03.06.2013 Views

INTEGRALI INDEFINITI e DEFINITI Esercizi risolti 1. E' data la ...

INTEGRALI INDEFINITI e DEFINITI Esercizi risolti 1. E' data la ...

INTEGRALI INDEFINITI e DEFINITI Esercizi risolti 1. E' data la ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Usiamo il metodo di decomposizione delle funzioni razionali in fratti semplici:<br />

1<br />

A B A(y − 2) + B(y − 1)<br />

= + = =<br />

(y − 1)(y − 2) y − 1 y − 2 (y − 1)(y − 2)<br />

(A + B)y − 2A − B<br />

(y − 1)(y − 2)<br />

che porta a risolvere il sistema:<br />

Dunque:<br />

<br />

2 dy − 4<br />

1<br />

(y − 1)(y − 2)<br />

<br />

A + B = 0<br />

−2A − B = 1 ⇐⇒<br />

<br />

−1 1<br />

dy = 2y − 4 +<br />

y − 1 y − 2<br />

A = −1<br />

B = 1<br />

.<br />

dy = 2y + 4 log |y − 1| − 4 log |y − 2| + c.<br />

Applicando ora <strong>la</strong> sostituzione inversa, si ottiene:<br />

√<br />

t − 3<br />

t − 3 √ t + 2 dt = 2√ <br />

<br />

t + 4 log √ <br />

<br />

t − 1<br />

− 4 log √ <br />

<br />

t − 2<br />

+ c = 2 √ √<br />

<br />

<br />

t + 4 log <br />

t − 1<br />

√<br />

<br />

t − 2<br />

+ c.<br />

Si può infine ricavare il valore dell’integrale definito<br />

√ 16<br />

t − 3<br />

t − 3 √ t + 2 dt = 2√ <br />

√<br />

<br />

16 − 1<br />

<br />

<br />

16 + 4 log √<br />

<br />

16 − 2<br />

− 2√ <br />

√<br />

<br />

9 − 1<br />

<br />

<br />

9 − 4 log √<br />

= 2 + 4 log 3 − 8 log 2.<br />

9 − 2<br />

9<br />

(d) Per risolvere l’integrale definito<br />

√ 3<br />

0<br />

4|x−1| arctan x dx , si deve anzitutto spezzare l’intervallo di integrazione<br />

[0, √ 3] nei due sottointervalli [0, 1] e [1, √ 3], in quanto <strong>la</strong> funzione |x − 1| assume in essi due espressioni<br />

diverse; si ha dunque<br />

√ 3<br />

0<br />

1<br />

4|x − 1| arctan x dx = 4(1 − x) arctan x dx +<br />

0<br />

√ 3<br />

1<br />

4(x − 1) arctan x dx .<br />

Possiamo ora utilizzare <strong>la</strong> formu<strong>la</strong> di integrazione per parti per calco<strong>la</strong>re l’integrale indefinito:<br />

<br />

2<br />

<br />

2<br />

2<br />

x x 1<br />

x<br />

(x−1) arctan x dx = − x arctan x− − x dx = − x<br />

2 2 1 + x2 2<br />

arctan x− 1<br />

2 x − 2x<br />

2 x2 dx .<br />

+ 1<br />

Poiché il polinomio a denominatore nell’ultimo integrale non ha grado superiore a quello a numeratore, procediamo<br />

con <strong>la</strong> divisione del numeratore per il denominatore:<br />

x 2 − 2x<br />

x 2 + 1<br />

Dunque:<br />

dx =<br />

<br />

2x + 1<br />

1 −<br />

x2 <br />

+ 1<br />

<br />

dx =<br />

<br />

2 x<br />

(x − 1) arctan x dx =<br />

2<br />

Calco<strong>la</strong>ndo ora l’integrale definito, si ricava:<br />

√ 3<br />

2 x<br />

4|x − 1| arctan x dx = −4 − x<br />

0<br />

2<br />

2 x<br />

+4<br />

2<br />

<br />

dx −<br />

2x<br />

x 2 + 1<br />

<br />

dx −<br />

1<br />

x 2 + 1 dx = x−log(x2 +1)−arctan x+c.<br />

<br />

− x arctan x − 1 2<br />

x − log(1 + x ) − arctan x + c.<br />

2<br />

arctan x − 1 2<br />

x − log(1 + x ) − arctan x<br />

2<br />

1<br />

0<br />

<br />

− x arctan x − 1 2<br />

x − log(1 + x ) − arctan x<br />

2<br />

√3 = 4 − 2<br />

1<br />

√ 3 + 4(2 − √ 3) π<br />

3 .<br />

+

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!