03.06.2013 Views

CS GEORGIA Georgian - Reintegration Caritas

CS GEORGIA Georgian - Reintegration Caritas

CS GEORGIA Georgian - Reintegration Caritas

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

saxelmwifos Sesaxeb qvemoT moyvanili informacia, warmoadgens specialuri xelSewyobili<br />

nebayoflobiTi dabrunebis (sxnd) proeqtis (Tailor-Made Assisted Voluntary Return Project)<br />

nawils. proeqtis farglebSi, SesaZlo repatriantebisaTvis da maTi mrCevlebisaTvis,<br />

“karitasi” agrovebs ganaxlebul da konkretul informacias reintegraciis sakiTxebze.<br />

reintegraciis sakiTxebze TqvenTvis saintereso informaciis misaRebad, romelic ar aris<br />

moyvanili am dokumentSi, SegiZliaT mimarToT “karitas interneSinal belgia”-s (<strong>Caritas</strong><br />

International Belgium) damxmare sainformacio samsaxurs:<br />

el. el. fosta: fosta: fosta: reintegration@caritasint.be<br />

informacia saxelmwifos Sesaxeb<br />

ianvari 2010<br />

saqarTvelo<br />

sxnd proeqti dafinansebulia evrokavSiris da<br />

“fedasil”-is (belgia) mier.<br />

evrokavSiri da/an “fedasili” ar arian pasuxismgebelni<br />

dokumetSi arsebuli informaciis gamoyenebaze.<br />

pasuxismgebloba ekisreba uSualo Semsrulebels.<br />

1


daTqma<br />

daTqma<br />

dokumenti Seqmnilia sainformacio miznebisaTvis, misi Sinaarsi ar<br />

uzrunvelyofs uflebis miniWebas da ar warmoqmnis valdebulebebs.<br />

“karitas interneSinali” yvelafers iRonebs raTa dokumentSi moyvanili<br />

informacia iyos swori, dazustebuli, gamWvirvale da ganaxlebuli, Tumca, ver<br />

iqneba pasuxismgebeli am informaciis sizusteze da srulyofilebaze. “karitas<br />

interneSinali” aranairi formiT ar iRebs pasuxismgeblobas am dokumentSi<br />

moyvanil informaciaze an misi gamoyenebis Sedegad miRebul zarals / zians.<br />

es dokumenti Seqmnilia adgilobriv partniorebTan TanamSromlobiT.<br />

es dokumenti Seicavs bmulebs veb-gverdebze, romelic sxvadasxva<br />

organizaciebis mier imarTeba. “karitas interneSinali” ar iRebs<br />

pasuxismgeblobas aRniSnuli veb-gverdebis Sinaarsze.<br />

damatebiTi informaciisaTvis mogvmarTeT el. fostiT: reintegration@caritasint.be<br />

informacia saxelmwifos Sesaxeb momzadebulia sajarod xelmisawvdomi informaciis da<br />

adgilobrivi partniorebis mier mopovebuli informaciis safuZvelze, es informacia<br />

periodulad ganaxldeba.<br />

Cveni partniorebi saqarTveloSi arian:<br />

• “vorld vizioni” (World Vision): TbilisSi ganTavsebuli organizaciaa, romelsac<br />

warmomadgenlobebi regionebSic gaaCnia. organizacia muSaobs: unarSezRuduli<br />

bavSvebis da zogadad bavSvebis sakiTxebze; eTnikuri umciresobis<br />

warmomadgeneli axalgazrdebis integraciaze; quCis axalgazrdebis dacvaze;<br />

ganaTlebaze Sidsis Temebze; adamianis uflebebis sakiTxebze; qarTveli<br />

emigrantebis reintegraciaze (www.worldvision.org).<br />

• saia: organizacia romelic warmodgenilia saqarTvelos sxvadasxva regionSi da<br />

mTavari ofisi TbilisSi aqvs. saia moqmedebs rogorc Suamavali samTavrobo<br />

organizaciebsa da migrantebsa Soris, uwevs ra maT samarTlebriv da<br />

humanitarul daxmarebas. saia icavs adamianis uflebebs da adgilobriv da<br />

centralur xelisuflebasTan TanamSromlobiT monawileobas iRebs<br />

kanonSemoqmedebiT procesSi (www.gyla.ge).<br />

2


sarCevi sarCevi<br />

sarCevi<br />

2222 teritoriaze teritoriaze teritoriaze teritoriaze Sesvla Sesvla Sesvla Sesvla ...................................................................................................... 5<br />

2.1 2.1 dok dokumentacia<br />

dok dokumentacia<br />

umentacia ............................................................................................................................ 5<br />

2.1.1<br />

2.1.2<br />

dokumentebi romelic dambruneblebs sWirdebaT ................................................................... 5<br />

dasabrunebel qveyanaSi saWiro dokumentebi (mag. cxovrebis nebarTva, piradobis<br />

damadasturebeli mowmoba)........................................................................................................................ 6<br />

2.1.3 rogor miviRoT saWiro dokumentebi (pirobebi, vadebi) .................................................... 11<br />

2.1.4 dokumentebis gacemasTan dakavSirebuli gadasaxadebi......................................................... 12<br />

2.2 2.2 mgzavroba mgzavroba............................................................................................................................. mgzavroba<br />

13<br />

2.2.1 TviTmfrinaviT ............................................................................................................................. 13<br />

2.2.2 xmeleTiT...................................................................................................................................... 19<br />

2.2.3 zRviT ............................................................................................................................................ 20<br />

2.3 Sesvlis Sesvlis procedurebi procedurebi (saxelmwifo (saxelmwifo organo, organo, dakiTxva, dakiTxva, kontroli, kontroli, dakaveba,<br />

dakaveba,<br />

qrTam qrTami qrTam qrTami<br />

i da da a.S.) a.S.) ................................................................................................................................ 20<br />

2.3.1 TviTmfrinaviT ............................................................................................................................. 21<br />

2.3.2 xmeleTiT...................................................................................................................................... 21<br />

2.3.3 zRviT ............................................................................................................................................ 21<br />

2.4 Sesvlis Sesvlis Sesvlis dros dros Zveli Zveli samarTlebrivi samarTlebrivi aqtebis aqtebis da da normebis normebis zegavlena zegavlena .................... 22<br />

2.4.1 ltolvilobis an dacvis qveS myofis statusis zegavlena .............................................. 22<br />

ar aris informacia .................................................................................................................................. 22<br />

2.4.2 TavSesafris moTxovnis warumatebeli moTxovna .................................................................. 22<br />

2.4.3<br />

2.4.4<br />

dasabrunebeli qveynidan aralegalurad gasvlis zegavlena .............................................. 22<br />

dasabrunebeli qveynis gareT Cadenili danaSaulis zegavlena (ormagi pasuxismgeblobis<br />

sakiTxi) ...................................................................................................................................................... 23<br />

2.5 sabaJo sabaJo regulaciebi regulaciebi .......................................................................................................... 23<br />

2.6 2.6 gadaadgilebis gadaadgilebis Tavisufleba<br />

Tavisufleba............................................................................................. Tavisufleba<br />

Tavisufleba<br />

24<br />

2.6.1<br />

2.6.2<br />

SezRudvebi Sida gadaadgilebisas ........................................................................................... 24<br />

teritoriebi sadac saxifaToa an SeuZlebelia Sesvla (naRmebi, bunebrivi<br />

kataklizmebi) ............................................................................................................................................ 28<br />

2.6.3 Sida satransporto saSualebebi (sakontaqto da praqtikuli informacia, fasebi) .... 31<br />

3333 fizikuri fizikuri fizikuri fizikuri usafrTxoeba................................................................................................. usafrTxoeba<br />

usafrTxoeba<br />

usafrTxoeba<br />

32<br />

3.1 mimdinare mimdinare SeiaraRe SeiaraRebuli SeiaraRe buli konfliqtebi<br />

konfliqtebi ............................................................................... 33<br />

3.2 usafrTxoebisaTvis usafrTxoebisaTvis maRali maRali riskis riskis regionebi regionebi (politikuri (politikuri eTnikuri eTnikuri an<br />

an<br />

religiuri religiuri daZabulobebi) ............................................................................................................ 35<br />

3.3 krimina kriminali krimina li ............................................................................................................................ 39<br />

3.3.1 kriminalis maRali donis mqone regionebi (safrTxe fizikuri usafrTxoebisaTvis)... 39<br />

3.3.2 trefikingis msxverplad gaxdomis safrTxe.......................................................................... 40<br />

3.3.3 iZulebiT prostituciaSi CarTvis riski............................................................................... 45<br />

3.3.4 dacvis efeqturoba (SesaZleblobebi, efeqturoba, korufcia) ......................................... 45<br />

4444 socialuri socialuri socialuri socialuri usafrTxoeba usafrTxoeba usafrTxoeba usafrTxoeba da da da da reintegracia<br />

reintegracia reintegracia<br />

reintegracia .............................................................. 48<br />

4.1 reintegraciis<br />

reintegraciis reintegraciis da dabrunebis SesaZleblobis ar mqone regionebi regionebi.............................. regionebi<br />

48<br />

4.2 dasaxleba dasaxleba da da keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba............................................................................................ keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba<br />

48<br />

4.2.1 qonebis anazRaureba da/an kompesacia (yofil konfliktur Tu katastrofis zonebSi)<br />

48<br />

4.2.2 dasaxlebis programebi dabrunebisas ...................................................................................... 49<br />

4.2.3 saxlis mSeneblobis SesaZleblobebi ...................................................................................... 51<br />

4.2.4 uZravi qonebis SeZenis SesaZleblobebi.................................................................................. 52<br />

4.2.5 saxlis Tu binis gaqiraveba ...................................................................................................... 53<br />

3


4.2.6 dasaxlebis sxva SesaZleblobebi (TavSesafrebi, arasamTavroboebi, eklesia) ................ 55<br />

4.2.7 droebiTi TavSesafrebi SesaZlebeli didi xniT dasaxlebis SemTxvevaSi ....................... 55<br />

4.3 saarsebo saarsebo wyaro wyaro -gadarCenis gadarCenis - ZiriTadi saSualebebi<br />

saSualebebi................................................. saSualebebi<br />

55<br />

4.3.1 dasaqmeba ....................................................................................................................................... 55<br />

4.3.2 sakontaqto informacia sxvagan miRebuli ganaTlebis Sesaxeb.......................................... 58<br />

4.3.3 ganaTeleibisa da perekvalifikaciis programebi (misawvdomoba da fasi) ....................... 58<br />

4.3.4 axali biznesis dawyeba.............................................................................................................. 62<br />

4.3.5 socialuri garantiebi............................................................................................................... 67<br />

4.3.6<br />

4.3.7<br />

zogadi xasiaTis saqvelmoqmedo organizaciebi (servisebi, sakontaqto informacia)... 70<br />

sayofacxovrebo danaxarjebis gamoTvlisaTvis saWiro informacia (benzis da sawmlis<br />

fasebi da a. S.) ......................................................................................................................................... 70<br />

4.4 janmrTeloba<br />

janmrTeloba....................................................................................................................... janmrTeloba<br />

71<br />

4.4.1<br />

4.4.2<br />

zogadi mdgomareba regionebis mmixedviT............................................................................... 71<br />

sasmeli wyali da sanitaria regionebis mixedviT, gaTbobis systemebi (Tu arsebobs)<br />

73<br />

4.4.3 jandacvis sistema (fsiqologiuri daxmarebis CaTvliT)................................................... 73<br />

5555 ggggansakuTrebuli ansakuTrebuli ansakuTrebuli ansakuTrebuli saWiroebis saWiroebis saWiroebis saWiroebis mqone mqone mqone mqone migrantebi migrantebi migrantebi migrantebi ......................................................... 78<br />

5.1 qalebi qalebi ...................................................................................................................................... 78<br />

5.1.1 gansakuTrebuli riskebi romlebsac qalebi awydebian ........................................................ 78<br />

5.1.2 rTul situaciebSi qalebisaTvis specialuri daxmarebis formebi .................................. 83<br />

5.2 mamakacebi mamakacebi............................................................................................................................. mamakacebi mamakacebi<br />

86<br />

5.2.1 gansakuTrebuli riskebi romlebsac mamakacebi awydebian (Tu aseTebi arsebobs).......... 86<br />

5.2.2 samxedro samsaxuri.................................................................................................................... 86<br />

5.3 bavSvebi bavSvebi................................................................................................................................<br />

93<br />

5.3.1 bavSvebi zogadad......................................................................................................................... 93<br />

5.3.2 gancalkevebuli bavSvebi............................................................................................................ 94<br />

5.3.3 oblebi .......................................................................................................................................... 95<br />

5.4 xanSiSesulebi xanSiSesulebi .................................................................................................................... 97<br />

5.4.1 sapensio sistema zogadad, SesaZlebelia Tu ara saSualo pensiaze cxovreba .............. 97<br />

5.4.2 Sesabamisoba pensiasTan da sxva benefitebTan ....................................................................... 98<br />

5.4.3 pensiebze pasuxismgebeli organoebis sakontaqto informacia........................................... 99<br />

5.4.4 moxucebulebis TavSesafrebi (saxelmwifo, arasamTavrobo) ............................................ 100<br />

5.5 SezRuduli SezRuduli SezRuduli SesaZleblobebisa da da fsiqikuri fsiqikuri aSlilobis aSlilobis mqone mqone pirebi pirebi ............... 101<br />

5.5.1 specializirebuli institutebi da saxelmwifos valdebuleba (samarTlebrivi<br />

regulaciebi da praqtika) .................................................................................................................... 101<br />

5.5.2 specializirebuli institutebis xelmisawvdomoba da mzrunveloba samSobloSi<br />

dabrunebulTaTvis................................................................................................................................... 105<br />

5.5.3 saqvelmoqmedo da mzrunvelobiTi organizaciebi qveyanaSi............................................ 108<br />

informacia ar aris warmoadgenili .................................................................................................... 108<br />

5.6 5.6 pirebi pirebi fsiqikuri fsiqikuri aSlilobebiTa aSlilobebiTa da da daavadebebiT<br />

daavadebebiT..................................................... daavadebebiT<br />

108<br />

5.6.1 specializirebuli institutebi da saxelmwifo valdebulebebi (samarTlebrivi<br />

regulacia da praqtika)........................................................................................................................ 108<br />

5.6.2 samSobloSi dabrunebulTaTvis specializirebuli institutebi da mzrunvelobis<br />

xelmisawvdomoba...................................................................................................................................... 112<br />

5.6.3 saqvelmoqmedo da mzrunvelobiTi organizaciebi qveyanaSi............................................ 113<br />

5.7 umciresobebi<br />

umciresobebi..................................................................................................................... umciresobebi<br />

113<br />

5.7.1 seqsualuri ................................................................................................................................ 113<br />

5.7.2 eTnikuri ..................................................................................................................................... 118<br />

5.7.3 religiuri.................................................................................................................................. 121<br />

4


2 ter teritoriaze<br />

ter itoriaze Sesvla<br />

Sesvla<br />

2222....1111 dokumentacia<br />

dokumentacia<br />

dokumentacia<br />

dokumentacia<br />

2.1.1 dokumentebi dokumentebi romelic romelic dambruneblebs dambruneblebs sWirdebaT<br />

sWirdebaT<br />

dambrunebeli SesaZlebelia iyos piri romelmac SeinarCuna an dakarga saqarTvelos<br />

moqalaqeoba. dambruneblisaTvis, saqarTveloSi dasabruneblad saWiro dokumentebis<br />

gansasazRvrad, mniSvnelovania cnobili iyos mas SenarCunebuli aqvs, Tu ara,<br />

saqarTvelos moqalaqeoba. sazRvargareT cxovreba da / an ltolvilis statusis<br />

mopoveba ar SeiZleba CaiTvalos moqalaqeobis dakargvis samarTlebriv safuZvlad.<br />

saqarTvelos organuli kanonis “saqarTvelos moqalaqeobis Sesaxeb” 1 32-e muxlis<br />

Sesabamisad, piri dakargavs moqalaqeobas Tu:<br />

saqarTvelos kompetenturi organoebis unebarTvod Seva ucxo saxelmwifos<br />

samxedro samsaxurSi, policiaSi, iusticiis organoebSi da mmarTvelobis sxva<br />

organoebSi an saxelmwifo xelisuflebis organoebSi;<br />

mudmivad cxovrobs sxva saxelmwifoSi da arasapatio mizeziT ar dadga sakonsulo<br />

aRricxvaze 2 wlis ganmavlobaSi;<br />

saqarTvelos moqalaqeobas SeiZens yalbi dokumentebis wardgenis gziT;<br />

miiRebs sxva saxelmwifos moqalaqeobas.<br />

saqarTvelos moqalaqis pasporti aris saqarTvelos moqalaqis piradobis da moqalaqeobis<br />

damadasturebeli dokumenti rogorc saqarTvelos teritoriaze, ise mis farglebs gareT 2 .<br />

saqarTvelos moqalaqis pasporti gaicema sazRvargareT gamgzavrebis, sazRvargareT<br />

gadaadgilebis da saqarTveloSi dabrunebis mizniT.<br />

Tu, saqarTvelos moqalaqis damadasturebeli samgzavro dokumentis moqmedebis<br />

vadagasulia an daikarga, an mgzavrobisTvis uvargisia (gacveTa, dazianeba) mis sanacvlod<br />

saqarTveloSi dabrunebis mizniT moqalaqes SeuZlia mimarTos saqarTvelos sakonsuloebs<br />

sazRvargareT “dasabrunebeli mowmobis” misaRebad. “saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis<br />

Sesaxeb debulebis damtkicebis Taobaze” 3 saqarTvelos prezidentis brZanebulebis<br />

Sesabamisad, dasabrunebeli mowmoba aris ucxoeTidan saqarTveloSi dasabrunebeli<br />

droebiTi samgzavro dokumenti. dasabrunebeli mowmoba gaicema Tu piri waradgens:<br />

- saqarTvelos piradobis mowmobas;<br />

- vadagasul saqarTvelos moqalaqis pasports, romlis moqmedebis vadis gagrZeleba<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad ar SeiZleba;<br />

- saqarTvelos binadrobis mowmobas;<br />

- mezRvauris wignaks;<br />

- mfrinavis mowmobas.<br />

dasabrunebeli mowmoba gaicema pirebze, romelTa saqarTvelos moqalaqeobisadmi<br />

kuTvnileba damajereblad ivaraudeba. saqarTvelos moqalaqeoba SeiZleba damajereblad<br />

ivaraudebodes Semdegi dokumentebis wardgenisas:<br />

- samxedro bileTi (an misi asli);<br />

- marTvis mowmoba (an misi asli);<br />

- dabadebis mowmoba (an misi asli);<br />

1 saqarTvelos organuli kanoni #5 “saqarTvelos moqalaqeobis Sesaxeb”, 25 marti 1993, muxli<br />

32;<br />

2 saqarTvelos kanoni # 323 “saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa<br />

registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis<br />

wesis” Sesaxeb 27 ivnisi 1996, muxli 20<br />

5<br />

1<br />

(1);<br />

3<br />

3 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba #1048 “saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis Sesaxeb<br />

debulebis damtkicebis Taobaze” 14 dekemberi 2005, muxli 8 (1);


- saqarTvelos moqalaqis piradobis mowmobis an pasportis asli;<br />

- turistuli jgufis xelmZRvanelis werilobiTi dadastureba piris vinaobis<br />

Sesaxeb.<br />

dasabrunebeli mowmoba gaicema SesaZlo umokles vadaSi, magram ara ugvianes gancxadebis<br />

(momarTvis) miRebidan 45 dRisa 4 .<br />

rogorc wesi dambrunebels sWirdeba viza Tu, is saqarTvelos moqalaqe ar aris.<br />

“ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis” Sesaxeb saqarTvelos kanonis me-2 muxlis, 5 “b”<br />

punqtis Sesabamisad “viza aris dadgenili formis aRniSvna samgzavro dokumentSi,<br />

romelic adasturebs ucxoelis uflebas Semovides da imyofebodes saqarTveloSi an<br />

tranzitiT gadakveTos misi teritoria”. imave kanonis me-2 muxlis “v” punqtis<br />

Sesabamisad “samgzavro dokumenti aris pasporti, misi Semcvleli sxva samgzavro<br />

dokumenti, agreTve saqarTvelos kanonmdeblobiT an saerTaSoriso xelSekrulebis<br />

safuZvelze aRiarebuli piradobis damadasturebeli dokumenti, romelic vargisia<br />

mgzavrobisaTvis”.<br />

2.1.2 dasabrunebel dasabrunebel qveyanaSi qveyanaSi saWiro saWiro dokumentebi dokumentebi (mag. (mag. cxovrebis cxovrebis nebarTva, nebarTva, piradobis<br />

piradobis<br />

damadasturebeli damadasturebeli mowmoba)<br />

mowmoba)<br />

“saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa registraciis, piradobis<br />

(binadrobis) mowmobisa da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis wesis” Sesaxeb<br />

saqarTvelos kanonis me-3 muxlis Sesabamisad 6 , saqarTvelos moqalaqe da saqarTveloSi<br />

mcxovrebi ucxoeli 14 wlis asakis miRwevidan ara ugvianes 6 Tvisa valdebuli arian<br />

gaiaron registracia sacxovrebeli adgilis mixedviT, 7 xolo Tu maT aqvT ramdenime<br />

sacxovrebeli adgili - erT-erTi sacxovrebeli adgilis mixedviT, da miiRon piradobis<br />

(binadrobis) mowmoba. ucxoeTSi mcxovrebi saqarTvelos moqalaqeebma unda mimarTon<br />

saqarTvelos diplomatiur da sakonsulo dawesebulebs registraciisaTvis da piradobis<br />

(binadrobis) mowmobis misaRebad.<br />

ucxoelebs SeuZliaT mimarTon saqarTvelos diplomatiur da sakonsulo dawesebulebs<br />

vizis an binadrobis mowmobis misaRebad. arsebobs ramdenime saxis viza: diplomatiuri<br />

samsaxureobrivi, ordinaluri, saswavlo da sacxovrebeli.<br />

diplomatiuri diplomatiuri da da da samsaxureobrivi samsaxureobrivi vizebi vizebi gaicema 360 dRis moqmedebis vadiT vadiT an 90<br />

dRis moqmedebis vadiT.<br />

gamonaklis SemTxvevebSi diplomatiuri da samsaxureobrivi vizebi SesaZlebelia gaices 15<br />

wlamde vadiTac.<br />

diplomatiuri da sakonsulo misiebis, aseve sxva amgvari warmomadgenlebis ucxoel<br />

TanamSromlebs viza sWirdebaT saqarTveloSi pirveli Semosvlis dros. akreditaciis<br />

periodSi isini kveTen saqarTvelos sazRvars maTi saakreditacio baraTiT, romelic<br />

gaicema saqarTvelos sagareo saqmeTa saministros mier dadgenili wesiT, Tu sxva rame ar<br />

aris gansazRvruli saerTaSoriso SeTanxmebebiT.<br />

ordinaluri ordinaluri vizebi gaicema saqarTvelos diplomatiur da sakonsulo uwyebebSi, da<br />

rogorc wesi iTvaliswinebs mravaljerad Semosvlas da maTi moqmedebis vadaa 360 dRe.<br />

4 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba #1048 “saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis Sesaxeb<br />

debulebis damtkicebis Taobaze” 14 dekemberi 2005, muxli 12<br />

5 saqarTvelos kanoni #2535 “ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis” 27 dekemberi 2005;<br />

6 saqarTvelos kanoni # 323 “saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa<br />

registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis<br />

wesis” Sesaxeb 27 ivnisi 1996, muxli 3;<br />

7 saqarTvelos iusticiis ministris brZaneba # 1398 “saqarTvelos moqalaqeTa, saqarTveloSi<br />

mcxovreb ucxoelTa da ltolvilTa piradobis dadasturebisa da saqarTvelos moqalaqis<br />

pasportis (samgzavro pasportisa da dokumentis) gacemis Sesaxeb instruqciis damtkicebis”<br />

Taobaze.<br />

6


sacxovrebeli sacxovrebeli viza viza gaicema ucxoelebze, visac SesaZlebelia ukve aqvs an apirebs miiRos<br />

saqarTveloSi cxovrebis nebarTva da vidre elodeba nebarTvas, cxovrobs saqarTvelos<br />

farglebs gareT.<br />

sacxovrebeli viza gaicema erT wlamde vadiT (yofnis vada aris 180 dRe). sacxovrebeli<br />

vizis gacemaze gadawyvetilebas iRebs saqarTvelos iusticiis saministro.<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi viza / Semosvlis nebarTva sam<br />

Tvemde vadiT SesaZlebelia gaices saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros sasazRvro<br />

samsaxuri mier saqarTvelos saxelmwifo sazRvarze arsebul gamSveb punqtebSi.<br />

saqarTvelos vizis gacemis dros samgzavro dokumentis vada, sul cota sami TviT unda<br />

aRematebodes vizis moqmedebis vadas.<br />

diplomatiuri samsaxureobrivi kategoriis vizis gagrZeleba saqarTvelos teritoriaze<br />

SesaZlebelia da amaze uflebamosilia saqarTvelos sagareo saqmeTa saministro.<br />

ordinaluri vizis mflobelma gansazRvrul vadaze meti xniT saqarTvelos teritoriaze<br />

darCenis SemTxvevaSi, kanonierad yofnis vadis amowurvamde unda mimarTos saqarTvelos<br />

iusticiis saministros samoqalaqo reestris saagentos (www.cra.gov.ge) vakisa da<br />

saburTalos raionul samsaxurebs, droebiTi an mudmivi binadrobis nebarTvis misaRebad 8 .<br />

misamarTi:<br />

- budapeStis q. #2<br />

- irakli abaSiZis q. #68<br />

- wereTlis gamziri #67a<br />

vizaze ganacxadis Setanis Semdgom, vizis moqmedebis periodSi ucxoels ar sWirdeba sxva<br />

raime nebarTvis aReba saqarTveloSi sacxovreblad. saqarTveloSi Semosasvlelad da 90<br />

dRemde yofnisaTvis viza ar esaWiroebaT Semdegi qveynebis moqalaqeebs:<br />

- evrokavSiris wevri saxelmwifoebi;<br />

- amerikis SeerTebuli Statebis;<br />

- kanadis;<br />

- iaponiis;<br />

- Sveicariis konfederaciis;<br />

- listenSteinis samTavros;<br />

- norvegiis samefos;<br />

- israelis saxelmwifos;<br />

- wminda saydris (vatikanis);<br />

- andoris samTavros;<br />

- san-marinos respublikis;<br />

- islandiis respublikis;<br />

- arabTa gaerTianebuli saamiroebis;<br />

- quveiTis saxelmwifos;<br />

- koreis respublikis;<br />

- kataris saxelmwifos;<br />

- bahreinis samefos;<br />

- omanis sasulTnos;<br />

- brunei-darusalamis saxelmwifos;<br />

- singapuris respublikis;<br />

- avstraliis Tanamegobrobis;<br />

- monakos samTavros;<br />

8 saqarTvelos kanoni #2535 “ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb” 27 dekemberi 2005,<br />

muxlebi 5-10<br />

7


- axali zelandiis;<br />

- bahamis kunZulebis Tanamegobrobis;<br />

- barbadosis;<br />

- antigua da barbudis;<br />

- trinidadis da tobagos respublikis;<br />

- seiSelis kunZulebis respublikis;<br />

- botsvanis respublikis;<br />

- xorvatiis respublikis;<br />

- Ciles respublikis;<br />

- sant-kitsis da nevisis federaciis;<br />

- argentinis respublikis;<br />

- malaiziis federaciis;<br />

- meqsikis SeerTebuli Statebis;<br />

- aRmosavleTi respublika urugvais;<br />

- mavrikis respublikis;<br />

- panamis respublikis;<br />

- kosta-rikis respublikis;<br />

- samxreT afrikis respublikis;<br />

- braziliis federaciuli respublikis;<br />

- tailandis samefos;<br />

- belizis;<br />

- saudis arabeTis samefos.<br />

qveynebis CamonaTvali, romlebTanac saqarTvelos gaaCnia ormxrivi SeTanxmebebi<br />

diplomatiuri, samsaxureobrivi an specialuri pasportebis mflobelebisaTvis uvizo<br />

mimosvlis Sesaxeb 9 :<br />

qveyana qveyana uvizo uvizo uvizo mgzavrobisaTvis mgzavrobisaTvis saWiro<br />

saWiro<br />

pasportis pasportis tipi<br />

tipi<br />

uvizod uvizod yofnis<br />

yofnis<br />

maqsimaluri maqsimaluri vada<br />

vada<br />

azerbaijani azerbaijani yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

belorusi belorusi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

bulgareTi bulgareTi bulgareTi diplomatiuri 90 dRe<br />

egvipte egvipte egvipte diplomatiuri, samsaxurebrivi<br />

da specialuri<br />

30 dRe<br />

TurqeTi TurqeTi yvela tipis pasporti 90 dRe<br />

TurqmeneTi TurqmeneTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

irani irani diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

moldova moldova yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

rumineTi rumineTi<br />

somxeTi somxeTi<br />

diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

tajikeTi tajikeTi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

uzbekeTi uzbekeTi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

ukraina ukraina yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

yazaxeTi yazaxeTi yazaxeTi yvela tipis pasporti 90 dRe<br />

yirgizeTi yirgizeTi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />

ungreTi ungreTi ungreTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

CineTi CineTi CineTi diplomatiuri, samsaxurebrivi<br />

da specialuri<br />

30 dRe<br />

serbeTi serbeTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 90 dRe<br />

slovakeTi slovakeTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 90 dRe<br />

estoneTi estoneTi diplomatiuri 90 dRe<br />

9 sagareo saqmeTa saministro, http://www.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=386 2010<br />

wlis ivnisis mdgomareobiT;<br />

8


singapuri singapuri diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

latvia latvia diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />

yatari yatari diplomatiuri 90 dRe<br />

kviprosi kviprosi diplomatiuri da samsaxurebrivi 90 dRe<br />

diplomatiuri da samsaxurebrivi vizis miRebisaTvis aucilebelia, Sesabamisi qveynis<br />

diplomatiuri warmomadgenlobisa an sakonsulo dawesebulebis momarTva. diplomatiuri,<br />

samsaxurebrivi, ordinaluri an saswavlo vizebi gaicema gancxadebis Setanidan 7 dRis<br />

ganmavlobaSi. es vada SesaZlebelia gaizardos araumetes erT Tvemde.<br />

mxolod 18 wels miRweul srulwlovans SeuZlia Seitanos ganacxadi cxovrebis<br />

nebarTvisaTvis. arasrulwlovanTaTvis cxovrebis nebarTvis gacemis sakiTxi ganixileba maT<br />

mSoblis an sxva samarTlebriv warmomadgenlebis gancxadebasTan erToblivad.<br />

binadrobis nebarTva SesaZlebelia iyos mudmivi an droebiTi 10 . droebiTi binadrobis<br />

nebarTva gaicema 6 wlamde vadiT da pirobebi gansazRvrulia “ucxoelTa samarTlebrivi<br />

mdgomareobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 19 muxlSi. pirobebia Semdegi:<br />

romelic saqarTveloSi axorcielebs SromiT saqmianobas saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesis Sesabamisad, maT Soris, Tavisufali profesiis<br />

adamianze;<br />

romelic saqarTveloSi Camosulia samkurnalod an saswavleblad;<br />

romelic mowveulia Sesabamisi dargobrivi samTavrobo dawesebulebis mier,<br />

rogorc maRalkvalificiuri specialisti an xelovnebis moRvawe, da romlis<br />

mowveva ukavSirdeba saxelmwifo interesebs;<br />

romelic aris saqarTvelos moqalaqis meurve an mzrunveli;<br />

romelic imyofeba saqarTvelos moqalaqis meurveobis an mzrunvelobis qveS;<br />

romelic aris saqarTvelos moqalaqis an binadrobis nebarTvis mqone ucxoelis<br />

meuRle, mSobeli, Svili, SviliSvili, mSvilebeli, Svilobili, da, Zma, papa an<br />

bebia;<br />

romlis Sesaxeb arsebobs safuZvliani varaudi, rom is SeiZleba iyos adamianiT<br />

vaWrobis (trefikingis) danaSaulis msxverpli, dazaralebuli -adamianiT vaWrobis<br />

(trefikingis) winaaRmdeg brZolis Sesaxe b saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebul<br />

SemTxvevebSi;<br />

romelic monawileobs restituciisa da kompensaciis komisiis an komisiis<br />

komitetis mier misi gancxadebis ganxilvaSi.<br />

saqarTveloSi droebiTi binadrobis nebarTva aseve SeiZleba gaices pirze, romelsac<br />

Seuwyda saqarTvelos moqalaqeoba.<br />

mudmivi binadrobis nebarTva gaicema ucxoelze, Tu igi:<br />

saqarTveloSi kanonier safuZvelze cxovrobda bolo 6 wlis ganmavlobaSi.<br />

saqarTvelos moqalaqis meuRles, mSobels, Svils, SviliSvils, mSvilebels,<br />

Svilobils, das, Zmas, papas an bebias;<br />

mecnierebis dargis maRalkvalificiur specialist-teqnikosebs, sportsmenebs da<br />

xelovnebis moRvaweebs, romelTa Camosvla Seesabameba saqarTvelos interesebs.<br />

pirs, romlis mimarTac restituciisa da kompensaciis komisiam an komisiis<br />

komitetma miiRo gadawyvetileba qonebrivi restituciis, adekvaturi (sanacvlo)<br />

uZravi qonebis dabrunebis an qonebrivi zianis kompensaciis Sesaxeb;<br />

pirs, romelsac Seuwyda saqarTvelos moqalaqeoba.<br />

“ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 21-e muxli<br />

iTvaliswinebs binadrobis nebarTvis gacemis saerTo wesidan gamonakliss, romelic<br />

10 saqarTvelos kanoni “ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb” me-16 muxlis me-2 punqti;<br />

9


SeiZleba miesadagos konkretulad saqarTveloSi dambrunebel pirebs. saqarTveloSi<br />

mudmivi binadrobis mowmobis misaRebad specialuri nebarTva ar esaWiroebaT pirebs,<br />

romlebic 1993 wlis 27 martisaTvis mudmivad cxovrobdnen saqarTvelos teritoriaze<br />

da saqarTvelos moqalaqeebad ar CaiTvalnen, Tu 1993 wlis 27 martis Semdeg ar<br />

moxsnilan saqarTveloSi mudmivi registraciidan.<br />

21-e muxlis me-2 punqtis Sesabamisad, Tu, pirs miRebuli aqvs saqarTveloSi mudmivad<br />

binadrobis nebarTva am muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli specialuri pirobebis<br />

Sesabamisad, binadrobis miRebis Semdeg misi moqmedebis vadis Sewyvetis SemTxvevaSi<br />

Sesabamisi piris mimarT 21-e muxlis pirveli punqtiT dadgenili pirobebi xelmeored<br />

aRar gamoiyeneba.<br />

ucxoeli, romelsac aqvs saqarTveloSi binadrobis nebarTva, valdebulia saqarTveloSi<br />

