pirTagan opoziciurma partiebma mmarTvel partiaze<br />
gacilebiT meti Semowiruleba miiRes. Semomwirvel fizikur pirebs Soris partiis wevri wina orive<br />
arCevnebTan SedarebiT naklebia. iuridiulma pirebma saerTod ar daafinanses `aliansi saqarTvelosaTvis~<br />
da `erovnuli sabWo~. ixileT cxrilebi ##21-22. 98<br />
94 blokSi Sediodnen: saqarTvelos respublikuri partia, axali memarjveneebi (axlebi), Cveni saqarTvelo _ Tavisufali demokratebi,<br />
saqarTvelos gza.<br />
95 blokSi Sediodnen: saqarTvelos konservatiuli partia, xalxis partia, moZraoba erTiani saqarTvelosTvis.<br />
96 2010 wlis arCevnebze `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ `TofaZe _ mrewvelebis~ saxeliT gamodioda. kvlevis sxva nawilebSi<br />
moxseniebulia `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~.<br />
97 blokSi Sediodnen: qristian-demokratiuli moZraoba, Cven TviTon, qristian-demokratiuli saxalxo partia. finansur angariSs<br />
warmarTavda `qristian-demokratiuli moZraoba~, amitom teqstSi moxseniebulia `qristian-demokratiuli moZraoba~.<br />
98 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##22-23 SemomwirvelTa raodenoba da SemowirulebaTa moculoba adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis arCevnebze.
cxrili #21. SemomwirvelTa raodenoba 2010 wlis<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvis<br />
<strong>politikuri</strong> fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />
gaerTianeba pirebi wevrebi 99 pirebi<br />
aliansi<br />
saqarTvelosaTvis<br />
erTiani<br />
708 03 73<br />
nacionaluri ar mogvawoda<br />
moZraoba 2 informacia100 9101 0<br />
0<br />
1 12<br />
erovnuli sabWo<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
3 1 1 4<br />
saqarTvelos 5 9102 qristiandemokratiuli<br />
1 15<br />
moZraoba 16 04103 0 20<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
fizikur pirTagan miRebuli Semowirulebebis Tanxa sakmaod mcirea. iuridiul pirTagan mmarTvel<br />
partias politikur gaerTianebaze `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ naklebi Tanxa aqvs miRebuli,<br />
Tumca Tavad partiis mier gamoyofili saarCevno <strong>dafinansebis</strong> mxriv, wina ori arCevnebis mgavsad, `erTiani<br />
nacionaluri moZraoba~ liderobs. mmarTvelma partiam sakuTar saarCevno kampaniis fonds 13,5 milioni<br />
lari Seswira – mTliani Semowirulebebis 96%. ixileT cxrili #22.<br />
cxrili #22. Semowirulebebis odenoba<br />
2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvis<br />
<strong>politikuri</strong> fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />
gaerTianeba pirebi wevrebi 99 pirebi<br />
aliansi<br />
saqarTvelosaTvis<br />
erTiani<br />
116 445.39 17 937.00 _ 13 000.00 147 382.39<br />
nacionaluri ar mogvawoda<br />
moZraoba 523.00 informacia104 600 000.00 13 512 888.80 14 113 411.80<br />
erovnuli sabWo<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
58 895.00 22 528.50 _ 94 985.00 176 408.50<br />
saqarTvelos<br />
qristiandemokratiuli<br />
101 177.00 _ 849 930.00 7 000.00 958 107.00<br />
moZraoba 246 631.00 _ 400 000.00 _ 646 631.00<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
99 ix. sqolio 62.<br />
100 ix. sqolio 66.<br />
101 9 iuridiuli piridan 5 (romelTac jamSi kandidats Seswires 310 000 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad<br />
(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).<br />
102 9 iuridiuli piridan 4 (romelTac jamSi kandidats Seswires 400 000 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad<br />
(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).<br />
103 4 iuridiuli piridan 2 (romelTac jamSi kandidats Seswires 200 000 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad<br />
(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).<br />
104 ix. sqolio 66.<br />
35
yovelwliuri finansuri angariSebis mixedviT, 2009 wels `erTiani nacionaluri moZraobis~ garda, Semowirulebebi<br />
miiRes mxolod `konservatiulma partiam~ (17 345 lari) da `qristian-demokratiulma<br />
moZraobam~ (38 778 lari). amitom, cxadia, partiaTa mier 2010 wlis arCevnebis saarCevno kampaniis fondebSi<br />
gadaricxuli Tanxebi an 2009 wels saxelmwifo biujetidan miRebuli <strong>dafinansebis</strong> naSTia, an 2010 wels<br />
miRebuli dafinanseba (2010 wels biujetidan miRebuli Tanxebi an/da fizikur da iuridiul pirTa<br />
Semowirulebebi). blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~ wevrma partiebma ganacxades, rom es Tanxa yovelwliuri<br />
<strong>dafinansebis</strong> nawili iyo, maT Soris, ssip _ `saarCevno sistemebis ganviTarebis, reformebisa da<br />
swavlebis centrisgan~ miRebuli Tanxa. 105 `erovnuli sabWos~ SemTxvevaSi SemowirulebaTa umetesi nawili<br />
politikur gaerTianebaze `moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ modioda. partiis gancxadebiT, es Tanxa<br />
ZiriTadad partiis wevrebma Seswires Tavad politikur gaerTianebas da igi blokis saarCevno kampaniis<br />
fonds gadaeca. 106 <strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ warmomadgenlebmac<br />
daadastures, rom Tanxa partiis wevrebis Semowiruli iyo. 107<br />
`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ es informacia partiaTa warmomadgenlebTan gasaubrebis<br />
gziT miiRo. amis Semdeg man partiebs saTanado dokumentaciis wardgenac sTxova. kerZod, `saerTaSoriso<br />
gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ ainteresebda, ra warmomavlobis iyo partiaTa saarCevno kampaniis fondebSi<br />
gadaricxuli Tanxebi, konkretulad ra odenobis Semowirulebebi miiRes maT 2010 wlis ganmavlobaSi<br />
da Semomwirvel fizikur pirTagan ramdeni iyo partiis wevri. am informaciis mowodebaze uari<br />
mxolod `erTianma nacionalurma moZraobam~ ganacxada, im motiviT, rom kanonmdebloba mas ar avaldebulebda,<br />
aseTi informacia 2011 wlis Tebervlamde gaexada sajaro. partiis werilSi ewera: `saqarTvelos<br />
saarCevno kodeqsis 48-e muxlis me-6 nawiliT dadgenili wesiT, <strong>politikuri</strong> gaerTianebis saarCevno<br />
kampaniis fondi centraluri saarCevno komisiis mier gankargulebiT dadgenili formis Sesabamisad<br />
ceskos warudgens arCevnebisaTvis gamoyenebuli saxsrebis angariSs, saarCevno kampaniis fondSi Caricxuli<br />
fuladi saxsrebis miTiTebiT~. 108 Sesabamisad, es informacia mxolod 2011 wlis Tebervlis dasawyisidan 109<br />
gaxda cnobili. 110<br />
arCevnebis Semdeg Semowirulebebi miiRo yvela saarCevno subieqtma, garda <strong>politikuri</strong> gaerTianebisa<br />
`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~. aseTi Semowirulebebi Seadgenda <strong>dafinansebis</strong> 18%-s blokisTvis<br />
`aliansi saqarTvelosaTvis~ (misi TiTqmis naxevari partiis wevrebma Seswires), 4%-s _ `erTiani nacionaluri<br />
moZraobisTvis~, 0.3%-s _ `erovnuli sabWosTvis~ (is mTlianad partiis wevrebma Seswires) da<br />
10%-s _ `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~. 111<br />
36<br />
2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis angariSebze ganxorcielebuli Semowirulebebi<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianebebis 2010 wlis angariSebi 2011 wlis TebervalSi gamoqveynda. angariSebis analizma<br />
cxadyo, rom 2010 wels fizikuri pirebisgan Semowirulebebi `erTianma nacionalurma moZraobam~, saqarTvelos<br />
respublikurma partiam, saqarTvelos konservatiulma partiam da `qristian-demokratiulma moZraobam~<br />
miiRes. maTgan yvelaze naklebi Semowiruleba _ 7 000 lari _ konservatiul partias hqonda. partiis<br />
angariSSi Semomwirvelebis Sesaxeb informacia miTiTebuli ar aris. respublikurma partiam 30 400<br />
lari miiRo. Semomwirvelebi mxolod fizikuri pirebi iyvnen. TiToeuli fizikuri pirisgan miRebuli<br />
Tanxis odenoba 4 000 lars ar aRemateboda. iuridiuli pirebisgan Semowirulebebi 2010 wels mxolod<br />
`erTiani nacionaluri moZraobis~ da `qristian-demokratiuli moZraobis~ angariSebze ganxorcielda.<br />
am ukanasknels Tanxa (40 000 lari) mxolod erTma iuridiulma pirma _ Sps `Sirnhoferma~ _ Seswira.<br />
105 avtoris interviuebi respublikuri partiis finansur menejerTan, gigla agulaSvilTan, da blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~<br />
generalur mdivanTan, zurab abaSiZesTan.<br />
106 avtoris interviu `erovnuli sabWos~ warmomadgenlebTan.<br />
107 avtoris interviu <strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ warmomadgenlebTan.<br />
108 `erTiani nacionaluri moZraobisagan~ 2010 wlis 17 ivniss miRebuli #02/1913 werili.<br />
109 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e_33-e muxlebi.<br />
110 2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis SemomwirvelTa Sesaxeb informacia ixileT qveTavSi: ‘2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis<br />
angariSebze ganxorcielebuli Semowirulebebi~.<br />
111 detaluri informaciisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##8-9 arCevnebis Semdgomi periodis Semowirulebebi da SemomwirvelTa<br />
raodenoba. http://www.maestro.ge/?address=kviris5&id=3032&page=2
`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ ramdenime fizikuri piri gadaamowma. organizaciam is<br />
pirebi SearCia, romlebsac 20-dan 30 aTasamde lari hqondaT <strong>partiebis</strong>Tvis Sewiruli. 12 gadamowmebuli<br />
misamarTidan xuTze uSualod Semomwirveli saxlSi ar imyofeboda, ojaxis wevrebma ki Semowirulebebze<br />
araferi icodnen. ramdenime maTganis gancxadebiT, ojaxs imdeni Semosavali ar hqonda, rom romelime<br />
partiisTvis fuli gadaericxa. oTx misamarTze saxlSi aravin imyofeboda. or SemTxvevaSi Semomwirvelebi<br />
miTiTebul misamarTebze registrirebuli ar iyvnen. maTi vinaoba verc mezoblebma daadastures. amrigad,<br />
mmarTveli partiisTvis Tanxis gadaricxva gadamowmebuli Semomwirveli fizikuri pirebidan mxolod<br />
erTma daadastura.<br />
ramdenime fizikuri piris Sesaxeb informacia Jurnalistebmac gadaamowmes. 112 gadamowmebulTagan orma<br />
partiisTvis Tanxis gadaricxvis faqti uaryo; erTma aRniSna, rom Semowiruleba sxvisi TxovniT<br />
ganaxorciela; erT-erTis meuRlem ki ganacxada, rom misma meuRlem sxvisi Tanxa gadaricxa<br />
sxvisive TxovniT. ixileT cxrili #23.<br />
cxrili #23. gadamowmebuli Semomwirveli fizikuri pirebi<br />
# saxeli da gvari misamarTi Sewirulobis Tanxis odenoba SeniSvna<br />
mimRebi partia (lari)<br />
1 roman qoqolaZe Tbilisi,<br />
d. guramiSvilis<br />
q. #15a, b. 7<br />
2 lela simsive Tbilisi, guramiSvilis<br />
q. #15a, b. 12<br />
3 Tengiz gamyreliZe Tbilisi, v. beriZis q.<br />
#3/3<br />
4 zurab abramia Tbilisi, baTumis q. #5,<br />
b. 36<br />
5 vaxtang arsenaZe Tbilisi, sanzona, korp.<br />
#25, b. 85<br />
6 zurab mazmiSvili Tbilisi, gldanis xevi,<br />
korp. #10, b. 74<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
112 studia GNS da nana leJava, `kviris reportaJi~ (06/03/11): http://www.maestro.ge/?address=kviris5&id=3032&page=2<br />
30 000.00 r. qoqolaZe<br />
aRniSnul misamar-<br />
Tze ar cxovrobs,<br />
Tumca es bina misi<br />
sakuTrebaa.<br />
30 000.00 misamarTze aravin<br />
imyofeboda.<br />
30 000.00 T. gamyreliZe<br />
saxlSi ar imyofeboda.<br />
misma meuRlem<br />
ganacxada, rom<br />
Tanxis gadaricxvaze<br />
araferi smenia.<br />
30 000.00 misamarTze aravin<br />
imyofeboda. mezoblebma<br />
daadastures,<br />
rom z. abramia am<br />
misamarTze cxovrobs.<br />
30 000.00 misamarTze aravin<br />
imyofeboda.<br />
30 000.00 z. mazmiSvili aRniSnul<br />
misamarTze ar<br />
cxovrobs. es bina<br />
misi arc faqtobrivi<br />
sacxovrebelia da<br />
arc sakuTreba. mobinadreebisinformaciiT,<br />
mazmiSvils am<br />
misamarTze arc<br />
manamde ucxovria.<br />
37
38<br />
# saxeli da gvari misamarTi Sewirulobis Tanxis odenoba SeniSvna<br />
mimRebi partia (lari)<br />
7 paata nozaZe Tbilisi, buaCiZis q.<br />
#18, b. 9<br />
8 aleqsandre qiSmareia baTumi,<br />
abaSiZis q.<br />
#116<br />
9 Tamar gejaZe Tbilisi,<br />
gogaSenis q. #21<br />
10 i. m. `oTar Samugia~ Tbilisi,<br />
e. da v. fifiebis q.<br />
(voroninis Ses.) #9<br />
11 gia TargamaZe Tbilisi, gldani,<br />
me-2 m/r, korp. #24,<br />
b. 55<br />
12 xaTuna sixaruliZe Tbilisi, sanzona,<br />
korp. #1-3, b. 27<br />
`erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„qristiandemokratiuli<br />
moZraoba”<br />
„qristiandemokratiuli<br />
moZraoba”<br />
10 000.00 p. nozaZe saxlSi ar<br />
imyofeboda. misma<br />
meuRlem ganacxada,<br />
rom Semowirulebaze<br />
araferi icoda,<br />
Tumca ar gamoricxa<br />
imis SesaZlebloba,<br />
rom mis meuRles<br />
Tanxa samsaxurebrivi<br />
saqmianobis farglebSi<br />
gadaericxa.<br />
20 000.00 a. qiSmareiam<br />
daadastura, rom<br />
Semowiruleba man<br />
ganaxorciela.<br />
30 000.00 T. gejaZe aRar cxovrobs<br />
aRniSnul misamarTze<br />
(gaTxovda).<br />
misma dedam daadastura<br />
informacia<br />
partiis angariSze<br />
Tanxis gadaricxvis<br />
Sesaxeb, Tumca am<br />
Tanxis zusti<br />
odenoba ar icoda.<br />
30 000.00 o. Samugias aRniSnul<br />
misamarTze ver<br />
mivageniT. mezobladac<br />
aravis araferi<br />
smenoda masze.<br />
23 000.00 g. TargamaZe saxlSi<br />
ar imyofeboda. misi<br />
ojaxis wevrma daadastura,<br />
rom TargamaZe`qristiandemokratiulimoZraobis~<br />
wevri iyo,<br />
Tumca Tanxis gadaricxvaze<br />
araferi<br />
icoda.<br />
17 300.00 x. sixaruliZe saxlSi<br />
ar imyofeboda.<br />
misma meuRlem<br />
Semowirulebaze<br />
araferi icoda.<br />
ojaxis Semosavlis<br />
gaTvaliswinebiT,<br />
man am odenobis<br />
Tanxis partiis<br />
angariSze<br />
gadaricxvis<br />
SesaZlebloba<br />
gamoricxa.
# saxeli da gvari misamarTi Sewirulobis Tanxis odenoba SeniSvna<br />
mimRebi partia (lari)<br />
13 giorgi WankvetaZe Tbilisi, muxiani,<br />
1-li m/r, korp. #4,<br />
b. 77<br />
14 levan soziaSvili Tbilisi, muxianis 1-li<br />
m/r, korp. #4, b. 7<br />
`erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
15 i. m. `leri gelaZe~ mcxeTa, sof. saguramo „erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
16 zviad moxeviSvili mcxeTa, sof. misaqcieli „erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
17 dariko mxeiZe quTaisi, nikeas q. #20,<br />
b. 33<br />
„erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba~<br />
20 000.00 nana leJavas siuJetis<br />
mixedviT, 113 g.<br />
WankvetaZem `erTiani<br />
nacionaluri moZraobisTvis~Semowirulebis<br />
ganxorcieleba<br />
uaryo. is profesiiT<br />
mZRoli iyo da am<br />
odenobis Tanxis<br />
Sewirvis SesaZlebloba<br />
ar hqonda.<br />
20 000.00 nana leJavas siuJetis<br />
mixedviT 114 , l.<br />
soziaSvilma Tanxis<br />
`erTiani nacionaluri<br />
moZraobis~ angariSze<br />
gadaricxva<br />
uaryo. misi meuRlis<br />
gancxadebiT, ojaxis<br />
wliuri biujeti 20<br />
000 larsac ar<br />
Seadgens.<br />
5 000.00<br />
30 000.00<br />
25 000.00<br />
nana leJavas siu-<br />
Jetis mixedviT, 115<br />
l. gelaZis meuRlem<br />
ganacxada, rom<br />
gelaZem sxvisi Tanxa<br />
sxvisive TxovniT Seswira<br />
`erTian nacionalur<br />
moZraobas~.<br />
nana leJavas siu-<br />
Jetis mixedviT, 116<br />
z. moxeviSvilma<br />
daadastura Tanxis<br />
`erTiani nacionaluri<br />
moZraobisTvis~<br />
gadaricxvis faqti.<br />
nana leJavas siuJetis<br />
mixedviT, 117 d. mxei-<br />
Zem, samSeneblo firma<br />
`komfortis~ 118 mTavarma<br />
buRalterma,<br />
mmarTveli partiis<br />
angariSze Tanxa amave<br />
kompaniis 100%-iani<br />
wilis mflobelis da<br />
direqtoris, besik<br />
bregaZis, TxovniT<br />
gadaricxa. es ukanaskneli<br />
quTaisis<br />
sakrebulos wevria<br />
`erTiani nacionaluri<br />
moZraobidan~.<br />
113 iqve.<br />
114 iqve.<br />
115 iqve.<br />
116 iqve.<br />
117 iqve.<br />
118 iuridiuli piri `komforti~ TiTqmis yvela arCevnebze axorcielebda Semowirulebas mmarTveli partiisTvis. 2010 wels kompaniam `erTian<br />
nacionalur moZraobas~ 36 500 lari Seswira.<br />
39
`erTiani nacionaluri moZraobis~ Semomwirveli 388 iuridiuli kompaniis Sesaxeb informaciis analiziT<br />
gairkva, rom daaxloebiT 60 SemTxvevaSi damfuZneblebi meordeboda. magaliTad, kompaniebma `aversi<br />
racionalma~ da `aversi farmam~ mmarTvel partias mTlianobaSi 200 000 lari Seswires. maT saerTo<br />
damfuZneblebi hyavT _ paata da nikoloz kurtaniZeebi. kompaniebma _ `Tegeta Traq end basma~, `Tegeta<br />
konstraqSen eqvifmenTma~, `Tegeta lojistikma~, `Tegeta motorsma~ da `Tegeta motors quTaisma~ _ `erTian<br />
nacionalur moZraobas~ jamSi 500 000 lari Seswires. maTgan samis damfuZnebeli erTi da igive piria _<br />
Temur koxoZe. is danarCeni ori kompaniis damfuZnebelTa Sorisac figurirebs. analogiuri situaciaa `kompania<br />
jaokenis~ da `jaokeni motorsis~ SemTxvevaSi. orive kompania jemal jaoSvilis, Tamaz kenWaZis da ioseb<br />
jaoSvilis mieraa dafuZnebuli. maT mmarTveli partiis angariSze saerTo jamSi 200 000 lari gadaricxes.<br />
kanonis Tanaxmad, erT iuridiul pirs 100 000 larze meti Semowirulebis ganxorcieleba ekrZaleba, Tumca<br />
kanoni ar aregulirebs im SemTxvevas, roca ramdenime iuridiul pirs erTi da igive mflobeli hyavs da is<br />
100 000-larian zRvars sxvadasxva iuridiuli piris gamoyenebiT, kanonis darRvevis gareSe aWarbebs.<br />
40<br />
arafuladi Semowirulebebi<br />
wina ori arCevnebis msgavsad, arafuladi Semowirulebebi 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
arCevnebisTvisac ganxorcielda. <strong>politikuri</strong> gaerTianebisTvis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~<br />
da `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~ ramdenime iuridiulma pirma Seisyida sareklamo dro sxvadasxva<br />
telekompaniaSi. 119 blokisTvis `aliansi saqarTvelosaTvis~ fizikur pirTa mier ganxorcielebuli<br />
Semowirulebebis TiTqmis meoTxedi arafuladi iyo (baneris beWdva, saofise farTobis qiravnoba,<br />
flaeris beWdva, maisuris beWdva, sareklamo masalis gamoqveyneba, vebgverdis damzadeba da sxv.). sxva<br />
opoziciuri <strong>partiebis</strong>Tvis arafuladi Semowiruleba an Zalian cota ganxorcielda, an saerTod ar<br />
yofila. 120<br />
saarCevno kampaniis fondebis xarjebi<br />
ramdenime saarCevno subieqtma Tanxebis didi nawili reklamisTvis daxarja, kerZod, blokma `aliansi<br />
saqarTvelosaTvis~ _ 28%, `erTianma nacionalurma moZraobam~ _ 72%, xolo `qristian-demokratiulma<br />
moZraobam~ _ 61%. `erovnulma sabWom~ reklamisTvis mTliani Semosavlis mxolod 3% gamoiyena. politikur<br />
gaerTianebas `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ ki reklamisTvis saarCevno kampaniis fondidan Tanxa<br />
ar gamouyvia, Tumca arafuladi Semowirulebis saxiT man 400 000 laris Rirebulebis sareklamo dro<br />
miiRo _ mTliani xarjebis 192%. 121<br />
opoziciuri <strong>partiebis</strong> didma nawilma beWduri reklamisa da saagitacio masalisTvis ufro meti Tanxa<br />
gamoiyena, vidre satelevizio reklamisTvis. kerZod, beWduri saagitacio masalebis damzadebisTvis blokma<br />
`aliansi saqarTvelosaTvis~ 58%, xolo `erovnulma sabWom~ _ 57% daxarja.<br />
wina ori arCevnebis msgavsad, am arCevnebzedac Zalian mcire Tanxa daixarja Sromis anazRaurebisTvis,<br />
Tumca arc mivlinebebisTvis daxarjula didi odenobis Tanxa. sxvadasxvagvaria saarCevno subieqtebis<br />
`sxva xarjebis~ proporcia. aseTi xarjebi blokisTvis `aliansi saqarTvelosaTvis~ mTliani xarjebis<br />
1%-ia, `nacionaluri moZraobisTvis~ _ 8%, `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~ _ 10%, `erovnuli<br />
sabWosTvis~ _ 40% da <strong>politikuri</strong> gaerTianebisTvis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ _ 69%. 122<br />
119 detaluri informaciisTvis ixileT informacia vebgverdze: `qristian-demokratiuli moZraoba (2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
arCevnebi – iuridiuli pirebis Semowirulebebi)~ da `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos (2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
arCevnebi – iuridiuli pirebis Semowirulebebi)~.<br />
120 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##10-11 fuladi da arafuladi tipis Semowirulebebi da SemomwirvelTa raodnoba.<br />
121 <strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ mTliani xarji 208 aTasi lari iyo. radgan sareklamo xarjebi mas Tavad<br />
ar gauwevia, isini ar aris Setanili xarjebSi. Tu reklamis safasuri (400 000 lari) xarjebSi gaerTiandeba, is mTliani xarjis 66% iqneba.<br />
122 politikur gaerTianebas `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ saarCevno kampaniis fondis angariSSi xarvezi hqonda. kerZod, `sxva saqoneli<br />
da momsaxureba~, romelic ramdenime tipis xarjs moicavs, calke iyo aRricxuli. Tumca verc auditma da verc finansuri monitoringis<br />
jgufma es ver SeniSna. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ saTanado Tanxa `sxva xarjebSi~ moaTavsa, ramdenadac SeuZlebeli<br />
iyo misi romelime sxva tipis xarjisTvis mikuTvneba.
