04.06.2013 Views

politikuri partiebis dafinansebis kvleva - CSOgeorgia

politikuri partiebis dafinansebis kvleva - CSOgeorgia

politikuri partiebis dafinansebis kvleva - CSOgeorgia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />

<strong>dafinansebis</strong> <strong>kvleva</strong><br />

1


angariSi momzadda fondis `Ria sazogadoeba - saqarTvelo" mxardaWeriT.<br />

avtorebis mier sainformacio masalaSi gamoTqmuli mosazreba ar<br />

gamoxatavs fondis `Ria sazogadoeba-saqarTvelos~ pozicias. Sesabamisad,<br />

fondi ar aris pasuxismgebeli masalis Sinaarsze.<br />

Tbilisi 2011<br />

2<br />

saerTaSoriso gamWvirvaloba - saqarTvelo<br />

Transparency International - Georgia


sarCevi<br />

nawili 1. <strong>partiebis</strong> yovelwliuri dafinanseba.................................... 7<br />

<strong>partiebis</strong> Semosavlebi ............................................................ 8<br />

saxelmwifo dafinanseba ........................................................................... 8<br />

sawevro Senatanebi .................................................................................. 11<br />

fizikur da iuridiul pirTa Semowirulebebi ............................ 12<br />

sxva tipis Semosavlebi .......................................................................... 14<br />

partiis xarjebi ...................................................................... 17<br />

daskvna ....................................................................................... 20<br />

nawili 2. saarCevno kampaniis dafinanseba ........................................... 22<br />

2008 wlis 5 ianvris saprezidento arCevnebi ................... 23<br />

saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi .................................... 23<br />

saarCevno kampaniis fondebis xarjebi ............................................. 26<br />

2008 wlis 21 maisis saparlamento arCevnebi ................... 28<br />

saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi .................................... 29<br />

saarCevno kampaniis fondebis xarjebi ............................................. 31<br />

2010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebi ................................................................................... 34<br />

saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi .................................... 34<br />

2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis angariSebze<br />

ganxorcielebuli Semowirulebebi .................................................. 36<br />

A arfuladi Semowirulebebi ................................................................. 40<br />

saarCevno kampaniis fondebis xarjebi ............................................. 40<br />

Semomwirvel iuridiul pirTa monawileoba<br />

saxelmwifo SesyidvebSi ........................................................ 43<br />

daskvna ....................................................................................... 44<br />

nawili 3. saarCevno siebis monitoringi ............................................. 47<br />

monitoringisaTvis gamoyofili Tanxebis xarjvis<br />

finansuri angariSebi ............................................................. 48<br />

monitoringis geografia da meTodologia ...................... 53<br />

3


4<br />

monitoringis Sedegad aRmoCenili darRvevebi<br />

da maTze ceskos reagireba .................................................... 54<br />

daskvna ....................................................................................... 56<br />

nawili 4. rekomendaciebi ........................................................................ 58<br />

Sesavali .................................................................................... 58<br />

zedamxedvelobis meqanizmebi ............................................... 58<br />

specialuri damoukidebeli makontrolebeli organo ............. 58<br />

angariSgebis sistema ............................................................................... 60<br />

saarCevno kampaniis fondis gamWvirvaloba<br />

da angariSvaldebuleba .......................................................... 61<br />

partiis mier gadaricxuli Tanxebis gamWvirvaloba .................. 62<br />

angariSebis gamoqveynebis perioduloba ........................................ 62<br />

informaciis unifikacia......................................................................... 63<br />

Semowirulebebi ...................................................................... 63<br />

kanonmdeblobaSi winaaRmdegobis aRmofxvra ............................... 63<br />

Semowirulebebi biznesidan ................................................................. 64<br />

xarjebi ..................................................................................... 65<br />

xarjebis maqsimumis daweseba............................................................... 65


mimoxilva<br />

es <strong>kvleva</strong> <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> gamWvirvalobasTan da maT<br />

angariSvaldebulebasTan dakavSirebul sakiTxebs mimoixilavs. igi oTxi Tavisgan<br />

Sedgeba. esenia: 1. politikur partiaTa yovelwliuri saxelmwifo dafinanseba;<br />

2. saarCevno kampaniebis dafinanseba; 3. 2010 wlis adgilobrivi TviTmmar-<br />

Tvelobis arCevnebis dros amomrCevelTa siebis gadasamowmeblad <strong>partiebis</strong>Tvis<br />

biujetidan gamoyofili dafinanseba; 4. rekomendaciebi partiaTa <strong>dafinansebis</strong><br />

kuTxiT arsebuli problemebis mosagvareblad. rekomendaciebis nawili da daskvna<br />

aqvs aseve pirveli sami Tavidan TiToeuls. detaluri kvlevisTvis SeirCa<br />

is <strong>politikuri</strong> partiebi, romlebmac 2010 wlis 30 maisis arCevnebis Sedegad<br />

TbilisSi gadalaxes barieri da moipoves mandatebi, aseve blokebi, romelTa<br />

SemadgenlobaSi es partiebi Sediodnen 2008-2010 wlis arCevnebze,<br />

rogorc <strong>kvleva</strong>m cxadyo, saqarTveloSi partiaTa dafinansebasTan dakavSirebuli<br />

kanonmdebloba mniSvnelovan gaumjobesebas saWiroebs. dReisTvis ar arsebobs<br />

organo, romelsac <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> kanonTan Sesabamisobis srulyofili<br />

kontroli evaleba; ar aris dadgenili, Tu visi kompetenciaa <strong>partiebis</strong><br />

mier yovelwliurad gamoqveynebuli safinanso deklaraciebis Semowmeba; ar<br />

arsebobs partiaTa yovelwliuri finansuri angariSgebis erTiani forma; partiebs<br />

ar aqvT angariSgebisas pirveladi finansuri dokumentaciis wardgenis<br />

valdebuleba; ar aris gansazRvruli pasuxismgeblobis zomebi <strong>partiebis</strong> mier<br />

finansuri angariSebis arasrulad an xarvezebiT wardgenisaTvis da sxv.<br />

wliur angariSSi zogierTi partia xarjebs sul 4-5 kategoriad yofs. zogierTi<br />

partia ki xarjebis did nawils `sxva xarjebis~ grafaSi aerTianebs. es<br />

maCvenebeli xSirad mTliani xarjebis 70%-ia, zog SemTxvevaSi ki milion larsac<br />

aWarbebs. aseTi faqtebis gamo partiaTa xarjebis analizi mniSvnelovnad<br />

rTuldeba.<br />

xSirad garTulebuli da TiTqmis SeuZlebelia <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> saar-<br />

Cevno kampaniebis <strong>dafinansebis</strong> wyaroebis dadgenac. partiebi saarCevno kampaniebis<br />

fondebSi Tanxebs TavianTi partiuli fondebidan ricxaven. imis gamo,<br />

rom partiuli fondebis Sesaxeb informacia sajaro mxolod momdevno wlis<br />

dasawyisSi xdeba, saarCevno periodSi kampaniebis fondebis srulyofili gakontroleba<br />

SeuZlebelia. magaliTad, mmarTvelma partiam 2010 wlis 30 maisis adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis arCevnebis dros saarCevno kampaniis fondSi<br />

mTliani Semowirulebis 96%, 13,5 milion larze meti, sakuTari angariSidan<br />

gadaricxa. am Tanxis warmomavlobis dadgena 2011 wlis Tebervlamde ver moxerxda.<br />

5


saqarTvelos kanonmdebloba iuridiul pirs erTi <strong>politikuri</strong> gaerTianebis fondSi Semowirulebaze<br />

100 000-larian zRvars uwesebs. Semowirulebaze zeda zRvris dadgena msoflios sxvadasxva qveyanaSi<br />

gavrcelebuli praqtikaa. es imisTvis keTdeba, rom romelime bizneskompaniam konkretuli partiis<br />

gansakuTrebiT didi TanxiT dafinansebiT masze da, zogadad, qveynis politikaze gavlena ar moipovos.<br />

100 000-lariani zRvris arsebobis miuxedavad, saqarTveloSi aris SemTxvevebi, roca erTi da igive<br />

iuridiuli piri, Svilobili kompaniebis saSualebiT, erT partias 100 000 larze mets uricxavs.<br />

magaliTad, 2010 wels kompaniebma _ `Tegeta Traq end basma~, `Tegeta konstraqSen eqvifmenTma~, `Tegeta<br />

lojistikma~, `Tegeta motorsma~ da `Tegeta motors quTaisma~ _ `erTian nacionalur moZraobas~ jamSi<br />

500 000 lari Seswires. aRsaniSnavia, rom maTgan samis damfuZnebeli erTi da igive piri _ Temur koxoZea.<br />

is danarCeni ori kompaniis damfuZnebelTa Sorisac figurirebs.<br />

aris iseTi SemTxvevebic, rodesac sawarmos mier erTi wlis ganmavlobaSi <strong>politikuri</strong> partiis saarCevno<br />

kampaniis da partiul fondebSi gadaricxuli Tanxa 100 000 lars aRemateba. magaliTad, 2008 wels<br />

iuridiulma pirma ss `transmSenma~ `erTiani nacionaluri moZraobis~ saprezidento kandidatis _ mixeil<br />

saakaSvilis _ saarCevno kampaniis fonds 100 000 lari, xolo Tavad `erTian nacionalur moZraobas~ _<br />

75 000 lari Seswira.<br />

sainteresoa is tendenciac, rom mmarTveli partiis winasaarCevno kampaniis dafinanseba minimum 7-jer<br />

(2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebi) da maqsimum 26-jer (2008 wlis saprezidento<br />

arCevnebi) aRemateba yvela sxva saarCevno subieqtis dafinansebaTa jams. ramdenime gamonaklisis garda,<br />

opoziciuri partiebi dafinansebas mxolod fizikuri pirebisgan iReben. bizneskompaniebi ki mxolod<br />

mmarTveli partiisa da misi kandidatebis saarCevno kampaniebs afinanseben. ase moxda 2008 wlis 5 ianvris<br />

saprezidento da yvela Semdgom arCevnebze.<br />

rac Seexeba 2010 wels winasaarCevnod amomrCevelTa siebis gadamowmebaSi <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> CarTvas,<br />

es iniciativa drois simciris, arasakmarisi dagegmvis, susti koordinaciisa da sxva mizezebis gamo naklebad<br />

efeqtiani aRmoCnda. amomrCevelTa siis srulyofisTvis aucilebelia, rom is mudmivad xelmisawvdomi<br />

iyos rogorc <strong>partiebis</strong>Tvis, ise sxva dainteresebuli organizaciebisa da pirebisTvis, raTa maT<br />

nebismier dros SeZlon siis gadamowmeba da, saWiroebis SemTxvevaSi, masSi cvlilebis Setanis moTxovna.<br />

mniSvnelovania isic, rom siis SedgenisTvis pasuxismgebel saxelisuflebo uwyebebs Soris ukeTesi<br />

koordinacia iyos.<br />

6<br />

<strong>kvleva</strong> ZiriTadad 2010 wlis noembris CaTvliT moZiebul informacias eyrdnoba, Tumca<br />

<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> 2010 wlis saxelmwifo <strong>dafinansebis</strong> angariSebi mxolod 2011 wlis<br />

TebervalSi gaxda xelmisawvdomi da garkveuli informacia amis Semdeg daemata <strong>kvleva</strong>s.


nawili I<br />

<strong>partiebis</strong> yovelwliuri dafinanseba<br />

(2007-2009 wlebis monacemebze dayrdnobiT)<br />

partiaTa Semosavlebi regulirdeba `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanoniT. kerZod, partiis qonebas qmnis:<br />

a) kanoniT dadgenil SemTxvevebSi _ saxelmwifos mier gamoyofili Tanxebi;<br />

b) sawevro Senatanebi;<br />

g) fizikur da iuridiul pirTa Semowirulebebi;<br />

d) partiis simbolikis damzadebiTa da gavrcelebiT, partiis mier leqciebis,<br />

gamofenebisa da sxva msgavsi RonisZiebebis mowyobiT, agreTve sawesdebo miznebidan<br />

gamomdinare sagamomcemlo da sxva saqmianobidan miRebuli Tanxebi,<br />

romlebic ar cvlis partiis, rogorc arasamewarmeo iuridiuli piris, xasiaTs;<br />

e) sajaro RonisZiebebis meSveobiT miRebuli Semowirulebebi. 1<br />

2010 wlis 1 ianvris mdgomareobiT saqarTveloSi ToTxmeti <strong>politikuri</strong> partia<br />

iRebda yovelwliur saxelmwifo dafinansebas. 2 `saerTaSoriso gamWvirvaloba<br />

_ saqarTvelom~ Seiswavla im <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> wliuri Semosavlebi 2007-2009<br />

wlebSi da detaluri xarjTaRricxva, romelTac 2010 wlis 30 maisis adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis arCevnebSi miiRes monawileoba da moipoves mandatebi<br />

TbilisSi damoukideblad an saarCevno blokSi gaerTianebis gziT, raTa gamoevlina:<br />

1. ra odenobis Tanxebis mozidva SeZles partiebma arCevnebis dros da arCevnebs<br />

Soris periodSi;<br />

2. ra warmomavlobis iyo es Tanxebi;<br />

3. rogor daixarja aRniSnuli Tanxebi;<br />

4. ramdenad kanonieri iyo am Tanxebis mozidva da xarjva.<br />

2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi mandatebi moipoves Semdegma<br />

politikurma gaerTianebebma:<br />

1. axali memarjveneebi (bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~);<br />

2. erTiani nacionaluri moZraoba _ gamarjvebuli saqarTvelosTvis;<br />

1 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis (1997 wlis 31 oqtomberi,<br />

#1028-Is; gamoqveynebulia: parlamentis uwyebani, #45, 21.11.1997, gv. 76) 25-e muxlis 1-li punqti.<br />

2 es analizi eyrdnoba 2010 wlis 1 ianvramde arsebul monacems, radgan 2010 wlis adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis arCevnebis Sedegebis mixedviT dafinansebuli partiebi finansur angariSebs 2011 wlis<br />

TebervalSi waradgenen. 2010 wlis <strong>dafinansebis</strong> Sesaxeb informacia ixileT aqve, qveTavSi `2010 wels<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianebebis angariSebze ganxorcielebuli Semowirulebebi~ da danarTis ##2-15<br />

diagramebSi.<br />

7


3. saqarTvelos konservatiuli partia (bloki `erovnuli sabWo~);<br />

4. Cven TviTon (bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian- demokratiuli moZraoba~);<br />

5. giorgi TargamaZe _ qristian-demokratebi (bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristiandemokratiuli<br />

moZraoba~);<br />

6. qristian-demokratiuli saxalxo partia (bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian-demokratiuli<br />

moZraoba~);<br />

7. mrewveloba gadaarCens saqarTvelos;<br />

8. saqarTvelos respublikuri partia (bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~);<br />

9. saqarTvelos gza (bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~);<br />

10.xalxis partia (bloki `erovnuli sabWo~).<br />

8<br />

<strong>partiebis</strong> Semosavlebi<br />

miuxedavad imisa, rom saqarTvelos kanonmdeblobiT partiebs xuTi sxvadasxva wyarodan SeuZliaT<br />

<strong>dafinansebis</strong> miReba, rogorc `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ mier Catarebulma analizma<br />

aCvena, realurad isini mxolod sami tipis dafinansebiT _ saxelmwifos mier gamoyofili TanxebiT,<br />

sawevro SenatanebiT da fizikur da iuridiul pirTa SemowirulebebiT _ sargebloben.<br />

saxelmwifo dafinanseba<br />

rogorc aRiniSna, `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis<br />

Tanaxmad, partiis qonebis nawilia saxelmwifosgan miRebuli dafinanseba. saqarTvelos saxelmwifo biujetidan<br />

yovelwliurad gamoiyofa Tanxa <strong>partiebis</strong> saqmianobis finansuri mxardaWerisa da jansaRi,<br />

konkurentunariani <strong>politikuri</strong> sistemis Camoyalibebis xelSewyobis mizniT. 3 am TanxiT <strong>partiebis</strong><br />

dafinanseba xorcieldeba ori gziT: 1) Tanxis pirdapir <strong>partiebis</strong>Tvis gadacemiT 4 da 2) Tanxis sajaro<br />

samarTlis iuridiuli pirisTvis _ `saarCevno sistemebis ganviTarebis, reformebisa da swavlebis centrisTvis~<br />

(Semdgom _ `fondi~) gadaricxviT, ris Semdegac is partiebze nawildeba. 5 fondis mizania <strong>partiebis</strong>a<br />

da arasamTavrobo seqtoris ganviTarebisa da jansaRi, konkurentunariani <strong>politikuri</strong> sistemis<br />

Camoyalibebis xelSewyoba. 6<br />

saqarTvelos saxelmwifo biujetidan pirdapir partiebze gasanawileblad gamoyofil Tanxas iRebs is<br />

partia, romelmac ukanasknel saparlamento arCevnebSi gadalaxa 4%-iani barieri an ukanasknel adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis saerTo arCevnebSi _ 3%-iani barieri. 7 partiis mier misaRebi sabiujeto<br />

dafinanseba gaiangariSeba formuliT, romlis Tanaxmadac, sabazo dafinansebas (erTi da imave odenobis<br />

Tanxa, romelsac iRebs nebismieri partia, romelic gadalaxavs Sesabamis bariers) emateba damatebiTi<br />

dafinanseba parlamentSi mopovebuli mandatebisa da arCevnebSi miRebuli xmebis Sesabamisad. 8<br />

sabazo <strong>dafinansebis</strong> odenoba weliwadSi aris 150 000 lari. 9 Tu saarCevno subieqti (partia/saarCevno<br />

bloki) ukanasknel saparlamento arCevnebSi gadalaxavs 8%-ian bariers an ukanasknel adgilobrivi<br />

3 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 291 muxlis 1-li punqti.<br />

4 saqarTvelos saxelmwifo biujetidan pirdapir partiebs gadaecemaT `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT dadgenili formuliT (detalurad ix. me-8 sqolio) gamoangariSebuli Tanxa.<br />

5 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 291 muxlis me-2 punqti.<br />

6 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis 1-li punqti.<br />

7 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-2 punqti.<br />

8 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-4 punqtis mixedviT, es formulaa:<br />

Z=B+(M*600*12)+(L*100*12)+(V*1,5)+(W*1), sadac Z aris partiis mier misaRebi sabiujeto <strong>dafinansebis</strong> odenoba; B – sabazo <strong>dafinansebis</strong><br />

odenoba; M – proporciuli sistemiT arCeuli 30 da 30-mde parlamentis wevrTa raodenoba; L – proporciuli sistemiT arCeuli 30<br />

wevris zemoT parlamentis wevrTa raodenoba; V – 200 000 amomrCevlamde miRebuli xmebis odenoba; W – 200 000 amomrCevlis zemoT<br />

miRebuli xmebis odenoba.<br />

9 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-5 punqti.


TviTmmarTvelobis saerTo arCevnebSi _ 6%-ian bariers, sabazo <strong>dafinansebis</strong> odenoba weliwadSi iqneba<br />

300 000 lari. 10<br />

vinaidan saarCevno blokis mier miRebuli xmebi masSi Semaval partiebze Tanabrad nawildeba, aseve<br />

Tanabrad nawildeba sabazo dafinanseba.<br />

2007-2009 wlebSi saxelmwifo biujetidan dafinanseba sul ToTxmetma politikurma partiam miiRo.<br />

detaluri informaciisTvis aqve ixileT cxrili #1. 11<br />

cxrili #1. <strong>partiebis</strong> mier saxelmwifosgan 2007_2009 wlebSi miRebuli dafinanseba<br />

# saarCevno subieqti12 miRebuli dafinanseba miRebuli dafinanseba miRebuli dafinanseba<br />

larebSi (2007) larebSi (2008) larebSi (2009)<br />

1 axali memarjveneebi 171 633.00 170 674.56 79 407.48<br />

2 Tavisufleba 160 890.00 145 082.91 80 607.48<br />

3 Salva naTelaSvili _<br />

saqarTvelos leiboristuli<br />

partia 209 519.00 352 524.25 391 338.00<br />

4 erTiani nacionaluri<br />

moZraoba _ gamarjvebuli<br />

saqarTvelosTvis 1 592 521.00 1 853 685.24 1 827 185.52<br />

5 saqarTvelos<br />

konservatiuli partia 117 492.00 284 748.54 248 748.00<br />

6 qarTuli dasi _ 84 201.72 86 607.48<br />

7 Cven TviTon _ 91 161.72 93 807.48<br />

8 giorgi TargamaZe _<br />

qristian-demokratebi _ 573 651.00 573 651.00<br />

9 mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos 171 074.00 290 347.56 239 947.56<br />

10 saqarTvelos<br />

respublikuri partia 117 492.00 284 748.42 248 748.00<br />

11 erovnuli forumi _ 14 434.58 79 407.48<br />

12 moZraoba erTiani<br />

saqarTvelosTvis _ 14 434.58 79 407.48<br />

13 saqarTvelos gza _ _ 93 842.06<br />

14 xalxis partia _ 16 834.58 79 407.48<br />

sul 2 540 621.00 4 176 529.66 4 202 112.50<br />

* wyaro: saqarTvelos centraluri saarCevno komisiidan miRebuli (SemdgomSi _ cesko) informacia<br />

10 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 30-e muxlis me-6 punqti.<br />

11 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagrama #1. saxelmwifo biujetidan partiaTa pirdapiri <strong>dafinansebis</strong> ganawileba, 2009 weli.<br />

12 yviTeli Seferilobis fanjaraSi aRniSnulia is <strong>politikuri</strong> gaerTianebebi, romelTac 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebSi miiRes monawileoba da moipoves mandatebi Sesabamis organoebSi damoukideblad an saarCevno blokSi gaerTianebis gziT.<br />

9


partia yoveli wlis 1 Tebervlamde romelime beWdviT organoSi aqveynebs gasuli wlis safinanso deklaracias<br />

auditis daskvnasTan erTad. 13 finansuri auditis ganxorcielebis mizniT partia uflebamosilia<br />

mimarTos saqarTveloSi moqmed nebismier damoukidebel auditors. 14<br />

safinanso deklaraciaSi aisaxeba partiis wliuri Semosavali (Semosavlis wyaro da sxv.) da xarji (konkretuli<br />

klasifikaciiT _ arCevnebze, sxvadasxva RonisZiebis dafinansebaze, Sromis anazRaurebaze, mivlinebaze<br />

gaweuli da sxva xarjebi), aseve qonebrivi mdgomareobis angariSi (kuTvnili Senoba-nagebobebi,<br />

avtosatransporto saSualebebi, maTi Rirebuleba, sabanko dawesebulebebSi ricxuli Tanxebis odenoba<br />

da sxv.). 15<br />

partia safinanso deklaraciis gamoqveynebidan 10 dRis vadaSi saqarTvelos centralur saarCevno komisias<br />

da, Tavisi iuridiuli misamarTis Sesabamisad, adgilobriv sagadasaxado organos warudgens gamoqveynebuli<br />

deklaraciisa da auditis daskvnis aslebs. 16 Tu partia droulad ar gamoaqveynebs safinanso<br />

deklaracias, igi kargavs pirdapiri saxelmwifo <strong>dafinansebis</strong> miRebis uflebas momdevno erTi wlis<br />

ganmavlobaSi. 17<br />

rogorc aRiniSna, sabiujeto <strong>dafinansebis</strong> garda, saqarTvelos saxelmwifo biujetidan yovelwliurad<br />

gadairicxeba Tanxa fondSi. 18 fondSi saqarTvelos saxelmwifo biujetidan gadasaricxi Tanxa partiebze<br />

pirdapir gasanawilebeli Tanxis naxevaria. 19<br />

fondSi saqarTvelos saxelmwifo biujetidan gadaricxuli Tanxis 50% partiebze nawildeba, xolo 50%<br />

arasamTavrobo organizaciebisTvisaa gankuTvnili. 20 fondidan <strong>partiebis</strong>Tvis gamoyofili Tanxa nawildeba<br />

maT mier misaRebi sabazo <strong>dafinansebis</strong> proporciulad. 21 saparlamento arCevnebSi 4%-dan 8%-mde da<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi 3%-dan 6%-mde xmebis mopovebis SemTxvevaSi partiebi Tanabar<br />

dafinansebas iReben. saparlamento arCevnebSi 8%-ze meti da adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi<br />

6%-ze meti xmebis miRebis SemTxvevaSi <strong>dafinansebis</strong> Tanxa ufro metia, Tumca isic fiqsirebulia da<br />

miRebuli xmebis proporciulad ar icvleba.<br />

fondidan Tanxa mxolod kvlevebis, swavlebis, konferenciebis, mivlinebebisa da regionuli proeqtebis<br />

<strong>dafinansebis</strong> mizniT gaicema. 22 aqve ixileT cxrili #2.<br />

13 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e muxlis 1-li punqti.<br />

14 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 33-e muxlis me- 2 punqti.<br />

15 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e muxlis 1-li punqti.<br />

16 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e muxlis me-4 punqti.<br />

17 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 34-e muxli.<br />

18 <strong>partiebis</strong> ganviTarebisa da konkurentunariani <strong>politikuri</strong> sistemis Camoyalibebis xelSesawyobad 2008 wlis 30 dekembris sakanonmdeblo<br />

cvlilebiT saqarTvelos organul kanonSi `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ Seiqmna `reformebisa da ganviTarebis fondi~.<br />

2009 wlis 28 dekembers amave kanonSi Setanili cvlilebiT Seiqmna `reformebisa da ganviTarebis fondis~ samarTalmemkvidre – sajaro<br />

samarTlis iuridiuli piri `saarCevno sistemebis ganviTarebis, reformebisa da swavlebis centri~. Sesabamisad, partiebi damatebiT<br />

dafinansebas 2009 wlidan iReben.<br />

19 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me- 4 punqti.<br />

20 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me-7 punqti.<br />

21 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me-8 punqti.<br />

22 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me-9 punqti.<br />

10


cxrili #2. fondis mier 2009 wels dafinansebuli partiebi 23<br />

# saarCevno subieqti miRebuli dafinanseba larebSi<br />

1 axali memarjveneebi 23 786.80<br />

2 Tavisufleba 23 786.80<br />

3 Salva naTelaSvili _ saqarTvelos lieboristuli partia 107 040.64<br />

4 erTiani nacionaluri moZraoba _ gamarjvebuli saqarTvelosTvis 214 081.28<br />

5 saqarTvelos konservatiuli partia 107 040.64<br />

6 qarTuli dasi 23 786.80<br />

7 Cven TviTon 23 786.80<br />

8 giorgi TargamaZe _ qristian-demokratebi 214 081.28<br />

9 mrewveloba gadaarCens saqarTvelos 107 040.64<br />

10 saqarTvelos respublikuri partia 107 040.64<br />

11 erovnuli forumi 23 786.80<br />

12 moZraoba erTiani saqarTvelosTvis 23 786.80<br />

13 saqarTvelos gza 23 786.80<br />

14 xalxis partia 23 786.80<br />

sul 1 046 619.52<br />

* wyaro: fondisagan miRebuli informacia<br />

partiam yovelwliurad unda warudginos fonds angariSi miRebuli Tanxis miznobrivad gamoyenebis Sesaxeb.<br />

Tu partia angariSs ar waradgens kanoniT dadgenili wesiT an Tanxas ar gamoiyenebs kanoniT dadgenili<br />

miznebisaTvis, mas Seuwydeba fondidan misaRebi dafinanseba momdevno erTi wlis ganmavlobaSi. 24<br />

sawevro Senatanebi<br />

zemoT aRiniSna, rom, saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, partiis qonebis nawilia sawevro Senatanebi.<br />

finansur angariSebSi isini mxolod ramdenime partias _ `axal memarjveneebs~, saqarTvelos respublikur<br />

partias da `saqarTvelos gzas~ _ aqvs miTiTebuli. am gziT miRebuli Tanxa umetes SemTxvevaSi partiis<br />

wliuri Semosavlis mcire nawils _ 5-10%-s _ Seadgens. gamonaklisia `axali memarjveneebis~ 2008 da 2009<br />

wlebis Semosavlebi, roca sawevro Senatanebma partiis mTliani <strong>dafinansebis</strong> Sesabamisad 46% da 60%<br />

Seadgina. aqve ixileT cxrili #3. 25<br />

cxrili #3. <strong>partiebis</strong> mier 2007_2009 wlebSi miRebuli sawevro Senatanebi<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi<br />

larebSi (2007) larebSi (2008) larebSi (2009)<br />

axali memarjveneebi 10 411.00 79 312.58 155 120.00<br />

saqarTvelos respublikuri partia 10 383.00 4 324.00 1 210.00<br />

saqarTvelos gza ar arsebobda 1 112.00 1 221.70<br />

*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />

23 2008 wlis saparlamento arCevnebSi `gaerTianebuli opoziciis~ saxeliT monawileobda 9 <strong>politikuri</strong> gaerTianeba, romelTac fondidan<br />

gamoyofili dafinanseba (214 081.28 lari) Tanabrad gaunawildaT. Semdgom erT-erTi – saqarTvelos respublikuri partia – gavida<br />

koaliciidan da damoukideblad miiRo dafinanseba.<br />

24 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 301 muxlis me-11 punqti.<br />

25 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT aqve diagrama #3: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi sawevro Senatanebis saxiT 2007-2009 ww.<br />

11


12<br />

fizikur da iuridiul pirTa Semowirulebebi<br />

fizikuri da iuridiuli pirebisgan Semowirulebebis miReba partiebs kanoniT gaTvaliswinebuli wesiT<br />

da SezRudvebiT SeuZliaT. kerZod, partiis mier miRebuli finansuri da materialuri Semowirulebebis<br />

moculoba weliwadSi ar unda aRematebodes:<br />

a) TiToeuli fizikuri pirisagan _ 30 000 lars;<br />

b) TiToeuli iuridiuli pirisagan _ 100 000 lars. 26<br />

akrZalulia finansuri da materialuri Semowirulebebis miReba:<br />

a) sxva qveynis fizikuri da iuridiuli pirebisagan, saerTaSoriso organizaciebisa da moZraobebisagan,<br />

leqciebis, seminarebisa da sxva msgavsi sajaro RonisZiebebis mowyobis garda;<br />

b) saxelmwifo organos, sajaro samarTlis iuridiuli piris, saxelmwifo organizaciisa da im sawarmosagan,<br />

romelSic saxelmwifo wili aRemateba 10%-s, garda kanoniT dadgenili SemTxvevebisa;<br />

g) arasamewarmeo iuridiuli pirisagan da religiuri organizaciisagan, leqciebis, seminarebisa da sxva<br />

msgavsi sajaro RonisZiebebis mowyobis garda;<br />

d) moqalaqeobis armqone pirisagan;<br />

e) anonimuri formiT. 27<br />

Semowirulebis Semtani iuridiuli piri valdebulia, miuTiTos sakuTari saxelwodeba da iuridiuli<br />

misamarTi, xolo fizikurma pirma unda miuTiTos saxeli, gvari, misamarTi, saqarTvelos moqalaqis piradobis<br />

mowmobis (saqarTvelos moqalaqis pasportis) da piradi nomrebi. 28 am monacemebis miTiTebis<br />

gareSe Setanili fuladi saxsrebi iTvleba anonimurad. anonimuri Semowirulebebi <strong>politikuri</strong> gaer-<br />

Tianebis safinanso saqmianobaze pasuxismgebeli Tanamdebobis piris mier dauyovnebliv unda gadairicxos<br />

saqarTvelos saxelmwifo biujetSi. 29<br />

2007_2009 wlebSi <strong>partiebis</strong> mier fizikuri da iuridiuli pirebisgan miRebul SemowirulebebTan<br />

dakavSirebuli detaluri informaciisTvis aqve ixileT cxrilebi #4-7.<br />

cxrili #4. 30 <strong>partiebis</strong> mier 2007_2009 wlebSi miRebuli Semowirulebebi<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi sawevro Senatanebi<br />

larebSi (2007) larebSi (2008) larebSi (2009)<br />

axali memarjveneebi _ _ _<br />

erTiani nacionaluri moZraoba 9 155 269.00 12 479 332.00 _<br />

saqarTvelos konservatiuli partia _ 1 663.00 17 345.00<br />

Cven TviTon _ _ _<br />

qristian-demokratiuli moZraoba _ 58 821.00 38 778.00<br />

mrewveloba gadaarCens saqarTvelos _ _ _<br />

saqarTvelos respublikuri partia 85 727.00 650.00 _<br />

saqarTvelos gza _ 11 450.00 _<br />

xalxis partia _ 14 760.00 _<br />

*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />

26 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 27-e muxlis 1-li punqti.<br />

27 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis 1-li punqti. anonimuri Semowirulebis<br />

ganxorcielebis akrZalva ZalaSia 2007 wlis 1 oqtombridan.<br />

28 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis me-2 punqti.<br />

29 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis me-3 punqti.<br />

30 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT aqve diagrama #4: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi Semowirulebebis saxiT 2007-2009ww.