Semosvlidan, xolo Tu igi imyofeba saqarTvelos teritoriaze, - Sesabamisi nebarTvis<br />

miRebidan 1 TveSi gaiaros registracia saqarTvelos iusticiis saministros samoqalaqo<br />

reestris Sesabamis teritoriul samsaxurSi, sacxovrebeli adgilis. ucxoelze,<br />

romelmac miiRo binadrobis nebarTva, saagento gascems Sesabamis mowmobas.<br />

binadrobis miRebis Sesaxeb ganacxads Tan unda daerTos Semdegi dokumentebi 11 :<br />

ucxoelis pasportisa an samgzavro dokumentis asli;<br />

misi saqarTveloSi legalurad yofnis damadasturebeli dokumentis asli<br />

(saqarTvelos viza, Stampi romelic aRniSnavs, rom man legalurad gadmokveTa<br />

saqarTvelos sazRvari);<br />

dokumenti romelic akmayofilebs zemo CamoTvlil romelime pirobas, romlebic<br />

savaldebuloa binadrobis nebarTvis misaRebad;<br />

2 foto suraTi (3X4);<br />

saxelmwifo baJis an sakonsulo mosakreblis gadaxdis damadasturebeli<br />

dokumenti;<br />

legaluri Semosavlis damadasturebeli dokumenti<br />

binadrobis sertifikatis misaRebad aucilebel dokumentTa CamonaTvali 12 :<br />

dokumenti, romelic adasturebs rom ucxoeli aris sxva qveynis moqalaqe an<br />

moqalaqeobis armqone piri;<br />

ori fotosuraTi (3.5X4.5);<br />

saqarTveloSi misi legalurad yofnis damadasturebeli dokumenti;<br />

sacxovrisis sakuTrebis damadasturebel dokuments an sacxovrisis mesakuTris<br />

Tanxmobas, rac niSnavs sacxovrisis mesakuTris an saxelmwifo sakuTrebaSi myofi<br />

sacxovrisis damqiraveblis werilobiT Tanxmobas, Sesabamisad sakuTrebis an<br />

qiravnobis damadasturebeli dokumentis wardgenis an sanotaro wesiT damowmebis<br />

gareSe<br />

11 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 400 ,,saqarTveloSi binadrobis nebarTvis miniWebis<br />

sakiTxTa ganxilva- gadawyvetis wesis Sesaxeb” debulebis damtkicebis Taobaze, 28 ivnisi 2006,<br />

muxli 3;<br />

12<br />

saqarTvelos iusticiis ministris brZaneba #1398 “saqarTvelos moqalaqeTa, saqarTveloSi<br />

mcxovreb ucxoelTa da ltolvilTa piradobis dadasturebisa da saqarTvelos moqalaqis<br />

pasportis (samgzavro pasportisa da dokumentis) gacemis Sesaxeb instruqciis damtkicebis<br />

Taobaze” 12 noemberi 2004 wlis, me-8 muxli (7);<br />

10


2.1.3 rogor rogor miviRoT miviRoT saW saWiro saW saW iro dokumentebi dokumentebi (pirobebi, (pirobebi, vadebi)<br />

vadebi)<br />

saqarTvelo saqarTvelo moqalaqis moqalaqis moqalaqis pasporti pasporti gaicema da misi moqmedebis vada grZeldeba sazRvargareT<br />

saqarTvelos diplomatiuri da sakonsulo dawesebulebebis mier. moTxovnas pasportis<br />

miRebis Taobaze Tan unda axldes:<br />

- saqarTvelos moqalaqis piradobis damadasturebeli mowmoba, an an moqalaqeobis ar<br />

mqone piris binadrobis nebarTva;<br />

- 2 foto (3.5X4.5) (feradi axali fotoebi);<br />

- bankis oficialuri Ceki;<br />

Tu, pasportis momTxovni arasrulwlovania an unarSezRuduli damatebiT saWiroa Semdegi<br />

dokumentebi:<br />

notarialurad damowmebuli meurveobis damadasturebeli dokumenti (Tu arasrulwlovani<br />

legalurad imyofeba qorwinebaSi, mas es dokumenti ar sWirdeba)<br />

- 16 wlis asakis umcrosebisaTvis dabadebis mowmobis dedani;<br />

- 16 wlis da daaxloebiT am asakis pirebisaTvis piradobis damadasturebeli<br />

mowmoba;<br />

- 2 foto (3.5X4.5) (feradi axali fotoebi);<br />

- bankis oficialuri Ceki;<br />

sazRvargareT pasportis gacemisaTvis dadgenili vadaa moTxovnidan 30 dRe.<br />

saqarTveloSi saqarTveloSi dasabrunebeli dasabrunebeli mowmoba mowmoba mowmoba gaicema saqarTvelos diplomatiuri da sakonsulo<br />

dawesebulebebis mier. dasabrunebeli mowmoba gaicema saqarTvelos moqalaqeebze,<br />

moqalaqeobis armqone pirebze romlebic mudmivad saqarTvelos teritoriaze cxovroben,<br />

saqarTveloSi mudmivad mcxovreb ucxoelebze, romelTa piradobis damadasturebeli<br />

samgzavro dokumentis moqmedebis vadagasulia an daikarga, an mgzavrobisTvis uvargisia<br />

(gacveTa, dazianeba). dasabrunebeli mowmoba gaicema Tu piri waradgens:<br />

- saqarTvelos piradobis mowmobas;<br />

- vadagasul saqarTvelos moqalaqis pasports, romlis moqmedebis vadis gagrZeleba<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad ar SeiZleba;<br />

- saqarTvelos binadrobis mowmobas;<br />

- mezRvauris wignaks;<br />

- mfrinavis mowmobas.<br />

saqarTvelos moqalaqeobis dasamtkiceblad SesaZlebeli Semdegi dokumentebis wardgena:<br />

- samxedro bileTi (an misi asli);<br />

- marTvis mowmoba (an misi asli);<br />

- dabadebis mowmoba (an misi asli);<br />

- saqarTvelos moqalaqis piradobis mowmobis an pasportis asli;<br />

- saxelmwifo organos mier gacemuli mowmoba;<br />

- turistuli jgufis xelmZRvanelis werilobiTi dadastureba piris vinaobis<br />

Sesaxeb.<br />

Tu, kompetenturi piri warmodgenili dokumentaciis safuZvelze ar darwmundeba piris<br />

saqarTvelos moqalaqeobaSi, SesaZlebelia mas Cautardes interviu.<br />

11


dasabrunebeli mowmobis moqmedebis vadaa erTi Tve, moqmedebis vada SesaZloa gagrZeldes<br />

erTxel, erTi Tvis vadiT. dasabrunebeli mowmoba gaicema SesaZlo umokles vadaSi, magram<br />

araugvianes gancxadebis (momarTvis) miRebidan 45 dRisa.<br />

ucxoelebi saqarTveloSi SesaZloa imyofebodnen vizis an binadrobis nebarTvis (droebiTi<br />

an mudmivi) safuZvelze. saqarTvelos teritoriaze SesaZloa gagrZeldes mxolod<br />

diplomatiuri da samuSao vizebi (am vizebis gagrZelebas uzrunvelyofs saqarTvelos<br />

sagareo saqmeTa saministro).<br />

vizebi gaicema saqarTvelos diplomatiuri an sakonsulo dawesebulebebis mier.<br />

o qveynebis CamonaTvali, romlebTanac saqarTvelos gaaCnia ormxrivi SeTanxmebebi<br />

diplomatiuri, samsaxureobrivi an specialuri pasportebis mflobelebisaTvis<br />

uvizo mimosvlis Sesaxeb SegiZliaT ixiloT punqtSi # 1.1.2.<br />

ordinaruli vizis mflobelma gansazRvrul vadaze meti xniT saqarTvelos teritoriaze<br />

darCenis SemTxvevaSi, kanonierad yofnis vadis amowurvamde unda mimarTos saqarTvelos<br />

iusticiis saministros samoqalaqo reestris saagentos droebiTi droebiTi an mudmivi mudmivi binadrobis<br />

nebarTvis misaRebad 13 ;<br />

droebiTi droebiTi an mudmivi mudmivi mudmivi binadrobis nebarTvis gacemis Sesaxeb gadawyvetileba miiReba 30<br />

dRis vadaSi mas Semdeg, rac yvela saWiro dokumenti iqneba wardgenili saqarTvelos<br />

iusticiis saministros samoqalaqo reestris saagentoSi.<br />

piradobis piradobis mowmoba mowmoba mowmoba gaicema saqarTvelos moqalaqeebze, saqarTvelos sakonsulo da<br />

diplomatiur dawesebulebebSi, moTxovnidan erTi Tvis vadaSi. piradobis mowmobaSi<br />

miTiTebulia piris moqalaqeoba, saxeli da gvari, sacxovrebeli adgili. piradobis<br />

mowmobis misaRebad, pirma unda warmoadginos dabadebis mowmoba an nebismier sxva<br />

dokumenti romelic adasturebs mis piradobas da aseve fotosuraTi. Tu, mis mier<br />

warmodgenili dokumentebi, ar Seicavs informacias piris moqalaqeobis Sesaxeb man<br />

damatebiT unda warmoadginos dokumenti romelic Seicavs aseT informacias an<br />

informacias saqarTveloSi misi legalurad yofnis Sesaxeb.<br />

2.1.4 do dokumentebis do<br />

kumentebis kumentebis gacemasTan gacemasTan dakavSirebuli dakavSirebuli gadasaxadebi<br />

gadasaxadebi<br />

- saqarTvelos moqalaqis pasportis gacema - 60 aSS dolari;<br />

- saqarTvelos moqalaqis pasportis vadis gagrZeleba - 15 aSS dolari 14 ;<br />

- saqarTvelos moqalaqis piradobis mowmobis gacema - 20 aSS dolari;<br />

- saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis gacema - 35 aSS dolari 15 ;<br />

gadasaxadebi gadasaxadebi saqarTvelos vizebis gacemi gacemisaTvis<br />

gacemi<br />

saTvis<br />

- erTjeradi ordinaluri viza 90 dRemde - 20 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 90 dRemde - 30 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 360 dRiT 50 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 5 wlamde - 200 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 10 wlamde - 400 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 15 wlamde - 600 aSS dolari;<br />

- erTjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 5 aSS dolari;<br />

- orjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 10 aSS dolari;<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 30 aSS dolari;<br />

13 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 400 ,,saqarTveloSi binadrobis nebarTvis miniWebis<br />

sakiTxTa ganxilva- gadawyvetis wesis Sesaxeb” debulebis damtkicebis Taobaze, 28 ivnisi 2006,<br />

muxli 7;<br />

14 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />

15 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />

12


- sacxovrebeli viza - 50 aSS dolari;<br />

- saswavlo viza – igive rac ordinaluri vizebi;<br />

- vizis gadatana axal pasportSi - 5 aSS dolari 16 ;<br />

gadasaxadebi saqarTvelos vizebis gacemisaTvis sasazRvro gamSveb punqtebze:<br />

- mravaljeradi ordinaluri viza 360 dRiT - 100 lari;<br />

- erTjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 10 lari;<br />

- orjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 20 lari;<br />

droebiTi da mudmivi binadrobis nebarTvis gancxadebaze gadawyvetilebisaTvis<br />

momsaxurebis safasuri me-20 dRes gadaixdevineba 300 lari da 30-e dRes 180 lari 17 .<br />

saqarTvelos moqalaqis registraciisaTvis da piradobis damadasturebeli mowmobis<br />

gacemisaTvis, sakonsulo mosakrebeli warmoadgens 20 aSS dolars 18 .<br />

2222....2222 mgzavroba mgzavroba mgzavroba mgzavroba<br />

2.2.1 TviTmfrinaviT<br />

TviTmfrinaviT<br />

"jorjian "jorjian earvei earveis" earvei s" pirdapiri pirdapiri frenebi<br />

frenebi<br />

gTxovT gaiTvaliswinoT:<br />

frenebi 19<br />

16 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />

17 samoqalaqo reestris saagentos veb-gverdi http://www.cra.gov.ge/index.php?sec_id=5&lang_id=GEO<br />

(2010 wlis Tebervlis mdgomareobiT);<br />

18 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />

19 qvemoT moyvanili informacia eyrdnoba “saqarTvelos aviaxazebis” veb-gverdze mocemul<br />

informacias http://www.georgian-airways.com/<br />

13


• fasebi ar aris zusti;<br />

• ganaxlebuli valutis kursi SegiZliaT ixiloT saqarTvelos bankis veb-gverdze:<br />

www.nbg.gov.ge<br />

Tbilisidan Tbilisidan da da<br />

da<br />

Tbilisamde<br />

Tbilisamde<br />

xa xangrZlivoba<br />

xa grZlivoba fasi<br />

fasi<br />

parizi 7:40 505 evro<br />

moskovi, kievis gavliT 5:05 250 evro<br />

franqfurti 5.30 420 evro<br />

minski 4:30 215 evro<br />

amsterdami 8:10 470 evro<br />

kievi 4:55 220 evro<br />

dubai 4:10 255 evro<br />

aTeni 4:45 420 evro<br />

Telavivi 8:05 248 evro<br />

vena 5:40 415 evro<br />

sankt-peterburgi, kievis<br />

gavliT<br />

_ 300 evro<br />

avia bileTebis zusti fasebis dasadgenad mimarTeT Tbilisis aeroportis ganTavsebul<br />

salaros: (995 32) 48 55 77.<br />

avia bileTebi ZalaSia mgzavrobis dawyebidan erTi wlis ganmavlobaSi, Tu sxva rame ar<br />

aris gaTvaliswinebuli Tqvens mier SeZenil bileTSi. zusti TariRebi miTiTebuli iqneba<br />

Tqvens bileTze. "jorjian earveis" nawilobriv an srulad gamouyenebeli bileTisaTvis,<br />

kompensaciis miReba SesaZlebelia im saagentoSi romelSic SeZenilia. biznes da ekon<br />

klasis erTwliani gamouyenebeli bileTebi SesaZlebelia srulad anazRaurdes.<br />

saqarTvelos aviaxazebi pirveli qarTuli gadamzidavia romelic klientebs eleqtronul<br />

bileTebs sTavazobs.<br />

Cvilebi Cvilebi da da da bavSvebi<br />

bavSvebi<br />

a) Cvilebi Cvilebi 2 wlamde<br />

wlamde<br />

rogorc wesi Cvilebi mgzavroben 90%-iani fasdaklebiT, Tu maTi Tanmxlebi pirebi imave<br />

klasiT mgzavroben. Tumca maT calke adgili ar ekuTvniT.<br />

b) bavSvebi bavSvebi bavSvebi 2-dan dan 11 11 wlamde<br />

wlamde<br />

rogorc wesi bavSvebi mgzavroben 50%-iani fasdaklebiT: 5 wlamde asakis bavSvebi unda<br />

mgzavrobdnen Tanmxleb pirebTan erTad (sasurvelia naTesavebTan); 5 wels zeviT bavSvebs<br />

SeuZliaT damoukideblad unda imgzavron, "jorjian earveis"-is TanamSromlebi maT<br />

gansakuTrebuli yuradRebas miaqceven, rogorc frenis dros, aseve aeroportSi.<br />

g) axalgazrduli axalgazrduli da da da studenturi studenturi tarifebi tarifebi<br />

tarifebi<br />

12-dan 24 wlamde axalgazrdebisaTvis bevr mimarTulebaze arsebobs fasdaklebebi. 18-25<br />

wlis axalgazrdebma detalebisTvis damatebiT unda mimarTon avia kompanias.<br />

ufaso ufaso bargi<br />

bargi<br />

"jorjian earveis"-iT mgzavrobisas ufaso bargis limiti ekonom klasisaTvis aris 20 kg.<br />

xolo bizness klasisaTvis 30 kg.<br />

14


aseve, neba darTulia erTi xelCanTa (5 kg.) TiToeul mgzavrze. bizness klasis<br />

mgzavrebisaTvis ki ori xelCanTa.<br />

damatebiTi damatebiTi ufaso ufaso bargi<br />

bargi<br />

yvela saerTaSoriso reisebze rogorc damatebiTi xelbargi SesaZlebelia ufasod<br />

gadatanil iqnes: 1 qolga, 1 qurTuki, 1 xelCanTa, patara kamera, 1 Wogriti, gonivruli<br />

raodenobis sakiTxavi literatura, Cvilis saWmeli da Cvilis etli. unarSezRudul<br />

pirebs damatebiT ufasod SeuZliaT gadaitanon maTi etli (rogorc bargi).<br />

damatebiTi damatebiTi damatebiTi bargi<br />

bargi<br />

bargi romelic aRemateba daSvebul wonas SesaZlebelia gadaziduli iqnes rogorc<br />

damatebiTi bargi. damatebiTi bargis gadasaxadi daangariSdeba ekonm klasis bileTis fasis<br />

mixedviT. fasebi sxvadasxva mimarTulebiT gansxvavebulia.<br />

specialuri specialuri bargi<br />

bargi<br />

specialuri bargis gadasaxadebia: Txilamurebis, velosipedis, serfingis dafis<br />

gadazidvisaTvis.<br />

bargis bargis gadatana gadatana Tan Tanmxlebi Tan<br />

mxlebi piris gareSe<br />

SesaZlebelia zenormatiuli bargis transportireba gareSe Tu igi gaigzavneba statusiT:<br />

bargi Tanmxlebi piris gareSe an aviafraxtiT. am SemTxvevaSi, bargi aeroportis<br />

satvirTo samsaxurs unda miewodos gamgzavrebamde ramodenime dRiT adre. aseT<br />

SemTxvevaSi, bargi eqvemdebareba aviagadazidvebis specialur pirobebs - sabaJo da<br />

importis wesebi SeiZleba gansxvavebuli iyos Cveulebrivi da Tanmxlebi piris gareSe<br />

transportirebuli bargisaTvis.<br />

bargis bargis bargis da da da Tqveni Tqveni usafrTxoeba<br />

usafrTxoeba<br />

specialuri regulaciebi arsebobs cxovelebis, iaraRis, civi iaraRis da feTqebad saSiSi<br />

nivTebis (asafeTqebeli nivTierebebi, SeiaraReba, maSxalebi, sawvavi, sanTebelas gazis,<br />

Sxam-qimikatebis, peroqsidebis, akumulatorebis, merkuris da sxva koroziuli<br />

nivTierebebis) gadatanisaTvis. asanTi da sanTebela, dana da basri nivTebis xelbargiT<br />

gadatana akrZalulia.<br />

tvirTi<br />

tvirTi<br />

aviakompania "jorjian earveis" momxmarebels sTavazobs satvirTo momsaxureobasac, tvirTi<br />

unda akmayofilebdes Semdeg parametrebs:<br />

boingi boingi 737 737-500 737<br />

500<br />

satvirTo satvirTo satvirTo ganyofilebis ganyofilebis karebis karebis karebis zomebi zomebi - 1.2 1.20m 1.2 0m × 0.89m 0.89m 0.89m - win win 7m3 7m3 - 1 570kg, ukan ukan ukan 15m3 -<br />

2889kg 2889kg. 2889kg<br />

satvirTo satvirTo ganyofilebis<br />

ganyofilebis ganyofilebis saerTo saerTo zomebi zomebi zomebi - 22 22 m3, m3, 4461 4461 kg<br />

kg<br />

boingi boingi boingi 737 737-400 737<br />

400<br />

satvirTo satvirTo satvirTo ganyofilebis ganyofilebis karebis karebis zomebi zomebi -1.20m 1.20m × × 0.89m 0.89m - win win 17.2m3 - 3304kg, ukan ukan ukan 21.9m3 -<br />

4187kg 4187kg. 4187kg 4187kg<br />

satvirTo satvirTo ganyofilebis ganyofilebis saerTo saerTo saerTo zomebi zomebi - 39.1 39.1 m3, m3, 7491 7491 7491 kg<br />

kg<br />

15


Sinauri cxovelebis da frinvelebis gadayvana SesaZlebelia specialur galiebSi romelic<br />

satvirTo ganyofilebaSi ganTavsdeba.<br />

eleqtronuli eleqtronuli xelsawyoebi<br />

eleqtro xelsawyoebma SeiZleba xeli SeuSalon TviTmfrinavis usafrTxo frenas.<br />

gansakuTrebiT es exeba gadamcem / mimReb saSualebebs, saTamaSoebs distanciuri marTvis<br />

pultiT, portatul kompiuters printeriTa da umavTulo mausiT. aRniSnuli nivTebiT<br />

sargebloba bortze akrZalulia. TviTmfrinavis bortze yofnisas saWiroa mobiluri<br />

telefonis gaTiSva.<br />

mgzavrebs SeuZliaT bortze isargeblon iseTi nivTebiT, rogoricaa: videokamera,<br />

portatuli magnitofoni yursasmeniT, portatuli kompiuterebi zemoT aRniSnuli<br />

aqsesuarebis gareSe, im SemTxvevaSi, Tu tablo -SeikariT usafrTxoebis qamrebi"<br />

gamorTulia. gTxovT yovelTvis daicvaT bortgamcilebelTa instruqciebi. dawvrilebiTi<br />

informaciis miReba SegiZliaT "jorjian earveis" -is ofisSi.<br />

cxovelebis cxovelebis gadayvana<br />

gadayvana<br />

cocxali cxovelebis gadayvana SesaZlebelia mxolod maTTvis gankuTvnili specialuri<br />

konteinerebiT, sakmarisi saventilacio pirobebiTa da gamZle fskeriT. "jorjian<br />

earveis" -s aqvs ufleba moiTxovos veterinaris Tanxmoba cxovelis gadayvanis an misi<br />

konteinerSi moTavsebis Taobaze, Tu misi gamoyeneba aucilebelia. mgzavrma winaswar unda<br />

moaxdinos aviakompaniis informireba cxovelis gadayvanis Sesaxeb aviabileTis dajavSnisas.<br />

freneb frenebze freneb frenebze<br />

ze mowevis mowevis akrZalva<br />

akrZalva<br />

"jorjian earveis" yvela reisze moweva akrZalulia. ar damorCilebis SemTxvevaSi<br />

"jorjian earveis" itovebs uflebas gamoiyenos sanqciebi da jarima damrRvevis winaaRmdeg.<br />

pretenziebi<br />

pretenziebi pretenziebi bargTan bargTan dakavSirebiT<br />

dakavSirebiT<br />

bargTan dakavSirebiT yvela pretenzia ganixileba varSavis konvenciisa da misi damatebebis<br />

Tanaxmad, romlebic adgenen aRniSnul pretenziebTan dakavSirebul pasuxismgeblobis<br />

limits aviakompaniisaTvis. bargi (da misi Semadgenloba) fasdeba wonis da ara misi<br />

Rirebulebis mixedviT. kompensacia dakargul bargze gaicema maqsimum 20 a.S.S. dolari<br />

bargis yovel 1 kilogramze, bargis aRnusxvis formaSi miTiTebuli nivTebis safuZvelze.<br />

igive wesi vrceldeba dazianebul bargze da mis Semadgenlobaze. yvela sapretenzio<br />

sakiTxze pasuxismgebloba ekisreba - saboloo gadamzidvels.<br />

Tqvenive bargis usafrTxoebis mizniT nu moaTavsebT registrirebul bargSi Semdeg<br />

nivTebs: msxvrevad, malefuWebad, Zvirfas sagnebs da metalebs; pirad da saqmian<br />

dokumentebs; sakonferencio masalebs da sxvadasxva naSromebs, fuls da fasian qaRaldebs,<br />

foto da videoaparaturas, mobilur telefonebs da eleqtro mowyobilobebs.<br />

(zemoaRniSnuli nivTebis dakargvis SemTxvevaSi, aviakompania ixsnis pasuxismgeblobas maT<br />

faseulobaze).<br />

dagvianebuli dagvianebuli bargi<br />

bargi<br />

aviakompania "jorjian earveisi" yvela SesaZlo zomas mimarTavs Tqveni bargis<br />

adgilsamyofelis dasadgenad da mis umokles droSi dasabruneblad. amisaTvis<br />

aviakompaniis dakarguli da moZebnili bargis Sesabamisi samsaxuris personals sWirdeba<br />

maqsimaluri informacia Tqveni bargis Sesaxeb. aviakompania ar iZleva informacias im<br />

dagvianebul bargze, romlis transportireba ganxorcielda sxva gadamzidavis mier. aseT<br />

SemTxvevaSi, daukavSirdiT Sesabamis gadamzidvels.<br />

16


argis dagvianebis SemTxvevaSi dauyovnebliv mimarTeT aviakompaniis warmomadgenels an<br />

aeroportis safeldegero agents, romelic SegivsebT araswori gzavnilobis oqms.<br />

bargis miRebamde unda SeinaxoT: araswori gzavnilobis oqmi, bargis saWde,<br />

aviabileTi,Casxdomis baraTi, zenormatiuli bargis qviTari. (winaaRmdeg SemTxvevaSi<br />

pretenzia ar miiReba).<br />

dazianebuli dazianebuli ba bargi ba rgi<br />

aviakompania "jorjian earveisi" da misi partniori kompaniebi ar iReben pasuxismgeblobas<br />

mcire dazianebebze, gacveTil, mcired gaWuWyianebul an gaWril bargze. sxva dazianebis<br />

SemTxvevaSi aeroportSi CamofrenisTanave unda ganacxadoT dazianebuli bargis Taobaze<br />

aviakompaniis warmomadgenelTan, moiTxovoT dazianebis oqmis Sevseba da Semdgom<br />

werilobiT mimarTod aviakompaniis momxmarebelTa sapretenzio samsaxurs bargis<br />

Camosvlidan araugvianes 7 dRisa; bargis dagvianebis SemTxvevaSi-bargis miRebidan<br />

araugvianes 21 dRisa.<br />

sakontaqto sakontaqto<br />

sakontaqto<br />

sakontaqto informacia: informacia:<br />

informacia:<br />

informacia: rusTavelis rusTavelis<br />

rusTavelis<br />

rusTavelis gamziri gamziri gamziri gamziri 12, 12, 12, 12, Tbilisi Tbilisi Tbilisi Tbilisi saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

tel.: tel tel tel.:<br />

.: .:<br />

++++ 99532 99532 99532 99532 485560 485560 485560 485560 //// 485577;;;; 485577 485577 485577 ++++ 99532 99532 99532 99532 999 999 999 999 130 130 130 130<br />

faqsi:::: faqsi faqsi faqsi<br />

++++ 99532 99532 99532 99532 999 999 999 999 660 660 660 660<br />

el fosta:<br />

Info@georgian-airways.com<br />

booking@georgian-airways.com<br />

ofisebi ofisebi sazRvargareT<br />

sazRvargareT<br />

ARMENIA<br />

Yerevan<br />

Ruben Bagdasarov<br />

Tel: 37 491418644<br />

Fax: 37410538796<br />

E-mail: baghdasarov@yahoo.com<br />

BELARUS<br />

MINSK - ALEKO BAIDOSHVILI<br />

Tel: (+37529)168768<br />

PLANETA GRIO<br />

Add: 33 KARL MARKS STR., OFFICE 3<br />

Tel: (+37517)3286266, 2272640<br />

ALATAN TOUR<br />

Add: 21 YANKY KUPALA STR.<br />

Tel: (+37517)2272858<br />

E-mail: minsk@georgian-airways.com<br />

AUSTRIA<br />

Elena Gaiashvili<br />

Parking 12A,2<br />

1010 Vienna<br />

Tel.: + 43 1 214 78 77<br />

Fax: + 43 1 218 30 80<br />

E-mail: airzenavie@aen.at<br />

FRANCE<br />

Merab Khorguani<br />

12, boulevard Bonne Nouvelle<br />

750140 Paris, France<br />

Tel.: + 33 14 801 67 24<br />

Fax: + 33 14 801 67 58<br />

E-mail : khorguani@georgian-airways.com<br />

17


GERMANY<br />

Gia Okujava - Frankfurt<br />

Pfälzer Weg 11<br />

D-65474 Bischofsheim<br />

Tel : +49 ( 0 ) 6144-402 408<br />

Fax : +49 ( 0 ) 6144-402 9958<br />

mail: gia@georgian-airways.com<br />

ISRAEL<br />

TEL-AVIV<br />

Giorgi Shengelia<br />

Add:124,Ben Yehuda Str. TEL-AVIV 63401 Israel<br />

Fax: 9 72 35 29 13 49<br />

Tel: 9 72 35 29 13 48<br />

E-mail: georgian@zahav.net.il<br />

RUSSIA<br />

Moscow: Gela Gventsadze<br />

58.Plyushikha street. Moscow<br />

Te\Faxl.: +495 937 65 26<br />

Airport Domodedovo<br />

Tel: + 7 495 540-86-64<br />

Fax: + 7 495 258-93-07<br />

Email: gela@ georgian-airways.com<br />

St. Petersburg: Sandro Zaldastanishvili<br />

Tel: 7 962 684 68 42<br />

E-mail: zam200707@rambler.ru<br />

UNITED ARAB EMIRATES<br />

Dubai<br />

Zviad Mukbaniani<br />

Add:DNATA travel center<br />

Sheikh Zayd Roud, Dubai.U.A.E<br />

Tel: 97143166981<br />

Tel: 97143166666<br />

Fax: 97142273027<br />

E-mail: zviad@georgian –airways.com<br />

"karlson karlson karlson vagonliti vagonliti”<br />

vagonliti<br />

” ” pirdapiri pirdapiri frenebi<br />

frenebi 20<br />

GREECE<br />

Athens<br />

Nika Lomtatidze<br />

Add:Sygrou ave.7, 11743,Athen.<br />

Fax: 30 21 09 21 33 85<br />

Tel: 30 21 09 21 34 00<br />

E-mail: nick@amphitrion.gr<br />

NETHERLANDS<br />

Amsterdam -Lia Kevkhishvili<br />

Add:Westelijke Randweg 59<br />

118CR Luchthaven Schipol<br />

P.O. Box 75569<br />

Fax: 31 204 53 77 07<br />

Tel: 31 203 41 11 29<br />

Tel: 31 621 43 56 01<br />

E-mail: Amsterdam@georgian-airways.com<br />

USA<br />

Washington, DC - Speciaol Fares<br />

Tel:1 800 220 31 06<br />

Fax: 1301 315 23 86<br />

E-mail:michael@specialfares.webmail.com<br />

NY - Panorama Travel, Suite1019<br />

New York 10010,U.S.A<br />

Tel: 1 212 741 0033<br />

Fax: 1 212 645 6276<br />

E-mail: vera@panoramatravel.com<br />

UKRAINE<br />

Kiev<br />

IEV/Borispol<br />

Tamaz Metreveli<br />

Add:Rustaveli str. 22-a.01001.kiev.<br />

Tel/Fax: 38 04 42 87 23 56<br />

Tel/Fax: 38 04 42 87 44 37 (Travel agency)<br />

qvemoT mocemulia evropidan Tbilisamde mgazvrobis fasebi, pirdapiri frenebi erTi<br />

mimarTulebiT. fasebi ar Seicavs aeroportis gadasaxadebs, rac daaxloebiT 120 aSS<br />

dollars Seadgens.<br />

20 sakontaqto informacia: 44/II leseliZis q. 0105,Tbilisi, saqarTvelo; tel.: +995 32 999<br />

333, faqsi +995 32 998 009, mobiluri: +995 77 750 355; mflobeli Sps CTS, Tbilisi<br />

saqarTvelo; el.fosta: keti@carlsonwagonlit.com.ge, reservations@carlsonwagonlit.com, veb misamarTi:<br />

www.carlsonwagonlit.com<br />

18


saidan saidan sad sad<br />

fasi fasi<br />

kompania kompania / wyaro<br />

wyaro<br />

vena Tbilisi EUR 416 saqarTvelos aviaxazebi<br />

frankfurti Tbilisi EUR 421 saqarTvelos aviaxazebi<br />

amsterdami Tbilisi EUR 422 saqarTvelos aviaxazebi<br />

aTeni Tbilisi EUR 425 saqarTvelos aviaxazebi<br />

parizi Tbilisi EUR 509 saqarTvelos aviaxazebi<br />

londoni Tbilisi EUR 1300 BMI<br />

vena Tbilisi EUR 882 Austrian Airlines<br />

miunxeni Tbilisi EUR 1546 Lufthansa<br />

stamboli Tbilisi EUR 223 Turkish Airlines<br />

praRa Tbilisi EUR 550 Czech Airlines<br />

dubai Tbilisi EUR 244 saqarTvelos aviaxazebi<br />

riga Tbilsi EUR 180 Air Baltic<br />

Telavivi Tbilisi EUR 235 saqarTvelos aviaxazebi<br />

minski Tbilisi EUR 196 Belavia<br />

kievi Tbilisi EUR 97 <strong>Georgian</strong>Airlines,Aerosvit,Ukraine<br />

International<br />

baqo Tbilisi EUR 131 Azerbaijan Airlines<br />

2.2.2 xmeleTiT xmeleTiT<br />

21<br />

avtobusiT 22<br />

avtobusiT<br />

avtobusiT<br />

saidan saidan sad sad xangrZlivoba xangrZlivoba fasi<br />

fasi<br />

21 sakontaqto informacia: Tbilisis rkinigzis sadguris sainformacio samsaxuri, tel.:(995 32)<br />

56-47-60, (995 32) 56-35-66<br />

22 sakontaqto informacia: Tbilisis avto sadguris sainformacio samsaxuri, tel.:( 995 32) 75-<br />

34-33<br />

19


aTumi Tbilisi 6.30 saaTi 15 lari<br />

foTi Tbilisi 6 saaTi 13 lari<br />

qobuleTi Tbilisi 6 saaTi 14 lari<br />

zRviT 23<br />

2.2.3 zRvi<br />

zRvi<br />

porti porti “burgasi” “burgasi” (bulgareTi bulgareTi bulgareTi) bulgareTi S.p.s. S.p.s. evrazia evrazia Sipingi<br />

Sipingi<br />

saidan saidan sad sad xangrZlivoba xangrZlivoba rodis rodis<br />

fasi<br />

fasi<br />

burgasi foTi 48 saaTi yovel oTxsabaTs 150 evro<br />

stra 24<br />

S.p.s. S.p.s. in instra in stra<br />

saidan saidan saidan sad sad xangrZlivoba xangrZlivoba rodis rodis fasi<br />

fasi<br />

iliCovski,<br />

ukraina<br />

foTi 40 saaTi yovel 140 USD - C klasi<br />

samSabaTs<br />

160 USD - B klasi,<br />

240 USD - A klasi.<br />

2222....3333 Sesvlis Sesvlis Sesvlis Sesvlis procedurebi procedurebi<br />

procedurebi<br />

procedurebi (saxelmwifo (saxelmwifo<br />

(saxelmwifo<br />

(saxelmwifo organo,,,, organo organo organo dakiTxva, dakiTxva, dakiTxva, dakiTxva, kontroli, kontroli, kontroli, kontroli, dakaveba, dakaveba, dakaveba, dakaveba, qrTami qrTami qrTami qrTami da da da da<br />

a.S.)))) a.S. a.S. a.S.<br />

pirs saqarTvelos sazRvris gadakveTa SeuZlia mxolod sasazRvro gamSveb punqtebze 25 .<br />

saqarTvelos kanoni saxelmwifo sazRvris Sesaxeb 26 ganmartavs, rom sasazRvro<br />

gamtari punqti aris - saerTaSoriso mimosvlisaTvis nebadarTuli gzatkecilis an<br />

gzis monakveTi, rkinigzis sadguris, portis, navsadguris, aeroportis<br />

(aerodromis) teritoriis nawili, sadac xorcieldeba sazRvris gadakveTasTan<br />

dakavSirebuli sasazRvro da saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili sxva saxis<br />

kontroli. pirebi, avtosatransporto saSualebebi, bargi da sxva nivTebi,<br />

saxelmwifo sazRvris gadmokveTis dros gadian sasazRvro da sabaJo kontrols.<br />

Cveulebisamebr saimigracio, fito-sanitaruli, veterinaluri kontroli da<br />

xelovnebis nimuSebTan da eqsponatebTan dakavSirebuli kontroli ar<br />

xorcieldeboda sasazRvro gamSveb punqtze, Tu amgvari kontrolis Catarebis<br />

aucileblobas gansazRvravs sasazRvro da sabaJo samsaxurebi.<br />

saqarTvelos sasazRvro policia pirebs nebas rTavs gadmolaxon saqarTvelos saxelmwifo<br />

sazRvari Tu maT gaaCniaT moqmedi piradobis damadasturebeli mowmoba, da maT xelT<br />

arsebuli uZravi da moZravi qonebis kuTvnilebis damadasturebeli dokumeti. sasazRvro<br />

gamSveb punqtebze samgzavro dokumentSi keTdeba daTariRebuli aRniSvnebi “Semosvla” da<br />

23 sakontaqto informacia: foTis porti, saqarTvelo –S.p.s.evrazia sipingi ltd. 21 gegedzes q.<br />

tel: (8 293)7 03 70; sakontaqto piri - lena sidnikova;<br />

(995 77) 401 2 01 irakli cekvaSvili – samogzauro agenti; (995 77) 411 1 71 roza nivanovi -<br />

samogzauro agenti; el. fosta: brokerburgas2@intershipping-bg.com<br />

porti burgasi, bulgareTi, ( 359) 56 844 279; faqsi: 56 840 255; veb misamarTi:<br />

www.intershipping.net<br />

24 sakontaqto informacia: foTis porti – S.p.s. instra ltd. 20 gegedzes q. tel: (8 293) 2 19<br />