Tumca yvelaze meti odenobis `sxva xarjebi~ `erTianma nacionalurma moZraobam~ gaswia _ 1 milion larze<br />
meti; danarCen SemTxvevebSi Tanxa 150 aTas lars ar aRemateboda. kerZod, blokisTvis `aliansi saqarTvelosaTvis~<br />
es iyo 2 020 lari, `erovnuli sabWosTvis~ _ 103 417 lari, <strong>politikuri</strong> gaerTianebisTvis<br />
`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ _ 143 330 lari da `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~ _ 70<br />
187 lari.<br />
saerTo jamSi, procentulad partiebma xarjebi Semdegnairad gadaanawiles:<br />
sareklamo rgolebi<br />
reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
masobrivi RonisZiebebi<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
socialuri gamokiTxva<br />
sxva xarjebi<br />
diagrama #13. blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~ mier xarjebis<br />
procentuli gadanawileba<br />
9%<br />
1%<br />
58%<br />
28%<br />
4%<br />
0.6%<br />
diagrama #14. erTiani nacionaluri moZraobis mier<br />
xarjebis procentuli gadanawileba<br />
4%<br />
5%<br />
4%<br />
3% 8% 4%<br />
0.02%<br />
72%<br />
Sromis anazRaureba<br />
mivlineba<br />
sareklamo rgolebi<br />
reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
masobrivi RonisZiebebi<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
socialuri gamokiTxva<br />
sxva xarjebi<br />
41
42<br />
diagrama #15. erovnuli sabWos mier xarjebis procentuli gadanawileba<br />
40%<br />
sareklamo rgolebi beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
3%<br />
57%<br />
sxva xarjebi<br />
diagrama #16. mrewveloba gadaarCens saqarTvelos mier<br />
xarjebis procentuli gadanawileba<br />
69%<br />
Sromis anazRaureba mivlineba<br />
masobrivi RonisZiebebi beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
3% 2%2%3%<br />
21%<br />
reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
sxva xarjebi
sareklamo rgolebi<br />
reklama presaSi da<br />
bilbordebi<br />
masobrivi RonisZiebebi<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebis damzadeba<br />
sxva xarjebi<br />
diagrama #17. blokis qristian-demokratiuli moZraobis mier<br />
xarjebis procentuli gadanawileba<br />
3%<br />
15%<br />
11%<br />
10%<br />
61%<br />
Semomwirvel iuridiul pirTa monawileoba saxelmwifo SesyidvebSi<br />
`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo~ Seecada gaeanalizebina, ramdenad arsebobda kavSiri<br />
bizneskompaniebis mier saarCevnod <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> dafinansebasa da saxelmwifo SesyidvebSi maT<br />
gamarjvebas Soris. amisTvis saWiro iyo informaciis mopoveba yvela im iuridiul pirze, romlebmac<br />
2007-2010 wlebSi politikur partiebs Tanxebi gadauricxes da, imavdroulad, saxelmwifo SesyidvebSi<br />
monawileobis gziT miiRes saxelmwifo dafinanseba.<br />
saxelmwifo SesyidvebSi gamarjvebuli kompaniebis Sesaxeb informaciis misaRebad organizaciam<br />
saxelmwifo Sesyidvebis saagentos mimarTa, Tumca saagentos es informacia sistematizebuli saxiT, erTian<br />
monacemTa bazaSi ar hqonda 123 , dedanSi informaciis analizi ki Zalian did dros da adamianur resurss<br />
moiTxovda.<br />
amitom `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ 27 yvelaze msxvil saxelmwifo Semsyidvel organizacias<br />
pirdapir mimarTa 124 da 2007_2010 wlebSi ganxorcielebul saxelmwifo SesyidvebSi gamarjvebul<br />
iuridiul pirTa siebi sTxova. informaciis miReba mxolod 19 Semsyidveli organizaciidan moxerxda 125 . maTgan<br />
zogma mxolod fasTa kotirebisa da tenderebis (da ara erT pirTan molaparakebis) gziT gamarjvebuli<br />
kompaniebis Sesaxeb mogvawoda informacia; danarCenma rva uwyebam Txovna reagirebis gareSe datova 126 .<br />
cxrameti Semsyidveli organizaciis mier mowodebuli dokumentebi aTasobiT gamarjvebuli iuridiuli<br />
piris Sesaxeb Seicavda informacias. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ mxolod iseT<br />
123 es informacia saxelmwifo Sesyidvebis saagentos ramdenime oTaxSi ganTavsebul aTasobiT yuTSi iyo Tavmoyrili arasistematizebuli<br />
saxiT.<br />
124 saqarTveloSi 3500-dan 4000-mde saxelmwifo Sesyidvis ganmaxorcielebeli organizaciaa. eseni arian: saministroebi, maTi saqveuwyebo<br />
dawesebulebebi, Teatrebi, universitetebi, sajaro skolebi, skolamdeli dawesebulebebi da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebi.<br />
125 es organizaciebi arian: qalaq rusTavis meria; qalaq foTis meria; saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati reintegraciis sakiTxebSi;<br />
diasporis sakiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati; evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis sakiTxebSi<br />
saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati; saqarTvelos erovnuli banki; saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli<br />
daxmarebis sakiTxTa saministro; sagareo saqmeTa saministro; Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro; finansTa<br />
saministro; garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro; energetikis saministro; ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis<br />
saministro; kulturisa da ZeglTa dacvis saministro; saqarTvelos kontrolis palata; saqarTvelos prezidentis administracia; aWaris<br />
avtonomiuri respublikis mTavroba; afxazeTis avtonomiuri respublikis mTavroba.<br />
126 es uwyebebi arian: saqarTvelos ltolvilTa da gansaxlebis saministro; Sinagan saqmeTa saministro; iusticiis saministro; Tavdacvis<br />
saministro; soflis meurneobis saministro; qalaq quTaisis meria; qalaq Tbilisis meria; qalaq baTumis meria.<br />
43
SemomwirvelTa Sesaxeb informacia daamuSava, romelTac saxelmwifo Sesyidvebis gziT 50 000 lari an<br />
meti miiRes da imave periodSi romelime <strong>politikuri</strong> gaerTianebis angariSze gadaricxes Tanxa. aseTi 45<br />
kompania gamovlinda. erTis garda, yvela iuridiulma pirma mmarTveli partiisTvis ganaxorciela<br />
Semowiruleba. es gamonaklisi ss `transmSeni~ iyo. 2008 wels man `erTian nacionalur moZraobas~ 175<br />
000 lari _ dawesebul wliur maqsimumze meti _ Seswira, 127 2010 wels ki 50 000 laris Semowiruleba<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ saarCevno kampaniis fondSi<br />
ganaxorciela. 128 ixileT cxrili #24. 129<br />
cxrili #24. iuridiuli pirebi, romlebmac 2007_2010 wlebSi saxelmwifo Sesyidvebis gziT miiRes<br />
Semosavlebi da, imavdroulad, saarCevno Semowirulebebi ganaxorcieles<br />
127 meti informaciisTvis ixileT sqolio 49.<br />
128 ss `transmSeni~ aris samSeneblo kompania, romelic amJamad sarfis sabaJos, ramdenime regionul skolas da foTis sarkinigzo xazs aSenebs.<br />
bolo periodSi man ganaxorciela Semdegi proeqtebi: Tbilisis aeroportis rkinigzis sadguri, Tbilisis centraluri rkinigzis sadguri,<br />
Tbilisis lokomotivis stadioni, borjomis rkinigzis sadguri, urekis rkinigzis sadguri da sxv.<br />
129 wlebis mixedviT gaSlili, detaluri cxrili ixileT vebgverdze: `Semomwirveli iuridiuli pirebi, romlebmac gaimarjves saxelmwifo<br />
SesyidvebSi~.<br />
130 ramdenime SemTxvevaSi Sesyidvebidan miRebuli Tanxis saerTo odenoba moicavda aSS dolarSi miRebul Tanxebsac. Sesabamisad, es Tanxebi<br />
larSi gadayvanilia wliuri saSualo kursis mixedviT (2008 weli: 1 aSS dolari _ 1.49 lari, 2009 weli: 1 aSS dolari _ 1.67 lari, 2010<br />
weli 1 aSS dolari _ 1.79 lari).<br />
44<br />
# forma saxelwodeba iuridiuli misamarTi<br />
2007_2010 wlebSi<br />
Semowiruli Tanxis<br />
odenoba (lari)<br />
2007_2010 wlebSi<br />
saxelmwifo<br />
Sesyidvebidan<br />
miRebuli Tanxis<br />
saerTo odenoba 130<br />
1 Sps aversi farma Tbilisi, daviT aRmaSeneblis<br />
gamziri #148<br />
200 000.00 823 997.46<br />
2 Sps algoriTmi Tbilisi, nucubiZis 1-li m/r,<br />
korp. #3, b. 27 50 000.00 220 271.76<br />
3 Sps aliansi Tbilisi, qavTaraZis q. #25,<br />
korp. #1, b. 81<br />
4 Sps alta Tbilisi, saburTalos q. #35 65 000.00 356 696.88<br />
5 Sps arsi Tbilisi, abulaZis q. #21 50 000.00 237 278.95<br />
6 Sps axali mTvare Tbilisi, wereTlis gamziri #126 130 000.00 899 292.81<br />
7 Sps baz-plastiki baTumi, gudiaSvilis q. #28 25 000.00 199 100.00<br />
8 Sps jeografiki Tbilisi, gamsaxurdias gamziri #27 30 000.00 194 651.47<br />
9 Sps jeokolori sagarejos r-ni, sof. patarZeuli 15 000.00 1 309 990.27<br />
10Sps gzamSeni-4 Tbilisi, rusTavis gzatkecili #247 70 000.00 2 482 463.49<br />
11 ss gzis mSenebeli 11 samgoris r-ni, sadguri `lilo~ 70 000.00 3 283 588.89<br />
12 ss global erTi Tbilisi, kedias q. #4 40 000.00 868 539.72<br />
13 Sps daviTi Tbilisi, asaTianis q. #40 10 000.00 450 805.70<br />
14 Sps esabi Tbilisi, SavTelis q. #5\7 20 000.00 2 334 091.13<br />
15 Sps vanti gardabnis gzatkecili #42 20 000.00 624 797.00<br />
16 Sps veli baTumi, yazbegis q. #15 40 000.00 222 044.00<br />
17 Sps Tbili saxli Tbilisi, kostavas q. #75 100 000.00 800 446.73<br />
18 ss Tbilisis<br />
monoliTmSeni<br />
Tbilisi, wereTlis gamziri #57 10 000.00 360 860.88<br />
19 Sps Tegeta motorsi Tbilisi, diRmis masivi, me-6 kv., korp. #22b 70 000.00 384 249.00<br />
20 Sps iu-ji-Ti Tbilisi, WavWavaZis gamziri #26 5 000.00 9 750 751.59<br />
21 Sps mSenservisi Tbilisi, foTis q. #45 30 000.00 472 776.00<br />
22 Sps niuenerji Tbilisi, WavWavaZis gamziri #74 30 000.00 3 182 000.00
# forma saxelwodeba iuridiuli misamarTi<br />
23 Sps nova Tbilisi, diRmis masivi, me-2 kv., korp. #9a 70 000.00 1 328 642.00<br />
24 Sps ornamenti Tbilisi, fifiebis q. #12 40 000.00 387 224.61<br />
25 ss populi Tbilisi, b. xmelnckis #48, korp. #5 100 000.00 99 000.00<br />
26 Sps psp-farma dmanisis r-ni, curtavelis q. #54 200 000.00 141 044.49<br />
27 ss sadazRvevo<br />
kompania<br />
`aldagi bisiai~<br />
Tbilisi, WavWavaZis gamziri #62 75 000.00 122 789.37<br />
28 Sps samSeneblo Tbilisi, aglaZis q. #26<br />
tresti #2<br />
40 000.00 857 702.00<br />
29 Sps sarke konsaltingi Tbilisi, kostavas q. #54 114 837.00 745 906.83<br />
30 ss saqenergo-remonti lanCxuTis r-ni, sof. SuxuTi 35 000.00 3 980 291.00<br />
31 ss saxalxo banki Tbilisi, WavWavaZis gamziri #74 37 000.00 510 665.00<br />
32 Sps serviskomi Tbilisi, gamsaxurdias gamziri #24 100 000.00 82 839.00<br />
33 Sps ssg iberie Tbilisi, pasteris q. #1a 35 000.00 95 437.14<br />
34 Sps t.t. Tbilisi, qinZmaraulis q. #13a 15 000.00 1 232 643.76<br />
35 Sps toiota centri Tbilisi, daviT aRmaSeneblis xeivani, 100 000.00 2 515 426.26<br />
Tbilisi me-20 km<br />
36 ss transmSeni131 Tbilisi, doliZis q. #2 225 000.00 60 081.55<br />
37 ss universali Tbilisi, erisTavis q. #2 10 000.00 426 496.00<br />
38 ss universal-servisi Tbilisi, aglaZis q. #37 8 000.00 203 000.00<br />
39 Sps feri Tbilisi, CaCavas q. #8 40 000.00 847 815.00<br />
40Sps jeoseli Tbilisi, goTuas q.#3 100 000.00 1 459 656.43<br />
41 Sps jesko jgufi Tbilisi, WavWavaZis gamziri #50 10 000.00 666 170.37<br />
42 ss ji da ji Tbilisi, krilovis q. #10 30 000.00 138 748.00<br />
43 Sps jiTigrup Tbilisi, ColoyaSvilis q. #48 30 000.00 402 690.00<br />
44 Sps jipisi Tbilisi, marjaniSvilis q. #26 175 000.00 61 847.65<br />
45 ss hiundai avto Tbilisi, griboedovis q. #13<br />
saqarTvelo<br />
10 000.00 1 336 857.00<br />
daskvna<br />
2007_2010 wlebSi<br />
Semowiruli Tanxis<br />
odenoba (lari)<br />
2007_2010 wlebSi<br />
saxelmwifo<br />
Sesyidvebidan<br />
miRebuli Tanxis<br />
saerTo odenoba<br />
saerTo jamSi, 2008 da 2010 wlebis saarCevno kampaniebis <strong>dafinansebis</strong> kuTxiT aseTi suraTi ikveTeba:<br />
mmarTveli partiis dafinanseba minimum 7-jer 132 da maqsimum 26-jer aRemateba erTad aRebuli yvela<br />
sxva saarCevno subieqtis dafinansebas;<br />
mmarTveli partia Tanxebis udides nawils satelevizio reklamisTvis xarjavs, xolo opoziciuri<br />
partiebi _ beWduri reklamisTvis, partiis wevrebis/aqtivistebis Sromis anazRaurebisa da<br />
mivlinebebisTvis;<br />
opoziciur partiebs iuridiuli pirebi iSviaTad an saerTod ar afinanseben, mmarTveli partiis<br />
damfinansebelTa umravlesoba ki iuridiuli piria;<br />
131 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze ss `transmSenma~ 50 000 lari Seswira politikur gaerTianebas `mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos~. yvela sxva SemTxvevaSi Semowirulebebi `erTiani nacionaluri moZraobisTvis~ ganxorcielda.<br />
132 mmarTveli partiis dafinanseba 2008 wlis saprezidento arCevnebze 25.8-jer meti iyo (kanoniT gaTvaliswinebuli ufaso <strong>politikuri</strong><br />
reklamis gamoklebiT, romelic <strong>partiebis</strong> maSindel angariSebSi asaxuli iyo), 2008 wlis saparlamento arCevnebze _ 7.9-jer meti, xolo<br />
2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze _ 7.3-jer meti.<br />
45
46<br />
partiebi TavianTi partiuli fondebidan ricxaven didi odenobis Tanxebs saarCevno kampaniebis<br />
fondebSi da imis gamo, rom partiuli fondebis Sesaxeb informacia sajaro mxolod momdevno wlis<br />
dasawyisSi xdeba, rTuldeba saarCevno kampaniis fondebis srulyofili gakontroleba saarCevno<br />
periodSi.<br />
zogadad, saqarTveloSi saarCevno kampaniis <strong>dafinansebis</strong> sakiTxi kanonmdeblobiT ufro kargad regulirdeba,<br />
vidre politikur gaerTianebaTa wliuri <strong>dafinansebis</strong> sakiTxi. kerZod, gansazRvrulia saarCevno<br />
kampaniis fondis angariSis warsadgenad aucilebeli xarjTaRricxvis forma; aseve Seqmnilia<br />
finansuri angariSgebis monitoringze pasuxismgebeli organo, romelic ceskoSi wardgenili<br />
angariSebis revizias axorcielebs. miuxedavad amisa, arsebuli kanonmdebloba da praqtika araerT<br />
xarvezsa da naklovanebas Seicavs, kerZod:<br />
arCevnebis wina periodSi partiis mier saarCevno kampaniis fondis angariSis wardgenis perioduloba<br />
(TveSi erTxel) arasakmarisia da amomrCevels arCevnis gakeTebamde ar aqvs srulyofili informacia<br />
partiis mier miRebul Semosavlebsa da gaweul xarjebze;<br />
kanonmdebloba saarCevno kampaniis fondSi <strong>politikuri</strong> gaerTianebisgan aralimitirebulad didi<br />
odenobis Semowirulebebis miRebis saSualebas iZleva. imis gamo, rom politikur gaerTianebas kanoni<br />
ar avaldebulebs, am fondSi gadaricxuli Tanxebis warmomavloba sajaro gaxados arCevnebis<br />
msvlelobisas (Tu es periodi ar emTxveva momdevno wlis ianvris bolos, rodesac aRniSnuli<br />
informacia sajaro xdeba), amomrCevels arCevanis gakeTebamde ar aqvs srulyofili informacia<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianebis mier gaweuli xarjebis warmomavlobasa da kanonierebaze;<br />
kanonmdeblobiT gansazRvruli saarCevno kampaniis fondis angariSis warsadgenad aucilebeli xarj-<br />
TaRricxvis forma Zalian mwiria da ar moicavs yvela tipis xarjs, ris gamoc xarjebis didi nawili<br />
`sxva xarjebis~ grafaSia moqceuli. amasTanave, detaluri regulaciebis ararsebobis gamo partiebi<br />
xSirad arasworad avseben dadgenil formas da bevr Secdomasac uSveben;<br />
kanonmdeblobiT iuridiuli pirisaTvis dadgenilia Semowirulebis zeda zRvari – 100 000 lari.<br />
miuxedavad amisa, kanonis arsebuli redaqcia iZleva saSualebas, rom erTma da imave iuridiulma<br />
pirebma Svilobili kompaniebis saSualebiT an mewileebma TavianT sakuTrebaSi arsebuli sxvadasxva<br />
iuridiuli piris meSveobiT gacilebiT meti Tanxa Seswiron erT partias;<br />
`moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 27-e muxlis<br />
Tanaxmad, partiis mier TiToeuli iuridiuli pirisagan miRebuli finansuri da materialuri<br />
Semowirulebebis moculoba weliwadSi 100 000 lars ar unda aRematebodes. es `SezRudvebi vrceldeba<br />
yvela saxis Semowirulebaze, maT Soris, partiis miznebisaTvis da misi saxeliT gaweul momsaxurebaze~.<br />
amis miuxedavad, praqtikaSi aris SemTxvevebi, rodesac sawarmos mier erTi wlis ganmavlobaSi saarCevno<br />
kampaniis fondSi da Tavad partiisTvis gadaricxuli Semowirulebebis odenoba 100 000 lars<br />
aRemateba. 133 iuridiuli piri cal-calke _ partiis angariSze da partiis mier daregistrirebuli<br />
saarCevno subieqtis kampaniis fondSi _ axorcielebs Semowirulebebs.<br />
problemaa isic, rom finansuri monitoringis jgufi droebiT iqmneba yoveli arCevnebisTvis da 3-4<br />
Tves funqcionirebs. am jgufis funqciebi da mis wevrTa pasuxismgeblobis sakiTxebi Zalian bundovania.<br />
jgufis adamianuri da finansuri resursebi arasakmarisia amomwuravi monitoringis gansaxorcieleblad.<br />
amasTanave, <strong>politikuri</strong> gaerTianebebi ar arian valdebuli, jgufs warudginon sabuRaltro<br />
dokumentacia (gadaricxvebis amonawerebi da sxv.); amdenad, srulyofili monitoringi praqtikulad<br />
ar xorcieldeba.<br />
aRniSnuli problemebis gadasaWrelad, erTi mxriv, unda Seiqmnas mudmivmoqmedi, damoukidebeli<br />
makontrolebeli organo, romelic partiaTa <strong>dafinansebis</strong> srulfasovan monitorings ganaxorcielebs,<br />
da, meore mxriv, arCevnebis wina periodSive unda gadawydes angariSgebis periodulobisa da miRebuli<br />
Semowirulebebis gamWvirvalobis sakiTxebi. amasTanave, kanoniT mkafiod unda ganisazRvros Semowirulebebis<br />
ganxorcielebasTan dakavSirebuli regulaciebi.<br />
133 ix. sqolio 49.