2007 wels Semowirulebebi Semosavlis mTavari wyaro iyo `erTiani nacionaluri moZraobisTvis~, romelsac<br />

am gziT 9 milion larze meti aqvs miRebuli. imave wels kidev erTma politikurma gaerTianebam _<br />

saqarTvelos respublikurma partiam _ miiRo Semowirulebebi daaxloebiT 86 aTasi laris odenobiT,<br />

rac 106.7-jer naklebia `erTiani nacionaluri moZraobis~ Semosavalze. TiTqmis aseTive suraTia 2008<br />

wels. 2009 (arasaarCevno) wels mmarTvel partias Semowiruleba saerTod ar miuRia, saqarTvelos konservatiuli<br />

partiisa da `qristian-demokratiuli moZraobis~ mier miRebuli Semowirulebebi ki sakmaod<br />

mcirea.<br />

2007-2009 wlebSi iuridiul pirTa mier ganxorcielebuli Semowirulebebis umravlesoba fuladi iyo 31 ,<br />

fizikuri pirebi ki ufro xSirad arafulad Semowirulebebs axorcielebdnen. `saerTaSoriso gamWvirvaloba<br />

_ saqarTvelo~ Seecada gaerkvia am Semowirulebebis warmomavloba, kerZod, ukavSirdeboda Tu<br />

ara maTi ganxorcieleba partiis wevrobas, da sTxova Sesabamis partiebs, mieTiTebinaT, SemomwirvelTagan<br />

ramdeni iyo partiis wevri. 32 aqve ixileT cxrilebi ##5-7.<br />

cxrili #5. <strong>partiebis</strong> mier 2007 wels miRebuli Semowirulebebi 33<br />

<strong>politikuri</strong> fizikuri fizikuri m. S., partiis m. S., partiis iuridiuli pirebis iuridiuli<br />

gaerTianeba pirebis pirebisgan wevrebis wevrebisgan raodenoba pirebisgan<br />

raodenoba miRebuli raodenoba miRebuli Tanxa miRebuli Tanxa<br />

Tanxa (larebSi) (larebSi)<br />

(larebSi)<br />

erTiani<br />

nacionaluri organizacias ar miawoda<br />

moZraoba<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

23 279 597.00 informacia 240 8 875 802.00<br />

34<br />

partia 40 85 727.00 6 36 100.00 0 _<br />

*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />

cxrili #6. <strong>partiebis</strong> mier 2008 wels miRebuli Semowirulebebi<br />

<strong>politikuri</strong> fizikuri fizikuri m. S., partiis m. S., partiis iuridiuli pirebis iuridiuli<br />

gaerTianeba pirebis pirebisgan wevrebis wevrebisgan raodenoba pirebisgan<br />

raodenoba miRebuli raodenoba miRebuli Tanxa miRebuli Tanxa<br />

Tanxa (larebSi) (larebSi)<br />

(larebSi)<br />

erTiani<br />

nacionaluri organizacias ar miawoda<br />

moZraoba 52 693 000.00 informacia 454 11 606 322.00<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia _35 1 663.00 _ 1 663.00 0 _<br />

31 2007 wels 240 iuridiuli pirisgan mxolod orma ganaxorciela `erTiani nacionaluri moZraobis~ angariSze arafuladi Semowiruleba<br />

163 997 laris odenobiT. 2008 da 2009 wlebSi aseTi Semowiruleba iuridiul pirTagan saerTod ar yofila.<br />

32 miuxedavad imisa, rom `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelom~ politikur gaerTianebebs ganumarta informaciis moTxovnis mizani,<br />

`erTianma nacionalurma moZraobam~ mis gacemaze uari ganacxada im motiviT, rom informaciis miwodeba ar iyo savaldebulo saarCevno<br />

kanonmdeblobiT. sxva partiebma organizacias srulyofilad miawodes informacia partiuli kuTvnilebis Sesaxeb.<br />

33 monacemebi pirdapir amoRebulia ceskodan miRebuli angariSidan, Tumca jamuri Tanxa zogierT SemTxvevaSi ar emTxveva angariSSi<br />

<strong>partiebis</strong> mier miTiTebul jamur Tanxas, ZiriTadad garkveuli teqnikuri xarvezebis gamo. Cven aq moviyvaneT angariSSi mocemuli Tanxebi,<br />

jamuri Tanxis miTiTebisagan ki Tavi SevikaveT.<br />

34 fuladi Semowiruleba: 1 (6 700 lari); arafuladi Semowiruleba: 38 (sul 72 327 lari). aseve iyo 1 anonimuri Semowiruleba 10 000<br />

laris odenobiT. aRniSnuli Semowiruleba partiis angariSze 2007 wlis 1 oqtombramde ganxorcielda, rodesac jer kidev nebadarTuli<br />

iyo anonimuri Semowirulebis miReba.<br />

35 aRniSnuli monacemi ar iyo asaxuli konservatiuli partiis angariSSi, amitom zusti informacia Semomwirvelebis Sesaxeb ar mogvepoveba.<br />

partiis warmomadgenlebis ganmartebiT, es Tanxa TxuTmeti piris Semowirulia.<br />

13


14<br />

qristiandemokratiuli<br />

moZraoba 36 5 58 821.00 3 50 000.00 0 _<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia 1 650.00 0 _ 0 _<br />

saqarTvelos gza 6 11 450.00 3 6 000.00 0 _<br />

xalxis partia 7 14 760.00 7 14 760.00 0 _<br />

*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />

cxrili #7. <strong>partiebis</strong> mier 2009 wels miRebuli Semowirulebebi<br />

<strong>politikuri</strong> fizikuri fizikuri m. S., partiis m. S., partiis iuridiuli pirebis iuridiuli<br />

gaerTianeba pirebis pirebisgan wevrebis wevrebisgan raodenoba pirebisgan<br />

raodenoba miRebuli raodenoba miRebuli Tanxa miRebuli Tanxa<br />

Tanxa (larebSi) (larebSi)<br />

(larebSi)<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia _ 37 17 345.00 _ 17 345.00 0 _<br />

qristiandemokratiuli<br />

moZraoba 9 38 778.00 2 5 400.00 _<br />

*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />

2007 wels Semowirulebebi orive partiis SemTxvevaSi noember-dekemberSi _ 2008 wlis 5 ianvris saprezidento<br />

arCevnebis wina periodSi _ ganxorcielda, 2008 (saarCevno) wels ramdenime Semowirulebaa<br />

ganxorcielebuli, 2009 (arasaarCevno) wels ki Semowirulebebi mxolod orma politikurma gaerTianebam<br />

miiRo. 2007 da 2008 wlebSi Semowirulebebi TiTqmis mTlianad <strong>partiebis</strong> an saTanado blokis saarCevno<br />

kampaniis fondebSi gadairicxa (rogorc partiis mier ganxorcielebuli Semowirulebebi) da Sesabamis<br />

saarCevno kampaniebs moxmarda. 2009 wlis SemosavlebiT ki partiebma zogadi tipis xarjebi gaswies (SromiTi<br />

anazRaurebebi, warmomadgenlobiTi xarjebi da a.S.).<br />

2007-2009 wlebSi iuridiuli pirebisgan Semowirulebebi erTma partiam _ `erTianma nacionalurma<br />

moZraobam~ _ miiRo. sxva <strong>partiebis</strong> SemTxvevaSi Semomwirvelebi mxolod fizikuri pirebi iyvnen.<br />

sxva tipis Semosavlebi<br />

rogorc aRiniSna, `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis Tanaxmad,<br />

partiis qonebas Seadgens partiis simbolikis damzadebiTa da gavrcelebiT, partiis mier leqciebis,<br />

gamofenebisa da sxva msgavsi RonisZiebebis mowyobiT, agreTve sawesdebo miznebidan gamomdinare<br />

sagamomcemlo da sxva saqmianobidan miRebuli Tanxebi, romlebic ar cvlis partiis, rogorc arasamewarmeo<br />

36 `qristian-demokratiul moZraobas~ partiisa da saarCevno kampaniis fondis Semowirulebebi gaerTianebuli hqondaT. kerZod,<br />

SemomwirvelebSi maT miTiTebuli hqondaT is pirebic, vinc saarCevno kampaniis fondSi ganaxorciela Semowiruleba. Cven gamovyaviT<br />

saarCevno kampaniis damfinanseblebi da mxolod partiis angariSze gamoyofili Semowirulebebi moviyvaneT aq. meti TvalsaCinoebisaTvis<br />

ix. danarTis diagrama #6. qristian demokratiuli partiis Semosavlebi 2007-2009ww. da ixileT veb-gverdze: `qristian-demokratiuli<br />

moZraoba (wliuri dafinanseba 2008w. – fizikuri pirebis Semowirulebebi)~.<br />

37 aRniSnuli monacemi ar iyo asaxuli konservatiuli partiis angariSSi, amitom zusti informacia Semomwirvelebis Sesaxeb ar mogvepoveba.<br />

partiis warmomadgenlebis ganmartebiT, es Tanxa oTxi piris Semowirulia.


iuridiuli piris, xasiaTs. aseve dasaSvebia sajaro RonisZiebebis meSveobiT miRebuli Semowirulebebi.<br />

aseT Semowirulebebze ar vrceldeba kanonis moTxovnebi fizikuri Tu iuridiuli piris Sesaxeb<br />

monacemebis miTiTebis Taobaze, Tumca maTi odenoba ar unda aRematebodes 30 000 lars weliwadSi 38 .<br />

finansuri angariSebidan Cans, rom aRniSnuli gzebiT Semosavali arc erT partias ar miuRia. maTi<br />

ganmartebiT, amas ori ZiriTadi mizezi aqvs: (1) erTi mxriv, aseTi saqmianoba ufro met xarjs iwvevs,<br />

vidre Semosavals; (2) meore mxriv, is risks Seicavs, radgan SesaZlebelia garkveuli provokaciis<br />

arseboba. 39 <strong>partiebis</strong> gancxadebiT, SeiZleba sajaro RonisZiebebze maT ver moaxerxon Semowirulebis<br />

zeda zRvris kontroli da kanoni daarRvion. kanoniT dadgenili wesis darRvevis SemTxvevaSi ki<br />

pasuxismgebloba sakmaod mZimea. 40<br />

TvalsaCinoebisTvis aqve (#1-4 diagramebze) ixileT Semosavlebis ZiriTadi tipebi kategoriebis mixedviT.<br />

41<br />

aTasi lari<br />

2000<br />

1800<br />

1600<br />

1400<br />

1200<br />

1000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

0<br />

diagrama #1: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi saxelmwifo biujetidan 2007-2009 ww 42 .<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

enm konservatiuli<br />

partia<br />

Cven TviTon qdm mgs respublikuri<br />

partia<br />

38 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 26-e muxlis me-4 punqti.<br />

39 avtoris interviuebi saqarTvelos konservatiuli da respublikuri <strong>partiebis</strong> warmomadgenlebTan.<br />

2007 2008 2009<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #1. <strong>partiebis</strong> mier saxelmwifosgan 2007_2009 ww. miRebuli<br />

dafinanseba<br />

40 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 28-e muxlis Tanaxmad, kanonis darRveviT miRebuli<br />

finansuri da materialuri Semowirulebebi partiam erTi Tvis vadaSi unda gadasces saxelmwifo xazinas. am moTxovnis Seusruleblobis<br />

SemTxvevaSi es Semowirulebebi iZulebiT gadairicxeba saxelmwifo biujetSi. amasTanave, Tu am Semowirulebebis saerTo Rirebuleba<br />

weliwadSi: a) 2 000-dan 15 000 laramdea, partias moexsneba saxelmwifo dafinanseba 1 wlis ganmavlobaSi; b) 15 000-dan 50 000-mdea,<br />

partias moexsneba saxelmwifo dafinanseba 2 wlis ganmavlobaSi; g) 50 000 larze metia, partias moexsneba saxelmwifo dafinanseba 4 wlis<br />

ganmavlobaSi. im <strong>partiebis</strong> mimarT, romlebsac ara aqvT saxelmwifo <strong>dafinansebis</strong> ufleba, es sanqciebi amoqmeddeba am uflebis miRebis<br />

Semdeg.<br />

41 partiaTa Semosavlebis Sesaxeb damatebiTi informaciisTvis ixileT danarTis diagramebi ##2_10. sxvadasxva partiis Semosavlebi.<br />

42 diagramebze mocemuli abreviaturebi: `enm~ _ `erTiani nacionaluri moZraoba~, `qdm~ _ `qritian-demokratiuli moZraoba~, `mgs~ _<br />

`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~.<br />

15


aTasi lari<br />

16<br />

250<br />

200<br />

100<br />

50<br />

0<br />

diagrama #2: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi ganviTarebisa da reformebis fondidan 2009 w.<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

enm konservatiuli<br />

partia<br />

Cven TviTon qdm mgs respublikuri<br />

partia<br />

* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #2. fondis mier 2009 wels dafinansebuli partiebi<br />

aTasi lari<br />

20<br />

15<br />

10<br />

5<br />

0<br />

diagrama #3: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi sawevro Senatanebis saxiT 2007-2009 ww.<br />

79<br />

155<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

enm konservatiuli<br />

partia<br />

Cven TviTon qdm mgs respublikuri<br />

partia<br />

2009<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

2007 2008 2009<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #3. <strong>partiebis</strong> mier 2007_2009 wlebSi miRebuli sawevro<br />

Senatanebi.


aTasi lari<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

diagrama #4: <strong>partiebis</strong> Semosavlebi Semowirulebebis saxiT 2007-2009 ww.<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

* detaluri monacemebisTvis ixileT cxrili #4. <strong>partiebis</strong> mier 2007_2009 ww. miRebuli<br />

Semowirulebebi.<br />

<strong>partiebis</strong> xarjebi<br />

9155<br />

12479<br />

enm konservatiuli<br />

partia<br />

partiaTa xarjebis analizi ufro rTulia, radgan xarjTaRricxvisa da finansuri angariSis wardgenis<br />

erTgvarovani forma ar arsebobs da partiebi xarjebis erTmaneTisagan gansxvavebul kategoriebs gamoyofen.<br />

partiaTa warmomadgenlebis TqmiT 43 , isini ZiriTadad buRaltruli aRricxvis gavrcelebul formebs<br />

iyeneben. amis miuxedavad, zogierTi partiis xarjTaRricxva detaluria, zogierTisa ki _ ufro zogadi.<br />

umetes SemTxvevaSi, xarjebi Semdeg ZiriTad kategoriebad aris dayofili:<br />

1. Sromis anazRaureba;<br />

2. mivlinebebi;<br />

3. ofisis xarjebi (m. S., qira/ijara);<br />

4. gadasaxadebi biujetSi;<br />

5. saarCevno kampaniis xarjebi;<br />

6. momsaxurebis xarjebi.<br />

Cven TviTon qdm mgs respublikuri<br />

partia<br />

2007 2008 2009<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

zogierTi partia damatebiT gamoyofs sxva tipis xarjebs: komunaluri gadasaxadebi, aqtivebis SeZenis<br />

xarjebi; sakomunikacio xarjebi; sakancelario xarjebi; satransporto xarjebi; warmomadgenlobiTi<br />

xarjebi da sxv.<br />

yvelaze detalur xarjTaRricxvas `erTiani nacionaluri moZraoba~, saqarTvelos respublikuri partia<br />

da `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ akeTeben. `axali memarjveneebi~, saqarTvelos konservatiuli<br />

partia da `saqarTvelos gza~ sul 4-5 tipis xarjs gamoyofen da danarCens `sxva xarjebSi~ aTavseben.<br />

kanonis Tanaxmad fondisgan miRebul miznobriv dafinansebas, romelic konferenciebisTvis, treningebisTvis,<br />

saarCevno kvlevebisa da mivlinebebisTvis aris gankuTvnili, partiebi ZiriTadad mivlinebebisTvis<br />

xarjaven, radgan, maTi gancxadebiT, kvlevebis gansaxorcieleblad es Tanxa Zalian mcirea.<br />

43 avtoris interviu `saqarTvelos gzis~, saqarTvelos respublikuri da konservatiuli <strong>partiebis</strong> warmomadgenlebTan.<br />

17


espublikuri partiis warmomadgenlis TqmiT, 2010 wels blokSi `aliansi saqarTvelosaTvis~ Semavalma<br />

partiebma fondisgan miRebuli Tanxebi gaaerTianes da kvlevebi blokis meSveobiT Caatares 44 .<br />

`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelo~ Seecada <strong>partiebis</strong> xarjTaRricxva xarjebis zemoT<br />

CamoTvlili kategoriebis mixedviT erTian formatSi moeqcia. TvalsaCinoebisTvis aqve ixileT cxrilebi<br />

##8-10. 45<br />

18<br />

cxrili #8. <strong>partiebis</strong> xarjebi 2007_2009 wlebSi (nawili 1)<br />

<strong>politikuri</strong> Sromis anazRaureba Sromis anazRaureba Sromis anazRaureba mivlinebebi mivlinebebi mivlinebebi<br />

gaerTianeba (2007) (2008) (2009) (2007) (2008) (2009)<br />

axali<br />

memarjveneebi 10 200.00 9 900.00 5 560.00 0.00 0.00 0.00<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba 34 400.00 300 352.00 469 300.00 0.00 3 950.00 0.00<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia 4 750.00 27 287.50 60 669.00 55 260.00 119 760.00 215 192.00<br />

Cven ar ar<br />

TviTon arsebobda 28 232.25 48 966.84 arsebobda 9 603.00 1 511.00<br />

qristiandemokratiuli<br />

ar ar<br />

moZraoba arsebobda 84 400.00 578 266.00 arsebobda 2 181.00 0.00<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos 6 883.20 46 583.75 60 350.00 30 049.13 46 384.23 43 525.70<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia 45 741.00 49 535.00 57 812.00 495.00 0.00 0.00<br />

saqarTvelos ar ar<br />

gza arsebobda 0.00 14 660.00 arsebobda 0.00 18 496.65<br />

xalxis ar ar<br />

partia arsebobda 5 493.00 6 840.00 arsebobda 0.00 0.00<br />

*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />

44 avtoris interviu `saqarTvelos respublikuri partiis~ finansur menejerTan, gigla agulaSvilTan.<br />

45 damatebiTi TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##11-15 <strong>partiebis</strong> mier gaweuli sxvadasxva xarji.


cxrili #9. <strong>partiebis</strong> xarjebi 2007-2009 wlebSi (nawili 2)<br />

<strong>politikuri</strong> ofisis xarjebi 46 ofisis xarjebi ofisis xarjebi gadasaxadebi gadasaxadebi gadasaxadebi<br />

gaerTianeba (2007) (2008) (2009) biujetSi (2007) biujetSi (2008) biujetSi (2009)<br />

axali<br />

memarjveneebi 171 647.00 255 040.47 239 897.98 2 040.00 0.00 0.00<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba 385 381.00 403 294.00 1 053 379.00 6 880.00 538 769.00 270 464.00<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia 14 192.35 26 476.50 41 970.00 3 341.08 7 108.00 13 920.75<br />

Cven ar ar<br />

TviTon arsebobda 12 201.73 60 542.25 arsebobda 0.00 0.00<br />

qristiandemokratiuli<br />

ar ar<br />

moZraoba arsebobda 358 480.00 76 649.20 arsebobda 0.00 0.00<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos 114 990.02 86 786.67 79 795.56 2 514.00 12 011.41 7 682.50<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia 86 595.00 165 495.00 241 272.00 3 590.00 17 058.00 21 419.00<br />

saqarTvelos ar ar<br />

gza arsebobda 8 836.74 21 754.00 arsebobda 0.00 3 590.00<br />

xalxis ar ar<br />

partia arsebobda 20 782.50 28 170.00 arsebobda 1 373.25 0.00<br />

*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />

cxrili #10. <strong>partiebis</strong> xarjebi 2007-2009 wlebSi (nawili 3)<br />

<strong>politikuri</strong> momsaxurebis momsaxurebis momsaxurebis saarCevno saarCevno sxva sxva sxva<br />

gaerTianeba xarjebi 47 xarjebi xarjebi kampaniis kampaniis xarjebi 48 xarjebi xarjebi<br />

(2007) (2008) (2009) xarjebi (2007) xarjebi (2008) (2007) (2008) (2009)<br />

axali<br />

memarjveneebi 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 23 786.80<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba 534 196.00 2 996 845.00 914 856.00 32 186 257.00 21 318 865.00 443 077.00 856 137.00 36 440.00<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia 0.00 0.00 356.72 0.00 0.00 28 695.08 124 409.16 39 839.22<br />

46 ofisis xarjebi moicavs Semdeg xarjebs: ofisis qiris/ijaris, sakancelario nivTebis SeZenis, saremonto samuSaoebis, transportis,<br />

komunikaciis da sxv.<br />

47 momsaxurebis xarjebi moicavs Semdeg xarjebs: saadvokato momsaxurebis, auditoruli momsaxurebis, arasaarCevno sareklamo momsaxurebis,<br />

sabanko momsaxurebis.<br />

48 `sxva xarjebi~ moicavs <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis mier miTiTebul `sxva xarjebs~, aseve: fondis miznobriv xarjebs (calke gamoyofili<br />

hqondaT `axal memarjveneebs~, `qristian-demokratiul moZraobas~, xalxis partias, saqarTvelos konservatiul da respublikur partiebs),<br />

daxmarebebis, saxelSekrulebo valdebulebebis da sxva araklasificirebul xarjebs.<br />

19


20<br />

Cven ar ar ar<br />

TviTon arsebobda 0.00 0.00 arsebobda 0.00 arsebobda 4 026.40 240.14<br />

qristiandemokratiuli<br />

ar ar ar<br />

moZraoba arsebobda 0.00 0.00 arsebobda 693 717.00 arsebobda 63 869.00 181 995.95<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos 3 661.97 31 116.45 2 563.09 13 614.73 35 500.00 8 950.00 25 538.92 24 260.90<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia 11 783.00 6 148.00 10 045.00 11 093.00 10 000.00 5 221.00 3 440.00 98 484.00<br />

saqarTvelos ar ar ar<br />

gza arsebobda 3 105.00 0.00 arsebobda 0.00 arsebobda 267.50 48 975.28<br />

xalxis ar ar ar<br />

partia arsebobda 0.00 0.00 arsebobda 0.00 arsebobda 4 135.39 47 722.08<br />

*wyaro: ceskos mier mowodebuli <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />

daskvna<br />

<strong>partiebis</strong> yovelwliuri finansuri angariSebis analizis Sedegad gamoikveTa ramdenime problema, kerZod:<br />

ü ar arsebobs xarjTaRricxvis erTiani forma, rac angariSebis araerTgvarovnebas iwvevs da analizs<br />

arTulebs. zogierTi partia ZiriTad xarjebs sul 4-5 kategoriaSi aerTianebs, zogierTis angariSi<br />

ki SedarebiT detaluria _ masSi 10-15 tipis xarjia gamoyofili, riTac ufro srulyofili suraTi<br />

iqmneba.<br />

ü ar arsebobs <strong>partiebis</strong> yovelwliuri finansuri angariSebis monitoringze pasuxismgebeli organo.<br />

ceskos mxolod informaciis Tavmoyra evaleba da makontroleblis funqcia ar aqvs. amitom is uamravi<br />

xarvezi da araTanamimdevruloba, romlebic finansuri angariSebis analizisas ikveTeba, saTanado<br />

reagirebis gareSe rCeba.<br />

ü partiis Semosavlis ZiriTadi nawili saarCevno kampanias xmardeba. Sesabamisad, partiis mudmiv angariSze<br />

winasaarCevnod ufro meti Tanxa Sedis, vidre arasaarCevno periodSi. amis naTeli magaliTia<br />

`erTiani nacionaluri moZraobis~ Semosavlebi. kerZod, man Semowirulebebis udidesi nawili 2007<br />

wlis bolos (2008 wlis 5 ianvris saprezidento arCevnebis winasaarCevno periodSi) da 2008 wels (5<br />

ianvris saprezidento da 21 maisis saparlamento arCevnebis winasaarCevno periodebSi) miiRo, 2009<br />

(arasaarCevno) wels ki aseTi Semosavali saerTod ar hqonia. aRniSnuli Tanxa winasaarCevnod saarCevno<br />

kampaniis fondSi iricxeba da warmomavlobis kontrolis gareSe ganikargeba. amasTanave, partiis Semowirulebis<br />

zeda zRvari ar aris dadgenili. SesaZlebelia, rom erTi da imave Semomwirvelma Seitanos<br />

gansazRvrul limitze meti Semowiruleba partiis mudmiv angariSze da saarCevno kampaniis fondSi 49 .<br />

ü winaaRmdegobrivia sajaro RonisZiebebis meSveobiT Semowirulebis miRebis sakiTxi. es ufleba TiTqmis<br />

arc erT partias ar gamouyenebia. zogierTi mas safrTxis Semcvelad miiCnevs, radgan sajaro RonisZiebaze<br />

SesaZlebelia anonimuri Semowirulebis miReba. fizikuri pirebi, gansakuTrebiT opoziciuri<br />

partiis SemTxvevaSi, Semowirulebis swored anonimurad ganxorcielebas amjobineben. ase rom,<br />

Tanxis miRebis kontroli garTulebulia. amasTanave, sajaro RonisZiebebis meSveobiT miRebuli<br />

Semowirulebebis odenoba erTi wlis ganmavlobaSi 30 000 lars ar unda aRematebodes. SesaZlebelia,<br />

provokaciis mizniT sajaro RonisZiebebze am zRvarze meti Tanxa iqnes Sewiruli, rac partias iZule-<br />

49 magaliTad, 2008 wels erT-erTma iuridiulma pirma – ss `transmSenma~ (iuridiuli misamarTi: doliZis q. #2) `erTiani nacionaluri<br />

moZraobis~ saprezidento kandidatis – mixeil saakaSvilis saarCevno kampaniis fonds Seswira 100 000 lari (11 ianvars, aRniSnuli fondis<br />

daxurvamde), imave wlis 10 marts ki am politikur gaerTianebas Seswira 75 000 lari. jamSi, erTi wlis ganmavlobaSi erTi iuridiuli<br />

pirisgan erTi saarCevno subieqtisTvis Sewirulma Tanxam Seadgina 175 000 lari – kanoniT gansazRvrul maqsimumze meti.


uls gaxdis, igi biujetSi gadaricxos. aqedan gamomdinare, sajaro RonisZiebebis meSveobiT Semowirulebis<br />

miRebis sakiTxi kargavs relevantobas. swored amitom aRniSnuli ufleba TiTqmis ar gamoyenebula.<br />

am problemebis gadasaWrelad, erTi mxriv, unda dadgindes finansuri angariSgebis erTiani, srulyofili<br />

forma, romelic SeZlebisdagvarad detalurad asaxavs Semosavlebisa da xarjebis tipologias; meore<br />

mxriv, saqarTvelos kanonmdeblobiT unda ganisazRvros <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> zedamxedvelobasa da<br />

monitoringze pasuxismgebeli organo, romelic maTi finansuri saqmianobis srul kontrols ganaxorcielebs.<br />

21


nawili 2<br />

saarCevno kampaniis dafinanseba<br />

2008-2010 wlebSi saqarTveloSi sami arCevnebi Catarda: 2008 wlis 5 ianvris<br />

saprezidento, 2008 wlis 21 maisis saparlamento da 2010 wlis 30 maisis adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis 50 arCevnebi. qvemoT ganxilulia am arCevnebis dros saarCevno<br />

kampaniebis <strong>dafinansebis</strong> sakiTxebi _ arsebuli kanonmdebloba da praqtika.<br />

saarCevno kanonmdeblobis Tanaxmad, saarCevno kampaniis fondi 51 aris saarCevno<br />

subieqtis 52 fuladi saxsrebisa da usasyidlod miRebuli saqonlis da momsaxurebis<br />

(sabazro fasebiT) erToblioba. am fondSi iricxeba nebismieri Semosavali,<br />

romlis mozidvasac SeZlebs saarCevno subieqti winasaarCevno kampaniis<br />

periodSi. 53 saarCevno kampaniis fondis angariSze Caricxuli fuladi saxsrebi<br />

da usasyidlod miRebuli saqoneli da momsaxureba iTvleba saarCevno kampaniis<br />

fondSi saarCevno Semowirulebad. 54<br />

saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ adgens SezRudvas,<br />

romlis Sesabamisadac, saarCevno kampaniis fondSi miRebuli finansuri da<br />

materialuri Semowirulebebi ar unda aRematebodes: fizikuri pirisagan (maT Soris,<br />

individualuri mewarmisagan) 30 000 lars, xolo iuridiuli pirisagan _ 100 000<br />

lars. es SezRudva ar vrceldeba partiis mier sakuTar saarCevno kampaniis fondSi<br />

ganxorcielebul Semowirulebebze. 55 kodeqsi krZalavs fondSi Semowirulebebis<br />

miRebas: sxva saxelmwifosagan, sxva saxelmwifos iuridiuli an fizikuri pirisagan,<br />

moqalaqeobis armqone pirisagan, saerTaSoriso organizaciisa da moZraobisagan,<br />

arasamewarmeo iuridiuli pirisagan, religiuri organizaciisagan, iseTi samewarmeo<br />

iuridiuli pirisagan, romelSic aris saxelmwifo wili. 56<br />

arCevnebis dasrulebis Semdeg saarCevno subieqti ceskos warudgens saarCevno<br />

kampaniis fondis angariSs, romelic moicavs: auditorul daskvnas, informacias<br />

Semowirulebebis Sesaxeb, zogad da detalur xarjTaRricxvas. am angariSis wardgena<br />

xdeba ceskos mier damtkicebuli formiT. 57<br />

50 am arCevnebis sruli dasaxelebaa `2010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organos _ sakrebulos, saqarTvelos dedaqalaqis _ q. Tbilisis merisa da<br />

saqarTvelos parlamentis Sualeduri arCevnebi~.<br />

51 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ (2001 wlis 2 agvisto, #1047-rs;<br />

gamoqveynebulia: saqarTvelos sakanonmdeblo macne, #25, 22.08.2001, mux. 107), 46-e muxlis 1-li<br />

nawili.<br />

52 sajaro xelisuflebis warmomadgenlobiTi organos wevrobis an Tanamdebobis kandidati, Sesabamisi<br />

saarCevno komisiis mier registrirebuli partia, saarCevno bloki an amomrCevelTa sainiciativo jgufi<br />

(saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, me-3 muxlis `T~ qvepunqti).<br />

53 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 46-e muxlis me-7 nawilebi.<br />

54 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 47-e muxlis 1-li nawili.<br />

55 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 47-e muxlis 31 da 33 nawilebi.<br />

56 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 47-e muxlis me-5 nawili.<br />

22


ceskosTan arCevnebis daniSvnidan 5 dRis vadaSi iqmneba sazogadoebis warmomadgenlebiT, iuristebiTa<br />

da licenzirebuli auditorebiT dakompleqtebuli finansuri monitoringis jgufi, romelic amowmebs<br />

ceskoSi wardgenil angariSebs da amzadebs Sesabamis daskvnebs. 58<br />

2008 wlis 5 ianvris saprezidento arCevnebi<br />

2008 wels saprezidento arCevnebSi monawileobda 7 saarCevno subieqti:<br />

1. arkadi patarkaciSvili (sainiciativo jgufi);<br />

2. giorgi maisaSvili (`giorgi maisaSvili~);<br />

3. daviT gamyreliZe (`axali memarjveneebi _ axlebi~);<br />

4. irina sariSvili-Wanturia (sainiciativo jgufi);<br />

5. levan gaCeCilaZe (`Tavisufleba~); 59<br />

6. mixeil saakaSvili (`erTiani nacionaluri moZraoba~);<br />

7. Salva naTelaSvili (`saqarTvelos leiboristuli partia~).<br />

es angariSi mxolod im saarCevno subieqtebis <strong>dafinansebis</strong> sakiTxebs mimoixilavs, romelTa warmdgenma<br />

partiebmac mogvianebiT, 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi, mandatebi moipoves<br />

TbilisSi. es subieqtebi arian: daviT gamyreliZe, levan gaCeCilaZe, mixeil saakaSvili.<br />

saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi<br />

saprezidento arCevnebisTvis iuridiul pirTagan Semowirulebebi, ZiriTadad, mmarTvelma partiam<br />

miiRo. 60 mixeil saakaSvilis saarCevno fonds TiTqmis orjer meti fizikuri piri hyavda Semomwirveli,<br />

vidre danarCeni ori kandidatisas erTad. daviT gamyreliZis SemTxvevaSi Semomwirvel fizikur pirTa<br />

3/4 partiis wevri iyo, danarCenebi ki _ gareSe pirebi. ixileT cxrili #11.<br />

cxrili #11. SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis 61<br />

subieqti fizikuri pirebi m. S. partiis wevrebi62 iuridiuli<br />

pirebi<br />

partia jami<br />

daviT gamyreliZe 20 15 0 1 21<br />

levan gaCeCilaZe63 28 364 2 2 32<br />

mixeil saakaSvili65 108 ar aris xelmisawvdomi66 13867 1 247<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

57 saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis 2003 wlis 4 oqtombris #58/2003 gankarguleba.<br />

ix. http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=62&info_id=6220. xarjTaRricxvis formis nimuSi ixileT danarTis cxrilSi #1<br />

ceskos mier dadgenili forma saarCevno xarjebisaTvis.<br />

58 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 48-e muxlis 10 1 nawili.<br />

59 oficialurad levan gaCeCilaZis saarCevno kampaniis fonds gankargavda partia `Tavisufleba~. Tumca gaCeCilaZis warmdgen blokSi<br />

aliansis saxiT Sediodnen `respublikuri partia~, `saqarTvelos gza~, `konservatiuli partia~ da sxva opoziciuri gaerTianebebi.<br />

60 iuridiuli pirebis SemowirulebebTan mimarTebiT analogiuri suraTia aq arganxiluli subieqtebis SemTxvevaSi.<br />

61 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##16_17 Semowirulebebisa da SemomwirvelTa raodenoba saprezidento arCevnebze.<br />

62 Semomwirveli fizikuri pirebis raodenobaSi Sedis partiis wevrebi. iuridiuli pirebidan ki gamoyofilia _ partia/partiebi.<br />

63 levan gaCeCilaZis fondis angariSSi Semomwirvelebad 10 iuridiuli piri iyo miTiTebuli, Tumca maTgan 8 satelevizio da<br />

radiomauwyeblebi iyvnen, romelTac subieqtisaTvis saarCevno kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli ufaso reklama ganaTavses. kanoni am<br />

informaciis miTiTebas ar moiTxovs. Sesabamisad, is cxrilidanac amoRebulia.<br />

64 SesaZloa, levan gaCeCilaZis damfinansebel fizikur pirebs Soris ufro meti partiis wevria, vidre aq aris miTiTebuli. Cven ver<br />

SevZeliT partiuli siebis miReba yvela im partiisgan, romlebic levan gaCeCilaZis kandidatad warmdgen blokSi iyo gaerTianebuli.<br />

65 fizikuri pirebi aseve moicavs individualur mewarmeebs (individualurma mewarmeebma Semowiruleba mxolod mixeil saakaSvilis<br />

saarCevno kampaniis fondSi ganaxorcieles, sul 10-ma aseTma subieqtma Seswira mas sxvadasxva odenobis Tanxa).<br />

66 `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ TiToeuli <strong>politikuri</strong> Zalisagan gamoiTxova informacia imis Sesaxeb, Tu Semomwirvel<br />

fizikur pirTagan, romlebi iyvnen partiis wevrebi. mis gacemaze uari ganacxada `erTianma nacionalurma moZraobam~, im motiviT, rom<br />

informaciis miwodeba ar iyo savaldebulo saarCevno kanonmdeblobiT da mas informaciis gacemis valdebuleba ar hqonda dakisrebuli.<br />

sxva partiebs uari ar ganucxadebiaT aRniSnuli informaciis gacemaze.<br />

67 138 iuridiuli piridan 41 (romelTac jamSi kandidats Seswires 2 979 215 lari), 2010 wlis mdgomareobiT, msxvili gadamxdelia. sagadasaxado<br />

kanonmdeblobis Tanaxmad, msxvili gadamxdeli aris iuridiuli piri, romelic akmayofilebs Semdeg kriteriumebs: `a) gadasaxadis gadamxdelis<br />

wliuri brunvis moculoba (aRemateba 3 mln. lars); b) gadasaxadis gadamxdelis sagadasaxado valdebulebis odenoba (aranakleb 150<br />

aTasi lari); g) aqcizis gadamxdelTaTvis gadamxdelis wliuri brunvis moculoba (aRemateba 1.5 mln. lars); d) aqcizis gadamxdelTaTvis<br />

sagadasaxado valdebulebis odenoba (aranakleb 100 aTasi lari). `sajaro samarTlis iuridiuli piris – Semosavlebis samsaxuris debulebis<br />

damtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris 2010 wlis 31 martis #248 brZanebiT damtkicebuli debulebis me-20 muxlis me-2<br />

punqti (2010 wlis 31 dekembramde mdgomareobiT).<br />

23


ori opoziciuri kandidatis mier miRebul SemowirulebaTa saerTo Tanxa 1 milion larze naklebia,<br />

mixeil saakaSvilis mier miRebuli Semowirulebebisa ki _ daaxloebiT 23 milioni lari (maT Soris, 12,7<br />

milioni lari _ pirdapir saarCevno kampaniis fondSi, xolo 10,3 milioni lari _ `erTiani nacionaluri<br />

moZraobis~ angariSidan). ixileT cxrili #12.<br />

24<br />

cxrili #12. Semowirulebebis odenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />

2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis<br />

subieqti fizikuri pirebi m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />

wevrebi68 daviT<br />

pirebi<br />

gamyreliZe<br />

levan<br />

145 000.00 127 000.00 _ 7 500.00 152 500.00<br />

gaCeCilaZe69 630 390.00 80 000.00 93 350.00 13 593.00 737 333.00<br />

mixeil ar aris<br />

saakaSvili 2 792 362.53 xelmisawvdomi70 9 895 800.00 10 297 955.82 22 986 118.35<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

mmarTveli partiis angariSidan gadaricxuli Tanxis 89% partiam winasaarCevno periodSi Semowirulebebis<br />

saxiT miiRo da Semdeg Tavisi saxeliT gadaricxa mixeil saakaSvilis saarCevno kampaniis fondSi. Tu<br />

gadavxedavT partiis 2007-2008 wlebis Semomwirvelebs (vinaidan arCevnebi 2008 wlis ianvarSi iyo,<br />

fondi 2007 wlis oqtomberSi gaixsna da 2008 wlis 25 ianvars daixura), vnaxavT, rom 240 iuridiuli<br />

piridan 239-ma Semowirulebebi swored winasaarCevno periodSi ganaxorciela. maTi saerTo Tanxaa 8<br />

647 837 lari _ partiis mier 2007 wels iuridiul pirTagan miRebuli Semowirulebebis 94%. amdenad,<br />

mixeil saakaSvili winasaarCevno periodSi realurad 377-ma iuridiulma pirma daafinansa.<br />

yvela (23-ma) fizikurma pirma aseve winasaarCevno periodSi ganaxorciela partiis angariSze 279 597 laris<br />

odenobis Semowirulebebi.<br />

saarCevno kampaniis fondSi partiis mier ganxorcielebuli Semowirulebebis kontroli garTulebulia,<br />

radgan SemomwirvelTa identificireba mas Semdeg xdeba SesaZlebeli, rac partia wliur finansur<br />

angariSs amzadebs da ceskoSi waradgens. es angariSi momdevno wlis ianvris bolomde unda iqnes wardgenili,<br />

saarCevno kampaniis fondis Sesaxeb informacia ki arCevnebis dasrulebidan mokle xanSi xdeba<br />

sajaro.<br />

sainteresoa is faqti, rom ramdenime saarCevno subieqtis saarCevno kampaniis fondebSi Semowirulebebi<br />

arCevnebis Semdegac ganxorcielda (ixileT cxrili #13). partiaTa ganmartebiT, 71 es xdeba fondis mier<br />

aRebuli valdebulebebis dasafaravad, 72 romelTaTvisac fondSi sakmarisi Tanxebi ar rCeba. opoziciuri<br />

<strong>partiebis</strong> gancxadebiT, aseT Semowirulebebs ZiriTadad Tavad es partiebi an maTi wevrebi axorcieleben.<br />

arCevnebis Semdeg ganxorcielebuli Semowirulebebis gansakuTrebiT didi moculobiT mmarTveli partia<br />

gamoirCeva. 138 Semomwirveli iuridiuli piridan 83-ma (60%-ze metma) Semowiruleba arCevnebis Semdeg,<br />

68 ix. sqolio 62.<br />

69 saarCevno angariSis Tanaxmad, levan gaCeCilaZis fondis Semosavali daaxloebiT 6,860 mln lars Seadgenda, Tumca aqedan 6,123 mln lari<br />

kanoniT gaTvaliswinebuli ufaso reklamis safasuri iyo.<br />

70 ix. sqolio 66.<br />

71 avtoris interviuebi blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~ generalur mdivanTan, zurab abaSiZesTan, respublikuri partiis<br />

warmomadgenelTan, gigla agulaSvilTan, da <strong>politikuri</strong> gaerTianebis ‘moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ warmomadgenelTan.<br />

72 opoziciuri <strong>partiebis</strong> warmomadgenelTa ganmartebiT, xSirad partiebs zedmetad optimisturi gaTvlebis gamo meti Semowirulebis<br />

miRebis imedi aqvT da winaswar xarjaven imaze mets, vidre realuri Semowirulebebia (sareklamo dakveTebis, bilbordebis gamoyenebis<br />

davalianebebi da sxv.).


saarCevno kampaniis fondis daxurvamde ramdenime dRiT adre ganaxorciela. 73 Tanxobrivad aseTma<br />

Semowirulebebma iuridiul pirTagan miRebuli mTliani Tanxis TiTqmis 65% Seadgina.<br />

cxrili #13. Semomwirvelebi 2008 wlis saprezidento arCevnebis Semdeg<br />

subieqti fizikuri pirebi m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />

wevrebi74 daviT<br />

pirebi<br />

gamyreliZe<br />

levan<br />

0 0 0 0 0<br />

gaCeCilaZe 4 0 0 0 4<br />

mixeil ar aris<br />

saakaSvili 37 xelmisawvdomi75 83 0 121<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

mTlianobaSi, arCevnebis Semdeg fizikuri da iuridiuli pirebisgan miRebuli Semowirulebebi procentulad<br />

Seadgenda: levan gaCeCilaZis SemTxvevaSi _ 14%-s, xolo mixeil saakaSvilis _ 33%-s. ixileT<br />

cxrili #14.<br />

cxrili #14. 2008 wlis saprezidento arCevnebis Semdeg ganxorcielebuli Semowirulebebis<br />

odenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />

subieqti fizikuri pirebi m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />

wevrebi76 daviT<br />

pirebi<br />

gamyreliZe<br />

levan<br />

_ _ _ _ _<br />

gaCeCilaZe 101 990.00 _ _ _ 101 990.00<br />

mixeil ar aris<br />

saakaSvili 1 248 800.00 xelmisawvdomi77 6 479 975.00 _ 7 728 775.00<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

saarCevno kampaniis fondis angariSSi unda aRiweros, ra tipis Semowiruleba miiRo saarCevno subieqtma<br />

_ fuladi Tu arafuladi. zogierTi partia detalurad uTiTebs Semowirulebis saxes (saofise farTobis<br />

qiravnoba da sxv.), Tumca umravles SemTxvevaSi mieTiTeba mxolod `fuladi~ an `arafuladi~. magaliTad,<br />

levan gaCeCilaZis saarCevno kampaniis fondis angariSSi miTiTebuli iyo: `saofise farTi~, `saofise<br />

momsaxureba~, `sxvadasxva momsaxureba~, sxva kandidatebs ki mxolod `arafuladi~ hqondaT miTiTebuli.<br />

partiaTa Semowirulebebi ZiriTadad fuladi iyo. daviT gamyreliZes arafuladi Semowiruleba saerTod<br />

ar miuRia. levan gaCeCilaZes miRebuli aqvs 9 aseTi Semowiruleba, romlebic mTliani Semowirulebebis<br />

mxolod 2%-ia. mixeil saakaSvilma ki sul 4 arafuladi Semowiruleba miiRo _ mTliani Semowirulebebis<br />

15%. ixileT cxrilebi ##15-16.<br />

73 mmarTvelma partiam es Semowirulebebi 9-11 ianvars miiRo. saarCevno kampaniis fondis angariSebis wardgenis bolo vada 13 ianvari iyo.<br />

saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 48-e muxlis me-6 punqtis Tanaxmad, saarCevno subieqtebma, romlebic<br />

winaswari monacemebiT xmebis am kanoniT dadgenil raodenobas miiReben, kenWisyris dRidan ara ugvianes 8 dRisa saarCevno komisias<br />

arCevnebisaTvis gamoyenebuli saxsrebis angariSebi unda warudginon. angariSebSi miTiTebuli unda iyos saarCevno kampaniis fondSi<br />

Caricxuli fuladi saxsrebis wyaro da mas unda axldes auditoruli daskvna.<br />

74 ix. sqolio 62.<br />

75 ix. sqolio 66.<br />

76 ix. sqolio 62.<br />

77 ix. sqolio 66.<br />

25


26<br />

cxrili #15. 2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis fuladi da<br />

arafuladi Semowirulebebis ganmaxorcieleblebi 78<br />

subieqti fuladi arafuladi fuladi arafuladi jami<br />

(fizikuri pirebi) (fizikuri pirebi) (iuridiuli pirebi) (iuridiuli pirebi)<br />

daviT<br />

gamyreliZe<br />

levan<br />

200 1 021<br />

gaCeCilaZe<br />

mixeil<br />

22 6 1 3 32<br />

saakaSvili 108 0 136 4 248<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

cxrili #16. 2008 wlis saprezidento arCevnebisTvis ganxorcielebul fulad da<br />

arafulad SemowirulebaTa odenobebi<br />

subieqti fuladi arafuladi fuladi arafuladi jami<br />

(fizikuri pirebi) (fizikuri pirebi) (iuridiuli pirebi) (iuridiuli pirebi)<br />

daviT<br />

gamyreliZe 145 000.00 _ 7 500.00 _ 152 500.00<br />

levan<br />

gaCeCilaZe 627 990.00 2 400.00 93 200.00 13 743.00 737 733.00<br />

mixeil<br />

saakaSvili 2 792 362.53 _ 16 689 685.93 3 504 069.89 22 986 118.35<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

saarCevno kampaniis fondebis xarjebi<br />

saarCevno kampaniis fondis angariSi ceskos mier dadgenili formis mixedviT xorcieldeba. 79 saarCevno<br />

subieqtebs xarjvis gansxvavebuli prioritetebi aRmoaCndaT (ixileT cxrilebi ##17-18). 80<br />

mixeil saakaSvilma xarjebis 50%-ze meti satelevizio reklamaze gaswia. opoziciurma kandidatebma sareklamo<br />

rgolebis gansaTavseblad ZiriTadad kanoniT gaTvaliswinebuli ufaso sareklamo dro gamoiyenes.<br />

amitom maTi sareklamo xarjebi TiTqmis nulis toli iyo. xarjebis udidesi nawili am kandidatebma<br />

partiis wevrebisa da aqtivistebis Sromis anazRaurebasa da beWduri saagitacio masalebis damzadebaze<br />

gaswies.<br />

78 am cxrilis mixedviT SemomwirvelTa raodenoba, SesaZloa, realurze meti iyos, radgan zogierT fizikur/iuridiul pirs an partias<br />

SeiZleba orive tipis Semowiruleba hqondes ganxorcielebuli da isini ganmeordes cxrilSi (Tumca umravles SemTxvevaSi partia aseT<br />

Semowirulebas axorcielebs _ magaliTad, Tanxas gadaricxavs da Tan Tavis ofiss dauTmobs. ofisis daTmoba arafuladi Semowirulebaa).<br />

79 xarjTaRricxvis formis nimuSi ixileT danarTis cxrilSi #1. ceskos mier dadgenili forma saarCevno xarjebisaTvis.<br />

80 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagrama #18 saarCevno fondebis xarjebi 2008 wlis saprezidento arCevnebze.


cxrili #17. 2008 wlis saprezidento arCevnebis saarCevno kampaniis<br />

fondebis xarjebi (nawili 1)<br />

<strong>politikuri</strong> Sromis sareklamo reklama presaSi masobrivi<br />

gaerTianeba anazRaureba rgolebi da bilbordebi RonisZiebebi<br />

daviT<br />

(m. S. damzadeba) (m. S. damzadeba)<br />

gamyreliZe<br />

levan<br />

0.00 14 852.00 10 000.00 13 212.94<br />

gaCeCilaZe<br />

mixeil<br />

300 071.00 292 586.00 0.00 0.00<br />

saakaSvili 967 533.00 12 469 530.00 2 322 552.00 3 601 174.00<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

cxrili #18. 2008 wlis saprezidento arCevnebis saarCevno kampaniis<br />

fondebis xarjebi (nawili 2)<br />

<strong>politikuri</strong> beWduri socialuri sxva kapitaluri sul<br />

gaerTianeba saagitacio masalebis gamokiTxva, xarjebi xarjebi xarjebi<br />

damzadeba konsultaciebi<br />

daviT<br />

gamyreliZe<br />

levan<br />

38 773.00 0.00 73 058.07 0.00 149 896.01<br />

gaCeCilaZe<br />

mixeil<br />

35 750.00 0.00 92 699.00 0.00 721 106.00<br />

saakaSvili 1 832 991.00 143 257.00 1 643 054.00 5 990.00 22 986 081.42<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

saarCevno kampaniis fondis angariSebSi `sxva xarjebi~ yovelwliuri finansuri angariSebisaze gacilebiT<br />

mcirea. amis erT-erTi mizezi isic unda iyos, rom kampaniis fondis angariSisaTvis winaswar dadgenilia<br />

forma da Tanxebic amis mixedviT nawildeba. yovelwliuri angariSis SemTxvevaSi ki savaldebulo formis<br />

ararsebobis gamo bevri xarji `sxva xarjebSia~ gaerTianebuli. ixileT diagramebi ##5-7.<br />

diagrama #5. daviT gamyreliZis saarCevno fondis mier<br />

xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />

49%<br />

10%<br />

26%<br />

6%<br />

9%<br />

sareklamo rgolebi<br />

reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

masobrivi RonisZiebebi<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

sxva xarjebi<br />

27


28<br />

Sromis anazRaureba<br />

sareklamo rgolebi<br />

reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

masobrivi RonisZiebebi<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

socialuri gamokiTxva,<br />

konsultaciebi<br />

sxva xarjebi<br />

diagrama #6. levan gaCeCilaZis saarCevno fondis mier<br />

xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />

5%<br />

40%<br />

13%<br />

42%<br />

diagrama #7. mixeil saakaSvilis saarCevno fondis mier<br />

xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />

8%<br />

16%<br />

7%<br />

1%<br />

10%<br />

4%<br />

2008 wlis 21 maisis saparlamento arCevnebi<br />

54%<br />

2008 wels saparlamento arCevnebSi monawileobda 14 saarCevno subieqti:<br />

1. bloki `gaerTianebuli opozicia~ (erovnuli sabWo, memarjveneebi); 81<br />

2. `erTiani nacionaluri moZraoba~;<br />

3. `Tavisufleba~;<br />

Sromis anazRaureba<br />

sareklamo rgolebi<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

sxva xarjebi<br />

81 `gaerTianebul opoziciaSi~ Sediodnen: `axali memarjveneebi _ axlebi~, `Tavisufleba~, `saqarTvelos gza~, `Cven TviTon~, `xalxis partia~,<br />

`moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~, `qarTuli dasi~, `erovnuli forumi~.


4. `saqarTvelos leiboristuli partia~;<br />

5. `moZraoba erTiani saqarTvelosaTvis~;<br />

6. `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~;<br />

7. `saqarTvelos respublikuri partia~;<br />

8. `sportsmenTa kavSiri~;<br />

9. `sruliad saqarTvelos radikal-demokratTa nacionaluri partia~;<br />

10.bloki `tradicionalistebi _ Cveni saqarTvelo da qalTa partia~;<br />

11. `qarTuli politika~;<br />

12. `qristian-demokratiuli moZraoba~;<br />

12. `qristian-demokratiuli aliansi~;<br />

14.`Cveni qveyana~.<br />

es angariSi mxolod im saarCevno subieqtebis <strong>dafinansebis</strong> sakiTxebs mimoixilavs, romlebmac 2010 wlis<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi monawileobis Sedegad moipoves mandatebi. eseni arian: bloki<br />

`gaerTianebuli opozicia~ (erovnuli sabWo, memarjveneebi); `erTiani nacionaluri moZraoba~; `mrewveloba<br />

gadaarCens saqarTvelos~; `saqarTvelos respublikuri partia~; `qristian-demokratiuli moZraoba~.<br />

saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi<br />

partiebs erTmaneTisgan gansxvavebuli SemomwirvelTa struqtura aRmoaCndaT (ixileT cxrili #19).<br />

saparlamento arCevnebisTvis yvelaze meti Semomwirveli fizikuri piri (35) (maT TiTqmis naxevars partiis<br />

wevrebi Seadgendnen) saqarTvelos respublikur partias hyavda, yvelaze meti Semomwirveli iuridiuli<br />

piri (44) ki _ isev mmarTvel partias.<br />

cxrili #19. SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saparlamento arCevnebisTvis<br />

<strong>politikuri</strong> fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />

gaerTianeba pirebi wevrebi 82 pirebi<br />

gaerTianebuli opozicia 24 15 0024<br />

erTiani nacionaluri ar aris<br />

moZraoba83 29 xelmisawvdomi84 4485 mrewveloba gadaarCens<br />

1 74<br />

saqarTvelos 6 1 2 1 10<br />

respublikuri partia<br />

qristian-demokratiuli<br />

35 16 5 1 41<br />

moZraoba 13 8 0020<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

SemowirulebaTa didi nawili opoziciurma partiebma fizikuri pirebisgan miiRes, xolo mmarTvelma<br />

partiam _ iuridiuli pirebisgan. fizikuri da iuridiuli pirebisgan met-naklebad Tanabari Semowirulebebi<br />

miiRo saqarTvelos respublikurma partiam. miuxedavad imisa, rom saqarTvelos respublikurma<br />

partiam yvelaze meti fizikuri pirisgan miiRo Semowiruleba, ufro meti Tanxa `gaerTianebul opozicias~<br />

aqvs miRebuli. amasTanave, `gaerTianebul opozicias~ fizikur pirTa Semowirulebebis 62%-ze meti partiis<br />

wevrTagan aqvs miRebuli, mmarTvelma partiam ki iuridiul pirTagan Semowirulebebis 80%-mde<br />

partiidan gadaricxuli TanxebiT miiRo. ixileT cxrili #20 86 .<br />

82 ix. sqolio 62.<br />

83 `erTian nacionalur moZraobas~ SemomwirvelTa siaSi gamorCenili hqonda 2 iuridiuli piri. amis gamo Cvens monacemsa da enm-is monacems<br />

Soris sxvaobaa. sxvaoba Tanxobrivad 150 000 lars Seadgens. detalebisaTvis ixileT veb-gverdze: `erTiani erovnuli moZraoba (2008<br />

saparlamento arCevnebi _ iuridiul pirTa Semowirulobebi)~.<br />

84 ix. sqolio 66.<br />

85 44 iuridiuli piridan 41 (romelTac jamSi kandidats Seswires 2 979 215 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad<br />

(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).<br />

86 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##19-20 Semowirulebebi da Semomwirvelebi saparlamento arCevnebisaTvis.<br />

29


30<br />

cxrili #20. Semowirulebebis odenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />

2008 wlis saparlamento arCevnebisTvis<br />

<strong>politikuri</strong> fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />

gaerTianeba pirebi wevrebi82 pirebi<br />

gaerTianebuli opozicia 481 790.00 302 040.00 _ _ 481 790.00<br />

erTiani nacionaluri ar aris<br />

moZraoba 157 405.00 xelmisawvdomi88 mrewveloba gadaarCens<br />

2 287 427.00 9 496 965.68 11 941 797.68<br />

saqarTvelos 43 013.00 11 000.00 14 650.00 46 784.45 104 447.45<br />

respublikuri partia<br />

qristian-demokratiuli<br />

329 998.44 136 804.36 301 760.00 50 626.31 682 384.75<br />

moZraoba 241 569.40180 234.40 _ _ 241 569.40<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

saparlamento arCevnebisTvis `erTian nacionalur moZraobas~ wina, saprezidento arCevnebTan SedarebiT<br />

naklebi Semomwirveli hyavda. opoziciis mier miRebuli Semowirulebebis saerTo odenoba saprezidento<br />

arCevnebTan SedarebiT gaizarda, Tumca, miuxedavad amisa, mmarTveli partiis saarCevno kampaniis fondi<br />

saparlamento arCevnebisTvis 17-jer aRemateboda meore, yvelaze meti Semowirulebis mimRebi partiis<br />

(saqarTvelos respublikuri partia) saarCevno kampaniis fonds.<br />

mmarTvelma partiam sakuTari saarCevno kampaniis fondis angariSze daaxloebiT 4-jer meti Tanxa gadaricxa,<br />

vidre misma yvela danarCenma Semomwirvelma erTad. 2008 wels partias hyavda 454 Semomwirveli<br />

iuridiuli piri, 89 romlebmac mas daaxloebiT 12 milioni lari Seswires. maTgan 230-ma daaxloebiT 6<br />

milioni lari mmarTvel partias 2008 wlis martidan ivnisamde (im periodSi, rodesac saarCevno kampaniis<br />

fondic gaxsnili iyo) Seswira. imave periodSi gadaricxa partiis saarCevno kampaniis fondSi 558 000<br />

lari 40-ma fizikurma pirmac. 2008 wels mmarTvel partias 52 Semomwirveli fizikuri piri hyavda.<br />

arCevnebis dasrulebis Semdeg, saarCevno kampaniis fondebis daxurvamde ganxorcielebuli Semowirulebebis<br />

saerTo odenoba 107 757 laria. 90 am arCevnebis Semdeg miRebuli Semowirulebebi procentulad<br />

Seadgenda: `gaerTianebuli opoziciis~ SemTxvevaSi _ 5%-s, `saqarTvelos respublikuri partiisa~ _ 11%-s<br />

xolo <strong>politikuri</strong> gaerTianebisa `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ _ 28%-s. sxva saarCevno subieqtebs<br />

aseTi Semowirulebebi ar miuRiaT. amgvari Semowirulebebi ZiriTadad partiis wevrebma an Tavad partiebma<br />

ganaxorcieles.<br />

arafuladi Semowirulebebi 91 sul samma politikurma gaerTianebam miiRo. `erTian nacionalur moZraobas~<br />

2 fizikuri pirisgan 10 255 lari da Tavisive angariSidan 1,5 milioni lari aqvs miRebuli. arc erT<br />

SemTxvevaSi araa dakonkretebuli, ra momsaxureba an saqoneli miiRo subieqtma. politikur gaerTianebas<br />

`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ aseve partiisgan aqvs miRebuli 11 784 lari arafuladi Semowirulebis,<br />

kerZod, saofise farTobis qiravnobisa da auditoris momsaxurebis Rirebulebis, saxiT. saqar-<br />

Tvelos respublikurma partiam ki 10 fizikuri pirisgan miiRo arafuladi Semowirulebebi, Tumca ar<br />

aqvs dakonkretebuli, ra saxis, xolo 3 iuridiuli pirisgan (maT Soris, Tavad partiisgan) miRebuli<br />

Semowirulebebis nawilze miTiTebulia: komunaluri, sakomunikacio da sainformacio xarjebi, ofisebis<br />

qira da Sromis anazRaureba. saqarTvelos respublikur partias arafuladi Semowirulebis saxiT fizikuri<br />

pirebisgan 56 264 lari, xolo iuridiuli pirebisgan _ 42 386 lari aqvs miRebuli.<br />

87 ix. sqolio 62.<br />

88 ix. sqolio 66.<br />

89 detaluri informaciisTvis ixileT veb-gverdze: `erTiani nacionaluri moZraoba (wliuri dafinanseba 2008 w. – iuridiuli pirebis<br />

Semowirulebebi)~.<br />

90 damatebiTi informaciisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##2_3 arCevnebis Semdgomi periodis Semowirulebebi da SemomwirvelTa raodenoba.<br />

91 damatebiTi informaciisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##4_5 fuladi da arafuladi tipis Semowirulebebi da SemomwirvelTa raodenoba.


saarCevno kampaniis fondebis xarjebi<br />

wina, saprezidento arCevnebis msgavsad, saparlamento arCevnebis dros Tanxebis umravlesoba reklamis-<br />

Tvis daixarja. 92 opoziciuri <strong>partiebis</strong> didma nawilma es Tanxebi beWduri saagitacio masalebis damzadebisTvis<br />

gamoiyena, xolo mmarTvelma partiam _ satelevizio reklamisTvis. diagramebi #8-12 grafikulad<br />

warmoadgens saarCevno kampaniis fondebis xarjebs.<br />

Zalian mcire Tanxebia miTiTebuli `Sromis anazRaurebis~ grafebSi. detaluri xarjTaRricxvis analiziT<br />

Cans, rom daqiravebul Sromas partiebi mivlinebis saxiT aformebdnen. savaraudod, es gamowveulia<br />

sagadasaxado regulaciiT, kerZod, imiT, rom Sromis anazRaureba 20%-iani sagadasaxado ganakveTiT<br />

ibegreba, mivlineba ki saqarTvelos finansTa ministris mier dadgenil farglebSi (dRiuri 15 lari<br />

saqarTvelos farglebSi) 93 ar daibegreba.<br />

saparlamento arCevnebis saarCevno kampaniis fondebis angariSebSi `sxva xarjebi~ saprezidento arCevnebTan<br />

SedarebiT ufro didi odenobiTaa. aseTi xarjebi `gaerTianebuli opoziciisTvis~ mTliani xarjebis<br />

41%-ia, `erTiani nacionaluri moZraobisTvis~ _ 9%, <strong>politikuri</strong> gaerTianebisTvis `mrewveloba<br />

gadaarCens saqarTvelos~ _ 1%, saqarTvelos respublikuri partiisTvis _ 72% da `qristian-demokratiuli<br />

moZraobisTvis~ _ 66%.<br />

damqiraveblidan<br />

anaricxebi<br />

diagrama #8. `gaerTianebuli opoziciis~ mier xarjebis procentuli gadanawileba<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

41%<br />

0,1%<br />

sareklamo rgolebi reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

masobrivi RonisZiebebi<br />

socialuri gamokiTxva,<br />

konsultaciebi<br />

sxva xarjebi<br />

92 ixileT danarTis cxrilebi ##6-7 da diagrama #21 saparlamento arCevnebis saarCevno kampaniis xarjebis Sesaxeb.<br />

93 ix. `daqiravebulisaTvis gadaxdili samivlinebo xarjebis normebis gansazRvris Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris 2005 wlis 5<br />

aprilis #220 brZanebis 1-li muxlis `a~ qvepunqti.<br />

0,1%<br />

25%<br />

12%<br />

3%<br />

19%<br />

31


32<br />

diagrama #9. `erTiani nacionaluri moZraobis~ mier<br />

xarjebis procentuli gadanawileba<br />

4%<br />

3%<br />

5%<br />

9%<br />

9%<br />

3%<br />

0.03%<br />

Sromis anazRaureba sareklamo rgolebi reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

masobrivi RonisZiebebi<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

socialuri gamokiTxva,<br />

konsultaciebi<br />

sxva xarjebi<br />

67%<br />

kapitaluri xarjebi<br />

diagrama #10. <strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ mier<br />

xarjebis procentuli gadanawileba<br />

29%<br />

1%<br />

3%<br />

1%<br />

1%<br />

1%<br />

0.4%<br />

13%<br />

50%<br />

Sromis anazRaureba damqiraveblidan<br />

anaricxebi<br />

sareklamo rgolebi<br />

masobrivi RonisZiebebi beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

kapitaluri xarjebi<br />

socialuri gamokiTxva,<br />

konsultaciebi<br />

reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

sxva xarjebi


diagrama #11. `qristian-demokratiuli moZraobis~ mier<br />

xarjebis procentuli gadanawileba<br />

66%<br />

1% 11%<br />

sareklamo rgolebi reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

masobrivi RonisZiebebi<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

sxva xarjebi<br />

4%<br />

2%<br />

16%<br />

diagrama #12. respublikuri partiis mier<br />

xarjebis procentuli gadanawileba<br />

72%<br />

28%<br />

Sromis anazRaureba sxva xarjebi<br />

kapitaluri xarjebi<br />

33


34<br />

2010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebi<br />

2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi monawileobdnen Semdegi saarCevno subieqtebi:<br />

1. bloki `aliansi saqarTvelosaTvis~ (i. alasania, s. subari, d. usufaSvili, d. gamyreliZe, s.<br />

zurabiSvili) 94 ;<br />

2. `erTiani nacionaluri moZraoba~;<br />

3. bloki `erovnuli sabWo~ 95 ;<br />

4. `Tavisufleba~;<br />

5. `TorTlaZe _ demokratiuli partia~;<br />

6. `TofaZe _ mrewvelebi~ 96 ;<br />

7. `momavali saqarTvelo~;<br />

8. `sruliad saqarTvelos radikal-demokratTa nacionaluri partia~;<br />

9. `ivaniSvili _ saxalxo demokratebi~;<br />

10.`solidaroba~;<br />

11. `saqarTvelos sportsmenTa kavSiri~;<br />

12. `sruliad saqarTvelos saxalxo aliansi~ (sssa);<br />

13.bloki `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian-demokratiuli gaerTianeba~ 97 ;<br />

14.`Cveni qveyana~.<br />

arCevnebis Sedegad TbilisSi mandatebi moipoves:<br />

1. blokma `aliansi saqarTvelosaTvis~;<br />

2. `erTianma nacionalurma moZraobam~;<br />

3. `TofaZe _ mrewvelebma~;<br />

4. blokma `giorgi TargamaZe, inga grigolia _ qristian-demokratiuli gaerTianeba~.<br />

saarCevno kampaniis fondebis Semosavlebi<br />

2008 wlis orive arCevnebisgan gansxvavebiT, 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvis<br />

iuridiul pirTagan Semowirulebebi saarCevno kampaniis fondSi, opoziciuri <strong>partiebis</strong> msgavsad, mmar-<br />

Tvel partiasac naklebad aqvs miRebuli. fizikur pirTagan opoziciurma partiebma mmarTvel partiaze<br />

gacilebiT meti Semowiruleba miiRes. Semomwirvel fizikur pirebs Soris partiis wevri wina orive<br />

arCevnebTan SedarebiT naklebia. iuridiulma pirebma saerTod ar daafinanses `aliansi saqarTvelosaTvis~<br />

da `erovnuli sabWo~. ixileT cxrilebi ##21-22. 98<br />

94 blokSi Sediodnen: saqarTvelos respublikuri partia, axali memarjveneebi (axlebi), Cveni saqarTvelo _ Tavisufali demokratebi,<br />

saqarTvelos gza.<br />

95 blokSi Sediodnen: saqarTvelos konservatiuli partia, xalxis partia, moZraoba erTiani saqarTvelosTvis.<br />

96 2010 wlis arCevnebze `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ `TofaZe _ mrewvelebis~ saxeliT gamodioda. kvlevis sxva nawilebSi<br />

moxseniebulia `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~.<br />

97 blokSi Sediodnen: qristian-demokratiuli moZraoba, Cven TviTon, qristian-demokratiuli saxalxo partia. finansur angariSs<br />

warmarTavda `qristian-demokratiuli moZraoba~, amitom teqstSi moxseniebulia `qristian-demokratiuli moZraoba~.<br />

98 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis diagramebi ##22-23 SemomwirvelTa raodenoba da SemowirulebaTa moculoba adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis arCevnebze.


cxrili #21. SemomwirvelTa raodenoba 2010 wlis<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvis<br />

<strong>politikuri</strong> fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />

gaerTianeba pirebi wevrebi 99 pirebi<br />

aliansi<br />

saqarTvelosaTvis<br />

erTiani<br />

708 03 73<br />

nacionaluri ar mogvawoda<br />

moZraoba 2 informacia100 9101 0<br />

0<br />

1 12<br />

erovnuli sabWo<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

3 1 1 4<br />

saqarTvelos 5 9102 qristiandemokratiuli<br />

1 15<br />

moZraoba 16 04103 0 20<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

fizikur pirTagan miRebuli Semowirulebebis Tanxa sakmaod mcirea. iuridiul pirTagan mmarTvel<br />

partias politikur gaerTianebaze `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ naklebi Tanxa aqvs miRebuli,<br />

Tumca Tavad partiis mier gamoyofili saarCevno <strong>dafinansebis</strong> mxriv, wina ori arCevnebis mgavsad, `erTiani<br />

nacionaluri moZraoba~ liderobs. mmarTvelma partiam sakuTar saarCevno kampaniis fonds 13,5 milioni<br />

lari Seswira – mTliani Semowirulebebis 96%. ixileT cxrili #22.<br />

cxrili #22. Semowirulebebis odenoba<br />

2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvis<br />

<strong>politikuri</strong> fizikuri m. S. partiis iuridiuli partia jami<br />

gaerTianeba pirebi wevrebi 99 pirebi<br />

aliansi<br />

saqarTvelosaTvis<br />

erTiani<br />

116 445.39 17 937.00 _ 13 000.00 147 382.39<br />

nacionaluri ar mogvawoda<br />

moZraoba 523.00 informacia104 600 000.00 13 512 888.80 14 113 411.80<br />

erovnuli sabWo<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

58 895.00 22 528.50 _ 94 985.00 176 408.50<br />

saqarTvelos<br />

qristiandemokratiuli<br />

101 177.00 _ 849 930.00 7 000.00 958 107.00<br />

moZraoba 246 631.00 _ 400 000.00 _ 646 631.00<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

99 ix. sqolio 62.<br />

100 ix. sqolio 66.<br />

101 9 iuridiuli piridan 5 (romelTac jamSi kandidats Seswires 310 000 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad<br />

(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).<br />

102 9 iuridiuli piridan 4 (romelTac jamSi kandidats Seswires 400 000 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad<br />

(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).<br />

103 4 iuridiuli piridan 2 (romelTac jamSi kandidats Seswires 200 000 lari) 2010 wlis mdgomareobiT iTvleba msxvil gadamxdelad<br />

(ganmartebisaTvis ix. sqolio 67).<br />

104 ix. sqolio 66.<br />

35


yovelwliuri finansuri angariSebis mixedviT, 2009 wels `erTiani nacionaluri moZraobis~ garda, Semowirulebebi<br />

miiRes mxolod `konservatiulma partiam~ (17 345 lari) da `qristian-demokratiulma<br />

moZraobam~ (38 778 lari). amitom, cxadia, partiaTa mier 2010 wlis arCevnebis saarCevno kampaniis fondebSi<br />

gadaricxuli Tanxebi an 2009 wels saxelmwifo biujetidan miRebuli <strong>dafinansebis</strong> naSTia, an 2010 wels<br />

miRebuli dafinanseba (2010 wels biujetidan miRebuli Tanxebi an/da fizikur da iuridiul pirTa<br />

Semowirulebebi). blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~ wevrma partiebma ganacxades, rom es Tanxa yovelwliuri<br />