98;<br />

25 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 676 saxelmwifo sazRvris reJimisa da dacvis wesis<br />

damtkicebis Sesaxeb 20 dekemberi 1999, muxli 2 (1);<br />

26 saqarTvelos kanoni #1536 saqarTvelos saxelmwifo sazRvris Sesaxeb 17 ivlisi 1998, muxli<br />

2(i);<br />

20


“gasvla” (samgzavro dokuments warmoadgens pasporti saqarTvelos viziT an<br />

arasrulwlovnis SemTxvevaSi dabadebis mowmoba). 27<br />

2.3.1 TviTmfrinaviT<br />

TviTmfrinaviT<br />

sasazRvro kontroli sahaero xomaldebisaTvis romlebic asruleben saerTaSoriso<br />

frenebs xorcieldeba saerTaSoriso aeroportebSi an aeroportebSi romlebsac aqvT<br />

ufleba miiRon saerTaSoriso frenebi. 28 ucxoelebi romlebsac ar gaaCniaT samgzavro<br />

dokumenti an saqarTvelos viza ver gadmolaxaven saqarTvelos sazRvars. maT daakavebs<br />

sasazRvro policia da gadascems gadamyvan kompanias ukan dasabruneblad, im qveyanaSi<br />

romelSic isini avidnen bortze. gamomgzavrebis qveyanaSi dasabrunebeli dokumentebi<br />

ivseba Cikagos me-9 konvencias danarTis Sesabamisad.<br />

2.3.2 xmeleTiT<br />

xmeleTiT<br />

avtomobilebisaTvis gansazRvrul sasazaRvro punqtebze, pirebi romlebic mgzavroben<br />

avtobusiT, kontrols gadian avtobusis salonSi, an sapasporto kontrolis jixurSi.<br />

sazRvris ukanono gadmolaxvis SemTxvevebis aRmosafxvrelad sasazRvro policia<br />

aTvalierebs avtobusebis da mikro avtobusebis yvela sabarguls. 29 sasazRvro policia<br />

SesaZlebelia gamoiyenos Zalebi da specialuri mowyobilobebi avtomobilebis Semowmebis<br />

dros. daxuruli bargis Semowmeba xdeba mflobelis TandaswrebiT. Semowmebis proceduris<br />

Semdgom dgeba administraciuli aqti, romelic asaxavs Semowmebis Sedegebs. Tu zogadi<br />

Semowmebis dros gamovlenili iqna ukanonod sazRvris gadmokveTis mcdeloba an<br />

akrZaluli nivTebis transportireba sasazRvro policia ganaxorcielebs avtomobilis<br />

detaluri inspeqtirebas.<br />

matarebliT mgzavrobis dros mgzavrebi sasazRvro Semowmebas gadian specialur adgilas<br />

romelic mowyobilia saxelmwifo sazRvris dacvis departamentTan da sabaJo<br />

samsaxurebTan SeTanxmebiT. yvela matarebeli gadis Sida da gare daTvalierebas. adgilebi<br />

sadac SesaZlebelia daimalos adamiani an damalul iqnes nivTebi gadian detalur<br />

daTvalierebas. mgzavrebis dokumentebis Semowmeba mimdinareobs im periodSi rodesac<br />

matarebeli gadaadgildeba saxelmwifo sazRvridan sazRvarTan mdebare sadgurSi. 30<br />

2.3.3 zRviT<br />

zRviT<br />

saerTaSoriso naosnobisaTvis gankuTvnili ucxoeTisa da saqarTvelos gemebis sasazRvro<br />

kontroli xorcieldeba misadgomebTan an saWiroebis SemTxvevaSi - reidze. 31<br />

sazRvargareTidan momavali samgzavro gemebis sasazRvro kontroli SeiZleba moxdes<br />

saqarTvelos teritoriul zRvaSi gemebis navsadgurSi Sesvlamde. aseT SemTxvevaSi<br />

teritoriuli zRvis daTqmul adgilze an saqarTvelos Sida wylebSi gemebs xvdeba<br />

komisia. 32 navsadgurSi Semosuli gemi, romelic ar emorCileba sabaJo organos<br />

sanitariul-sakarantino kontrolis ganmaxorcielebeli TanamSromlis moTxovnebs,<br />

SeiZleba gaSvebul iqnes zRvaSi, xolo tvirTis gadmotvirTva da mgzavrebis gadmosvla<br />

SeiZleba im pirobiT, Tu maT gaewiaT sanitariuli kontroli. Tu gemis sanitariulepidemiuri<br />

mdgomareoba iwvevs eWvs, Sesabamisi personali uflebamosilia daaTvalieros<br />

mTeli gemi da misi mgzavrebi, rac miznad isaxavs saSiSi infeqciiT daavadebul pirTa<br />

27 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 676 saxelmwifo sazRvris reJimisa da dacvis wesis<br />

damtkicebis Sesaxeb 20 dekemberi 1999, muxli 2(10);<br />

28 igive, muxli 4(2);<br />

29 igive, muxli 3(2);<br />

30 igive, muxli 6(1);<br />

31 igive, muxli 8(1);<br />

32 igive, muxli 9(2)<br />

21


gamovlenas da dadgenas gaiares Tu ara ekipaJis wevrebma savaldebulo vaqcinacia da<br />

samedicino daTvaliereba.<br />

ucxoel moqalaqeebs an moqalaqeobis armqone pirebs, romlebic navsadgurSi ucxouri<br />

gemiT Semodian da aqvT vadagasuli an saerTod ar gaaCniaT saqarTveloSi SemosvlisTvis<br />

saWiro sabuTebi, ar eZlevaT napirze gadmosvlis neba. 33 gemidan mgzavrTa gadmosvlisas<br />

sabuTebi mowmdeba trapTan an sapasporto kontrolis jixurSi. am mgzavrTa napirze<br />

gadmosvlis kontroli warmoebs erovnuli pasportebisa da siebis mixedviT.<br />

sazRvris ukanono gadmokveTisaTvis mosyidvis an qrTamis micemis warmatebuli faqti<br />

cnobili ar aris. meqrTameoba isjeba saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT. sisxlis<br />

samarTlis danaSauli rogorc qrTamis aReba34 rac isjeba 3-dan 6 wlamde patimrobiT<br />

aseve qrTamis micema 35, rac iTvaliswinebs jarimas an gamosasworebel samuSaoebs.<br />

2222....4444 Sesvlis Sesvlis Sesvlis Sesvlis dros dros dros dros Zveli Zveli Zveli Zveli samarTlebrivi samarTlebrivi<br />

samarTlebrivi<br />

samarTlebrivi aqtebis aqtebis aqtebis aqtebis da da da da normebis normebis normebis normebis zegavlena zegavlena zegavlena zegavlena<br />

2.4.1 ltolvilobis ltolvilobis an an an dacvis dacvis dacvis qveS qveS qveS myofis myofis statusis statusis zegavlena<br />

zegavlena<br />

ar ar aris ris informacia<br />

informacia<br />

2.4.2 TavSesafris avSesafris moTxovnis moTxovnis warumatebeli warumatebeli moTxovna<br />

moTxovna<br />

ltolvilis statusis mqone an TavSesafris moTxovniT warumatebeli cdis Semdgom<br />

pirebze saqarTvelos kanonmdeblobiT ar vrceldeba raime SezRudva qveyanaSi dabrunebis<br />

dros. CvenTvis ar aris cnobili faqti rodesac aseTi pirebis winaaRmdeg ganxorcielda<br />

raime saxis devna.<br />

2.4.3 dasabrunebeli dasabrunebeli qveynidan qveynidan aralegalurad aralegalurad gasvlis gasvlis gasvlis zegavlena<br />

zegavlena<br />

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 344-e muxlis Sesabamisad sazRvris ukanono<br />

gadakveTa isjeba samidan xuT wlamde Tavisuflebis aRkveTiT. es muxli ar vrceldeba<br />

saqarTveloSi gadmosul ucxo qveynis moqalaqeze an moqalaqeobis armqone pirze,<br />

romelic saqarTvelos konstituciis Sesabamisad TavSesafars sTxovs xelisuflebas, Tu<br />

mis qmedebaSi ar aris sxva danaSaulis niSnebi. es muxli agreTve ar vrceldeba pirze, Tu<br />

aRniSnuli qmedeba man Caidina adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplad yofnis gamo<br />

adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplis statusis mopovebamde 36 . saqarTvelos<br />

administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 190 2 muxlis Sesabamisad “sasazRvro<br />

gamSvebi punqtebis reJimis darRveva iTvaliswinebs jarimas 50-100 laris odenobiT”.<br />

“sazRvris ukanono gadmokveTa” gansxvavdeba “sasazRvro gamSvebi punqtebis reJimis<br />

darRvevisagan”. pirvel ufro did danaSauls warmoadgens vidre meore. pirvel<br />

SemTxvevaSi piri sruliad aridebs Tavs gamSveb punqtebs, xolo meore SemTxvevaSi is<br />

gadis sasazRvro punqts magram arRvevs gaTvaliswinebul procedurebs (mag. ojaxSi<br />

gakeTebuli Rvinis gadatana, maSin rodesac dadgenilia rom SesaZlebelia mxolod<br />

sertificirebuli sasmelebis gadatana).<br />

Sesabamisad pirveli warmoadgens sisxlis samarTlis danaSauls xolo meore<br />

administraciuls da iTvaliswinebs sxvadasxva sasjels.<br />

ukanonod sazRvris gadakveTa iqoniebs Tu ara zegavlenas dambrunebelze damokidebulia<br />

imaze Tu ra simZimis danaSauli Caidana man sazRvris ukanonod gadakveTis dros. Tu pirma<br />

33 igive, muxli 15(1)<br />

34 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 338<br />

35 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 339<br />

36 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 344(1)<br />

22


Caidina sisxlis samarTlis danaSauli maSin mas daakaveben da dakiTxaven. Tumca<br />

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 71-e muxlis Sesabamisad mcire danaSaulisaTvis<br />

(romlis maqsimaluri sasjeli ar aRemateba 5 wels 37 ) xandazmulobis vada gansazRvrulia<br />

6 wliT. maSasadame Tu ukanono sazRvris gadakveTa ganxorcielda 6 welze meti xniT<br />

adre mas ar moyveba samarTlebrivi devna.<br />

2.4.4 dasabrunebeli dasabrunebeli qveynis qveynis gareT gareT Cadenili Cadenili danaSaulis danaSaulis danaSaulis zegavlena zegavlena (ormagi ormagi<br />

pasuxismgeblobis pasuxismgeblobis sakiTxi)<br />

sakiTxi)<br />

sisxlis samarTlis kodeqsis me-5 muxlis Sesabamisad sisxlis-samarTlebrivi<br />

pasuxismgebloba sazRvargareT Cadenili danaSaulisaTvis ekisreba:<br />

1. saqarTvelos moqalaqes, agreTve saqarTveloSi mudmivad mcxovreb moqalaqeobis armqone<br />

pirs, romlebmac sazRvargareT Caidines saqarTvelos kodeqsiT gaTvaliswinebuli iseTi<br />

qmedeba, romelic danaSaulad iTvleba im saxelmwifos kanonmdeblobiT, sadac is<br />

Cadenilia.<br />

2. saqarTvelos moqalaqes, agreTve saqarTveloSi mudmivad mcxovreb moqalaqeobis armqone<br />

pirs, romlebmac sazRvargareT Caidines saqarTvelos kodeqsiT gaTvaliswinebuli iseTi<br />

qmedeba, romelic danaSaulad ar iTvleba im saxelmwifos kanonmdeblobiT, sadac is<br />

Cadenilia, sisxlis-samarTlebrivi pasuxismgebloba daekisrebaT am kodeqsiT, Tu es aris<br />

saqarTvelos interesebis winaaRmdeg mimarTuli mZime an gansakuTrebiT mZime danaSauli 38<br />

anda Tu sisxlis-samarTlebrivi pasuxismgebloba am danaSaulisaTvis gaTvaliswinebulia<br />

saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebiT.<br />

3. sazRvargareT danaSaulis Camden ucxo qveynis moqalaqes, agreTve moqalaqeobis armqone<br />

pirs, romlebic mudmivad ar cxovroben saqarTveloSi, sisxlis-samarTlebrivi<br />

pasuxismgebloba daekisrebaT saqarTvelos kodeqsiT, Tu es aris saqarTvelos interesebis<br />

winaaRmdeg mimarTuli mZime an gansakuTrebiT mZime danaSauli anda Tu sisxlissamarTlebrivi<br />

pasuxismgebloba am danaSaulisaTvis gaTvaliswinebulia saqarTvelos<br />

saerTaSoriso xelSekrulebiT.<br />

samarTlebrivi principi romelic aRkveTs piris orjer dasjas erTidaigive<br />

danaSaulisaTvis saqarTvelosTvis warmoadgens samarTlebriv princips da<br />

gaTvaliswinebulia saqarTvelos konstituciis 42- muxliT. Sesabamisad<br />

dambrunebelTaTvis dambrunebelTaTvis ar ar arsebobs arsebobs ormagi ormagi pasuxismgeblobis pasuxismgeblobis safrTxe safrTxe. safrTxe<br />

2222....5555 sabaJo sabaJo sabaJo sabaJo regulaciebi<br />

regu regu regulaciebi<br />

laciebi laciebi<br />

saqarTvelos sabaJo kodeqsis 90-e muxlis Sesabamisad 39 , mgzavrs (fizikur pirs)<br />

saqarTvelos sabaJo sazRvris gadmokveTis dros SeuZlia daubegravad da sabaJo<br />

deklaraciis Seuvseblad, Semoitanos Semdegi nivTebi Tu am nivTebis importi 24 saaTis<br />

ganmavlobaSi xorcieldeba 40 :<br />

500 laris saerTo Rirebulebis sakvebi, romlis wona ar aRemateba 30 kgs,<br />

kerZod bostneuli, xili, rZe, rZis produqtebi, burRuleuli da sxva<br />

mza produqcia, Txili, Saqari, tkbileuli da a.S.<br />

37 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 12(2)<br />

38 sisxlis samarTlis kodeqsi, (muxli 12) mZime danaSaulisaTvis iTvaliswinebs 10 wlian<br />

patimrobas, xolo gansakutrebiT mZime danaSaulisaTvis 10 welze xangrZliv patimrobas.<br />

39 Act of Georgia N3545 – rs on customs code of Georgia, 25 July 2006, article 90(1)<br />

40 saqarTvelos sagadasaxado kodeqsi, muxli 270 5 .<br />

23


piradi moxmarebis sxvadasxva saqoneli (romelic ar aris gankuTvnili<br />

ekonomikuri saqmianobisaTvis) romlis Rirebuleba ar aRemateba 500 lars<br />

romlis saerTo wona ar aRemateba 30 kilograms.<br />

4 litri alkoholuri sasmeli da 200 Reri sigareti 41 ;<br />

piradi moxmarebis sxvadasxva saqoneli romlis Rirebuleba ar aRemateba<br />

15000 lars, Tu is brundeba saqarTveloSi sazRvargareT yofnis 6 Tviani<br />

periodis Semdgom;<br />

pirdapiri moxmarebis nivTebi maT Soris aveji, saxlis mowyobilobebi, da<br />

avtomobili Tu igi saqarTveloSi sacxovreblad Camodis;<br />

rotaciis wesiT diplomatiur da sakonsulo warmomadgenlobebSi<br />

wargzavnil diplomatiur personalis piradi nivTebi (maT Soris: 1<br />

avtomobili, 1 macivari, 1 televizori, 1 personaluri kompiuteri ojaxze).<br />

Tu Semotanili saqonlis Rirebuleba an wona aRemateba dasaSveb zRvars pirma unda<br />

Seavsos sabaJo deklaracia da gadaixados mosakrebeli. kerZod:<br />

o sabaJo mosakrebeli - 5 evro (eqvivalenti erovnul valutaSi) Tu nivTebis<br />

saerTo Rirebuleba ar aRemateba 3000 lars; xolo Tu aRemateba maSin 60 evro<br />

(eqvivalenti erovnul valutaSi) 42 ;<br />

o sabaJo gadasaxadi – 0%-dan 12%-mde (sxvadasxva tarifi saqonlis gvareulobis<br />

mixedviT);<br />

o dRg – 18%.<br />

sabaJo deklaracia unda Seivsos Tu Semosatani nivTebi saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

saWiroebs specialur nebarTvas. esenia:<br />

o sxvadasxva saxis samkauli, rogoric aris Zvirfasi liTonebi da qvebi,<br />

antikvariati, xelovnebis nimuSebi, xatebi, suraTebi qandakebebi. amgvari nivTebis<br />

transportirebisaTvis saWiroa saqarTvelos kulturis, sportisa da ZeglTa<br />

dacvis saministros nebarTva. Tumca Tu samkaulebis saerTo Rirebuleba ar<br />

aRemateba 1000 lars (3000 lars sahaero transportis SemTxvevaSi) deklaraciis<br />

Sevseba ar aris aucilebeli da zepiri deklarireba sakmarisia.<br />

o yvela saxis iaraRi, tyviebi, SeiaraReba, aalebadi nivTierebebi, wamlebi,<br />

fsiqotropuli, Zlieri da momwamvleli nivTierebebi, radioaqtiuri nivTierebebi,<br />

maRali sixSiris radio mowyobilobebi, aseve sakomunikacio saSualebebi da<br />

cocxali cxovelebi.<br />

saqarTvelos sabaJo departamenti axorcielebs saqarTveloSi Semosatan cxovelebis da<br />

frinvelebis veterinarul kontrols, mcenareebis fitosanitarul Semowmebas. naRdi<br />

fuli romelic aRemateba 30000 lars an mis eqvivalents sxva valutaSi saWiroebs<br />

deklarirebas.<br />

2222....6666 ggggaaaadaadgilebis<br />

daadgilebis daadgilebis<br />

daadgilebis Tavisufleba<br />

Tavisufleba<br />

Tavisufleba<br />

Tavisufleba<br />

2.6.1 SezRudvebi SezRudvebi Sida Sida gadaadgilebisas<br />

gadaadgilebisas<br />

2.6.1.1 administraciuli administraciuli SezRudvebi<br />

SezRudvebi<br />

41 es norma ar exeba arasrulclovani (18 wlamde) fizikuri pirebis mier Semotanil alcohols da sigarets.<br />

42 saqarTvelos kanoni sabaJo mosakreblebis Sesaxeb, muxli 5(a)<br />

24


saqarTvelos konstitucia uzrunvelyofs gadaadgilebis Tavisuflebas yvela pirisaTvis<br />

vinc legalurad imyofeba saqarTvelos teritoriaze 43 . ucxoelebisaTvis gadaadgilebis<br />

Tavisuflebas aseve uzrunvelyofs ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb<br />

saqarTvelos kanonis 41-e muxli. Tumca es ar aris absoluturi ufleba da SesaZlebelia<br />

SezRuduli iqnes usafrTxoebis mizniT. sagangebo 44 da samxedro 45 mdgomareobis dros<br />

wesdeba SezRudvebi qveynis teritoriaze Sesasvlelad. saWiroebis SemTxvevaSi<br />

moqalaqeebs, moqalaqeobis ar mqone pirebs da ucxoelebs SesaZlebelia aekrZaloT<br />

sacxovreblis datoveba specialuri nebarTvis gareSe. aRsaniSnavia, rom saqarTveloSi<br />

sagangebo mdgomareoba iSviaTad cxaddeba. “vardebis revoluciis” 2003 wlis 23 noembers<br />

sapasuxod aslan abaSiZem aWaraSi sagangebo mdgomareoba gamoacxada, raTa xeli SeeSala<br />

axali prezidentisaTvis, mixeil saakaSvilisaTvis ar gaekontrolebina aWaraSi mimdinare<br />

procesebi da aWaris adgilobrivi mTavroba aslan abaSiZis meTaurobiT 46 . mas Semdeg rac<br />

amas ar mohyva mxardaWera ruseTidan sagangebo mdgomareoba maleve gauqmda 47 .<br />

TbilisSi demonstraciis Zalismieri darbevis Semdgom, prezidentis dekretiT 48 7 noembers<br />

15 dRiT, saqarTveloSi, sagangebo mdgomareoba gamoacxada, 49 parlamentma aRniSnuli<br />

gadawyvetileba daamtkica or dReSi. sagangebo mdgomareoba gauqmda 16 noembers, vadis<br />

amowurvamde ramdenime dRiT adre 50 , gankargulebaSi naTqvami iyo rom adgili hqonda<br />

saxelmwifo gadatrialebis mcdelobas 51 . saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciis –<br />

saia azriT demonstraciis darbeva xelyofda adamianis konstituciur uflebebs. 52<br />

afxazeTis konfliqti warmoadgens saqarTvelos yvelaze did problemas. daaxloebiT<br />

240 000 iZulebiT gadaadgilebuli piria wamosuli afxazeTidan. saqarTveloSi<br />

humanitaruli mdgomareoba SesaZlebelia Sefasdes rogorc “gangrZobiT sagangebo”. 15<br />

wliani devnilobis Semdgom, iZulebiT gadaadgilebuli pirebi kvlav mZime socialur<br />

mdgomareobaSi imyofebian. devnilebis daaxloebiT 42 % cxovrobs kompaqtur<br />

dasaxlebebSi sadac ar aris uzrunvelyofili Sesabamisi pirobebi, danarCeni 52 %<br />

cxovrobs naTesavebTan an naqiraveb sacxovrebelSi 53 . xarisxiani ganaTleba da<br />

sazogadoebrivi servisebis xelmisawvdomoba problemas warmoadgens devnilTa da iZulebiT<br />

gadaadgilebul pirTa umravlesobisaTvis. 54<br />

43 saqarTvelos konstitucia, 24 agvisto 1995, muxli 22(1)<br />

44 saqarTvelos kanoni # 972 sagangebo mdgomareobis Sesaxeb, 17 oqtomberi 1997,muxli 4 (g,d)<br />

45 saqarTvelos kanoni # 1032 samxedro mdgomareobis Sesaxeb, 31 oqtomberi 1997,muxli 4 (g,d)<br />

46 vikipedia, ufaso enciklopedia, aslan abaSiZe: http://en.wikipedia.org/wiki/Aslan_Abashidze 2010<br />

wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

47 axali ambebi da analizi internet gamocema Pravda.Ru, uaxloes momavalSi aslan abaSiZe ar<br />

apirebs gaauqmos sagangebo mdgomareoba aWaraSi, 22 marti 2004;<br />

48 saqarTvelos prezidentis oficialuri veb gverdi-http://www.president.gov.ge/PDF/decree.pdf<br />

2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

49 samauwyeblo konpania rusTavi 2<br />

http://rustavi2.com/news/news_text.php?id_news=23397&ct=25&im=main&ddd=&ddd2=&month=12&year=<br />

2007&srch_w=&srch=&wth=&rec_start=&rec_start_nav=&ddd2=23-11-07&month=12&year=07<br />

2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

50 samauwyeblo konpania rusTavi 2 -<br />

http://rustavi2.com/news/news_text.php?id_news=23397&ct=25&im=main&ddd=&ddd2=&month=12&year=<br />

2007&srch_w=&srch=&wth=&rec_start=&rec_start_nav=&ddd2=23-11-07&month=12&year=07<br />

, 2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

51 saqarTvelos prezidentis oficialuri veb gverdi -http://www.president.gov.ge/PDF/decree.pdf<br />

2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

52 saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia - http://www.gyla.ge/?display=news&view=604 2010<br />

wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />

53 ltolvilTa da gansaxlebis saministros oficialuri veb gverdi<br />

http://www.mra.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=127 2010 wlis Tebervlis mdgomareobiT<br />

54 norvegiis ltolvilta sabWo - http://www.nrc.no/?aid=9168163 2010 wlis Tebervlis<br />

mdgomareobiT<br />

25


2008 wlis agvistos omis Sedegad 133000 adamiani aRmoCnda iZulebiT gadaadgilebuli<br />

piri. aqedan 78000 dabrunda sakuTar sacxovrebel adgilebSi. ruseTis oficialuri<br />

pirebis gancxadebiT CrdiloeT oseTSi imyofeba mxolod 2000-mde adamiani, im 30000-dan<br />

romlebic agvistos omis dros gadavidnen CrdiloeT oseTSi 55 ( norvegiis ltolvilTa<br />

sabWos informaciis mixedviT 1500-mde adamianma datova kodoris xeoba, afxazeTis nawili<br />

romelic kontroldeboda saqarTvelos centraluri xelisuflebis mier. iZulebiT<br />

gadaadgilebul pirTa udidesi nawili eTnikurad qarTveli iyo.) 56 .<br />

ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi daaxloebiT 45000-55000-mde adamiani spontanurad<br />

dabrunda galis raionSi, afxazeTSi 57 . warsulSi am regionSi adamianebis usafrTxoebis da<br />

kanonis uzenaesobis uzrunvelyofa ver xerxdeboda. qarTuli da afxazuri SeiaraRebuli<br />

jgufebi aSinebdnen, Zarcvavdnen da klavdnen ukan dabrunebul pirebs.<br />

saqarTvelos oficialuri pirebis braldebis miuxedavad, afxazeTis de faqto<br />

xelisuflebis warmomadgenlebi amboben rom aravin iqneba iZulebuli miiRos afxazeTis<br />

moqalaqeoba 58 magram, arCevnebSi monawileobis ufleba mieniWebaT mxolod im pirebs visac<br />

gaaCniaT moqalaqeoba. 59 xolo rac Seexeba afxazuri moqalaqeobis ar mqone pirebis sxva<br />

uflebebs (mag.: sakuTrebis ufleba, socialuri uflebebi) es sakiTxi kvlav gadauwyveti<br />

rCeba. 60<br />

nebismieri afxazs romelic sazRvargareT cxovrobs aqvs ufleba miiRos afxazeTis<br />

moqalaqeoba. afxazebi qarTvelebs ar rTaven Tavisufali gadaadgilebis nebas . 61 aucilebelia<br />

nebarTvis miReba, rac saWiroebis mgzavrobis miznis ganmartebas afxazeTis de faqto<br />

usafrTxoebis da sagareo saministroebisaTvis. rogorc Cans erTi an or dRiani<br />

mgzavroba problemas ar warmoadgens, xolo ufro xangrZlivi periodiT mgzavrobis<br />

nebarTva Znelad aris mosapovebeli. arasamTavroboebis azriT es gadawyvetilebebi ar<br />

aris samarTliani.<br />

2008 wlis 23 oqtombers saqarTvelos parlamentma 62 okupirebul teritoriebad<br />

gamoacxada: a) afxazeTis avtonomiuri respublikis teritoriebi; b) cxinvalis regioni<br />

(yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis teritoriebi); g) Sav zRvaze: ruseTis<br />

federaciasTan saqarTvelos saxelmwifo sazRvris mdinare fsoudan samxreTiT mdinare<br />

enguris Sav zRvasTan Caedineba administraciuli sazRvris gaswvriv mimdebare sazRvao<br />

akvatoriaSi Semavali saqarTvelos Sida wylebi da teritoriuli zRva, maTi fskeri da<br />

wiaRi, d) sahaero sivrce am teritoriebis Tavze.<br />

okupirebul teritoriebze gamocxadebulia sagangebo mdgomareoba. aseve SezRudulia<br />

gadaadgileba, ekonomikuri saqmianoba da uZravi qonebiT vaWroba.<br />

ucxoelebisaTvis an moqalaqeobis ar mqone pirebisaTvis okupirebul teritoriebze<br />

Sesvla SesaZlebeli mxolod goris da zugdidis municipalitetis mier kontrolirebadi<br />

55 gaeros ltolvilTa umaRlesi komisari , http://www.unhcr.org/news/NEWS/48f862c52.html, 2010<br />

wlis Tebervlis mdgomareobiT.<br />

56 norvegiis ltolvilta sabWo - http://www.nrc.no/?did=9315034, 2010 wlis Tebervlis<br />

mdgomareobiT.<br />

57 norvegiis ltolvilta sabWo - http://www.nrc.no/?aid=9168163 2010 wlis Tebervlis<br />

mdgomareobiT.<br />

58 igive<br />

59 igive<br />

60 kanonebi romlebic aregulireben am sakiTxs ar arsebobs, Crisis Group-is fokus jgufi, adgilobrivi<br />

arasamTavroboebi, soxumi, ivlisi 2006.<br />

61 galis raionis mosaxleobas ufro advilad SeuZliaT gadmokveTon administraciuali sazRvari,<br />

magram maT unda gadaixadon 50 lrusuli rubli. aseve unda gadaixadon sabaJo gadasaxadebi nebismieri<br />

nivtis “importisatTvis” an ”eqsportisaTvis”. Crisis Group-is interviuebi, gali, ivnisi 2006.<br />

62 kanoni # 431 okupirebuli teritoriebis Sesaxeb, 23 oqtomberi 2008.<br />

26


teritoriebidan. sxva mxridan okupirebul teritoriebze Sesvla akrZalulia da isjeba<br />

kanoniT. 63 gamonaklis SemTxvevebSi ucxoelebze gaicema specilur nebarTva, Tu maTi<br />

Sesvla okupirebul teritoriaze emsaxureba saqarTvelos saxelmwifo interesebs,<br />

deokupacias an humanitarul miznebs.<br />

pasuxismgebloba adamianis uflebebis darRvevebze dakisrebulia ruseTze.<br />

2.6.1.2 praqtikuli praqtikuli winaRobebi<br />

winaRobebi<br />

Sida gadaadgilebis praqtikuli winaRobebi dakavSirebulia Sida adgilobrivi<br />

transportis infrastruqturis ganuviTareblobasTan. ra Tqma unda arsebobs avtobusis<br />

da mikro avtobusebis reisebi regionaluri administraciuli centrebidan TiTqmis yvela<br />

sxva qalaqamde an soflamde, magram isini ar asruleben pirdapir reisebs. rogorc wesi<br />

mogzaurebi jer unda Cavidnen administraciul centrSi da Semdgom iqidan ganagrZon<br />

mgzavroba sxva transportiT ufro moSorebul soflebamde. aqve aRsaniSnavia, rom xSir<br />

SemTxvevebSi transportis moZraobis grafiki xSir SemTxvevaSi mouxerxebelia (mag.:<br />

avtobusi gadis diliT adre da brundeba gvian RamiT).<br />

klimaturi pirobebma SesaZlebelia zegavlena iqonion gadaadgilebis grafikze, zog<br />

SemTxvevaSi transporti sezonurad moZraobs. zamTris periodSi didTovlobis da dabali<br />

temperaturis regionebSi (svaneTi, TuSeTi, da a.S.) SezRudulia sagzao gadaadgileba. am<br />

regionebis daSorebuli soflebisaTvis vertmfreni warmoadgens erTaderT satransporto<br />

saSualebas zamTris periodSi. yofila SemTxvevebi rodesac gazafxulze xSiri wvimebis<br />

periodSi mewyers da wyaldidobas Seuferxebia moZraoba imereTSi, guriaSi da aWaraSi<br />

agvistos omis Semdgom SeuZlebelia usafrTxo gadaadgileba okupirebul teritoriebze.<br />

Tomas hamerbergma, evropis sabWos adamianis uflebaTa komisarma Tqva rom “ar aris<br />

kmayofili” oseTis de faqto xelisuflebis gadawyvetilebiT ar darTos neba iZulebiT<br />

gadaadgilebul pirebs dabrundnen TavianT sacxovrebel adgilebSi 64 .<br />

damatebiT:<br />

• “samxreT oseTis policia Tavs gavida da Tavs esxmis axal goris eTnikurad<br />

qarTvel mosaxleobas” axlaxans ganacxada Human Rights Watch-ma, da mouwoda<br />

ruseTs dauyovnebliv miiRos zomebi konfliqtis zonaSi qarTvelebis eTnikuri<br />

wmendis SesaCereblad. maT ganacxades rom maT gaaCndaT dokumenturi masala Tu<br />

rogor mimdinareobs qarTvelebis Seviwroeba axal gorSi da mis SemogarenSi 65 ;<br />

• 2008 wlis 16 noembers evrokavSiris sadamkvirveblo misiis wevrebs esroles<br />

afxazeTis da samegrelos regionis sazRvris siaxloves 66 ;<br />

• kidev erT incidents adgili hqonda 2008 wlis 17 noembers, daiRupa ori<br />

qarTveli policieli rodesac saqarTvelos teritoriaze rusuli upiloto<br />

safreni aparati Camovarda 67 ;<br />

• 2009 wlis 21 ivniss evrokavSiris sadamkvirveblo misiis patruls Tavs daesxnen<br />

afxazeTis administraciul sazRvarTan, am SemTxvevis dro daiRupa media klubis<br />

63 sazRvris ukanono gadakveTa isjeba samidan xuT wlamde patimrobiT (saqarTvelos sisxlis<br />

samarTlis kodeqsi muxli 344).<br />

64 http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19966, 2009 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT.<br />

65 Human Rights Watch, http://www.hrw.org/en/news/2008/11/25/russia-protect-civilians-occupied-georgia,<br />

2009 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT.<br />

66 Associated Press, http://news.yahoo.com/s/ap/20081116/ap_on_re_eu/eu_georgia_observers, 2009 wlis 1 ivnisis<br />

mdgomareobiT.<br />

67 http://news.yahoo.com/s/afp/20081117/wl_afp/georgiarussiaconflict_081117204052, 2009 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT.<br />

27


Tanmxlebi avtomobilis mZRoli xolo evrokavSiris sapatrulo manqana<br />

dazianda 68 .<br />

2.6.2 teritoriebi teritoriebi sadac sadac saxifaToa saxifaToa an an SeuZlebelia SeuZlebelia Sesvla Sesvla (naRmebi, (naRmebi, (naRmebi, bunebrivi<br />

bunebrivi<br />

kataklizmebi)<br />

kataklizmebi)<br />

stiqiuri stiqiuri ubedurebebi<br />

ubedurebebi<br />

saqarTvelosaTvis rogorc mTagoriani qveynisaTvis zvavebi da mewyrebi sakmaod xSiria.<br />

arsebobs 10000 potenciuri mewyersaSiSi adgili romlidanac 3000 Zalze aqtiuria maTi<br />

umravlesoba mdebareobs dasavleT saqarTveloSi sadac tenianoba ufro maRalia. 69<br />

saqarTveloSI SesaZlebelia gamovyoT oTxi mewyersaSiSi zona. yvelaze ufro didi<br />

saSiSroeba aris imereTSi (zemo imereTi aris imereTis mTiani raioni), afxazeTi, raWaleCxumi<br />

da aWara.<br />

1989 wlis aprilSi, aWaraSi Zlieri Tovlis Semdgom (Tovlis safarma 3 metrs miaRwia)<br />

Cveulma Tbilma gazafxulma gamoiwvia Tovlis swrafi galRoba ramac Tavis mxriv<br />

gamoiwvia didi mewyeri. am mewyerma daaziana aWaris didi nawili da gamoiwvia msxverpli<br />

da infrastruqturis ganadgureba, mosaxleobis nawils mouwia saqarTvelos sxva<br />

regionebSi gadasaxleba.<br />

saqarTveloSi arsebobs 1000 meti adgili sadac didi wvimebis dros SesaZloa mewyeri<br />

Camovides, Tavis mxriv es potenciuri safrTxis qveS ayenebs 300 km rkinigzas da 400 km<br />

saavtomobilo gzebs, aseve hidro eleqtro sadgurebs yvarelSi, lagodexSi da mestiaSi.<br />

saqarTveloSi arsebobs ramdenime saxis zvavsaSiSi zona<br />

68<br />

http://www.eumm.eu/en/press_and_public_information/press_releases/1530/, 2009 wlis 24 ivnisis<br />

mdgomareobiT;<br />

69 saqarTvelos geofizikosTa sazogadoeba, saqarTvelos bunebri katasrofebis adgilebi, 2002<br />

www.ggs.org.ge/others-natural.htm (2008 wlis 20 noembris mdgomareobiT)<br />

28


1. umniSvnelod saSiSi – patara mTebze mcire kavkasionze da didi kavkasionis samxreT<br />

ferdobebze.<br />

2. saSualod saSiSi – maRalmTian raionebSi;<br />

3. Zalian saSiSi – didi kavkasionis maRali regionebi; aq zvavebi xSirad Camodis. zvavebi<br />

ZiriTadad (70 %) Camodis ianvridan martamde periodSi; zvavis saSiSroeba maRldeba Tu<br />