saarCevno siebis daxvewaze muSaoba yoveli arCevnebis win xdeba aqtualuri.<br />
amas mosdevs siebis gadamowmebisTvis mniSvnelovani finansebisa da adamianuri<br />
resursebis mobilizeba rogorc saxelmwifo, ise donorTa mxridanac. gadamowmebis<br />
Semdgom ki yovelTvis amomrCevelTa siebis dazustebis mimarTulebiT<br />
miRweul warmatebebze Tu warumateblobebze iwyeba saubari. yoveli momdevno<br />
arCevnebis win siebis srulyofa isev prioriteti xdeba da arCevnebamde ramdenime<br />
TviT adre kvlav sakmaod moculobiTi RonisZiebebi xorcieldeba.<br />
2010 wlis maisis arCevnebisTvis siebis gadamowmebisTvis Cveul procedurebTan<br />
erTad damatebiT sakmaod inovacuri RonisZieba ganxorcielda. kerZod, 2009<br />
wlis 28 dekembers saqarTvelos organul kanonSi `saqarTvelos saarCevno kodeqsSi~<br />
Setanili damatebiT politikur partiebs amomrCevelTa siebis monitoringis<br />
SesaZlebloba miecaT. 134 am mizniT partiebs saqarTvelos saxelmwifo<br />
biujetidan 1,2 mln lari gamoeyoT. es Tanxa Tanabrad ganawilda saxelmwifo<br />
<strong>dafinansebis</strong> mimReb 12 partiaze, romelTac aRniSnul procesSi monawileobis<br />
survili gamoTqves. mogvianebiT erT-erTma maTganma _ politikurma gaerTianebam<br />
`moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ _ monitoringis ganxorcielebaze<br />
uari ganacxada da Tanxa daabruna. Sesabamisad, monitoringi ganaxorciela qvemoT<br />
CamoTvlilma 11-ma politikurma gaerTianebam 2010 wlis 5 Tebervlidan 10 aprilamde:<br />
1. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `axali memarjveneebi~;<br />
2. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `erTiani nacionaluri moZraoba~;<br />
3. <strong>politikuri</strong> moZraoba `Tavisufleba~;<br />
4. saqarTvelos konservatiuli partia;<br />
5. <strong>politikuri</strong> moZraoba `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~;<br />
6. saqarTvelos respublikuri partia;<br />
7. <strong>politikuri</strong> partia `saqarTvelos gza~;<br />
8. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `qarTuli dasi~;<br />
9. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `qristian-demokratiuli moZraoba~;<br />
10. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `Cven TviTon~;<br />
11. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `xalxis partia~.<br />
nawili 3<br />
saarCevno siebis monitoringi<br />
saxelmwifo biujetidan gamoyofili Tanxis xarjvis monitoringisTvis detaluri<br />
procedurebi dadgenili ar yofila. kanoniT ar iyo gansazRvruli arc Tavad<br />
134 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ (2001 wlis 2 agvisto, #1047-rs;<br />
gamoqveynebulia: saqarTvelos sakanonmdeblo macne, #25, 22.08.2001, mux. 107), muxli 12914 47
siebis monitoringis ganxorcielebis meqanizmebi da arc teritoria, romelic mas unda moecva. partiebma<br />
damoukideblad gansazRvres monitoringis meTodologiac da geografiac. aRsaniSnavia, rom centralurma<br />
saarCevno komisiam individualuri darRvevebisa da saboloo angariSisaTvis SeimuSava arasavaldebulo<br />
formebi, romlebic ramdenime sakvanZo SekiTxvas Seicavda. partiebs SeeZloT am formebis mixedviT waredginaT<br />
ceskosTvis monitoringis Sedegebi. arasavaldebuloobis miuxedavad, aRniSnuli formebi <strong>partiebis</strong><br />
umravlesobam gamoiyena.<br />
sayuradReboa, rom arc kanoni da arc ceskos mier SemuSavebuli formebi ar iTvaliswinebs finansur angariSgebas,<br />
Tumca 11-dan 7-ma partiam warudgina ceskos finansuri angariSi.<br />
`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ zemoaRniSnuli Tanxebis xarjvis monitoringis mizniT<br />
Semdegi RonisZiebebi ganaxorciela:<br />
1. <strong>partiebis</strong>gan gamoiTxova maT mier ganxorcielebuli siebis monitoringis saboloo finansuri angariSebi,<br />
raTa gadaemowmebina, rogor daxarjes maT miRebuli Tanxebi;<br />
2. <strong>partiebis</strong>gan 135 gamoiTxova informacia siebis monitoringis ganxorcielebisas gamoyenebuli meTodologiis<br />
Sesaxeb; Sexvda maT warmomadgenlebs, raTa gaerkvia, hqondaT Tu ara partiebs samoqmedo<br />
da Tanxebis xarjvis gegmebi;<br />
3. Seajama informacia <strong>partiebis</strong> mier siebis monitoringis Sedegad aRmoCenili uzustobebisa da xarvezebis<br />
Sesaxeb; Seafasa siebis gadamowmebis procesSi ceskos roli da <strong>partiebis</strong> mier Sesrulebuli<br />
samuSaos konkretuli Sedegi.<br />
`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelom~ aseve gamoiyena ceskosgan miRebuli informacia da<br />
dokumentebi.<br />
48<br />
monitoringisaTvis gamoyofili Tanxebis xarjvis finansuri angariSebi<br />
rogorc zemoT aRiniSna, biujetidan gamoyofili 1,2 mln lari gadaeca 12 partias, romelTac, kanonis<br />
Sesabamisad, monitoringisTvis Tanxebis miReba SeeZloT, Tumca Semdeg politikurma gaerTianebam<br />
`moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ monitoringis ganxorcielebaze uari ganacxada da Tanxa daabruna.<br />
es Tanxa _ 100 aTasi lari _ darCenil 11 partiaze unda ganawilebuliyo, magram, vinaidan orma politikurma<br />
gaerTianebam _ `erTianma nacionalurma moZraobam~ da `Cven TviTon~ _ damatebiT dafinansebaze<br />
uari Tqva, igi 9 partiaze ganawilda.<br />
partiebma miRebuli Tanxebi, gamoyenebuli meTodologiis Sesabamisad, sxvadasxvagvarad gadaanawiles.<br />
zogierTma partiam maTi udidesi nawili Sromis anazRaurebaze (da, aqedan gamomdinare, saSemosavlo<br />
gadasaxadze) daxarja, zogierTma ki mivlinebis xarjebis anazRaureba da saqonlisa da momsaxurebis<br />
xarjis gaweva arCia. amis mizezi albaT isaa, rom siebis kardakar gadamowmebis meTodis gamoyenebisas<br />
partias mravali aqtivisti hyavda da maT Sesrulebuli samuSao mivlinebis xarjebis saxiT aunazRaura,<br />
ris Sedegadac saSemosavlo gadasaxadis Tanxebi dazoga. 136 kapitaluri xarji (ZiriTadi saSualebebis<br />
SeZena) im partiebma gaswies, romelTac kompiuteruli programa gamoiyenes an monacemTa analizi ganaxorcieles,<br />
risTvisac Sesabamisi teqnikisa da saTanado programis SeZena iyo saWiro. aRsaniSnavia, rom<br />
`sxvadasxva xarji~ ZiriTadad 2_5%-ia (mxolod erT partias aqvs 8%-ze odnav meti), rac gamWvirvalobis<br />
mxriv misasalmebelia, radgan es gaurkveveli xarjia. aqve ixileT cxrili #25 da diagramebi #18-24. 137<br />
135 mxolod is partiebi SeirCa, romlebmac 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi mandatebi moipoves.<br />
136 saqarTvelos sagadasaxado kodeqsis Tanaxmad, gansazRvruli limitis farglebSi gacemuli samivlinebo Tanxa da saqonelsa da<br />
momsaxurebaze daxarjuli Tanxa ar ibegreba.<br />
137 meti TvalsaCinoebisaTvis ixileT danarTis diagrama #25 <strong>partiebis</strong> mier wardgenili biujetidan gamoyofili Tanxebis angariSi.
cxrili #25. <strong>partiebis</strong> mier wardgenili biujetidan gamoyofili Tanxebis<br />
xarjvis angariSebi<br />
<strong>politikuri</strong> Sromis anazRaureba anazRaurebuli saqoneli sxvadasxva kapitaluri sul naSTi<br />
gaerTianeba 138 da gadasaxadebi mivlinebis xarjebi da xarji xarji 141 xarjebi<br />
biujetSi 139 momsaxureba 140<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
13 000.00 34 740.00 51 594.00 3 334.00 8 358.00 111 026.00 85.00<br />
moZraoba<br />
respublikuri<br />
92 110.00 0.00 3 199.00 4 691.00 0.00 100 000.00 0.00<br />
partia<br />
saqarTvelos<br />
18 355.00 24 270.00 68 277.00 415.00 0.00 111 317.00 -206.00<br />
gza<br />
qarTuli<br />
63 364.00 19 250.00 14 584.00 4 641.00 9 265.00 111 104.00 7.00<br />
dasi<br />
qristiandemokratiuli<br />
0.00 81 630.00 7 593.00 8 652.00 13 154.00 111 029.00 82.00<br />
moZraoba 36 088.00 0.00 50 736.00 2 157.00 22 110.00 111 091.00 20.00<br />
Cven TviTon 35 250.00 0.00 64 556.00 187.00 0.00 99 993.00 7.00<br />
*wyaro: ceskosgan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />
diagrama #18: axali memarjveneebis mier xarjebis gadanawilebis maCveneblebi.<br />
46%<br />
3% 8% 12%<br />
*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />
138 angariSebi ar warudgeniaT politikur gaerTianebebs: `Tavisufleba~, saqarTvelos konservatiuli partia, `mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos~, `xalxis partia~.<br />
139 `Sromis anazRaureba da gadasaxadebi biujetSi~ moicavs Semdeg xarjebs: gadaxdili Sromis anazRaureba; biujetSi gadaxdili Sromis<br />
anazRaurebasTan dakavSirebuli gadasaxadebi; gadaxdili droebiT daqiravebul pirTa anazRaureba da masTan dakavSirebuli gadasaxadi.<br />
140 `saqoneli da momsaxureba~ moicavs Semdeg xarjebs: sakomunikacio xarjebi; komunaluri xarjebi; sawvavis xarji; satransporto xarji;<br />
beWdvis xarji; ofisis qira; saofise nivTebi.<br />
141 `kapitaluri xarji~ am SemTxvevaSi moicavs mxolod ZiriTadi saSualebebis SeZenis xarjs.<br />
31%<br />
Sromis anazRaureba da<br />
saSemosavlo gadasaxadi<br />
anazRaurebuli<br />
mivlinebis xarjebi<br />
saqoneli da momsaxureba<br />
sxvadasxva xarji<br />
kapitaluri xarji<br />
49
50<br />
Sromis anazRaureba da<br />
saSemosavlo gadasaxadi<br />
diagrama #19: erTiani nacionaluri moZraobis mier<br />
xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />
3% 5%<br />
92%<br />
*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />
Sromis anazRaureba da<br />
saSemosavlo gadasaxadi<br />
saqoneli da momsaxureba sxvadasxva xarji<br />
diagrama #20: respublikuri partiis mier<br />
xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />
61%<br />
anazRaurebuli<br />
mivlinebis xarjebi<br />
0.4%<br />
*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />
17%<br />
22%<br />
saqoneli da momsaxureba sxvadasxva xarji
Sromis anazRaureba<br />
da saSemosavlo<br />
gadasaxadi<br />
diagrama #21: saqarTvelos gzis mier xarjebis<br />
gadanawilebis maCveneblebi<br />
*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />
anazRaurebuli<br />
mivlinebis xarjebi<br />
13%<br />
4%<br />
17%<br />
anazRaurebuli<br />
mivlinebis xarjebi<br />
7%<br />
8%<br />
saqoneli da<br />
momsaxureba<br />
diagrama #22: qarTuli dasis mier<br />
xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />
8%<br />
12%<br />
saqoneli da<br />
momsaxureba<br />
*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />
73%<br />
58%<br />
sxvadasxva xarji<br />
sxvadasxva xarji<br />
kapitaluri xarji<br />
kapitaluri xarji<br />
51
52<br />
Sromis anazRaureba da<br />
saSemosavlo gadasaxadi<br />
diagrama #23: qristian-demokratiuli moZraobis mier<br />
xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />
*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />
Sromis anazRaureba da<br />
saSemosavlo gadasaxadi<br />
2%<br />
20%<br />
46%<br />
diagrama #24: `Cven TviTonis~ mier<br />
xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />
65%<br />
*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />
32%<br />
saqoneli da momsaxureba sxvadasxva xarji kapitaluri xarjebi<br />
0.2%<br />
35%<br />
saqoneli da momsaxureba sxvadasxva xarji
Sexvedrebze yvela partia 142 acxadebda, rom gamoyofili Tanxa sakmarisi ar iyo amomrCevelTa siebis<br />
srulyofilad SemowmebisTvis.<br />
sayuradReboa, rom kanoniT politikur partiebs ar moeTxovebodaT monitoringis finansuri angariSebis<br />
wardgena. valdebulebis ararsebobis miuxedavad, 11 partiidan 7-ma monitoringis dasrulebis Semdeg<br />
mainc warudgina ceskos finansuri angariSi. ramdenime partiam angariSi moTxovnis safuZvelze `saerTa-<br />
Soriso gamWvirvaloba _ saqarTvelosac~ miawoda. 143 vinaidan ar arsebobda specialuri forma angariSis<br />
warsadgenad, zogierTma partiam buRaltruli aRricxvis standartuli cxrilebi gamoiyena, zogierTma ki<br />
_ finansuri angariSis is forma, romliTac partiebi yovelwliur angariSebs waradgenen. aqedan gamomdinare,<br />
angariSebi erTmaneTisgan gansxvavdeboda. zog partias xarjebi detalurad hqonda warmodgenili,<br />
zogis xarjebi ki sxvadasxva klasifikaciis mixedviT iyo gaerTianebuli da, Sesabamisad, zogadad<br />
warmodgenili. 144<br />
im oTxi partiidan, romlebmac finansuri angariSi monitoringis dasrulebisTanave ar waradgines, erTma<br />
_ `xalxis partiam~ xarjebi detalurad asaxa partiis 2010 wlis yovelwliur finansur angariSSi 145 .<br />
yvela sxva partiam ki wliur angariSSi mxolod mTlini Tanxa miuTiTa, rogorc jamuri miznobrivi<br />
dafinanseba da jamuri miznobrivi xarji, zogierTma ki saerTod ar gamijna sxva xarjebisagan.<br />
monitoringis Sedegebis aRricxvisTvis erTiani, savaldebulo formis ararsebobam da finansuri angariSis<br />
wardgenis arasavaldebuloobam, erTi mxriv, monitoringSi monawile bevri partiis mier saxelmwifo<br />
biujetidan gamoyofili Tanxis xarjva ukontrolo da gaumWvirvale gaxada da, meore mxriv, zogierTi<br />
partiis mier warmodgenili finansuri da programuli angariSebis analizi gaarTula, radgan Zneli iyo<br />
maTi erT formatSi moqceva da erTmaneTTan Sedareba.<br />
monitoringis geografia da meTodologia<br />
monitoringisaTvis ceskom partiebs gadasca amomrCevelTa erTiani sia 2010 wlis 1 Tebervlis mdgomareobiT.<br />
siis sajaro versias 146 damatebuli hqonda ori monacemi: piradobis mowmobis gacemis TariRi da<br />
saarCevno ubnebi 2008 wlis saparlamento arCevnebis mdgomareobiT.<br />
partiebma siebis monitoringi ZiriTadad kardakar SemovliT ganaxorcieles. zogierTma partiam aseve<br />
gamoiyena cxeli xazi, monacemTa analizi specialuri kompiuteruli programis saSualebiT an aseTi<br />
programis gamouyeneblad (dublirebuli monacemebis aRmoCenis mizniT) da monacemTa analizi Sedarebis<br />
gziT (Sesadareblad gamoyenebul iqna 2008 wlis saarCevno siebi da statistikis departamentis monacemebi).<br />
zogierT partias monitoringis meTodologia saerTod ar miuTiTebia angariSSi (Tumca es kiTxva<br />
iyo ceskos mier SeTavazebul formaSi). 147<br />
rogorc zemoT aRiniSna, <strong>partiebis</strong> umravlesobam siebis kardakar gadamowmebisTvis aqtivistebi gamoiyena.<br />
zogierTma partiam gamijna Tbilissa da regionebSi gamoyenebul aqtivistTa raodenobis amsaxveli ricxvebi,<br />
zogierTs ki es informacia angariSSi ar miuTiTebia. 148<br />
142 `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo~ am sakiTxze esaubra politikur gaerTianebebs: `axali memarjveneebi~, saqarTvelos<br />
respublikuri partia, `saqarTvelos gza~, `qristian-demokratiuli moZraoba~, `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~.<br />
143 organizacias angariSebi miawodes politikurma gaerTianebebma: `Cven TviTon~, `saqarTvelos gza~, `axali memarjveneebi~, saqarTvelos<br />
respublikuri partia.<br />
144 xarjebis amsaxveli detaluri cxrili ixileT vebgverdze. `2010 saarCevno siebis monitoringi saerTo monacemebi – xarjTaRricxva~.<br />
145 detaluri informaciisaTvis ixileT vebgverdze `xalxis partia (2010 wliuri _ Semosaval-gasavlebi)~<br />
146 amomrCevelTa erTiani siis sajaro versia Seicavs Semdeg monacemebs: gvari, saxeli, dabadebis TariRi, registraciis adgili, iZulebiT<br />
gadaadgilebuli pirisaTvis – agreTve faqtobrivi sacxovrebeli adgili (saqarTvelos organuli kanonis ‘saqarTvelos saarCevno<br />
kodeqsis~ me-9 muxlis me-4 punqti).<br />
147 detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrili #14 <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis mier SerCeuli monitoringis meTodologia.<br />
148 detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrili #15 <strong>partiebis</strong> mier monitoringis procesisaTvis gamoyenebuli aqtivistebis<br />
raodenoba.<br />
53
ac Seexeba monitoringis geografias, aRsaniSnavia, rom <strong>partiebis</strong> umetesobam siebis monitoringi ganaxorciela<br />
ZiriTadad TbilisSi (<strong>partiebis</strong> ganmartebiT, es gamowveuli iyo, erTi mxriv, resursebis mobilizebis<br />
SesaZleblobiT da, meore mxriv, qalaq Tbilisis meris arCevnebis aqcentirebiT) da iSviaTad<br />
_ regionebSic. zogierTma maTganma sxvadasxva municipalitetSi SemTxveviTi SerCevis principiT ramdenime<br />
ubani moicva da am gziT TiTqmis mTeli saqarTvelo dafara. 149<br />
monitoringis dros yvelaze didi teritoria `axalma memarjveneebma~, saqarTvelos respublikurma<br />
partiam, `qarTulma dasma~ da saqarTvelos konservatiulma partiam moicves. yvelaze meti (naxevar milionze<br />
meti) amomrCeveli `erTianma nacionalurma moZraobam~ gadaamowma.<br />
mTlianobaSi, politikur partiebs Soris ar momxdara urTierTkoordinacia funqciebisa da geografiuli<br />
arealebis gadanawilebis mizniT. marTalia, winasaarCevnod ceskos da arasamTavrobo seqtoris monawileobiT<br />
partiaTa perioduli Sexvedrebi imarTeboda, sadac gamovlenil darRvevebTan dakavSirebiT informaciis<br />
gacvla xdeboda, magram es Sexvedrebi ar iTvaliswinebda samuSaos dagegmvisa da mimdinareobisas<br />
SeTanxmebulad muSaobas. politikur partiebs arc meTodologiis SerCevaze dauxarjavT didi dro da<br />
TiToeulma partiam (an ramdenimem erTad) damoukideblad, Tavisi Sexedulebisamebr SeimuSava meTodologia.<br />
54<br />
monitoringis Sedegad aRmoCenili darRvevebi da maTze ceskos reagireba<br />
rogorc zemoT aRiniSna, ceskos individualuri darRvevebisaTvis arasavaldebulo formebi 150 hqonda<br />
SemuSavebuli. isini Seicavda Semdeg sakiTxebs: monitoringis geografia, gamoyenebuli aqtivistebis<br />
raodenoba, aRmoCenili darRvevebis saerTo raodenoba, ramdenime tipis darRveva (magaliTad, gardacvlili<br />
amomrCevlebis saerTo raodenoba, gamotovebuli amomrCevlebis saerTo raodenoba da sxva).<br />
<strong>partiebis</strong>Tvis SeTavazebul formebSi aseve iyo SekiTxva, Tu ramdeni amomrCevlis monacemi gadaamowmes<br />
maT. es informacia mxolod partiaTa garkveul nawils hqonda miTiTebuli. 151<br />
Sesrulebuli samuSaos angariSi partiebma ceskos sxvadasxva saxiT gadasces – eleqtronulad (MS Access<br />
an MS Excel formatiT) an nabeWdis Tu xelnaweris saxiT (Tumca saqarTvelos organuli kanoni `saqar-<br />
Tvelos saarCevno kodeqsi~ siebis monitoringis Sedegebis rogorc werilobiTi, ise eleqtronuli formiT<br />
wardgenas iTxovs), 152 anda perioduli angariSebis/werilebis saxiT. eleqtronulad miwodebuli<br />
monacemebis analizi ceskom gacilebiT adre daasrula da sazogadoebas 2010 wlis aprilSive gaacno,<br />
saboloo angariSi ki 25 maiss waradgina.<br />
ceskosTvis gadacemuli angariSebisa da werilebis mixedviT, partiebma waradgines informacia<br />
amomrCevelTa siaSi arsebuli Semdegi darRvevebis Sesaxeb:<br />
1. amomrCeveli dublirebulia;<br />
2. amomrCeveli gardacvlilia;<br />
3. amomrCeveli gamotovebulia siaSi;<br />
4. amomrCeveli imyofeba sazRvargareT (da ar iyo miTiTebuli partiis xelT arsebul siaSi);<br />
5. amomrCeveli patimrobaSia (da ar iyo miTiTebuli partiis xelT arsebul siaSi);<br />
6. amomrCeveli samxedro/gasamxedroebul samsaxurSia (da ar iyo miTiTebuli partiis xelT arsebul<br />
siaSi);<br />
7. amomrCeveli miwerilia;<br />
149 detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrilebi #16 da #17 <strong>partiebis</strong> mier ganxorcielebuli monitoringis geografia.<br />
150 http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=13&info_id=5407<br />
151 detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrili #18 <strong>partiebis</strong> mier gadamowmebuli amomrCevlebis raodenoba.<br />
152 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 12914 muxlis me-3 punqti
8. amomrCeveli sxva misamarTze cxovrobs;<br />
9. siaSi teqnikuri uzustobaa (mag., saxelSi an gvarSi asoa gamotovebuli);<br />
10. amomrCevlis misamarTi arazustia (magaliTad, cifrebi an asoebia gamotovebuli);<br />
11. erT misamarTze mravali amomrCevelia;<br />
12. amomrCeveli umisamarToa. 153<br />
angariSebis analizis safuZvelze SesaZlebeli gaxda <strong>partiebis</strong> mier aRmoCenili xarvezebis Sejameba.<br />
zog SemTxvevaSi partiebma gamijnes Tbilissa da regionebSi aRmoCenili xarvezebi, zogjer ki angariSebSi<br />
mxolod jamuri ricxvebi aisaxa. 154<br />
<strong>partiebis</strong> mier aRmoCenili xarvezebis saerTo raodenoba maT mier gadamowmebuli amomrCevlebis raodenobis<br />