<strong>dafinansebis</strong> nawili iyo, maT Soris, ssip _ `saarCevno sistemebis ganviTarebis, reformebisa da<br />

swavlebis centrisgan~ miRebuli Tanxa. 105 `erovnuli sabWos~ SemTxvevaSi SemowirulebaTa umetesi nawili<br />

politikur gaerTianebaze `moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ modioda. partiis gancxadebiT, es Tanxa<br />

ZiriTadad partiis wevrebma Seswires Tavad politikur gaerTianebas da igi blokis saarCevno kampaniis<br />

fonds gadaeca. 106 <strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ warmomadgenlebmac<br />

daadastures, rom Tanxa partiis wevrebis Semowiruli iyo. 107<br />

`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ es informacia partiaTa warmomadgenlebTan gasaubrebis<br />

gziT miiRo. amis Semdeg man partiebs saTanado dokumentaciis wardgenac sTxova. kerZod, `saerTaSoriso<br />

gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ ainteresebda, ra warmomavlobis iyo partiaTa saarCevno kampaniis fondebSi<br />

gadaricxuli Tanxebi, konkretulad ra odenobis Semowirulebebi miiRes maT 2010 wlis ganmavlobaSi<br />

da Semomwirvel fizikur pirTagan ramdeni iyo partiis wevri. am informaciis mowodebaze uari<br />

mxolod `erTianma nacionalurma moZraobam~ ganacxada, im motiviT, rom kanonmdebloba mas ar avaldebulebda,<br />

aseTi informacia 2011 wlis Tebervlamde gaexada sajaro. partiis werilSi ewera: `saqarTvelos<br />

saarCevno kodeqsis 48-e muxlis me-6 nawiliT dadgenili wesiT, <strong>politikuri</strong> gaerTianebis saarCevno<br />

kampaniis fondi centraluri saarCevno komisiis mier gankargulebiT dadgenili formis Sesabamisad<br />

ceskos warudgens arCevnebisaTvis gamoyenebuli saxsrebis angariSs, saarCevno kampaniis fondSi Caricxuli<br />

fuladi saxsrebis miTiTebiT~. 108 Sesabamisad, es informacia mxolod 2011 wlis Tebervlis dasawyisidan 109<br />

gaxda cnobili. 110<br />

arCevnebis Semdeg Semowirulebebi miiRo yvela saarCevno subieqtma, garda <strong>politikuri</strong> gaerTianebisa<br />

`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~. aseTi Semowirulebebi Seadgenda <strong>dafinansebis</strong> 18%-s blokisTvis<br />

`aliansi saqarTvelosaTvis~ (misi TiTqmis naxevari partiis wevrebma Seswires), 4%-s _ `erTiani nacionaluri<br />

moZraobisTvis~, 0.3%-s _ `erovnuli sabWosTvis~ (is mTlianad partiis wevrebma Seswires) da<br />

10%-s _ `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~. 111<br />

36<br />

2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis angariSebze ganxorcielebuli Semowirulebebi<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianebebis 2010 wlis angariSebi 2011 wlis TebervalSi gamoqveynda. angariSebis analizma<br />

cxadyo, rom 2010 wels fizikuri pirebisgan Semowirulebebi `erTianma nacionalurma moZraobam~, saqarTvelos<br />

respublikurma partiam, saqarTvelos konservatiulma partiam da `qristian-demokratiulma moZraobam~<br />

miiRes. maTgan yvelaze naklebi Semowiruleba _ 7 000 lari _ konservatiul partias hqonda. partiis<br />

angariSSi Semomwirvelebis Sesaxeb informacia miTiTebuli ar aris. respublikurma partiam 30 400<br />

lari miiRo. Semomwirvelebi mxolod fizikuri pirebi iyvnen. TiToeuli fizikuri pirisgan miRebuli<br />

Tanxis odenoba 4 000 lars ar aRemateboda. iuridiuli pirebisgan Semowirulebebi 2010 wels mxolod<br />

`erTiani nacionaluri moZraobis~ da `qristian-demokratiuli moZraobis~ angariSebze ganxorcielda.<br />

am ukanasknels Tanxa (40 000 lari) mxolod erTma iuridiulma pirma _ Sps `Sirnhoferma~ _ Seswira.<br />

105 avtoris interviuebi respublikuri partiis finansur menejerTan, gigla agulaSvilTan, da blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~<br />

generalur mdivanTan, zurab abaSiZesTan.<br />

106 avtoris interviu `erovnuli sabWos~ warmomadgenlebTan.<br />

107 avtoris interviu <strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ warmomadgenlebTan.<br />

108 `erTiani nacionaluri moZraobisagan~ 2010 wlis 17 ivniss miRebuli #02/1913 werili.<br />

109 `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 32-e_33-e muxlebi.<br />

110 2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis SemomwirvelTa Sesaxeb informacia ixileT qveTavSi: ‘2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis<br />

angariSebze ganxorcielebuli Semowirulebebi~.<br />

111 detaluri informaciisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##8-9 arCevnebis Semdgomi periodis Semowirulebebi da SemomwirvelTa<br />

raodenoba. http://www.maestro.ge/?address=kviris5&id=3032&page=2


`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ ramdenime fizikuri piri gadaamowma. organizaciam is<br />

pirebi SearCia, romlebsac 20-dan 30 aTasamde lari hqondaT <strong>partiebis</strong>Tvis Sewiruli. 12 gadamowmebuli<br />

misamarTidan xuTze uSualod Semomwirveli saxlSi ar imyofeboda, ojaxis wevrebma ki Semowirulebebze<br />

araferi icodnen. ramdenime maTganis gancxadebiT, ojaxs imdeni Semosavali ar hqonda, rom romelime<br />

partiisTvis fuli gadaericxa. oTx misamarTze saxlSi aravin imyofeboda. or SemTxvevaSi Semomwirvelebi<br />

miTiTebul misamarTebze registrirebuli ar iyvnen. maTi vinaoba verc mezoblebma daadastures. amrigad,<br />

mmarTveli partiisTvis Tanxis gadaricxva gadamowmebuli Semomwirveli fizikuri pirebidan mxolod<br />

erTma daadastura.<br />

ramdenime fizikuri piris Sesaxeb informacia Jurnalistebmac gadaamowmes. 112 gadamowmebulTagan orma<br />

partiisTvis Tanxis gadaricxvis faqti uaryo; erTma aRniSna, rom Semowiruleba sxvisi TxovniT<br />

ganaxorciela; erT-erTis meuRlem ki ganacxada, rom misma meuRlem sxvisi Tanxa gadaricxa<br />

sxvisive TxovniT. ixileT cxrili #23.<br />

cxrili #23. gadamowmebuli Semomwirveli fizikuri pirebi<br />

# saxeli da gvari misamarTi Sewirulobis Tanxis odenoba SeniSvna<br />

mimRebi partia (lari)<br />

1 roman qoqolaZe Tbilisi,<br />

d. guramiSvilis<br />

q. #15a, b. 7<br />

2 lela simsive Tbilisi, guramiSvilis<br />

q. #15a, b. 12<br />

3 Tengiz gamyreliZe Tbilisi, v. beriZis q.<br />

#3/3<br />

4 zurab abramia Tbilisi, baTumis q. #5,<br />

b. 36<br />

5 vaxtang arsenaZe Tbilisi, sanzona, korp.<br />

#25, b. 85<br />

6 zurab mazmiSvili Tbilisi, gldanis xevi,<br />

korp. #10, b. 74<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

112 studia GNS da nana leJava, `kviris reportaJi~ (06/03/11): http://www.maestro.ge/?address=kviris5&id=3032&page=2<br />

30 000.00 r. qoqolaZe<br />

aRniSnul misamar-<br />

Tze ar cxovrobs,<br />

Tumca es bina misi<br />

sakuTrebaa.<br />

30 000.00 misamarTze aravin<br />

imyofeboda.<br />

30 000.00 T. gamyreliZe<br />

saxlSi ar imyofeboda.<br />

misma meuRlem<br />

ganacxada, rom<br />

Tanxis gadaricxvaze<br />

araferi smenia.<br />

30 000.00 misamarTze aravin<br />

imyofeboda. mezoblebma<br />

daadastures,<br />

rom z. abramia am<br />

misamarTze cxovrobs.<br />

30 000.00 misamarTze aravin<br />

imyofeboda.<br />

30 000.00 z. mazmiSvili aRniSnul<br />

misamarTze ar<br />

cxovrobs. es bina<br />

misi arc faqtobrivi<br />

sacxovrebelia da<br />

arc sakuTreba. mobinadreebisinformaciiT,<br />

mazmiSvils am<br />

misamarTze arc<br />

manamde ucxovria.<br />

37


38<br />

# saxeli da gvari misamarTi Sewirulobis Tanxis odenoba SeniSvna<br />

mimRebi partia (lari)<br />

7 paata nozaZe Tbilisi, buaCiZis q.<br />

#18, b. 9<br />

8 aleqsandre qiSmareia baTumi,<br />

abaSiZis q.<br />

#116<br />

9 Tamar gejaZe Tbilisi,<br />

gogaSenis q. #21<br />

10 i. m. `oTar Samugia~ Tbilisi,<br />

e. da v. fifiebis q.<br />

(voroninis Ses.) #9<br />

11 gia TargamaZe Tbilisi, gldani,<br />

me-2 m/r, korp. #24,<br />

b. 55<br />

12 xaTuna sixaruliZe Tbilisi, sanzona,<br />

korp. #1-3, b. 27<br />

`erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„qristiandemokratiuli<br />

moZraoba”<br />

„qristiandemokratiuli<br />

moZraoba”<br />

10 000.00 p. nozaZe saxlSi ar<br />

imyofeboda. misma<br />

meuRlem ganacxada,<br />

rom Semowirulebaze<br />

araferi icoda,<br />

Tumca ar gamoricxa<br />

imis SesaZlebloba,<br />

rom mis meuRles<br />

Tanxa samsaxurebrivi<br />

saqmianobis farglebSi<br />

gadaericxa.<br />

20 000.00 a. qiSmareiam<br />

daadastura, rom<br />

Semowiruleba man<br />

ganaxorciela.<br />

30 000.00 T. gejaZe aRar cxovrobs<br />

aRniSnul misamarTze<br />

(gaTxovda).<br />

misma dedam daadastura<br />

informacia<br />

partiis angariSze<br />

Tanxis gadaricxvis<br />

Sesaxeb, Tumca am<br />

Tanxis zusti<br />

odenoba ar icoda.<br />

30 000.00 o. Samugias aRniSnul<br />

misamarTze ver<br />

mivageniT. mezobladac<br />

aravis araferi<br />

smenoda masze.<br />

23 000.00 g. TargamaZe saxlSi<br />

ar imyofeboda. misi<br />

ojaxis wevrma daadastura,<br />

rom TargamaZe`qristiandemokratiulimoZraobis~<br />

wevri iyo,<br />

Tumca Tanxis gadaricxvaze<br />

araferi<br />

icoda.<br />

17 300.00 x. sixaruliZe saxlSi<br />

ar imyofeboda.<br />

misma meuRlem<br />

Semowirulebaze<br />

araferi icoda.<br />

ojaxis Semosavlis<br />

gaTvaliswinebiT,<br />

man am odenobis<br />

Tanxis partiis<br />

angariSze<br />

gadaricxvis<br />

SesaZlebloba<br />

gamoricxa.


# saxeli da gvari misamarTi Sewirulobis Tanxis odenoba SeniSvna<br />

mimRebi partia (lari)<br />

13 giorgi WankvetaZe Tbilisi, muxiani,<br />

1-li m/r, korp. #4,<br />

b. 77<br />

14 levan soziaSvili Tbilisi, muxianis 1-li<br />

m/r, korp. #4, b. 7<br />

`erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

15 i. m. `leri gelaZe~ mcxeTa, sof. saguramo „erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

16 zviad moxeviSvili mcxeTa, sof. misaqcieli „erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

17 dariko mxeiZe quTaisi, nikeas q. #20,<br />

b. 33<br />

„erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba~<br />

20 000.00 nana leJavas siuJetis<br />

mixedviT, 113 g.<br />

WankvetaZem `erTiani<br />

nacionaluri moZraobisTvis~Semowirulebis<br />

ganxorcieleba<br />

uaryo. is profesiiT<br />

mZRoli iyo da am<br />

odenobis Tanxis<br />

Sewirvis SesaZlebloba<br />

ar hqonda.<br />

20 000.00 nana leJavas siuJetis<br />

mixedviT 114 , l.<br />

soziaSvilma Tanxis<br />

`erTiani nacionaluri<br />

moZraobis~ angariSze<br />

gadaricxva<br />

uaryo. misi meuRlis<br />

gancxadebiT, ojaxis<br />

wliuri biujeti 20<br />

000 larsac ar<br />

Seadgens.<br />

5 000.00<br />

30 000.00<br />

25 000.00<br />

nana leJavas siu-<br />

Jetis mixedviT, 115<br />

l. gelaZis meuRlem<br />

ganacxada, rom<br />

gelaZem sxvisi Tanxa<br />

sxvisive TxovniT Seswira<br />

`erTian nacionalur<br />

moZraobas~.<br />

nana leJavas siu-<br />

Jetis mixedviT, 116<br />

z. moxeviSvilma<br />

daadastura Tanxis<br />

`erTiani nacionaluri<br />

moZraobisTvis~<br />

gadaricxvis faqti.<br />

nana leJavas siuJetis<br />

mixedviT, 117 d. mxei-<br />

Zem, samSeneblo firma<br />

`komfortis~ 118 mTavarma<br />

buRalterma,<br />

mmarTveli partiis<br />

angariSze Tanxa amave<br />

kompaniis 100%-iani<br />

wilis mflobelis da<br />

direqtoris, besik<br />

bregaZis, TxovniT<br />

gadaricxa. es ukanaskneli<br />

quTaisis<br />

sakrebulos wevria<br />

`erTiani nacionaluri<br />

moZraobidan~.<br />

113 iqve.<br />

114 iqve.<br />

115 iqve.<br />

116 iqve.<br />

117 iqve.<br />

118 iuridiuli piri `komforti~ TiTqmis yvela arCevnebze axorcielebda Semowirulebas mmarTveli partiisTvis. 2010 wels kompaniam `erTian<br />

nacionalur moZraobas~ 36 500 lari Seswira.<br />

39


`erTiani nacionaluri moZraobis~ Semomwirveli 388 iuridiuli kompaniis Sesaxeb informaciis analiziT<br />

gairkva, rom daaxloebiT 60 SemTxvevaSi damfuZneblebi meordeboda. magaliTad, kompaniebma `aversi<br />

racionalma~ da `aversi farmam~ mmarTvel partias mTlianobaSi 200 000 lari Seswires. maT saerTo<br />

damfuZneblebi hyavT _ paata da nikoloz kurtaniZeebi. kompaniebma _ `Tegeta Traq end basma~, `Tegeta<br />

konstraqSen eqvifmenTma~, `Tegeta lojistikma~, `Tegeta motorsma~ da `Tegeta motors quTaisma~ _ `erTian<br />

nacionalur moZraobas~ jamSi 500 000 lari Seswires. maTgan samis damfuZnebeli erTi da igive piria _<br />

Temur koxoZe. is danarCeni ori kompaniis damfuZnebelTa Sorisac figurirebs. analogiuri situaciaa `kompania<br />

jaokenis~ da `jaokeni motorsis~ SemTxvevaSi. orive kompania jemal jaoSvilis, Tamaz kenWaZis da ioseb<br />

jaoSvilis mieraa dafuZnebuli. maT mmarTveli partiis angariSze saerTo jamSi 200 000 lari gadaricxes.<br />

kanonis Tanaxmad, erT iuridiul pirs 100 000 larze meti Semowirulebis ganxorcieleba ekrZaleba, Tumca<br />

kanoni ar aregulirebs im SemTxvevas, roca ramdenime iuridiul pirs erTi da igive mflobeli hyavs da is<br />

100 000-larian zRvars sxvadasxva iuridiuli piris gamoyenebiT, kanonis darRvevis gareSe aWarbebs.<br />

40<br />

arafuladi Semowirulebebi<br />

wina ori arCevnebis msgavsad, arafuladi Semowirulebebi 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebisTvisac ganxorcielda. <strong>politikuri</strong> gaerTianebisTvis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~<br />

da `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~ ramdenime iuridiulma pirma Seisyida sareklamo dro sxvadasxva<br />

telekompaniaSi. 119 blokisTvis `aliansi saqarTvelosaTvis~ fizikur pirTa mier ganxorcielebuli<br />

Semowirulebebis TiTqmis meoTxedi arafuladi iyo (baneris beWdva, saofise farTobis qiravnoba,<br />

flaeris beWdva, maisuris beWdva, sareklamo masalis gamoqveyneba, vebgverdis damzadeba da sxv.). sxva<br />

opoziciuri <strong>partiebis</strong>Tvis arafuladi Semowiruleba an Zalian cota ganxorcielda, an saerTod ar<br />

yofila. 120<br />

saarCevno kampaniis fondebis xarjebi<br />

ramdenime saarCevno subieqtma Tanxebis didi nawili reklamisTvis daxarja, kerZod, blokma `aliansi<br />

saqarTvelosaTvis~ _ 28%, `erTianma nacionalurma moZraobam~ _ 72%, xolo `qristian-demokratiulma<br />

moZraobam~ _ 61%. `erovnulma sabWom~ reklamisTvis mTliani Semosavlis mxolod 3% gamoiyena. politikur<br />

gaerTianebas `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ ki reklamisTvis saarCevno kampaniis fondidan Tanxa<br />

ar gamouyvia, Tumca arafuladi Semowirulebis saxiT man 400 000 laris Rirebulebis sareklamo dro<br />

miiRo _ mTliani xarjebis 192%. 121<br />

opoziciuri <strong>partiebis</strong> didma nawilma beWduri reklamisa da saagitacio masalisTvis ufro meti Tanxa<br />

gamoiyena, vidre satelevizio reklamisTvis. kerZod, beWduri saagitacio masalebis damzadebisTvis blokma<br />

`aliansi saqarTvelosaTvis~ 58%, xolo `erovnulma sabWom~ _ 57% daxarja.<br />

wina ori arCevnebis msgavsad, am arCevnebzedac Zalian mcire Tanxa daixarja Sromis anazRaurebisTvis,<br />

Tumca arc mivlinebebisTvis daxarjula didi odenobis Tanxa. sxvadasxvagvaria saarCevno subieqtebis<br />

`sxva xarjebis~ proporcia. aseTi xarjebi blokisTvis `aliansi saqarTvelosaTvis~ mTliani xarjebis<br />

1%-ia, `nacionaluri moZraobisTvis~ _ 8%, `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~ _ 10%, `erovnuli<br />

sabWosTvis~ _ 40% da <strong>politikuri</strong> gaerTianebisTvis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ _ 69%. 122<br />

119 detaluri informaciisTvis ixileT informacia vebgverdze: `qristian-demokratiuli moZraoba (2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebi – iuridiuli pirebis Semowirulebebi)~ da `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos (2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebi – iuridiuli pirebis Semowirulebebi)~.<br />

120 meti TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis cxrilebi ##10-11 fuladi da arafuladi tipis Semowirulebebi da SemomwirvelTa raodnoba.<br />

121 <strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ mTliani xarji 208 aTasi lari iyo. radgan sareklamo xarjebi mas Tavad<br />

ar gauwevia, isini ar aris Setanili xarjebSi. Tu reklamis safasuri (400 000 lari) xarjebSi gaerTiandeba, is mTliani xarjis 66% iqneba.<br />

122 politikur gaerTianebas `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ saarCevno kampaniis fondis angariSSi xarvezi hqonda. kerZod, `sxva saqoneli<br />

da momsaxureba~, romelic ramdenime tipis xarjs moicavs, calke iyo aRricxuli. Tumca verc auditma da verc finansuri monitoringis<br />

jgufma es ver SeniSna. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ saTanado Tanxa `sxva xarjebSi~ moaTavsa, ramdenadac SeuZlebeli<br />

iyo misi romelime sxva tipis xarjisTvis mikuTvneba.


Tumca yvelaze meti odenobis `sxva xarjebi~ `erTianma nacionalurma moZraobam~ gaswia _ 1 milion larze<br />

meti; danarCen SemTxvevebSi Tanxa 150 aTas lars ar aRemateboda. kerZod, blokisTvis `aliansi saqarTvelosaTvis~<br />

es iyo 2 020 lari, `erovnuli sabWosTvis~ _ 103 417 lari, <strong>politikuri</strong> gaerTianebisTvis<br />

`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ _ 143 330 lari da `qristian-demokratiuli moZraobisTvis~ _ 70<br />

187 lari.<br />

saerTo jamSi, procentulad partiebma xarjebi Semdegnairad gadaanawiles:<br />

sareklamo rgolebi<br />

reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

masobrivi RonisZiebebi<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

socialuri gamokiTxva<br />

sxva xarjebi<br />

diagrama #13. blokis `aliansi saqarTvelosaTvis~ mier xarjebis<br />

procentuli gadanawileba<br />

9%<br />

1%<br />

58%<br />

28%<br />

4%<br />

0.6%<br />

diagrama #14. erTiani nacionaluri moZraobis mier<br />

xarjebis procentuli gadanawileba<br />

4%<br />

5%<br />

4%<br />

3% 8% 4%<br />

0.02%<br />

72%<br />

Sromis anazRaureba<br />

mivlineba<br />

sareklamo rgolebi<br />

reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

masobrivi RonisZiebebi<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

socialuri gamokiTxva<br />

sxva xarjebi<br />

41


42<br />

diagrama #15. erovnuli sabWos mier xarjebis procentuli gadanawileba<br />

40%<br />

sareklamo rgolebi beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

3%<br />

57%<br />

sxva xarjebi<br />

diagrama #16. mrewveloba gadaarCens saqarTvelos mier<br />

xarjebis procentuli gadanawileba<br />

69%<br />

Sromis anazRaureba mivlineba<br />

masobrivi RonisZiebebi beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

3% 2%2%3%<br />

21%<br />

reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

sxva xarjebi


sareklamo rgolebi<br />

reklama presaSi da<br />

bilbordebi<br />

masobrivi RonisZiebebi<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebis damzadeba<br />

sxva xarjebi<br />

diagrama #17. blokis qristian-demokratiuli moZraobis mier<br />

xarjebis procentuli gadanawileba<br />

3%<br />

15%<br />

11%<br />

10%<br />

61%<br />

Semomwirvel iuridiul pirTa monawileoba saxelmwifo SesyidvebSi<br />

`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo~ Seecada gaeanalizebina, ramdenad arsebobda kavSiri<br />

bizneskompaniebis mier saarCevnod <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> dafinansebasa da saxelmwifo SesyidvebSi maT<br />

gamarjvebas Soris. amisTvis saWiro iyo informaciis mopoveba yvela im iuridiul pirze, romlebmac<br />

2007-2010 wlebSi politikur partiebs Tanxebi gadauricxes da, imavdroulad, saxelmwifo SesyidvebSi<br />

monawileobis gziT miiRes saxelmwifo dafinanseba.<br />

saxelmwifo SesyidvebSi gamarjvebuli kompaniebis Sesaxeb informaciis misaRebad organizaciam<br />

saxelmwifo Sesyidvebis saagentos mimarTa, Tumca saagentos es informacia sistematizebuli saxiT, erTian<br />

monacemTa bazaSi ar hqonda 123 , dedanSi informaciis analizi ki Zalian did dros da adamianur resurss<br />

moiTxovda.<br />

amitom `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ 27 yvelaze msxvil saxelmwifo Semsyidvel organizacias<br />

pirdapir mimarTa 124 da 2007_2010 wlebSi ganxorcielebul saxelmwifo SesyidvebSi gamarjvebul<br />

iuridiul pirTa siebi sTxova. informaciis miReba mxolod 19 Semsyidveli organizaciidan moxerxda 125 . maTgan<br />

zogma mxolod fasTa kotirebisa da tenderebis (da ara erT pirTan molaparakebis) gziT gamarjvebuli<br />

kompaniebis Sesaxeb mogvawoda informacia; danarCenma rva uwyebam Txovna reagirebis gareSe datova 126 .<br />

cxrameti Semsyidveli organizaciis mier mowodebuli dokumentebi aTasobiT gamarjvebuli iuridiuli<br />

piris Sesaxeb Seicavda informacias. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ mxolod iseT<br />

123 es informacia saxelmwifo Sesyidvebis saagentos ramdenime oTaxSi ganTavsebul aTasobiT yuTSi iyo Tavmoyrili arasistematizebuli<br />

saxiT.<br />

124 saqarTveloSi 3500-dan 4000-mde saxelmwifo Sesyidvis ganmaxorcielebeli organizaciaa. eseni arian: saministroebi, maTi saqveuwyebo<br />

dawesebulebebi, Teatrebi, universitetebi, sajaro skolebi, skolamdeli dawesebulebebi da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebi.<br />

125 es organizaciebi arian: qalaq rusTavis meria; qalaq foTis meria; saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati reintegraciis sakiTxebSi;<br />

diasporis sakiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati; evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis sakiTxebSi<br />

saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati; saqarTvelos erovnuli banki; saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli<br />

daxmarebis sakiTxTa saministro; sagareo saqmeTa saministro; Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro; finansTa<br />

saministro; garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro; energetikis saministro; ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis<br />

saministro; kulturisa da ZeglTa dacvis saministro; saqarTvelos kontrolis palata; saqarTvelos prezidentis administracia; aWaris<br />

avtonomiuri respublikis mTavroba; afxazeTis avtonomiuri respublikis mTavroba.<br />

126 es uwyebebi arian: saqarTvelos ltolvilTa da gansaxlebis saministro; Sinagan saqmeTa saministro; iusticiis saministro; Tavdacvis<br />

saministro; soflis meurneobis saministro; qalaq quTaisis meria; qalaq Tbilisis meria; qalaq baTumis meria.<br />

43


SemomwirvelTa Sesaxeb informacia daamuSava, romelTac saxelmwifo Sesyidvebis gziT 50 000 lari an<br />

meti miiRes da imave periodSi romelime <strong>politikuri</strong> gaerTianebis angariSze gadaricxes Tanxa. aseTi 45<br />

kompania gamovlinda. erTis garda, yvela iuridiulma pirma mmarTveli partiisTvis ganaxorciela<br />

Semowiruleba. es gamonaklisi ss `transmSeni~ iyo. 2008 wels man `erTian nacionalur moZraobas~ 175<br />

000 lari _ dawesebul wliur maqsimumze meti _ Seswira, 127 2010 wels ki 50 000 laris Semowiruleba<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianebis `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ saarCevno kampaniis fondSi<br />

ganaxorciela. 128 ixileT cxrili #24. 129<br />

cxrili #24. iuridiuli pirebi, romlebmac 2007_2010 wlebSi saxelmwifo Sesyidvebis gziT miiRes<br />

Semosavlebi da, imavdroulad, saarCevno Semowirulebebi ganaxorcieles<br />

127 meti informaciisTvis ixileT sqolio 49.<br />

128 ss `transmSeni~ aris samSeneblo kompania, romelic amJamad sarfis sabaJos, ramdenime regionul skolas da foTis sarkinigzo xazs aSenebs.<br />

bolo periodSi man ganaxorciela Semdegi proeqtebi: Tbilisis aeroportis rkinigzis sadguri, Tbilisis centraluri rkinigzis sadguri,<br />

Tbilisis lokomotivis stadioni, borjomis rkinigzis sadguri, urekis rkinigzis sadguri da sxv.<br />

129 wlebis mixedviT gaSlili, detaluri cxrili ixileT vebgverdze: `Semomwirveli iuridiuli pirebi, romlebmac gaimarjves saxelmwifo<br />

SesyidvebSi~.<br />

130 ramdenime SemTxvevaSi Sesyidvebidan miRebuli Tanxis saerTo odenoba moicavda aSS dolarSi miRebul Tanxebsac. Sesabamisad, es Tanxebi<br />

larSi gadayvanilia wliuri saSualo kursis mixedviT (2008 weli: 1 aSS dolari _ 1.49 lari, 2009 weli: 1 aSS dolari _ 1.67 lari, 2010<br />

weli 1 aSS dolari _ 1.79 lari).<br />

44<br />

# forma saxelwodeba iuridiuli misamarTi<br />

2007_2010 wlebSi<br />

Semowiruli Tanxis<br />

odenoba (lari)<br />

2007_2010 wlebSi<br />

saxelmwifo<br />

Sesyidvebidan<br />

miRebuli Tanxis<br />

saerTo odenoba 130<br />

1 Sps aversi farma Tbilisi, daviT aRmaSeneblis<br />

gamziri #148<br />

200 000.00 823 997.46<br />

2 Sps algoriTmi Tbilisi, nucubiZis 1-li m/r,<br />

korp. #3, b. 27 50 000.00 220 271.76<br />

3 Sps aliansi Tbilisi, qavTaraZis q. #25,<br />

korp. #1, b. 81<br />

4 Sps alta Tbilisi, saburTalos q. #35 65 000.00 356 696.88<br />

5 Sps arsi Tbilisi, abulaZis q. #21 50 000.00 237 278.95<br />

6 Sps axali mTvare Tbilisi, wereTlis gamziri #126 130 000.00 899 292.81<br />

7 Sps baz-plastiki baTumi, gudiaSvilis q. #28 25 000.00 199 100.00<br />

8 Sps jeografiki Tbilisi, gamsaxurdias gamziri #27 30 000.00 194 651.47<br />

9 Sps jeokolori sagarejos r-ni, sof. patarZeuli 15 000.00 1 309 990.27<br />

10Sps gzamSeni-4 Tbilisi, rusTavis gzatkecili #247 70 000.00 2 482 463.49<br />

11 ss gzis mSenebeli 11 samgoris r-ni, sadguri `lilo~ 70 000.00 3 283 588.89<br />

12 ss global erTi Tbilisi, kedias q. #4 40 000.00 868 539.72<br />

13 Sps daviTi Tbilisi, asaTianis q. #40 10 000.00 450 805.70<br />

14 Sps esabi Tbilisi, SavTelis q. #5\7 20 000.00 2 334 091.13<br />

15 Sps vanti gardabnis gzatkecili #42 20 000.00 624 797.00<br />

16 Sps veli baTumi, yazbegis q. #15 40 000.00 222 044.00<br />

17 Sps Tbili saxli Tbilisi, kostavas q. #75 100 000.00 800 446.73<br />

18 ss Tbilisis<br />

monoliTmSeni<br />

Tbilisi, wereTlis gamziri #57 10 000.00 360 860.88<br />

19 Sps Tegeta motorsi Tbilisi, diRmis masivi, me-6 kv., korp. #22b 70 000.00 384 249.00<br />

20 Sps iu-ji-Ti Tbilisi, WavWavaZis gamziri #26 5 000.00 9 750 751.59<br />

21 Sps mSenservisi Tbilisi, foTis q. #45 30 000.00 472 776.00<br />

22 Sps niuenerji Tbilisi, WavWavaZis gamziri #74 30 000.00 3 182 000.00


# forma saxelwodeba iuridiuli misamarTi<br />

23 Sps nova Tbilisi, diRmis masivi, me-2 kv., korp. #9a 70 000.00 1 328 642.00<br />

24 Sps ornamenti Tbilisi, fifiebis q. #12 40 000.00 387 224.61<br />

25 ss populi Tbilisi, b. xmelnckis #48, korp. #5 100 000.00 99 000.00<br />

26 Sps psp-farma dmanisis r-ni, curtavelis q. #54 200 000.00 141 044.49<br />

27 ss sadazRvevo<br />

kompania<br />

`aldagi bisiai~<br />

Tbilisi, WavWavaZis gamziri #62 75 000.00 122 789.37<br />

28 Sps samSeneblo Tbilisi, aglaZis q. #26<br />

tresti #2<br />

40 000.00 857 702.00<br />

29 Sps sarke konsaltingi Tbilisi, kostavas q. #54 114 837.00 745 906.83<br />

30 ss saqenergo-remonti lanCxuTis r-ni, sof. SuxuTi 35 000.00 3 980 291.00<br />

31 ss saxalxo banki Tbilisi, WavWavaZis gamziri #74 37 000.00 510 665.00<br />

32 Sps serviskomi Tbilisi, gamsaxurdias gamziri #24 100 000.00 82 839.00<br />

33 Sps ssg iberie Tbilisi, pasteris q. #1a 35 000.00 95 437.14<br />

34 Sps t.t. Tbilisi, qinZmaraulis q. #13a 15 000.00 1 232 643.76<br />

35 Sps toiota centri Tbilisi, daviT aRmaSeneblis xeivani, 100 000.00 2 515 426.26<br />

Tbilisi me-20 km<br />

36 ss transmSeni131 Tbilisi, doliZis q. #2 225 000.00 60 081.55<br />

37 ss universali Tbilisi, erisTavis q. #2 10 000.00 426 496.00<br />

38 ss universal-servisi Tbilisi, aglaZis q. #37 8 000.00 203 000.00<br />

39 Sps feri Tbilisi, CaCavas q. #8 40 000.00 847 815.00<br />

40Sps jeoseli Tbilisi, goTuas q.#3 100 000.00 1 459 656.43<br />

41 Sps jesko jgufi Tbilisi, WavWavaZis gamziri #50 10 000.00 666 170.37<br />

42 ss ji da ji Tbilisi, krilovis q. #10 30 000.00 138 748.00<br />

43 Sps jiTigrup Tbilisi, ColoyaSvilis q. #48 30 000.00 402 690.00<br />

44 Sps jipisi Tbilisi, marjaniSvilis q. #26 175 000.00 61 847.65<br />

45 ss hiundai avto Tbilisi, griboedovis q. #13<br />

saqarTvelo<br />

10 000.00 1 336 857.00<br />

daskvna<br />

2007_2010 wlebSi<br />

Semowiruli Tanxis<br />

odenoba (lari)<br />

2007_2010 wlebSi<br />

saxelmwifo<br />

Sesyidvebidan<br />

miRebuli Tanxis<br />

saerTo odenoba<br />

saerTo jamSi, 2008 da 2010 wlebis saarCevno kampaniebis <strong>dafinansebis</strong> kuTxiT aseTi suraTi ikveTeba:<br />

mmarTveli partiis dafinanseba minimum 7-jer 132 da maqsimum 26-jer aRemateba erTad aRebuli yvela<br />

sxva saarCevno subieqtis dafinansebas;<br />

mmarTveli partia Tanxebis udides nawils satelevizio reklamisTvis xarjavs, xolo opoziciuri<br />

partiebi _ beWduri reklamisTvis, partiis wevrebis/aqtivistebis Sromis anazRaurebisa da<br />

mivlinebebisTvis;<br />

opoziciur partiebs iuridiuli pirebi iSviaTad an saerTod ar afinanseben, mmarTveli partiis<br />

damfinansebelTa umravlesoba ki iuridiuli piria;<br />

131 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze ss `transmSenma~ 50 000 lari Seswira politikur gaerTianebas `mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos~. yvela sxva SemTxvevaSi Semowirulebebi `erTiani nacionaluri moZraobisTvis~ ganxorcielda.<br />