Tovlis safari miaRwevs an gadaaWarbebs 1 metrs. bolo wlebis ganmavlobaSi kavkasionze<br />

tyis ukontrolo gakafvam zvavis Camowolis albaToba gaizrdeba.<br />

1987 wlis ianvarSi, Zlieri ciklonis gamo dasavleT saqarTvelos mTebi daifara sqelis<br />

Tovlis safariT (3-5 metri svaneTSi). aman gamoiwvia giganturi zvavi rasac emsxverpla<br />

aTobiT sicocxle, ganadgurda infrastruqtura da mwyobridan gamoiyvana sakomunikacio<br />

saSualebebi.<br />

bevri adamiani svaneTSi usaxlkarod darCa da maT sxva regionebSi gadasaxleba mouwiaT.<br />

analogiur SemTxvevas hqonda adgili 1989 wels, ramac Zlier daaziana aWaris da<br />

imereTis regioni.<br />

qvemoT moyvanili suraTze naCvenebia zvavsaSiSi zonebi. saqarTvelos maRal regionebSi<br />

daaxloebiT 1100 zvavsaSiSi wertilia, maTi naxevari safrTxes uqmnis dasaxlebul<br />

punqtebs. bevri regioni romelic zvavsaSiSia carieldeba 2-3 TviT. saqarTvelos samxedro<br />

gza ixureba erTi an ori TviT am safrTxis gamo. 70<br />

wyaro : www.ggs.org.ge/others-natural.htm<br />

naRmebi naRmebi naRmebi saqarTveloSi<br />

saqarTveloSi<br />

afxazeTSi da oseTSi SeiaraRebuli konfliqtebis Sedegad saqarTveloSi arsebobs naRmebi<br />

da omis feTqebad saSiSi narCenebi. amas daemata 2008 wlis agvistos omis Sedegad<br />

gaCenili naRmebi, maT Soris klasterulebic.<br />

70 saqarTvelos geofizikosTa sazogadoeba, saqarTvelos bunebri katasrofebis adgilebi, 2002<br />

www.ggs.org.ge/others-natural.htm (2008 wlis 20 noembris mdgomareobiT);<br />

29


afxazeTSi naRmebi SemorCa 1992-1993 wlis konfliqtidan, romlis drosac frontis xazi<br />

gasdevda Savi zRvis sanapiros mdinare gumisTidan mdinare enguramde. saqarTveloSi<br />

naRmebis umravlesoba ganTavsebuli mdinare enguris siaxloves, mdinare enguri yofs<br />

afxazeTs danarCeni saqarTvelodan. aseve arsebobs informacia rom naRmebi aris kodoris<br />

xeobaSi zemo afxazeTSi mimaval gzaze. rusuli sainformacio wyaroebis mixedviT 2008<br />

wlis 17 ivniss saqarTvelos Tavdacvis saministros kojris samxedro bazis siaxloves<br />

gzis SekeTebaze momuSaveebma aRmoaCines, rusuli warmoebis naRmebis 6 yuTi. kojris baza<br />

saqarTvelos dedaqalaqidan – Tbilisidan 30 kilometrSi mdebareobs 71<br />

2008 wlis agvistos konfliqtis Semdgom HALO Trust-i imyofeboda kodoris xeobaSi da am<br />

periodisaTvis aRmoaCina 32 danaRmuli adgili romelic saWiroebs gawmendas. 2009 wels<br />

muSaoba gagrZeldeba raTa dadgindes Tu ra maStabis gannaRmviTi samuSaoebia<br />

Casatarebeli 72 .<br />

aseve safrTxes warmoadgens naRmebi romelic ganlagebulia yofili da arsebuli rusuli<br />

samxedro bazebis irgvliv. rogorc minimum xuTi baza saWiroebs gannaRmvas Tumca<br />

Sesabamisi Canawerebis ar arsebobis gamo SesaZlebeli maTi ricxvi bevrad ufro meti<br />

iyos. rusuli samxedro bazebi saqarTvelos mier kontrolirebad teritoriaze daixura<br />

da gadaeca saqarTvelos; bolo aseTi baza saqarTvelos gadaeca 2007 wlis noemberSi.<br />

saqarTvelos Tavdacvis saministros informaciiT saqarTvelos apirebs gannaRmos yvela<br />

danaRmuli adgili. arsebobs yofili sabWoTa samxedro baza gudauTaSi, afxazeTis<br />

teritoriaze, romlis gamoyenebasac ganagrZobs ruseTis samxedro Zalebi.<br />

2008 wlis agvistoSi ruseTis SemoWram saqarTvelos teritoriaze gaaCina axali<br />

danaRmuli adgilebi romelic ZiriTadad ganTavsebuli gori-cxinvalis koridorSi (Sida<br />

qarTlis regioni). 73 miuxedavad imisa rom, teritoriebi ar danaRmula konfliqtis dros,<br />

xSirma sahaero da saartilerio dabombvebma datoves didi odenobiT aufeTqebeli naRmebi<br />

maT Soris klasterulebi. miuxedavad imisa rom, konfliqtis epicentrs warmoadgenda<br />

cxinvali daibomba sxva adgilebic, rogoric aris kodoris xeoba. amgvari dabombvebi<br />

atarebda erTeul xasiaTs da maT Sedegad darCenili feTqebad saSiSi nivTebi swrafad<br />

gaiwminda. aRsaniSnavia rom, zog SemTxvevebSi dabombvis samiznes warmoadgenda iaraRis<br />

sawyobebi da aman gamoiwvia didi safrTxe radgan didi teritoriaze gafanta namsxvrevebi.<br />

magaliTisaTvis HALO Trust-ma aRmoaCina da gaanadgura 15000 amgvari namsxvrevi kodoris<br />

xeobaSi.<br />

amgvarad dabinZurebuli teritoriis udidesi nawili ganTavsebulia goridan cxinvalamde<br />

mimavali gzis 20 kilometris radiusSi, aq mimdinareobda yvelaze Zlieri brZolebi.<br />

adgilobrivi mosaxleobisaTvis yvelaze did safrTxes warmoadgens klasteruli naRmebi,<br />

S-8 tipis raketebi da mitovebuli SeiaraReba. sul amgvari safrTxis winaSe imyofeba 18<br />

sofeli 74 .<br />

konfliqtis mimdinareobis adgilebSi arsebobs ori ZiriTadi safrTxe.<br />

1. arsebobs dabinZurebis sxvadasxva tipi, pirveli - klasteruli bombebiT<br />

dabinZurebuli iseTi adgilebi romelic geografiulad aris izolirebuli da HALO<br />

Trust-ma aRmoaCina da daitane ruqaze. am adgilebSi akrZalulia sxva organizaciebis<br />

71 saxmeleTo naRmebis monitori, saqarTvelo 2008<br />

http://www.icbl.org/lm/2008/countries/georgia.php (2009 wlis 7 maisis mdgomareobiT);<br />

72 HALO Trust, http://www.halotrust.org/georgia.html (2009 wlis 7 maisis mdgomareobiT);<br />

73 HALOTrust Georgia , naRmebis mdgomareobis analizi (23 agvisto 2008);<br />

74 HALOTrust, http://www.halotrust.org/georgia.html (2009 wlis 7 maisis mdgomareobiT);<br />

71 .<br />

30


saqmianoba (300 metris radiusSi) vinaidan SemTxveviTi afeTqebis safrTxe yovelTvis<br />

maRalia.<br />

2. meore - aris sagzao koridoris SemogarenSi mitovebuli teqnika, romelic Zalian<br />

didi odenobiT aris dagrovili. am SemTxvevaSi SemTxveviT afeTqebis safrTxe dabalia,<br />

magram adgilobrivi mosaxleoba xSirad cdilobs mitovebul teqnikas moacalos xis an<br />

rkinis iseTi detalebi, sakuTari gamoyenebisaTvis, aman SesaZloa gamoiwvios msxverpli<br />

wyaro: http://www.halogeorgia.org/Gori-Tskhinvali.jpg<br />

2.6.3 Sida Sida satransporto satransporto saSualebebi<br />

saSualebebi saSualebebi (sakontaqto<br />

sakontaqto da da praqtikuli praqtikuli informacia,<br />

informacia, informacia, fasebi fasebi) fasebi<br />

saqarTveloSi Sida gadaadgilebisaTvis SegiZliaT gamoiyenoT avtobusi, mikro avtobusi<br />

da matarebeli. aRsaniSnavia rom, Sida gadaadgileba sakmaod advilia nebismierisaTvis.<br />

TbilisSi arsebobs ramdenime avto da rkinigzis sadguri saidanac SeZlebT CaxvideT<br />

saqarTvelos nebismier raionSi:<br />

31


avto avto sadguri<br />

sadguri<br />

1. “okriba” karaleTis q. 4, Tbilisi<br />

tel: +995 32 34 26 92<br />

2. “didubis avtosadguri” karaleTis q. 4, Tbilisi<br />

tel: +99532 356017, +99532 344924, +99532 347239 sainformacio biuro;<br />

3. “nige” karaleTis q. 4, Tbilisi<br />

tel: +995 32 34 06 61<br />

4. Tbilisis centraluri avtosadguri (“orTaWala”) guluas q. 1 Tbilisi<br />

tel: 995 32 75-04-20, +995 32 75 34 33, +995 32 75 45 35; sainformacio<br />

biuro;<br />

5. “dedaqalqi” vagzlis moedani, Tbilisi<br />

tel: +995 32 56 61 13 sainformacio biuro;<br />

6. “gldani” l. vekuas q. 10 Tbilisi<br />

tel: +995 32 62 65 15 sainformacio biuro;<br />

7. “navTluxi” moskovis gamziri 2, Tbilisi<br />

tel: +995 32 74 83 03<br />

rkinigzis rkinigzis sadguri<br />

sadguri<br />

1. rkinigzis sadguri, vagzlis q. 2, Tbilisi<br />

tel: +995 32 566420, +995 32 564760, +995 32 563566 sainformacio biuro;<br />

fasebi: fasebi: avtobusis avtobusis avtobusis fasi fasi mikro ikro ikro avtobusis avtobusis fasi fasi matarebeli<br />

matarebeli<br />

Tbilisi - baTumi 19.00-20.00 20.00 20.00-25.00<br />

Tbilisi - axalcixe - 12.00 -<br />

Tbilisi - zugdidi 15.00 20.00 20.00<br />

Tbilisi - quTaisi 12.00 10.00-12.00 5.00- 10.00<br />

Tbilisi - ozurgeTi 15.00 15.00 15.00<br />

Tbilisi - mcxeTa 3.00 3.00 -<br />

Tbilisi - rusTavi 3.00 3.00 -<br />

Tbilisi - Telavi 6.00 8.00 -<br />

Tbilisi - yazbegi - 10.00 -<br />

Tbilisi - duSeTi 4.00 5.00 -<br />

Tbilisi - gori 5.00 7.00 -<br />

Tbilisi - marneuli 1.50 3.00 -<br />

Tbilisi - tyibuli 12.00 12.00 -<br />

Tbilisi - mestia - 20.00 -<br />

Tbilisi - borjomi 7.00 10.00 -<br />

3 fizikuri fizikuri usafrTxoeba<br />

usafrTxoeba<br />

32


3333....1111 mimdinare mimdinare mimdinare mimdinare SeiaraRebuli SeiaraRebuli<br />

SeiaraRebuli<br />

SeiaraRebuli konfliqtebi<br />

konfliqtebi<br />

konfliqtebi<br />

konfliqtebi<br />

separatistuli regionebi afxazeTi 75 da samxreT oseTi 76 ar imyofebian Tbilisis<br />

kontrolis qveS. Sesabamisad informacia romelic saqarTvelozea mowodebuli ar asaxavs<br />

afxazeTSi da samxreT oseTSi arsebul mdgomareobas.<br />

bolo cameti wlis ganmavlobaSi Tbiliss ar gaaCnda politikuri, samxedro an<br />

ekonomikuri zegavlena afxazeTze, romelic TviTon aviTarebda sakuTar institutebs.<br />

saqarTvelos aqvs survili aRadginos sakuTari teritoriuli mTlianoba. 2004 wlis<br />

ianvarSi xelisuflebaSi mosvlis Semdgom prezident saakaSvilma ganacxada rom<br />

saqarTvelos teritoriuli mTlianobis aRdgena misi cxovrebis mizania, da Sehpirda<br />

sazogadoebas rom uzrunvelyofda gamTlianebas 2009 wlisaTvis.<br />

“2006 wlis Sua periodidan ruseT-saqarTvelos Soris urTierTobebis gafuWebam da<br />

saqarTvelos samxedro kampaniam kodoris xeobaSi gayina diplomatiuri aqtivoba afxazeTis<br />

sakiTxze. axali iniciativebis ar arsebobam gaaCina dapirispirebis realuri<br />

SesaZlebloba” acxadebs International Crisis Group-i 77 .<br />

arsebuli de faqto xelisufleba romelic arCeul iqna 2005 wels ruseTis<br />

winaaRmdegobis miuxedavad, Zalze Sewuxebulia im faqtiT rom ruseTi cdilobs maT<br />

saSinao saqmeebSi Carevas.<br />

ZalTa daSoriSorebis xazze xdeba Setakebebi qarTul da afxazur samxedro SenaerTebs Soris,<br />

ZiriTadad es xdeba galis raionSi.<br />

prezidentad gaxdomis Semdgom saakaSvilma daSala ara formaluri samxedro SenaerTebi, romelic<br />

misi winamorbedis dros Seiqmna. es formirebebi Seiqmna Tavdacvis saministroSi magram isini ar<br />

iyvnen erTiani struqturis nawili. 2004 wlamde galis da zugdidis raionSi aqtiurobda ori<br />

dajgufeba TeTri legioni da tyis Zmebi. maT saqmianobas warmoadgenda partizanuli brZolebis<br />

warmoeba, aseve arsebobs informacia rom isini dakavebulni iyvnen kontrabandiT. 2004 TebervalSi<br />

Sinagan saqmeTa saministrom daakava 35 partizani aseve amoiRo didi odenobiT iaraRi da tyviawamali.<br />

78<br />

ruseTma Riad gaakritika saqarTvelos survili gamxdari natos wevri. situacia<br />

ukiduresad daiZaba rodesac ruseTma gaaZliera sakuTari mxardaWera afxazeTis<br />

separatistuli mTavrobis mimarT. kerZod man ganacxada rom ruseTi aRiarebs afxazeTis<br />

teritoriaze Seqmnili iuridiuli dokumentebis Zalas, aseve gazarda sakuTari samSvidobo<br />

SenaerTi afxazeTis teritoriaze, axsna ra es saqarTvelos mxridan mosalodneli<br />

safrTxiT. gagrZelda davebi ruseTis mxridan saqarTvelos sahaero sivrcis darRvevis<br />

Sesaxeb, ivlisSi saqarTvelom moskovidan gamoiwvia elCi. 79<br />

samxreT oseTi amJamindeli lideri eduard kokoiTi, romelic 2001 da Semdgom 2006 wels<br />

airCies ar aRiarebul saprezidento arCevnebSi, acxadebs rom mas survili aqvs ruseTis<br />

federaciis SemadgenlobaSi gaaerTianos samxreT oseTi CrdiloeT oseTTan. samxreT oseTSi<br />

75<br />

International Crisis Group, afxazeTi dRes, 15 seqtemberi 2006:<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?id=4377&l=2 2007 wlis 26 ivlisis mdgomareobiT;<br />

76<br />

International Crisis Group, samxreT oseTi, devnilTa dabruneba gza mSvidobisken, 19 aprili 2005,<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?id=3380&l=2 2007 wlis 31 ivlisis mdgomareobiT;<br />

77<br />

International Crisis Group, afxazeTi: gza win, 2007:<br />

http://www.crisisgroup.org/library/documents/europe/caucasus/179_abkhazia___ways_forward.pdf wlis<br />

31 ivlisis mdgomareobiT;<br />

78<br />

International Crisis Group, ixileT 52<br />

79<br />

International Crisis Group, konfliqtis istoria, ganaxlebulia 2008 wlis agvistoSi<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=conflict_search&l=1&t=1&c_country=42<br />

33


2004 wlis zafxulSi msxverpli mohyva saqarTvelos mcdelobas Caetarebina antikontrabanduli<br />

operacia.<br />

2007 wels saqarTvelom wamoayena cvlilebebi euTos mier warmoebul samSvidobo<br />

procesisadmi da moiTxova erToblivi sakontrolo komisiis Secvla, saqarTvelos mier<br />

kontrolirebad teritoriaze Seqmna droebiTi administracia. rusulma da osurma mxarem<br />

ar miiRo cvlilebebi da molaparakebebis procesi mTlianad SeCerda 2008 wlis<br />

agvistomde, am droisaTvis situacia Zalian daiZaba da gadaizarda konfliqtSi rac<br />

saqarTvelom ieriSi miitana cxinvalze (2008 wlis 8 agvistos), rasac mohyva ruseTis<br />

sapasuxo agresia. 80<br />

13 agvistos ruseT-saqarTvelos Soris xeli moewera cecxlis Sewyvetis SeTanxmebas<br />

romelic miRweul iqna safrangeTis daxmarebiT, magram imave dResve mxareebma erTmaneTi<br />

daadanaSaules SeTanxmebis darRvevaSi. 16 agvistos mxareebma xeli moaweres modificirebul<br />

cecxlis Sewyvetis SeTanxmebas magram, rusuli jarebi kvlav rCebodnen saqarTvelos<br />

teritoriaze (roiteri, 19 agvisto 2008).<br />

safrangeTis prezidentis nikola sarkozis SuamavlobiT 12 agvistos xelmowerili<br />

cecxlis Sewyvetis SeTanxmebis Sesabamisad, evrokavSirma saqarTveloSi gagzavna 200-ze<br />

meti damkvirvebeli. maT funqcionireba daiwyes 1 oqtombers da maTi misiis xangrZlivoba<br />

iyo erTi weli. evrokavSiris 22 qveynis SeuiaraRebeli damkvirveblebi imyofebian mWidro<br />

koordinaciaSi gaerosTan da euTosTan.<br />

ruseTma neba ar darTo damkvirveblebs Sesuliyvnen separatistuli regionebis<br />

teritoriaze.<br />

evrokavSiris damkvirveblebis misias warmoadgens situaciis stabilizacia, adamianis<br />

uflebebis dacvis uzrunvelyofa devnilTa dabrunebis procesis xelSewyoba. maTi<br />

samokavSireo roli mimarTuli mxareTa Soris ndobis aRdgenaze da daZabulobis moxsnaze.<br />

agvistos omis Semdgom evrokavSiris monitorebma daadastures rusuli jarebis gayvana<br />

konfliqtis zonis mimdebare teritoriidana. daaxloebiT 7600 rusi samxedro kvlav rCeba<br />

separatistuli regionebis teritoriaze. evrokavSiris misiam gaaqarwyla oseTis de faqto<br />

oficialuri pirebis braldebebi qarTuli mxaris provokiciebis Sesaxeb. 81<br />

mdgomareoba saqarTveloSi dam is SemogarenSi kvlavac arastabiluri rCeba. kvlav aqvs<br />

adgili incidentebs. 2008 wlis 23 noembers cecxli gauxsnes saqarTvelos da poloneTis<br />

prezidentebis eskorts. evropel monitorebs ar uSveben samxreT oseTSi da afxazeTSi 82 .<br />

ufro metic, 30 aprils ruseTma afxazeTTan da samxreT oseTTan xeli moawera sazRvrebis<br />

dacvis Sesaxeb SeTanxmeba. SeTanxmebis mixedviT ruseTs eZleva kontroli afxazeTis da<br />

samxreT oseTis sazRvrebze 83 . “ruseTi ganagrZobs sakuTari samxedro SenaerTebis zrdas<br />

okupirebul teritoriebze. es procesi gansakuTrebulad aqtiurad mimdinareobs galis da<br />

axalgoris raionebSi” ganacxada saqarTvelos Tavdacvis saministros analitikuri<br />

80<br />

International Crisis Group, konfliqtis istoria, ganaxlebulia 2008 wlis agvistoSI<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=conflict_search&l=1&t=1&c_country=42, (2008 wlis 21<br />

noembris mdgomareobiT)<br />

81<br />

International Crisis Group, Conflict Watch,<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=cw_search&l=1&t=1&cw_country=42&cw_date<br />

82<br />

International Crisis Group, saqarTvelo: zamTris riski,<br />

http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?id=5787&l=1 (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

83<br />

Civil.ge. http://www.civil.ge/eng/article.php?id=20823 (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

34


departamentis ufrosma daviT nardaiam, 2009 wlis 13 aprils gamarTul Sexvedraze<br />

ucxoel samxedro ataSeebTan 84 .<br />

3333....2222 usafrTxoebisaTvis usafrTxoebisaTvis<br />

usafrTxoebisaTvis<br />

usafrTxoebisaTvis maRali maRali maRali maRali riskis riskis riskis riskis regionebi regionebi regionebi regionebi ((((politikuri<br />

politikuri politikuri<br />

politikuri eTnikuri eTnikuri eTnikuri eTnikuri an an an an religiuri religiuri religiuri religiuri<br />

daZabulobebi))))<br />

daZabulobebi<br />

daZabulobebi<br />

daZabulobebi<br />

saqarTvelosTvis damaxasiaTebelia mraval-eTnikuri memkvidreoba rac ganpirobebulia<br />

qveyanaSi mcxovrebi sxvadasxva religiuri da etnikuri warmomavlobis mosaxleobiT.<br />

magaliTad somxebi ZiriTadad cxovroben javaxeTSi, azerbaijanelebi ki qvemo qarTlSi da<br />

a.S.. garkveuli progresi miRweulia azerbaijanuli da somxuri mosaxleobis integraciis<br />

sakiTxSi, romlebic saerTo jamSi saqarTvelos mosaxleobis 12 % procents Seadgenen.<br />

samcxe javaxeTSi da qvemo qarTlSi sadac es umciresobebi cxovroben grZeldeba<br />

garkveuli daZabuloba somxur da azerbaijanul umciresobasa da qarTul umravlesobas<br />

Soris. bolo ori wlis ganmavlobaSi iyo SemTxvevebi rodesac daiwyo demonstraciebi<br />

rasac sfuZvlad daedo policiis sisastike 85 85 85 85 . ukanasknelma omma (2008 wlis agvisto)<br />

gaaCina garkveuli eWvebi rom SesaZloa qveyanaSi gaCndes axali separatistuli kerebi. am<br />

konteqstSi yvelaze xSirad naxsenebia samcxe javaxeTi sadac somxebi cxovroben da<br />

dasavleT saqarTveloSi samegrelo. aRsaniSnavia rom arsebuli viTareba konfliqtamde ar<br />

misula. megrelebi gaaCniaT sakuTari kulturuli identuroba da ena, magram isini<br />

qarTveluri eTnosis arian da Tavs qarTvelebad miiCneven. somxuri mosaxleobis Sesaxeb<br />

erTerTi gavleniani arasamTavrobo organizacia ambobs: “mdgomareoba Zalze daZabulia.<br />

mxolod 5-10 procenti keTili neba aris darCenili vidre omi daiwyeba. demografiuli<br />

mdgomareobis Secvlis mcdeloba aris naRmi, romliTac qarTvelebi TviTon aifeTqeben<br />

sakuTar Tavs”.<br />

International Crisis Group-is azriT mTavrobam ufro meti yuradReba unda dauTmos meore<br />

enis gamoyenebas sazogado cxovrebaSi, ganaTlebaSi da mediaSi; xeli Seuwyos eTnikuri<br />

umciresobebis monawileobas politikaSi da uzrunvelyos maTi warmomadgenlobiT; xeli<br />

Seuwyos infrastruqturul proeqtebs rac xel Seuwyobs umciresobebiT dasaxlebuli<br />

regionebis integracias danarCen saqarTveloSi 86 .<br />

kvlevebis dros Cven vesaubreT ramodenime organizacias romelsac uSualo Sexeba hqoniaT<br />

am sakiTxTan. gaeros dacvisa da usafrTxoebis departamentis regionalurma mrCevelma<br />

mogvawoda Semdegi informacia saqarTvelos regionebSi usafrTxoebis kuTxiT arsebul<br />

situaciaze. gaero mTeli msoflios maStabiT iyenebs xuT fazian usafrTxoebis<br />

menejmentis sistemas.<br />

es fazebia: a) faza pirveli – sifrTxile; b) faza meore – SezRuduli gadaadgileba; g)<br />

faza mesame – sxva adgilze gadasvla (relokacia); d) faza meoTxe – samaSvelo operacia;<br />

e) faza mexuTe – evakuacia;<br />

84<br />

Civil.ge. http://civil.ge/eng/article.php?id=20726&search=Abkhazia (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

85 saqarTvelos somxuri da azerbaijanuli umciresobebi, Europ Report n°178, 22 November 2006, i.<br />

86<br />

International Crisis Group, saqarTvelo: zamTris riski<br />

http://www.crisisgroup.org/library/documents/europe/caucasus/b51_georgia___the_risks_of_winter.pdf<br />

(2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

35


aseve arsebobs “arcerTi faza” rac niSnavs rom, aranairi SezRudva ar arsebobs da<br />

TanamSromlebs Tavisuflad SeuZliaT gadaadgileba 87 .<br />

saqarTveloSi aris ramodenime faza. pirveli faza moqmedebs qveynis mTel teritoriaze,<br />

garda im teritoriebisa romelzec moqmedebs mesame da meoTxe faza. mesame faza moqmedebs<br />

pankisi xeobaSi, zemo svaneTSi da samxreT oseTSi. meoTxe faza moqmedebs afxazeTSi,<br />

mdinare enguris mimdebare teritoriaze SezRuduli SeiaraRebis zonaSi. rac Seexeba<br />

religiur niadagze arsebul konfliqtebs, batoni bogdan kantorski acxadebs rom amgvari<br />

safrTxe saqarTvelos arcerT regionSi ar arsebobs. mcire daZabulobebi ar aris aRqmuli<br />

rogorc safrTxe gaeros personalisaTvis.<br />

miuxedavad yvelafrisa galis regioni da kodoris xeoba warmoadgens maRali riskis<br />

zonebs sadac daZabulobis xarisxi maRalia afxazeTsa da “danarCen saqarTveloSi”.<br />

dabrunebuli devnilebis sacxovrebeli pirobebi Zalze rTulia da kide ufro gauaresda<br />

saqarTvelos, afxazetsa da ruseTs Soris momxdari konfliqtis Semdeg.<br />

gori-cxinvalis regioni warmoadgens maRali safrTxis zonas rac gamowveulia rusuli<br />

samxedro SenaerTebis yofniT saqarTvelos teritoriaze da danaRmuli teritoriebis<br />

arsebobiT (aseve ixileT 1.6.2), 2009 wlis ianvris bolos arsebuli mdgomareobiT 88 :<br />

87<br />

gaeros dacvisa da usafrTxoebis departamenti, bogdan kantorski, regioinaluri usafrTxoebis<br />

mrCeveli<br />

88<br />

World Vision Georgia – is operatiuli centri, zaqaria nadiraSvili - World Vision-is usafrTxoebis<br />

oficeri;<br />

36


afxazeTSi, saqarTvelo gaeros generaluri mdivnis moxsenebis 89 Sesabamisad, mdgomareoba<br />

galis raionSi daZabulia, rasac xeli Seuwyo kriminaluri incidentebis gaxSirebam da<br />

ormxrivma srolebma. misiis adamianis uflebebis ofisma daafiqsira adgilobrivi<br />

mosaxleobis Seviwroebis da daSinebis faqtebis zrda. zugdidis da galis raionSi<br />

safexmavalo gadasasvleli xidis daketvam gaaRrmava adgilobrivi mosaxleobis<br />

ukmayofileba. am periodSi misiisaTvis cnobili gaxda Semdegi kriminaluri incidentebis<br />

Sesaxeb: 6 mkvleloba, 1 mkvlelobis mcdeloba, 5 Zarcva da 15 qurdoba. kodoris xeobaSi<br />

saerTo mdgomareoba iyo mSvidi. afxazebi ganagrZobdnen xeobis kontrols rusebis<br />

daxmarebiT. afxazeTis de faqto mTavrobam ganacxada rom devnilebs SeuZliaT dabrundnen<br />

sakuTar saxlebSi Tu isini saqarTvelos moqalaqeoba datoveben da miiReben afxazur<br />

pasports.<br />

3333....3333 kriminali kriminali kriminali kriminali<br />

3.3.1 kriminalis kriminalis maRali maRali donis donis mqone mqone regionebi regionebi (safrTxe safrTxe fizikuri fizikuri usafrTxoebisaTvis<br />

usafrTxoebisaTvis)<br />

usafrTxoebisaTvis<br />

saqarTveloSi kriminalis donis dasadgenad gaeros sadamkvirveblo misiam saqarTveloSi<br />

Sveicariis ganviTarebis da TanamSromlobis 90 fondis daxmarebiT. Caatara gamokiTxva<br />

mTeli saqarTvelos maStabiT. adgilobriv Taviseburebebis gamosavlenad calke gamokiTxva<br />

Catarda samegrelos regionSi romelic esazRvreba afxazeTs. interviuebi Catarda 2006<br />

wlis ianvarSi da TebervalSi. kiTxvari romelic gamoyenebul iqna gamokiTxvis dros<br />

eyrdnoboda saerTaSoriso standarts am tipis gamokiTxvebisaTvis. miRebuli Sedegebi<br />

Sedarebul iqna analogiuri gamokiTxvis SedegebTan romelic SveicariaSi Catarda 2005<br />

wels. aRsaniSnavia rom mkvlelobis Seswavla am gamokiTxviT SeuZlebelia.<br />

kvlevis ZiriTadi aRmoCena gaxldaT rom kriminalis done saqarTveloSi damokidebulia<br />

urbanizaciaze. mZime danaSaulebis yvelaze maRali done dafiqsirda TbilisSi. qalaqebSi<br />

romelTa mosaxleoba 10000-20000 Seadgens aqvT manqanis qurdobis yvelaze maRali done.<br />

aseve dadginda, rom moSorebuli dasaxlebebSi mZime danaSaulis done yvelaze dabalia.<br />

Tumca igives ver vityviT qurdobaze romelic mTeli saqarTvelos teritoriazea<br />

gavrcelebuli da mas mosdevs manqanis qurdoba. mZime danaSaulebis done bevrad ufro<br />

dabalia. gamokiTxulTa 24.3% Tvlis rom isini arian garkveuli finansuri TaRliTobis<br />

msxverpli, rac mianiSnebs, rom amgvari danaSauli saqarTveloSi sakmaod maRalia evropis<br />

qveynebTan SedarebiT. zugdidSi mosaxleobis 45.7% Tvlis rom isini 2005 wels iyvnen<br />

finansuri TaRliTobis msxverplni rac ufro didi maCvenebelia vidre mTels qveyanaSi.<br />

gamokiTxvam dagvanaxa, rom gamokiTxulta 82.2 % Tavs usafrTxod grZnobs (RamiT<br />

sakuTar samezobloSi); 16.2 odnav an Zalian didi safrTxis qveS grZnobs da 1.6 ar<br />

hqonda pasuxi. samegreloSi daucvelobis SegrZneba ufro naklebia da 9.8 % Seadgens.<br />

vinaidan samegrelo konfliqtis zonis uSualo siaxlove imyofeba miCneuli, rom<br />

kriminogenuri mdgomareoba ufro mZime unda iyos, magram es ar aris. amasve amtkicebs<br />

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros statistikuri monacemebi 91 .<br />

ufro mogvianebiT analogiuri gamokiTxva Catarda TbilisSi 2006 wels da gamoikiTxa<br />

1200 respodenti. usafrTxoebaze da daculobaze respodentebma Semdegi pasuxebi gasces:<br />

89 gaeros sasdamkvirveblo misia saqarTveloSi (UNOMIG), gaeros generaluri mdivnis moxseneba<br />

saqarTveloSi, afxazeTSi arsebuli mdgomareobis Sesaxeb (3 Tebervali2009)<br />

http://www.unomig.org/data/file/1012/090203_sg_report_en.pdf (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />

90 gaeros sasdamkvirveblo misia saqarTveloSi (UNOMIG),<br />

http://www.police.ge/uploads/sakanonmdeblobaza/publicsecurityingeorgia_final_geo.pdf (Tebervali<br />

2010)<br />

91 ixileT Id., at 13<br />

39


- sruliad daculi - daucveli - ufro daculi vidre ara<br />

- sruliad daucveli - metnaklebad daculi -ar vici<br />

ruseT-saqarTvelos omis Semdgom Camoyalibda usafrTxoebis zonebi samaCablos (“samxreT<br />

oseTi”) da afxazeTis irgvliv. evrokavSirma mand wargzavna sadamkvirveblo misia.<br />

damkvirveblebis raodenoba Seadgens 200 (damxmare personali 100) 93 , isini warmodgenilni<br />

arian evrokavSiris 22 sxvadasxva qveynidan 94 . miuxedavad amisa garkveuli Zaladobis<br />

SemTxvevebs mainc aqvs adgili am teritoriaze. rogorc ruseTis aseve qarTvelebis mier<br />

kontrolirebad teritoriaze, amis gaTvaliswinebiT am teritoriaze adamianebis fizikuri<br />

usafrTxoeba ar aris bolomde uzrunvelyofili. 95 magaliTad 2009 wlis 21 ivliss<br />

afeTqebam daaziana sadamakvirveblo misiis eskorti, incidentisas daiRupa erTi adamiani<br />

erTi daiWra. oficialuri pirebis gadaSavebulebi aris eqimi da mZRoli romlebic<br />

konfliqtis xazis midamoebSi muSaobdnen 96 .<br />

3.3.2 trefikingis trefikingis msxverplad msxverplad gaxdomis gaxdomis safrTxe<br />

safrTxe<br />

saqarTvelo iyo trefikingis msxverplebis warmoSobis da tranzitis qveyana da iSviaTad<br />

SemTxvevebSi trefikingis msxverplTa daniSnulebis qveyana, ZiriTadad Sina<br />

mosamsaxureobis mizniT. saqarTvelodan qalebi trefikingiT mihyavdaT TurqeTSi,<br />

saberZneTSi, gaerTianebul arabTa saemiroebSi da dasavleT evropaSi, raTa maT emuSavaT<br />

barebSi, restoranebSi an Sina meurneobebSi. bevri maTgans aZalebdnen prostitucias.<br />

msxverplebi xSir SemTxvevaSi iyvnen Tbilisis an yofili industriuli centrebis foTis,<br />

quTaisis da rusTavis macxovreblebi. adgilobrivi arasamTavroboebis informaciiT<br />

mamakacebi trefikingis mizniT mihyavdaT ruseTSi an sxva mimarTulebiT da maT<br />

amuSavebdnen mSeneblobebze da soflis meurneobis obieqtebze. aseve arsebobs<br />

92<br />

http://police.ge/_downloads/BCG_kvleva.pdf<br />

93<br />

http://www.america.gov/st/peacesec-english/2008/October/20081001165722dmslahrellek0.8745386.html<br />

94<br />

evrokavSiris sadamkjvirveblo misia saqarTveloSi veb-gverdi http://www.eumm.eu/en/about_eumm<br />

95<br />

New York Times, 10 noemberi 2008,<br />

http://www.nytimes.com/2008/11/11/world/europe/11georgia.html?th&emc=th,<br />

96<br />

http://www.euronews.net/2009/06/21/deadly-explosion-hits-eu-monitors-in-georgia/<br />

40<br />

% 92


dadasturebuli SemTxvevebi rodesac yofili sabWoTa kavSiris qveynebidan saqarTvelos<br />

gavliT qalebi gahyavdaT TurqeTSi.<br />

mTavrobas ar gaaCnia kontroli separatistul regionebze da ver awarmoebs kontrols<br />

trefikingis im SemTxvevebze romelsac adgili aqvT afxazeTSi da samxreT oseTSi.<br />

2009 wels trefikingis 9 SemTxveva dafiqsirda. 2 adamians miesaja patimroba, 1 saqme<br />

Sewyda, xolo danarCenebze mimdinareobs sasamarTlo mosmena. 2010 wels trefikingis<br />

SemTxvevebi ar dafiqsirebula. saxelmwifo moxeleebi an saerTaSoriso organizaciis<br />