6-7%-ia. darRvevebis didi nawili Tbilisze modis. es ZiriTadad imiTaa ganpirobebuli, rom<br />
partiebma regionebSi gacilebiT naklebi amomrCeveli gadaamowmes. aqve ixileT cxrili #25.<br />
cxrili #25. darRvevebis procentuli maCveneblebi<br />
gadamowmebuli amomrCevlebis raodenobasTan mimarTebiT<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba % Tbilisis gareT % TbilisSi % jamSi<br />
axali memarjveneebi 3.59% 12.59% 7.79%<br />
erTiani nacionaluri moZraoba ar gadaumowmebia 7.16% 7.16%<br />
Tavisufleba _155 ar gadaumowmebia _<br />
konservatiuli partia _ _ _<br />
mrewveloba gadaarCens saqarTvelos _ _ _<br />
respublikuri partia _ 21.07% 21.07%<br />
saqarTvelos gza 28.07% 3.37% 4.60%<br />
qarTuli dasi _ _ 0.27%<br />
qristian-demokratiuli moZraoba _ _ _<br />
Cven TviTon _ _ 2.39%<br />
xalxis partia _ _ 4.10%<br />
*wyaro: ceskos veb-gverdi<br />
cesko gamovlenil darRvevebs da maTze reagirebis Sesaxeb informacias periodulad acnobda sazogadoebas.<br />
erT-erTi yovlismomcveli angariSi 2010 wlis 12 aprils iqna wardgenili sastumro `Tbilisi<br />
mariotSi~ adgilobrivi da saerTaSoriso arasamTavrobo organizaciebis, <strong>partiebis</strong>, presisa da diplomatiuri<br />
misiebis warmomadgenelTa TandaswrebiT. saboloo angariSis prezentacia 25 maiss ceskoSi<br />
gaimarTa. 156<br />
153 umisamarTo amomrCevlis arseboba darRvevad ar miiCneva, ramdenadac is saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisadaa daregistrirebuli<br />
aseTad (`misamarTis gareSe~) da calke gamoyofil ubnebze aZlevs xmas. miuxedavad amisa, ramdenime partiam es mainc xarvezad miuTiTa.<br />
magaliTad, `qarTulma dasma~ ceskos aseTi 49 441 amomrCevlis sia gadasca. amave partias hqonda gamoyofili damisamarTebis (arazusti<br />
misamarTebi (Zveli nomrebi areuli axalSi), areuli korpusebi da sadarbazoebi, soflebSi zusti misamarTebis (quCebis) ararseboba)<br />
problema. 24 589 aseTi monacemi Sesabamis organoebs gadaeca, radgan aRniSnuli sakiTxis gadawyveta ceskos kompetencia ar aris.<br />
damisamarTebis problemas exebodnen `axali memarjveneebi~ da saqarTvelos respublikuri partiac, `Tavisuflebas~ ki angariSSi mxolod<br />
qalaq rusTavis damisamarTebis sakiTxi hqonda Setanili.<br />
154 TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis cxrili #19 <strong>partiebis</strong> mier TbilisSi da Tbiliss gareT aRmoCenili darRvevebi. darRvevebis<br />
amsaxveli detaluri cxrili ixileT vebgverdze: `2010 saarCevno siebis monitoringi saerTo monacemebi – darRvevebi~.<br />
155 `defisi~ cxrilSi niSnavs, rom partias angariSSi ar miuTiTebia gadamowmebuli amomrCevlebisa da gamovlenili darRvevebis raodenoba.<br />
Sesabamisad, procentuli maCveneblis daangariSeba SeuZlebelia.<br />
156 ceskos reagirebis Sesaxeb informaciisaTvis (ceskos mier warmodgenili saboloo angariSis mixedviT) ixileT danarTis cxrili #20<br />
ceskos mier warmodgenili saboloo angariSis mixedviT gakeTebuli reagireba.<br />
55
ceskos analizis mixedviT, <strong>partiebis</strong> mier aRmoCenili darRvevebis 17-18% gasworda, maT mier miwodebuli<br />
informaciis daaxloebiT 37% 157 mcdari aRmoCnda (radgan araswor monacemebs eyrdnoboda), danarCeni<br />
monacemebi ki (ZiriTadad, damisamarTebis problemebi da umisamarTo amomrCevlebi) ceskom xarvezad ar<br />
miiCnia. detalebisaTvis aqve ixileT cxrili #26.<br />
cxrili #26. ceskos mier dadasturebuli da daudasturebeli xarvezebis procentuli maCveneblebi<br />
<strong>partiebis</strong> mier miTiTebuli xarvezebis raodenobasTan mimarTebiT<br />
56<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba dadasturebuli xarvezebi 158 daudasturebeli xarvezebi 159<br />
axali memarjveneebi gaerTianebulia respublikur partiasTan<br />
erTiani nacionaluri moZraoba 29.61% 62.48% 160<br />
Tavisufleba realuri Sedegi ucnobia161 konservatiuli partia 2540% 31.58%<br />
mrewveloba gadaarCens saqarTvelos 751% 12.36%<br />
respublikuri partia 1288% 30.29%<br />
saqarTvelos gza 1833% 29.99%<br />
qarTuli dasi 513% 3.02%<br />
qristian-demokratiuli moZraoba 2002% 66.52%<br />
Cven TviTon 2744% 24.90%<br />
xalxis partia 10.71% 33.38%<br />
* wyaro: ceskos veb-gverdi<br />
daskvna<br />
2010 wels winasaarCevnod ganxorcielebulma iniciativam _ siebis monitoringSi <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />
CarTvam _ erTi mxriv, ceskosa da partiebs Soris TanamSromlobis gaRrmavebas Seuwyo xeli, meore mxriv<br />
ki, partiebs amomrCevelTa registraciasTan dakavSirebuli problemebis ufro axlos gacnobis SesaZlebloba<br />
misca. am novaciis Sedegad partiebma Tavad miiRes monawileoba arCevnebis administrirebaSi.<br />
Tumca, aRniSnul dadebiT mxareebTan erTad, siebis gadamowmebis process araerTi sisustec hqonda;<br />
kerZod:<br />
1. partiebs ar hqondaT sakmarisi dro siebis srulyofilad SemowmebisTvis (es procesi siebze muSaobis<br />
dasrulebamde daaxloebiT ori TviT adre daiwyo);<br />
2. <strong>partiebis</strong>Tvis gamoyofili Tanxa ar iyo sakmarisi imisTvis, rom siebi srulyofilad Semowmebuliyo;<br />
157 es maCvenebeli ar moicavs `Tavisuflebis~ mier miwodebul monacems, radgan is mxolod qalaq rusTavSi damisamarTebas Seexeboda. ceskos<br />
informaciiT, rusTavis saolqo saarCevno komisiam gaiTvaliswina isini, Tumca, ra moculobiT, CvenTvis ucnobia.<br />
158 partiis mier wardgenil informaciaSi miTiTebuli xarvezebidan ceskos mier xarvezad miCneuli monacemebi<br />
159 partiis mier wardgenil informaciaSi miTiTebuli xarvezebidan ceskos mier xarvezad armiCneuli monacemebi (magaliTad, partiis<br />
informaciiT, amomrCeveli gardacvlili iyo an sazRvargareT imyofeboda, magram es informacia ceskos mier gadamowmebis Sedegad ar<br />
dadasturda.)<br />
160 `dadasturebuli xarvezebi~ da `daudasturebeli xarvezebi~ jamSi 100%-s ar Seadgens. ricxvi, romelic 100%-mde Sevsebas aklia,<br />
ZiriTadad iseT monacemebs asaxavs, romlebic ar iTvleba amomrCevelTa siis xarvezad (damisamarTebis problemebi da umisamarTo<br />
amomrCevlebi).<br />
161 mxolod damisamarTebis problemebi hqondaT gamokveTili. maTze reagirebis Sesaxeb informacia ver movipoveT.
3. finansuri angariSgebis valdebulebis da amisTvis saWiro angariSebis formebis ararsebobis gamo<br />
<strong>partiebis</strong> mier biujetidan gamoyofili Tanxebis xarjvis efeqtianobisa da miznobriobis Sefaseba<br />
rTuli, zogierT SemTxvevaSi ki _ SeuZlebeli iyo;<br />
4. partiebi ar iyvnen bolomde mzad imisTvis, rom adgilobriv Tu ucxoel eqspertebTan konsultaciis<br />
safuZvelze yvelaze efeqtiani meTodologia SeemuSavebinaT (amis mizezi, savaraudod, SezRuduli<br />
droc iyo);<br />
5. partiebs Soris koordinacia saTanado doneze ar iyo, ris gamoc maT ver moaxerxes funqciebisa da<br />
geografiuli arealebis gayofa da SeTanxmebulad muSaoba.<br />
rac yvelaze mTavaria, imisaTvis, rom siebi daixvewos mxolod am tipis monitoringis ganxorcieleba<br />
sakmarisi ar aris. pirvel rigSi, unda gaizardos koordinacia siebis SedgenisTvis pasuxismgebel saxelisuflebo<br />
uwyebebs Soris – maTi eleqtronuli bazebi urTierTTavsebadi gaxdes da romelime bazaSi<br />
cvlilebis Sesvlis SemTxvevaSi, es cvlileba sxva uwyebebis bazebSic aisaxos. aucilebelia isic, rom<br />
siebi mudmivad xelmisawvdomi iyos amomrCevlebisTvis, <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong>Tvis, da sxva dainteresebuli<br />
jgufebisa da pirebisTvis, raTa maT nebismier dros SeZlon maTi Semowmeba da saWiro Sesworebebis<br />
Setanis moTxovniT centraluri saarCevno komisiisTvis mimarTva. amisTvis unda arsebobdes detaluri<br />
procedurebi da mimarTvis (gancxadebis) dadgenili formebi.<br />
57
nawili 4<br />
rekomendaciebi<br />
(arsebuli sakanonmdeblo bazis,<br />
saerTaSoriso da sakuTari gamocdilebis<br />
analizisa da saerTaSoriso organizaciebis<br />
rekomendaciebis mixedviT)<br />
58<br />
Sesavali<br />
saqarTveloSi <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> dafinansebas aregulirebs ori normatiuli<br />
aqti, kerZod, saqarTvelos organuli kanonebi `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~<br />
da `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~. isini Seicavs partiis <strong>dafinansebis</strong><br />
rogorc saxelmwifo, ise arasaxelmwifo wyaroebs (sawevro Senatanebi,<br />
Semowirulebebi da sxva) da saarCevno kampaniis dafinansebasTan dakavSirebul<br />
normebs. <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> swori samarTlebrivi regulireba umniSvnelovanesia<br />
maTi gamWvirvalobisa da angariSvaldebulebis uzrunvelsayofad. saqarTvelos<br />
kanonmdeblobaSi aris debulebebi (saarCevno kampaniis fondis sajarooba,<br />
anonimuri Semowirulebebis akrZalva), romlebic mniSvnelovnad uwyobs xels gam-<br />
Wvirvalobisa da angariSvaldebulebis gaumjobesebas, Tumca, am TvalsazrisiT,<br />
igi udavod saWiroebs daxvewas da ramdenime debulebis damatebas. qvemoT mocemuli<br />
analizi moicavs `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ mier sakuTari gamocdilebis,<br />
saerTaSoriso rekomendaciebis da saqarTvelos kanonmdeblobis analizis<br />
safuZvelze gamovlenil problemebs da maTi mogvarebisaTvis gamiznul rekomendaciebs.<br />
zedamxedvelobis meqanizmebi<br />
specialuri damoukidebeli makontrolebeli organo<br />
saqarTvelos kanonmdeblobaSi <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> kanonierebis<br />
zedamxedvelobis meqanizmebi arasrulia: ar arsebobs organo, romelsac evaleba<br />
<strong>dafinansebis</strong> kanonierebis srulyofili kontroli; ar aris dadgenili, Tu visi<br />
kompetenciaa partiis mier yovelwliurad gamoqveynebuli safinanso deklaraciis<br />
Semowmeba. evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis<br />
komisia) 162 sxvadasxva qveynis kanonmdeblobebTan dakavSirebiT momzadebuli mosazrebebis<br />
safuZvelze Sedgenil `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> angariSSi~<br />
aRniSnavs, rom saqarTvelos kanonmdebloba saerTod ar uzrunvelyofs partiaTa<br />
<strong>dafinansebis</strong> zedamxedvelobis meqanizmebs. 163<br />
162 evropis sabWos sakonsultacio organo konstituciur sakiTxebSi.<br />
163 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia), <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />
<strong>dafinansebis</strong> angariSi, strasburgi, 2000 wlis 26 maisi, I nawilis `b~ punqti. http://www.venice.coe.int/docs/<br />
2000/CDL-PP(2000)001-e.pdf
saqarTvelos kanonmdeblobiT, partiis finansebis yovelwliur audits, aseve misi, rogorc saarCevno<br />
subieqtis, saarCevno kampaniis fondis audits atarebs damoukidebeli kerZo auditori, romelsac Tavad<br />
partia irCevs. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ miaCnia, rom kerZo kompaniebis mier politikur<br />
partiaTa finansebis auditoruli Semowmeba unda ganxorcieldes finansuri angariSgebis saerTa-<br />
Soriso standartebis Sesabamisad.<br />
saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 48-e muxlis 10 1 punqtis safuZvelze<br />
yoveli arCevnebisTvis iqmneba finansuri monitoringis jgufi, Tumca misi funqciebi sakmaod bundovania.<br />
misi saqmianoba mxolod ramdenime Tves grZeldeba. jgufis wevris anazRaureba 500 lars ar aRemateba.<br />
`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~, 164 iseve, rogorc saerTaSoriso organizaciebs, miaCnia, rom<br />
jgufis muSaoba araefeqtiania. amis erT-erT mizezad veneciis komisia da euTos demokratiuli<br />
institutebisa da adamianis uflebaTa ofisi (OSCE/ODIHR) saarCevno kodeqsSi finansuri monitoringis<br />
jgufis kompetenciis damdgeni normebis ararsebobas asaxeleben. 165 kodeqsiT marTlac ar aris gansazRvruli<br />
jgufis mandati da uflebamosilebebi. igi zedapirul Semowmebas axorcielebs, vinaidan kodeqsi ar<br />
uzrunvelyofs jgufis xelmisawvdomobas pirvelad dokumentaciaze (xarjebis damadasturebel invoisebsa<br />
da sabanko gadaricxvebis damadasturebel dokumentebze). <strong>partiebis</strong>gan aseTi informaciis miReba mxolod<br />
maT mier keTili nebis gamoCenis SemTxvevaSia SesaZlebeli. finansuri monitoringis jgufs 2008 da 2010<br />
wlebis arCevnebis dros pirveladi dokumentacia ar Seumowmebia, Tumca wardgenili xarjTaRricxvis<br />
safuZvelzedac ki araerTi darRveva da uzustoba aRmoaCina <strong>partiebis</strong> angariSgebebSi. 166 imis gamo, rom<br />
saqarTvelos kanonmdebloba ar gansazRvravs aRmoCenil darRvevebsa da uzustobebze reagirebis formebs<br />
da Sesabamisi pasuxismgeblobis zomebs, jgufis mier momzadebul daskvnas reagireba ar mohyolia.<br />
saqarTvelos kanonmdebloba saWiroebs daxvewas <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> finansuri saqmianobis,<br />
gansakuTrebiT – arCevnebis dros, zedamxedvelobis meqanizmebis TvalsazrisiT. problemis mosagvareblad<br />
mizanSewonilia specialuri damoukidebeli organos Seqmna, romlis funqciac iqneba <strong>partiebis</strong><br />
rogorc regularuli (yovelwliuri), ise saarCevno kampaniis <strong>dafinansebis</strong> kanonierebis safuZvliani<br />
Semowmeba, maTTvis finansuri angariSgebis ufro daxvewili wesebis SemuSaveba, <strong>partiebis</strong> finansuri<br />
angariSebis Semowmeba da sazogadoebis Sesabamisi sajaro informaciiT uzrunvelyofa.<br />
aseTi organos arseboba srulad Seesabameba saerTaSoriso standartebs; kerZod, veneciis komisia Tavis<br />
mier SemuSavebul `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> saxelmZRvanelo principebSi~ ganmartavs, rom<br />
<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> saxelmwifo <strong>dafinansebis</strong> miznobrioba da kanoniereba gansazRvrulma saxelmwifo<br />
organom unda gaakontrolos. 167 evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendaciis<br />
me-14 muxlis Tanaxmad, saxelmwifom unda uzrunvelyos <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong>a da saarCevno<br />
kampaniis <strong>dafinansebis</strong> damoukidebeli monitoringi, romelic moicavs <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebisa<br />
da saarCevno kampaniis xarjebis monitorings. 168<br />
evropis bevr qveyanaSi <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> makontrolebeli organo damoukidebelia an romelime<br />
saxelmwifo dawesebulebas eqvemdebareba. GRECO 169 -s `politikis <strong>dafinansebis</strong> angariSis~ mixedviT, aseTi<br />
164 finansuri monitoringis jgufis angariSebi sakmaod zedapirulia. maT safuZvelze, rogorc wesi, Znelia realuri suraTis dadgena. amave<br />
dros, ar arsebobs jgufis mier gamovlenil darRvevebze reagirebis precedenti.<br />
165 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia) da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis uflebaTa<br />
ofisi (OSCE/ODIHR), erToblivi mosazreba saqarTvelos saarCevno kodeqsze, strasburgi/varSava, 2010 wlis 9 ivnisi, abzaci 55. http://<br />
www.venice.coe.int/docs/2010/CDL-AD(2010)013-e.pdf<br />
166 avtoris interviu saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis moqmed TavmjdomaresTan, zurab xaratiSvilTan. 2008 wlis arCevnebis<br />
dros is finansuri monitoringis jgufis wevri iyo.<br />
167 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia), <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> saxelmZRvanelo<br />
principebi, strasburgi, 2000 wlis 6 dekemberi, punqti 13. http://www.venice.coe.int/docs/2000/CDL-PP(2000)006-e.pdf<br />
168 evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendacia. https://wcd.coe.int/<br />
ViewDoc.jsp?id=2183&BackColorInternet=9999CC&BackColorIntranet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75<br />
169 saxelmwifoTa jgufi korufciis winaaRmdeg; Seqmna evrosabWom 1999 wels saxelmwifoebis mier evrosabWos antikorufciuli standartebis<br />
Sesrulebasa da qmedebebis Sesabamisobaze monitoringis gansaxorcieleblad.<br />
59
organoebis damoukidebloba saeWvoa, rodesac isini sakanonmdeblo an aRmasrulebel organoebs eqvemdebarebian.<br />
170 saqarTvelosTvis SeiZleba saintereso iyos safrangeTis, irlandiisa da poloneTis magali-<br />
Tebi, sadac <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> Semowmeba xelisuflebisgan sruliad damoukidebel organoebs evalebaT.<br />
171 safrangeTis kampaniis angariSebisa da politikis <strong>dafinansebis</strong> makontrolebeli organo saar-<br />
Cevno periodSi, 33 mudmivi TanamSromlis garda, qiraobs 170 droebiT TanamSromels, romlebic Tvalyurs<br />
adevneben gazeTebs da informaciis sxva saSualebebs, raTa aRmoaCinon saarCevno kampaniis iseTi<br />
xarjebi, romlebic aRricxuli ar aris politikur partiaTa angariSebSi. 172<br />
60<br />
`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ finansuri monitoringis organos damoukideblobisa<br />
da efeqtianobis uzrunvelyofisaTvis Svidi pirobis dacva miaCnia mniSvnelovnad:<br />
1. finansuri monitoringis organo unda iyos mudmivmoqmedi.<br />
2. organos wevrebi unda airCios parlamentma, xolo aparati Tavad am organom unda daakompleqtos.<br />
3. organos wevrebi unda dainiSnon garantirebuli vadiT, magaliTad, 5-7 wliT. am organos wevrs ar<br />
unda hqondes aRniSnuli Tanamdebobis ganmeorebiT dakavebis ufleba. es Seamcirebs Tanamdebobis<br />
SenarCunebis mizniT organos wevris mikerZoebulobis risks.<br />
4. organos garantirebuli unda hqondes adekvaturi dafinanseba da teqnikuri resursebi. 173<br />
5. damoukideblobasTan erTad umniSvnelovanesia, rom am organos kanoniT mieniWos sakmarisi uflebamosileba,<br />
raTa realuri kontrolis SesaZlebloba hqondes. mas unda SeeZlos <strong>partiebis</strong> saxelmwifo<br />
auditis Catareba. amave dros, aRniSnulma organom unda gaakontrolos, ramdenad Seesabameba <strong>partiebis</strong><br />
realuri danaxarjebi maT mier oficialurad gamoqveynebul monacemebs, anu xom ar xdeba<br />
Crdilovani xarjva.<br />
6. organos muSaobisas uzrunvelyofili unda iyos gamWvirvalobis maRali xarisxi. mas kanoniT unda<br />
daekisros valdebuleba, droulad gamoaqveynos <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi da sazogadoebisTvis<br />
saintereso sxva informacia maTi saqmianobis Sesaxeb. 174<br />
7. gamWvirvalobis uzrunvelsayofad aucilebelia TviT am organos kontrolic. igi angariSvaldebuli<br />
unda iyos parlamentis winaSe da yovelwliurad unda warudginos mas Tavisi saqmianobis werilobiTi<br />
angariSi. 175<br />
es funqcia SesaZloa saqarTvelos kontrolis palatam an centralurma saarCevno komisiam Seasrulos,<br />
Tumca am gadawyvetilebis miRebamde aucilebelia, rom (a) gadaidgas qmediTi nabijebi SerCeuli organos<br />
mimarT sazogadoebis ndobis gansamtkiceblad da (b) es organo akmayofilebdes zemoT CamoTvlil Svid<br />
pirobas.<br />
angariSgebis sistema<br />
<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> gamWvirvalobis xarisxis asamaRleblad saWiroa daixvewos<br />
angariSgebis ramdenime teqnikuri detali. saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis 2003 wlis 4<br />
oqtombris #58/2003 gankargulebiT damtkicebulia saarCevno subieqtis saarCevno kampaniisaTvis gamoyenebuli<br />
saxsrebis angariSis forma. swored am formis mixedviT waredgineba saarCevno kampaniis fondis<br />
angariSi saarCevno komisias yoveli arCevnebis dasrulebis Semdeg. rac Seexeba <strong>politikuri</strong> partiis<br />
wliuri finansuri angariSis formas, igi normatiuli aqtiT saerTod ar aris damtkicebuli. `saerTaSo-<br />
170 GRECO, politikis <strong>dafinansebis</strong> angariSi, Sefasebis mesame raundi, 2010 wlis 19 maisi, abzaci 73. http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/<br />
greco/documents/2010/Greco(2010)8_RapportYVDoublet_EN.pdf<br />
171 iqve, abzaci 72.<br />
172 iqve.<br />
173 TI Policy Position No. 2/2005, Political Finance Regulations: Bridging The Enforcement Gap, nawili 6. http://www.transparency.org/content/<br />
download/1920/11242/file/02policy_brief_political_finance_regulations.pdf<br />
174 iqve, nawili 10.<br />
175 iqve, nawili 9.