132 mmarTveli partiis dafinanseba 2008 wlis saprezidento arCevnebze 25.8-jer meti iyo (kanoniT gaTvaliswinebuli ufaso <strong>politikuri</strong><br />

reklamis gamoklebiT, romelic <strong>partiebis</strong> maSindel angariSebSi asaxuli iyo), 2008 wlis saparlamento arCevnebze _ 7.9-jer meti, xolo<br />

2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze _ 7.3-jer meti.<br />

45


46<br />

partiebi TavianTi partiuli fondebidan ricxaven didi odenobis Tanxebs saarCevno kampaniebis<br />

fondebSi da imis gamo, rom partiuli fondebis Sesaxeb informacia sajaro mxolod momdevno wlis<br />

dasawyisSi xdeba, rTuldeba saarCevno kampaniis fondebis srulyofili gakontroleba saarCevno<br />

periodSi.<br />

zogadad, saqarTveloSi saarCevno kampaniis <strong>dafinansebis</strong> sakiTxi kanonmdeblobiT ufro kargad regulirdeba,<br />

vidre politikur gaerTianebaTa wliuri <strong>dafinansebis</strong> sakiTxi. kerZod, gansazRvrulia saarCevno<br />

kampaniis fondis angariSis warsadgenad aucilebeli xarjTaRricxvis forma; aseve Seqmnilia<br />

finansuri angariSgebis monitoringze pasuxismgebeli organo, romelic ceskoSi wardgenili<br />

angariSebis revizias axorcielebs. miuxedavad amisa, arsebuli kanonmdebloba da praqtika araerT<br />

xarvezsa da naklovanebas Seicavs, kerZod:<br />

arCevnebis wina periodSi partiis mier saarCevno kampaniis fondis angariSis wardgenis perioduloba<br />

(TveSi erTxel) arasakmarisia da amomrCevels arCevnis gakeTebamde ar aqvs srulyofili informacia<br />

partiis mier miRebul Semosavlebsa da gaweul xarjebze;<br />

kanonmdebloba saarCevno kampaniis fondSi <strong>politikuri</strong> gaerTianebisgan aralimitirebulad didi<br />

odenobis Semowirulebebis miRebis saSualebas iZleva. imis gamo, rom politikur gaerTianebas kanoni<br />

ar avaldebulebs, am fondSi gadaricxuli Tanxebis warmomavloba sajaro gaxados arCevnebis<br />

msvlelobisas (Tu es periodi ar emTxveva momdevno wlis ianvris bolos, rodesac aRniSnuli<br />

informacia sajaro xdeba), amomrCevels arCevanis gakeTebamde ar aqvs srulyofili informacia<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianebis mier gaweuli xarjebis warmomavlobasa da kanonierebaze;<br />

kanonmdeblobiT gansazRvruli saarCevno kampaniis fondis angariSis warsadgenad aucilebeli xarj-<br />

TaRricxvis forma Zalian mwiria da ar moicavs yvela tipis xarjs, ris gamoc xarjebis didi nawili<br />

`sxva xarjebis~ grafaSia moqceuli. amasTanave, detaluri regulaciebis ararsebobis gamo partiebi<br />

xSirad arasworad avseben dadgenil formas da bevr Secdomasac uSveben;<br />

kanonmdeblobiT iuridiuli pirisaTvis dadgenilia Semowirulebis zeda zRvari – 100 000 lari.<br />

miuxedavad amisa, kanonis arsebuli redaqcia iZleva saSualebas, rom erTma da imave iuridiulma<br />

pirebma Svilobili kompaniebis saSualebiT an mewileebma TavianT sakuTrebaSi arsebuli sxvadasxva<br />

iuridiuli piris meSveobiT gacilebiT meti Tanxa Seswiron erT partias;<br />

`moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 27-e muxlis<br />

Tanaxmad, partiis mier TiToeuli iuridiuli pirisagan miRebuli finansuri da materialuri<br />

Semowirulebebis moculoba weliwadSi 100 000 lars ar unda aRematebodes. es `SezRudvebi vrceldeba<br />

yvela saxis Semowirulebaze, maT Soris, partiis miznebisaTvis da misi saxeliT gaweul momsaxurebaze~.<br />

amis miuxedavad, praqtikaSi aris SemTxvevebi, rodesac sawarmos mier erTi wlis ganmavlobaSi saarCevno<br />

kampaniis fondSi da Tavad partiisTvis gadaricxuli Semowirulebebis odenoba 100 000 lars<br />

aRemateba. 133 iuridiuli piri cal-calke _ partiis angariSze da partiis mier daregistrirebuli<br />

saarCevno subieqtis kampaniis fondSi _ axorcielebs Semowirulebebs.<br />

problemaa isic, rom finansuri monitoringis jgufi droebiT iqmneba yoveli arCevnebisTvis da 3-4<br />

Tves funqcionirebs. am jgufis funqciebi da mis wevrTa pasuxismgeblobis sakiTxebi Zalian bundovania.<br />

jgufis adamianuri da finansuri resursebi arasakmarisia amomwuravi monitoringis gansaxorcieleblad.<br />

amasTanave, <strong>politikuri</strong> gaerTianebebi ar arian valdebuli, jgufs warudginon sabuRaltro<br />

dokumentacia (gadaricxvebis amonawerebi da sxv.); amdenad, srulyofili monitoringi praqtikulad<br />

ar xorcieldeba.<br />

aRniSnuli problemebis gadasaWrelad, erTi mxriv, unda Seiqmnas mudmivmoqmedi, damoukidebeli<br />

makontrolebeli organo, romelic partiaTa <strong>dafinansebis</strong> srulfasovan monitorings ganaxorcielebs,<br />

da, meore mxriv, arCevnebis wina periodSive unda gadawydes angariSgebis periodulobisa da miRebuli<br />

Semowirulebebis gamWvirvalobis sakiTxebi. amasTanave, kanoniT mkafiod unda ganisazRvros Semowirulebebis<br />

ganxorcielebasTan dakavSirebuli regulaciebi.<br />

133 ix. sqolio 49.


saarCevno siebis daxvewaze muSaoba yoveli arCevnebis win xdeba aqtualuri.<br />

amas mosdevs siebis gadamowmebisTvis mniSvnelovani finansebisa da adamianuri<br />

resursebis mobilizeba rogorc saxelmwifo, ise donorTa mxridanac. gadamowmebis<br />

Semdgom ki yovelTvis amomrCevelTa siebis dazustebis mimarTulebiT<br />

miRweul warmatebebze Tu warumateblobebze iwyeba saubari. yoveli momdevno<br />

arCevnebis win siebis srulyofa isev prioriteti xdeba da arCevnebamde ramdenime<br />

TviT adre kvlav sakmaod moculobiTi RonisZiebebi xorcieldeba.<br />

2010 wlis maisis arCevnebisTvis siebis gadamowmebisTvis Cveul procedurebTan<br />

erTad damatebiT sakmaod inovacuri RonisZieba ganxorcielda. kerZod, 2009<br />

wlis 28 dekembers saqarTvelos organul kanonSi `saqarTvelos saarCevno kodeqsSi~<br />

Setanili damatebiT politikur partiebs amomrCevelTa siebis monitoringis<br />

SesaZlebloba miecaT. 134 am mizniT partiebs saqarTvelos saxelmwifo<br />

biujetidan 1,2 mln lari gamoeyoT. es Tanxa Tanabrad ganawilda saxelmwifo<br />

<strong>dafinansebis</strong> mimReb 12 partiaze, romelTac aRniSnul procesSi monawileobis<br />

survili gamoTqves. mogvianebiT erT-erTma maTganma _ politikurma gaerTianebam<br />

`moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ _ monitoringis ganxorcielebaze<br />

uari ganacxada da Tanxa daabruna. Sesabamisad, monitoringi ganaxorciela qvemoT<br />

CamoTvlilma 11-ma politikurma gaerTianebam 2010 wlis 5 Tebervlidan 10 aprilamde:<br />

1. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `axali memarjveneebi~;<br />

2. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `erTiani nacionaluri moZraoba~;<br />

3. <strong>politikuri</strong> moZraoba `Tavisufleba~;<br />

4. saqarTvelos konservatiuli partia;<br />

5. <strong>politikuri</strong> moZraoba `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~;<br />

6. saqarTvelos respublikuri partia;<br />

7. <strong>politikuri</strong> partia `saqarTvelos gza~;<br />

8. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `qarTuli dasi~;<br />

9. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `qristian-demokratiuli moZraoba~;<br />

10. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `Cven TviTon~;<br />

11. <strong>politikuri</strong> gaerTianeba `xalxis partia~.<br />

nawili 3<br />

saarCevno siebis monitoringi<br />

saxelmwifo biujetidan gamoyofili Tanxis xarjvis monitoringisTvis detaluri<br />

procedurebi dadgenili ar yofila. kanoniT ar iyo gansazRvruli arc Tavad<br />

134 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ (2001 wlis 2 agvisto, #1047-rs;<br />

gamoqveynebulia: saqarTvelos sakanonmdeblo macne, #25, 22.08.2001, mux. 107), muxli 12914 47


siebis monitoringis ganxorcielebis meqanizmebi da arc teritoria, romelic mas unda moecva. partiebma<br />

damoukideblad gansazRvres monitoringis meTodologiac da geografiac. aRsaniSnavia, rom centralurma<br />

saarCevno komisiam individualuri darRvevebisa da saboloo angariSisaTvis SeimuSava arasavaldebulo<br />

formebi, romlebic ramdenime sakvanZo SekiTxvas Seicavda. partiebs SeeZloT am formebis mixedviT waredginaT<br />

ceskosTvis monitoringis Sedegebi. arasavaldebuloobis miuxedavad, aRniSnuli formebi <strong>partiebis</strong><br />

umravlesobam gamoiyena.<br />

sayuradReboa, rom arc kanoni da arc ceskos mier SemuSavebuli formebi ar iTvaliswinebs finansur angariSgebas,<br />

Tumca 11-dan 7-ma partiam warudgina ceskos finansuri angariSi.<br />

`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelom~ zemoaRniSnuli Tanxebis xarjvis monitoringis mizniT<br />

Semdegi RonisZiebebi ganaxorciela:<br />

1. <strong>partiebis</strong>gan gamoiTxova maT mier ganxorcielebuli siebis monitoringis saboloo finansuri angariSebi,<br />

raTa gadaemowmebina, rogor daxarjes maT miRebuli Tanxebi;<br />

2. <strong>partiebis</strong>gan 135 gamoiTxova informacia siebis monitoringis ganxorcielebisas gamoyenebuli meTodologiis<br />

Sesaxeb; Sexvda maT warmomadgenlebs, raTa gaerkvia, hqondaT Tu ara partiebs samoqmedo<br />

da Tanxebis xarjvis gegmebi;<br />

3. Seajama informacia <strong>partiebis</strong> mier siebis monitoringis Sedegad aRmoCenili uzustobebisa da xarvezebis<br />

Sesaxeb; Seafasa siebis gadamowmebis procesSi ceskos roli da <strong>partiebis</strong> mier Sesrulebuli<br />

samuSaos konkretuli Sedegi.<br />

`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelom~ aseve gamoiyena ceskosgan miRebuli informacia da<br />

dokumentebi.<br />

48<br />

monitoringisaTvis gamoyofili Tanxebis xarjvis finansuri angariSebi<br />

rogorc zemoT aRiniSna, biujetidan gamoyofili 1,2 mln lari gadaeca 12 partias, romelTac, kanonis<br />

Sesabamisad, monitoringisTvis Tanxebis miReba SeeZloT, Tumca Semdeg politikurma gaerTianebam<br />

`moZraoba erTiani saqarTvelosTvis~ monitoringis ganxorcielebaze uari ganacxada da Tanxa daabruna.<br />

es Tanxa _ 100 aTasi lari _ darCenil 11 partiaze unda ganawilebuliyo, magram, vinaidan orma politikurma<br />

gaerTianebam _ `erTianma nacionalurma moZraobam~ da `Cven TviTon~ _ damatebiT dafinansebaze<br />

uari Tqva, igi 9 partiaze ganawilda.<br />

partiebma miRebuli Tanxebi, gamoyenebuli meTodologiis Sesabamisad, sxvadasxvagvarad gadaanawiles.<br />

zogierTma partiam maTi udidesi nawili Sromis anazRaurebaze (da, aqedan gamomdinare, saSemosavlo<br />

gadasaxadze) daxarja, zogierTma ki mivlinebis xarjebis anazRaureba da saqonlisa da momsaxurebis<br />

xarjis gaweva arCia. amis mizezi albaT isaa, rom siebis kardakar gadamowmebis meTodis gamoyenebisas<br />

partias mravali aqtivisti hyavda da maT Sesrulebuli samuSao mivlinebis xarjebis saxiT aunazRaura,<br />

ris Sedegadac saSemosavlo gadasaxadis Tanxebi dazoga. 136 kapitaluri xarji (ZiriTadi saSualebebis<br />

SeZena) im partiebma gaswies, romelTac kompiuteruli programa gamoiyenes an monacemTa analizi ganaxorcieles,<br />

risTvisac Sesabamisi teqnikisa da saTanado programis SeZena iyo saWiro. aRsaniSnavia, rom<br />

`sxvadasxva xarji~ ZiriTadad 2_5%-ia (mxolod erT partias aqvs 8%-ze odnav meti), rac gamWvirvalobis<br />

mxriv misasalmebelia, radgan es gaurkveveli xarjia. aqve ixileT cxrili #25 da diagramebi #18-24. 137<br />

135 mxolod is partiebi SeirCa, romlebmac 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi mandatebi moipoves.<br />

136 saqarTvelos sagadasaxado kodeqsis Tanaxmad, gansazRvruli limitis farglebSi gacemuli samivlinebo Tanxa da saqonelsa da<br />

momsaxurebaze daxarjuli Tanxa ar ibegreba.<br />

137 meti TvalsaCinoebisaTvis ixileT danarTis diagrama #25 <strong>partiebis</strong> mier wardgenili biujetidan gamoyofili Tanxebis angariSi.


cxrili #25. <strong>partiebis</strong> mier wardgenili biujetidan gamoyofili Tanxebis<br />

xarjvis angariSebi<br />

<strong>politikuri</strong> Sromis anazRaureba anazRaurebuli saqoneli sxvadasxva kapitaluri sul naSTi<br />

gaerTianeba 138 da gadasaxadebi mivlinebis xarjebi da xarji xarji 141 xarjebi<br />

biujetSi 139 momsaxureba 140<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

13 000.00 34 740.00 51 594.00 3 334.00 8 358.00 111 026.00 85.00<br />

moZraoba<br />

respublikuri<br />

92 110.00 0.00 3 199.00 4 691.00 0.00 100 000.00 0.00<br />

partia<br />

saqarTvelos<br />

18 355.00 24 270.00 68 277.00 415.00 0.00 111 317.00 -206.00<br />

gza<br />

qarTuli<br />

63 364.00 19 250.00 14 584.00 4 641.00 9 265.00 111 104.00 7.00<br />

dasi<br />

qristiandemokratiuli<br />

0.00 81 630.00 7 593.00 8 652.00 13 154.00 111 029.00 82.00<br />

moZraoba 36 088.00 0.00 50 736.00 2 157.00 22 110.00 111 091.00 20.00<br />

Cven TviTon 35 250.00 0.00 64 556.00 187.00 0.00 99 993.00 7.00<br />

*wyaro: ceskosgan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />

diagrama #18: axali memarjveneebis mier xarjebis gadanawilebis maCveneblebi.<br />

46%<br />

3% 8% 12%<br />

*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />

138 angariSebi ar warudgeniaT politikur gaerTianebebs: `Tavisufleba~, saqarTvelos konservatiuli partia, `mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos~, `xalxis partia~.<br />

139 `Sromis anazRaureba da gadasaxadebi biujetSi~ moicavs Semdeg xarjebs: gadaxdili Sromis anazRaureba; biujetSi gadaxdili Sromis<br />

anazRaurebasTan dakavSirebuli gadasaxadebi; gadaxdili droebiT daqiravebul pirTa anazRaureba da masTan dakavSirebuli gadasaxadi.<br />

140 `saqoneli da momsaxureba~ moicavs Semdeg xarjebs: sakomunikacio xarjebi; komunaluri xarjebi; sawvavis xarji; satransporto xarji;<br />

beWdvis xarji; ofisis qira; saofise nivTebi.<br />

141 `kapitaluri xarji~ am SemTxvevaSi moicavs mxolod ZiriTadi saSualebebis SeZenis xarjs.<br />

31%<br />

Sromis anazRaureba da<br />

saSemosavlo gadasaxadi<br />

anazRaurebuli<br />

mivlinebis xarjebi<br />

saqoneli da momsaxureba<br />

sxvadasxva xarji<br />

kapitaluri xarji<br />

49


50<br />

Sromis anazRaureba da<br />

saSemosavlo gadasaxadi<br />

diagrama #19: erTiani nacionaluri moZraobis mier<br />

xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />

3% 5%<br />

92%<br />

*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />

Sromis anazRaureba da<br />

saSemosavlo gadasaxadi<br />

saqoneli da momsaxureba sxvadasxva xarji<br />

diagrama #20: respublikuri partiis mier<br />

xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />

61%<br />

anazRaurebuli<br />

mivlinebis xarjebi<br />

0.4%<br />

*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />

17%<br />

22%<br />

saqoneli da momsaxureba sxvadasxva xarji


Sromis anazRaureba<br />

da saSemosavlo<br />

gadasaxadi<br />

diagrama #21: saqarTvelos gzis mier xarjebis<br />

gadanawilebis maCveneblebi<br />

*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />

anazRaurebuli<br />

mivlinebis xarjebi<br />

13%<br />

4%<br />

17%<br />

anazRaurebuli<br />

mivlinebis xarjebi<br />

7%<br />

8%<br />

saqoneli da<br />

momsaxureba<br />

diagrama #22: qarTuli dasis mier<br />

xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />

8%<br />

12%<br />

saqoneli da<br />

momsaxureba<br />

*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />

73%<br />

58%<br />

sxvadasxva xarji<br />

sxvadasxva xarji<br />

kapitaluri xarji<br />

kapitaluri xarji<br />

51


52<br />

Sromis anazRaureba da<br />

saSemosavlo gadasaxadi<br />

diagrama #23: qristian-demokratiuli moZraobis mier<br />

xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />

*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />

Sromis anazRaureba da<br />

saSemosavlo gadasaxadi<br />

2%<br />

20%<br />

46%<br />

diagrama #24: `Cven TviTonis~ mier<br />

xarjebis gadanawilebis maCveneblebi<br />

65%<br />

*wyaro: ceskodan da <strong>politikuri</strong> partiebidan miRebuli informacia<br />

32%<br />

saqoneli da momsaxureba sxvadasxva xarji kapitaluri xarjebi<br />

0.2%<br />

35%<br />

saqoneli da momsaxureba sxvadasxva xarji


Sexvedrebze yvela partia 142 acxadebda, rom gamoyofili Tanxa sakmarisi ar iyo amomrCevelTa siebis<br />

srulyofilad SemowmebisTvis.<br />

sayuradReboa, rom kanoniT politikur partiebs ar moeTxovebodaT monitoringis finansuri angariSebis<br />

wardgena. valdebulebis ararsebobis miuxedavad, 11 partiidan 7-ma monitoringis dasrulebis Semdeg<br />

mainc warudgina ceskos finansuri angariSi. ramdenime partiam angariSi moTxovnis safuZvelze `saerTa-<br />

Soriso gamWvirvaloba _ saqarTvelosac~ miawoda. 143 vinaidan ar arsebobda specialuri forma angariSis<br />

warsadgenad, zogierTma partiam buRaltruli aRricxvis standartuli cxrilebi gamoiyena, zogierTma ki<br />

_ finansuri angariSis is forma, romliTac partiebi yovelwliur angariSebs waradgenen. aqedan gamomdinare,<br />

angariSebi erTmaneTisgan gansxvavdeboda. zog partias xarjebi detalurad hqonda warmodgenili,<br />

zogis xarjebi ki sxvadasxva klasifikaciis mixedviT iyo gaerTianebuli da, Sesabamisad, zogadad<br />

warmodgenili. 144<br />

im oTxi partiidan, romlebmac finansuri angariSi monitoringis dasrulebisTanave ar waradgines, erTma<br />

_ `xalxis partiam~ xarjebi detalurad asaxa partiis 2010 wlis yovelwliur finansur angariSSi 145 .<br />

yvela sxva partiam ki wliur angariSSi mxolod mTlini Tanxa miuTiTa, rogorc jamuri miznobrivi<br />

dafinanseba da jamuri miznobrivi xarji, zogierTma ki saerTod ar gamijna sxva xarjebisagan.<br />

monitoringis Sedegebis aRricxvisTvis erTiani, savaldebulo formis ararsebobam da finansuri angariSis<br />

wardgenis arasavaldebuloobam, erTi mxriv, monitoringSi monawile bevri partiis mier saxelmwifo<br />

biujetidan gamoyofili Tanxis xarjva ukontrolo da gaumWvirvale gaxada da, meore mxriv, zogierTi<br />

partiis mier warmodgenili finansuri da programuli angariSebis analizi gaarTula, radgan Zneli iyo<br />

maTi erT formatSi moqceva da erTmaneTTan Sedareba.<br />

monitoringis geografia da meTodologia<br />

monitoringisaTvis ceskom partiebs gadasca amomrCevelTa erTiani sia 2010 wlis 1 Tebervlis mdgomareobiT.<br />

siis sajaro versias 146 damatebuli hqonda ori monacemi: piradobis mowmobis gacemis TariRi da<br />

saarCevno ubnebi 2008 wlis saparlamento arCevnebis mdgomareobiT.<br />

partiebma siebis monitoringi ZiriTadad kardakar SemovliT ganaxorcieles. zogierTma partiam aseve<br />

gamoiyena cxeli xazi, monacemTa analizi specialuri kompiuteruli programis saSualebiT an aseTi<br />

programis gamouyeneblad (dublirebuli monacemebis aRmoCenis mizniT) da monacemTa analizi Sedarebis<br />

gziT (Sesadareblad gamoyenebul iqna 2008 wlis saarCevno siebi da statistikis departamentis monacemebi).<br />

zogierT partias monitoringis meTodologia saerTod ar miuTiTebia angariSSi (Tumca es kiTxva<br />

iyo ceskos mier SeTavazebul formaSi). 147<br />

rogorc zemoT aRiniSna, <strong>partiebis</strong> umravlesobam siebis kardakar gadamowmebisTvis aqtivistebi gamoiyena.<br />

zogierTma partiam gamijna Tbilissa da regionebSi gamoyenebul aqtivistTa raodenobis amsaxveli ricxvebi,<br />

zogierTs ki es informacia angariSSi ar miuTiTebia. 148<br />

142 `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo~ am sakiTxze esaubra politikur gaerTianebebs: `axali memarjveneebi~, saqarTvelos<br />

respublikuri partia, `saqarTvelos gza~, `qristian-demokratiuli moZraoba~, `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~.<br />

143 organizacias angariSebi miawodes politikurma gaerTianebebma: `Cven TviTon~, `saqarTvelos gza~, `axali memarjveneebi~, saqarTvelos<br />

respublikuri partia.<br />

144 xarjebis amsaxveli detaluri cxrili ixileT vebgverdze. `2010 saarCevno siebis monitoringi saerTo monacemebi – xarjTaRricxva~.<br />

145 detaluri informaciisaTvis ixileT vebgverdze `xalxis partia (2010 wliuri _ Semosaval-gasavlebi)~<br />

146 amomrCevelTa erTiani siis sajaro versia Seicavs Semdeg monacemebs: gvari, saxeli, dabadebis TariRi, registraciis adgili, iZulebiT<br />

gadaadgilebuli pirisaTvis – agreTve faqtobrivi sacxovrebeli adgili (saqarTvelos organuli kanonis ‘saqarTvelos saarCevno<br />

kodeqsis~ me-9 muxlis me-4 punqti).<br />

147 detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrili #14 <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis mier SerCeuli monitoringis meTodologia.<br />

148 detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrili #15 <strong>partiebis</strong> mier monitoringis procesisaTvis gamoyenebuli aqtivistebis<br />

raodenoba.<br />

53


ac Seexeba monitoringis geografias, aRsaniSnavia, rom <strong>partiebis</strong> umetesobam siebis monitoringi ganaxorciela<br />

ZiriTadad TbilisSi (<strong>partiebis</strong> ganmartebiT, es gamowveuli iyo, erTi mxriv, resursebis mobilizebis<br />

SesaZleblobiT da, meore mxriv, qalaq Tbilisis meris arCevnebis aqcentirebiT) da iSviaTad<br />

_ regionebSic. zogierTma maTganma sxvadasxva municipalitetSi SemTxveviTi SerCevis principiT ramdenime<br />

ubani moicva da am gziT TiTqmis mTeli saqarTvelo dafara. 149<br />

monitoringis dros yvelaze didi teritoria `axalma memarjveneebma~, saqarTvelos respublikurma<br />

partiam, `qarTulma dasma~ da saqarTvelos konservatiulma partiam moicves. yvelaze meti (naxevar milionze<br />

meti) amomrCeveli `erTianma nacionalurma moZraobam~ gadaamowma.<br />

mTlianobaSi, politikur partiebs Soris ar momxdara urTierTkoordinacia funqciebisa da geografiuli<br />

arealebis gadanawilebis mizniT. marTalia, winasaarCevnod ceskos da arasamTavrobo seqtoris monawileobiT<br />

partiaTa perioduli Sexvedrebi imarTeboda, sadac gamovlenil darRvevebTan dakavSirebiT informaciis<br />

gacvla xdeboda, magram es Sexvedrebi ar iTvaliswinebda samuSaos dagegmvisa da mimdinareobisas<br />

SeTanxmebulad muSaobas. politikur partiebs arc meTodologiis SerCevaze dauxarjavT didi dro da<br />

TiToeulma partiam (an ramdenimem erTad) damoukideblad, Tavisi Sexedulebisamebr SeimuSava meTodologia.<br />

54<br />

monitoringis Sedegad aRmoCenili darRvevebi da maTze ceskos reagireba<br />

rogorc zemoT aRiniSna, ceskos individualuri darRvevebisaTvis arasavaldebulo formebi 150 hqonda<br />

SemuSavebuli. isini Seicavda Semdeg sakiTxebs: monitoringis geografia, gamoyenebuli aqtivistebis<br />

raodenoba, aRmoCenili darRvevebis saerTo raodenoba, ramdenime tipis darRveva (magaliTad, gardacvlili<br />

amomrCevlebis saerTo raodenoba, gamotovebuli amomrCevlebis saerTo raodenoba da sxva).<br />

<strong>partiebis</strong>Tvis SeTavazebul formebSi aseve iyo SekiTxva, Tu ramdeni amomrCevlis monacemi gadaamowmes<br />

maT. es informacia mxolod partiaTa garkveul nawils hqonda miTiTebuli. 151<br />

Sesrulebuli samuSaos angariSi partiebma ceskos sxvadasxva saxiT gadasces – eleqtronulad (MS Access<br />

an MS Excel formatiT) an nabeWdis Tu xelnaweris saxiT (Tumca saqarTvelos organuli kanoni `saqar-<br />

Tvelos saarCevno kodeqsi~ siebis monitoringis Sedegebis rogorc werilobiTi, ise eleqtronuli formiT<br />

wardgenas iTxovs), 152 anda perioduli angariSebis/werilebis saxiT. eleqtronulad miwodebuli<br />

monacemebis analizi ceskom gacilebiT adre daasrula da sazogadoebas 2010 wlis aprilSive gaacno,<br />

saboloo angariSi ki 25 maiss waradgina.<br />

ceskosTvis gadacemuli angariSebisa da werilebis mixedviT, partiebma waradgines informacia<br />

amomrCevelTa siaSi arsebuli Semdegi darRvevebis Sesaxeb:<br />

1. amomrCeveli dublirebulia;<br />

2. amomrCeveli gardacvlilia;<br />

3. amomrCeveli gamotovebulia siaSi;<br />

4. amomrCeveli imyofeba sazRvargareT (da ar iyo miTiTebuli partiis xelT arsebul siaSi);<br />

5. amomrCeveli patimrobaSia (da ar iyo miTiTebuli partiis xelT arsebul siaSi);<br />

6. amomrCeveli samxedro/gasamxedroebul samsaxurSia (da ar iyo miTiTebuli partiis xelT arsebul<br />

siaSi);<br />

7. amomrCeveli miwerilia;<br />

149 detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrilebi #16 da #17 <strong>partiebis</strong> mier ganxorcielebuli monitoringis geografia.<br />

150 http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=13&info_id=5407<br />

151 detaluri informaciisaTvis ixileT danarTis cxrili #18 <strong>partiebis</strong> mier gadamowmebuli amomrCevlebis raodenoba.<br />

152 saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~, 12914 muxlis me-3 punqti


8. amomrCeveli sxva misamarTze cxovrobs;<br />

9. siaSi teqnikuri uzustobaa (mag., saxelSi an gvarSi asoa gamotovebuli);<br />

10. amomrCevlis misamarTi arazustia (magaliTad, cifrebi an asoebia gamotovebuli);<br />

11. erT misamarTze mravali amomrCevelia;<br />

12. amomrCeveli umisamarToa. 153<br />

angariSebis analizis safuZvelze SesaZlebeli gaxda <strong>partiebis</strong> mier aRmoCenili xarvezebis Sejameba.<br />

zog SemTxvevaSi partiebma gamijnes Tbilissa da regionebSi aRmoCenili xarvezebi, zogjer ki angariSebSi<br />

mxolod jamuri ricxvebi aisaxa. 154<br />

<strong>partiebis</strong> mier aRmoCenili xarvezebis saerTo raodenoba maT mier gadamowmebuli amomrCevlebis raodenobis<br />

6-7%-ia. darRvevebis didi nawili Tbilisze modis. es ZiriTadad imiTaa ganpirobebuli, rom<br />

partiebma regionebSi gacilebiT naklebi amomrCeveli gadaamowmes. aqve ixileT cxrili #25.<br />

cxrili #25. darRvevebis procentuli maCveneblebi<br />

gadamowmebuli amomrCevlebis raodenobasTan mimarTebiT<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba % Tbilisis gareT % TbilisSi % jamSi<br />

axali memarjveneebi 3.59% 12.59% 7.79%<br />

erTiani nacionaluri moZraoba ar gadaumowmebia 7.16% 7.16%<br />

Tavisufleba _155 ar gadaumowmebia _<br />

konservatiuli partia _ _ _<br />

mrewveloba gadaarCens saqarTvelos _ _ _<br />

respublikuri partia _ 21.07% 21.07%<br />

saqarTvelos gza 28.07% 3.37% 4.60%<br />

qarTuli dasi _ _ 0.27%<br />

qristian-demokratiuli moZraoba _ _ _<br />

Cven TviTon _ _ 2.39%<br />

xalxis partia _ _ 4.10%<br />

*wyaro: ceskos veb-gverdi<br />

cesko gamovlenil darRvevebs da maTze reagirebis Sesaxeb informacias periodulad acnobda sazogadoebas.<br />

erT-erTi yovlismomcveli angariSi 2010 wlis 12 aprils iqna wardgenili sastumro `Tbilisi<br />

mariotSi~ adgilobrivi da saerTaSoriso arasamTavrobo organizaciebis, <strong>partiebis</strong>, presisa da diplomatiuri<br />

misiebis warmomadgenelTa TandaswrebiT. saboloo angariSis prezentacia 25 maiss ceskoSi<br />

gaimarTa. 156<br />

153 umisamarTo amomrCevlis arseboba darRvevad ar miiCneva, ramdenadac is saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisadaa daregistrirebuli<br />

aseTad (`misamarTis gareSe~) da calke gamoyofil ubnebze aZlevs xmas. miuxedavad amisa, ramdenime partiam es mainc xarvezad miuTiTa.<br />

magaliTad, `qarTulma dasma~ ceskos aseTi 49 441 amomrCevlis sia gadasca. amave partias hqonda gamoyofili damisamarTebis (arazusti<br />

misamarTebi (Zveli nomrebi areuli axalSi), areuli korpusebi da sadarbazoebi, soflebSi zusti misamarTebis (quCebis) ararseboba)<br />

problema. 24 589 aseTi monacemi Sesabamis organoebs gadaeca, radgan aRniSnuli sakiTxis gadawyveta ceskos kompetencia ar aris.<br />

damisamarTebis problemas exebodnen `axali memarjveneebi~ da saqarTvelos respublikuri partiac, `Tavisuflebas~ ki angariSSi mxolod<br />

qalaq rusTavis damisamarTebis sakiTxi hqonda Setanili.<br />

154 TvalsaCinoebisTvis ixileT danarTis cxrili #19 <strong>partiebis</strong> mier TbilisSi da Tbiliss gareT aRmoCenili darRvevebi. darRvevebis<br />

amsaxveli detaluri cxrili ixileT vebgverdze: `2010 saarCevno siebis monitoringi saerTo monacemebi – darRvevebi~.<br />

155 `defisi~ cxrilSi niSnavs, rom partias angariSSi ar miuTiTebia gadamowmebuli amomrCevlebisa da gamovlenili darRvevebis raodenoba.<br />

Sesabamisad, procentuli maCveneblis daangariSeba SeuZlebelia.<br />

156 ceskos reagirebis Sesaxeb informaciisaTvis (ceskos mier warmodgenili saboloo angariSis mixedviT) ixileT danarTis cxrili #20<br />

ceskos mier warmodgenili saboloo angariSis mixedviT gakeTebuli reagireba.<br />

55


ceskos analizis mixedviT, <strong>partiebis</strong> mier aRmoCenili darRvevebis 17-18% gasworda, maT mier miwodebuli<br />

informaciis daaxloebiT 37% 157 mcdari aRmoCnda (radgan araswor monacemebs eyrdnoboda), danarCeni<br />

monacemebi ki (ZiriTadad, damisamarTebis problemebi da umisamarTo amomrCevlebi) ceskom xarvezad ar<br />

miiCnia. detalebisaTvis aqve ixileT cxrili #26.<br />

cxrili #26. ceskos mier dadasturebuli da daudasturebeli xarvezebis procentuli maCveneblebi<br />

<strong>partiebis</strong> mier miTiTebuli xarvezebis raodenobasTan mimarTebiT<br />

56<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba dadasturebuli xarvezebi 158 daudasturebeli xarvezebi 159<br />

axali memarjveneebi gaerTianebulia respublikur partiasTan<br />

erTiani nacionaluri moZraoba 29.61% 62.48% 160<br />

Tavisufleba realuri Sedegi ucnobia161 konservatiuli partia 2540% 31.58%<br />

mrewveloba gadaarCens saqarTvelos 751% 12.36%<br />

respublikuri partia 1288% 30.29%<br />

saqarTvelos gza 1833% 29.99%<br />

qarTuli dasi 513% 3.02%<br />

qristian-demokratiuli moZraoba 2002% 66.52%<br />

Cven TviTon 2744% 24.90%<br />

xalxis partia 10.71% 33.38%<br />

* wyaro: ceskos veb-gverdi<br />

daskvna<br />

2010 wels winasaarCevnod ganxorcielebulma iniciativam _ siebis monitoringSi <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />

CarTvam _ erTi mxriv, ceskosa da partiebs Soris TanamSromlobis gaRrmavebas Seuwyo xeli, meore mxriv<br />

ki, partiebs amomrCevelTa registraciasTan dakavSirebuli problemebis ufro axlos gacnobis SesaZlebloba<br />

misca. am novaciis Sedegad partiebma Tavad miiRes monawileoba arCevnebis administrirebaSi.<br />

Tumca, aRniSnul dadebiT mxareebTan erTad, siebis gadamowmebis process araerTi sisustec hqonda;<br />

kerZod:<br />

1. partiebs ar hqondaT sakmarisi dro siebis srulyofilad SemowmebisTvis (es procesi siebze muSaobis<br />

dasrulebamde daaxloebiT ori TviT adre daiwyo);<br />

2. <strong>partiebis</strong>Tvis gamoyofili Tanxa ar iyo sakmarisi imisTvis, rom siebi srulyofilad Semowmebuliyo;<br />

157 es maCvenebeli ar moicavs `Tavisuflebis~ mier miwodebul monacems, radgan is mxolod qalaq rusTavSi damisamarTebas Seexeboda. ceskos<br />

informaciiT, rusTavis saolqo saarCevno komisiam gaiTvaliswina isini, Tumca, ra moculobiT, CvenTvis ucnobia.<br />

158 partiis mier wardgenil informaciaSi miTiTebuli xarvezebidan ceskos mier xarvezad miCneuli monacemebi<br />

159 partiis mier wardgenil informaciaSi miTiTebuli xarvezebidan ceskos mier xarvezad armiCneuli monacemebi (magaliTad, partiis<br />

informaciiT, amomrCeveli gardacvlili iyo an sazRvargareT imyofeboda, magram es informacia ceskos mier gadamowmebis Sedegad ar<br />

dadasturda.)<br />

160 `dadasturebuli xarvezebi~ da `daudasturebeli xarvezebi~ jamSi 100%-s ar Seadgens. ricxvi, romelic 100%-mde Sevsebas aklia,<br />

ZiriTadad iseT monacemebs asaxavs, romlebic ar iTvleba amomrCevelTa siis xarvezad (damisamarTebis problemebi da umisamarTo<br />

amomrCevlebi).<br />

161 mxolod damisamarTebis problemebi hqondaT gamokveTili. maTze reagirebis Sesaxeb informacia ver movipoveT.