TanamSromlebi arcerT saqmeSi ar iyvnen Careulebi. 97<br />

trefikiorebi ZiriTadad iyvnen adgilobrivi operatorebi romlebsac garkveuli<br />

kontaqtebi gaaCndaT sazRvargareT. isini xSirad iyenebdnen megobrebis, naTesavebis and<br />

turistuli organizaciebis dasaqmebis SemomTavazebebs raTa gzakvali aebniaT potenciuri<br />

msxverplebisaTvis. 98<br />

2006 wlis saqarTvelom saqarTvelos kanonmdeblobis nawili gaxada transnacionalur<br />

danaSaulTan brZolis gaeros konvenciis, damatebiTi protokoli bavSvebSi da qalebSi<br />

trefikingis prevenciis, Semcirebis da dasjis Sesaxeb da evropis sabWos konvencia<br />

adamianebSi trefikingTan brZolis Sesaxeb 99 . 2006 wlis ivnisSi gamoica kanoni<br />

trefikingTan brZolis Sesaxeb. kanonis Sesabamisad Seiqmna trefikingis msxverplTa<br />

dacvisa da daxmarebis centri. fonma Seqmna ori TavSesafari saqarTveloSi, TiTo<br />

dasavleT da aRmosavleT saqarTveloSi. TavSesafrebSi trefikingis msxverplebs uweven<br />

samarTlebriv, samedicino da fsiqologiur daxmarebas 100 .<br />

Sinagan Sinagan saqmeTa saqmeTa saministros<br />

saministros saministros cxeli cxeli cxeli xazi xazi: xazi (995 (995 32) 32) 4117 411714 4117 14<br />

generaluri generaluri prokuraturis<br />

prokuraturis prokuraturis cxeli cxeli xazi xazi: xazi (995 (995 32) 32) 405222<br />

405222<br />

saqarTvelos trefikingTan brZolis saxelmwifo gegmis SesrulebaSi exmareba World Vision<br />

Georgia-is proeqti “socialuri daxmareba trefikingis msxverplTaTvis”. proeqti<br />

iTvaliswinebs msxverplTaTvis samarTlebriv, samedicino da fsiqologiur daxmarebas.<br />

aseve daxmarebas dasaqmebaSi da zog SemTxvevebSi sacxovreblis qiraobas. am proeqtis<br />

farglebSi aseve Seiqmna saerTo erovnuli cxeli xazi trefikingze – 100 229, romelic<br />

Semdgom gadaeca saxelmwifo fonds gamgeblobaSi.<br />

saxalxo saxalxo damcvelis damcvelis ofisi<br />

ofisi<br />

Tbilisi Tbilisi, Tbilisi maCabelis q. 11<br />

(995 32) 99 58 98<br />

qseli qseli Zaladobis Zaladobis winaaRmdeg<br />

winaaRmdeg<br />

Tbilisi, Tbilisi, antonovskaias q. 9<br />

(995 32) 50 60 64, 39 89 34<br />

97 saxalxo damcvelis moxseneba www.ombudsmen.ge Tebervali 2010<br />

98 aSS-s saxelmwifo departamenti, informacia saqartveloSi adaminis uflebebis mdgomarebis<br />

Taobaze, 25 Tebervali 2009; www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/ 119080.htm (Tebervali 2010).<br />

99 aSS-s saxelmwifo departamenti, informacia saqartveloSi adaminis uflebebis mdgomarebis<br />

Taobaze, 25 Tebervali 2009; www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm (Tebervali 2010)<br />

100 veb – portali adamianis uflebebi saqarTveloSi,<br />

http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2265&lang=en (Tebervali 2010).<br />

41


quTaisi, quTaisi, rusTavelis gamziri 37<br />

(995 231) 51084<br />

gurjaani, urjaani, noneSvilis q. 13<br />

(995 253) 22947<br />

ba baTumi ba<br />

umi umi, umi yazbegis q. 18<br />

(995 88222) 76370<br />

zugdidi ugdidi ugdidi, ugdidi gamsaxurdias q. 45<br />

(995 215) 52408, 51703<br />

axalc axalcixe, axalc kostavas q. 18<br />

(995 265)21708<br />

gori ori ori, ori aRmaSeneblis gamziri 5<br />

(995 270)77945<br />

migraciis migraciis migraciis saerTaSoriso saerTaSoriso organizacia organizacia (IOM)<br />

Tbilisi Tbilisi, Tbilisi gogebaSvilis q. 41<br />

(995 32) 91 34 61<br />

gur gurjaani gur gurjaani<br />

jaani, jaani noneSvilis q. 3<br />

(995 253)22183<br />

quT quTaisi, quT<br />

aisi, rusTavelis gamziri 3<br />

(995 231) 44443<br />

baT baTumi baT<br />

umi umi, umi WavWavaZis gamziri 90<br />

(995 88222) 31347<br />

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi 101 , muxlebi 143 1 da 143 2 krZalaven trefikings<br />

adamianebSi maT Soris bavSvebSi, seqsualuri, SromiTi an sxva formiT eqspluatacias.<br />

muxli 143 1 exeba trefikings srulwlovanebSi. sasjeli iTvaliswinebs Svididan oc<br />

wlamde patimrobas. muxli 143 2 exeba trefikings arasrulwlovanebSi, arasrulwlovanad<br />

iTvleba nebismieri adamiani romelsac ar Sesrulebia 18 weli. sasjeli iTvaliswinebs<br />

rvidan samudamo patimrobas. kanoni krZalvas rogor Sida ise sagareo trefikings, Tumca<br />

transnacionaluri trefikingi damamZimebel garemoebad iTvleba. amave kodeqsis muxli 143 3<br />

krZalavs trefikingis msxverplTagan momsaxurebis miRebas. sasjeli iTvaliswinebs samidan<br />

15 wlamde patimrobas 102 . saqarTvelos kanonmdebloba trefikingis msxverplTaTvis ar<br />

iTvaliswinebs sasjels.<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi 103 iTvaliswinebs im pirebis qonebis konfiskacias vinc<br />

trefikingiT aris dakavebuli, aseve maTi ojaxis wevrebis da uaxloesi naTesavebis<br />

qonebis konfiskacias Tu damtkicda rom es qoneba SeZenilia terfikingidan miRebuli<br />

101 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, 22 ivlisi 1999.<br />

102 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, 22 ivlisi 1999.<br />

103 saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, tavi XLIV 1 .<br />

42


saxsrebiT. es qoneba gamoiyeneba trefikingis msxverplTa dasaxmareblad danarCeni ki<br />

gadaecema saxelmwifos. trefikingis msxverpls aseve SeuZlia moiTxovos materialuri<br />

anazRaureba im pirisagan vinc trefikingSi CarTo.<br />

saias samarTlebrivi daxmarebis centrs aqvs ramodenime saqme trefikingTan dakavSirebiT.<br />

19 msxverplidan 17 qalia. maTi umravlesoba saqarTvelos moqalaqeebi arian. ZiriTadad<br />

qvemo qarTlidan, sadac cxovroben eTnikuri umciresobebi. maTi umravlesoba qveynidan<br />

gaiyvanes. rogorc wesi saqarTvelo axerxebs braldebulebis gasamarTlebas saqarTvelos<br />

sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT 104 .<br />

sakoordinacio sabWos mdivnis qeTi xuciSvilis gancxadebiT, sabWo cdilobs miiRos<br />

zomebi trefikingis prevenciisaTvis aseve sabWom miiRo aucilebeli zomebi<br />

msxverplTaTvis Sesabamisi daxmarebis aRmosaCenad, rac iTvaliswinebs indentificirebas,<br />

daxmarebas da reintegracias sazogadoebaSi 105 .<br />

adamianiT vaWrobis msxverplis statusis miniWebis sakiTxs wyvets adamianiT vaWrobis<br />

winaaRmdeg mimarTuli RonisZiebebis ganmaxorcielebeli sauwyebaTaSoriso sakoordinacio<br />

sabWosTan Seqmnili mudmivmoqmedi jgufi. piri romelsac msxverplad iqna aRiarebuli<br />

sagamoZiebo organos mier avtomaturad sargeblobs imave statusiT rogorc sabWos mier<br />

status miniWebuli piri. pirisaTvis trefikingis statusis miniWebis procedura iwyeba<br />

piris policiasTan, arasamTavrobo organizaciasTan, savadmyofoSi, saxalxo damcvelis<br />

ofisTan an sxva TavSesafarTan mimarTvisas 106 .<br />

trefikingis msxverplTa dacvis saxelmwifo fondi daarsda 2006 wels. saxelmwifo<br />

fondis daxmarebis misaRebad pirs unda gaaCndes msxverplis statusi. saxelmwifo fons<br />

daaCnia TavSesafari msxverplTaTvis. msxverpls eweva legaluri, fsiqologiuri da<br />

samedicino daxmareba. amasTan fondSi funqcionirebs cxeli xazi da pirebs SeuZliaT<br />

miiRon konsultaciebi telefonis saSualebiT 107 .<br />

msxverpls eZleva daxmareba 1000 laramde TavSesafris datovebis Semdgom. socialuri<br />

muSakebi aZleven rCevebs rogor daxarjon fuli. TavSesafris datovebis Semdgom fondi<br />

kvlav agrZelebs muSaobas msxverplTan maT reabilitaciaze. socialuri muSaki<br />

msxverplTan muSaobs 12 Tvis ganmavlobaSi. Tumca Sexvedrebi ar aris xSiri. socialuri<br />

muSakebi cdiloben ar Caerion piris pirad cxovrebaSi 108 . TavSesafris sistema srulad<br />

moqmedia 109 .<br />

trefikingis msxverplTa dacvis saxelmwifo fondis Tavmjdomarem mari mesxma ganacxada,<br />

rom ar arsebobs sakanonmdeblo problemebi saqarTveloSi, axla arsebobs mxolod<br />

teqnikuri da socialuri problemebi. trefikingTan dakavSirebuli Zalian bevri problema<br />

daregulirebul iqna 2006 wels rodesac adamianiT vaWrobis winaaRmdeg brZolis Sesaxeb<br />

saqarTvelos kanoni iqna miRebuli. prioritetebis gansazRvris mizniT daarsda<br />

sakoordinacio sabWo. trefikingis msxverplTa dacvis saxelmwifo fondi da<br />

mudmivmoqmedi jgufi muSaoben trefikingis msxverplis statusze<br />

trefikingTan dakavSirebuli bevri sakiTxi mogvarda mas Semdeg rac 2006 wlis ivlisSi,<br />

mas Semdeg rac miRebul iqna kanoni trefikingTan brZolis Sesaxeb. Seiqmna sakoordinacio<br />

104 Sexvedra saias iuristTan qeTevan qaCliSvilTan 2010 wlis 1 Tebervals<br />

105 Sexvedra qeTevan xuciSvilTan 2010 wlis 7 Tebervlas.<br />

106 saqarTvelos prezidentis 2007 wlis #78 brZanebuleba. meore muxlis pirveli punqti, mesame muxlis me-5<br />

punqti da pirveli muxlis pirveli pinqti<br />

107 Sexvedra qeTevan xuciSvilTan 2010 wlis 7 Tebervlas.<br />

108 veb-portali saqarTveloSi adamianis uflebebis Sesaxeb,<br />

http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2265&lang=en<br />

109 aSS-s saxelmwifo departamentis 2008 wlis angariSi adamianis uflebaTa praqtika saqarTveloSi<br />

http://state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2007/100560.htm<br />

43


sabWo raTa ganesazRvra prioritetebi, da amoqmedda fondi da mudmivmoqmedi saSao jgufi<br />

romelic miznad isaxavs trefikingis msxverplTa dacvas 110 .<br />

2009 -2010 wlis samoqmedo gegmis mixedviT momuSave saxelmwifo fondi muSaobs<br />

trefikingTan brZolis sakiTxebis popularizaciaze. misi daxmarebiT mzaddeba sxvadasxva<br />

gadacemebi da sainformacio masalebi, romelic rigdeba saqarTvelos yvela ZiriTad<br />

gamSveb punqtze 111 . mis muSaobaSi monawileobas Rebuloben sxvadasxva arasamTavroboebi 112 .<br />

saias awarmoebs proeqts romelsac ewodeba ”ara trefikings”<br />

Tbilisis cxeli xazis nomeria (995 32) 995076<br />

quTaisi (995 231) 12585<br />

baTumi (995 888 222) 76668<br />

gori (995 270) 79842<br />

el. fosta: NOTIP@gyla.ge<br />

cudi socialur ekonomikur mdgomareobis gamo bevri qarTveli cdilobs sazRvargareT<br />

samuSaod wasvlas. maTTvis sazRvargareT moxvedra nebismieri formiT aris misaRebi,<br />

amitomac aris maRali trefikingis msxverplad gaxdomis riski. migraciis saerTaSoriso<br />

organizaciam sakuTar veb gverdze saqarTvelos Sesaxeb gamoaqveyna rom, ”ekonomikuri<br />

migracia, mouwesrigebeli tranzituli migracia, trefikingi adamianebSi da migrantebis<br />

sazRvarze gadaparva kvlavac rCeba gamowvevad mTavrobisaTvis”. 113<br />

trefikingi bavSvebSi warmoadgens yvelaze saSinel danaSauls da samwuxarod mas kvlavac<br />

aqvs adgili msoflios yvela regionSi da saqarTveloc ar aris amisagan daculi.<br />

bavSvebis trefikingis ZiriTadi mizania iZulebiTi muSaoba, gaSvileba an seqsualuri<br />

eqspluatacia 114 . bavSvebis komerciuli seqsualuri eqspluataciis SemTxvevebi,<br />

konkretulad ki prostituciisaTvis da pornografiisaTvis aris dafiqsirebuli,<br />

ZiriTadad gogoebSi 115 . ganaTlebis saministros formaciiT TbilisSi 1200-ze meti quCis<br />

bavSvia.<br />

bavSvTa trefikingis sakiTxebis World Vision Georgia-s da euTos 116 erToblivi Seswavlis<br />

Sedegad gamovlinda:<br />

miuxedavad imisa, rom registraciisa da statistikis warmoeba ar mimdinareobda,<br />

rogorc Cans arsebobs bavSvTa trefikingis ramdenime SemTxveva;<br />

bavSvebze Zaladobis sxvadasxva formebia gavrcelebuli saqarTveloSi: Zlieri da<br />

susti Zaladoba, fsiqologiuri Zaladoba, seqsualuri Zaladoba, ekonomikuri<br />

Zaladoba. kvlevebis Sedegad dadginda rom bavSvebze Zaladobis yvelaze<br />

gavrcelebuli formaa ojaxuri da quCis Zaladoba;<br />

im bavSvebisaTvis vinc trefikingis msxverpli gaxdnen maTi meurveoba SesaZlebelia<br />

gaswion mSoblebma, bebia babuam an sxva axlo naTesavebma, dedmamiSvils Soris<br />

yvelaze ufrosma, isini vinc ”teritorias akontroleben” da aqvT xSiri kontaqti<br />

bavSvebTan;<br />

ganaTlebis saministro socialuri muSakebi cdiloben maqsimalurad yuradRebiT<br />

iyvnen sakuTari aRsazrdelebis mimarT da saWiroebis SemTxvevaSi axdenen Sesabamis<br />

reagirebas, magram kvlevam cxadyo rom es ar vrceldeba qveynis mTel<br />

teritoriaze;<br />

110 veb gverdi: adamianis uflebebi saqarTveloSi,<br />

http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2265&lang=en (3 ivnisi 2009).<br />

111 Sexvedra qeTi xuciSviltan Tebervali 7, 2010<br />

112 aSS-s saxelmwifo departamenti, adamianis uflebebis mdgomareoba saarTveloSi, 25 Tebervali<br />

2009; www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm (2 ivnisi 2009).<br />

113 migraciis saerTaSoriso organizacia, saqarTvelo:<br />

http://www.iom.int/jahia/Jahia/cache/offonce/pid/781 (3 ivnisi 2009).<br />

114 Zaladoba bavSvebis winaaRmdeg . gaeros adamianis uflebaTa komisia 47-e sesia,alternatiuli<br />

moxseneba, Jeneva , Tbilisi 2007<br />

115 aSS-s saxelmwifo departamenti, informacia saxelmwifoze 200: saqarTvelo nawili 5.<br />

116 World Vision Georgia, euTos misia saqarTvelSi.<br />

44


miuxedavad imisa rom arsebob garkveuli kanonmdebloba da saerTaSoriso<br />

SeTanxmebebi, ar arsebobs qmediTi meqanizmi romelic aRkveTda trefikings<br />

bavSvebSi.<br />

2008 wels saias 117 mier Catarebulma kvlevam gamoavlina ramodenime tendencia romelic<br />

axasiaTebs trefikings saqarTveloSi.<br />

bavSvTa trefikingis SemTxvevebi Zalze iSviaTia saqarTveloSi;<br />

trefikingis msxverplTa mopyroba erTnairia miuxedavad maTi eTnikuri<br />

warmomavlobisa da miuxedavad im qveynis sadac isini trefikingis Sedegad<br />

moxvdnen;<br />

kanonis mixeviT saqarTvelo ucxo qveynis moqalaqeebs, vinc trefikingis msxverpli<br />

gaxda sTavazobs TavSesafars. magram, ucxo qveynis moqalaqeebs jer ar gamouTqviaT<br />

amis survili;<br />

saxelmwifo fondi sakmaod efeqturad muSaobs;<br />

TanamSromloba saxelmwifo fonds, sakoordinacio sabWos da adgilobriv<br />

arasamTavroboebs Soris kargia;<br />

migraciis saerTaSoriso organizacia aqtiurad aris CarTuli trefikingis<br />

winaaRmdeg brZolaSi (ixileT veb gverdi: http://www.iom.int/jahia/Jahia/pid/781)<br />

trefikingis msxverplTa identificireba xdeba swrafad da uzrunvelyofilia<br />

maTTvis swrafi mxardaWera; 2006 wlis Semdgom mxolod erTxel iqna dro<br />

gadaWarbebuli trefikingis msxverplis statusis misaniWeblad;<br />

arsebobs konfidencialurobis Senaxvis problema, mas Semdeg rac sakiTxi mediaSi<br />

gaJonavs;<br />

trefikingis msxverpli ucxoeli moqalaqeebi uproblemod brundebian TavianT<br />

qveynebSi, am sakiTxSi migraciis saerTaSoriso organizaciis monawileoba Zalze<br />

didia.<br />

3.3.3 iZu iZulebiT iZu iZulebiT<br />

lebiT prostituciaSi prostituciaSi CarT CarTvis CarT vis riski<br />

riski<br />

am SemTxvevaSi riskebi igivea rac trefikingis SemTxvevaSi, saqarTvelos kanonmdebloba<br />

iZulebiT prostitucias ganixilavs rogorc trefikingis erTerT saxes, anu rogorc<br />

iZulebiT seqsualur eqspluatacias.<br />

3.3.4 dacvis dacvis efeqturoba<br />

efeqturoba efeqturoba (SesaZleblobebi, (SesaZleblobebi, efeqturoba<br />

efeqturoba, efeqturoba korufcia korufcia) korufcia<br />

3.3.4.1 policia<br />

policia<br />

vardebis revoluciis Semdeg, 2004 wels organizebuli danaSauli sagrZnoblad Semcirda.<br />

Tumca zogjer arsebobs SemTxvevebi rodesac saqarTvelos mosaxleoba ar endoba<br />

policias da cdilobs mfarveloba miiRos mafiisagan 118 . Sinagan saqmeTa saministros mier<br />

Catarebulma gamokiTxvam anaxa, rom ZiriTadad saqarTvelos mosaxleoba endoba policias.<br />

respodentTa 54 %-ma (respodentebi Tbilisidan iyvnen) policia Tavis saqmes efeqturad<br />

asrulebs, maTma umravlesobam aRiara rom, urTierTobebi policiasa da sazogadoebas<br />

Soris metnaklebad kargi iyo 119 .<br />

policias aqvs seriozuli gamowvevebi saqarTveloSi. arsebobs braldebebi sadac policiis<br />

da sasjelaRsruleblis mxridan gamoyenebulma gadametebulma Zalam gamoiwvia sikvdili.<br />

miuxedavad imisa rom, Semcirda braldebebi wamebis da cudi mopyrobis faqtebze im<br />

117<br />

saias 4 welis (seqtemberi 2005 – noemberi 2009) trefikingTan brZolis da Sida Zaladobis<br />

aRmosafrxvelad Sesrulebuli programebi.<br />

118<br />

omisa da mSvidobis institutis moxseneba, saqarTvelos Seuvali mafia, 19ianvari 2006:<br />

http://www.iwpr.net/?s=f&o=259045&p=crs&l=EN&apc_state=henacrsthieves%20of%20law_3_crs_____publis<br />

h_date_1_10_compact (Tebrvali 2010)<br />

119<br />

http://www.police.ge/uploads/sakanonmdeblobaza/bcg_kvleva.pdf (Tebrvali 2010)<br />

45


pirebis winaaRmdeg vinc patimrobaSi imyofebian, aseTi braldebebi garkveuli odenobiT<br />

mainc arsebobs.<br />

gaeros adamianis uflebebis komisia cixeebSi arsebuli mdgomareobidan xazs usvams Semdeg<br />

problemebs: xalxis didi raodenoba; racionis da sakvebis dabali xarisxi; bunebrivi<br />

ganaTebis da sufTa haeris xelmiuwvdomloba, piradi higienis Seusabamo pirobebi,<br />

patimrebSi sikvdilianobis maRali done rac dakavSirebuli cud pirobebTan da cud<br />

mopyrobasTan zogierT dawesebulebaSi 120 . sxva saerTaSoriso adamianis uflebaTa damcvel<br />

organizaciebsac analogiuri damokidebuleba gaaCniaT. 121<br />

analogiuri sakiTxebia xazgasmuli saxalxo damcvelis ukanasknel angariSSi. iq naTqvamis<br />

rom, 2009 wlis pirvel naxevarSi rodesac imarTeboda mitingebi da demonstraciebi<br />

xSiri iyo adamianis uflebaTa uxeSi darRvevebi Sinagan saqmeTa saministros<br />

warmomadgenlebis mxridan 122 .<br />

3.3.4.2 marTlmsajuleba<br />

marTlmsajuleba<br />

saqarTvelos konstituciis 42-e muxlis Sesabamisad “yvela adamians ufleba aqvs Tavis<br />

uflebaTa da TavisuflebaTa dasacavad mimarTos sasamarTlos” 123 . saerTo sasamarTloebi<br />

ganixilaven sisxlis, samoqalaqo da administraciul samarTlis saqmeebs 124 pirveli<br />

instanciis sasamarTlos gadawyvetilebebi SesaZlebelia gauqmdes saapelacio da uzenaes<br />

sasamarTloebSi.<br />

rodesac irRveva saqarTvelos moqalaqis konstituciuri uflebebi mas ufleba aqvs<br />

mimarTos saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos. Tu saqarTvelos sakonstitucio<br />

sasamarTlo daadgens rom, moqalaqis uflebebi irRveva raime administraciuli an<br />

samarTlebrivi aqtiT is dauyovnebliv baTilad iqneba cnobili. Tumca baTilobas ar eqneba<br />

retroaqtiuri xasiaTi. sxva sityvebiT gauqmeba ar Seexeba im sakiTxebs romelic aseT<br />

gadawyvetilebebamde iqna miRebuli 125 .<br />

formalurad saqarTvelos kanoni sasamarTloebis Sesaxeb iTvaliswinebs yvela garantiebs<br />

mosamarTleebisaTvis maTi damoukideblobis uzrunvelsayofad. iusticiis sabWo aris<br />

organo romelic administrirebs mosamarTleebis gamocdebs, daniSvnas da uzrunvelyofs<br />

disciplinarul dasjas gadacdomis SemTxvevaSi, is Sedgeba aRmasrulebeli da<br />

sakanonmdeblo xelisuflebis warmomadgenlebisagan, aseve masSi Sedian mosamarTleTa<br />

konferenciis warmomadgenlebi. mosamarTleebi iniSnebian prezidentis mier iusticiis<br />

sabWos wardginebiT 10 wlis vadiT. mosamarTleebi ar SeiZleba dainiSnon meore vadiT.<br />

mosamarTleebi SesaZlebelia gaTavisufldnen Tu isini Caidenen disciplinarul<br />

gadacdomas, am sakiTxs wyvitavs saerTo sasamarTloebis disciplinaruli sabWo, romelic<br />

Sedgeba iusticiis 6 wevrisagan da 3 moqmedi mosamarTlisagan.<br />

miuxedavad am garantiebisa sasamarTloebs saqarTveloSi akliaT miukerZoebloba. vardebis<br />

revoluciamde problema iyo mosamarTleebis meqrTameoba. dReisaTvis korufciam ukan<br />

120<br />

gaeros adamianis uflebaTa komiteti, saboloo daskvnebi, CCPR/C/GEO/CO/3, 2 ivnisi 2009;<br />

http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/hrcs91.htm (2 ivnisi 2009).<br />

121<br />

Human Rights Watch, http://www.hrw.org/en/news/2007/10/24/anti-torture-body-criticizes-georgia, (3<br />

ivnisi 2009).<br />

122<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2009 wlis pirveli naxevari,<br />

http://www.ombudsman.ge/uploads/reports/saxalxo_damcvelis_angarishi__2009_I__naxevari.pdf<br />

(Tebervali 2010)<br />

123 saqartvelos konstitucia, 24 agvisto 1995, muxli 42(1)<br />

124 saqarTvelos organuli kanoni saerTo sasaamarTloebis Sesaxeb, 13 ivnisi 1997, muxli1(2)<br />

125 saqarTvelos organuli kanoni sakonstitucio sasamarTlos Sesaxeb, 31 ianvari1996, muxli19<br />

(1(e))<br />

46


gadaiwia da dRes yvelaze did problemas warmoadgens mosamarTleebze ganxorcielebuli<br />

zewola aRmasrulebeli xelisuflebis mxridan, gansakuTrebiT ki generaluri<br />

prokuraturis mxridan. sasamarTlo procesebis dros mosamarTleebi eTanxmebian<br />

prokurorebis mier wamoyenebul braldebas da Sesabamisad samarTliani da miukerZoebeli<br />

sasamarTlos princips ugulebelyofen. Sedegad sazogadoeba ar endoba sasamarTloebs<br />

radgan ar miiCnevs maT miukerZoebel Suamavlad.<br />

miukerZoebeli sasamarTlos principi saqarTveloSi eWvqveS dgas ris gamoc saqarTvelo<br />

gaakritika Human Rights Watch-ma 126 . am organizaciam xazi gausva rom sasamarTlos<br />

damoukideblobis xarisxi Zalze dabalia. 127 igive Temebi iyo wamoWrilis adamianis<br />

uflebaTa komitetis da saqarTvelos saxalxo damcvelis mier 128 .<br />

adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom miiRo ori gadawyvetileba sadac daadastura<br />

cixeebSi adamianisaTvis gausaZlisi pirobebi, wamebis faqtebi da cixeebSi patimrebisaTvis<br />

araadekvaturi pirobebis arseboba. saqmeze RavTaZe saqarTvelos winaaRmdeg evropulma<br />

sasamarTlom daadgina rom, miuxedavad finansuri da logistikuri problemebisa<br />

saqarTvelo valdebulia uzrunvelyos patimrebisaTvis Sesabamisi pirobebi cixeebSi.<br />

xelisuflebam ver moaxerxa Caetarebina srulyofili gamoZieba Tu ra moxda 2006 wlis<br />

marTSi Tbilisis mexuTe sapyrobileSi ajanyebis CaxSobis dros ris Sedegad daiRupa 7 da<br />

daSavda aTobiT patimari.<br />

sisxlis samarTlebrivi pasuxismgeblobis minimalur asaks warmoadgens 12 weli,<br />

miuxedavad imisa rom gaeros adamianis uflebaTa komitetma moiTxova am zRvris 14<br />

wlamde gazrda. aqve aRsaniSnavia rom mTavarobam SemoiRo moratoriumi arasrulwlovnebis<br />

sisxlis samarTlebriv pasuxismgeblobaze vidre Seiqmneboda arasrulwlovanTaTvis<br />

sasjelis moxdis specialuri sistema. es dagegmili iyo 2008 wlis Sua periodisaTvis<br />

magram igi ar Seqmnila 129 .<br />

126<br />

Human Rights Watch, Human Right Watch-is Ria werili Tbilisis saqalaqo sasamarTlos<br />

Tavmjdomares , 3 aprili 2007,: http://hrw.org/english/docs/2007/04/03/georgi15650.htm<br />

127<br />

Human Rights Watch, http://www.hrw.org/en/news/2006/06/29/georgia-bush-should-raise-human-rightsconcerns.<br />

128<br />

gaeros adamianis uflebaTa komitetis saboloo daskvnebi saqarTveloze, CCPR/C/GEO/CO/3, 15<br />

November 2007; http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/hrcs91.htm (3 ivnisi 2009.); saxalxo<br />

damcvelis moxseneba 2008 wlis pirveli naxevari,<br />

http://www.ombudsman.ge/uploads/reports/saxalxo_damcvelis_angarishi__2009_I__naxevari.pdf<br />

129<br />

http://www.hrw.org/en/node/87536<br />

47


4 socialuri socialuri usafrTxoeba usafrTxoeba da da reintegracia<br />

reintegracia<br />

4444....1111 reintegraciis reintegraciis<br />

reintegraciis<br />

reintegraciis da da da da dabrunebis dabrunebis dabrunebis dabrunebis SesaZleblobis SesaZleblobis<br />

SesaZleblobis<br />

SesaZleblobis ar ar ar ar mqone mqone mqone mqone regionebi regionebi regionebi regionebi<br />

afxazeTi da samxreT oseTi saqarTvelos mTavrobis mier kontrolirebadi ar aris.<br />

miuxedavad amisa demografiulad gaZlierebis mizniT, afxazeTis de faqto mTavroba mzad<br />

aris eTnikuri afxazebis regionSi dabrunebisaTvis. 130 Tumca isini eTnikuri qarTvelebis<br />

afxazeTSi dabrunebis winaaRmdegni arian.<br />

rogorc adre iyo gancxadebuli qarTvelebis galis regionSi (eTnikuri qarTvelebi<br />

afxazeTSi) dabrunebis survili aqvs saqarTvelos mTavrobas, Tumca es kvlav Zalian<br />

saxifaToa. miuxedavad yvelafrisa 45,000 eTnikuri qarTveli dabrunda aRmosavleT<br />

afxazeTSi, maT Soris 10,000 qalaq galSi. es im 80,000 qarTvelidan romelic 1992-1993<br />

wlebis omis dros gamoiqca afxazeTidan. piradobis damadasturebeli sabuTebis<br />

mouwesrigeblobis gamo dabrunebulebs ar aqvT socialuri da jandacvis momsaxurebiT<br />

sargeblobis saSualeba 131 .<br />

miuxedavad imisa rom, soflebi buferul zonebSi meti aRar ibombeba, mosaxleoba mainc<br />

qronikuli SiSis qveS cxovrobs. konfliqtur zonasTan mosazRvre soflebSi srolis xma<br />

kvlavac ismis. xalxi daZabuli da Tavis ojaxis wevrebi naTesavebTan sxva soflebSi yavT<br />

gaxiznuli. umetesoba im soflebisa, romlebis administraciul sasazRvro zolze<br />

mdebareoben, riskis done maRalia.<br />

qalaqi gori da regioni usafrTxoa garda ramodenime soflisa, romlebic<br />

administraciul sasazRvri zolze mdebareoben. - axrisi, mumliaanTkari, mejuduspiri,<br />

zerTi, kirbali, berSueTi, zemo sobisi, qvemo sibisi, zegduleTi, 132 cxinvalis regioni<br />

aris rusebis samxedro Zalebis kontrolis qveS.<br />

4444....2222 dasaxleba dasaxleba dasaxleba dasaxleba da da da da keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba<br />

keTilmowyoba<br />

4.2.1 qonebis qonebis anazRaureba anazRaureba da/an da/an kompesacia kompesacia (yofil (yofil konfliktur<br />

konfliktur konfliktur Tu Tu katastrofis<br />

katastrofis<br />

zonebSi)<br />

zonebSi)<br />

saqarTvelos garemos dacvis kanonis Tanaxmad, saqarTvelos moqalaqes aqvs ufleba<br />

saqarTvelos garemos dacvis kanonis darRvevis Sedegad miyenebuli zaralis gamo miiRos<br />

anazRaureba. iyo SemTxvevebi xalxis svaneTidan, katasrtofis zonidan, gadasaxlebisa.<br />

Tumca saqarTvelos kanoni ar iTvaliswinebs dakarguli qonebis anazRaurebas afxazeTisa<br />

da samxreT oseTis konfliqturi zonebidan devnilTaTvis. maT mxolod yovelTviuri<br />

kompesaciiTa da sacxovrebel farTiT uzrunvelyofen (www.parliament.ge kanonTa nusxa).<br />

kompesacia saarsebo minimumze naklebia da is yvela ltolvils gadaecema. muSaobis<br />

SemTxvevaSic ki xelfasTan erTad maT es saarsebo minimumi gadaecema. saxelmwifo<br />

kompensaciis garda ltolvilebs sxva sxva saxelmwifo SeRavaTebic ekuTvniT. magaliTad<br />

fasdakleba komunalur gadasaxadebze, wyali, eleqtro energia, telefoni da<br />

transportireba. garda amisa, asakovan ltolvilebsa da saqarTvelos erTianobisaTvis<br />

mebrZolebs miecemaT pensia. adgilobrivi administraciebi TavianT ltolvilebs e.w.<br />

-samoqalaqo momsaxurebiTa, da adgilobrivi biujetiT gaTvaliswinebuli sxva SeRavaTebiT<br />

130 International Crisis Group, supra note 54<br />

131 The United Nations Refugee Agency (UNHCR), “UNHCR hopes to improve conditions for returnees to<br />

Abkhazia in 2009”, http://www.unhcr.org/news/NEWS/48ff51084.html (accessed 11 May 2009)<br />

132 World Vision Georgia Operation Center, Zakaria Nadirashvili-WV Field Security Officer (interviewed on 11<br />

May 2009)<br />

48


uzrunvelyofen. es kompesacia yvela regionSi sxvadasxvaa, damokidebulia adgilobriv<br />

biujetis SesaZleblobebze 133 .<br />

2009 wlis biujetis mixedviT ltolvilebis kompesacia 22 - 28 lari iqneba; damatebiT<br />

yoveli ltolvili komunaluri gadasaxadebis nawilobriv dasafaravad yovelTviurad<br />

miiRebs 5 lars. 134<br />

ltolvilTa uflebebis koaliciis 135 , Tanaxmad erTjeradi fuladi daxmareba 200 lari<br />

gaeca ltolvilTa kompaqtur dasaxlebaSi macxovreb yvela pirovnebas. gardacvalebis<br />

SemTxvevaSi gardacvalebulis ojaxs kompensacia gaecema. kompensacia gaecema 2008 wlis<br />

omSi daRupul jariskacTa da mZevlad ayvanil pirTa ojaxebsac<br />

4.2.2 dasaxlebis dasaxlebis programebi programebi dabrunebisas<br />

dabrunebisas<br />

sazRvargareTidan dabrunebulTaTvis droebiTi sacxovrebliT uzrulvelyofa<br />

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli ar aris. Cven gviTxres rom saqarTvelos ltolvilTa<br />

da gansaxlebis saministros SeuZlia minimaluri mxardaWera, mxolod ltolvilis<br />

damadasturebeli sabuTis qonebis SemTxvevaSi. 9-e paragrafis 2-e punqtis Tanaxmad Tu<br />

pirovnebebis mier sacxovrebeli saxlis mitoveba gamowveulia ucxouri qveynis agresiis<br />

Sedegad da es gansakuTrebul SemTxvevis dros xdeba da am mitovebas masiuri xasiaTi<br />

aqvs, maSin am pirovnebebs dauyonebliv ltolvilis statusi miecema.<br />

samoqalaqo reestri saagenotos mier 2008 wlis agvistoSi registrirebul ltolvilTa<br />

saerTo raodenoba 131 000 adamians Seadgens. 10 oqtombridan saqarTvelos mTavrobam<br />

goris CrdiloeTiT ganlagebul soflebSi ltolvilTa organizebuli dabrunebis procesi<br />

daiwyo. is ltolvilebi, romelTa saxlebi gadaiwva an daingra zamTris pirobebisaTvis<br />

momzadebul specialur droebiT TavSesafrebiT iqnebian uzrunvelyofilni. is<br />

ltolvilebi, romelTa dabruneba ar moiazreba uaxloess momavalSi miiReben saxlebs<br />