iso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ mier miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> wliuri da saarCevno kampaniis<br />
fondis angariSebis analizis safuZvelze aSkaraa, rom maT mier wardgenili saarCevno kampaniis fondis<br />
angariSebi ufro detaluri da gasagebia, vidre wliuri angariSebi. <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> wliuri angariSebi<br />
araerTgvarovania, xarjebis klasifikacia ki sxvadasxvagvari, rac angariSebis wakiTxvas da gaweuli<br />
xarjebisa da miRebuli Semosavlebis Sesaxeb realuri suraTis Seqmnas arTulebs.<br />
Tumca problemebi saarCevno kampaniis angariSgebis formaSic aris. es forma Zalian zogadia. magaliTad,<br />
masSi gvxvdeba iseTi zogadi kategoria, rogoricaa `sxva xarjebi~, romelic bevr SemTxvevaSi saarCevno<br />
subieqtis mTeli xarjis 50%-s aRemateba, da gaugebari rCeba, ra iyo am xarjebis daniSnuleba. sakmaod<br />
xSiria arasworad Sevsebuli angariSebic. SesaZlo xarjebis CamonaTvali maqsimalurad farTo unda<br />
iyos, xolo `sxva xarjebis~ grafaSi saWiroa imis aRniSvna, rom, Tu xarjis dasaxeleba sxva grafebSi ar<br />
aris aRniSnuli, is `sxva xarjis~ miTiTebisas unda aRiniSnos.<br />
mizanSewonilia <strong>politikuri</strong> partiis finansuri angariSgebis erTiani formis Seqmna, romelSic maqsimalurad<br />
detalurad iqneba klasificirebuli partiis Semosavlebi da xarjebi. sasurvelia, rom am formis<br />
Sevseba SesaZlebeli iyos eleqtronuli saxiT da rom aRniSnuli angariSebi mudmivad xelmisawvdomi<br />
iyos sazogadoebisTvis <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> makontrolebeli organos vebgverdis meSveobiT,<br />
rogorc es xdeba Tanamdebobis pirTa qonebrivi mdgomareobis deklaraciebis SemTxvevaSi (ix.<br />
www.declaration.ge). Tumca mniSvnelovania, rom <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi iseT monacemTa bazaSi<br />
ganTavsdes, romelic saWiro informaciis moZiebas, daxarisxebasa da analizs gaamartivebs. 176<br />
angariSgebis erTiani eleqtronuli formis Seqmna mizanSewonilad miaCnia GRECO-sac, romelic `politikis<br />
<strong>dafinansebis</strong> angariSSi~ dadebiTad afasebs evropis qveynebis, kerZod, luqsemburgis, irlandiis,<br />
norvegiis, niderlandis, gaerTianebuli samefos da slovakeTis <strong>partiebis</strong> mier erTgvarovani eleqtronuli<br />
formebis gamoyenebiT angariSgebas. 177 es sxvadasxva partiis mier sxvadasxva dros wardgenili<br />
angariSebis Sedarebis saSualebas iZleva.<br />
gamWvirvalobis xarisxis asamaRleblad sasurvelia, rom <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />
da saarCevno subieqtebis finansuri angariSgeba, agreTve maTi finansuri dokumentacia iyos Ria, sajaro<br />
informacia da ara kanoniT gansazRvruli romelime saxis saidumlo informacia. aseT SemTxvevaSi igi<br />
xelmisawvdomi gaxdeba yvela dainteresebuli pirisTvis kanoniT dadgenili wesiT gamoTxovnis SemTxvevaSi.<br />
amasTanave, mniSvnelovania, rom aRniSnul organos kanoniT daekisros misTvis wardgenili dokumentaciis<br />
garkveuli periodis (magaliTad, 5-6 wlis) ganmavlobaSi Senaxvis valdebuleba, raTa saWiroebis SemTxvevaSi<br />
SesaZlebeli iyos <strong>partiebis</strong> Zveli angariSebis gadamowmeba.<br />
saarCevno kampaniis fondis gamWvirvaloba da angariSvaldebuleba<br />
saqarTveloSi saarCevno kampaniis dafinanseba saqarTvelos organuli kanonis ‘saqarTvelos saarCevno<br />
kodeqsis~ 46-e–48-e muxlebiT regulirdeba; kerZod, saarCevno subieqtebisaTvis savaldebuloa<br />
saarCevno kampaniis fondis gaxsna, romelSic unda aisaxos saarCevno kampaniasTan dakavSirebuli yvela<br />
Semowiruleba da xarji. saarCevno subieqtebi arCevnebis saboloo Sedegebis gamoqveynebidan erTi Tvis<br />
vadaSi waradgenen arCevnebisaTvis gamoyenebuli saxsrebis angariSebs. es informacia xelmisawvdomi xdeba<br />
176 `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ analitikosis, derek doleris, blogposti. http://transparency.ge/blog/psamtavrobomonatsemebi-tvalsachino-ar-aris-qoveltvis-gamosadegarip<br />
177 GRECO, politikis <strong>dafinansebis</strong> angariSi, Sefasebis mesame raundi, 2010 wlis 19 maisi, abzaci 35. http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/<br />
greco/documents/2010/Greco(2010)8_RapportYVDoublet_EN.pdf<br />
61
nebismieri dainteresebuli pirisTvis. saarCevno kampaniis fondis mmarTveli valdebulia saarCevno<br />
kampaniis fondis gaxsnidan TveSi erTxel Sesabamis saarCevno komisias warudginos informacia miRebuli<br />
Semowirulebebis Sesaxeb. aRniSnuli maregulirebeli normebi mniSvnelovani win gadadgmuli nabijia<br />
saarCevno kampaniis xarjebis gamWvirvalobis TvalsazrisiT, Tumca isini mainc Seicavs garkveul xarvezebs,<br />
romelTa gamosworebac mniSvnelovnad aamaRlebs gamWvirvalobisa da angariSvaldebulebis xarisxs.<br />
62<br />
partiis mier gadaricxuli Tanxebis gamWvirvaloba<br />
demokratiis maRali standartebi moiTxovs, rom saarCevno kampaniis xarjebisa da Semowirulebebis Sesaxeb<br />
informacia umokles droSi gaxdes xelmisawvdomi sazogadoebisTvis. swored amas emsaxureba saarCevno<br />
subieqtis valdebuleba, arCevnebis saboloo Sedegebis gamoqveynebidan erTi Tvis vadaSi (winaswari<br />
SedegebiT gamarjvebulisa ki – kenWisyris dRidan 8 dRis vadaSi) gaxados sajaro Semowirulebebisa da<br />
xarjebis Sesaxeb informacia. amis paralelurad, <strong>politikuri</strong> partia mxolod weliwadSi erTxel (yoveli<br />
wlis 1 Tebervlamde) aris valdebuli, sajaro gaxados Tavisi finansuri angariSi. am normis Tanaxmad,<br />
politikur partias SeuzRudavad SeuZlia saarCevno kampaniis fondSi Seitanos Semowirulebebi, ris<br />
Sedegadac saarCevno kampaniis fondis angariSTan erTad sajaro ar xdeba saarCevno kampaniis fondSi<br />
Caricxuli didi odenobis Tanxebis warmomavloba, vinaidan Semomwirvelis saxiT gvevlineba <strong>politikuri</strong><br />
partia da ara is fizikuri Tu iuridiuli piri, romelmac realurad gaiRo es Tanxebi. aman problemebi<br />
Seqmna 2008 da 2010 wlebis arCevnebis dros, 178 radgan saarCevno kampaniis fondSi Caricxuli Tanxebis<br />
warmomavlobis dasadgenad momdevno wlis Tebervlamde mocdaa saWiro, aseTi didi intervali ki am<br />
informacias naklebad aqtualurs xdis.<br />
aqedan gamomdinare, mizanSewonilia saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~<br />
47-e muxlis 3 3 punqtis daxvewa. politikur partias Tavisive saarCevno kampaniis fondSi Tanxis gadaricxva<br />
mxolod im SemTxvevaSi unda SeeZlos, Tu fondis zogad angariSTan erTad gadaricxuli Tanxebis<br />
warmomavlobasac gaxdis sajaros. anu, is <strong>politikuri</strong> partia, romelic Tanxebs Tavis saarCevno kampaniis<br />
fondSi Caricxavs, fondis angariSebTan (rogorc arCevnebis wina, ise Semdgom angariSebTan) erTad<br />
gamoaqveynebs imave saarCevno wlisTvis sakuTar angariSze miRebuli Semosavlebis angariSs.<br />
angariSebis gamoqveynebis perioduloba<br />
saarCevno kampaniis farglebSi miRebuli Semosulobebisa da gaweuli xarjebis Sesaxeb informaciis sajarooba<br />
miznad isaxavs <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> kanonierebis kontrols, Tumca es ar aris misi<br />
erTaderTi funqcia. es informacia exmareba amomrCevlebs, meti icodnen partiis saqmianobaze, rac maT<br />
informirebuli arCevnis gakeTebaSi daexmareba.<br />
aqedan gamomdinare, umniSvnelovanesia, rom saarCevno kampaniis fondis angariSi (mimdinare<br />
informacia) gamoqveyndes ara mxolod arCevnebis Semdeg, aramed kenWisyramde ramdenime (magaliTad,<br />
5–10) dRiT adrec, 179 raTa moqalaqeebs arCevnis gakeTebamde hqondeT saTanado informacia saarCevno<br />
subieqtis saqmianobis Sesaxeb.<br />
178 2008 wlis saprezidento arCevnebze `erTiani nacionaluri moZraobis~ saprezidento kandidatis saarCevno kampaniis fondma Seadgina<br />
daaxloebiT 23 milioni lari, romlis daaxloebiT 45% fonds Tavad `erTianma nacionalurma moZraobam~ Seswira. imave wlis saparlamento<br />
arCevnebze saarCevno kampaniis fondSi mmarTvelma partiam gadaricxa 11,9 mln laris daaxloebiT 80%, moqalaqeTa politikurma<br />
gaerTianebam `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ ki – 0,104 mln laris 45%. 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />
saarCevno kampaniis fondSi `erTianma nacionalurma moZraobam~ Caricxa 14,1 mln laris 96%, xolo `erovnulma sabWom~ – 0,176 mln laris<br />
54%. `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelom~ oficialurad gamoiTxova <strong>partiebis</strong> angariSebze Setanili Semowirulebebis Sesaxeb<br />
informacia, aseTis arsebobis SemTxvevaSi. es moTxovna daakmayofila yvela partiam, garda `erTiani nacionaluri moZraobisa~.<br />
179 imis gaTvaliswinebiT, rom saolqo saarCevno Stabebis mier gaweuli xarjebis saarCevno kampaniis fondSi asaxva garkveul dros moiTxovs,<br />
norma SeiZleba Camoyalibdes ise, rom saarCevno subieqts daevalos, arCevnebamde 5 dRiT adre gamoaqveynos saarCevno kampaniis fondis<br />
angariSi arCevnebamde me-10 dRis mdgomareobiT.
amasTanave, veneciis komisiisa da euTos erToblivi mosazrebis Tanaxmad, saarCevno komisiisTvis Semowirulebebis<br />
Sesaxeb informaciis saarCevno kampaniis fondis gaxsnidan mxolod TveSi erTxel miwodeba<br />
araadekvaturia. 180 imis gaTvaliswinebiT, rom winasaarCevno periodi mxolod or Tves grZeldeba da<br />
fondis angariSi saarCevno subieqtis registraciidan 5 dRis vadaSi ixsneba, aRniSnuli informaciis<br />
saarCevno komisiisTvis miwodeba fondis mmarTvels winasaarCevno periodSi mxolod erTxel uwevs.<br />
mizanSewonilia, rom saarCevno kampaniis fondis Semosavlebisa da xarjebis Sesaxeb informacia <strong>partiebis</strong><br />
<strong>dafinansebis</strong> makontrolebel organos winasaarCevno periodSi intensiurad (magaliTad, kviraSi<br />
erTxel) miewodebodes da rom kanoniT iyos gansazRvruli misi Riaoba. grZelvadian perspeqtivaSi,<br />
sasurvelia Seiqmnas eleqtronuli sistema, romlis saSualebiTac moxdeba <strong>partiebis</strong> mier<br />
miRebuli Semowirulebebisa da gaweuli xarjebis Sesaxeb informaciis avtomatur reJimSi ganaxleba<br />
Sesabamis vebgverdze.<br />
informaciis unifikacia<br />
saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 48-e muxlis me-4 punqtis Tanaxmad,<br />
saarCevno subieqti saarCevno kampaniis fondis angariSs, iseve, rogorc yovelTviur informacias miRebuli<br />
Semowirulebebis Sesaxeb, Sesabamis saarCevno komisias warudgens. es imas niSnavs, rom saolqo<br />
saarCevno komisiaSi daregistrirebuli saarCevno subieqti am informacias saolqo saarCevno komisiaSi,<br />
xolo centralur saarCevno komisiaSi daregistrirebuli subieqti – centralur saarCevno komisiaSi<br />
waradgens. 181 amitom saarCevno <strong>dafinansebis</strong> Sesaxeb informacia sxvadasxva organoSi iyris Tavs, rac mis<br />
xelmisawvdomobas arTulebs.<br />
mizanSewonilia kanonSi arsebobdes norma, romliTac moxerxdeboda aRniSnuli informaciis <strong>partiebis</strong><br />
<strong>dafinansebis</strong> makontrolebel organoSi Tavmoyra.<br />
aseTi informaciis erT organoSi Tavmoyra mizanSewonilad miaCniaT aseve veneciis komisias da euTos.<br />
maT erTobliv mosazrebaSi miTiTebulia, rom angariSebis Sesabamis saarCevno komisiaSi wardgenis valdebuleba<br />
umjobesia Seicvalos maTi centralur saarCevno komisiaSi wardgenis valdebulebiT. 182 amis<br />
miRweva SeiZleba saolqo saarCevno komisiebis davaldebulebiT, rom angariSebi da sxva saTanado informacia<br />
dadgenil droSi centralur saarCevno komisiaSi gadaagzavnon. eleqtronuli angariSgeba,<br />
romelzedac zemoT iyo saubari, informaciis unifikaciis problemas TavisTavad gadaWrida.<br />
Semowirulebebi<br />
kanonmdeblobaSi winaaRmdegobebis aRmofxvra<br />
kerZo pirebisgan miRebuli saarCevno Semowirulebebi <strong>politikuri</strong> partiis <strong>dafinansebis</strong> mniSvnelovani<br />
nawilia. amitom aucilebelia maTi swori samarTlebrivi regulireba. partiis mier Semowirulebebis<br />
miRebis sakiTxebs `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanoni<br />
awesrigebs, xolo saarCevno subieqtis saarCevno kampanis fondSi Semowirulebebis miRebis sakiTxebs –<br />
180 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia) da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis<br />
uflebaTa ofisi (OSCE/ODIHR), erToblivi mosazreba saqarTvelos saarCevno kodeqsze, strasburgi/varSava, 2010 wlis 9 ivnisi, abzaci<br />
52. http://www.venice.coe.int/docs/2010/CDL-AD(2010)013-e.pdf<br />
181 magaliTad, konkretul saarCevno olqSi parlamentarobis maJoritari kandidati Tavisi saarCevno kampaniis fondis angariSs warudgens<br />
imave olqis saolqo saarCevno komisias da ara ceskos.<br />
182 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia) da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis<br />
uflebaTa ofisi (OSCE/ODIHR), erToblivi mosazreba saqarTvelos saarCevno kodeqsze, strasburgi, 2009 wlis 9 ianvari, abzaci 81. http:/<br />
/www.venice.coe.int/docs/2009/CDL-AD(2009)001-e.asp<br />
63
saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~. politikur partias SeuZlia ganusaz-<br />
Rvreli odenobis Tanxebi Caricxos Tavis saarCevno kampaniis fondSi. Sesabamisad, saarCevno kampaniis<br />
fondisa da arasaarCevno periodSi miRebuli Semowirulebebis miznobriobis gamijvna pirobiTia.<br />
am TvalsazrisiT, kanonmdeblobaSi garkveuli xarvezebi da Seusabamobebia. magaliTad, `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong><br />
gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanoni (26-e muxlis me-4 punqti) nebas rTavs politikur partiebs,<br />
Semowirulebebi sajaro RonisZiebebis meSveobiT miiRon, saarCevno kodeqsi ki aseT normas ar<br />
iTvaliswinebs. imavdroulad, `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanoni (26-e<br />
muxlis 1-li punqtis `b~ qvepunqti) krZalavs Semowirulebebis mxolod im sawarmosagan miRebas, romelSic<br />
saxelmwifo wili 10%-s aRemateba, xolo saarCevno kodeqsi (47-e muxlis me-5 punqtis `v~ qvepunqti)<br />
krZalavs saarCevno kampaniis fondSi Semowirulebis miRebas im sawarmosagan, romelSic aris saxelmwifo<br />
wili nebismieri odenobiT.<br />
64<br />
<strong>politikuri</strong> partiis mier sakuTar angariSze da saarCevno kampaniis fondSi Semowirulebebis miRebisaTvis<br />
erTi da igive SezRudvebi unda arsebobdes. saarCevno kodeqsi da `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong><br />
gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanoni ise unda Seicvalos, rom <strong>politikuri</strong> partiis mier<br />
Semowirulebebis misaRebad SezRudvebis TvalsazrisiT isini erTmaneTs Seesabamebodes. 183<br />
Semowirulebebi biznesidan<br />
komerciuli sawarmos mier Semowirulebebis gaRebis regulireba sxvadasxva qveyanaSi sxvadasxvagvaria.<br />
evropis zogierTi qveyana mTlianad krZalavs aseT Semowirulebebs, zogi ki SezRudvebs mxolod garkveuli<br />
tipis sawarmoebisTvis awesebs. es SezRudvebi, rogorc wesi, <strong>politikuri</strong> korufciis prevencias<br />
da aqcionerTa uflebebis dacvas emsaxureba. komerciuli sawarmos umTavresi mizani finansuri mogebis<br />
miRebaa. Sesabamisad, yovelTvis arsebobs safrTxe, rom biznesis mxridan <strong>politikuri</strong> Semowirulebebis<br />
gaReba politikosebTan daaxloebas da amiT garkveuli arakanonieri upiratesobebis mopovebas isaxavdes<br />
miznad. biznesis mier politikis dafinanseba yovelTvis Seicavs korufciis risks. amitom aucilebelia<br />
Semowirulebebis gaRebis swori samarTlebrivi regulireba. erTaderTi SezRudva, romelsac saqarTvelos<br />
kanonmdebloba iTvaliswinebs, aris erTi iuridiuli pirisgan miRebuli Semowirulebis zeda<br />
zRvris dadgena. es, ra Tqma unda, misasalmebelia, Tumca – arasakmarisi. aRsaniSnavia isic, rom konkretuli<br />
pirisgan miRebuli Semowirulebis zeda zRvris damdgeni norma xarvezebs Seicavs; kerZod, `moqalaqeTa<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanonis 27-e muxlis Tanaxmad, `partiis mier miRebuli<br />
finansuri da materialuri Semowirulobebis moculoba weliwadSi ar unda aRematebodes: a) TiToeuli<br />
fizikuri pirisagan – 30 000 lars; b) TiToeuli iuridiuli pirisagan – 100 000 lars~; es `SezRudvebi<br />
vrceldeba yvela saxis Semowirulebaze, maT Soris, partiis miznebisaTvis da misi saxeliT gaweul momsaxurebaze~.<br />
amis miuxedavad, praqtikaSi aris SemTxvevebi, rodesac sawarmos mier erTi wlis ganmavlobaSi<br />
saarCevno kampaniis fondSi da Tavad partiisTvis gadaricxuli Semowirulebebis odenoba 100 000 lars<br />
aRemateba. 184<br />
aqedan gamomdinare, mniSvnelovania, kanoniT naTlad ganisazRvros, rom erTi piris mier wlis<br />
ganmavlobaSi gaRebuli Semowirulebebis maqsimumi vrceldeba mis mier saarCevno kampaniis fondisa<br />
da TviT partiisTvis Sewiruli Tanxebis jamze.<br />
arsebobs iseTi SemTxvevebic, roca erTi da imave wilis mflobelis sakuTrebaSi arsebuli iuridiuli<br />
pirebi cal-calke axorcieleben Semowirulebebs. 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevne-<br />
183 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia), mosazreba saqarTvelos organul kanonze `moqalaqeTa<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~, strasburgi, 2009 wlis<br />
16 ivnisi, abzaci 11. http://www.venice.coe.int/docs/2009/CDL-AD(2009)033-e.asp<br />
184 ixileT sqolio 49.