3. finansuri angariSgebis valdebulebis da amisTvis saWiro angariSebis formebis ararsebobis gamo<br />

<strong>partiebis</strong> mier biujetidan gamoyofili Tanxebis xarjvis efeqtianobisa da miznobriobis Sefaseba<br />

rTuli, zogierT SemTxvevaSi ki _ SeuZlebeli iyo;<br />

4. partiebi ar iyvnen bolomde mzad imisTvis, rom adgilobriv Tu ucxoel eqspertebTan konsultaciis<br />

safuZvelze yvelaze efeqtiani meTodologia SeemuSavebinaT (amis mizezi, savaraudod, SezRuduli<br />

droc iyo);<br />

5. partiebs Soris koordinacia saTanado doneze ar iyo, ris gamoc maT ver moaxerxes funqciebisa da<br />

geografiuli arealebis gayofa da SeTanxmebulad muSaoba.<br />

rac yvelaze mTavaria, imisaTvis, rom siebi daixvewos mxolod am tipis monitoringis ganxorcieleba<br />

sakmarisi ar aris. pirvel rigSi, unda gaizardos koordinacia siebis SedgenisTvis pasuxismgebel saxelisuflebo<br />

uwyebebs Soris – maTi eleqtronuli bazebi urTierTTavsebadi gaxdes da romelime bazaSi<br />

cvlilebis Sesvlis SemTxvevaSi, es cvlileba sxva uwyebebis bazebSic aisaxos. aucilebelia isic, rom<br />

siebi mudmivad xelmisawvdomi iyos amomrCevlebisTvis, <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong>Tvis, da sxva dainteresebuli<br />

jgufebisa da pirebisTvis, raTa maT nebismier dros SeZlon maTi Semowmeba da saWiro Sesworebebis<br />

Setanis moTxovniT centraluri saarCevno komisiisTvis mimarTva. amisTvis unda arsebobdes detaluri<br />

procedurebi da mimarTvis (gancxadebis) dadgenili formebi.<br />

57


nawili 4<br />

rekomendaciebi<br />

(arsebuli sakanonmdeblo bazis,<br />

saerTaSoriso da sakuTari gamocdilebis<br />

analizisa da saerTaSoriso organizaciebis<br />

rekomendaciebis mixedviT)<br />

58<br />

Sesavali<br />

saqarTveloSi <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> dafinansebas aregulirebs ori normatiuli<br />

aqti, kerZod, saqarTvelos organuli kanonebi `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~<br />

da `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~. isini Seicavs partiis <strong>dafinansebis</strong><br />

rogorc saxelmwifo, ise arasaxelmwifo wyaroebs (sawevro Senatanebi,<br />

Semowirulebebi da sxva) da saarCevno kampaniis dafinansebasTan dakavSirebul<br />

normebs. <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> swori samarTlebrivi regulireba umniSvnelovanesia<br />

maTi gamWvirvalobisa da angariSvaldebulebis uzrunvelsayofad. saqarTvelos<br />

kanonmdeblobaSi aris debulebebi (saarCevno kampaniis fondis sajarooba,<br />

anonimuri Semowirulebebis akrZalva), romlebic mniSvnelovnad uwyobs xels gam-<br />

Wvirvalobisa da angariSvaldebulebis gaumjobesebas, Tumca, am TvalsazrisiT,<br />

igi udavod saWiroebs daxvewas da ramdenime debulebis damatebas. qvemoT mocemuli<br />

analizi moicavs `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ mier sakuTari gamocdilebis,<br />

saerTaSoriso rekomendaciebis da saqarTvelos kanonmdeblobis analizis<br />

safuZvelze gamovlenil problemebs da maTi mogvarebisaTvis gamiznul rekomendaciebs.<br />

zedamxedvelobis meqanizmebi<br />

specialuri damoukidebeli makontrolebeli organo<br />

saqarTvelos kanonmdeblobaSi <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> kanonierebis<br />

zedamxedvelobis meqanizmebi arasrulia: ar arsebobs organo, romelsac evaleba<br />

<strong>dafinansebis</strong> kanonierebis srulyofili kontroli; ar aris dadgenili, Tu visi<br />

kompetenciaa partiis mier yovelwliurad gamoqveynebuli safinanso deklaraciis<br />

Semowmeba. evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis<br />

komisia) 162 sxvadasxva qveynis kanonmdeblobebTan dakavSirebiT momzadebuli mosazrebebis<br />

safuZvelze Sedgenil `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> angariSSi~<br />

aRniSnavs, rom saqarTvelos kanonmdebloba saerTod ar uzrunvelyofs partiaTa<br />

<strong>dafinansebis</strong> zedamxedvelobis meqanizmebs. 163<br />

162 evropis sabWos sakonsultacio organo konstituciur sakiTxebSi.<br />

163 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia), <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />

<strong>dafinansebis</strong> angariSi, strasburgi, 2000 wlis 26 maisi, I nawilis `b~ punqti. http://www.venice.coe.int/docs/<br />

2000/CDL-PP(2000)001-e.pdf


saqarTvelos kanonmdeblobiT, partiis finansebis yovelwliur audits, aseve misi, rogorc saarCevno<br />

subieqtis, saarCevno kampaniis fondis audits atarebs damoukidebeli kerZo auditori, romelsac Tavad<br />

partia irCevs. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ miaCnia, rom kerZo kompaniebis mier politikur<br />

partiaTa finansebis auditoruli Semowmeba unda ganxorcieldes finansuri angariSgebis saerTa-<br />

Soriso standartebis Sesabamisad.<br />

saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 48-e muxlis 10 1 punqtis safuZvelze<br />

yoveli arCevnebisTvis iqmneba finansuri monitoringis jgufi, Tumca misi funqciebi sakmaod bundovania.<br />

misi saqmianoba mxolod ramdenime Tves grZeldeba. jgufis wevris anazRaureba 500 lars ar aRemateba.<br />

`saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~, 164 iseve, rogorc saerTaSoriso organizaciebs, miaCnia, rom<br />

jgufis muSaoba araefeqtiania. amis erT-erT mizezad veneciis komisia da euTos demokratiuli<br />

institutebisa da adamianis uflebaTa ofisi (OSCE/ODIHR) saarCevno kodeqsSi finansuri monitoringis<br />

jgufis kompetenciis damdgeni normebis ararsebobas asaxeleben. 165 kodeqsiT marTlac ar aris gansazRvruli<br />

jgufis mandati da uflebamosilebebi. igi zedapirul Semowmebas axorcielebs, vinaidan kodeqsi ar<br />

uzrunvelyofs jgufis xelmisawvdomobas pirvelad dokumentaciaze (xarjebis damadasturebel invoisebsa<br />

da sabanko gadaricxvebis damadasturebel dokumentebze). <strong>partiebis</strong>gan aseTi informaciis miReba mxolod<br />

maT mier keTili nebis gamoCenis SemTxvevaSia SesaZlebeli. finansuri monitoringis jgufs 2008 da 2010<br />

wlebis arCevnebis dros pirveladi dokumentacia ar Seumowmebia, Tumca wardgenili xarjTaRricxvis<br />

safuZvelzedac ki araerTi darRveva da uzustoba aRmoaCina <strong>partiebis</strong> angariSgebebSi. 166 imis gamo, rom<br />

saqarTvelos kanonmdebloba ar gansazRvravs aRmoCenil darRvevebsa da uzustobebze reagirebis formebs<br />

da Sesabamisi pasuxismgeblobis zomebs, jgufis mier momzadebul daskvnas reagireba ar mohyolia.<br />

saqarTvelos kanonmdebloba saWiroebs daxvewas <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> finansuri saqmianobis,<br />

gansakuTrebiT – arCevnebis dros, zedamxedvelobis meqanizmebis TvalsazrisiT. problemis mosagvareblad<br />

mizanSewonilia specialuri damoukidebeli organos Seqmna, romlis funqciac iqneba <strong>partiebis</strong><br />

rogorc regularuli (yovelwliuri), ise saarCevno kampaniis <strong>dafinansebis</strong> kanonierebis safuZvliani<br />

Semowmeba, maTTvis finansuri angariSgebis ufro daxvewili wesebis SemuSaveba, <strong>partiebis</strong> finansuri<br />

angariSebis Semowmeba da sazogadoebis Sesabamisi sajaro informaciiT uzrunvelyofa.<br />

aseTi organos arseboba srulad Seesabameba saerTaSoriso standartebs; kerZod, veneciis komisia Tavis<br />

mier SemuSavebul `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> saxelmZRvanelo principebSi~ ganmartavs, rom<br />

<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> saxelmwifo <strong>dafinansebis</strong> miznobrioba da kanoniereba gansazRvrulma saxelmwifo<br />

organom unda gaakontrolos. 167 evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendaciis<br />

me-14 muxlis Tanaxmad, saxelmwifom unda uzrunvelyos <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong>a da saarCevno<br />

kampaniis <strong>dafinansebis</strong> damoukidebeli monitoringi, romelic moicavs <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebisa<br />

da saarCevno kampaniis xarjebis monitorings. 168<br />

evropis bevr qveyanaSi <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> makontrolebeli organo damoukidebelia an romelime<br />

saxelmwifo dawesebulebas eqvemdebareba. GRECO 169 -s `politikis <strong>dafinansebis</strong> angariSis~ mixedviT, aseTi<br />

164 finansuri monitoringis jgufis angariSebi sakmaod zedapirulia. maT safuZvelze, rogorc wesi, Znelia realuri suraTis dadgena. amave<br />

dros, ar arsebobs jgufis mier gamovlenil darRvevebze reagirebis precedenti.<br />

165 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia) da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis uflebaTa<br />

ofisi (OSCE/ODIHR), erToblivi mosazreba saqarTvelos saarCevno kodeqsze, strasburgi/varSava, 2010 wlis 9 ivnisi, abzaci 55. http://<br />

www.venice.coe.int/docs/2010/CDL-AD(2010)013-e.pdf<br />

166 avtoris interviu saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis moqmed TavmjdomaresTan, zurab xaratiSvilTan. 2008 wlis arCevnebis<br />

dros is finansuri monitoringis jgufis wevri iyo.<br />

167 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia), <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> saxelmZRvanelo<br />

principebi, strasburgi, 2000 wlis 6 dekemberi, punqti 13. http://www.venice.coe.int/docs/2000/CDL-PP(2000)006-e.pdf<br />

168 evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendacia. https://wcd.coe.int/<br />

ViewDoc.jsp?id=2183&BackColorInternet=9999CC&BackColorIntranet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75<br />

169 saxelmwifoTa jgufi korufciis winaaRmdeg; Seqmna evrosabWom 1999 wels saxelmwifoebis mier evrosabWos antikorufciuli standartebis<br />

Sesrulebasa da qmedebebis Sesabamisobaze monitoringis gansaxorcieleblad.<br />

59


organoebis damoukidebloba saeWvoa, rodesac isini sakanonmdeblo an aRmasrulebel organoebs eqvemdebarebian.<br />

170 saqarTvelosTvis SeiZleba saintereso iyos safrangeTis, irlandiisa da poloneTis magali-<br />

Tebi, sadac <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> Semowmeba xelisuflebisgan sruliad damoukidebel organoebs evalebaT.<br />

171 safrangeTis kampaniis angariSebisa da politikis <strong>dafinansebis</strong> makontrolebeli organo saar-<br />

Cevno periodSi, 33 mudmivi TanamSromlis garda, qiraobs 170 droebiT TanamSromels, romlebic Tvalyurs<br />

adevneben gazeTebs da informaciis sxva saSualebebs, raTa aRmoaCinon saarCevno kampaniis iseTi<br />

xarjebi, romlebic aRricxuli ar aris politikur partiaTa angariSebSi. 172<br />

60<br />

`saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ finansuri monitoringis organos damoukideblobisa<br />

da efeqtianobis uzrunvelyofisaTvis Svidi pirobis dacva miaCnia mniSvnelovnad:<br />

1. finansuri monitoringis organo unda iyos mudmivmoqmedi.<br />

2. organos wevrebi unda airCios parlamentma, xolo aparati Tavad am organom unda daakompleqtos.<br />

3. organos wevrebi unda dainiSnon garantirebuli vadiT, magaliTad, 5-7 wliT. am organos wevrs ar<br />

unda hqondes aRniSnuli Tanamdebobis ganmeorebiT dakavebis ufleba. es Seamcirebs Tanamdebobis<br />

SenarCunebis mizniT organos wevris mikerZoebulobis risks.<br />

4. organos garantirebuli unda hqondes adekvaturi dafinanseba da teqnikuri resursebi. 173<br />

5. damoukideblobasTan erTad umniSvnelovanesia, rom am organos kanoniT mieniWos sakmarisi uflebamosileba,<br />

raTa realuri kontrolis SesaZlebloba hqondes. mas unda SeeZlos <strong>partiebis</strong> saxelmwifo<br />

auditis Catareba. amave dros, aRniSnulma organom unda gaakontrolos, ramdenad Seesabameba <strong>partiebis</strong><br />

realuri danaxarjebi maT mier oficialurad gamoqveynebul monacemebs, anu xom ar xdeba<br />

Crdilovani xarjva.<br />

6. organos muSaobisas uzrunvelyofili unda iyos gamWvirvalobis maRali xarisxi. mas kanoniT unda<br />

daekisros valdebuleba, droulad gamoaqveynos <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi da sazogadoebisTvis<br />

saintereso sxva informacia maTi saqmianobis Sesaxeb. 174<br />

7. gamWvirvalobis uzrunvelsayofad aucilebelia TviT am organos kontrolic. igi angariSvaldebuli<br />

unda iyos parlamentis winaSe da yovelwliurad unda warudginos mas Tavisi saqmianobis werilobiTi<br />

angariSi. 175<br />

es funqcia SesaZloa saqarTvelos kontrolis palatam an centralurma saarCevno komisiam Seasrulos,<br />

Tumca am gadawyvetilebis miRebamde aucilebelia, rom (a) gadaidgas qmediTi nabijebi SerCeuli organos<br />

mimarT sazogadoebis ndobis gansamtkiceblad da (b) es organo akmayofilebdes zemoT CamoTvlil Svid<br />

pirobas.<br />

angariSgebis sistema<br />

<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> gamWvirvalobis xarisxis asamaRleblad saWiroa daixvewos<br />

angariSgebis ramdenime teqnikuri detali. saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis 2003 wlis 4<br />

oqtombris #58/2003 gankargulebiT damtkicebulia saarCevno subieqtis saarCevno kampaniisaTvis gamoyenebuli<br />

saxsrebis angariSis forma. swored am formis mixedviT waredgineba saarCevno kampaniis fondis<br />

angariSi saarCevno komisias yoveli arCevnebis dasrulebis Semdeg. rac Seexeba <strong>politikuri</strong> partiis<br />

wliuri finansuri angariSis formas, igi normatiuli aqtiT saerTod ar aris damtkicebuli. `saerTaSo-<br />

170 GRECO, politikis <strong>dafinansebis</strong> angariSi, Sefasebis mesame raundi, 2010 wlis 19 maisi, abzaci 73. http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/<br />

greco/documents/2010/Greco(2010)8_RapportYVDoublet_EN.pdf<br />

171 iqve, abzaci 72.<br />

172 iqve.<br />

173 TI Policy Position No. 2/2005, Political Finance Regulations: Bridging The Enforcement Gap, nawili 6. http://www.transparency.org/content/<br />

download/1920/11242/file/02policy_brief_political_finance_regulations.pdf<br />

174 iqve, nawili 10.<br />

175 iqve, nawili 9.


iso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ mier miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> wliuri da saarCevno kampaniis<br />

fondis angariSebis analizis safuZvelze aSkaraa, rom maT mier wardgenili saarCevno kampaniis fondis<br />

angariSebi ufro detaluri da gasagebia, vidre wliuri angariSebi. <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> wliuri angariSebi<br />

araerTgvarovania, xarjebis klasifikacia ki sxvadasxvagvari, rac angariSebis wakiTxvas da gaweuli<br />

xarjebisa da miRebuli Semosavlebis Sesaxeb realuri suraTis Seqmnas arTulebs.<br />

Tumca problemebi saarCevno kampaniis angariSgebis formaSic aris. es forma Zalian zogadia. magaliTad,<br />

masSi gvxvdeba iseTi zogadi kategoria, rogoricaa `sxva xarjebi~, romelic bevr SemTxvevaSi saarCevno<br />

subieqtis mTeli xarjis 50%-s aRemateba, da gaugebari rCeba, ra iyo am xarjebis daniSnuleba. sakmaod<br />

xSiria arasworad Sevsebuli angariSebic. SesaZlo xarjebis CamonaTvali maqsimalurad farTo unda<br />

iyos, xolo `sxva xarjebis~ grafaSi saWiroa imis aRniSvna, rom, Tu xarjis dasaxeleba sxva grafebSi ar<br />

aris aRniSnuli, is `sxva xarjis~ miTiTebisas unda aRiniSnos.<br />

mizanSewonilia <strong>politikuri</strong> partiis finansuri angariSgebis erTiani formis Seqmna, romelSic maqsimalurad<br />

detalurad iqneba klasificirebuli partiis Semosavlebi da xarjebi. sasurvelia, rom am formis<br />

Sevseba SesaZlebeli iyos eleqtronuli saxiT da rom aRniSnuli angariSebi mudmivad xelmisawvdomi<br />

iyos sazogadoebisTvis <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> makontrolebeli organos vebgverdis meSveobiT,<br />

rogorc es xdeba Tanamdebobis pirTa qonebrivi mdgomareobis deklaraciebis SemTxvevaSi (ix.<br />

www.declaration.ge). Tumca mniSvnelovania, rom <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi iseT monacemTa bazaSi<br />

ganTavsdes, romelic saWiro informaciis moZiebas, daxarisxebasa da analizs gaamartivebs. 176<br />

angariSgebis erTiani eleqtronuli formis Seqmna mizanSewonilad miaCnia GRECO-sac, romelic `politikis<br />

<strong>dafinansebis</strong> angariSSi~ dadebiTad afasebs evropis qveynebis, kerZod, luqsemburgis, irlandiis,<br />

norvegiis, niderlandis, gaerTianebuli samefos da slovakeTis <strong>partiebis</strong> mier erTgvarovani eleqtronuli<br />

formebis gamoyenebiT angariSgebas. 177 es sxvadasxva partiis mier sxvadasxva dros wardgenili<br />

angariSebis Sedarebis saSualebas iZleva.<br />

gamWvirvalobis xarisxis asamaRleblad sasurvelia, rom <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> finansuri angariSebi<br />

da saarCevno subieqtebis finansuri angariSgeba, agreTve maTi finansuri dokumentacia iyos Ria, sajaro<br />

informacia da ara kanoniT gansazRvruli romelime saxis saidumlo informacia. aseT SemTxvevaSi igi<br />

xelmisawvdomi gaxdeba yvela dainteresebuli pirisTvis kanoniT dadgenili wesiT gamoTxovnis SemTxvevaSi.<br />

amasTanave, mniSvnelovania, rom aRniSnul organos kanoniT daekisros misTvis wardgenili dokumentaciis<br />

garkveuli periodis (magaliTad, 5-6 wlis) ganmavlobaSi Senaxvis valdebuleba, raTa saWiroebis SemTxvevaSi<br />

SesaZlebeli iyos <strong>partiebis</strong> Zveli angariSebis gadamowmeba.<br />

saarCevno kampaniis fondis gamWvirvaloba da angariSvaldebuleba<br />

saqarTveloSi saarCevno kampaniis dafinanseba saqarTvelos organuli kanonis ‘saqarTvelos saarCevno<br />

kodeqsis~ 46-e–48-e muxlebiT regulirdeba; kerZod, saarCevno subieqtebisaTvis savaldebuloa<br />

saarCevno kampaniis fondis gaxsna, romelSic unda aisaxos saarCevno kampaniasTan dakavSirebuli yvela<br />

Semowiruleba da xarji. saarCevno subieqtebi arCevnebis saboloo Sedegebis gamoqveynebidan erTi Tvis<br />

vadaSi waradgenen arCevnebisaTvis gamoyenebuli saxsrebis angariSebs. es informacia xelmisawvdomi xdeba<br />

176 `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ analitikosis, derek doleris, blogposti. http://transparency.ge/blog/psamtavrobomonatsemebi-tvalsachino-ar-aris-qoveltvis-gamosadegarip<br />

177 GRECO, politikis <strong>dafinansebis</strong> angariSi, Sefasebis mesame raundi, 2010 wlis 19 maisi, abzaci 35. http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/<br />

greco/documents/2010/Greco(2010)8_RapportYVDoublet_EN.pdf<br />

61


nebismieri dainteresebuli pirisTvis. saarCevno kampaniis fondis mmarTveli valdebulia saarCevno<br />

kampaniis fondis gaxsnidan TveSi erTxel Sesabamis saarCevno komisias warudginos informacia miRebuli<br />

Semowirulebebis Sesaxeb. aRniSnuli maregulirebeli normebi mniSvnelovani win gadadgmuli nabijia<br />

saarCevno kampaniis xarjebis gamWvirvalobis TvalsazrisiT, Tumca isini mainc Seicavs garkveul xarvezebs,<br />

romelTa gamosworebac mniSvnelovnad aamaRlebs gamWvirvalobisa da angariSvaldebulebis xarisxs.<br />

62<br />

partiis mier gadaricxuli Tanxebis gamWvirvaloba<br />

demokratiis maRali standartebi moiTxovs, rom saarCevno kampaniis xarjebisa da Semowirulebebis Sesaxeb<br />

informacia umokles droSi gaxdes xelmisawvdomi sazogadoebisTvis. swored amas emsaxureba saarCevno<br />

subieqtis valdebuleba, arCevnebis saboloo Sedegebis gamoqveynebidan erTi Tvis vadaSi (winaswari<br />

SedegebiT gamarjvebulisa ki – kenWisyris dRidan 8 dRis vadaSi) gaxados sajaro Semowirulebebisa da<br />

xarjebis Sesaxeb informacia. amis paralelurad, <strong>politikuri</strong> partia mxolod weliwadSi erTxel (yoveli<br />

wlis 1 Tebervlamde) aris valdebuli, sajaro gaxados Tavisi finansuri angariSi. am normis Tanaxmad,<br />

politikur partias SeuzRudavad SeuZlia saarCevno kampaniis fondSi Seitanos Semowirulebebi, ris<br />

Sedegadac saarCevno kampaniis fondis angariSTan erTad sajaro ar xdeba saarCevno kampaniis fondSi<br />

Caricxuli didi odenobis Tanxebis warmomavloba, vinaidan Semomwirvelis saxiT gvevlineba <strong>politikuri</strong><br />

partia da ara is fizikuri Tu iuridiuli piri, romelmac realurad gaiRo es Tanxebi. aman problemebi<br />

Seqmna 2008 da 2010 wlebis arCevnebis dros, 178 radgan saarCevno kampaniis fondSi Caricxuli Tanxebis<br />

warmomavlobis dasadgenad momdevno wlis Tebervlamde mocdaa saWiro, aseTi didi intervali ki am<br />

informacias naklebad aqtualurs xdis.<br />

aqedan gamomdinare, mizanSewonilia saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~<br />

47-e muxlis 3 3 punqtis daxvewa. politikur partias Tavisive saarCevno kampaniis fondSi Tanxis gadaricxva<br />

mxolod im SemTxvevaSi unda SeeZlos, Tu fondis zogad angariSTan erTad gadaricxuli Tanxebis<br />

warmomavlobasac gaxdis sajaros. anu, is <strong>politikuri</strong> partia, romelic Tanxebs Tavis saarCevno kampaniis<br />

fondSi Caricxavs, fondis angariSebTan (rogorc arCevnebis wina, ise Semdgom angariSebTan) erTad<br />

gamoaqveynebs imave saarCevno wlisTvis sakuTar angariSze miRebuli Semosavlebis angariSs.<br />

angariSebis gamoqveynebis perioduloba<br />

saarCevno kampaniis farglebSi miRebuli Semosulobebisa da gaweuli xarjebis Sesaxeb informaciis sajarooba<br />

miznad isaxavs <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> <strong>dafinansebis</strong> kanonierebis kontrols, Tumca es ar aris misi<br />

erTaderTi funqcia. es informacia exmareba amomrCevlebs, meti icodnen partiis saqmianobaze, rac maT<br />

informirebuli arCevnis gakeTebaSi daexmareba.<br />

aqedan gamomdinare, umniSvnelovanesia, rom saarCevno kampaniis fondis angariSi (mimdinare<br />

informacia) gamoqveyndes ara mxolod arCevnebis Semdeg, aramed kenWisyramde ramdenime (magaliTad,<br />

5–10) dRiT adrec, 179 raTa moqalaqeebs arCevnis gakeTebamde hqondeT saTanado informacia saarCevno<br />

subieqtis saqmianobis Sesaxeb.<br />

178 2008 wlis saprezidento arCevnebze `erTiani nacionaluri moZraobis~ saprezidento kandidatis saarCevno kampaniis fondma Seadgina<br />

daaxloebiT 23 milioni lari, romlis daaxloebiT 45% fonds Tavad `erTianma nacionalurma moZraobam~ Seswira. imave wlis saparlamento<br />

arCevnebze saarCevno kampaniis fondSi mmarTvelma partiam gadaricxa 11,9 mln laris daaxloebiT 80%, moqalaqeTa politikurma<br />

gaerTianebam `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ ki – 0,104 mln laris 45%. 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />

saarCevno kampaniis fondSi `erTianma nacionalurma moZraobam~ Caricxa 14,1 mln laris 96%, xolo `erovnulma sabWom~ – 0,176 mln laris<br />

54%. `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelom~ oficialurad gamoiTxova <strong>partiebis</strong> angariSebze Setanili Semowirulebebis Sesaxeb<br />

informacia, aseTis arsebobis SemTxvevaSi. es moTxovna daakmayofila yvela partiam, garda `erTiani nacionaluri moZraobisa~.<br />

179 imis gaTvaliswinebiT, rom saolqo saarCevno Stabebis mier gaweuli xarjebis saarCevno kampaniis fondSi asaxva garkveul dros moiTxovs,<br />

norma SeiZleba Camoyalibdes ise, rom saarCevno subieqts daevalos, arCevnebamde 5 dRiT adre gamoaqveynos saarCevno kampaniis fondis<br />

angariSi arCevnebamde me-10 dRis mdgomareobiT.


amasTanave, veneciis komisiisa da euTos erToblivi mosazrebis Tanaxmad, saarCevno komisiisTvis Semowirulebebis<br />

Sesaxeb informaciis saarCevno kampaniis fondis gaxsnidan mxolod TveSi erTxel miwodeba<br />

araadekvaturia. 180 imis gaTvaliswinebiT, rom winasaarCevno periodi mxolod or Tves grZeldeba da<br />

fondis angariSi saarCevno subieqtis registraciidan 5 dRis vadaSi ixsneba, aRniSnuli informaciis<br />

saarCevno komisiisTvis miwodeba fondis mmarTvels winasaarCevno periodSi mxolod erTxel uwevs.<br />

mizanSewonilia, rom saarCevno kampaniis fondis Semosavlebisa da xarjebis Sesaxeb informacia <strong>partiebis</strong><br />

<strong>dafinansebis</strong> makontrolebel organos winasaarCevno periodSi intensiurad (magaliTad, kviraSi<br />

erTxel) miewodebodes da rom kanoniT iyos gansazRvruli misi Riaoba. grZelvadian perspeqtivaSi,<br />

sasurvelia Seiqmnas eleqtronuli sistema, romlis saSualebiTac moxdeba <strong>partiebis</strong> mier<br />

miRebuli Semowirulebebisa da gaweuli xarjebis Sesaxeb informaciis avtomatur reJimSi ganaxleba<br />

Sesabamis vebgverdze.<br />

informaciis unifikacia<br />

saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 48-e muxlis me-4 punqtis Tanaxmad,<br />

saarCevno subieqti saarCevno kampaniis fondis angariSs, iseve, rogorc yovelTviur informacias miRebuli<br />

Semowirulebebis Sesaxeb, Sesabamis saarCevno komisias warudgens. es imas niSnavs, rom saolqo<br />

saarCevno komisiaSi daregistrirebuli saarCevno subieqti am informacias saolqo saarCevno komisiaSi,<br />

xolo centralur saarCevno komisiaSi daregistrirebuli subieqti – centralur saarCevno komisiaSi<br />

waradgens. 181 amitom saarCevno <strong>dafinansebis</strong> Sesaxeb informacia sxvadasxva organoSi iyris Tavs, rac mis<br />

xelmisawvdomobas arTulebs.<br />

mizanSewonilia kanonSi arsebobdes norma, romliTac moxerxdeboda aRniSnuli informaciis <strong>partiebis</strong><br />

<strong>dafinansebis</strong> makontrolebel organoSi Tavmoyra.<br />

aseTi informaciis erT organoSi Tavmoyra mizanSewonilad miaCniaT aseve veneciis komisias da euTos.<br />

maT erTobliv mosazrebaSi miTiTebulia, rom angariSebis Sesabamis saarCevno komisiaSi wardgenis valdebuleba<br />

umjobesia Seicvalos maTi centralur saarCevno komisiaSi wardgenis valdebulebiT. 182 amis<br />

miRweva SeiZleba saolqo saarCevno komisiebis davaldebulebiT, rom angariSebi da sxva saTanado informacia<br />

dadgenil droSi centralur saarCevno komisiaSi gadaagzavnon. eleqtronuli angariSgeba,<br />

romelzedac zemoT iyo saubari, informaciis unifikaciis problemas TavisTavad gadaWrida.<br />

Semowirulebebi<br />

kanonmdeblobaSi winaaRmdegobebis aRmofxvra<br />

kerZo pirebisgan miRebuli saarCevno Semowirulebebi <strong>politikuri</strong> partiis <strong>dafinansebis</strong> mniSvnelovani<br />

nawilia. amitom aucilebelia maTi swori samarTlebrivi regulireba. partiis mier Semowirulebebis<br />

miRebis sakiTxebs `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanoni<br />

awesrigebs, xolo saarCevno subieqtis saarCevno kampanis fondSi Semowirulebebis miRebis sakiTxebs –<br />

180 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia) da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis<br />

uflebaTa ofisi (OSCE/ODIHR), erToblivi mosazreba saqarTvelos saarCevno kodeqsze, strasburgi/varSava, 2010 wlis 9 ivnisi, abzaci<br />

52. http://www.venice.coe.int/docs/2010/CDL-AD(2010)013-e.pdf<br />

181 magaliTad, konkretul saarCevno olqSi parlamentarobis maJoritari kandidati Tavisi saarCevno kampaniis fondis angariSs warudgens<br />

imave olqis saolqo saarCevno komisias da ara ceskos.<br />

182 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia) da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis<br />

uflebaTa ofisi (OSCE/ODIHR), erToblivi mosazreba saqarTvelos saarCevno kodeqsze, strasburgi, 2009 wlis 9 ianvari, abzaci 81. http:/<br />

/www.venice.coe.int/docs/2009/CDL-AD(2009)001-e.asp<br />

63


saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~. politikur partias SeuZlia ganusaz-<br />

Rvreli odenobis Tanxebi Caricxos Tavis saarCevno kampaniis fondSi. Sesabamisad, saarCevno kampaniis<br />

fondisa da arasaarCevno periodSi miRebuli Semowirulebebis miznobriobis gamijvna pirobiTia.<br />

am TvalsazrisiT, kanonmdeblobaSi garkveuli xarvezebi da Seusabamobebia. magaliTad, `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong><br />

gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanoni (26-e muxlis me-4 punqti) nebas rTavs politikur partiebs,<br />

Semowirulebebi sajaro RonisZiebebis meSveobiT miiRon, saarCevno kodeqsi ki aseT normas ar<br />

iTvaliswinebs. imavdroulad, `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanoni (26-e<br />

muxlis 1-li punqtis `b~ qvepunqti) krZalavs Semowirulebebis mxolod im sawarmosagan miRebas, romelSic<br />

saxelmwifo wili 10%-s aRemateba, xolo saarCevno kodeqsi (47-e muxlis me-5 punqtis `v~ qvepunqti)<br />

krZalavs saarCevno kampaniis fondSi Semowirulebis miRebas im sawarmosagan, romelSic aris saxelmwifo<br />

wili nebismieri odenobiT.<br />

64<br />

<strong>politikuri</strong> partiis mier sakuTar angariSze da saarCevno kampaniis fondSi Semowirulebebis miRebisaTvis<br />

erTi da igive SezRudvebi unda arsebobdes. saarCevno kodeqsi da `moqalaqeTa <strong>politikuri</strong><br />

gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanoni ise unda Seicvalos, rom <strong>politikuri</strong> partiis mier<br />