(axla am regionTa ricxvs miekuTvneba cxinvalis regionis soflebi, kodoris xeoba da<br />

axlgoris raioni). kerZod ki Sida qarTlisa da mcxeTa-mTianeTis regionebSi axali<br />

saxlebi iqna aSenebuli da xelisufleba iZens arsebul mitovebul saxlebs mezobel<br />

raionebSi. 136<br />

2008 wlis dekemberSi saqarTvelos mTavrobam ltolvilTa dasaxlebis problemis<br />

mogvarebis mizniT SeimuSava maTi gansaxlebisa da socialur programebSi integraciis<br />

strategia. 2009 wlis biujetSi 138 milioni lari gamoyofilia ltolvilTa<br />

gansaxlebis mosagvareblad. ministri irwmuneba, rom gadawyvetileba ar Seicvleba da rom<br />

ltolvilTa gansaxleba ganxorcieldeba 2009-2010 wlebSi. im Senobebis rekonstruqcia,<br />

sadac ltolvilebi ganTavsdebian dafinansebulia biujetidan. Sedged es farTi maT<br />

sakuTrebaSi gadaecemaT. im ltolvilebs, romlebic qiriT an naTesavebTan cxovrobdnen<br />

maT auSendebaT kotejebi, gauremontdebaT, - ganacxada koba subelianma, ltolvilTa da<br />

ganasaxlebis ministrma. amave saministros mixedviT 2009 welSi 400 koleqtiuri<br />

133<br />

(UN OCHA June 2003, pp. 17-20)<br />

134<br />

Civil Georgia Online Magazine, Revised 2009 Budget Submitted to Parliament<br />

http://www.civil.ge/eng/_print.php?id=19988 (accessed 11 May 2009)<br />

135<br />

Coalition for IDPs rights, www.idp.ge (accessed on 14 May 2009)<br />

136<br />

Presentation of the former Minister of Refugees and Accommodation of Georgia, HE Ms. Tamar Martiashvili<br />

http://www.internaldisplacement.org/8025708F004BE3B1/(httpInfoFiles)/11F176EB457B3F39C12574EA004266C5/$file/GP10_spe<br />

ech_Tamar%20Martiashvili.pdf (accessed 21 November 2008)<br />

49


centrebi ltolvilebs kerZo sakuTrebaSi gadaecema. es daakmayofilebs 50 000<br />

ltolvils. 41 centris reabilitaciaze tenderi ukve gamocxadebuli 137 .<br />

-Cven SegviZlia vTqvaT, rom adgilgadanacvlebuli pirTaTvis saxlebis mSenebloba 95%<br />

dasrulebulia. am droisTvis 3,963 saxli ukve aSenebulia, TiToeuli saxlis saSualo<br />

Rirebulebaa 27933 lari , ganacxada vano merabiSvilma, saqarTvelos Sinagan saqmeTa<br />

ministrma JurnalistebTan Sexvedrisas 2008 wlis 24 dekembers. 9342 saxli garemontda<br />

e.w. yofil buferul zonaSi- teritoria samxreT oseTis samxreTiT.<br />

koba subeliani, saxelmwifo ministro ltolvilTa da maT gansaxlebis sakiTxSi ambobs<br />

rom im ojaxebs, romlebic axal aSenebul saxlSi gadasvlaze uars Tqves- es ZiriTadad<br />

es Sida qarTlis regionia-maT 10,000 dolari kompensacia gadaecaT. man daamata rom<br />

adgilgadanacvlebuli pirebTa okaxebs, romlebic axal aSenebul saxlebSi gadavidnen 200<br />

lari kompensacia gadaecaT 138 .<br />

devnilTa uflebebis koaliciis Tanaxmad, 139 romelic 10 ara samTavrobo organizaciisgan<br />

da sainiciativo jgufisgan Sedgeba, romelTa saqmianoba cxinvalis regioni da<br />

adgilgadanacvlebuli pirebTa problemebia, ltolvilTa absoluturi umravlesobas<br />

sacxovrebeli farTebi gadaecaT. cxovrebisTvis saWiro minimaluri pirobebi<br />

uzrunvelyofilni arian. kompaqturad dasaxlebuli ltolvilebi ar ixdian komunalur<br />

gadasaxadebs. garkveuli periodi umetesobas sazogadoebriv seqtorSi dasaqmebul<br />

ltolvilebisa, SeunarCundebaT xelfasi, bavSvebs ki gadaecaT saxemlZRvaneloebi da<br />

fuladi daxmareba 100 laris odenobiT. ara samTavrobo seqtorTan koordinaciaSi<br />

ltolvilebs gaewiaT fsoqologiuri daxmareba da samedicino konsultaciebi da<br />

urgentuli samedicino momsaxureba.<br />

prezidentis programa -Cemi saxli (www.chemisakhli.gov.ge) iTvaliswinebs uZravi qonebis<br />

registracias afxazeTisa da cxinvalis regionSi, sazogadoebriv monacemTa bazis Seqmnas<br />

ltolvilTa da gansaxlebis saministros veb-gverdze. proeqtis Sedegad ltolvilebs<br />

eqnebaT qonebis sertifikatebi. da am sertifikatebis safuZvelze yvela SekiTxva<br />

dakavSirebuli uZrav qonebasTan, ltolviTa daburnebasTan da maTi sxvadaxva<br />

sareabilitacio da reintegraciul progamebSi monawileobasTan iqneba mogvarebul 140 .<br />

sakuTrebis Sesaxeb damatebiTi informaciisaTvis ixileT Internal Displacement profile for<br />

Georgia 141 .<br />

137<br />

Civil Georgia Online Magazine, http://www.humanrights.ge/index.php?a=article&id=3580&lang=en<br />

(accessed on 11 May 2009)<br />

138<br />

Civil Georgia Online Magazine, Ministers Brief on IDP Housing Project,<br />

http://www.civil.ge/eng/_print.php?id=20189 (accessed on 11 May 2009)<br />

139<br />

Coalition for IDPs rights, www.idp.ge (accessed on 14 May 2009)<br />

140<br />

Ministry of Refugees and Accommodation of Georgia<br />

http://www.mra.gov.ge/index.php?m=1000002&tid=42&e=1 (accessed 11 May 2009)<br />

141<br />

Internal Displacement Monitoring Centre - IDPs’ living conditions remain miserable, as national strategy is<br />

being developed 2006, http://www.internaldisplacement.org/8025708F004CE90B/(httpCountries)/F62BE07C33DE4D19802570A7004C84A3?OpenDocume<br />

nt. (Accessed 27 July, 2007)<br />

50


4.2.3 saxlis saxlis saxlis mSeneblobis mSeneblobis SesaZleblobebi<br />

SesaZleblobebi<br />

SesaZleblobebi<br />

4.2.3.1 miwis iwis sakuTrebis sakuTrebis miRebis miRebis pirobebi<br />

pirobebi<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT 142 , sakuTrebis uflebebi da miwis gadasaxadis<br />

ufleba moqalaqes Tavis miwis nakveTze saxlis aSenebis uflebas aZlevs. imis gamo rom<br />

miwa uZravi qonebaa, samarTlebrivi mdgomareoba sakuTrebis uflebebis mflobelobisaTvis<br />

ganxilulia 4.2.4.1 muxlSi (uZravi qonebis samarTlebrivi normebi).<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 233 muxlis mixedviT, miwis renta niSnavs miwis<br />

nakveTi SeiZleba sxva pirs gadaeces vadian sargeblobaSi ise, rom mas hqondes am<br />

nakveTze an mis qveS raime nagebobis aRmarTvis ufleba, aseve am uflebis gasxvisebis,<br />

memkvidreobiT gadacemis, Txovebis, gaqiravebis ufleba . am xelSekrulebis maqsimaluri<br />

vadaa 59 weli. 143 xelSekrulebam SeiZleba daavaldebulos uflebis mesakuTre, miwis<br />

mesakuTrisTvis kompensaciis gadaxda xelSekrulebis moqmedebis vadaSi. xelSekrulebis<br />

vadis gasvlis Semdeg, miwis mesakuTre aSenebuli Senobis Sesabamis kompesacias gadaixdis<br />

an xelSekrulebis mflobels xelSekrulebis garkveuli vadiT gagrZelebas SesTavazebs.<br />

mSeneblobis ufleba mflobels aZlevs SesaZleblobas aaSenos da icxovros saxlSi sul<br />

mcire 59 weli, ris Semdegac is an kompensacias miiRebs an darCeba am SenobaSi, misi<br />

arsebobis manZilze.<br />

mSeneblobis ufleba dakavSirebulia uZrav qonebasTan amitom mas registracia esaWiroeba<br />

144 . dainteresebul pirovnebas esaWiroeba adgilobrivi mmarTvelobisa da ekonomikis<br />

saministros nebarTva, Sesabamisi miwis nakveTis sakadastro gegma da registraciis<br />

oficialuri gadaxdis qviTari. registraciis forma, zemoT xsenebul sabuTebTan erTad<br />

saxalxo reestris adgilobriv organos unda Caebaros. registraciis vadaa 1-3 dRe<br />

4.2.3.2 savaraudo savaraudo fasebi<br />

fasebi<br />

naxeT cxrili 1<br />

4.2.3.3 SesaZlebeli SesaZlebeli kreditebi, kreditebi, subsideia subsideia da da da daxmarebis daxmarebis sxva sxva formebi formebi<br />

145<br />

kreditebi aReba SesaZlebelia SenobisTvis, saxlis, binis an kotejis SesaZenad an<br />

saremontod. maqsimaluri raodenoba aris 100,000 dolari (170,000 lari) avejis<br />

SesaZelan 10,000dolari (17,000 lari) minimaluri kreditiari 5,000dolari (8,500<br />

lari) sesxis minimaluri vadaa 6 Tve da maqsimaluri 10 weli. wliuro % iwyeba 18% da<br />

zeviT. sesxis dafarvis pirobaa: Tanabari yovelTviuri Senatani, Sesabamisad naRdi<br />

fuliTac. momsaxurebis safasuri:1% minimum 20dolari<br />

saSualo dro sabuTebis Cabarebidan gadawyvetilebis miRebamde 3 dRe 2 146 .<br />

ipoTekuri sesxis pirobebi<br />

saSemosavlo moTxovnebi: Semosavlis minimaluri Tanxa icvleba sesxis tipis mixedviT<br />

xelfasi 300 USD (510 GEL)<br />

dividenti 1000 USD (1700 GEL)<br />

142 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, 26 ivnis 1997, muxli170(1),233 (1)<br />

143 igive muxli 233<br />

144 saqarTvelos kanoni uZravi qonebis registraciis Sesaxeb, 28 dekemberi 2005, muxli13(1)<br />

145 TBC Bank: www.tbc.ge/eng<br />

146 TBC Bank http://www.tbc.ge/en/private/loans/mortgages/<br />

51


ი ჯ ა რ ა 600 USD (1020 GEL)<br />

თ ა ვ დ ე ბ ი თ * 400 USD (680 GEL)<br />

* (ojaxis wevri)<br />

ifoTekuri sesxebi gaecema stabiluri Semosavlis mqone kerZo pirebzec, iqneba es<br />

saxelfaso, saijaro Tu dividendebisgan miRebuli Semosavali<br />

sesxis moTxovnebi icvleba Semosavlis tipis mixedviT, rogorc amas qvemoT mocemuli<br />

cxrili uCvenebs:<br />

xelfasi xelfasi<br />

dividentebi dividentebi<br />

ijaris ijaris Semosavali<br />

Semosavali<br />

dasqmebis xangrZlivoba<br />

(gamosacdeli periodi<br />

dasrulebuli unda iyos)<br />

dasaqmebis xangrZlivoba (ara<br />

naklebi 2 weli)<br />

dividentebis gamcemi kompania unda<br />

akmayofilebdes bankis<br />

kriteriumebs<br />

stabiluri sadividento<br />

Semosavali (yovelTviuri an<br />

kvartluri)<br />

damatebiTi damatebiTi informaciisaTvis informaciisaTvis ixileT ixileT punqti punqti (4.3.5.4.) (4.3.5.4.)<br />

(4.3.5.4.)<br />

4.2.4 uZravi uZravi qonebis qonebis SeZenis SeZenis SesaZleblobebi<br />

SesaZleblobebi<br />

SesaZleblobebi<br />

4.2.4.1 samaTlebrivi samaTlebrivi pirobebi<br />

pirobebi<br />

saijaro xelSekrulebis vada (<br />

unda aRematebodes 6 Tves)<br />

rekomendirebulia aZravi<br />

qonebis specialistis mier<br />

uZravi qoneba sakarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvrulia, rogorc miwis zoli masze<br />

arsebuli yvela qveniadaguri mineralebiT, arsebuli nargavebiT, SenobebiT da sxva<br />

struqturebiT, romlebic uryevad am miwis nawilia 147 . moZravsa da uZrav qonebas Soris<br />

diferenciacias praktikuli mniSvneloba aqvs sakuTrebaze uflebebis miniWebisas. qonebis<br />

gadacemis xelSekrulebaSi moZrav qonebaze (arsebobs gayidvis, gaclisa da gaCuqebis<br />

xeleSekrulebebi) es unda iyos miTiTebuli da axali mepatronem Tavis sakuTrebis<br />

ufleba notariusis damowmebis gareSe saxalxo reestrSi unda gaataros registraciaSi 148 .<br />

Tumca mxareebma Tavis xelSekruleba notariulad daamtkicon (Tumca es auculebeli ar<br />

aris) sajaro reestrSi qonebaze uflebebis registraciisaTvis saWiroa igive sabuTebis<br />

wardgena, rac sajaro reestris erovnul saagentos teritoriul organoSia, rodecas<br />

Senobis registacia formdeba (ixileT 4.2.3.1)<br />

4.2.4.2 garjveuli garjveuli jgufebisaTvis jgufebisaTvis dabrkolebebi<br />

dabrkolebebi<br />

informacia aseTi dabrkolebebis Sesaxeb ar arsebobs 149<br />

4.2.4.3 miaxloebiTi<br />

miaxloebiTi miaxloebiTi fasebi<br />

fasebi<br />

ixileT danarTi 1<br />

147 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi<br />

148 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi<br />

149 dadasturebuli konfliqtebisa da molaparakebebis saerTaSoriso centrisa da saxalxo<br />

damcveli aparatis tolerantobis institutiT.<br />

52


SesaZlebeli sesxebida subsidiebi<br />

ixileT informacia maRla (4.2.3.3.).<br />

4.2.5 saxlis saxlis Tu Tu binis binis gaqi gaqiraveba gaqi raveba<br />

4.2.5.1 garkveuli garkveuli jgufebisaTvis jgufebisaTvis SesaZlebeli SesaZlebeli dabrkolebebi dabrkolebebi (magaliTad (magaliTad martoxela martoxela martoxela deda<br />

deda<br />

an an an eTnikuri eTnikuri umciresoba)<br />

umciresoba)<br />

am sakiTxan dakavSirebiT aranairi info Tu sxva statistika ar arsebobs. unda<br />

vivaraudoT, rom aranairi dabrkolebebi martoxela dedebisaTvis Tu eTnikuri<br />

umciresobebisaTvis ar arsebobs. Tumca mesakuTrem SeiZleba Tavisi piradi<br />

gadawyvetilebiT da araswor Sexedulebaze dayrdnobiT visze miaqiraos an ar miaqiraos<br />

Tavis saxli. aseTi xelSekrulebebi araferi ar Rirs da isini iSviaTad formdeba<br />

legalurad an iuristis mier, amitom mxareebs legauliri valdebulebebi erTmaneTis<br />

mimarT ar aqvT. Tumca ase ar xdeba Tu binas an saxls ucxoeli qiraobs. Cveulebriv<br />

isini moiTxoven rom garigeba kontraqtiT gaformebuli iyos<br />

4.2.5.2 Sesabamisi Sesabamisi miaxloebiTi miaxloebiTi fasebi<br />

fasebi<br />

fasebi icvleba ara marto regionebis mixedviT, aramed dedaqalaq TbilisSic. gansxvaveba<br />

SeiZleba 200 dolars (330 lars) aRwevdes gaaCnia saxlis Tu binis adgilmdebareobas<br />

qalaqSi. magaliTad, SesaZlebelia 2 saZinebliani binis qiraba 200 dolarad (330 larad)<br />

romelime gldanis periferiul ubanSi, maSin rodesac igive nairi bina Tu saxli<br />

prestiJul vake/verasa da saburTaloze 400-500 dolari (600-825 lari) Rirs.<br />

binebi da saxlebi ufro iafia saqarTvelos soflebSi. Tumca am regioniebis<br />

administraciul centrebSi saxlebi/binebi ufro Zviria. magaliTad, yovelTviuri fasi<br />

saxlisa quTaisSi (imereTis regionis administraciuli centri) meryeobs 100 da 200<br />

dolars Soris, maSin rodesac zestafonSi( imereTis regionis sxva qalaqi) saxlis fasi<br />

30-80 dolaria.<br />

cxrili cxrili cxrili 1<br />

1. Sesababisi<br />

miaxloebiT<br />

a)bina,<br />

b)miwa,<br />

c)samSeneblo<br />

masalebi<br />

baTumi baTumi gori gori quTaisi quTaisi ozurgeTi ozurgeTi rusTavi rusTavi Telavi<br />

Telavi<br />

binis,<br />

miwis da<br />

samS.<br />

masalis<br />

saSualo<br />

fasi<br />

maRalia,<br />

radgan<br />

baTumi<br />

zRvispira<br />

teritori<br />

aa. saSulo<br />

fasi 1<br />

oTaxiani<br />

binisa<br />

aris25000<br />

-40000<br />

dolari<br />

(41370-<br />

1oTaxiani<br />

bina- 5000<br />

dolari<br />

(8275<br />

lari)<br />

1oTaxiani<br />

bina-<br />

15000 -<br />

50000<br />

dolari(2<br />

4830 –<br />

82750<br />

lari);<br />

axali<br />

mSeneblob<br />

a- 350-500<br />

dolari<br />

(580-830<br />

lari)<br />

binis<br />

saSualo<br />

faso – 8000<br />

dolari<br />

safermero<br />

miwa<br />

saSulo<br />

zomis<br />

saxliT<br />

5000<br />

dolari,<br />

saxli<br />

qalaqis<br />

centrSi –<br />

maqsimum 40<br />

1oTaxiani<br />

bina-<br />

11000dola<br />

ri -50,000<br />

(18200 –<br />

82750<br />

lari);kerZo<br />

saxlis fasi<br />

merryveobs4<br />

0000<br />

dolaridan<br />

100000<br />

dolaramde;<br />

(66200-<br />

165.510<br />

lari) axali<br />

Senobis an<br />

1oTaxiani<br />

bina- –<br />

8000-<br />

10000<br />

lari;<br />

1m2<br />

saxli<br />

ezoTi:<br />

30-100d<br />

dolari<br />

1m2 miwa<br />

50 dan -<br />

100<br />

dolaramd<br />

53


2. შესაბაბისი<br />

მიახლოებით<br />

ფასი სახლის<br />

/ბინის ქირისა<br />

3. dasaxlebis<br />

sxva<br />

SesaZleblobe<br />

bi<br />

(TavSesafrebi<br />

,Shelter,<br />

NGOs,<br />

eklesiebi)<br />

66200<br />

lari),<br />

1m2 miwis<br />

- 200 –<br />

400dolar<br />

i (330 –<br />

660 lari).<br />

150-250<br />

dolari<br />

(250-415<br />

lari)<br />

zogierT<br />

NGOs<br />

Tavis<br />

proeqtebi<br />

s<br />

farglebSi<br />

sTavazoben<br />

TavSesafa<br />

rs.<br />

magaliTad<br />

TavSesafa<br />

ri<br />

trafiking<br />

is<br />

msxverple<br />

bs,<br />

sax.biuje<br />

tis<br />

fondidan<br />

trafiking<br />

is<br />

msxvreplT<br />

a dacva da<br />

daxmareba.<br />

eklesiac<br />

zrunavs<br />

oblebze<br />

- 1 oTaxiani<br />

bina qalaqiscentrSi<br />

100-<br />

200 lari<br />

1m2 . 000 lari<br />

150-300<br />

dolari<br />

(250 d500<br />

lari)<br />

1m2 miwis<br />

fasi– 5<br />

dolari<br />

(8.3 lari)<br />

mSenebares<br />

1m2fasi:<br />

400 dolari<br />

(662 lari);<br />

1m2miwa 25<br />

dan- 100 mde<br />

80 lari 200-250<br />

lari<br />

-regionSi<br />

ari aris<br />

bevri NGO<br />

rac Seexeba<br />

eklesiebs<br />

isini<br />

socialura<br />

d daucvel<br />

fenebs<br />

sakvebiT<br />

uzrunvelyo<br />

fen. gorid<br />

moxucTa<br />

saxlSi 34<br />

adamiania. is<br />

TviT<br />

dafinansebaz<br />

ea da<br />

ucxouri<br />

organizacia<br />

“White<br />

Cross”<br />

uzrunvelyo<br />

fs<br />

tanasacmili<br />

T.<br />

-NGO<br />

“bavSvi da<br />

garemo”<br />

dafinansebu<br />

lia USAIDis<br />

da Save the<br />

Children is<br />

e<br />

100-150<br />

lari<br />

54


4. droebiTu<br />

TavSesafrebi<br />

SesaZlebelia<br />

Tu Tu<br />

uzrunvelyof<br />

didi xniT<br />

dasaxlebas<br />

4.2.5.3 SesaZlebeli SesaZlebeli subsidiebi<br />

subsidiebi<br />

ixileT (3.2.4.4).<br />

mier.<br />

-aris<br />

saxelmwifo<br />

s mier<br />

dafinansebu<br />

li bavSvis<br />

saxli<br />

4.2.6 dasaxlebis dasaxlebis sxva sxva sxva SesaZleblobebi SesaZleblobebi (TavSesafrebi, (TavSesafrebi, arasamTavroboebi,<br />

arasamTavroboebi, arasamTavroboebi, eklesia)<br />

eklesia)<br />

ar aris<br />

4.2.7 droebiTi droebiTi TavSesafrebi TavSesafrebi SesaZlebeli SesaZlebeli didi didi didi xniT xniT dasaxlebis dasaxlebis dasaxlebis SemTxvevaSi SemTxvevaSi<br />

SemTxvevaSi<br />

ar aris<br />

4444....3333 saarsebo saarsebo saarsebo saarsebo wyaro wyaro wyaro wyaro ----gadarCenis gadarCenis gadarCenis gadarCenis ---- ZiriTadi ZiriTadi ZiriTadi ZiriTadi saSualebebi<br />

saSualebebi<br />

saSualebebi<br />

saSualebebi<br />

4.3.1 dasaqmeba<br />

dasaqmeba<br />

4.3.1.1 umuSevroba umuSevroba umuSevroba (formaluri (formaluri da da araformaluri, araformaluri, konkretul konkretul seqtorebas seqtorebas seqtorebas da da socialur<br />

socialur<br />

jgufebSi)<br />

jgufebSi)<br />

sawarTvelos statistikis demartamentis mixedviT saqaTveloSi 2007 wels umuSevroba<br />

13.3% iyo.<br />

Sromis bazaris tendeciebis ganxilva umuSevrobasTan mimarTebaSi Sesaxlebelia qvemoT<br />

moyvanol cxrilSi:<br />

ცხრილი 1 150<br />

2005 2005 2005 2006 2006 2007<br />

2007<br />

zogadi raodenoba 15 wlis da zevi mosaxleobisa 3159.9 3249.8 3103.8<br />

samuSao Zala, zogadad 2023.9 2021.8 1965.3<br />

dasaqmebuli 1744.6 1747.3 1704.3<br />

daqiravebuli 600.5 603.9 625.4<br />

TviT dasaqmebuli 1143.3 1141.6 1078.8<br />

ara gansxazRvruli mSromeli 0.8 1.8 0.1<br />

150 saqarTvelos statistikis departamenti, 15 wlis da ufrosi mosaxleobis ekonomikuri<br />

gadanawileba http://www.statistics.ge/main.php?pform=48&plang=1<br />

55


umuSevari 279.3 274.5 261.0<br />

mosaxleobis raodenoba ( ara samuSao Zalis mqone) 1136.1 1228.0 1138.6<br />

umuSevrobis done % 13.8 13.6 13.3<br />

ekonomikuri aqtiurobis done % 64.0 62.2 63.3<br />

dasaqmebis done % 55.2 53.8 54.9<br />

mTavrobis 5 wliani programis mixedvi 151 :<br />

• saxelmwifo biujetis 1/3 iqneba daxarjuli socialur programebze- es odenoba<br />

momdevo 5 wlis ganmavlobaSi iqneba SenarCunebuli; umizno socialuri daxmarebebi<br />

Seiclveba miznobrivad mimarTul daxmarebebiT;<br />

• ekonomikuri zrda xels Seuwyobs dasaqmebas 10 miliardi dolari pirdapiri<br />

ucxouri investiciisa saWiroa 200,000 samuSao adgilis gasaCenad; yofili<br />

premier ministri lado gurgeniZem ganacxada rom 200,000 axali samuSao adgilis<br />

Seqmna iyo mTavrobis gegma momavali 5 wlis ganmavlobaSi;<br />

• siRatakis Semcireba - socialuri programebis daxmarebebis mimRebTa raodenoba<br />

momdevno 5 wlis ganmvalobaSi 2jer Semcirdeba siRatakis saerTo donis<br />

Semcirebis Sedegad;<br />

• 100 dolari iqneba minimaluri Tviuri pensia.<br />

saqarTvelos mTavroba dasaqmebis gazrdas e.w ekonomikuri stimulis paketis saSualebiT<br />

gegmavs. es paketi iTvaliswinebs saxelmwifo investicias im proeqtebSi, romelTa mizanic<br />

infrastruqturis ganivTarebaa 2009 wels am programis biujeti 2,2 miliard lars<br />

Seadgnes. am proeqtis ganxorcielebisas mTavroba varaudobs rom sadRac 25,000- 30,000<br />

samuSao adgili gaCndeba 152 . wels da SarSan umuSevroba 13-14% Seadgenda, ganacxada<br />

gilaurma, romelic agreTve pirveli vice premieri gaxlavs. Semdeg welsac Cven<br />

umuSevrobis am donis SenarCunebas vgegmavT, Tumca amis miRweva advili ar iqneba & Cveni<br />

Zalisxmeva mimarTuli iqneba axali samuSao adgilebis gaCenisaken ekonomikis sxva<br />

seqtorebiSi, raTa davabalansoT sabanko seqtorSi, mSeneblobasa da uZravi qonebis<br />

seqtorebSi mosalodneli samsaxurebis Semcireba. 153<br />

4.3.1.2 Sromis Sromis Sromis bazris bazris programebi(da programebi(da maTi maTi xelmisawvdomoba)<br />

xelmisawvdomoba)<br />

samwuxarod socialuri daxmarebisa da dasaqmebis saagento 2008 wels gauqmda. dRes<br />

dReisobiT aranairi Sromis bazris programa ar xorcieldeba 154 .<br />

saqarTvelos damsaqmebelTa organizacia, arasamTavroboebi, axorcieleben treiningisa da<br />

dasaqmebis proeqts dasaqmebis maZiebelTaTvis 155 , damqiravebelTa moTxovnis SeswavliT da<br />

pirvel rigSi specialistTa SeTavazebiT. specialistebis SerCevisaTvis, programis Sesaxeb<br />

informacia gamoqveynda presaSi da asociaciis vebsaitze. servis centris safuZvelze<br />

miRebuli informacia gamoyenebuli iyo SerCevis procesSi, 176 umuSevridan mxolod<br />

151<br />

Civil Georgia, mTavrobis xuTwliani programa<br />

http://www.civil.ge/eng/article.php?id=17030&search=Georgia%20without%20poverty<br />

152<br />

Civil Georgia http://www.civil.ge/eng/article.php?id=20246<br />

153<br />

Civil Georgia http://civil.ge/eng/_print.php?id=20217<br />

154<br />

saqarTvelos Sromis, jandacvisa da socialuri sakiTxebis saministros cxeli xazi: 99532<br />

943498;<br />

155<br />

saqarTvelos damsaqmebelTa asociacia: http://www.employer.ge/site/335/default.aspx<br />

56


48 airCa, romlebmac Sesabamisi treiningi gaiares da 25 adamiani dasaqmda. es programa<br />

agreTve utarebs treiningebs maT, visac sakuTari biznesis marTva aqvs gadawyvwtili<br />

4.3.1.3 Sromis Sromis Sromis pirobebi pirobebi (minimaluri/saSualo (minimaluri/saSualo xelfasi, xelfasi, samuSao samuSao saaTebi, saaTebi, usafrTxoeba)<br />

usafrTxoeba)<br />

usafrTxoeba)<br />

saqarTvelos Sromis kodeqsis mixedviT 156 ,, damsaqmebeli vadlebulia dasaqmebulebi<br />

sicocxlisa da janmrTelobisaTvis usafrTxo garemoTi uzrunvelyos: 1. im pirobebis<br />

SetyobinebiT, romlebic maTi cxovrebisa Tu janmrTelobisTvis SeiZleba mavne iyos; 2.<br />

ubeduri SemTxvevebis Tavidan acilebis mizniT prevenciuli sistemebis uzrunvelyofa;<br />

3. dasaqmebulebis piradi dacvis aRWurvilobiT uzrunvelyofa. damsaqmebeli valdebulia<br />

aanazRauros ziani da dafaros samedicino mkurnalobis xarjebi, Tu dasaqmebulis<br />

janmrTeloba Sesrulebuli samuSaos gamo gauaresda. garda amisa, damsaqmebeli ar<br />

daavalebs orsul qals im movaleobebs, romlebmac nayofis janmrTeloba SeiZleba<br />

safrTxis qveS daayenos, an orsuli qalbatonis fizikuri Tu mentaluri janmrTeloba<br />

riskis qveS daayenos<br />

yovelkvireuli samuSao saaTebi ar gadaaWarbebs 41 saaTs. damsaqmebelma SeiZleba<br />

moiTxovos damatebiTi samuSao saaTebi Tu aucilebelia bunebrivi katastrofis prevencia<br />

an misi Sedegebis likvidacia (damatebiTi kompesaciis gareSe) an industriuli avariis<br />

prevenciisaTvis (Sesabamisi kompesaciiT) orsul qalebsa da invalidebs maTi Tanxmobis<br />

gareSe damatebiTi samuSao an Rame samuSao ar unda mieceT. (Ramis 10 saaTidan dilis 6<br />

saaTamde) prezidentis #351 gankargulebis mixedviT -minimaluri xelfasis Sesaxeb,<br />

damsaqmebeli valdebulia dasaqmebuls gadauxados minimum xelfasi 20 lari TveSi 157 .<br />

minimaluri yovelTviuri pensia gaizrdeba arsebuli 55 laridan 70 laramde dawyebuli 1<br />

aprilidan, ganacxada saqarTvelos jandacvis ministrma aleqsandre kvitaSvilma 31 marts<br />

gamarTul presskonferenciaze 158 . 2009 wlis biujetis samuSao versiis Tanaxmad<br />

minimaluri pensia darCeba 70 lari 159 . rogorc prezidentma saakaSvilma ganacxada,<br />

ruseTis agresiam mniSvnelovnad Secvala Cveni gegmebi pensiebis zrdis sqemasTan<br />

dakavSirebiT. Tumca is darwmunebulia rom maTi 50-Tviani programis Sedegad sapensio<br />

paketi 100 dolari iqneba (magram es ar niSnavs, rom pensionrebi 100 dolars naRdi<br />

fuliT miiReben. paketi agreTve pensionrebisTvis saxemwifo dazRvevasac gulisxmobs)<br />

amjerad Cven pensia mxolod 5 lariT gavzardeT. ra Tqma unda, es zrda ar aris<br />

mniSvnelovani, magram es imas niSnavs rom Cven pensiebis zrdas ekonomikuri krizisis gamo<br />

ar SevwyvitavT da am process gavagrZelebT. Cven movaxerxeT pedagogebisaTvis xelfasis<br />

33% gazrda da erT-wliani sakontraqto sistema gavauqmeT. magram es sakmarisi ar aris.<br />

yovelTviuri xelfasi 2009 wlis seqtembridan 25 lariT gaizrdeba 160 .<br />

4.3.1.4 mokle mokle mokle vadiani vadiani droebiTi droebiTi samsaxurebis samsaxurebis xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

damsaqmebelTa 80% kadrebs piradi nacnobobis Tu rekomendaciis Sedegad iyvans,<br />

paralelurad 30% internet teqnologiebs iyenebs, 24% mimarTavs Sesabamis profesiul<br />

skolebs, 11% -akeTebs gancxadebebs da mxolod 3% sargeblobs kerZo dasaqmebis<br />

samsaxurebis momsaxurebiTs 161 .<br />

maTTvis vinc samsaxurs eZebs yvelaze popularuli vebsaitia www.jobs.ge (aq Tqven<br />

SegiZliaT staJirebis SesaZleblobebic moiZioT iseve rogorc satreiningo programebis<br />

156 saqarTvelos Sromis kanonTa kodeqsi, muxli 35;<br />

157 ganaxlebuli informaciisaTvis ixileT Tbilisis meriis veb gverdi: www.tbilisi.gov.ge<br />

158 Civil Georgia, http://www.civil.ge/eng/article.php?id=17481&search=Unemployment<br />

159 Civil Georgia, http://www.civil.ge/eng/_print.php?id=19722<br />

160 Civil Georgia, http://civil.ge/eng/_print.php?id=20421<br />

161 Sromis bazris kvleva damsaqmebelTa moTxovnebi, http://itlab.ge/iom/pdf/Employer_report_eng.pdf<br />

57


SesaZleblobebi), www.job.ge, http://jobfinder.ge, http://jobs.boom.ge,<br />

http://geoworks.netfirms.com, http://geoworks.netfirms.com, http://www.geo-jobs.com,<br />

http://www.jobgeo.ge, http://www.goodjob.ge, gazeTi sityva da saqme (www.saqme.ge)<br />

4.3.1.5 konkretuli konkretuli frofesiebis frofesiebis ukmarisoba ukmarisoba ukmarisoba (maRali (maRali moTxovna)<br />

moTxovna)<br />

Sromis bazris gamokiTxvam 2008 wels damqiravebelTa mier samuSao Zalis moTxovnis<br />

Sesaxeb migraciis saerTaSoriso organizaciam 162 anaxa rom momaval 2-3 weliwadSi<br />

dasaqmebulTa raodenoba 44% gaizrdeba finansur organizaciebSi, 19% of samedicino<br />

institutebSi, 13% farmacevtul saagentoebSi, 11% sakomunikacio organizaciebSi da 8%<br />

satransporto organizaciebSi. kadrebis Semcireba igegmeba nawilobriv samedicino<br />

profilis organizaciebSi.<br />

4.3.1.6 sakontaqto sakontaqto informacia informacia (dasaqmebis (dasaqmebis (dasaqmebis saagentoebi, saagentoebi, gazeTebi gazeTebi da da ase ase ase Semdeg)<br />

Semdeg)<br />

ar arsebobs<br />

4.3.2 sakontaqt sakontaqto sakontaqt informacia informacia sxvagan sxvagan miRebuli miRebuli ganaTlebis ganaTlebis Sesaxeb<br />

Sesaxeb<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministros wesdebis 163 Tanaxmad saministros aqvs ufleba<br />

misces ganaTlebis kvalifikacia sazRvargareT miRebul ganaTlebis sertifikatebs.<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan arsebuli, sajaro samrTlis iuridiuli piri<br />

ganaTlebis akreditaciis erovnuli centri aniWebs ganaTlebis xarisxs ganaTlebis<br />

sertifikatebs saqarTvelos -umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb kanonis 164 da 1997 wlis<br />

lisabonis konvenciis Sesabamisad.<br />

საკონტაქტო საკონტაქტო ინფორმაცია<br />

ინფორმაცია:<br />

ინფორმაცია<br />

ადმინისტრიცაიული ხელისუფლება მისამართი ტელეფონი საკონტაქტო<br />

პირი<br />

საქ. გან, და მეც. სამინოსტროსთან უზნაძის ქ. #68, +995 32 910214 მაია ადვაძე<br />