isTvis xuTma kompaniam _ `Tegeta Traq end basma~, `Tegeta konstraqSen eqvifmenTma~, `Tegeta lojistikma~,<br />
`Tegeta motorsma~ da `Tegeta motors quTaisma~ _ `erTian nacionalur moZraobas~ jamSi 500 000 lari<br />
Seswira. maTgan samis wilis mflobeli Temur koxoZea, xolo orisa _ `Tegeta motorsi~, romlis mewileebSi<br />
aseve Temur koxoZe figurirebs. 185<br />
Sesabamisad, saWiroa kanonis iseTi saxiT formulireba, rom erTma da imave pirma mis mflobelobaSi<br />
arsebuli sxvadasxva iuridiuli piris saSualebiT ver SeZlos erTi partiisTvis 100 000 larze<br />
metis gadaricxva.<br />
garda amisa, evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendaciis me-5 muxlis<br />
Tanaxmad, saxelmwifom unda SezRudos an akrZalos Semowirulebebi ara mxolod im sawarmoebidan, sadac<br />
mas wili aqvs, aramed im sawarmoebidanac, romlebic romelime sajaro dawesebulebas saqonels awvdian<br />
an momsaxurebas uweven. 186<br />
korufciis riskis Sesamcireblad sasurvelia, arCevnebis wina wels da arCevnebis wels saxelmwifo<br />
SesyidvebSi gamarjvebul sawarmoebs aekrZaloT Semowirulebis gaReba, xolo <strong>politikuri</strong> partiis<br />
damfinansebel sawarmoebs – arCevnebis wels da arCevnebis momdevno wels saxelmwifo SesyidvebSi<br />
monawileoba.<br />
es ganpirobebulia imiT, rom aseT sawarmoebsa da saxelmwifos pirdapiri finansuri kavSiri aqvT, rac<br />
politikur partiasa da bizness Soris ukanono garigebis _ `tenderSi gamarjvebis sanacvlod Semowirulebis~<br />
da `Semowirulebis sanacvlod tenderSi gamarjvebis~ _ risks warmoSobs.<br />
xarjebi<br />
xarjebis maqsimumis daweseba<br />
saqarTvelos kanonmdebloba <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarjebis kontrols ar iTvaliswinebs<br />
_ ar izRudeba arc maTi raodenoba da arc miznobrioba (amomrCevelTa mosyidvis akrZalvis garda),<br />
Tumca, evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendaciis me-9 muxlis Tanaxmad,<br />
saxelmwifom saarCevno kampaniis xarjebis zeda zRvris dawesebis gziT unda moaxdinos <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />
gadaWarbebuli <strong>dafinansebis</strong> moTxovnilebebis prevencia. 187 saarCevno kampaniis xarjebis maqsimumis<br />
dawesebis saWiroebaze miuTiTebs veneciis komisiis mier SemuSavebuli `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> sferoSi<br />
saukeTeso gamocdilebis kodeqsic~. 188 igi ganmartavs, rom maqsimaluri limitis gansazRvra SesaZlebelia<br />
sxvadasxva kriteriumis mixedviT. magaliTad, ungreTsa da irlandiaSi zeda zRvari dawesebulia kandidatebisa<br />
da arCevnebis mixedviT, italiaSi ki analogiur zeda zRvars emateba SezRudvebi im kandidatebisTvis,<br />
romelTac hyavT warmomadgenlebi Sesabamis organoSi. zogierT qveyanaSi maqsimumad konkretuli<br />
odenobis Tanxaa gansazRvruli (magaliTad, portugaliaSi – 3 mln evro nebismieri saarCevno ciklisTvis),<br />
qveynebis nawili ki zeda zRvars raime cvlads ukavSirebs (magaliTad, safrangeTi da latvia – mosaxleobis<br />
an amomrCevelTa raodenobas, litva – minimalur xelfass). 189<br />
185 ix. nawili 2. saarCevno kampaniis dafinanseba. qveTavi `2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis angariSebze ganxorcielebuli<br />
Semowirulebebi~.<br />
186 evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendacia. https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2183&BackColorInternet=9999CC&<br />
BackColorIntranet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75<br />
187 evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendacia. https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2183&BackColorInternet=9999CC&<br />
BackColorIntranet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75<br />
188 `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> sferoSi saukeTeso gamocdilebis kodeqsi~. http://www.venice.coe.int/docs/2006/CDL-EL(2006)035rev-e.asp?PrintVersion=True<br />
189 detaluri informaciisTvis ixileT danarTis cxrili #21 `saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondi~ (IFES), `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />
dafinanseba – globaluri gamocdileba~, sxvadasxva qveynebSi arsebuli kampaniis xarjebis maqsimumis Sesaxeb.<br />
65
saqarTveloSi saarCevno kampaniisaTvis usazRvrod didi Tanxebi ixarjeba. arCevnebis organizebisTvis<br />
saxelmwifo biujetidan gamoyofili Tanxebis paralelurad, saarCevno kampaniisaTvis daxarjuli<br />
resursebi mniSvnelovnad izrdeba <strong>partiebis</strong> mier fizikuri da iuridiuli pirebisgan moziduli TanxebiT.<br />
am mxriv, rogorc wesi, mmarTveli partia gamoirCeva.<br />
amis adasturebs 2008 da 2010 wlebis arCevnebis dros mmarTveli partiis <strong>dafinansebis</strong> Sedareba opoziciuri<br />
<strong>partiebis</strong> dafinansebasTan: 2008 wlis saprezidento arCevnebze mixeil saakaSvilis saarCevno<br />
kampaniis fondidan daaxloebiT 31-jer meti daixarja, vidre yvelaze meti Semosavlis mqone opoziciuri<br />
kandidatis (levan gaCeCilaZis) fondidan (ufaso <strong>politikuri</strong> reklamebis gamoklebiT). imave wlis<br />
saparlamento arCevnebze mmarTveli partiis fondi 17,5-jer meti iyo yvelaze meti <strong>dafinansebis</strong> mqone<br />
opoziciuri partiis (`saqarTvelos respublikuri partiis~) fondze, xolo 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
arCevnebze `erTiani nacionaluri moZraobis~ fondi 14,7-jer aRemateboda yvelaze meti<br />
<strong>dafinansebis</strong> mqone <strong>politikuri</strong> gaerTianebis (`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~) fonds.<br />
66<br />
mizanSewonilia SeizRudos saarCevno kampaniisaTvis fulis xarjva xarjebis zeda zRvris dawesebis<br />
gziT. unda daiwyos diskusia saxelisuflebo, arasaxelisuflebo Tu sxva sazogadoebriv jgufebs<br />
Soris, raTa ganisazRvros saarCevno kampaniis xarjebis zRvruli odenobis dadgenis iseTi kriteriumi,<br />
romelic uzrunvelyofs ufro samarTliani saarCevno garemos Seqmnas saqarTveloSi.
danarTi<br />
Annex<br />
67
nawili 1<br />
Part<br />
<strong>partiebis</strong> yovelwliuri dafinanseba<br />
Annual Party Finance<br />
diagrama #1: saxelmwifo biujetidan partiaTa pirdapiri <strong>dafinansebis</strong> ganawileba, 2009 weli<br />
Figure No.1: Percentage Indicators for Direct Party Financing from State Budget.<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
qristian<br />
demokratebi<br />
Christian-<br />
Democratic<br />
Movement<br />
14%<br />
2%<br />
2%<br />
Tavisufleba<br />
Freedom<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will<br />
Save Georgia<br />
6%<br />
6%<br />
6%<br />
saqarTvelos<br />
leiboristuli<br />
partia<br />
Georgian Labour<br />
Party<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Georgian<br />
Republican<br />
Party<br />
2% 2% 2% 2%<br />
2%<br />
2%<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United National<br />
Movement<br />
erovnuli<br />
sabWo<br />
National Council<br />
9%<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia<br />
Georgian<br />
Conservative<br />
Party<br />
43%<br />
qarTuli<br />
dasi<br />
Kartuli Dasi<br />
moZraoba saqarTvelos<br />
erTiani<br />
gza<br />
saqarTvelosTvis Way of<br />
Movement for Georgia<br />
United Georgia<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
xalxis<br />
partia<br />
People's Party<br />
69
aTasi lari/Thousand GEL<br />
aTasi lari/Thousand GEL<br />
70<br />
180<br />
180<br />
150<br />
120<br />
90<br />
60<br />
30<br />
0<br />
saxelmwifo<br />
biujeti<br />
State Budget<br />
24000<br />
22000<br />
20000<br />
18000<br />
16000<br />
14000<br />
12000<br />
10000<br />
8000<br />
6000<br />
4000<br />
2000<br />
0<br />
saxelmwifo<br />
biujeti<br />
State Budget<br />
172<br />
diagrama #2. axali memarjveneebis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />
Figure No.2: Revenues of New Right in 2007-2010<br />
2007 2008 2009<br />
Semowirulebebi<br />
Donations<br />
10<br />
79 79<br />
sawevro<br />
Senatanebi<br />
Membership Fees<br />
Semowirulebebi<br />
kampaniis fondSi<br />
Donations to Election<br />
Fund<br />
diagrama #3. erTiani nacionaluri moZraobis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />
Figure No.3: Revenues of United National Movement in 2007-2010<br />
1593<br />
10<br />
9155<br />
22986<br />
Semowirulebebi<br />
Donations<br />
171<br />
1854<br />
12479<br />
sawevro<br />
Senatanebi<br />
Membership Fees<br />
13093<br />
155<br />
1827<br />
2007 2008 2009<br />
24<br />
214<br />
Semowirulebebi<br />
kampaniis fondSi<br />
Donations to Election<br />
Fund<br />
109<br />
2094<br />
105<br />
2010<br />
36<br />
fondis miznobrivi<br />
dafinanseba<br />
Targeted Financing<br />
from Fund<br />
14224<br />
2010<br />
496<br />
fondis miznobrivi<br />
dafinanseba<br />
Targeted Financing<br />
from Fund
aTasi lari/Thousand GEL<br />
aTasi lari/Thousand GEL<br />
350<br />
300<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
50<br />
0<br />
saxelmwifo<br />
biujeti<br />
State Budget<br />
160<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
saxelmwifo<br />
biujeti<br />
State Budget<br />
diagrama #4. konservatiuli partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />
Figure No.4: Revenues of Conservative Party in 2007-2010<br />
117<br />
285<br />
2<br />
2007 2008 2009<br />
Semowirulebebi<br />
Donations<br />
249<br />
diagrama #5. Cven TviTon Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />
Figure No.5: Revenues of We Ourselves in 2007-2010<br />
91<br />
sawevro<br />
Senatanebi<br />
Membership Fees<br />
2008 2009<br />
Semowirulebebi<br />
Donations<br />
94<br />
sawevro<br />
Senatanebi<br />
Membership Fees<br />
17<br />
24<br />
107<br />
Semowirulebebi<br />
kampaniis fondSi<br />
Donations to Election<br />
Fund<br />
Semowirulebebi<br />
kampaniis fondSi<br />
Donations to Election<br />
Fund<br />
311<br />
153<br />
7<br />
2010<br />
86<br />
fondis miznobrivi<br />
dafinanseba<br />
Targeted Financing<br />
from Fund<br />
2009<br />
44<br />
fondis miznobrivi<br />
dafinanseba<br />
Targeted Financing<br />
from Fund<br />
71
aTasi lari/Thousand GEL<br />
aTasi lari/Thousand GEL<br />
72<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
saxelmwifo<br />
biujeti<br />
State Budget<br />
300<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
50<br />
0<br />
saxelmwifo<br />
biujeti<br />
State Budget<br />
diagrama #6. qristian demokratiuli partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />
Figure No.6: Revenues of Christian-Democratic Movement in 2007-2010<br />
575<br />
59<br />
242<br />
574<br />
2008 2009<br />
Semowirulebebi<br />
Donations<br />
diagrama #7. mrewveloba gadaarCens saqarTvelos Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />
Figure No.7: Revenues of Industry Will Save Georgia in 2007-2010<br />
171<br />
290<br />
2007 2008 2009<br />
Semowirulebebi<br />
Donations<br />
39<br />
sawevro<br />
Senatanebi<br />
Membership Fees<br />
sawevro<br />
Senatanebi<br />
Membership Fees<br />
214<br />
Semowirulebebi<br />
kampaniis fondSi<br />
Donations to Election<br />
Fund<br />
240<br />
600<br />
107<br />
Semowirulebebi<br />
kampaniis fondSi<br />
Donations to Election<br />
Fund<br />
267<br />
2010<br />
1<br />
204<br />
fondis miznobrivi<br />
dafinanseba<br />
Targeted Financing<br />
from Fund<br />
249<br />
2010<br />
fondis miznobrivi<br />
dafinanseba<br />
Targeted Financing<br />
from Fund
aTasi lari/Thousand GEL<br />
aTasi lari/Thousand GEL<br />
300<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
50<br />
0<br />
saxelmwifo<br />
biujeti<br />
State Budget<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
saxelmwifo<br />
biujeti<br />
State Budget<br />
117<br />
diagrama #8. respublikuri partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />
Figure No.8. Revenues of Republican Party in 2007-2010<br />
86<br />
Semowirulebebi<br />
Donations<br />
diagrama #9. saqarTvelos gzis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />
Figure No.9: Revenues of Georgia’s Way in 2007-2010<br />
11<br />
2008<br />
Semowirulebebi<br />
Donations<br />
285<br />
10 4<br />
2007 2008 2009<br />
1<br />
sawevro<br />
Senatanebi<br />
Membership Fees<br />
94<br />
sawevro<br />
Senatanebi<br />
Membership Fees<br />
249<br />
2009<br />
1<br />
Semowirulebebi<br />
kampaniis fondSi<br />
Donations to Election<br />
Fund<br />
24<br />
107<br />
Semowirulebebi<br />
kampaniis fondSi<br />
Donations to Election<br />
Fund<br />
176<br />
30<br />
2010<br />
fondis miznobrivi<br />
dafinanseba<br />
Targeted Financing<br />
from Fund<br />
36<br />
2010<br />
78<br />
fondis miznobrivi<br />
dafinanseba<br />
Targeted Financing<br />
from Fund<br />
73
aTasi lari/Thousand GEL<br />
aTasi lari/Thousand GEL<br />
74<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
saxelmwifo<br />
biujeti<br />
State Budget<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
diagrama #10. xalxis partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />
Figure No.10: Revenues of People’s Party in 2007-2010<br />
17<br />
15<br />
2008 2009<br />
diagrama #11: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji Sromis anazRaurebaze 2007-2010 ww.<br />
Figure No.11: Salary Expenses of Parties in 2007-2010<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
Semowirulebebi<br />
Donations<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United National<br />
Movement<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia<br />
Georgian<br />
Conservative Party<br />
sawevro<br />
Senatanebi<br />
Membership Fees<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
79<br />
qristian<br />
demokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic<br />
Movement<br />
24<br />
Semowirulebebi<br />
kampaniis fondSi<br />
Donations to Election<br />
Fund<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will<br />
Save Georgia<br />
2007<br />
2008<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Georgian<br />
Republican<br />
Party<br />
44<br />
2010<br />
fondis miznobrivi<br />
dafinanseba<br />
Targeted Financing<br />
from Fund<br />
2009<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
Way of<br />
Georgia<br />
2010<br />
xalxis<br />
partia<br />
People's Party
aTasi lari/Thousand GEL<br />
aTasi lari/Thousand GEL<br />
1200<br />
1000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
300<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
0<br />
50<br />
0<br />
diagrama #12: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji mivlinebaze 2007-2010 ww.<br />
Figure No.12: Expenditures of Parties on Business Trips in 2007-2010<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United National<br />
Movement<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia<br />
Georgian<br />
Conservative Party<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
qristian<br />
demokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic<br />
Movement<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will<br />
Save Georgia<br />
2007<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Georgian<br />
Republican<br />
Party<br />
2008<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
Way of<br />
Georgia<br />
diagrama #13: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji ofisis xarjebze 2007-2010 ww.<br />
Figure No.13: Expenditures of Parties on Office Expenses in 2007-2010<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United National<br />
Movement<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia<br />
Georgian<br />
Conservative Party<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
qristian<br />
demokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic<br />
Movement<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will<br />
Save Georgia<br />
2007<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Georgian<br />
Republican<br />
Party<br />
2008<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
Way of<br />
Georgia<br />
2009<br />
xalxis<br />
partia<br />
People's Party<br />
2009<br />
xalxis<br />
partia<br />
People's Party<br />
2010<br />
75
aTasi lari/Thousand GEL<br />
aTasi lari/Thousand GEL<br />
76<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
diagrama #14: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji momsaxurebaze 2007-2010 ww.<br />
Figure No.14: Expenditures of Parties on Services in 2007-2010<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United National<br />
Movement<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia<br />
Georgian<br />
Conservative Party<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
qristian<br />
demokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic<br />
Movement<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will<br />
Save Georgia<br />
2007<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Georgian<br />
Republican<br />
Party<br />
2008<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
Way of<br />
Georgia<br />
diagrama #15: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji saarCevno kampaniaze 2007-2010 ww.<br />
Figure No.15: Expenditures of Parties on Election Campaign in 2007-2010<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
2 997<br />
915<br />
534<br />
32 186<br />
21 319<br />
14 009<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United National<br />
Movement<br />
saqarTvelos<br />
konservatiuli<br />
partia<br />
Georgian<br />
Conservative Party<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
qristian<br />
demokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic<br />
Movement<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will<br />
Save Georgia<br />
2007<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Georgian<br />
Republican<br />
Party<br />
2008<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
Way of<br />
Georgia<br />
2009<br />
2009<br />
xalxis<br />
partia<br />
People's Party<br />
xalxis<br />
partia<br />
People's Party<br />
2010<br />
2010
piri/Person<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
diagrama #16: SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saprezidento arCevnebze<br />
Figure No.16: Number of Donors for 2008 Presidential Elections<br />
upartio fizikuri<br />
pirebi<br />
Non Party-Members<br />
axali memarjveneebi<br />
New Rights<br />
partiis wevrebi<br />
Party Members<br />
erTiani<br />
nacionaluri moZraoba<br />
United National Movement<br />
iuridiuli pirebi<br />
Legal Entities<br />
nawili 2<br />
Part<br />
saarCevno kampaniis dafinanseba<br />
Election Campaign Financing<br />
Tavisufleba (levan gaCeCilaZe)<br />
Freedom (Levan Gachechiladze)<br />
ufaso <strong>politikuri</strong><br />
reklama<br />
Free Political Ad<br />
partia<br />
Party<br />
77
aTasi lari/Thousand GEL<br />
78<br />
14000<br />
12000<br />
10000<br />
8000<br />
6000<br />
4000<br />
2000<br />
0<br />
upartio<br />
fizikuri pirebi<br />
Non Party-Members<br />
diagrama #17: Semowirulebebis raodenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />
2008 wlis saprezidento arCevnebze<br />
Figure No.17: Amount of Donation by Type of Donor for 2008 Presidential Election<br />
axali memarjveneebi<br />
New Rights<br />
partiis wevrebi<br />
Party Members<br />
erTiani<br />
nacionaluri moZraoba<br />
United National Movement<br />
iuridiuli pirebi<br />
Legal Entities<br />
Tavisufleba (levan gaCeCilaZe)<br />
Freedom (Levan Gachechiladze)<br />
ufaso <strong>politikuri</strong><br />
reklama<br />
Free Political Ad<br />
cxrili #1: ceskos mier dadgenili forma saarCevno xarjebisaTvis1 Table No.1: Election Campaign Expenditures Form approved by CEC1 partia<br />
Party<br />
# xarjebis dasaxeleba xarjebis kodi ekonomikuri klasifikaciis mixedviT Tanxa (larebSi)<br />
Type of Expenditure Code of Expenditure according to economic Classification Money (in GEL)<br />
1. Sromis anazRaureba/Salaries 010100<br />
2. damqiraveblidan anaricxebi/Employer’s Tax Payments 010200<br />
3. mivlineba/Business trips 010300<br />
4. sxva saqoneli da momsaxureba/Other goods and services 010400<br />
4.1 sareklamo rgolebi (maT Soris, damzadeba)<br />
Publicities (inc, creation)<br />
4.2 reklama presaSi da bilbordebi (maT Soris, damzadeba)<br />
Publicity in Press and on Billboards (inc, creation)<br />
4.3 masobrivi RonisZiebebi (sajaro Sexvedrebi moqalaqeebTan,<br />
darbazis daqiraveba, koncertebis mowyoba da sxv.)<br />
Public Events (public meetings with citizens, renting halls,<br />
organizing concerts, etc)<br />
4.4 beWduri saagitacio masalebis damzadeba<br />
(plakatebi, winasaarCevno mowodebebi da sxv.)<br />
Creation of Printed agitation materials<br />
(posters, pre-election slogans, etc)<br />
4.5 sociologiuri gamokiTxva, konsultaciebi da<br />
sxva saarCevno kvlevebi<br />
Sociological inquiries, consultations and other researches<br />
4.6 sxva xarjebi / Other expenses<br />
5. kapitaluri xarjebi / Capital Expenditures<br />
sul xarjebi / Sum<br />
1 saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis 2003 wlis 4 oqtomrbis gankarguleba #58/2003. ix. http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id<br />
=GEO &sec_id=62&info_id=6220.<br />
CEC October 4, 2003 order No.58/2003. See http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=62&info_id=6220 (Georgian only)
aTasi lari/Thousand GEL<br />
piri/Person<br />
4000<br />
3500<br />
3000<br />
2500<br />
2000<br />
1500<br />
1000<br />
500<br />
0<br />
50<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
diagrama #18: saarCevno fondebis xarjebi 2008 wlis saprezidento arCevnebze<br />
Figure No.18: 2008 Presidential Election Expenditures<br />
12 469<br />
Sromis<br />
anazRaureba<br />
Remuneration<br />
sareklamo<br />
rgolebi<br />
Campaign Videos<br />
axali memarjveneebi<br />
New Rights<br />
reklama<br />
presaSi<br />
Advertisments in<br />
press and on<br />
Billboards<br />
masobrivi<br />
RonisZiebebi<br />
Public Events<br />
beWduri<br />
saagitacio<br />
masalebi<br />
Printing agitation<br />
materials<br />
erTiani nacionaluri moZraoba<br />
United National Movement<br />
sociologiuri<br />
gamokiTxvebi,<br />
kvlevebi<br />
Sociologic Enquires<br />
sxva xarjebi<br />
Other Expenses<br />
kapitaluri<br />
xarjebi<br />
Capital Expenses<br />
Tavisufleba (levan gaCeCilaZe)<br />
Freedom (Levan Gachechiladze)<br />
diagrama #19: SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saparlamento arCevnebze<br />
Figure No.19: Number of Donors for 2008 Parliamentary Elections<br />