Semowirulebebis misaRebad SezRudvebis TvalsazrisiT isini erTmaneTs Seesabamebodes. 183<br />

Semowirulebebi biznesidan<br />

komerciuli sawarmos mier Semowirulebebis gaRebis regulireba sxvadasxva qveyanaSi sxvadasxvagvaria.<br />

evropis zogierTi qveyana mTlianad krZalavs aseT Semowirulebebs, zogi ki SezRudvebs mxolod garkveuli<br />

tipis sawarmoebisTvis awesebs. es SezRudvebi, rogorc wesi, <strong>politikuri</strong> korufciis prevencias<br />

da aqcionerTa uflebebis dacvas emsaxureba. komerciuli sawarmos umTavresi mizani finansuri mogebis<br />

miRebaa. Sesabamisad, yovelTvis arsebobs safrTxe, rom biznesis mxridan <strong>politikuri</strong> Semowirulebebis<br />

gaReba politikosebTan daaxloebas da amiT garkveuli arakanonieri upiratesobebis mopovebas isaxavdes<br />

miznad. biznesis mier politikis dafinanseba yovelTvis Seicavs korufciis risks. amitom aucilebelia<br />

Semowirulebebis gaRebis swori samarTlebrivi regulireba. erTaderTi SezRudva, romelsac saqarTvelos<br />

kanonmdebloba iTvaliswinebs, aris erTi iuridiuli pirisgan miRebuli Semowirulebis zeda<br />

zRvris dadgena. es, ra Tqma unda, misasalmebelia, Tumca – arasakmarisi. aRsaniSnavia isic, rom konkretuli<br />

pirisgan miRebuli Semowirulebis zeda zRvris damdgeni norma xarvezebs Seicavs; kerZod, `moqalaqeTa<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ organuli kanonis 27-e muxlis Tanaxmad, `partiis mier miRebuli<br />

finansuri da materialuri Semowirulobebis moculoba weliwadSi ar unda aRematebodes: a) TiToeuli<br />

fizikuri pirisagan – 30 000 lars; b) TiToeuli iuridiuli pirisagan – 100 000 lars~; es `SezRudvebi<br />

vrceldeba yvela saxis Semowirulebaze, maT Soris, partiis miznebisaTvis da misi saxeliT gaweul momsaxurebaze~.<br />

amis miuxedavad, praqtikaSi aris SemTxvevebi, rodesac sawarmos mier erTi wlis ganmavlobaSi<br />

saarCevno kampaniis fondSi da Tavad partiisTvis gadaricxuli Semowirulebebis odenoba 100 000 lars<br />

aRemateba. 184<br />

aqedan gamomdinare, mniSvnelovania, kanoniT naTlad ganisazRvros, rom erTi piris mier wlis<br />

ganmavlobaSi gaRebuli Semowirulebebis maqsimumi vrceldeba mis mier saarCevno kampaniis fondisa<br />

da TviT partiisTvis Sewiruli Tanxebis jamze.<br />

arsebobs iseTi SemTxvevebic, roca erTi da imave wilis mflobelis sakuTrebaSi arsebuli iuridiuli<br />

pirebi cal-calke axorcieleben Semowirulebebs. 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevne-<br />

183 evropuli komisia samarTlis meSveobiT demokratiis dasacavad (veneciis komisia), mosazreba saqarTvelos organul kanonze `moqalaqeTa<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianebebis Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~, strasburgi, 2009 wlis<br />

16 ivnisi, abzaci 11. http://www.venice.coe.int/docs/2009/CDL-AD(2009)033-e.asp<br />

184 ixileT sqolio 49.


isTvis xuTma kompaniam _ `Tegeta Traq end basma~, `Tegeta konstraqSen eqvifmenTma~, `Tegeta lojistikma~,<br />

`Tegeta motorsma~ da `Tegeta motors quTaisma~ _ `erTian nacionalur moZraobas~ jamSi 500 000 lari<br />

Seswira. maTgan samis wilis mflobeli Temur koxoZea, xolo orisa _ `Tegeta motorsi~, romlis mewileebSi<br />

aseve Temur koxoZe figurirebs. 185<br />

Sesabamisad, saWiroa kanonis iseTi saxiT formulireba, rom erTma da imave pirma mis mflobelobaSi<br />

arsebuli sxvadasxva iuridiuli piris saSualebiT ver SeZlos erTi partiisTvis 100 000 larze<br />

metis gadaricxva.<br />

garda amisa, evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendaciis me-5 muxlis<br />

Tanaxmad, saxelmwifom unda SezRudos an akrZalos Semowirulebebi ara mxolod im sawarmoebidan, sadac<br />

mas wili aqvs, aramed im sawarmoebidanac, romlebic romelime sajaro dawesebulebas saqonels awvdian<br />

an momsaxurebas uweven. 186<br />

korufciis riskis Sesamcireblad sasurvelia, arCevnebis wina wels da arCevnebis wels saxelmwifo<br />

SesyidvebSi gamarjvebul sawarmoebs aekrZaloT Semowirulebis gaReba, xolo <strong>politikuri</strong> partiis<br />

damfinansebel sawarmoebs – arCevnebis wels da arCevnebis momdevno wels saxelmwifo SesyidvebSi<br />

monawileoba.<br />

es ganpirobebulia imiT, rom aseT sawarmoebsa da saxelmwifos pirdapiri finansuri kavSiri aqvT, rac<br />

politikur partiasa da bizness Soris ukanono garigebis _ `tenderSi gamarjvebis sanacvlod Semowirulebis~<br />

da `Semowirulebis sanacvlod tenderSi gamarjvebis~ _ risks warmoSobs.<br />

xarjebi<br />

xarjebis maqsimumis daweseba<br />

saqarTvelos kanonmdebloba <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarjebis kontrols ar iTvaliswinebs<br />

_ ar izRudeba arc maTi raodenoba da arc miznobrioba (amomrCevelTa mosyidvis akrZalvis garda),<br />

Tumca, evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendaciis me-9 muxlis Tanaxmad,<br />

saxelmwifom saarCevno kampaniis xarjebis zeda zRvris dawesebis gziT unda moaxdinos <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />

gadaWarbebuli <strong>dafinansebis</strong> moTxovnilebebis prevencia. 187 saarCevno kampaniis xarjebis maqsimumis<br />

dawesebis saWiroebaze miuTiTebs veneciis komisiis mier SemuSavebuli `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> sferoSi<br />

saukeTeso gamocdilebis kodeqsic~. 188 igi ganmartavs, rom maqsimaluri limitis gansazRvra SesaZlebelia<br />

sxvadasxva kriteriumis mixedviT. magaliTad, ungreTsa da irlandiaSi zeda zRvari dawesebulia kandidatebisa<br />

da arCevnebis mixedviT, italiaSi ki analogiur zeda zRvars emateba SezRudvebi im kandidatebisTvis,<br />

romelTac hyavT warmomadgenlebi Sesabamis organoSi. zogierT qveyanaSi maqsimumad konkretuli<br />

odenobis Tanxaa gansazRvruli (magaliTad, portugaliaSi – 3 mln evro nebismieri saarCevno ciklisTvis),<br />

qveynebis nawili ki zeda zRvars raime cvlads ukavSirebs (magaliTad, safrangeTi da latvia – mosaxleobis<br />

an amomrCevelTa raodenobas, litva – minimalur xelfass). 189<br />

185 ix. nawili 2. saarCevno kampaniis dafinanseba. qveTavi `2010 wels <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis angariSebze ganxorcielebuli<br />

Semowirulebebi~.<br />

186 evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendacia. https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2183&BackColorInternet=9999CC&<br />

BackColorIntranet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75<br />

187 evrosabWos ministrTa komitetis 2003 wlis 8 aprilis (2003)4 rekomendacia. https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=2183&BackColorInternet=9999CC&<br />

BackColorIntranet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75<br />

188 `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> sferoSi saukeTeso gamocdilebis kodeqsi~. http://www.venice.coe.int/docs/2006/CDL-EL(2006)035rev-e.asp?PrintVersion=True<br />

189 detaluri informaciisTvis ixileT danarTis cxrili #21 `saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondi~ (IFES), `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong><br />

dafinanseba – globaluri gamocdileba~, sxvadasxva qveynebSi arsebuli kampaniis xarjebis maqsimumis Sesaxeb.<br />

65


saqarTveloSi saarCevno kampaniisaTvis usazRvrod didi Tanxebi ixarjeba. arCevnebis organizebisTvis<br />

saxelmwifo biujetidan gamoyofili Tanxebis paralelurad, saarCevno kampaniisaTvis daxarjuli<br />

resursebi mniSvnelovnad izrdeba <strong>partiebis</strong> mier fizikuri da iuridiuli pirebisgan moziduli TanxebiT.<br />

am mxriv, rogorc wesi, mmarTveli partia gamoirCeva.<br />

amis adasturebs 2008 da 2010 wlebis arCevnebis dros mmarTveli partiis <strong>dafinansebis</strong> Sedareba opoziciuri<br />

<strong>partiebis</strong> dafinansebasTan: 2008 wlis saprezidento arCevnebze mixeil saakaSvilis saarCevno<br />

kampaniis fondidan daaxloebiT 31-jer meti daixarja, vidre yvelaze meti Semosavlis mqone opoziciuri<br />

kandidatis (levan gaCeCilaZis) fondidan (ufaso <strong>politikuri</strong> reklamebis gamoklebiT). imave wlis<br />

saparlamento arCevnebze mmarTveli partiis fondi 17,5-jer meti iyo yvelaze meti <strong>dafinansebis</strong> mqone<br />

opoziciuri partiis (`saqarTvelos respublikuri partiis~) fondze, xolo 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

arCevnebze `erTiani nacionaluri moZraobis~ fondi 14,7-jer aRemateboda yvelaze meti<br />

<strong>dafinansebis</strong> mqone <strong>politikuri</strong> gaerTianebis (`mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~) fonds.<br />

66<br />

mizanSewonilia SeizRudos saarCevno kampaniisaTvis fulis xarjva xarjebis zeda zRvris dawesebis<br />

gziT. unda daiwyos diskusia saxelisuflebo, arasaxelisuflebo Tu sxva sazogadoebriv jgufebs<br />

Soris, raTa ganisazRvros saarCevno kampaniis xarjebis zRvruli odenobis dadgenis iseTi kriteriumi,<br />

romelic uzrunvelyofs ufro samarTliani saarCevno garemos Seqmnas saqarTveloSi.


danarTi<br />

Annex<br />

67


nawili 1<br />

Part<br />

<strong>partiebis</strong> yovelwliuri dafinanseba<br />

Annual Party Finance<br />

diagrama #1: saxelmwifo biujetidan partiaTa pirdapiri <strong>dafinansebis</strong> ganawileba, 2009 weli<br />

Figure No.1: Percentage Indicators for Direct Party Financing from State Budget.<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

qristian<br />

demokratebi<br />

Christian-<br />

Democratic<br />

Movement<br />

14%<br />

2%<br />

2%<br />

Tavisufleba<br />

Freedom<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will<br />

Save Georgia<br />

6%<br />

6%<br />

6%<br />

saqarTvelos<br />

leiboristuli<br />

partia<br />

Georgian Labour<br />

Party<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Georgian<br />

Republican<br />

Party<br />

2% 2% 2% 2%<br />

2%<br />

2%<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United National<br />

Movement<br />

erovnuli<br />

sabWo<br />

National Council<br />

9%<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia<br />

Georgian<br />

Conservative<br />

Party<br />

43%<br />

qarTuli<br />

dasi<br />

Kartuli Dasi<br />

moZraoba saqarTvelos<br />

erTiani<br />

gza<br />

saqarTvelosTvis Way of<br />

Movement for Georgia<br />

United Georgia<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

xalxis<br />

partia<br />

People's Party<br />

69


aTasi lari/Thousand GEL<br />

aTasi lari/Thousand GEL<br />

70<br />

180<br />

180<br />

150<br />

120<br />

90<br />

60<br />

30<br />

0<br />

saxelmwifo<br />

biujeti<br />

State Budget<br />

24000<br />

22000<br />

20000<br />

18000<br />

16000<br />

14000<br />

12000<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

0<br />

saxelmwifo<br />

biujeti<br />

State Budget<br />

172<br />

diagrama #2. axali memarjveneebis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />

Figure No.2: Revenues of New Right in 2007-2010<br />

2007 2008 2009<br />

Semowirulebebi<br />

Donations<br />

10<br />

79 79<br />

sawevro<br />

Senatanebi<br />

Membership Fees<br />

Semowirulebebi<br />

kampaniis fondSi<br />

Donations to Election<br />

Fund<br />

diagrama #3. erTiani nacionaluri moZraobis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />

Figure No.3: Revenues of United National Movement in 2007-2010<br />

1593<br />

10<br />

9155<br />

22986<br />

Semowirulebebi<br />

Donations<br />

171<br />

1854<br />

12479<br />

sawevro<br />

Senatanebi<br />

Membership Fees<br />

13093<br />

155<br />

1827<br />

2007 2008 2009<br />

24<br />

214<br />

Semowirulebebi<br />

kampaniis fondSi<br />

Donations to Election<br />

Fund<br />

109<br />

2094<br />

105<br />

2010<br />

36<br />

fondis miznobrivi<br />

dafinanseba<br />

Targeted Financing<br />

from Fund<br />

14224<br />

2010<br />

496<br />

fondis miznobrivi<br />

dafinanseba<br />

Targeted Financing<br />

from Fund


aTasi lari/Thousand GEL<br />

aTasi lari/Thousand GEL<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

50<br />

0<br />

saxelmwifo<br />

biujeti<br />

State Budget<br />

160<br />

140<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

saxelmwifo<br />

biujeti<br />

State Budget<br />

diagrama #4. konservatiuli partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />

Figure No.4: Revenues of Conservative Party in 2007-2010<br />

117<br />

285<br />

2<br />

2007 2008 2009<br />

Semowirulebebi<br />

Donations<br />

249<br />

diagrama #5. Cven TviTon Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />

Figure No.5: Revenues of We Ourselves in 2007-2010<br />

91<br />

sawevro<br />

Senatanebi<br />

Membership Fees<br />

2008 2009<br />

Semowirulebebi<br />

Donations<br />

94<br />

sawevro<br />

Senatanebi<br />

Membership Fees<br />

17<br />

24<br />

107<br />

Semowirulebebi<br />

kampaniis fondSi<br />

Donations to Election<br />

Fund<br />

Semowirulebebi<br />

kampaniis fondSi<br />

Donations to Election<br />

Fund<br />

311<br />

153<br />

7<br />

2010<br />

86<br />

fondis miznobrivi<br />

dafinanseba<br />

Targeted Financing<br />

from Fund<br />

2009<br />

44<br />

fondis miznobrivi<br />

dafinanseba<br />

Targeted Financing<br />

from Fund<br />

71


aTasi lari/Thousand GEL<br />

aTasi lari/Thousand GEL<br />

72<br />

600<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

0<br />

saxelmwifo<br />

biujeti<br />

State Budget<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

50<br />

0<br />

saxelmwifo<br />

biujeti<br />

State Budget<br />

diagrama #6. qristian demokratiuli partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />

Figure No.6: Revenues of Christian-Democratic Movement in 2007-2010<br />

575<br />

59<br />

242<br />

574<br />

2008 2009<br />

Semowirulebebi<br />

Donations<br />

diagrama #7. mrewveloba gadaarCens saqarTvelos Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />

Figure No.7: Revenues of Industry Will Save Georgia in 2007-2010<br />

171<br />

290<br />

2007 2008 2009<br />

Semowirulebebi<br />

Donations<br />

39<br />

sawevro<br />

Senatanebi<br />

Membership Fees<br />

sawevro<br />

Senatanebi<br />

Membership Fees<br />

214<br />

Semowirulebebi<br />

kampaniis fondSi<br />

Donations to Election<br />

Fund<br />

240<br />

600<br />

107<br />

Semowirulebebi<br />

kampaniis fondSi<br />

Donations to Election<br />

Fund<br />

267<br />

2010<br />

1<br />

204<br />

fondis miznobrivi<br />

dafinanseba<br />

Targeted Financing<br />

from Fund<br />

249<br />

2010<br />

fondis miznobrivi<br />

dafinanseba<br />

Targeted Financing<br />

from Fund


aTasi lari/Thousand GEL<br />

aTasi lari/Thousand GEL<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

50<br />

0<br />

saxelmwifo<br />

biujeti<br />

State Budget<br />

100<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

saxelmwifo<br />

biujeti<br />

State Budget<br />

117<br />

diagrama #8. respublikuri partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />

Figure No.8. Revenues of Republican Party in 2007-2010<br />

86<br />

Semowirulebebi<br />

Donations<br />

diagrama #9. saqarTvelos gzis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />

Figure No.9: Revenues of Georgia’s Way in 2007-2010<br />

11<br />

2008<br />

Semowirulebebi<br />

Donations<br />

285<br />

10 4<br />

2007 2008 2009<br />

1<br />

sawevro<br />

Senatanebi<br />

Membership Fees<br />

94<br />

sawevro<br />

Senatanebi<br />

Membership Fees<br />

249<br />

2009<br />

1<br />

Semowirulebebi<br />

kampaniis fondSi<br />

Donations to Election<br />

Fund<br />

24<br />

107<br />

Semowirulebebi<br />

kampaniis fondSi<br />

Donations to Election<br />

Fund<br />

176<br />

30<br />

2010<br />

fondis miznobrivi<br />

dafinanseba<br />

Targeted Financing<br />

from Fund<br />

36<br />

2010<br />

78<br />

fondis miznobrivi<br />

dafinanseba<br />

Targeted Financing<br />

from Fund<br />

73


aTasi lari/Thousand GEL<br />

aTasi lari/Thousand GEL<br />

74<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

saxelmwifo<br />

biujeti<br />

State Budget<br />

600<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

0<br />

diagrama #10. xalxis partiis Semosavlebi 2007-2010 ww.<br />

Figure No.10: Revenues of People’s Party in 2007-2010<br />

17<br />

15<br />

2008 2009<br />

diagrama #11: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji Sromis anazRaurebaze 2007-2010 ww.<br />

Figure No.11: Salary Expenses of Parties in 2007-2010<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

Semowirulebebi<br />

Donations<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United National<br />

Movement<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia<br />

Georgian<br />

Conservative Party<br />

sawevro<br />

Senatanebi<br />

Membership Fees<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

79<br />

qristian<br />

demokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic<br />

Movement<br />

24<br />

Semowirulebebi<br />

kampaniis fondSi<br />

Donations to Election<br />

Fund<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will<br />

Save Georgia<br />

2007<br />

2008<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Georgian<br />

Republican<br />

Party<br />

44<br />

2010<br />

fondis miznobrivi<br />

dafinanseba<br />

Targeted Financing<br />

from Fund<br />

2009<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

Way of<br />

Georgia<br />

2010<br />

xalxis<br />

partia<br />

People's Party


aTasi lari/Thousand GEL<br />

aTasi lari/Thousand GEL<br />

1200<br />

1000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

0<br />

50<br />

0<br />

diagrama #12: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji mivlinebaze 2007-2010 ww.<br />

Figure No.12: Expenditures of Parties on Business Trips in 2007-2010<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United National<br />

Movement<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia<br />

Georgian<br />

Conservative Party<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

qristian<br />

demokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic<br />

Movement<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will<br />

Save Georgia<br />

2007<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Georgian<br />

Republican<br />

Party<br />

2008<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

Way of<br />

Georgia<br />

diagrama #13: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji ofisis xarjebze 2007-2010 ww.<br />

Figure No.13: Expenditures of Parties on Office Expenses in 2007-2010<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United National<br />

Movement<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia<br />

Georgian<br />

Conservative Party<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

qristian<br />

demokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic<br />

Movement<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will<br />

Save Georgia<br />

2007<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Georgian<br />

Republican<br />

Party<br />

2008<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

Way of<br />

Georgia<br />

2009<br />

xalxis<br />

partia<br />

People's Party<br />

2009<br />

xalxis<br />

partia<br />

People's Party<br />

2010<br />

75


aTasi lari/Thousand GEL<br />

aTasi lari/Thousand GEL<br />

76<br />

100<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

700<br />

600<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

0<br />

diagrama #14: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji momsaxurebaze 2007-2010 ww.<br />

Figure No.14: Expenditures of Parties on Services in 2007-2010<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United National<br />

Movement<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia<br />

Georgian<br />

Conservative Party<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

qristian<br />

demokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic<br />

Movement<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will<br />

Save Georgia<br />

2007<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Georgian<br />

Republican<br />

Party<br />

2008<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

Way of<br />

Georgia<br />

diagrama #15: <strong>partiebis</strong> mier gaweuli xarji saarCevno kampaniaze 2007-2010 ww.<br />

Figure No.15: Expenditures of Parties on Election Campaign in 2007-2010<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

2 997<br />

915<br />

534<br />

32 186<br />

21 319<br />

14 009<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United National<br />

Movement<br />

saqarTvelos<br />

konservatiuli<br />

partia<br />

Georgian<br />

Conservative Party<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

qristian<br />

demokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic<br />

Movement<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will<br />

Save Georgia<br />

2007<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Georgian<br />

Republican<br />

Party<br />

2008<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

Way of<br />

Georgia<br />

2009<br />

2009<br />

xalxis<br />

partia<br />

People's Party<br />

xalxis<br />

partia<br />

People's Party<br />

2010<br />

2010


piri/Person<br />

140<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

diagrama #16: SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saprezidento arCevnebze<br />

Figure No.16: Number of Donors for 2008 Presidential Elections<br />

upartio fizikuri<br />

pirebi<br />

Non Party-Members<br />

axali memarjveneebi<br />

New Rights<br />

partiis wevrebi<br />

Party Members<br />

erTiani<br />

nacionaluri moZraoba<br />

United National Movement<br />

iuridiuli pirebi<br />

Legal Entities<br />

nawili 2<br />

Part<br />

saarCevno kampaniis dafinanseba<br />

Election Campaign Financing<br />

Tavisufleba (levan gaCeCilaZe)<br />

Freedom (Levan Gachechiladze)<br />

ufaso <strong>politikuri</strong><br />

reklama<br />

Free Political Ad<br />

partia<br />

Party<br />

77


aTasi lari/Thousand GEL<br />

78<br />

14000<br />

12000<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

0<br />

upartio<br />

fizikuri pirebi<br />

Non Party-Members<br />

diagrama #17: Semowirulebebis raodenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />

2008 wlis saprezidento arCevnebze<br />

Figure No.17: Amount of Donation by Type of Donor for 2008 Presidential Election<br />

axali memarjveneebi<br />

New Rights<br />

partiis wevrebi<br />

Party Members<br />

erTiani<br />

nacionaluri moZraoba<br />

United National Movement<br />

iuridiuli pirebi<br />

Legal Entities<br />

Tavisufleba (levan gaCeCilaZe)<br />

Freedom (Levan Gachechiladze)<br />

ufaso <strong>politikuri</strong><br />

reklama<br />

Free Political Ad<br />

cxrili #1: ceskos mier dadgenili forma saarCevno xarjebisaTvis1 Table No.1: Election Campaign Expenditures Form approved by CEC1 partia<br />

Party<br />

# xarjebis dasaxeleba xarjebis kodi ekonomikuri klasifikaciis mixedviT Tanxa (larebSi)<br />

Type of Expenditure Code of Expenditure according to economic Classification Money (in GEL)<br />

1. Sromis anazRaureba/Salaries 010100<br />

2. damqiraveblidan anaricxebi/Employer’s Tax Payments 010200<br />

3. mivlineba/Business trips 010300<br />

4. sxva saqoneli da momsaxureba/Other goods and services 010400<br />

4.1 sareklamo rgolebi (maT Soris, damzadeba)<br />

Publicities (inc, creation)<br />

4.2 reklama presaSi da bilbordebi (maT Soris, damzadeba)<br />

Publicity in Press and on Billboards (inc, creation)<br />

4.3 masobrivi RonisZiebebi (sajaro Sexvedrebi moqalaqeebTan,<br />

darbazis daqiraveba, koncertebis mowyoba da sxv.)<br />

Public Events (public meetings with citizens, renting halls,<br />

organizing concerts, etc)<br />

4.4 beWduri saagitacio masalebis damzadeba<br />

(plakatebi, winasaarCevno mowodebebi da sxv.)<br />

Creation of Printed agitation materials<br />

(posters, pre-election slogans, etc)<br />

4.5 sociologiuri gamokiTxva, konsultaciebi da<br />

sxva saarCevno kvlevebi<br />

Sociological inquiries, consultations and other researches<br />

4.6 sxva xarjebi / Other expenses<br />

5. kapitaluri xarjebi / Capital Expenditures<br />

sul xarjebi / Sum<br />

1 saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis 2003 wlis 4 oqtomrbis gankarguleba #58/2003. ix. http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id<br />

=GEO &sec_id=62&info_id=6220.<br />

CEC October 4, 2003 order No.58/2003. See http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=62&info_id=6220 (Georgian only)


aTasi lari/Thousand GEL<br />

piri/Person<br />

4000<br />

3500<br />

3000<br />

2500<br />

2000<br />

1500<br />

1000<br />

500<br />

0<br />

50<br />

45<br />

40<br />

35<br />

30<br />

25<br />

20<br />

15<br />

10<br />

5<br />

0<br />

diagrama #18: saarCevno fondebis xarjebi 2008 wlis saprezidento arCevnebze<br />

Figure No.18: 2008 Presidential Election Expenditures<br />

12 469<br />

Sromis<br />

anazRaureba<br />

Remuneration<br />

sareklamo<br />

rgolebi<br />

Campaign Videos<br />

axali memarjveneebi<br />

New Rights<br />

reklama<br />

presaSi<br />

Advertisments in<br />

press and on<br />

Billboards<br />

masobrivi<br />

RonisZiebebi<br />

Public Events<br />

beWduri<br />

saagitacio<br />

masalebi<br />

Printing agitation<br />

materials<br />

erTiani nacionaluri moZraoba<br />

United National Movement<br />

sociologiuri<br />

gamokiTxvebi,<br />

kvlevebi<br />

Sociologic Enquires<br />

sxva xarjebi<br />

Other Expenses<br />

kapitaluri<br />

xarjebi<br />

Capital Expenses<br />

Tavisufleba (levan gaCeCilaZe)<br />

Freedom (Levan Gachechiladze)<br />

diagrama #19: SemomwirvelTa raodenoba 2008 wlis saparlamento arCevnebze<br />

Figure No.19: Number of Donors for 2008 Parliamentary Elections<br />

axali memarjveneebi<br />

New Rights<br />

upartio fizikuri<br />

pirebi<br />

Non Party-Members<br />

erTiani<br />

nacionaluri moZraoba<br />

United National Movement<br />

partiis wevrebi<br />

Party Members<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will Save Georgia<br />

qristiandemokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic<br />

Movement<br />

iuridiuli pirebi<br />

Legal Entities<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri partia<br />

Georgian Republican<br />

Party<br />

partia<br />

Party<br />

79


piri/Person<br />

80<br />

3000<br />

2500<br />

2000<br />

1500<br />

1000<br />

500<br />

0<br />

diagrama #20: Semowirulebebis raodenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />

2008 wlis saparlamento arCevnebze<br />

Figure No.20: Amount of Donation by Type of Donor for 2008 Parliamentary Elections<br />

axali memarjveneebi<br />

New Rights<br />

upartio fizikuri pirebi<br />

Non Party-Members<br />

erTiani<br />

nacionaluri moZraoba<br />

United National Movement<br />

partiis wevrebi<br />

Party Members<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will Save Georgia<br />

qristiandemokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic<br />

Movement<br />

iuridiuli pirebi<br />

Legal Entities<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri partia<br />

Georgian Republican<br />

Party<br />

partia<br />

Party<br />

cxrili #2: 2008 wlis saparlamento arCevnebis Semdgomi periodis Semomwirvelebi<br />

Table No.2: Post-Election Donors on 2008 Parliamentary Elections<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jami<br />

Political Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party Sum<br />

gaerTianebuli opozicia<br />

United Opposition 2 1 0 0 2<br />

erTiani nacionaluri ar aris<br />

moZraoba xelmisawvdomi2 United National Movement 0 Not Available2 mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

0 0 0<br />

Industry Will Save Georgia<br />

respublikuri partia<br />

1 1 0 1 2<br />

The Republican Party<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

7 5 0 1 8<br />

Christian-Democratic Party 0 0 0 0 0<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

2 ix. sqolio 66<br />

See footnote 66<br />

9 494


cxrili #3: 2008 wlis saparlamento arCevnebis Semdgomi periodis Semowirulebebi<br />

Table No.3: Donations after the 2008 Parliamentary Elections<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jami<br />

Political Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party Sum<br />

gaerTianebuli opozicia<br />

United Opposition 24 750.00 15 000.00 _ _ 24 750.00<br />

erTiani nacionaluri ar aris<br />

moZraoba xelmisawvdomi3 United National Movement _ Not Available3 mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

_ _ _<br />

Industry Will Save Georgia<br />

respublikuri partia<br />

7 000.00 7 000.00 _ 21 784.45 28 784.45<br />

The Republican Party<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

58 354.00 30 574.00 _ 17 653.50 76 007.50<br />

Christian-Democratic Party _ _ _ _ _<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

cxrili #4: 2008 wlis saparlamento arCevnebze ganxorcielebuli fuladi da arafuladi<br />

Semowirulebebis ganmaxorcieleblebi4 Table No.4: Financial and non-financial donations on 2008 Parliamentary Elections4 <strong>politikuri</strong> gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jami<br />

Political Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sum<br />

gaerTianebuli opozicia<br />

United Opposition<br />

erTiani nacionaluri<br />

moZraoba<br />

24 0 0 0 24<br />

United National Movement<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

27 2 45 1 75<br />

Industry Will Save Georgia<br />

respublikuri partia<br />

5 0 3 1 9<br />

The Republican Party<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

25 10 4 3 42<br />

Christian-Democratic Party 13 0 0 0 13<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

3 ix. sqolio 66<br />

See footnote 66<br />

4 ix. sqolio 78<br />

See footnote 78<br />

81


82<br />

cxrili #5: 2008 wlis saparlamento arCevnebze ganxorcielebuli fuladi da arafuladi<br />

Semowirulebebis odenobebi<br />

Table No.5: Amount of financial and non-financial donations on 2008 Parliamentary Elections<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jami<br />

Political Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sum<br />

gaerTianebuli opozicia<br />

United Opposition<br />

erTiani nacionaluri<br />

moZraoba<br />

481 790.00 _ _ _ 481 790.00<br />

United National Movement<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

147 150.00 10 255.00 10 287 427.00 1 496 965.68 11 941 797.68<br />

Industry Will Save Georgia<br />

respublikuri partia<br />

43 013.00 _ 49 650.00 11 784.45 104 447.45<br />

The Republican Party<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

273 734.00 56 264.44 310 000.00 42 386.31 682 384.75<br />

Christian-Democratic Party 241 569.40 _ _ _ 241 569.40<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

cxrili #6: 2008 wlis saparlamento arCevnebis saarCevno fondebis xarjebi (nawili 1)<br />

Table No.6: Election Campaign Fund Expenditures on 2008 Parliamentary Elections (part 1)<br />

<strong>politikuri</strong> Sromis damqiraveblidan sareklamo reklama presaSi masobrivi<br />

gaerTianeba anazRaureba anaricxebi rgolebi da bilbordebi RonisZiebebi<br />

Political Remuneration Employer Tax Campaign Videos Publicity in Press Public Events<br />

Party Transfers (inc, creation) and on Billboards<br />

(inc, creation)<br />

gaerTianebuli opozicia<br />

United Opposition<br />

erTiani nacionaluri<br />

moZraoba<br />

0.00 294.00 57 320.00 16 299.00 89 342.00<br />

United National Movement<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

385 876.00 0.00 8 074 919.00 579 639.00 387 600.00<br />

Industry Will Save Georgia 675.00 225.00 6 990.00 26 555.84 475.00<br />

respublikuri partia5 The Republican Party<br />

166 285.22 0.00 0.00 0.00 0.00<br />

5<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia6 Christian-Democratic Party6 0.00 0.00 26 351.68 10 796.52 3 700.00<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

5 respublikuri partiis mier warmodgenil angariSSi ar iyo asaxuli xarjebi klasifikaciis mixedviT. Tumca darTuli iyo xarjebis<br />

detaluri CamonaTvali.<br />

In the Republican Party’s report, expenditures were not shown with classifications. However, there was detailed expenditure log attached.<br />

6 qristian-demokratebs xarvezi hqondaT angariSis SedgenaSi. kerZod, sxva saqoneli da momsaxureba, romelic moicavs ramdenime tipis xarjs,<br />

calke hqondaT aRricxuli. Tumca, verc auditma da verc finansuri monitoringis jgufma es ver SeniSna. Cven es Tanxa `sxva xarjebSi~ gadavitaneT.<br />

Christian-Democratic Party had an error in drafting report. In particular, “other goods and services“ that contains several types of expenditures, was<br />

registered as a separate expenditure. However, neither audit, nor Financial Monitoring Group noticed it. We put this amount in “other expanses” graph.


cxrili #7: 2008 wlis saparlamento arCevnebis saarCevno fondebis xarjebi (nawili 2)<br />

Table No.7: Election Campaign Fund Expenditures on 2008 Parliamentary Elections (part 2)<br />

<strong>politikuri</strong> beWduri saagitacio socialuri gamokiTxva, sxva kapitaluri sul<br />

gaerTianeba masalebis damzadeba konsultaciebi xarjebi xarjebi xarjebi<br />

Political Party Printed agitation Sociological inquiries, Other Expenses Capital Expenses Sum<br />

materials consultations and other<br />

researches<br />

gaerTianebuli<br />

opozicia<br />

United Opposition<br />

erTiani nacionaluri<br />

moZraoba<br />

121 280.00 510.00 194 265.00 0.00 479 310.00<br />

United National Movement<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

457 805.00 1 122 633.00 1 079 822.00 3 499.00 12 091 793.00<br />

Industry Will Save Georgia<br />

respublikuri partia<br />

15 523.901 463.34 436.35 575.67 52 920.10<br />

The Republican Party<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

0.00 0.00 417 448.78 0.00 583 734.00<br />

Christian-Democratic Party 38 588.21 0.00 159 067.40 1 927.00 240 430.81<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

aTasi lari/Thousand GEL<br />

1400<br />

1200<br />

1000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

0<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

diagrama #21: 2008 wlis saparlamento arCevnebis saarCevno fondebis xarjebi<br />

Figure No.21: Election Campaign Fund Expenditures on 2008 Parliamentary Elections<br />