არსებული საჯარო სამათლის<br />

თბილისი, 0102 ფაქსი +995 32 910214,<br />

იურიდიული პირი განათლების საქართველო 910664<br />

აკრედიტაციის ეროვნული ცენტრი<br />

info@nea.ge<br />

www.nea.ge<br />

4.3.3 ganaTeleibisa ganaTeleibisa da da perekvalifikaciis perekvalifikaciis programebi programebi (misawvdomoba (misawvdomoba da da fasi)<br />

fasi)<br />

4.3.3.1 mTavrobis mTavrobis mier<br />

mier<br />

saqarTverlos konstituciis 35-e muxlis mixedviT -yvelas aqvs ganaTlebis miRebis<br />

ufleba... dawyebiTi ganaTleba savaldebuloa. moqalaqeebs aqvT ufleba miiRon ufaso<br />

zogadi, profesiuli da umaRlesi ganaTleba saxelmwifo saswavlo intitutebSi, kanonis<br />

farglebSi dadgenili procedurebis Sesabamisad.<br />

saSualo ganaTlebis SesaxebsaqarTvelos kanonos Sesabamisad, saSualo ganaTleba Sedgeba<br />

3 safexurisgan: 1.pirveladi (skolis 1-6 klasebi)2. sabaziso ganaTleba (6-9 klasebi) 3.<br />

saSualo ganaTleba (9-12 klasebi) savaldebulo ganaTleba Seadgens 1-6 klasebs. sruli<br />

saSualo ganaTlebis miReba SesaZlebelia yvela 12 klasis dasrulebisas. zogadi<br />

ganaTleba, maT Soris 3-e etapis ganaTlebac aris ufaso da bolomde saxelmwifos mier<br />

dafinansebuli. saSualo ganaTlebis sertifikati umaRlesi ganaTlebis uflebas iZleva.<br />

162 Sromis bazris kvleva damsaqmebelTa moTxovnebi, http://itlab.ge/iom/pdf/Employer_report_eng.pdf<br />

163 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros debuleba, muxli 2 (2)(n)<br />

164 saqarTvelos kanoni ganaTlebis Sesaxeb, muxli 6 (1)<br />

58


skolamdeli da skolis ganaTlebis SesaZleblobis arqona. 2/3 qarTveli bavSvebisa ar<br />

aqvT Tavisi sabaziso uflebis xarisxiani ganaTlebis miRebis SesaZlebloba. amis mizezi<br />

skolebis savalalo mdgomareoba da pedagogTa dabali xelfasi da motivaciaa, iseve<br />

rogorc saxelmZRvaneloebis da sxva masalebis miuwvdomloba. 165 saqarTvelos ganaTlebis<br />

kanonmdeblobis mixedviT saSualo ganaTleba ufasoa, magram pedagogebis dabali<br />

xelfasebis da saxelmwifos mier amis cudaT dafinansebis gamo, araformaluri<br />

gadasaxadebis sistema ganviTarda imis mixedviT Tu ramdenad aris skolis biujeti<br />

dafinansebuli.amas emateba wignebis, CanTebis da sxva nivTebis SeZenis xarjebi. yvela<br />

ojaxs ar aqvs am xarjebis gawevis SesaZleblobebi.<br />

saqarTvelos gan. da mecnierebis saministros Tanaxmad saqarTveloSi 2462skolaa, aqedan<br />

313 TbilisSi (orive- sajaroc da kerZoc) 166 aris agreTve araqarTul enovani skolebi,<br />

417 skola eTnikur umcoresobaTia aqedan 70% am skolebisa qvemo qarTlSia<br />

(azerbaijanuli eTnikuri umciresobebi) da samcxe-javaxeTSi ( somxuri erovnuli<br />

umciresobebi).<br />

saqarTveloSi mimdinare ganaTlebis reformis mixedviT saSualo ganaTleba ufasoa<br />

(arseboben orive sajaro da kerZo skolebi). Tumca arsebobs araformaluri gadasaxadebis<br />

ris fasuZvelzec dgeba skolis biujetebi. umravlesoba ojaxebis uunaroba -skolis<br />

dafinasebaSi monawileobisa bavSvebs ganaTlebis miRebis SesaZleblobas uzRudavs.<br />

garda siRaribisa, dabali motivacia da moswavleebis interesi, iseve rogorc ganaTlebis<br />

xarisxi es faqtorebia skolis dabali daswrebisa da motovebisa. es Tavis mxriv xels<br />

uwyobs siRarebs. 167<br />

umaRlesi ganaTleba profesiuli ganaTlebis erTi saxeaa. profesiuli ganTlebis tipebia:<br />

a. xelosnobisaTvis momzadeba; b. sawyiso profesiuli ganaTleba; v. meoradi profesiuli<br />

ganaTleba; g. umaRlesi ganaTleba. selosnobaSi momzadebisaTvis pirveladi zogadi<br />

ganaTleba sakmarisia.dasrulebuli sabaziso ganaTlebis qonebaa saWiro, rom miiRo<br />

pirveladi an meoradi profesiuli ganaTleba. -vadebis revoluciamde institutebSi<br />

mxolod umaRlesi ganaTlebis programebi arsebobda. saqarTvelos ganaTlebisa da<br />

mecnierebis saminostrom daamtkica - profesiuli skolebis reabilitaciis programa. am<br />

programis farglebSi lojistikuri daxmareba gaewia 11 profesiul saganmanaTleblo<br />

institutebs; profesiuli ganaTlebis programebi iqna ganaxlebuli da treiningebi<br />

Cautardat pedagogebsa da intruqtorebs.<br />

umaRlesi ganaTlebis miReba SeuZliaT im pirebs, visac aqvT saSualo ganaTlebis<br />

sertifikatebi da gaiares erovnuli gamocda, romelic amowmebs abitirientis umaRles<br />

saswavlebelSi swavlis mzadyofnas. erovnuli gamocdis ganacxadSi mieTiTeba sia im<br />

fakultetebisa da umaRlesi saswavleblebisa, sadac abiturients surs swavla.<br />

abiturientis mier miRebuli qulebi, qulaTa absolituri raodenobis miRebis Semdeg<br />

klasificirdeba da imis Semdeg rac fakultetis fardoba gansazRvrulia. fakultetis<br />

fardobis klasifikacia gansazRvravs abiturienti mis mier Sevsebuli siidan, Tu romel<br />

umaRles saswavlebelSi moxvda. quTaTa raodenobis klasifikacia gansazRvravs Tu romeli<br />

abiturienti miiRebs saxelmwifo dafinansebas da iswavlis ufasod. amitom zusti<br />

raodenoba studentebisa romlebis ufaso ganaTlebas iReben. aqedan gamomdinare<br />

saqarTveloSi studentebis gansazRvrul raodenobas SeuZliaT ufaso ganaTlebis miReba<br />

165<br />

UNICEF –i saqarTveloSI www.unisef.org/georgia<br />

166<br />

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros www.mes.gov.ge (11.11.2008)<br />

167<br />

World Vision Georgia. situaciuri analizi, saswavlo laboratoriei, saqarTvelos sateliti<br />

proeqti. ZiriTadi mimarTuleba . maisi 2008<br />

59


saganmanaTleblo saganmanaTleblo institutebi<br />

institutebi<br />

17+<br />

17+<br />

16<br />

15<br />

institutebi 168<br />

eqimebi eqimebi<br />

savaldebulo savaldebulo ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

magistris magistris xarisxi<br />

xarisxi<br />

bakalavri<br />

bakalavri<br />

umaRlesi profesiuli<br />

ganaTleba<br />

erTiani erTiani erovnuli erovnuli ga gamocda ga mocda gamrtivebuli gamrtivebuli eeg<br />

eeg<br />

saSualo saSualo ganaTleba ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

168 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro, saqarTvelos ganaTlebis sistema<br />

http://www.mes.gov.ge/index.php?module=text&link_id=50 (accessed 24 November 2008)<br />

sakv akv akvirao akv irao<br />

skolebi<br />

skolebi<br />

60


14+<br />

13<br />

12<br />

11<br />

10<br />

9<br />

8<br />

7<br />

6<br />

5+<br />

4<br />

3<br />

2<br />

ZiriTadi ZiriTadi ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

pirveladi pirveladi ganaTleba ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

skolamdeli skolamdeli ganaTleba<br />

ganaTleba<br />

61


1<br />

saqarTvelos mTavroba aqtiurad aris CarTuli saqarTveloSi ganaTlebis donis<br />

amaRlebaSi. studentebi romlebic Cairicxnen msoflios wamyven institutebSi iReben<br />

saaxelmwifos srrul stipendias. wamyvani universitetebis sia dadgindeba Financial Timesis<br />

da Forbes-is mier gamoqveynebuli reitingebiT. studentebs saSualeba aqvT airCion<br />

Semdegi profesiebi: biznesis administrireba, samarTali, socialuri da politikuri<br />

mecnierebebi, humanitaruli mimarTuleba, sabunebismetyvelo mecniereba, xelovneba,<br />

samedicno da a. S. 169 .<br />

2008 wels saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrom daiwyo profesiuli<br />

ganaTlebis programa, romelic dafinansebuli iyo biujetis mier. programa miznad<br />

isaxavda saSualo da profesiuli ganaTlebis dawesebulebebis maswavlebelTaTvis<br />

profesiuli amaRlebis centrebis Seqmnas. aseve, maswavlebelTaTvis karieris dagegmvaSi<br />

mxardaWeras 170 .<br />

2009 wlis TebervalSi saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministroSi Catarda<br />

sajaro diskusia sakvirao swavlebis erovnuli strategiis irgvliv. seminari Catarda<br />

saqarTveloSi evrokomisiis warmomadgenlobis mxardaWeriT 171 .<br />

4.3.3.2 kerZo kerZo firmebis firmebis firmebis mier<br />

mier<br />

arsebobs programebis CamonaTvali romelic SegiZliaT ixiloT Semdeg veb gverdebze:<br />

http://www.jobs.ge/?view=trainings da http://www.hr.com.ge<br />

4.3.3.3 sa saerTaSoriso<br />

sa<br />

erTaSoriso organizaciebis organizaciebis mier<br />

mier<br />

informacia ar arsebobs.<br />

4.3.4 axali axali biznesis biznesis dawyeba<br />

dawyeba<br />

4.3.4.1 kanonis kanonis motxovnebi motxovnebi (registracia, (registracia, dokumentacia, dokumentacia, minimaluri minimaluri minimaluri kapital)<br />

kapital)<br />

saqarTvelos kanonis mewarmeTa Sesaxeb 172 mewarme subieqtebi arian: individualuri<br />

mewarme, solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba (sps), komandituri sazogadoeba (ks),<br />

SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba (Sps), saaqcio sazogadoeba (ss, korporacia) da<br />

kooperativi. yvelaze xSirad gamoyenebadi organizaciuli mowyobis formebia<br />

individualuri<br />

sazogadoeba.<br />

mewarme, SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba da saaqcio<br />

169 ganaTlebisa da mecnierebis saministro (Tebervali 2009),<br />

http://www.mes.gov.ge/upload/multi/geo/1236261810_1236175110_biuleteni_February_ENG_DK.pdf<br />

170<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />

http://www.mes.gov.ge/upload/multi/geo/1195560038_Professional%20Education%20Supporting%20Progra<br />

m.pdf<br />

171<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />

http://www.mes.gov.ge/upload/multi/geo/1236261810_1236175110_biuleteni_February_ENG_DK.pdf<br />

172saqarTvelos kanoni mewarmeTa Sesaxeb, 28 oqtomberi 1994, muxli 2.1<br />

62


individualuri mewarme ar aris iurdiuli piri, is fizikuri piria romelic flobs<br />

saqarmos da piradad aris pasuxismgebeli masze. individualuri mewarmes aregistrirebs<br />

sagadasaxado organo im raionSi sadac is eweva samewarmeo saqmianobas. registraciisaTvis<br />

saWiroa Semdegi informacia: gancxadebaa da piradobis damadasturebel mowmobas.<br />

gancxadebaSi unda mieTiTos: a) ganmcxadeblis saxeli; b) informacia sawarmos<br />

adgilsamyoflis (iuridiuli misamarTis) Sesaxeb; g) ganmcxadeblis piradi nomeri; d)<br />

gancxadebis Sevsebis TariRi; e) ganmcxadeblis xelmowera. gancxadebis notarialurad<br />

damowmebuli ori asli unda waredginos sagadaxado organos romelic valdebulia igi<br />

erT dReSi gadasxadis gareSe daaregistriros. individualuri mewarme rogorc fizikuri<br />

piri valdebulia gadaixados saSemosavlo gadasaxadi.<br />

solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba aris samewarmeo iuridiuli piri. mas hyavs<br />

partniorebi. partniorebi unda iyvenen sul mcire orni. partnirebi pasuxismgebelni arian<br />

piradad da sakuTari qonebiT.<br />

komandituri sazogadoebaSi SesaZlebelia iyvnen ori saxis partniorebi komplementari da<br />

komanditebi. komplementarebi sazogadoebis valdebulebebisaTvis da kreditorebis winaSe<br />

pasuxs ageben solidarulad, anu TiToeuli partniori valdebulebebisaTvis pasuxs agebs<br />

mTeli Tavisi qonebiT, pirdapir da uSualod. komandanti partniorebi sazogadoebis<br />

valdebulebebisaTvis da kreditorebis winaSe pasuxs ar ageben.<br />

SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba aris sazogadoeba, romlis pasuxismgebloba<br />

misi kreditorebis winaSe Semoifargleba mTeli misi qonebiT. aseTi sazogadoebis<br />

dafuZneba SeuZlia erT pirsac. sawarmos partniorTa SeTanxmeba pasuxismgeblobis<br />

Semcirebaze baTilia mesame pirebisaTvis. SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis<br />

kapitali dayofilia wilebad. wili aris mimoqcevadi ufleba.<br />

saaqcio sazogadoeba aris sazogadoeba, romlis kapitali dayofilia wesdebiT<br />

gansazRvruli klasisa da raodenobis aqciebad. aqcia aris aramaterializebuli<br />

saxelobiTi fasiani qaRaldi, romelic adasturebs saaqcio sazogadoebis valdebulebebs<br />

partnioris (aqcioneris) mimarT da aqcioneris uflebebs saaqcio sazogadoebaSi. saaqcio<br />

sazogadoebis wesdebiT SeiZleba ganisazRvros is Rirebuleba, romelze naklebi<br />

RirebulebiTac dauSvebelia am klasis aqciebis pirveladi ganTavseba (aqciebis nominaluri<br />

Rirebuleba). saaqcio sazogadoebis pasuxismgebloba misi kreditorebis winaSe<br />

Semoifargleba mTeli misi qonebiT. saaqcio sazogadoebis aqcioneri pasuxs ar agebs<br />

saaqcio sazogadoebis valdebulebebisaTvis. saaqcio sazogadoebis dafuZnebisas kapitali<br />

SeiZleba ganisazRvros nebismieri odenobiT.<br />

kooperativi aris wevrTa SromiT saqmianobaze dafuZnebuli an wevrTa meurneobis<br />

ganviTarebisa da Semosavlis gadidebis mizniT Seqmnili sazogadoeba, romlis amocanaa<br />

wevrTa interesebis dakmayofileba da igi mimarTuli ar aris upiratesad mogebis<br />

miRebaze. kooperativis wevris minimaluri pais (wilis) odenobas gansazRvraven<br />

damfuZneblebi. kooperativis erT wevrs SeiZleba hqondes ramdenime pai.<br />

solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoebis (sps), komandituri sazogadoebis (ks),<br />

SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis (Sps), saaqcio sazogadoebis (ss, korporacia)<br />

da kooperativis registraci unda ganxorcildes sagadasaxado organoSi.<br />

registraciisaTvis saWiro dokumentebi unda Seicavdnen:<br />

1. mewarmis an sawarmos saxels;<br />

2. samewarmeo saqamianobis formas;<br />

3. iuridiuli piris misamarTs;<br />

63


4. informacia ToToeul damfuZnebelze: saxeli gvari, sacxovrebeli adgili,<br />

piradobis damadasturebeli dokumenti da misi nomeri, Tu damfuZnebeli<br />

iuridiuli piria maSin misi dafuZnebis TariRs iuridiul misamarTs da<br />

saregistracio monacemebs.<br />

5. informaciis piris Sesaxeb romelic mas warmoadgens sazogadoebaSi<br />

detaluri informacia saregistracio dokumentebis Sesaxeb mocemulia saqarTvelos<br />

kanonSi samewarmeo saqmianobis Sesaxeb. saagadasaxado samsaxuri sawarmos aregistrirebs<br />

sam dReSi, registraciis gadasaxadebia:<br />

• solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba – 60 lari<br />

• komandituri sazogadoeba – 80 lari;<br />

• SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba – 160 lari<br />

• saaqcio sazogadoeba 360 lari<br />

• kooperativi - 120 lari<br />

• individualuri mewarmis daregistrirebisaTvis gadasaxadi ar arsebobs 173<br />

4.3.4.2 kreditebi kreditebi kreditebi da da subsidiebi subsidiebi subsidiebi da da maTi maTi xelmisawvdomoba<br />

elmisawvdomoba<br />

elmisawvdomoba<br />

samwuxarod axlad gaxsnili biznesebisaTvis kreditebi ar aris xelmisawvdomi. mxolod<br />

is sawarmoebi romlebic minum 6 Tvea funqcionireben aqvT saSualeba aiRon krediti,<br />

radgan mikro-safinaso organizaciebi da bankebi ar uyureben didi interest axal<br />

sawarmoebze kreditis gacemas. rogorc minum 6 tvis saqmianobis Semdgom isini<br />

interesdebian maTze kreditis micemiT.<br />

saqarTveloSi Semdegi arseboben mikro-safinaso organizaciebi: konstanta, kredo, finca<br />

jorjia da a. S.<br />

konstatnta sesxebs gascems Semdegi pirobebiT 174 :<br />

- swrafi sesxi minimum 60 – maqsimum 10000 aSS dolari;<br />

- biznes sesxi minimum 2000 – maqsimum 50000 aSS dolari;<br />

- agro sesxi minimum 500 – maqsimum 60000 aSS dolari;<br />

- sezonurisesxi minimum 500 – maqsimum 60000 aSS dolari;<br />

- saojaxosesxi minimum 200 – maqsimum 5000 lari;<br />

- wliuri sparocento ganakveTi 10-36%<br />

- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve (gamonaklisia saojaxo sesxi)<br />

- momTxovnTan Sexvedris Semdgom kredit oficeri gansazRvravs Tu ra saxis<br />

dokumentebia saWiro kreditis misaRebad.<br />

konstantas aqvs ofisebi: TbilisSi, fotSi, baTumSi, quTaisSi, xaSurSi, borjomSi,<br />

gurjaanSi, lagodexSi, wnorSi, rusTavSi, kaspSi, gorSi, axalqalaqSi, axalcixeSi,<br />

samtrediaSi, zestafonSi.<br />

tel: +995 32 953020 (Tbilisi)<br />

finca 175 sesxebs gascems Semdegi pirobebiT:<br />

173<br />

Web-site of the Ministry of Finances of Georgia, http://www.mof.gov.ge/Default.aspx?sec_id=3291&lang=1<br />

174<br />

banki konstanta http://www.constanta.ge/ (Tebervali 2010)<br />

64


- individualuri swrafi sesxi – 10000 aSS dolaramde, saprocento ganakveTi 30%dan;<br />

- individualuri mikro sesxi minimum 1000 – maqsimum 20000 aSS dolari,<br />

saprocento ganakveTi 23%-dan;<br />

- erToblivi kreditebi soflad 3000 aSS dolaramde TiTo pirze, saprocento<br />

ganakveTi 34%-dan;<br />

- solidaruli kreditis jgufi 3000 aSS dolaramde, saprocento ganakveTi 34%dan;<br />

- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve;<br />

- sesxis misaRebad saWiro dokumentacias gansazRvravs kredit oficeri<br />

- tel: +995 32 244949 (Tbilisi)<br />

finkas ofisebi gaaCnia mTels saqarTveloSi.<br />

kerZo sesxebs gascems Semdegi pirobebiT 176 :<br />

- individualuri sesxebi minimum 50 – maqsimum 30000 aSS dolari;<br />

- turizmis gansaviTarebeli sesxebi minimum 50 – maqsimum 3000 aSS dolari;<br />

- individualuri agraluri sesxebi minimum 6\50 – maqsimum 4000 aSS dolari;<br />

- agraluri teqnikis daqiravebis da nedleulis yidvis sesxi minimum 50 – maqsimum<br />

4000 aSS dolari;<br />

- saojaxo krediti minimum 50 – maqsimum 1500 aSS dolari;<br />

- saprocento ganakveTi saSualod wliur 22.8% Seadgens;<br />

- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve;<br />

- sesxis misaRebad saWiro dokumentacias gansazRvravs kredit oficeri;<br />

kredos ofisebi gaaCniaT saqarTvellos maStabiT. informacia misamarTebi Sesaxeb<br />

SegiZliaT ixiloT veb gverdze www.credo.ge<br />

სათაო სათაო სათაო ოფისი<br />

ოფისი<br />

თბილისი, პეკინის #4. ტელ: 8 22 21 39 37<br />

თბილისი თბილისი, თბილისი საბურთალო<br />

საბურთალოს საბურთალო ფილიალი ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

თბილისი, პეკინის #4. ტელ: 8 32 21 24 92; 8 22 21 24 93<br />

თბილისი თბილისი, თბილისი დიდუბის დიდუბის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

წინამძღვრიშვილის #200, ტელ: 8 22 24 35 29<br />

თბილისი თბილისი, თბილისი ვარკეთილის ვარკეთილის ფილიალი ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

ჯავახეთის #4, ტელ: 8 22 45 72 40; 8 22 76 40 09<br />

ქუთაისის ქუთაისის ქუთაისის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი #1<br />

#1<br />

გოგებაშვილის #7, ტელ: 8 231 4 20 50; 8 231 5 35 20<br />

ქუთაისის ქუთაისის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი #2<br />

#2<br />

175 http://www.finca.ge/ (Tebervali 2010)<br />

176 mikrsafinanso organiacia kredo, http://www.credo.ge/ (Tebervali 2010)<br />

65


ჭავჭავაძის #38, ტელ: 8 231 7 12 86<br />

სამტრედიის სამტრედიის ფილიალი ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

რუსთაველის #10, ტელ: 8 211 2 44 40<br />

ზესტაფონის ზესტაფონის ფილიალი ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

აღმაშენებლის #79, ტელ: 8 292 5 03 15<br />

ხაშურის ხაშურის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

რუსთაველის #33, ტელ: 8 268 4 60 66<br />

ბორჯომის ბორჯომის ბორჯომის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

რუსთაველის #147, ტელ: 8 267 2 05 40<br />

ბათუმის ბათუმის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი ოფისი #1<br />

#1<br />

კ. გამსახურდიას #13, ტელ: 888 222 2 14 14<br />

ბათუმის ბათუმის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი ოფისი #2<br />

#2<br />

გორგილაძის #105, ტელ: 888 222 7 86 86<br />

ქობულეთის ქობულეთის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

აღმაშენებლის #2, ტელ: 8 236 6 66 81<br />

ახალციხის<br />

ახალციხის ახალციხის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

თამარაშვილის #5ა, ტელ: 8 265 2 04 06<br />

ახალქალაქის ახალქალაქის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

ნალბანდიანის #38, ტელ: 8 262 2 32 09<br />

თელავის თელავის ფილიალი<br />

ფილიალი<br />

ალაზნის გამზ. #73ა, ტელ: 8 250 7 66 27<br />

saaqcio sazogadoeba saqarTvelos banki 177 sesxebs gascems Semdegi pirobebiT:<br />

- swrafi biznes sesxebi minimum 350 – maqsimum 17000 lari;<br />

- mikro biznes sesxebi minimum 1500 – maqsimum 20000 aSS dolari;<br />

- standartuli biznesis mikro sesxebi minimum 500 – maqsimum 150000 aSS dolari;<br />

- agraluri teqnikis daqiravebis da nedleulis yidvis sesxi minimum 50 – maqsimum<br />

4000 aSS dolari;<br />

- wliuri ganakveTi 16-48%;<br />

- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve;<br />

- sesxis misaRebad saWiro dokumentacias gansazRvravs kredit oficeri<br />

saaqcio sazogadoeba saqarTvelos banks filialebi gaaCnia mTels saqarTveloSi<br />

tel: +995 32 44 44 44 (Tbilisi).<br />

177 saqarTvelos banki, http://www.bog.ge (Tebervali 2010)<br />

66


saqarTvelos bankebi amcireben saprocento ganakveTs da zrdian sesxebis moculobas<br />

sabanko da biznes seqtorSi situaciis gaumjobesebis Sesabamisad 178 .<br />

4.3.5 socialuri socialuri garantiebi<br />

garantiebi<br />

4.3.5.1 umuSevarTa umuSevarTa daxmareba<br />

daxmareba<br />

saxelmwifo biujetis Sesaxeb saqarTvelos kanoni 179 ar iTvaliswinebs umuSevarTaTvis<br />

raime finansuri daxmarebis gawevas. Sesabamisad ar arsebobs raime socialuri daxmarebis<br />

forma umuSevrebisaTvis. aRsaniSnavia, rom saqarTvelos Sromis kodeqsis mixedviT<br />

umuSevrad iTvleba piri romelmac miaRwia 16 wlis asaks, SeuZlia srulad an<br />

nawilobriv muSaoba da ar muSaobs, magram eZebs samuSaos da surs, rom imuSaos. 180<br />

4.3.5.2 avadmyofebis<br />

avadmyofebis avadmyofebis daxmareba daxmareba da da maTi maTi xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris brZaneba droebiTi<br />

Sromisuunarobis gamo daxmarebis daniSvnisa da gacemis wesis damtkicebis Taobaze 181<br />

aregulirebs droebiTi Sromisuunarobis gamo daxmarebis gacemis pirobebs. aseTi<br />

daxmareba SesaZlebeli miiRo davadebis an daSavebis SemTxvevaSi romelmac gamoiwvia<br />

droebiTi Sromisuunaroba. daxmarebis raodenoba damokidebulia daSavebulis xelfasis<br />

odenobaze da damqiravebelze. saerTo jami ganisazRvreba SaSualo driuri xelfasis<br />

naravliT gancdenili dReebis odenobaze. daxmareba ar gaicema Tu:<br />

- pirma ganzrax an danaSaulis dros miiRo dazianeba;<br />

- pirma ar gaiTvaliswina eqimis daniSnuleba;<br />

- davadeba gamowveuli alqoholuri an narkotikuli intoksikaciiT;<br />

- Tu piri samarTlianad iqna samsaxuridan gaSvebuli an Tu arsebobs sasamarTlos<br />

gadawyvetileba gamosasworebeli samuSaoebis an iZulebiTi samedicino mkurnalobis<br />

Casatareblad;<br />

saqarTvelos ganaTlebis saministros obolTa da marcenal dakargul bavSvTa<br />

departamentis TanmSromlis nana idaZis informaciiT 15 wels miuRweveli bavSvebi iRebn<br />

ufaso samedicino momsaxurebas.<br />

saqarTvelos jandacvis mesveurebma gadacxades, rom devnilebs aqvT Seuferxebeli da<br />

ufaso samedicino momsaxureba adgilobriv saavadmyofoebSi. damatebit eqimebi stumroben<br />

koleqtiuri Casaxlebis adgilebs raTa devnilebs adgilze gauwion samedicino<br />

konsultacia. 182<br />

4.3.5.3 daxmareba daxmareba ojaxebs ojaxebs da da da maTi maTi xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

2006 wlis 29 oqtombers saqarTvelos parlamentma miiro kanoni “socialuri daxmarebis<br />

Sesaxeb” 183 . kanoni ayalibebs sistemas romlis mixedviTac saxelmwifo gascems socialur<br />

178 iterviu leavn wereTelTan, ufrosi sakredito oficeri, saqarTvelos banki, 19 Tebervali 2010<br />

179 saqarTvelos kanoni 2007wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb, 29 dekemberi 2006<br />

180 Sromis kanonTa kodeqsi, 54-e muxlis pirveli punqtis “d” qvepunqti<br />

181 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris brZaneba droebiTi<br />

Sromisuunarobis gamo daxmarebis daniSvnisa da gacemis wesis damtkicebis Taobaze”, 15 Tebrvali<br />

2007, muxli 6<br />

182 saqarTvelos jandacvis klasteri, vitarebis aRwera #.1, 13 oqtomberi 2008<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/georgia_sitrep_13october2008.pdf (28 noemberi 2008)<br />

67


daxmarebebs moqalaqeebze. kanoniT gansazRvrulia 5 tipis fuladi daxmareba, erTerTi<br />

maTgani gaTvaliswinebulia Raribi ojaxebisaTvis.<br />

kanonis me-4 muxlis Sesabamisad raribi ojaxi e saris piri an pirTa jgufi romelic<br />

calke aris dasaxlebuli, erTad miyavs saojaxo meurneoba da maTi ekonomikuri<br />

mdgoreoba saqarTvelos mTavrobis mier dadgenil siRaribis zRvarze dabalia. Tu<br />

romelime ojaxi asetad Tvlis Tavs maSin igi unda daregistrides adgilobr sacialuri<br />

uzrunvelyofis saagentoSi. detaluri informaciisaTvis unda mimarToT socialuri<br />

uzrunvelyofis saagentos. 184<br />

finasuri daxmarebis odenoba (larSi):<br />

ojaxis<br />

wevrebis<br />

raodenoba<br />

daxmarebis<br />

odenoba<br />

larSi<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16<br />

30 54 78 102 126 150 174 198 222 246 270 294 318 342 366 390<br />

aseve arsebobs sxva saxis socialuri daxmarebebi romelic iTvaliswinebs invalidebis,<br />

martoxelebis marCenaldakargulebis 185 da mravalSviliani 186 ojaxebis daxmarebas.<br />

aRsaniSnavia, rom aseve gaTvaliswinebulia daxmareba mravalsuliani ojaxebisaTvis da<br />

daxmarebis odenoba ganpirobebulia ojaxis wevrTa raodenobiT 187 ..<br />

4.3.5.4 sxva sxva saxis saxis daxmarebebi daxmarebebi socialuri socialuri socialuri uzrunvelyofis<br />

uzrunvelyofis uzrunvelyofis sferoSi sferoSi<br />

sferoSi<br />

“socialuri daxmarebis Sesaxeb” saqarTverlos kanonis Sesabamisad fuladi socialuri<br />

daxmarebis saxeebia: a)saarsebo Semweoba; b)sayofacxovrebo subsidia; g)reintegraciis<br />

Semweoba; d)Svilobilad ayvanis (mindobiT aRzrdis) anazRaureba; e) srulwlovanze<br />

ojaxuri mzrunvelobis anazRaureba.<br />

saarsebo Semweoba aris fuladi socialuri daxmareba, romelic gankuTvnilia Sefasebis<br />

sistemiT identificirebuli Rataki ojaxebis socialur-ekonomikuri mdgomareobis<br />

gaumjobesebisaTvis. sayofacxovrebo subsidiis miRebis ufleba aqvT moqmedi<br />

kanonmdeblobis Sesabamisad gansazRvrul, qvemoT moyvanil kategorias mikuTvnebul pirebs<br />

Semdegi odenobiT:<br />

a) meore msoflio omis, sxva saxelmwifoTa teritoriaze sabrZolo moqmedebisa da<br />

saqarTvelos teritoriuli mTli-anobisaTvis, Tavisuflebisa da damoukideblobisaTvis<br />

sabrZo-lo moqmedebis invalidebs - yovelTviurad 44 lari;<br />

b) meore msoflio omis mona-wileebs - yovelTviurad 44 lari;<br />

g) saqarTvelos teritoriuli mTlianobisa da damouki-deb-lobisaTvis sabrZolo<br />

moqmedebebSi daRupulTa Svilebs 18 wlis asakamde, bavSvobidan SezRuduli<br />

SesaZleblobis statusis mqone Svilebs asakis miuxedavad, agreTve meuRles, romelic<br />

Semdeg aRar daqorwinebula da Sromisuunaro mSob-lebs (TiToeul ojaxs) -<br />

yovelTviurad 44 lari;<br />

183 saqarTvelos kanoni socialuri daxmarebis Sesaxeb, 29 dekemberi 2006, muxlebi 6 da 7(2)<br />

184 socialuri uzrunvelyofis saagento, http://www.ssa.gov.ge/index.php?id=93<br />

185 socialuri uzrunvelyofis saagento, http://www.ssa.gov.ge/index.php?id=94<br />

186 socialuri uzrunvelyofis saagento Agency, http://www.ssa.gov.ge/index.php?id=381&lang=1,<br />

187 Civil Georgia http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19948<br />

68


d) meore msoflio omis monawileebTan gaTanabrebul pirebs - yovelTviurad 22 lari;<br />

e) sxva saxelmwifoTa teritoriaze sabrZolo moqmedebisa da saqarTvelos teritoriuli<br />

mTlia-nobisaTvis, Tavisufle-bisa da damoukideblobisaTvis sabrZo-lo moqmedebis<br />

monawileebs - yovelTviurad 22 lari;<br />

v) meore msoflio omis, sxva saxelmwifoTa teritoriaze sabrZolo moqmedebebis dros an<br />

Semdgom periodSi daRupuli (ugzo-ukvlod dakarguli, gardacvlili), agreTve<br />

teritori-uli mTlianobisaTvis, Tavisuflebisa da damoukideblo-bisaTvis sabrZolo<br />

moqmedebis Semdgom periodSi daRupuli (ugzo-ukvlod dakarguli, gardacvlili)<br />

meomrebis ojaxebis Svilebs 18 wlis asakamde, bavSvobidan SezRuduli SesaZleblobis<br />

statusis mqone Svilebs asakis miuxedavad, meuRles, romelic Semdeg aRar daqorwinebula<br />

da Sromis-uunaro mSoblebs (TiToeul ojaxs) - yovelTviurad 22 lari;<br />

z) samxedro Zalebis veteranebs moxucebulobis gamo sapensio asakis miRwevisas -<br />

yovelTviurad 22 lari;<br />

T) CernobilSi birTvul obieqtebze avariuli situaciebis Sedegebis likvidaciisas<br />

dainvalidebul pirebs - yovelTvi-urad 7 lari;<br />

i) CernobilSi birTvul obieqtebze avariuli situaciebis Sedegebis likvidaciis<br />

monawileebs - yovelTviurad 7 lari;<br />

k) Cernobilis atomur eleqtrosadgurze avariis Sedegad marCenlis dakargvisaTvis<br />

pensiis mimReb ojaxebs - yovelTvi-urad 7 lari;<br />

l) politikuri represiebis msxverplad aRiarebul pireb-sa da maTi ojaxebis<br />

Sromisuunaro wevrebs - yovelTviurad 7 lari;<br />

m) q. TbilisSi 1989 wlis 9 aprils saqarTvelos damo-ukideblobis moTxovniT<br />

gamarTuli mSvidobiani aqciis dar-bevis Sedegad SezRuduli SesaZleblobebis mqone<br />

pirebs - yovel-Tviurad 44 lari;<br />

n) q. TbilisSi 1989 wlis 9 aprils saqarTvelos damo-ukideblobis moTxovniT<br />

gamarTuli mSvidobiani aqciis darbevis Sedegad daRupulTa Sromisuunaro mSoblebs, Sromis-uunaro<br />

meuRles, romelic Semdeg aRar daqorwinebula, arasrulwlovan Svils an/da<br />

naSvilebs - yovelTviurad 44 lari;<br />

o) q. TbilisSi 1989 wlis 9 aprils saqarTvelos damou-kideblobis moTxovniT<br />

gamarTuli mSvidobiani aqciis dar-bevis dros daza-ralebul pirebs - yovelTviurad 22<br />

lari.<br />

sayofacxovrebo subsidia aris fuladi socialuri daxmareba, romelic gankuTvnilia<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvrul socialur kategorias mikuTvnebul pirTaTvis<br />

gaTvaliswinebuli sayofacxovrebo-komunaluri momsaxurebisa da sxva xarjebis<br />

asanazRaureblad.<br />

reintegraciis Semweoba aris fuladi socialuri daxmareba, romelic miecema specialuri<br />

mzrunvelobis saWiroebis mqone piris biologiur ojaxs, meurves (mzrunvels), romelic<br />

am pirs specializebuli dawesebulebidan gaiyvans ojaxur garemoSi sacxovreblad da<br />

gauwevs mas saTanado mzrunvelobas. misi odenoba aris 300 lari.<br />

Svilobilad ayvanis (mindobiT aRzrdis) anazRaureba aris fuladi socialuri daxmareba,<br />

romelic miecema dedobils/mamobils Svilobilis mosavlelad da aRsazrdelad. misi<br />

odenoba bavSvze Seadgens 200 lars TveSi, xolo invalidze 300 lars yovel Tve.<br />