axali memarjveneebi<br />
New Rights<br />
upartio fizikuri<br />
pirebi<br />
Non Party-Members<br />
erTiani<br />
nacionaluri moZraoba<br />
United National Movement<br />
partiis wevrebi<br />
Party Members<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will Save Georgia<br />
qristiandemokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic<br />
Movement<br />
iuridiuli pirebi<br />
Legal Entities<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri partia<br />
Georgian Republican<br />
Party<br />
partia<br />
Party<br />
79
piri/Person<br />
80<br />
3000<br />
2500<br />
2000<br />
1500<br />
1000<br />
500<br />
0<br />
diagrama #20: Semowirulebebis raodenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />
2008 wlis saparlamento arCevnebze<br />
Figure No.20: Amount of Donation by Type of Donor for 2008 Parliamentary Elections<br />
axali memarjveneebi<br />
New Rights<br />
upartio fizikuri pirebi<br />
Non Party-Members<br />
erTiani<br />
nacionaluri moZraoba<br />
United National Movement<br />
partiis wevrebi<br />
Party Members<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will Save Georgia<br />
qristiandemokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic<br />
Movement<br />
iuridiuli pirebi<br />
Legal Entities<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri partia<br />
Georgian Republican<br />
Party<br />
partia<br />
Party<br />
cxrili #2: 2008 wlis saparlamento arCevnebis Semdgomi periodis Semomwirvelebi<br />
Table No.2: Post-Election Donors on 2008 Parliamentary Elections<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jami<br />
Political Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party Sum<br />
gaerTianebuli opozicia<br />
United Opposition 2 1 0 0 2<br />
erTiani nacionaluri ar aris<br />
moZraoba xelmisawvdomi2 United National Movement 0 Not Available2 mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
0 0 0<br />
Industry Will Save Georgia<br />
respublikuri partia<br />
1 1 0 1 2<br />
The Republican Party<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
7 5 0 1 8<br />
Christian-Democratic Party 0 0 0 0 0<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
2 ix. sqolio 66<br />
See footnote 66<br />
9 494
cxrili #3: 2008 wlis saparlamento arCevnebis Semdgomi periodis Semowirulebebi<br />
Table No.3: Donations after the 2008 Parliamentary Elections<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jami<br />
Political Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party Sum<br />
gaerTianebuli opozicia<br />
United Opposition 24 750.00 15 000.00 _ _ 24 750.00<br />
erTiani nacionaluri ar aris<br />
moZraoba xelmisawvdomi3 United National Movement _ Not Available3 mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
_ _ _<br />
Industry Will Save Georgia<br />
respublikuri partia<br />
7 000.00 7 000.00 _ 21 784.45 28 784.45<br />
The Republican Party<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
58 354.00 30 574.00 _ 17 653.50 76 007.50<br />
Christian-Democratic Party _ _ _ _ _<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
cxrili #4: 2008 wlis saparlamento arCevnebze ganxorcielebuli fuladi da arafuladi<br />
Semowirulebebis ganmaxorcieleblebi4 Table No.4: Financial and non-financial donations on 2008 Parliamentary Elections4 <strong>politikuri</strong> gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jami<br />
Political Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sum<br />
gaerTianebuli opozicia<br />
United Opposition<br />
erTiani nacionaluri<br />
moZraoba<br />
24 0 0 0 24<br />
United National Movement<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
27 2 45 1 75<br />
Industry Will Save Georgia<br />
respublikuri partia<br />
5 0 3 1 9<br />
The Republican Party<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
25 10 4 3 42<br />
Christian-Democratic Party 13 0 0 0 13<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
3 ix. sqolio 66<br />
See footnote 66<br />
4 ix. sqolio 78<br />
See footnote 78<br />
81
82<br />
cxrili #5: 2008 wlis saparlamento arCevnebze ganxorcielebuli fuladi da arafuladi<br />
Semowirulebebis odenobebi<br />
Table No.5: Amount of financial and non-financial donations on 2008 Parliamentary Elections<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jami<br />
Political Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sum<br />
gaerTianebuli opozicia<br />
United Opposition<br />
erTiani nacionaluri<br />
moZraoba<br />
481 790.00 _ _ _ 481 790.00<br />
United National Movement<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
147 150.00 10 255.00 10 287 427.00 1 496 965.68 11 941 797.68<br />
Industry Will Save Georgia<br />
respublikuri partia<br />
43 013.00 _ 49 650.00 11 784.45 104 447.45<br />
The Republican Party<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
273 734.00 56 264.44 310 000.00 42 386.31 682 384.75<br />
Christian-Democratic Party 241 569.40 _ _ _ 241 569.40<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
cxrili #6: 2008 wlis saparlamento arCevnebis saarCevno fondebis xarjebi (nawili 1)<br />
Table No.6: Election Campaign Fund Expenditures on 2008 Parliamentary Elections (part 1)<br />
<strong>politikuri</strong> Sromis damqiraveblidan sareklamo reklama presaSi masobrivi<br />
gaerTianeba anazRaureba anaricxebi rgolebi da bilbordebi RonisZiebebi<br />
Political Remuneration Employer Tax Campaign Videos Publicity in Press Public Events<br />
Party Transfers (inc, creation) and on Billboards<br />
(inc, creation)<br />
gaerTianebuli opozicia<br />
United Opposition<br />
erTiani nacionaluri<br />
moZraoba<br />
0.00 294.00 57 320.00 16 299.00 89 342.00<br />
United National Movement<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
385 876.00 0.00 8 074 919.00 579 639.00 387 600.00<br />
Industry Will Save Georgia 675.00 225.00 6 990.00 26 555.84 475.00<br />
respublikuri partia5 The Republican Party<br />
166 285.22 0.00 0.00 0.00 0.00<br />
5<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia6 Christian-Democratic Party6 0.00 0.00 26 351.68 10 796.52 3 700.00<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
5 respublikuri partiis mier warmodgenil angariSSi ar iyo asaxuli xarjebi klasifikaciis mixedviT. Tumca darTuli iyo xarjebis<br />
detaluri CamonaTvali.<br />
In the Republican Party’s report, expenditures were not shown with classifications. However, there was detailed expenditure log attached.<br />
6 qristian-demokratebs xarvezi hqondaT angariSis SedgenaSi. kerZod, sxva saqoneli da momsaxureba, romelic moicavs ramdenime tipis xarjs,<br />
calke hqondaT aRricxuli. Tumca, verc auditma da verc finansuri monitoringis jgufma es ver SeniSna. Cven es Tanxa `sxva xarjebSi~ gadavitaneT.<br />
Christian-Democratic Party had an error in drafting report. In particular, “other goods and services“ that contains several types of expenditures, was<br />
registered as a separate expenditure. However, neither audit, nor Financial Monitoring Group noticed it. We put this amount in “other expanses” graph.
cxrili #7: 2008 wlis saparlamento arCevnebis saarCevno fondebis xarjebi (nawili 2)<br />
Table No.7: Election Campaign Fund Expenditures on 2008 Parliamentary Elections (part 2)<br />
<strong>politikuri</strong> beWduri saagitacio socialuri gamokiTxva, sxva kapitaluri sul<br />
gaerTianeba masalebis damzadeba konsultaciebi xarjebi xarjebi xarjebi<br />
Political Party Printed agitation Sociological inquiries, Other Expenses Capital Expenses Sum<br />
materials consultations and other<br />
researches<br />
gaerTianebuli<br />
opozicia<br />
United Opposition<br />
erTiani nacionaluri<br />
moZraoba<br />
121 280.00 510.00 194 265.00 0.00 479 310.00<br />
United National Movement<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
457 805.00 1 122 633.00 1 079 822.00 3 499.00 12 091 793.00<br />
Industry Will Save Georgia<br />
respublikuri partia<br />
15 523.901 463.34 436.35 575.67 52 920.10<br />
The Republican Party<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
0.00 0.00 417 448.78 0.00 583 734.00<br />
Christian-Democratic Party 38 588.21 0.00 159 067.40 1 927.00 240 430.81<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
aTasi lari/Thousand GEL<br />
1400<br />
1200<br />
1000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
0<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
diagrama #21: 2008 wlis saparlamento arCevnebis saarCevno fondebis xarjebi<br />
Figure No.21: Election Campaign Fund Expenditures on 2008 Parliamentary Elections<br />
Sromis<br />
anazRaureba<br />
Remuneration<br />
damqiraveblidan<br />
anaricxebi<br />
Employer Tax<br />
Transfers<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United National<br />
Movement<br />
sareklamo<br />
rgolebi<br />
Campaign Videos<br />
reklama presaSi<br />
da bilbordebi<br />
Publicity in Press<br />
and on Billboards<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will Save<br />
Georgia<br />
masobrivi<br />
RonisZiebebi<br />
Public Events<br />
beWduri<br />
saagitacio<br />
masalebi<br />
Printed agitation<br />
materials<br />
sociologiuri<br />
gamokiTxvebi,<br />
kvlevebi<br />
Sociological<br />
inquiries, consultations<br />
and other researches<br />
qristian<br />
demokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic<br />
Movement<br />
sxva xarjebi<br />
Other Expenses<br />
kapitaluri<br />
xarjebi<br />
Capital Expenses<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Georgian Republican<br />
Party<br />
83
piri/Person<br />
aTasi lari/Thousand GEL<br />
84<br />
diagrama #22: SemomwirvelTa raodenoba 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />
Figure No.22: Number of Donors for 2010 Local Elections<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
14000<br />
12000<br />
10000<br />
8000<br />
6000<br />
4000<br />
2000<br />
0<br />
aliansi<br />
saqarTvelosTvis<br />
Aliance for Georgia<br />
upartio fizikuri pirebi<br />
Non Party-Members<br />
erTiani<br />
nacionaluri moZraoba<br />
United National Movement<br />
partiis wevrebi<br />
Party Members<br />
erovnuli sabWo<br />
National Council<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will Save<br />
Georgia<br />
iuridiuli pirebi<br />
Legal Entities<br />
diagrama #23: Semowirulebebis raodenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />
2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />
Figure No.23: Amount of Donations by Type of Donor for 2010 Local Government Elections<br />
aliansi<br />
saqarTvelosTvis<br />
Aliance for Georgia<br />
upartio fizikuri pirebi<br />
Non Party-Members<br />
erTiani<br />
nacionaluri moZraoba<br />
United National Movement<br />
partiis wevrebi<br />
Party Members<br />
erovnuli sabWo<br />
National Council<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will Save<br />
Georgia<br />
iuridiuli pirebi<br />
Legal Entities<br />
qristian-demokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic Movement<br />
partia<br />
Party<br />
qristian-demokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic Movement<br />
partia<br />
Party
cxrili #8: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis Semdeg<br />
arsebuli Semomwirvelebi<br />
Sheet No.8: Post-Election Donors on 2010 Local Elections<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jami<br />
Political Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party Sum<br />
aliansi<br />
saqarTvelosaTvis<br />
Alliance for Georgia 17 2 0 0 17<br />
erTiani nacionaluri ar aris<br />
moZraoba xelmisawvdomi7 United National Movement 0 Not Available 7 erovnuli sabWo<br />
9 0 9<br />
National Council<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
1 1 0 0 1<br />
Industry Will Save Georgia<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
0 0 0 0 0<br />
Christian-Democratic Party 3 0 0 0 3<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
cxrili #9: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis Semdgom<br />
ganxorcielebuli Semowirulebebi<br />
Sheet No.9: Donations after 2010 Local Elections<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jami<br />
Political Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party Sum<br />
aliansi<br />
saqarTvelosaTvis<br />
Alliance for Georgia 26 285.24 10 680.00 _ _ 26 285.24<br />
erTiani nacionaluri ar aris<br />
moZraoba xelmisawvdomi8 United National Movement _ Not Available 8 erovnuli sabWo<br />
600 000.00 _ 600 000.00<br />
National Council<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
508.50 508.50 _ _ 508.50<br />
Industry Will Save Georgia<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
_ _ _ _ 0.00<br />
Christian-Democratic Party 62 222.00 _ _ _ 62 222.00<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
7 ix. sqolio 66<br />
See footnote 66<br />
8 ix. sqolio 66<br />
See footnote 66<br />
85
86<br />
cxrili #10: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze fuladi da arafuladi<br />
Semowirulebebis ganmaxorcieleblebi9 Sheet No.10: Financial and Non-Financial Donations 2010 Local Elections9 <strong>politikuri</strong> gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jami<br />
Political Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sum<br />
aliansi saqarTvelosaTvis<br />
Alliance for Georgia<br />
erTiani nacionaluri<br />
moZraoba<br />
38 38 2 1 79<br />
United National Movement<br />
erovnuli sabWo<br />
0 2 10 0 12<br />
National Council<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
5 4 1 1 11<br />
Industry Will Save Georgia<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
5 0 2 8 15<br />
Christian-Democratic Party 16 0 0 4 20<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
cxrili #11: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />
fuladi da arafuladi Semowirulebebis odenobebi<br />
Sheet No.11: Amount of Financial and Non-Financial Donations 2010 Local Elections<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jami<br />
Political Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sum<br />
aliansi saqarTvelosaTvis<br />
Alliance for Georgia<br />
erTiani nacionaluri<br />
moZraoba<br />
92 570.20 41 812.19 12 000.00 1 000.00 147 382.39<br />
United National Movement<br />
erovnuli sabWo<br />
_ 523.00 _ 14 112 888.80 14 113 411.80<br />
National Council<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
72 638.50 8 785.00 44 150.00 50 835.00 176 408.50<br />
Industry Will Save Georgia<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
101 177.00 _ 106 930.00 750 000.00 958 107.00<br />
Christian-Democratic Party 246 631.00 _ _ 400 000.00 646 631.00<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
9 ix. sqolio 78<br />
See footnote 78
cxrili #12: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis<br />
partiaTa saarCevno fondebis xarjebi (nawili 1)<br />
Sheet No.12: Election Campaign Fund Expenditures on 2010 Local Elections (part 1)<br />
<strong>politikuri</strong> Sromis damqiraveblidan sareklamo reklama presaSi masobrivi<br />
gaerTianeba anazRaureba anaricxebi rgolebi da bilbordebi RonisZiebebi<br />
Political Remuneration Employer Tax Campaign Videos Publicity in Press Public Events<br />
Party Transfers (inc, creation) and on Billboards<br />
(inc, creation)<br />
aliansi saqarTvelosaTvis<br />
Alliance for Georgia<br />
erTiani nacionaluri<br />
moZraoba<br />
0.00 0.00 37 714.44 4 959.00 780.92<br />
United National Movement<br />
erovnuli sabWo<br />
609 620.00 2 830.00 10 130 600.00 493 812.00 730 229.00<br />
National Council<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
0.00 0.00 8 785.00 0.00 0.00<br />
Industry Will Save Georgia<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
6 060.00 3 698.60 0.00 4 079.57 6 800.00<br />
Christian-Democratic Party 0.00 0.00 417 680.48 102 581.85 21 750.00<br />
*wyaro: ceskosgan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
cxrili #13: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis<br />
saarCevno partiaTa fondebis xarjebi (nawili 2)<br />
Sheet No.13: Election Campaign Fund Expenditures on 2010 Local Elections (part 2)<br />
<strong>politikuri</strong> beWduri saagitacio socialuri gamokiTxva, sxva xarjebi sul xarjebi<br />
gaerTianeba masalebis damzadeba konsultaciebi Other Expenses Sum<br />
Political Party Printed agitation materials Sociological inquiries,<br />
S and other consultations researches<br />
aliansi saqarTvelosaTvis<br />
Alliance for Georgia<br />
erTiani nacionaluri<br />
moZraoba<br />
79 112.20 12 000.00 2 020.52 136 587.08<br />
United National Movement<br />
erovnuli sabWo<br />
629 967.00 351 474.00 1 059 918.00 14 008 450.00<br />
National Council<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
147 967.00 0.00 103 417.00 260 169.00<br />
Industry Will Save Georgia<br />
qristian-demokratiuli<br />
partia<br />
44 064.95 0.00 143 330.18 208 033.30<br />
Christian-Democratic Party 71 369.35 0.00 70 187.62 683 569.30<br />
*wyaro: ceskosgan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />
Source: Political Party Reports received from CEC<br />
87
aTasi lari/Thousand GEL<br />
88<br />
1400<br />
1200<br />
1000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
0<br />
aliansi<br />
saqarTvelosTvis<br />
Aliance for Georgia<br />
diagrama #24: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis<br />
partiaTa saarCevno fondebis xarjebi<br />
Figure No.24: Election Campaign Fund Expenditures on 2010 Local Elections<br />
Sromis<br />
anazRaureba<br />
Remuneration<br />
mivlineba<br />
Business Trips<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United National<br />
Movement<br />
sareklamo<br />
rgolebi<br />
Campaign Videos<br />
reklama presaSi<br />
da bilbordebi<br />
Publicity in Press<br />
and on Billboards<br />
erovnuli forumi<br />
National Council<br />
masobrivi<br />
RonisZiebebi<br />
Public Events<br />
beWduri saagitacio<br />
masalebi<br />
Printed agitation<br />
materials<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will Save<br />
Georgia<br />
sociologiuri<br />
gamokiTxvebi,<br />
kvlevebi<br />
Sociological<br />
inquiries, consultations<br />
and other researches<br />
sxva xarjebi<br />
Other Expenses<br />
qristian<br />
demokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-Democratic<br />
Movement
aTasi lari/Thousand GEL<br />
100<br />
nawili 3<br />
Part<br />
saarCevno siebis monitoringi<br />
Voters List Monitoring<br />
diagrama #25: <strong>partiebis</strong> mier wardgenili biujetidan gamoyofili Tanxebis angariSi<br />
Figure No.25: Spending of State Funding by Parties for Monitoring<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Sromis anazRaureba<br />
da saSemosavlo<br />
gadasaxadi<br />
Salaries and Income<br />
Taxes in Budget<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United National<br />
Movement<br />
anazRaurebuli<br />
mivlinebis xarjebi<br />
Refunded Business<br />
Trips<br />
saqarTvelos<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Georgian<br />
Republican<br />
Party<br />
saqarTvelos gza<br />
Way of<br />
Georgia<br />
saqoneli da<br />
momsaxureba<br />
Goods and Servicies<br />
qarTuli<br />
dasi<br />
Kartuli Dasi<br />
sxvadasxva xarji<br />
Various Expanses<br />
qristiandemokratiuli<br />
moZraoba<br />
Christian-<br />
Democratic<br />
Movement<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
kapitaluri xarjebi<br />
Capital Expanses<br />
89
90<br />
cxrili #14: <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis mier SerCeuli monitoringis meTodologia<br />
Table No.14: Methodology selected by Parties for Monitoring<br />
<strong>politikuri</strong> kardakar cxeli kompiuteruli monacemTa statistikis departamentis 2010 wlis siis<br />
gaerTianeba xazi programiT bazis monacemebis siasTan bolo ori arCevnebis<br />
siis analizi analizi Sedareba siasTan Sedareba<br />
Political Party Door-by-Door Hot-line Analysis of List Analysis of Comparing List to Data of Comparing 2010 List to<br />
with Computer Data Base Department of Statistics two former elections Lists<br />
Programme<br />
axali memarjveneebi<br />
New Rights<br />
erTiani nacionaluri<br />
X X X X<br />
moZraoba<br />
United National Movement<br />
X<br />
Tavisufleba araa miTiTebuli 10<br />
Freedom Not indicated 10<br />
konservatiuli partia araa miTiTebuli<br />
Conservative Party<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
Not indicated<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will<br />
araa miTiTebuli<br />
Save Georgia Not indicated<br />
respublikuri partia<br />
Republican Party<br />
X X X X<br />
saqarTvelos gza<br />
Way of Georgia<br />
X X X<br />
qarTuli dasi<br />
Kartuli Dasi<br />
qristian-demokratiuli<br />
X X X<br />
partia<br />
Christian-Democratic Party<br />
X<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
X<br />
xalxis partia<br />
Peoples’ Party<br />
X X<br />
*wyaro: ceskosgan miRebuli informacia<br />
Source: FOI received from CEC<br />
cxrili #15: <strong>partiebis</strong> mier monitoringis procesisaTvis gamoyenebuli aqtivistebis raodenoba<br />
Table No.15: Number of Activists Involved by Parties in Monitoring<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba aqtivistebis raodenoba Tbiliss gareT aqtivistebis raodenoba TbilisSi jami<br />
Political Party<br />
axali memarjveneebi<br />
Number of Activists outside Tbilisi Number of Activists in Tbilisi Sum<br />
New Rights 845 771 1 616<br />
erTiani nacionaluri moZraoba<br />
United National Movement<br />
respublikuri partia<br />
0250250<br />
Republican Party<br />
qarTuli dasi<br />
1057 1060 2 117<br />
Kartuli Dasi<br />
qristian-demokratiuli partia<br />
_ _ 285<br />
Christian-Democratic Party _ _ 122<br />
*wyaro: ceskosgan miRebuli informacia<br />
Source: FOI received from CEC<br />
10 politikurma gaerTianebebma – `Tavisufleba~, `konservatiuli partia~ da `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ – ceskos informacia miawodes<br />
etapobrivad _ werilebis saSualebiT. maT ar warudgeniaT saboloo angariSi da ar usargebliaT ceskos SeTavazebuli formiT. Sesabamisad,<br />
Cvens xelT araa informacia maT mier gamoyenebuli meTodologiis Sesaxeb.<br />
The Freedom party, the Conservatives Party, and Industry saves Georgia delivered information to CEC gradually, via letters. They did not deliver final report<br />
and did not use the form proposed by CEC. Hence, we do not have information about the methodology they used.