Sromis<br />

anazRaureba<br />

Remuneration<br />

damqiraveblidan<br />

anaricxebi<br />

Employer Tax<br />

Transfers<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United National<br />

Movement<br />

sareklamo<br />

rgolebi<br />

Campaign Videos<br />

reklama presaSi<br />

da bilbordebi<br />

Publicity in Press<br />

and on Billboards<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will Save<br />

Georgia<br />

masobrivi<br />

RonisZiebebi<br />

Public Events<br />

beWduri<br />

saagitacio<br />

masalebi<br />

Printed agitation<br />

materials<br />

sociologiuri<br />

gamokiTxvebi,<br />

kvlevebi<br />

Sociological<br />

inquiries, consultations<br />

and other researches<br />

qristian<br />

demokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic<br />

Movement<br />

sxva xarjebi<br />

Other Expenses<br />

kapitaluri<br />

xarjebi<br />

Capital Expenses<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Georgian Republican<br />

Party<br />

83


piri/Person<br />

aTasi lari/Thousand GEL<br />

84<br />

diagrama #22: SemomwirvelTa raodenoba 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />

Figure No.22: Number of Donors for 2010 Local Elections<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

14000<br />

12000<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

2000<br />

0<br />

aliansi<br />

saqarTvelosTvis<br />

Aliance for Georgia<br />

upartio fizikuri pirebi<br />

Non Party-Members<br />

erTiani<br />

nacionaluri moZraoba<br />

United National Movement<br />

partiis wevrebi<br />

Party Members<br />

erovnuli sabWo<br />

National Council<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will Save<br />

Georgia<br />

iuridiuli pirebi<br />

Legal Entities<br />

diagrama #23: Semowirulebebis raodenoba SemomwirvelTa mixedviT<br />

2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />

Figure No.23: Amount of Donations by Type of Donor for 2010 Local Government Elections<br />

aliansi<br />

saqarTvelosTvis<br />

Aliance for Georgia<br />

upartio fizikuri pirebi<br />

Non Party-Members<br />

erTiani<br />

nacionaluri moZraoba<br />

United National Movement<br />

partiis wevrebi<br />

Party Members<br />

erovnuli sabWo<br />

National Council<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will Save<br />

Georgia<br />

iuridiuli pirebi<br />

Legal Entities<br />

qristian-demokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic Movement<br />

partia<br />

Party<br />

qristian-demokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic Movement<br />

partia<br />

Party


cxrili #8: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis Semdeg<br />

arsebuli Semomwirvelebi<br />

Sheet No.8: Post-Election Donors on 2010 Local Elections<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jami<br />

Political Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party Sum<br />

aliansi<br />

saqarTvelosaTvis<br />

Alliance for Georgia 17 2 0 0 17<br />

erTiani nacionaluri ar aris<br />

moZraoba xelmisawvdomi7 United National Movement 0 Not Available 7 erovnuli sabWo<br />

9 0 9<br />

National Council<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

1 1 0 0 1<br />

Industry Will Save Georgia<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

0 0 0 0 0<br />

Christian-Democratic Party 3 0 0 0 3<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

cxrili #9: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis Semdgom<br />

ganxorcielebuli Semowirulebebi<br />

Sheet No.9: Donations after 2010 Local Elections<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fizikuri pirebi m.S. partiis wevrebi iuridiuli pirebi partia jami<br />

Political Party Individuals am. Party Members Legal Entities Party Sum<br />

aliansi<br />

saqarTvelosaTvis<br />

Alliance for Georgia 26 285.24 10 680.00 _ _ 26 285.24<br />

erTiani nacionaluri ar aris<br />

moZraoba xelmisawvdomi8 United National Movement _ Not Available 8 erovnuli sabWo<br />

600 000.00 _ 600 000.00<br />

National Council<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

508.50 508.50 _ _ 508.50<br />

Industry Will Save Georgia<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

_ _ _ _ 0.00<br />

Christian-Democratic Party 62 222.00 _ _ _ 62 222.00<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

7 ix. sqolio 66<br />

See footnote 66<br />

8 ix. sqolio 66<br />

See footnote 66<br />

85


86<br />

cxrili #10: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze fuladi da arafuladi<br />

Semowirulebebis ganmaxorcieleblebi9 Sheet No.10: Financial and Non-Financial Donations 2010 Local Elections9 <strong>politikuri</strong> gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jami<br />

Political Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sum<br />

aliansi saqarTvelosaTvis<br />

Alliance for Georgia<br />

erTiani nacionaluri<br />

moZraoba<br />

38 38 2 1 79<br />

United National Movement<br />

erovnuli sabWo<br />

0 2 10 0 12<br />

National Council<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

5 4 1 1 11<br />

Industry Will Save Georgia<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

5 0 2 8 15<br />

Christian-Democratic Party 16 0 0 4 20<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

cxrili #11: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze<br />

fuladi da arafuladi Semowirulebebis odenobebi<br />

Sheet No.11: Amount of Financial and Non-Financial Donations 2010 Local Elections<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba fuladi (f.p) arafuladi (f.p) fuladi (i.p) arafuladi (i.p) jami<br />

Political Party Financial (indiv.) Non-financial (indiv) Financial (l.e.) Non-financial (l.e.) Sum<br />

aliansi saqarTvelosaTvis<br />

Alliance for Georgia<br />

erTiani nacionaluri<br />

moZraoba<br />

92 570.20 41 812.19 12 000.00 1 000.00 147 382.39<br />

United National Movement<br />

erovnuli sabWo<br />

_ 523.00 _ 14 112 888.80 14 113 411.80<br />

National Council<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

72 638.50 8 785.00 44 150.00 50 835.00 176 408.50<br />

Industry Will Save Georgia<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

101 177.00 _ 106 930.00 750 000.00 958 107.00<br />

Christian-Democratic Party 246 631.00 _ _ 400 000.00 646 631.00<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

9 ix. sqolio 78<br />

See footnote 78


cxrili #12: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis<br />

partiaTa saarCevno fondebis xarjebi (nawili 1)<br />

Sheet No.12: Election Campaign Fund Expenditures on 2010 Local Elections (part 1)<br />

<strong>politikuri</strong> Sromis damqiraveblidan sareklamo reklama presaSi masobrivi<br />

gaerTianeba anazRaureba anaricxebi rgolebi da bilbordebi RonisZiebebi<br />

Political Remuneration Employer Tax Campaign Videos Publicity in Press Public Events<br />

Party Transfers (inc, creation) and on Billboards<br />

(inc, creation)<br />

aliansi saqarTvelosaTvis<br />

Alliance for Georgia<br />

erTiani nacionaluri<br />

moZraoba<br />

0.00 0.00 37 714.44 4 959.00 780.92<br />

United National Movement<br />

erovnuli sabWo<br />

609 620.00 2 830.00 10 130 600.00 493 812.00 730 229.00<br />

National Council<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

0.00 0.00 8 785.00 0.00 0.00<br />

Industry Will Save Georgia<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

6 060.00 3 698.60 0.00 4 079.57 6 800.00<br />

Christian-Democratic Party 0.00 0.00 417 680.48 102 581.85 21 750.00<br />

*wyaro: ceskosgan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

cxrili #13: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis<br />

saarCevno partiaTa fondebis xarjebi (nawili 2)<br />

Sheet No.13: Election Campaign Fund Expenditures on 2010 Local Elections (part 2)<br />

<strong>politikuri</strong> beWduri saagitacio socialuri gamokiTxva, sxva xarjebi sul xarjebi<br />

gaerTianeba masalebis damzadeba konsultaciebi Other Expenses Sum<br />

Political Party Printed agitation materials Sociological inquiries,<br />

S and other consultations researches<br />

aliansi saqarTvelosaTvis<br />

Alliance for Georgia<br />

erTiani nacionaluri<br />

moZraoba<br />

79 112.20 12 000.00 2 020.52 136 587.08<br />

United National Movement<br />

erovnuli sabWo<br />

629 967.00 351 474.00 1 059 918.00 14 008 450.00<br />

National Council<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

147 967.00 0.00 103 417.00 260 169.00<br />

Industry Will Save Georgia<br />

qristian-demokratiuli<br />

partia<br />

44 064.95 0.00 143 330.18 208 033.30<br />

Christian-Democratic Party 71 369.35 0.00 70 187.62 683 569.30<br />

*wyaro: ceskosgan miRebuli <strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> angariSebi<br />

Source: Political Party Reports received from CEC<br />

87


aTasi lari/Thousand GEL<br />

88<br />

1400<br />

1200<br />

1000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

0<br />

aliansi<br />

saqarTvelosTvis<br />

Aliance for Georgia<br />

diagrama #24: 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis<br />

partiaTa saarCevno fondebis xarjebi<br />

Figure No.24: Election Campaign Fund Expenditures on 2010 Local Elections<br />

Sromis<br />

anazRaureba<br />

Remuneration<br />

mivlineba<br />

Business Trips<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United National<br />

Movement<br />

sareklamo<br />

rgolebi<br />

Campaign Videos<br />

reklama presaSi<br />

da bilbordebi<br />

Publicity in Press<br />

and on Billboards<br />

erovnuli forumi<br />

National Council<br />

masobrivi<br />

RonisZiebebi<br />

Public Events<br />

beWduri saagitacio<br />

masalebi<br />

Printed agitation<br />

materials<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will Save<br />

Georgia<br />

sociologiuri<br />

gamokiTxvebi,<br />

kvlevebi<br />

Sociological<br />

inquiries, consultations<br />

and other researches<br />

sxva xarjebi<br />

Other Expenses<br />

qristian<br />

demokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-Democratic<br />

Movement


aTasi lari/Thousand GEL<br />

100<br />

nawili 3<br />

Part<br />

saarCevno siebis monitoringi<br />

Voters List Monitoring<br />

diagrama #25: <strong>partiebis</strong> mier wardgenili biujetidan gamoyofili Tanxebis angariSi<br />

Figure No.25: Spending of State Funding by Parties for Monitoring<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

Sromis anazRaureba<br />

da saSemosavlo<br />

gadasaxadi<br />

Salaries and Income<br />

Taxes in Budget<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United National<br />

Movement<br />

anazRaurebuli<br />

mivlinebis xarjebi<br />

Refunded Business<br />

Trips<br />

saqarTvelos<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Georgian<br />

Republican<br />

Party<br />

saqarTvelos gza<br />

Way of<br />

Georgia<br />

saqoneli da<br />

momsaxureba<br />

Goods and Servicies<br />

qarTuli<br />

dasi<br />

Kartuli Dasi<br />

sxvadasxva xarji<br />

Various Expanses<br />

qristiandemokratiuli<br />

moZraoba<br />

Christian-<br />

Democratic<br />

Movement<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

kapitaluri xarjebi<br />

Capital Expanses<br />

89


90<br />

cxrili #14: <strong>politikuri</strong> gaerTianebebis mier SerCeuli monitoringis meTodologia<br />

Table No.14: Methodology selected by Parties for Monitoring<br />

<strong>politikuri</strong> kardakar cxeli kompiuteruli monacemTa statistikis departamentis 2010 wlis siis<br />

gaerTianeba xazi programiT bazis monacemebis siasTan bolo ori arCevnebis<br />

siis analizi analizi Sedareba siasTan Sedareba<br />

Political Party Door-by-Door Hot-line Analysis of List Analysis of Comparing List to Data of Comparing 2010 List to<br />

with Computer Data Base Department of Statistics two former elections Lists<br />

Programme<br />

axali memarjveneebi<br />

New Rights<br />

erTiani nacionaluri<br />

X X X X<br />

moZraoba<br />

United National Movement<br />

X<br />

Tavisufleba araa miTiTebuli 10<br />

Freedom Not indicated 10<br />

konservatiuli partia araa miTiTebuli<br />

Conservative Party<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

Not indicated<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will<br />

araa miTiTebuli<br />

Save Georgia Not indicated<br />

respublikuri partia<br />

Republican Party<br />

X X X X<br />

saqarTvelos gza<br />

Way of Georgia<br />

X X X<br />

qarTuli dasi<br />

Kartuli Dasi<br />

qristian-demokratiuli<br />

X X X<br />

partia<br />

Christian-Democratic Party<br />

X<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

X<br />

xalxis partia<br />

Peoples’ Party<br />

X X<br />

*wyaro: ceskosgan miRebuli informacia<br />

Source: FOI received from CEC<br />

cxrili #15: <strong>partiebis</strong> mier monitoringis procesisaTvis gamoyenebuli aqtivistebis raodenoba<br />

Table No.15: Number of Activists Involved by Parties in Monitoring<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba aqtivistebis raodenoba Tbiliss gareT aqtivistebis raodenoba TbilisSi jami<br />

Political Party<br />

axali memarjveneebi<br />

Number of Activists outside Tbilisi Number of Activists in Tbilisi Sum<br />

New Rights 845 771 1 616<br />

erTiani nacionaluri moZraoba<br />

United National Movement<br />

respublikuri partia<br />

0250250<br />

Republican Party<br />

qarTuli dasi<br />

1057 1060 2 117<br />

Kartuli Dasi<br />

qristian-demokratiuli partia<br />

_ _ 285<br />

Christian-Democratic Party _ _ 122<br />

*wyaro: ceskosgan miRebuli informacia<br />

Source: FOI received from CEC<br />

10 politikurma gaerTianebebma – `Tavisufleba~, `konservatiuli partia~ da `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ – ceskos informacia miawodes<br />

etapobrivad _ werilebis saSualebiT. maT ar warudgeniaT saboloo angariSi da ar usargebliaT ceskos SeTavazebuli formiT. Sesabamisad,<br />

Cvens xelT araa informacia maT mier gamoyenebuli meTodologiis Sesaxeb.<br />

The Freedom party, the Conservatives Party, and Industry saves Georgia delivered information to CEC gradually, via letters. They did not deliver final report<br />

and did not use the form proposed by CEC. Hence, we do not have information about the methodology they used.


cxrili #16. <strong>partiebis</strong> mier ganxorcielebuli monitoringis geografia (nawili 1)<br />

Table No.16: Geography of Monitoring Selected by Parties (Part 1)<br />

partia Tbilisi kaxeTi Sida qarTli qvemo qarTli samcxe-javaxeTi mcxeTa-mTianeTi<br />

Political Party Tbilisi Kakheti Shida-Kartli Kvemo Kartli Samtskhe-Javakheti Mtsketa-Mtianeti<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United<br />

National<br />

Movement<br />

Tavisufleba<br />

Freedom<br />

konservatiuli<br />

partia<br />

Conservative<br />

Party<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will<br />

Save Georgia<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Republican<br />

Party<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

Way of<br />

Georgia.<br />

qarTuli dasi<br />

Kartuli Dasi<br />

qristiandemokratiuli<br />

partia<br />

Christian-<br />

Democratic Party<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

xalxis partia<br />

Peoples’ Party<br />

yvela olqi 11<br />

All Districts 11<br />

yvela olqi<br />

All Districts<br />

vake, saburTalo,<br />

isani, samgori,<br />

CuRureTi, didube<br />

Vake, Saburtalo, Isani,<br />

Samgori, Chughureti,<br />

Didube<br />

yvela olqi<br />

All Districts<br />

yvela olqi<br />

All Districts<br />

vake, saburTalo,<br />

didube<br />

Vake, Saburtalo,<br />

Didube<br />

mTawminda, vake,<br />

saburTalo, samgori,<br />

naZaladevi, gldani<br />

Mtatsminda, Vake,<br />

Saburtalo, Samgori,<br />

Nadzaladevi, Gldani<br />

Tbilisi<br />

Tbilisi<br />

yvela olqi<br />

All Districts<br />

yvela olqi<br />

All Districts<br />

Telavi-2 ubani,<br />

sagarejo-9,<br />

gurjaani-3,<br />

siRnaRi-8,<br />

dedofliswyaro-3,<br />

lagodexi-3,<br />

yvareli-3, axmeta-5<br />

Telavi-2 Precincts,<br />

Sagarejo-9, Gurjaani-3,<br />

Sighnaghi-8,<br />

Dedoflis tskaro-3,<br />

Lagodekhi-3, Kvareli-3,<br />

Akhmeta-5<br />

sagarejo<br />

Sagarejo<br />

Telavi<br />

Telavi<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli informacia.<br />

Source: FOI received from CEC<br />

gori-3 ubani,<br />

kaspi-3, qareli-3,<br />

xaSuri-10<br />

Gori-3 Precincts,<br />

Kaspi-3, Kareli-3,<br />

Khashuri-10<br />

gori, qareli<br />

Gori, Kareli<br />

qareli<br />

Kareli<br />

qareli<br />

Kareli<br />

xaSuri<br />

Khashuri<br />

rusTavi-13 ubani,<br />

gardabani-3,<br />

marneuli-4,<br />

bolnisi-2, dmanisi-2,<br />

walka-5,<br />

TeTriwyaro-4<br />

Rustavi-13 Precincts,<br />

Gardabani-3,<br />

Marneuli-4, Bolnisi-2,<br />

Dmanisi-2, Tsalka-5,<br />

Tetritskaro-4<br />

rusTavi<br />

Rustavi<br />

rusTavi, gardabani<br />

Rustavi, Gardabani<br />

gardabani, bolnisi<br />

Gardabani,Bolnisi<br />

rusTavi<br />

Rustavi<br />

axalcixe-3 ubani,<br />

borjomi-2,<br />

adigeni-2, aspinZa-3<br />

Akhalcikhe-3<br />

Precincts, Borjomi-2,<br />

Adigeni-2 Aspindza-3<br />

axalqalaqi<br />

Akhalkalaki<br />

duSeTi-2 ubani,<br />

yazbegi-5<br />

Dusheti-2 Precincts,<br />

Kazbegi-5<br />

TianeTi, duSeTi,<br />

yazbegi<br />

Tianeti, Dusheti,<br />

Kazbegi<br />

11 yvela olqi moicavs adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisaTvis gansazRvrul Semdeg olqebs: vake, saburTalo, isani, samgori,<br />

mTawminda, naZaladevi, gldani, krwanisi, CuRureTi, didube.<br />

All Districts include districts set for Local Government Elections: Vake, Saburtalo, Isani, Samgori, Mtatsminda, Nadzaladevi, Gldani, Krtsanisi, Chughureti, Didube.<br />

91


92<br />

cxrili #17. <strong>partiebis</strong> mier ganxorcielebuli monitoringis geografia (nawili 2)<br />

Sheet No.17: Geography of Monitoring Selected by Parties (part 2)<br />

partia imereTi samegrelo-zemo svaneTi raWa-leCxumi guria<br />

aWara<br />

Political Party Imereti Samegrelo-Zemo Svaneti Racha-Lechkhumi Guria Adjara<br />

axali<br />

memarjveneebi<br />

New Rights<br />

erTiani<br />

nacionaluri<br />

moZraoba<br />

United<br />

National<br />

Movement<br />

Tavisufleba<br />

Freedom<br />

konservatiuli<br />

partia<br />

Conservative<br />

Party<br />

mrewveloba<br />

gadaarCens<br />

saqarTvelos<br />

Industry Will<br />

Save Georgia<br />

respublikuri<br />

partia<br />

Republican<br />

Party<br />

saqarTvelos<br />

gza<br />

Way of<br />

Georgia.<br />

qarTuli dasi<br />

Kartuli Dasi<br />

qristiandemokratiuli<br />

partia<br />

Christian-<br />

Democratic Party<br />

Cven TviTon<br />

We Ourselves<br />

xalxis partia<br />

Peoples’ Party<br />

quTaisi-30 ubani,<br />

xaragauli-2, Terjola-4,<br />

saCxere-6, zestafoni-5,<br />

baRdaTi-3, vani-3,<br />

samteredia-3, xoni-5,<br />

WiaTura-3, tyibuli-3,<br />

wyaltubo-2<br />

Kutaisi-30 Precincts,<br />

Kharagauli-2, Terjola-4,<br />

Sachkhere-6, Zestafoni-5,<br />

Baghdati-3, Vani-3,<br />

Samteredia-3, Khoni-5,<br />

Tchiatura-3, Tkibuli-3,<br />

Tskaltubo-2<br />

wyaltubo<br />

Tskaltubo<br />

saCxere, WiaTura<br />

Sachkhere, Tchiatura<br />

quTaisi<br />

Kutaisi<br />

Terjola, samtredia,<br />

zestafoni<br />

Terjola, Samtredia,<br />

Zestafoni<br />

quTaisi<br />

Kutaisi<br />

zestafoni<br />

Zestafoni<br />

quTaisi<br />

Kutaisi<br />

zugdidi-6 ubani, abaSa-<br />

5, senaki-3, martvili-5,<br />

walenjixa-5, Cxorowyu-2<br />

Zugdidi-6 Precincts,<br />

Abasha-5, Senaki-3,<br />

Martvili-5, Tsalenjikha-5,<br />

Chkhorotsku-2<br />

senaki<br />

Senaki<br />

*wyaro: ceskodan miRebuli informacia.<br />

Source: FOI received from CEC<br />

zugdidi, foTi<br />

Zugdidi, Poti<br />

martvili, zugdidi,<br />

Cxorowyu<br />

Martvili, Zugdidi,<br />

Chkhorotsku<br />

zugdidi, foTi<br />

Zugdidi, Poti<br />

ambrolauri-2 ubani,<br />

oni-2, cageri-2,<br />

lentexi-20<br />

Ambrolauri-2 Precincts,<br />

Oni-2, Tsageri-2,<br />

Lentekhi-20<br />

ambrolauri<br />

Ambrolauri<br />

ozurgeTi-3 ubani,<br />

lanCxuTi-4,<br />

Coxatauri-2<br />

Ozurgeti-3 Precincts,<br />

Lanchkhuti-4,<br />

Chokhatauri-2<br />

lanCxuTi, Coxatauri<br />

Lanchkhuti, Chokhatauri<br />

Coxatauri<br />

Chokhatauri<br />

baTumi-20 ubani,<br />

qobuleTi-3, qeda-2,<br />

Suaxevi-3,<br />

xelvaCauri-3, xulo-1<br />

Batumi-20 Precincts,<br />

Kobuleti-3, Keda-2,<br />

Shuakhevi-3,<br />

Khelvachauri -3 ,<br />

Khulo-1<br />

baTumi<br />

Batumi<br />

baTumi<br />

Batumi<br />

qobuleTi<br />

Kobuleti<br />

baTumi<br />

Batumi


cxrili #18: <strong>partiebis</strong> mier gadamowmebuli amomrCevlebis raodenoba<br />

Sheet No.18: Number of Voters Reviewed by Parties<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba gadamowmebuli amomrCevlebi gadamowmebuli amomrCevlebi jami<br />

Tbiliss gareT TbilisSi<br />

Political Party Reviewed Voters outside Tbilisi Reviewed Voters in Tbilisi Sum<br />

axali memarjveneebi<br />

New Rights 274 327 240 485 514 812<br />

erTiani nacionaluri ar gadaumowmebia<br />

moZraoba Tbiliss gareT<br />

United National Movement Did no review outside Tbilisi 580 348 580 348<br />

Tavisufleba araa miTiTebuli ar gadaumowmebia TbilisSi<br />

Freedom Not indicated Did not review in Tbilisi _<br />

konservatiuli partia araa miTiTebuli araa miTiTebuli<br />

Conservative Party<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

Not indicated Not indicated _<br />

saqarTvelos araa miTiTebuli araa miTiTebuli<br />

Industry Will Save Georgia Not indicated Not indicated _<br />

respublikuri partia araa miTiTebuli<br />

Republican Party<br />

saqarTvelos gza<br />

Not indicated 338 796 338 796<br />

Way of Georgia<br />

qarTuli dasi<br />

7 926 227 302 235 228<br />

Kartuli Dasi<br />

qristian-demokratiuli<br />

561 523 617 575 1 179 098<br />

partia araa miTiTebuli araa miTiTebuli<br />

Christian-Democratic Party Not indicated Not indicated _<br />

Cven TviTon araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />

We Ourselves Not indicated Separately Not indicated Separately 100 000<br />

xalxis partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />

Peoples’ Party Not indicated Separately Not indicated Separately 220 000<br />

*wyaro: ceskosgan miRebuli informacia<br />

Source: FOI received from CEC<br />

93


94<br />

cxrili #19: <strong>partiebis</strong> mier TbilisSi da Tbiliss gareT aRmoCenili darRvevebi 12<br />

Sheet No.19: Errors Discovered by Parties in Tbilisi and Elsewhere 12<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba xarvezebi Tbiliss gareT xarvezebi TbilisSi jami<br />

Political Party Errors outside Tbilisi Errors in Tbilisi Sum<br />

axali memarjveneebi13 New Rights13 9 846 30 280 40 126<br />

erTiani nacionaluri moZraoba ar gaukeTebiaT monitoringi<br />

United National Movement Did not conduct Monitoring 41 442 41 442<br />

Tavisufleba ar gaukeTebiaT monitoringi<br />

Freedom 11 465 Did not conduct Monitoring 11 465<br />

konservatiuli partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />

Conservative Party<br />

mrewveloba gadaarCens<br />

Not indicated Separately Not indicated Separately 874<br />

saqarTvelos araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />

Industry Will Save Georgia<br />

respublikuri partia<br />

Not indicated Separately Not indicated Separately 14 810<br />

14<br />

Republican Party14 saqarTvelos gza<br />

1 076 70 294 71 370<br />

Way of Georgia 2 225 7 659 10 828<br />

qarTuli dasi araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />

Kartuli Dasi Not indicated Separately Not indicated Separately 3 180<br />

qristian-demokratiuli partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />

Christian-Democratic Party Not indicated Separately Not indicated Separately 2 05<br />

Cven TviTon araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />

We Ourselves Not indicated Separately Not indicated Separately 2 394<br />

xalxis partia araa miTiTebuli cal-calke araa miTiTebuli cal-calke<br />

Peoples’ Party Not indicated Separately Not indicated Separately 9 014<br />

*wyaro: ceskosgan miRebuli informacia<br />

Source: FOI received from CEC<br />

12 partiebs zogierT SemTxvevaSi jami ar hqondaT sworad miTiTebuli da Cven mier gadaTvlis Semdeg ricxvebi gansxvavebuli iyo. magaliTad,<br />

`saqarTvelos gzas~ gamoyofili hqonda Tbilissa da regionSi aRmoCenili xarvezebi, rac jamSi 9 884 iyo, Tumca Tavad xarvezebis dajamebiT<br />

10 828 xarvezi gamodis.<br />

In some cases parties did not have the sum indicated correctly and our calculations were different. For instance Georgia’s Way had separately indicated<br />

errors in Tbilisi and outside it, that was summed as 9 884, but with direct calculations of these two numbers it really is 10 828 errors in sum.<br />

13 `axali memarjveneebis~ monacemebi amoRebulia maT mier CvenTvis mowodebuli angariSidan, ramdenadac ceskoSi `axal memarjveneebs~ da<br />

`respublikur partias~ erToblivad hqondaT angariSi wardgenili.<br />

The data of New Rights is taken from the report we received from the party, since New Rights and the Republican Party had delivered a joint report to<br />

the CEC.<br />

14 `respublikuri partiis~ angariSi gaerTianebuli iyo `axali memarjveneebis~ saboloo angariSTan da es monacemi, SesaZloa, asaxavdes axali<br />

memarjveneebis~ mier aRmoCenil xarvezebsac.<br />

Report of the Republican Party was merged with that of New Rights, so it could also include the data of New Rights.


cxrili #20: ceskos mier warmodgenili saboloo angariSis mixedviT gakeTebuli reagireba 15<br />

Sheet No.20: Reaction by CEC According to Its Final Report 15<br />

<strong>politikuri</strong> gaerTianeba gasworebuli monacemis jami <strong>partiebis</strong> monacemebSi<br />

uzustobis jami<br />

Political Party Sum of corrected information Sum of Mistakes in Parties’ Data<br />

axali memarjveneebi gaerTianebulia respublikelebTan<br />

New Rights<br />

erTiani nacionaluri moZraoba<br />

United with Republican Party<br />

United National Movement 12 305 25 963<br />

Tavisufleba realuri Sedegi ucnobia<br />

Freedom<br />

konservatiuli partia<br />

Real result unknown<br />

Conservative Party 222 276<br />

mrewveloba gadaarCens saqarTvelos<br />

Industry Will Save Georgia<br />

respublikuri partia<br />

1 112 1 830<br />

Republican Party<br />

saqarTvelos gza<br />

9 195 21 615<br />

Way of Georgia<br />

qarTuli dasi<br />

1 985 3 247<br />

Kartuli Dasi<br />

qristian-demokratiuli partia<br />

163 96<br />

Christian-Democratic Party<br />

Cven TviTon<br />

412 1 369<br />

We Ourselves<br />

xalxis partia<br />

657 596<br />

Peoples’ Party 965 3 009<br />

*wyaro: ceskos veb-gverdidan miRebuli informacia<br />

Source: Information acquired from CEC web-page.<br />

15 http://www.cec.gov.ge/files/archevnebi%202010/saarchevno%20siebi/Report_Siebis_Monitring_Final.pdf<br />

95


nawili 4<br />

Part<br />

rekomendaciebi<br />

Recommendations<br />

96<br />

cxrili #21 `saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondi~ (IFES),<br />

`<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> dafinanseba – globaluri gamocdileba~, sxvadasxva qveynebSi arsebuli<br />

kampaniis xarjebis maqsimumis Sesaxeb 16<br />

Sheet No.21.IFES, “Political Finance Regulation: The Global Experience”, maximal amount of Election Campaign<br />

expances in different countries. 16<br />

qveyana zeda zRvari <strong>partiebis</strong> mier rogoria zeda zRvari<br />

gaweul xarjebze<br />

Country Ceiling on party election expenditure What is the ceiling<br />

belgia diax, saarCevno ciklze 1 milioni evro<br />

Belgium Yes, per election cycle EUR 1 million<br />

bulgareTi diax, saarCevno ciklze 1.5 milionze meti<br />

Bulgaria Yes, per election cycle Over EUR 1.5 million<br />

kanada diax registrirebuli partiebi da kandidatebi ar unda<br />

ascdnen saarCevno xarjebs, romelsac daadgens<br />

mTavari saarCevno oficeri kanadis saarCevno<br />

kanoniT dadgenili formulis mixedviT.<br />

Canada Yes Registered political parties and candidates must not exceed<br />

the election expense limits calculated by the Chief Electoral<br />

Officer under the formulas provided in the Canada<br />

Elections Act.<br />

safrangeTi diax saprezidento arCevnebze partiam da misma<br />

kandidatma SeiZleba daxarjon 16 mln. evroze meti<br />

pirvel raundSi, magram meore raundSi araumetes<br />

20 mln. evrosi. saparlamento arCevnebSi, partiisa<br />

da kandidatisaTvis dadgenili Weri aris 40 000<br />

evros damatebuli 0.20 evro TiToeul macxovrebelze.<br />

France Yes In presidential elections, a party and its candidate may<br />

spend more than EUR 16 million in the first round and more<br />

than EUR 20 million in the second round. For parliamentary<br />

elections, both parties and candidates have a ceiling of<br />

EUR 40,000 plus more than EUR 0.20 per inhabitant.<br />

16 saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondi (IFES), `<strong>politikuri</strong> <strong>partiebis</strong> dafinanseba – globaluri gamocdileba~, 19 noemberi, 2009 weli,<br />

gv.51 http://www.ifes.org/files/Political_Finance_Regulation_The_Global_Experience.pdf<br />

IFES, “Political Finance Regulation: The Global Experience”, November 19, 2009 p.51 http://www.ifes.org/files Political_Finance_Regulation_ The_Global_<br />

Experience.pdf


qveyana zeda zRvari <strong>partiebis</strong> mier rogoria zeda zRvari<br />

gaweul xarjebze<br />

Country Ceiling on party election expenditure What is the ceiling<br />

ungreTi diax zeda zRvari ganisazRvreba kandidatisa da<br />

arCevnebis mixedviT.<br />

Hungary Yes The ceiling is per candidate and per election.<br />

irlandia diax zeda zRvari ganisazRvreba kandidatisa da<br />

arCevnebis mixedviT.<br />

Ireland Yes The ceiling is per candidate and per election.<br />

italia diax zeda zRvari ganisazRvreba kandidatisa da<br />

arCevnebis mixedviT.damatebiTi SezRudvebia im<br />

<strong>partiebis</strong>aTvis, romelTac kandidati yvela<br />

saarCevno olqSi hyavT.<br />

Italy Yes The ceiling is per candidate and per election. There are<br />

additional limits for parties that present candidates in all<br />

constituencies.<br />

latvia diax saparlamento arCevnebze: 0.20 centasi TiToeul<br />

amomrCevelze.<br />

Latvia Yes For parliamentary elections: 0.20 Centas per voter.<br />

litva diax mravalolqian saarCevno teritoriaze wardgenil<br />

kandidatTaTvis, dadgenili minimaluri xelfasis<br />

1 000-magi odenoba.<br />

Lithuania Yes 1,000 times the average minimum wage for a list of<br />

candidates in a multi-candidate electoral area.<br />

holandia diax 3.5 milion evroze meti (saprezidento arCevnebSi).<br />

Holand Yes More than EUR 3,500,000 (presidential elections).<br />

portugalia diax 3,008,600 evro.<br />

Portugal Yes EUR 3,008,600.<br />

espaneTi diax ganisazRvreba TiToeuli saarCevno ciklisas<br />

finansuri sasamarTlos (general accounting court) mier.<br />

Spain Yes per election cycle Established for each electoral cycle by<br />

the general accounting court.<br />

gaerTianebuli diax 18,840,000 britanuli funti (es Tanxa<br />

samefo gansazRvrulia mxolod partiisaTvis da masSi ar<br />

Sedis kandidatis xarjebi).<br />

United Kingdom Yes GBP 18,840,000 (This figure is for political parties only<br />

and excludes candidate spending).<br />

amerikis ara/diax ZiriTadad araa dadgenili SezRudva, magram aris<br />

SeerTebuli zRvari zogierT adgilobriv arCevnebze da<br />

Statebi nebayoflobiTi zRvari saprezidento<br />

arCevnebisaTvis.<br />

United States No/Yes Generally no limits but there are limits for certain local<br />

elections and voluntary limits for the presidential election.<br />

97


98<br />

saerTaSoriso gamWvirvaloba - saqarTvelo<br />

Tbilisi 0108, rusTavelis gamz. 26<br />

tel.:+(995 32) 292 14 03, (995 32) 299 93 35<br />

baTumi 6000, 26 maisis q. 34a tel.: +(995 422) 29 44 88<br />

Transparency International - Georgia<br />

Tbilisi 0108, Georgia<br />

26, Rustaveli Ave.<br />

Tel: +(995 32) 292 14 03, (995 32) 299 93 35<br />

Batumi 6000, Georgia<br />

34a 26 May str.<br />

Tel.: +(995 422) 29 44 88<br />

info@transparency.ge<br />

www.transparency.ge

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!