cxrili #16. <strong>partiebis</strong> mier ganxorcielebuli monitoringis geografia (nawili 1)<br />
Table No.16: Geography of Monitoring Selected by Parties (Part 1)<br />
partia Tbilisi kaxeTi Sida qarTli qvemo qarTli samcxe-javaxeTi mcxeTa-mTianeTi<br />
Political Party Tbilisi Kakheti Shida-Kartli Kvemo Kartli Samtskhe-Javakheti Mtsketa-Mtianeti<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United<br />
National<br />
Movement<br />
Tavisufleba<br />
Freedom<br />
konservatiuli<br />
partia<br />
Conservative<br />
Party<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will<br />
Save Georgia<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Republican<br />
Party<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
Way of<br />
Georgia.<br />
qarTuli dasi<br />
Kartuli Dasi<br />
qristiandemokratiuli<br />
partia<br />
Christian-<br />
Democratic Party<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
xalxis partia<br />
Peoples’ Party<br />
yvela olqi 11<br />
All Districts 11<br />
yvela olqi<br />
All Districts<br />
vake, saburTalo,<br />
isani, samgori,<br />
CuRureTi, didube<br />
Vake, Saburtalo, Isani,<br />
Samgori, Chughureti,<br />
Didube<br />
yvela olqi<br />
All Districts<br />
yvela olqi<br />
All Districts<br />
vake, saburTalo,<br />
didube<br />
Vake, Saburtalo,<br />
Didube<br />
mTawminda, vake,<br />
saburTalo, samgori,<br />
naZaladevi, gldani<br />
Mtatsminda, Vake,<br />
Saburtalo, Samgori,<br />
Nadzaladevi, Gldani<br />
Tbilisi<br />
Tbilisi<br />
yvela olqi<br />
All Districts<br />
yvela olqi<br />
All Districts<br />
Telavi-2 ubani,<br />
sagarejo-9,<br />
gurjaani-3,<br />
siRnaRi-8,<br />
dedofliswyaro-3,<br />
lagodexi-3,<br />
yvareli-3, axmeta-5<br />
Telavi-2 Precincts,<br />
Sagarejo-9, Gurjaani-3,<br />
Sighnaghi-8,<br />
Dedoflis tskaro-3,<br />
Lagodekhi-3, Kvareli-3,<br />
Akhmeta-5<br />
sagarejo<br />
Sagarejo<br />
Telavi<br />
Telavi<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli informacia.<br />
Source: FOI received from CEC<br />
gori-3 ubani,<br />
kaspi-3, qareli-3,<br />
xaSuri-10<br />
Gori-3 Precincts,<br />
Kaspi-3, Kareli-3,<br />
Khashuri-10<br />
gori, qareli<br />
Gori, Kareli<br />
qareli<br />
Kareli<br />
qareli<br />
Kareli<br />
xaSuri<br />
Khashuri<br />
rusTavi-13 ubani,<br />
gardabani-3,<br />
marneuli-4,<br />
bolnisi-2, dmanisi-2,<br />
walka-5,<br />
TeTriwyaro-4<br />
Rustavi-13 Precincts,<br />
Gardabani-3,<br />
Marneuli-4, Bolnisi-2,<br />
Dmanisi-2, Tsalka-5,<br />
Tetritskaro-4<br />
rusTavi<br />
Rustavi<br />
rusTavi, gardabani<br />
Rustavi, Gardabani<br />
gardabani, bolnisi<br />
Gardabani,Bolnisi<br />
rusTavi<br />
Rustavi<br />
axalcixe-3 ubani,<br />
borjomi-2,<br />
adigeni-2, aspinZa-3<br />
Akhalcikhe-3<br />
Precincts, Borjomi-2,<br />
Adigeni-2 Aspindza-3<br />
axalqalaqi<br />
Akhalkalaki<br />
duSeTi-2 ubani,<br />
yazbegi-5<br />
Dusheti-2 Precincts,<br />
Kazbegi-5<br />
TianeTi, duSeTi,<br />
yazbegi<br />
Tianeti, Dusheti,<br />
Kazbegi<br />
11 yvela olqi moicavs adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisaTvis gansazRvrul Semdeg olqebs: vake, saburTalo, isani, samgori,<br />
mTawminda, naZaladevi, gldani, krwanisi, CuRureTi, didube.<br />
All Districts include districts set for Local Government Elections: Vake, Saburtalo, Isani, Samgori, Mtatsminda, Nadzaladevi, Gldani, Krtsanisi, Chughureti, Didube.<br />
91
92<br />
cxrili #17. <strong>partiebis</strong> mier ganxorcielebuli monitoringis geografia (nawili 2)<br />
Sheet No.17: Geography of Monitoring Selected by Parties (part 2)<br />
partia imereTi samegrelo-zemo svaneTi raWa-leCxumi guria<br />
aWara<br />
Political Party Imereti Samegrelo-Zemo Svaneti Racha-Lechkhumi Guria Adjara<br />
axali<br />
memarjveneebi<br />
New Rights<br />
erTiani<br />
nacionaluri<br />
moZraoba<br />
United<br />
National<br />
Movement<br />
Tavisufleba<br />
Freedom<br />
konservatiuli<br />
partia<br />
Conservative<br />
Party<br />
mrewveloba<br />
gadaarCens<br />
saqarTvelos<br />
Industry Will<br />
Save Georgia<br />
respublikuri<br />
partia<br />
Republican<br />
Party<br />
saqarTvelos<br />
gza<br />
Way of<br />
Georgia.<br />
qarTuli dasi<br />
Kartuli Dasi<br />
qristiandemokratiuli<br />
partia<br />
Christian-<br />
Democratic Party<br />
Cven TviTon<br />
We Ourselves<br />
xalxis partia<br />
Peoples’ Party<br />
quTaisi-30 ubani,<br />
xaragauli-2, Terjola-4,<br />
saCxere-6, zestafoni-5,<br />
baRdaTi-3, vani-3,<br />
samteredia-3, xoni-5,<br />
WiaTura-3, tyibuli-3,<br />
wyaltubo-2<br />
Kutaisi-30 Precincts,<br />
Kharagauli-2, Terjola-4,<br />
Sachkhere-6, Zestafoni-5,<br />
Baghdati-3, Vani-3,<br />
Samteredia-3, Khoni-5,<br />
Tchiatura-3, Tkibuli-3,<br />
Tskaltubo-2<br />
wyaltubo<br />
Tskaltubo<br />
saCxere, WiaTura<br />
Sachkhere, Tchiatura<br />
quTaisi<br />
Kutaisi<br />
Terjola, samtredia,<br />
zestafoni<br />
Terjola, Samtredia,<br />
Zestafoni<br />
quTaisi<br />
Kutaisi<br />
zestafoni<br />
Zestafoni<br />
quTaisi<br />
Kutaisi<br />
zugdidi-6 ubani, abaSa-<br />
5, senaki-3, martvili-5,<br />
walenjixa-5, Cxorowyu-2<br />
Zugdidi-6 Precincts,<br />
Abasha-5, Senaki-3,<br />
Martvili-5, Tsalenjikha-5,<br />
Chkhorotsku-2<br />
senaki<br />
Senaki<br />
*wyaro: ceskodan miRebuli informacia.<br />
Source: FOI received from CEC<br />
zugdidi, foTi<br />
Zugdidi, Poti<br />
martvili, zugdidi,<br />
Cxorowyu<br />
Martvili, Zugdidi,<br />
Chkhorotsku<br />
zugdidi, foTi<br />
Zugdidi, Poti<br />
ambrolauri-2 ubani,<br />
oni-2, cageri-2,<br />
lentexi-20<br />
Ambrolauri-2 Precincts,<br />
Oni-2, Tsageri-2,<br />
Lentekhi-20<br />
ambrolauri<br />
Ambrolauri<br />
ozurgeTi-3 ubani,<br />
lanCxuTi-4,<br />
Coxatauri-2<br />
Ozurgeti-3 Precincts,<br />
Lanchkhuti-4,<br />
Chokhatauri-2<br />
lanCxuTi, Coxatauri<br />
Lanchkhuti, Chokhatauri<br />
Coxatauri<br />
Chokhatauri<br />
baTumi-20 ubani,<br />
qobuleTi-3, qeda-2,<br />
Suaxevi-3,<br />
xelvaCauri-3, xulo-1<br />
Batumi-20 Precincts,<br />
Kobuleti-3, Keda-2,<br />
Shuakhevi-3,<br />
Khelvachauri -3 ,<br />
Khulo-1<br />
baTumi<br />
Batumi<br />
baTumi<br />
Batumi<br />
qobuleTi<br />
Kobuleti<br />
baTumi<br />
Batumi
cxrili #18: <strong>partiebis</strong> mier gadamowmebuli amomrCevlebis raodenoba<br />
Sheet No.18: Number of Voters Reviewed by Parties<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba gadamowmebuli amomrCevlebi gadamowmebuli amomrCevlebi jami<br />
Tbiliss gareT TbilisSi<br />
Political Party Reviewed Voters outside Tbilisi Reviewed Voters in Tbilisi Sum<br />
axali memarjveneebi<br />
New Rights 274 327 240 485 514 812<br />
erTiani nacionaluri ar gadaumowmebia<br />
moZraoba Tbiliss gareT<br />
United National Movement Did no review outside Tbilisi 580 348 580 348<br />
Tavisufleba araa miTiTebuli ar gadaumowmebia TbilisSi<br />
Freedom Not indicated Did not review in Tbilisi _<br />
konservatiuli partia araa miTiTebuli araa miTiTebuli<br />
Conservative Party<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
Not indicated Not indicated _<br />
saqarTvelos araa miTiTebuli araa miTiTebuli<br />
Industry Will Save Georgia Not indicated Not indicated _<br />
respublikuri partia araa miTiTebuli<br />
Republican Party<br />
saqarTvelos gza<br />
Not indicated 338 796 338 796<br />
Way of Georgia<br />
qarTuli dasi<br />
7 926 227 302 235 228<br />
Kartuli Dasi<br />
qristian-demokratiuli<br />
561 523 617 575 1 179 098<br />
partia araa miTiTebuli araa miTiTebuli<br />
Christian-Democratic Party Not indicated Not indicated _<br />
Cven TviTon araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />
We Ourselves Not indicated Separately Not indicated Separately 100 000<br />
xalxis partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />
Peoples’ Party Not indicated Separately Not indicated Separately 220 000<br />
*wyaro: ceskosgan miRebuli informacia<br />
Source: FOI received from CEC<br />
93
94<br />
cxrili #19: <strong>partiebis</strong> mier TbilisSi da Tbiliss gareT aRmoCenili darRvevebi 12<br />
Sheet No.19: Errors Discovered by Parties in Tbilisi and Elsewhere 12<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba xarvezebi Tbiliss gareT xarvezebi TbilisSi jami<br />
Political Party Errors outside Tbilisi Errors in Tbilisi Sum<br />
axali memarjveneebi13 New Rights13 9 846 30 280 40 126<br />
erTiani nacionaluri moZraoba ar gaukeTebiaT monitoringi<br />
United National Movement Did not conduct Monitoring 41 442 41 442<br />
Tavisufleba ar gaukeTebiaT monitoringi<br />
Freedom 11 465 Did not conduct Monitoring 11 465<br />
konservatiuli partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />
Conservative Party<br />
mrewveloba gadaarCens<br />
Not indicated Separately Not indicated Separately 874<br />
saqarTvelos araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />
Industry Will Save Georgia<br />
respublikuri partia<br />
Not indicated Separately Not indicated Separately 14 810<br />
14<br />
Republican Party14 saqarTvelos gza<br />
1 076 70 294 71 370<br />
Way of Georgia 2 225 7 659 10 828<br />
qarTuli dasi araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />
Kartuli Dasi Not indicated Separately Not indicated Separately 3 180<br />
qristian-demokratiuli partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />
Christian-Democratic Party Not indicated Separately Not indicated Separately 2 05<br />
Cven TviTon araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />
We Ourselves Not indicated Separately Not indicated Separately 2 394<br />
xalxis partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />
Peoples’ Party Not indicated Separately Not indicated Separately 9 014<br />
*wyaro: ceskosgan miRebuli informacia<br />
Source: FOI received from CEC<br />
12 partiebs zogierT SemTxvevaSi jami ar hqondaT sworad miTiTebuli da Cven mier gadaTvlis Semdeg ricxvebi gansxvavebuli iyo. magaliTad,<br />
`saqarTvelos gzas~ gamoyofili hqonda Tbilissa da regionSi aRmoCenili xarvezebi, rac jamSi 9 884 iyo, Tumca Tavad xarvezebis dajamebiT<br />
10 828 xarvezi gamodis.<br />
In some cases parties did not have the sum indicated correctly and our calculations were different. For instance Georgia’s Way had separately indicated<br />
errors in Tbilisi and outside it, that was summed as 9 884, but with direct calculations of these two numbers it really is 10 828 errors in sum.<br />
13 `axali memarjveneebis~ monacemebi amoRebulia maT mier CvenTvis mowodebuli angariSidan, ramdenadac ceskoSi `axal memarjveneebs~ da<br />
`respublikur partias~ erToblivad hqondaT angariSi wardgenili.<br />
The data of New Rights is taken from the report we received from the party, since New Rights and the Republican Party had delivered a joint report to<br />
the CEC.<br />
14 `respublikuri partiis~ angariSi gaerTianebuli iyo `axali memarjveneebis~ saboloo angariSTan da es monacemi, SesaZloa, asaxavdes axali<br />
memarjveneebis~ mier aRmoCenil xarvezebsac.<br />
Report of the Republican Party was merged with that of New Rights, so it could also include the data of New Rights.
cxrili #20: ceskos mier warmodgenili saboloo angariSis mixedviT gakeTebuli reagireba 15<br />
Sheet No.20: Reaction by CEC According to Its Final Report 15<br />
<strong>politikuri</strong> gaerTianeba gasworebuli monacemis jami <strong>partiebis</strong> monacemebSi<br />
uzustobis jami<br />
Political Party Sum of corrected information Sum of Mistakes in Parties’ Data<br />
axali memarjveneebi gaerTianebulia respublikelebTan<br />
New Rights<br />
erTiani nacionaluri moZraoba<br />
United with Republican Party<br />
United National Movement 12 305 25 963<br />
Tavisufleba realuri Sedegi ucnobia<br />
Freedom<br />
konservatiuli partia<br />
Real result unknown<br />
Conservative Party 222 276<br />
mrewveloba gadaarCens saqarTvelos<br />
Industry Will Save Georgia<br />
respublikuri partia<br />
1 112 1 830<br />
Republican Party<br />
saqarTvelos gza<br />
9 195 21 615<br />
Way of Georgia<br />
qarTuli dasi<br />
1 985 3 247<br />
Kartuli Dasi<br />
qristian-demokratiuli partia<br />
163 96<br />
Christian-Democratic Party<br />
Cven TviTon<br />
412 1 369<br />
We Ourselves<br />
xalxis partia<br />
657 596<br />
Peoples’ Party 965 3 009<br />
*wyaro: ceskos veb-gverdidan miRebuli informacia<br />
Source: Information acquired from CEC web-page.<br />
15 http://www.cec.gov.ge/files/archevnebi%202010/saarchevno%20siebi/Report_Siebis_Monitring_Final.pdf<br />
95
nawili 4<br />
Part<br />
rekomendaciebi<br />
Recommendations<br />
96<br />
cxrili #21 `saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondi~ (IFES),<br />
`<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> dafinanseba – globaluri gamocdileba~, sxvadasxva qveynebSi arsebuli<br />
kampaniis xarjebis maqsimumis Sesaxeb 16<br />
Sheet No.21.IFES, “Political Finance Regulation: The Global Experience”, maximal amount of Election Campaign<br />
expances in different countries. 16<br />
qveyana zeda zRvari <strong>partiebis</strong> mier rogoria zeda zRvari<br />
gaweul xarjebze<br />
Country Ceiling on party election expenditure What is the ceiling<br />
belgia diax, saarCevno ciklze 1 milioni evro<br />
Belgium Yes, per election cycle EUR 1 million<br />
bulgareTi diax, saarCevno ciklze 1.5 milionze meti<br />
Bulgaria Yes, per election cycle Over EUR 1.5 million<br />
kanada diax registrirebuli partiebi da kandidatebi ar unda<br />
ascdnen saarCevno xarjebs, romelsac daadgens<br />
mTavari saarCevno oficeri kanadis saarCevno<br />
kanoniT dadgenili formulis mixedviT.<br />
Canada Yes Registered political parties and candidates must not exceed<br />
the election expense limits calculated by the Chief Electoral<br />
Officer under the formulas provided in the Canada<br />
Elections Act.<br />
safrangeTi diax saprezidento arCevnebze partiam da misma<br />
kandidatma SeiZleba daxarjon 16 mln. evroze meti<br />
pirvel raundSi, magram meore raundSi araumetes<br />
20 mln. evrosi. saparlamento arCevnebSi, partiisa<br />
da kandidatisaTvis dadgenili Weri aris 40 000<br />
evros damatebuli 0.20 evro TiToeul macxovrebelze.<br />
France Yes In presidential elections, a party and its candidate may<br />
spend more than EUR 16 million in the first round and more<br />
than EUR 20 million in the second round. For parliamentary<br />
elections, both parties and candidates have a ceiling of<br />
EUR 40,000 plus more than EUR 0.20 per inhabitant.<br />
16 saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondi (IFES), `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> dafinanseba – globaluri gamocdileba~, 19 noemberi, 2009 weli,<br />
gv.51 http://www.ifes.org/files/Political_Finance_Regulation_The_Global_Experience.pdf<br />
IFES, “Political Finance Regulation: The Global Experience”, November 19, 2009 p.51 http://www.ifes.org/files Political_Finance_Regulation_ The_Global_<br />
Experience.pdf
qveyana zeda zRvari <strong>partiebis</strong> mier rogoria zeda zRvari<br />
gaweul xarjebze<br />
Country Ceiling on party election expenditure What is the ceiling<br />
ungreTi diax zeda zRvari ganisazRvreba kandidatisa da<br />
arCevnebis mixedviT.<br />
Hungary Yes The ceiling is per candidate and per election.<br />
irlandia diax zeda zRvari ganisazRvreba kandidatisa da<br />
arCevnebis mixedviT.<br />
Ireland Yes The ceiling is per candidate and per election.<br />
italia diax zeda zRvari ganisazRvreba kandidatisa da<br />
arCevnebis mixedviT.damatebiTi SezRudvebia im<br />
<strong>partiebis</strong>aTvis, romelTac kandidati yvela<br />
saarCevno olqSi hyavT.<br />
Italy Yes The ceiling is per candidate and per election. There are<br />
additional limits for parties that present candidates in all<br />
constituencies.<br />
latvia diax saparlamento arCevnebze: 0.20 centasi TiToeul<br />
amomrCevelze.<br />
Latvia Yes For parliamentary elections: 0.20 Centas per voter.<br />
litva diax mravalolqian saarCevno teritoriaze wardgenil<br />
kandidatTaTvis, dadgenili minimaluri xelfasis<br />
1 000-magi odenoba.<br />
Lithuania Yes 1,000 times the average minimum wage for a list of<br />
candidates in a multi-candidate electoral area.<br />
holandia diax 3.5 milion evroze meti (saprezidento arCevnebSi).<br />
Holand Yes More than EUR 3,500,000 (presidential elections).<br />
portugalia diax 3,008,600 evro.<br />
Portugal Yes EUR 3,008,600.<br />
espaneTi diax ganisazRvreba TiToeuli saarCevno ciklisas<br />
finansuri sasamarTlos (general accounting court) mier.<br />
Spain Yes per election cycle Established for each electoral cycle by<br />
the general accounting court.<br />
gaerTianebuli diax 18,840,000 britanuli funti (es Tanxa<br />
samefo gansazRvrulia mxolod partiisaTvis da masSi ar<br />
Sedis kandidatis xarjebi).<br />
United Kingdom Yes GBP 18,840,000 (This figure is for political parties only<br />
and excludes candidate spending).<br />
amerikis ara/diax ZiriTadad araa dadgenili SezRudva, magram aris<br />
SeerTebuli zRvari zogierT adgilobriv arCevnebze da<br />
Statebi nebayoflobiTi zRvari saprezidento<br />
arCevnebisaTvis.<br />
United States No/Yes Generally no limits but there are limits for certain local<br />
elections and voluntary limits for the presidential election.<br />
97
98<br />
saerTaSoriso gamWvirvaloba - saqarTvelo<br />
Tbilisi 0108, rusTavelis gamz. 26<br />
tel.:+(995 32) 292 14 03, (995 32) 299 93 35<br />
baTumi 6000, 26 maisis q. 34a tel.: +(995 422) 29 44 88<br />
Transparency International - Georgia<br />
Tbilisi 0108, Georgia<br />
26, Rustaveli Ave.<br />
Tel: +(995 32) 292 14 03, (995 32) 299 93 35<br />
Batumi 6000, Georgia<br />
34a 26 May str.<br />
Tel.: +(995 422) 29 44 88<br />
info@transparency.ge<br />
www.transparency.ge