69


srulwlovanze ojaxuri mzrunvelobis anazRaureba aris fuladi socialuri daxmareba,<br />

romelic miecema pirs, romelic srulwlovans specializebuli dawesebulebidan gaiyvans<br />

ojaxur garemoSi sacxovreblad da gauwevs mas saTanado mzrunvelobas.<br />

mTavrobis gegmis Sesabamisad pirebi romlebic xvdebian socialuri daxmarebis programaSi<br />

miiReben sadazRveo vauCers specialuri ganrigis mixedviT 188 .<br />

4.3.5.5 specialuri<br />

specialuri specialuri daxmareba daxmareba dambruneblebisaTvis<br />

dambruneblebisaTvis<br />

dambruneblebisaTvis<br />

saqarTvelos kanonmdebo ar iTvaliswinebs raime saxis daxmarebas dmbrunebelTaTvis. aqve<br />

arsaniSnavia rom, arsebobs informacias saqarTvelos mTavrobis mxridan SesaZlo<br />

garkveuli SeRavaTebis dawesebis Sesaxeb saqarTveloSi dabrunebuli Turqi mesxebisaTvis<br />

4.3.6 zogadi zogadi xasiaTi xasiaTis xasiaTi saqvelmoqmedo saqvelmoqmedo organizaciebi organizaciebi (servisebi, servisebi, sakontaqto<br />

sakontaqto sakontaqto informacia informacia)<br />

informacia<br />

http://dir.geres.ge/en/People_and_Society/Organizations/<br />

http://www.itic.org.ge/query.html<br />

www.reliefweb.int<br />

eseni aris qarTuli cnobarebi im organizaciebis CamonaTvalit romlebic morvaweoben<br />

humanitarul da ganviTarebis sferoSi.<br />

saerTaSoriso organizaciebi cdiloben mobilizeba moaxdinon rata gauklavdnen 2008<br />

wlis agvistos omis humanitarul Sedegebs. organizaciebis ganaxlebuli sia SegiZliaT<br />

ixilot Semdeg veb gverze: www.interaction.org/caucasus. organizaciebis moqmedebis<br />

georgrafia naCvenebia Semdeg veb gverdze: www.ungeorgia.ge/files/upload/Contact/regareas.pdf<br />

4.3.7 sayofacxovrebo sayofacxovrebo danaxarjebis danaxarjebis gamoTvlisaTvis<br />

gamoTvlisaTvis gamoTvlisaTvis saWiro saWiro informacia informacia (benzis benzis benzis da<br />

da<br />

sawmlis sawmlis fasebi fasebi da da a. a. S. S.) S.<br />

kvartali 189<br />

saS saSualo saS<br />

ualo sabazro sabazro Rirebuleba<br />

Rirebuleba Rirebuleba larebSi, larebSi, 2009 2009 wlis wlis pirveli pirveli pirveli kvartali<br />

kvartali<br />

puri 1.27 1 kg<br />

kartofili 0.79 1 kg<br />

lobio 2.84 1 kg<br />

puris fqvili 1.43 1 kg<br />

simindis fqvili 1.51 1 kg<br />

saqonlis xorci 7.62 1 kg<br />

Roris xorci 11.15 1 kg<br />

188 saqarTvelos jandacvis klasteri, biuletini #.3, 3 noemberi 2008<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/sitreps/georgia_sitrep_2nov2008.pdf<br />

189 saqarTvelos statiskis departamenti http://www.statistics.ge/main.php?pform=95&plang=2<br />

70


wiwila 6.57 1 kg<br />

mzesumziris zeti 3.30 1 kg<br />

yveli 6.23 1 kg<br />

rZe 1.88 1 kg<br />

kvercxi 2.94 10 cali<br />

Saqari 1.21 per kg<br />

wylis yoveltviuri gadasaxadi 2.40 sulze ojaxSi<br />

eleqtroenergia 0.12-0.17 per 1 kilovati/saaTSi<br />

bunebrivi airi 0.51 per 1 m 3<br />

telefonis saabonento 4.20 TveSi<br />

dizelis sawvavi 1.35-1.6 litri<br />

4444....4444 janmrTeloba<br />

janmrTeloba<br />

janmrTeloba<br />

janmrTeloba<br />

4.4.1 zogadi zogadi mdgomareba mdgomareba regionebis regionebis mmixedviT<br />

mmixedviT<br />

qvemot grafaSi moyvanilia saqarTvelos statistikis departamentis informacia<br />

saqarTvelos osaxleobis davadebulobis maCvenebili informacia ZiriTadi davadebebis da<br />

wlebis mixedviT:<br />

cxrili 1 190 :<br />

2003 2004 2005 2006 2007<br />

adamianebis raodenoba visac pirvelad<br />

daesva diagnozi (aTasebSi) 574.8 621.0 695.2 761.0 767.8<br />

aqedan:<br />

infeqciuri da parazituli davaadebebi 43.4 55.6 54.0 44.9 50.8<br />

neoplazmebi 7.1 8.4 8.4 9.2 7.5<br />

davaadebebi: endokrinis sistemis, kuWis<br />

gadamuSavebis promlebi, metabolizmis<br />

da imunuri problemebi 28.9 30.0 31.4 27.7 27.3<br />

sisxlis da sisxlis Semqneli<br />

organoebis davaadebebi 7.4 8.6 8.5 9.4 10.3<br />

fsiqiatriuli 6.1 7.6 7.0 6.8 5.6<br />

190 saqarTvelos statiskis departamenti http://www.statistics.ge/_files/english/health/5e.xls<br />

71


nervuli sistemis da mgrZnobelobiTi<br />

organoebis davaadebebi 45.2 51.5 54.9 ... ...<br />

* nervuli sistemis davaadebebi ... ... ... 31.9 26.0<br />

* Tvalis da Tvalis fskeiris davaadeba ... ... ... 30.1 24.6<br />

* yuris da mastoiduri davaadebebi ... ... ... 16.0 15.4<br />

cirkularuli sistemis davaadebebi 64.1 70.7 82.5 83.2 71.2<br />

respirateruli sistemis davaadebebi 236.1 235.5 249.1 313.8 288.8<br />

monelebis organoebis davaadebebi 39.8 42.0 84.9 56.6 120.7<br />

urogenitaluri davaadebebi 27.0 31.6 31.6 40.4 33.8<br />

orsulobis, mSobiarobis da Cvilobis<br />

garTulebebi; 4.0 6.0 8.2 9.5 7.2<br />

kanis davaadebebi<br />

muskulaturis sistemis davaadebebi<br />

21.1 23.8 23.3 27.0 27.0<br />

10.2 10.7 13.2 17.8 17.1<br />

saSvilosnos garTulebebi 1.0 1.2 1.1 1.3 1.3<br />

muclad yofnis periodSi warmoqmnili<br />

problemebi 2.3 2.5 2.5 2.0 1.9<br />

mRelvarebis da mousvenrobis niSnebi<br />

2.4 3.2 2.5 4.0 2.9<br />

Wrilobebi da mowamvla 28.7 32.5 32.0 29.7 28.7<br />

wyaro: Sromis, jandacvisa da sociluri dacvis saministro.<br />

* daavadebaTa saerTaSoriso klasifikaciis mixedviT (me-10 versia), nervuli sistemis da<br />

mgrZnobelobiTi organoebis davaadebebi calcalke saxeldeba 2006 wlis Semdgom.<br />

jandacvis msoflio organizaciis monacemebis mixedviT wiTelas da cuTyvavilas<br />

vaqcinacia permanetulad mimdinareobs 191 .<br />

davadebaTa kontrolis meqanizmi, maT Soris sasmeli wylis xarisxze kontrolis meqanizmi<br />

muSaobs davaadebaTa kontrolis erovnul centrSi, rogorc TbilisSi asev sxva<br />

regionebSi.<br />

daavadebaTa erovnuli centris infoamciit gadamdebi davadebaTa raodenoba ar gazrdila<br />

2008 wlis agvistoSi sxva wlebSi igive periodTan SedarebiT. davadebata erovnuli<br />

centrs premanentuli yuradRebis qveS yavs devnilTa kompaqturi casaxlebis adgilebi,<br />

191 saqarTvelos jandacvis klasteri, biuleteni #3, 3 noemberi<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/sitreps/georgia_sitrep_2nov2008.pdf<br />

72


ogorc tvilisSi aseve mis farglebs gareT. arsebobs cxeli romelzedac moqalaqeebs<br />

SeuZliaT miiron informacia davaadebebis da mati profilaqtikis Sesaxeb.<br />

4.4.2 sasmeli sasmeli wyali wyali da da sanitaria sanitaria regionebis regionebis regionebis mixedviT mixedviT, mixedviT gaTbobis gaTbobis system systemebi system ebi (Tu Tu<br />

arsebobs arsebobs) arsebobs<br />

miuxedavad imisa, rom ar arsebobs zusti informacia zedapiruli wylebis sisufTavis<br />

Sesaxeb, sxvadasxva kvlevebze da eqspertul mosazrebebze dayrdnobiT SeiZleba iTqvas,<br />

rom Sav zRvaSi aseve mtkvarSi Camdinare wylebi dabinZurebulia ZiriTadad municipaluri<br />

narCenebiT. mtkvari dabinZurebulia borjomidan moyolebuli gorSic, TbilisSic da<br />

rusTavSic. aseve dabinZurebulia rioni romelic quTaisSi moedineba, quTaisi warmoadgens<br />

dasavleT saqarTvelos industrial centrs.<br />

gasaTvaliswinebelia sasmeli wylis sisufTavis problema saqarTveloSi. 2000-2001<br />

wlebSi 18-24%-mde sxvadasxva wyalsacavebidan aRebuli sinjebisa ar akmayofilebda<br />

saqarTvelos standartebs. cameti qalaqidan aRebul sinjebSi mikrobiologiuri done<br />

50% aRemateboda dasaSvebs. 192<br />

kompania tbilisis wyalma aamoqmeda axali avtomaturi sakontrolo laboratoria<br />

RrmaReleSi. es laboratoria saSualebas iZleva akontrolos qloris Semcveloba da<br />

wyalis xarisxi gacilebiT ukeT vidre aqamde 193 .<br />

zamTris sezonSi aucilebelia gaTboba, regionebSi amisaTvis ZiriTadad iyeneben SeSis<br />

qurebs. did qalaqebSi ki iyeneben gazis da eleqtro qurebs. arsebobs ramodenime<br />

Turquli, italiuri da qarTuli kompania, romlebic awarmoeben amgvar qurebs.<br />

4.4.3 jandacvis jandacvis sistema sistema sistema (fsiqologiuri<br />

fsiqologiuri<br />

fsiqologiuri daxmarebis daxmarebis daxmarebis CaTvliT CaTvliT) CaTvliT<br />

4.4.3.1 jandacvis jandacvis sistemis sistemis sistemis imfrastuqtura imfrastuqtura regi regionebis regi onebis mixedvit mixedvit (savadmyofoebi<br />

savadmyofoebi da da<br />

da<br />

mowyobilobebi mowyobilobebi da da a.s a.s) a.s<br />

saqarTveloSi arsebobs jandacvis 12 administraciul teritoriuli qvedanayofi.<br />

TiToeul maTgans aqvs centrebi sadac SesaZlebelia samedicino momsaxureba. Tbiliss<br />

yvelaze ganviTarebuli jandacvis infrastruqtura gaaCnia sadac Tavmoyrilia yvela saxis<br />

samedicino dawesebuleba. maT Soris: saswrafo daxmareba, ambolatoriuli centrebi da<br />

politninikebi, sxvadasxva profilis savadmyofoebi, samedicino kvleviTi institutebi,<br />

stomatologiuri klinikebi da afTaqebi. yvela saxis momsaxureba xelmisawvdomia aseve<br />

baTumSi. sxva qalaqebSi arsebobs rogorc minimum erTi savadmyofo da ambulatoria. am<br />

qlaqebis problemaa is rom es savadmyofoebi saxelmwifo daqvemdebarebaSia da xalxs ar<br />

gaaCnia arCevani 194 . 2007 wels mTavrobam gadawyvita daexarja 350 milioni lari axali<br />

savadmyofoebis mSeneblobaze da 170 ml.lari ambulatoriebis mSeneblobaze 195 .<br />

1995 widan decentralizacia warmoadgens samedicino reformis mTavar prioritets rac<br />

aseve aisaxa 2000-2009 wlis jandacvis reformis strategiebSi.<br />

192<br />

UNDP, qarTuli wylebis mimoxilva:<br />

http://europeandcis.undp.org/WaterWiki/index.php?title=Georgia&redirect=no<br />

193<br />

Tbilisis meria<br />

http://www.tbilisi.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=344&info_id=6613<br />

194<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis saministro<br />

http://www.moh.gov.ge/page.php?22<br />

195<br />

Civil Georgia<br />

http://www.civil.ge/eng/article.php?id=14457&search=Health%20care%20infrastructure<br />

73


saxelmwifo afinansebs tuberkuliozis, Sidsis, imunizaciis, dedaTa da bavSvTa<br />

jamrTelobis programebs da aseve, samedicino dazRveviT uzrunvelyofs siRaribis zRvars<br />

miRma myof mosaxleobas (am etapze daaxloebiT 600 000 adamiani). es dazRveva faravs<br />

mxolod SezRuduli raodenobis momsaxurebas 196 .<br />

4.4.3.2 jandacvis jandacvis xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

jandacvis Sesaxeb saqarTvelos kanonis me-2 Tavi aregulirebs saqarTvelos moqalaqeebis<br />

uflebas miiRon adekvaturi jandacva. zemoaRniSnuli kanonis me-5 muxli ambobs:<br />

saqarTvelos moqalaqeebs ufleba aqvT miiRon saxelmwifo programebiT gaTvaliswinebuli<br />

samedicino momsaxureba. xolo me-6 muxlis Sesabamisad: dauSvebelia pacientebis<br />

diskriminacia kanis feris, rasis sqesis, politikuri mrwamsis, religious, eTnikurobis,<br />

warmomavlobis, sacxovrebeli adgilis daavadebis mixedviT. Sesabamisad saqarTvelos yvela<br />

moqalaqes aqvs erTnairi ufleba jandacvaze.<br />

problema saqarTvelos jandacvis sistemisTvis warmoadgens dabali xarisxi da ara<br />

diskriminacia. rac arniSnavs eqimebis moumzadeblobas aramed mianiSnebs samedicino<br />

dawesebulebebis aRWurvis dabal xarisxze, gansakuTrebiT ki regionebSi.<br />

4.4.3.3 samedicino samedicino momsaxurebis momsaxurebis fadi fadi fadi (mkurnalobis<br />

mkurnalobis rirebuleba, rirebuleba, wamlebi wamlebi qrTamebi qrTamebi<br />

qrTamebi<br />

eqimebisaTvis<br />

eqimebisaTvis).<br />

eqimebisaTvis<br />

eqimebisaTvis ).<br />

samedicino momsaxurebis fasi damokidebulia daavadebaze da aseve pacientis socialur<br />

ekonomikur mdgomareobaze. saxelmwifos gaaCnia janacvis xarjebis anazRaurebis sxvadasxva<br />

programa, romelic sxvadasxva odenobis danaxarjebs anazRaurebs.<br />

fsiqiatriuli fsiqiatriuli mkurnalobis mkurnalobis daxmareb daxmarebis daxmareb daxmarebis<br />

is programa programa<br />

programa<br />

iTvalisiwnebs yvela xarjis anazRaurebas, romelic dakavSirebulia savaadmyofoSi<br />

mkurnalobasTan, magram arafsiqiatriuli daavadebebi (mag. nevrozi, alkoholizmi,<br />

narkomania, fsiqopatia) ar aris dafinansebuli. fsiqiatriuli mkurnaloba mimdinareobs<br />

specialur fsiqiatriul savadmyofoSi. arsebobs aseTi 10 savadmyofo. saxelmwifo<br />

aanazRaurebs sxvadasxva daavadebaTa kurnalobisaTvis saWiro xarjebs kategoriebis<br />

mixedviT. aRznebul mdgomareobaSi – 32 lari dReSi, naxevrad aRzenebuli 15 lari<br />

dReSi da qronikuli _8.6 lari dReSi.<br />

pulmonologiuri pulmonologiuri mkurnalobis<br />

mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa<br />

programa<br />

iTvaliswinebs saxelmwifo dafinansebas diagnostikaSi, Terapiul da prevenciul<br />

RonisZiebebSi dam as aqvs 3 done. pirveli donis mkurnaloba iTvaliswinebs momsaxurebas<br />

savadmyofoebis tuberkuliozis kontolis ganyofilebebSi da pulmonogiuri<br />

savadmyofoebis ambolatoriul departamentebSi. meore donis mkurnaloba xorcieldeba<br />

pulmonologiur savadmyofoebSi. xolo mesame donis mkurnaloba mimdinareobs<br />

tuberkulozisa da filtvebis daavadebaTa erovnul centrSi. saxelmwifo programebSi<br />

asvev gaTvalisiwnebulia ufaso samedicino gamokvleva konsultacia pirveli rigis<br />

medikamentebi da aucileblobis SemTxvevaSi ufaso operacia. hospitalizaciis SemTxvevaSi<br />

saxelmwifo gamoyofs Semdeg kompensaciebs TbilisSi 18.5 lari, regionebSi 13.7 lari da<br />

operaciisaTvis 3067 lari.<br />

samedicino samedicino samedicino mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa programa programa 3 wlamde wlamde bavSvebisaTvis bavSvebisaTvis da da 3-dan an 15 15 wlamde<br />

wlamde<br />

mozardTaTvis<br />

mozardTaTvis<br />

iTvaliswinebs 3 wlamde bavSvebisaTvis ufaso mkurnalobis programas da 80% dafinanseba<br />

s 3-dan 15 wlamde asakis mozardTaTvis. asve srul ufaso samedicino momsaxureobas<br />

196 msoflio jandacvis organizacia<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/georgia_profile_aug2008.pdf<br />

74


qronikuli da iSviaTi daavadebebis dros. socialurad daucveli ojaxebis da devnili<br />

bavSvebisatvis gaTvaliswinebulia ufaso samedicino daxmareba.<br />

imfeqciur imfeqciur daavadebaTa daavadebaTa mkurnalobis<br />

mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa<br />

programa<br />

uzrunvelyofs diagnostikur, Terapiul a prevenciuli RonisZiebebis gatarebas, aseve,<br />

SidsiT daavadebulta mkurnalobas. programa faravs 80% parazituli daavadebebis<br />

mkurnalobis jarjebisa.<br />

onkologiur onkologiur daavadebaTa daavadebaTa diagnostikisa diagnostikisa da da mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa programa moiTxovs<br />

gansakuTrebulad did resursebs. saxelmwifo uzrunvelyofs dafinansebas bavSvTa<br />

onkologiur daavadebaTa mkurnalobisaTvis. zrdasrulebi, romlebic daavadebulni arian<br />

onkologiuri daavadebebiT dayofilni arian 15 jgufad, maTi daavadebebis Sesabamisad.<br />

gansxvavebuli tarifebi da gansxvavebuli Tanadafinansebis pirobebi arsebobs TiToeuli<br />

jgufisaTvis, magram saxelmwifo rogorc minimum 70% ufaravs yvela jgufis<br />

warmomadgenels.<br />

referaluri<br />

referaluri referaluri mkurnalobis mkurnalobis daxmareb daxmarebis daxmareb is programa programa uzrunvelyofs daxmarebas katastofebisa<br />

da sagangebo situaciebis msxverplTaTvis, garTulebuli mSobiarobis Sedegad dabadebuli<br />

CvilebisaTvis. sam wlamde asakis kritikul mdgomareobaSi myof bavSvebisaTvis.<br />

saswrafo saswrafo hospitaluri hospitaluri mkurnalobis mkurnalobis d daxmarebi axmarebi axmarebis axmarebi programa programa faravs saswrafo<br />

hospitalizaciisaTvis saWiro xarjebis 75%. es programa faravs xarjebis 100%,<br />

maRalmTian da komfliqtur regionebSi. Tu pacienti kritikul mdgomareobasi imyofeb<br />

mTavroba dafaravs misi reanimaciul ganyofilebaSi yofnis 6 dRes.<br />

kardiologiur<br />

kardiologiur kardiologiur daavadebaTa daavadebaTa diagnostikisa diagnostikisa da da mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa programa faravs<br />

gulis daavadebebs, aorta-koronalur Suntirebasa da angino-plastikas. saxelmwifo<br />

gamoyofs kompensacias daavadebaTa kategoriebis mixedviT da es meryeobs 2682 laridan<br />

13146 laramde. 18 wlamde asakis pirebisaTvis daifareba mkurnalobis xarjebis 60%.<br />

organoTa organoTa da da qsovilTa qsovilTa daavadebaTa daavadebaTa daavadebaTa diagnozisa diagnozisa da da mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis daxmarebis programa<br />

programa<br />

uzrunvelyofs hemo da penitonialur dializs da Tirkmlebis transplantacias:<br />

hemodializis erTi seansi Rirs 90 lari (156 seansi yovel wels, samjer kviraSi),<br />

peritonialuri dializis seansi Rirs 12.50 (1460 seansi weliwadSi, dreSi 4-jer).<br />

Tirkmlis gadanergva Rirs 14.947 lari.<br />

diabetis diabetis mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis axmarebis programa programa iTvaliswinebs eqimTan visits laboratoriul<br />

kvlevas hospitalizacias da medikamentebs pirveli 6 Tvis ganmavlobaSi. daxmareba ewevaT<br />

pacientebis 2 jgufs. hospitalizirebul pacientebs da eqimTan vizitiT mosul<br />

pacientebs.<br />

hemofiliis hemofiliis mkurnalob mkurnalobis<br />

mkurnalob is daxmarebis daxmarebis programa programa iTvalisiwnebs eqimTan vizits<br />

(konsultacias, sisxlis gadasxmas, sisxlis analizebs, b da c hepatitze Semowmebas,<br />

saswrafo SemTxvevebSi me-8 da me9 fatorebis tests) aseve hospitalizacias (hemofiliis<br />

diagnozis an orTopediuli momsaxurebis SemTxvevaSi).<br />

damatebiTi damatebiTi samedicino samedicino gamokvlevebi gamokvlevebi samxedro samxedro savaldebulo savaldebulo samsaxuris samsaxuris wvevamdelebisadmi<br />

wvevamdelebisadmi<br />

moqmedebs maSin rodesac wvevamdelebi jarSi arian gawveulni.<br />

2006 wlis 25 maiss prezidentma mxari dauWira ufaso saswrafo daxmarebis samsaxuris<br />

03-is Seqmnas, mTeli qveynis mastabiT.<br />

saqarTvelos sazogadoebrivi usafrTxoebis 197 Taobaze Catarebuli kvlevis Sesabamisad<br />

samedicino sfero warmoadgens yvelaze korufciul profesias saqarTveloSI.<br />

197 gaeros sadamkvirveblo misai saqarTveloSi (UNOMIG), sazogadoebrivi usafrTxoeba<br />

saqarTveloSi: http://www.police.ge/en/Survey/PublicSecurityinGeorgia_final.pdf<br />

75


4.4.3.4 diskriminacia<br />

diskriminacia diskriminacia jandacvis jandacvis jandacvis sistemaSi sistemaSi sistemaSi (eTnikuri, eTnikuri, religiuri religiuri religiuri da da da a.S a.S) a.S<br />

ar arsebobs informacia saqarTveloSi jandacvis sistemaSi raime tipis diskriminaciis<br />

SemTxvevebis Taobaze.<br />

4.4.3.5 arasamTavrobo arasamTavrobo seqtoris seqtoris servisebi servisebi jandacvis jandacvis sistemaSi sistemaSi (saerTaSoriso,<br />

saerTaSoriso,<br />

arasamTavroboebi, arasamTavroboebi, eklesia eklesia) eklesia<br />

ruseT saqarTvelos ukanaskneli omis Sedegad damdgari humanitaruli krizisze<br />

reagirebis mizniT saerTaSoriso organizaciebi cdiloben mobilizacia gaukeTon sakuTar<br />

Zalisxmevas interAction aris 160-e meti amerikuli kerZo saerTaSoriso ganviTarebis da<br />

devnilTa daxmarebis organizaciaTa koalicia. ganaxlebuli sia organizaciebis miTiTebiT<br />

SegiZliaT ixiloT:<br />

www.interaction.org/caucasus<br />

mfsoflio jandacvis organizaiis xelmZRvanelobiT da Sromis, jandacvisa da socialur<br />

sakiTxTa saministrosTan koordinaciiT jandacvis klasteri warmoadgens adgilobrivi da<br />

saerTaSoriso organizaciebis erTobliobas, romlebic erTad muSaobdnen agvistos<br />

krizisis Semdeg. jandacvis klasteri saqarTveloSi muSaobs saerTo midgomebis<br />

Camoyalibebaze da koordinaciis gaumjobesebaze jandacvis seqtorSi, raTa<br />

uzrunvelyofil iqnes efeqtiani angariSvaldebuli da qmediTi sistema jandacvis<br />

sferoSi 198 .<br />

msoflio jandacvis organizaciiis saqarTvelos jandacvis klasteris Sesaxeb detaluri<br />

informacia SegiZliaT ixiloT Semdeg veb-gverdze:<br />

http://www.who.int/hac/crises/geo/georgia_sitrep_13october2008.pdf<br />

The United Methodist Committee on Relief (UMCOR) aris arasamewarmeo globaluri<br />

humanitaruli organizacia. am organizaciam saqarTveloSi funqcionireba daiwyo 1993<br />

wlidan da daaxloebiT 100 samedicino dawesebulebas miawoda samedicino aRWurvilobebi.<br />

programa ZiriTadad dafinansebulia aSS-s saxelmwifo departamentis mier, is aseve<br />

iyenebs amerikuli farmacevtuli kompaniebis mier Semowirul medikamentebs da<br />

aRWurvilobas.<br />

eqimebi sazRvrebis gareSe 199 (MSF) aris saerTaSoriso humanitaruli organizaica,<br />

romelic uzrunvelyofs saswrafo samedicino daxmarebas 70-ze meti qveynis safrTxeSi<br />

myofi mosaxleobisaTvis. am organizaciis jgufi imyofeba TbilisSi, saqarTvelos<br />

dedaqalaqSi. isini exmarebian ramodenime saavadmyofos uzrunvelyofen ra medikamentebs im<br />

pacientebisaTvis vinc daiWra an damwvroba miiRo rusuli jaris saqarTveloSi SemoWris<br />

Sedegad. eqimebisaTvis sazRvrebis gareSe yvelaze didi yuradRebis sakiTxia im pacientebis<br />

mkurnaloba romlebic daavadebulni arian tuberkuliozis gansakuTrebulad mZime formiT.<br />

gaeros bavSvTa fondi 200 (UNICEF) muSaobs yvela im bavSvis jandacvis uzrunvelsayofad,<br />

romlebsac SeexoT konfliqti da mouwiaT iZulebiTi gadaadgileba. am organizaicam da<br />

misma partniorebma konfliqtis dros uzrunvelyves 4000-ze meti devnili garkveuli<br />

198 saqarTvelos jandacvis klasteri http://www.reliefweb.int/rw/rwb.nsf/db900sid/VDUX-<br />

7KER2S?OpenDocument<br />

199 eqimebi sazRvrebis gareSe (MSF) http://www.msf.org<br />

200 gaeros bavSvTa fondi (UNICEF) http://www.unicef.org<br />

76


sakvebiT da higienuri saSualebebis maragebiT, aseve, wylis gamwmendi tabletebiT. UNICEF<br />

aseve mxars uWers iminizaciis programebs uzrunvelyofs maT vaqcinebiTa da Sesabamisi<br />

aRWurvilobiT.<br />

wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti 201 aqtiurad muSaobs mTeli saqarTvelos<br />

teritoriaze iZulebiT gadaadgilebul pirTa moTxovnebis uzrunvelsayofad. ukanasknel<br />

periodSi organizaciam goris Soreul soflebSi gagzavna specialuri samedicino jgufi,<br />

romelmac Camoayaliba patara samedicino klinika da daxmareba aRmouCina oTxmocze met<br />

moxuc pacients.<br />

fondi soko 202 aris saqarTvelos pirveli ledis sandra elisabed rulovsis fondi,<br />

romelic uzrunvelyofs socialurad daucvel mosaxleobas regionebSi ufaso samedicino<br />

konsultaciebiTa da medikamentebiT.<br />

The GENESIS Association 203 muSaobs jandacvis momsaxurebebze mosaxleobis xelmisawvdomobis<br />

gaumjobesebaze. 2000 wlidan am fondma Seqmna da administrirebs saTemo urbanul<br />

jandacvis centrebs/klinikebs sadac praqtikul samedicino daxmarebas iRebs TxuTmeti<br />

aTasze meti adamiani, xelvaCauris da laodexis raionis Tormeti soflidan.<br />

4.4.3.6 daavadebebi daavadebebi daavadebebi romelTa romelTa romelTa mkurnaloba mkurnaloba SeuZlebelia SeuZlebelia qveyanaSi<br />

qveyanaSi<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis saministros<br />

sazogadoebrivi jandacvis departamentis informaciiT ar arsebobs zusti daavadebaTa sia<br />

romelTa efeqturi mkurnaloba SeuZlebelia saqarTvelos teritoriaze.<br />

Sidsi 204 miuxedavad imisa, rom saqarTveloSi Sidsis SemTxvevebis raodenoba dabalia<br />

saqarTvelo ganixileba maRali riskis qveynadvinaidan maRalia wamlebis ineqciuri gziT<br />

miRebis praqtika da maRalia mezobel qveyanaTa moqalaqeebis denadoba, romlebic Tavis<br />

mxrivmaRali riskis qveynebs warmoadgenen (ukraina da rseTis federacia). yvelaze<br />

infecirebul regionebs warmoadgenen Tbilisi da Savi zRvis sanapiro. 2004 wels<br />

daregistrirda Sidcis 163 axali SemTxveva. SidsiT daavadebulTa umravlesoba aris 25-<br />

40 wlis asakSi da 82% aris mamrobiTi sqesis.<br />

tuberkuliozi 205 (TB) saqarTveloSi tuberkuliozis SemTxvevebis yvelaze didi<br />

maCvenebelia aRmosavleT evropis qveynebSi. msoflio jandacvis organizaciis msoflioSi<br />

tuberkuliozis gavrcelebis Sesaxeb 2006 wlis moxsenebis mixedviT, saqarTveloSi 2004<br />

wels dafiqsirda 3717 axali SemTxveva. maTgan 45% iyo SS+ es maCvenebeli Semcirebulia<br />

2003 wlis maCvenebeltan SedarebiT.<br />

4.4.3.7 ZiriTadi ZiriTadi medikamentebiT<br />

medikamentebiT medikamentebiT uzrunvelyofa<br />

uzrunvelyofa<br />

saqarTvelos Sromis, jandacvis da socialuri uzrunvelyofis saministros wamlis<br />

saagentos informaciiT problemas ar warmoadgens medikamentebiT momarageba da es<br />

procesi permanentulad mimdinareobs. pirveli daxmarebis medikamentebi yovelTvis<br />

moipoveba saqartvelos savadmyofoebSi.<br />

201<br />

wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, http://www.icrc.org/web/eng/siteeng0.nsf/html/georgiainterview-280808<br />

202<br />

fonsi soko, http://www.soco.ge/<br />

203<br />

GENESIS Association , http://www.genesis.org.ge<br />

204<br />

jandacvis msoflio organizacia, informacia qveynis Sesaxeb,<br />

http://www.who.int/hiv/HIVCP_GEO.pdf<br />

205<br />

jandacvis msoflio organizacia, informacia qveynis Sesaxeb<br />

http://www.who.int/GlobalAtlas/predefinedReports/TB/PDF_Files/geo.pdf<br />

77


2007 wlis saxelmwifo programis mixedviT 206 romelic, dafinansebulia 9.600.000<br />

lariT sqarTvelos mosaxleoba uzrunvelyofil unda iqnes, ZiriTadi da specialuri<br />

medikamentebiT (diabetisaTvis, hemofiliisaTvis, onkologiuri daavadebebisaTvis,<br />

transplantaciisaTvis, cofis sawinaaRmdego, vaqcinebiT).<br />

medikamentebis da maTi xelmisawvdomobis Sesaxeb informaciis misaRebda miamrTeT:<br />

Tbilisis farmacevtul sainformacio cents +995 22 25 22 33<br />

5 gansakuTrebuli<br />

ansakuTrebuli saWiroebis saWiroebis mqone mqone migrantebi<br />

migrantebi<br />

5555....1111 qalebi qalebi qalebi qalebi<br />

5.1.1 gansakuTrebuli<br />

gansakuTrebuli gansakuTrebuli riskebi riskebi riskebi roml romlebsac roml ebsac qalebi qalebi awydebian<br />

awydebian<br />

kanoni krZalavs diskriminacias rasis, sqesis, religiis, enis an socialuri statusis<br />

mixedviT, Tumca mTavroba yovelTvis efeqturad ar icavs zemoaRniSnuls 207 .<br />

gaupatiureba kanondarRvevaa, Tumca meuRlis gaupatiureba gansakuTrebulad ar aris<br />

gamoyofili sisxlis samarTalSi. gaupatiurebaze sisxlis samarTlis saqmis aRZvra<br />

SesaZlebelia mxolod dazaralebulis gancxadebis safuZvelze. Tu, pirma pirvelad<br />

Caidina danaSauli maSin mas sasjelis saxiT 7 wlamde Tavisuflebis aRkveTa SeiZleba<br />

miesajos. xelmeored CadenisaTvis an pirma romelmac danaSauli ramodenime<br />

dazaralebulis mimarT Caidina sasjelis saxiT 10 wlamde Tavisuflebis aRkveTa SeiZleba<br />

miesajos. Tu, danaSaulis msxverpli arasrulwlovania, gaupatiurebis Sedegad msxverpli<br />

dafexmZimda, SidsiT daavadda an danaSauli Cadenilia gansakuTrebiT sisastikiT sasjeli<br />

SeiZleba 15 wlamde Tavisuflebis aRkveTiT gaizardos. wlis pirveli 11 Tvis manZilze<br />

gaupatiurebis muxliT 136 saqme aRiZra. 46 SemTxvevaSi saqme SeCerda, sasamarTlo<br />

ganxilva mimdinareobda 47 saqmeze da 28 piris mimarT gamotanil iqna gamamtyunebeli<br />

ganaCeni. eqspertebi miiCneven, rom gaupatiurebis bevri SemTxvevis gancxadeba ar xdeba<br />

sircxvilis da aseve imis gamo, rom policia yovelTvis ar iZiebs gaupatiurebis Sesaxeb<br />

Semosul gancxadebebs.<br />

ojaxuri da sxva saxis Zaladoba qalebis winaaRmdeg warmoadgenda problemas. Sinagan<br />

saqmeTa saministros statistikis mixedviT policiam wlis ganmavlobaSi ojaxur<br />

konfliqtTan dakavSirebiT reagireba moaxdina 1331 Setyobinebaze. 2008 wels es ricxvi<br />

Seadgenda 2,576, xolo 2007-Si ki 2,056.<br />

ojaxSi Zaladoba gulisxmobs ojaxis erTi wevris mier meoris konstituciuri<br />

uflebebisa da Tavisuflebebis darRvevas fizikuri, fsiqologiuri, ekonomikuri,<br />

seqsualuri ZaladobiT an iZulebiT.<br />

206<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministro<br />

http://moh.gov.ge/ge_pdf/politika/specifiuri.pdf<br />

207<br />

saqarTvelo - qveynis Sesaxeb angariSidan amonaweri - 2009 wlis adadmianis uflebaTa dacvis Sesaxeb<br />

wliuri angariSi www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/<br />

78


kanoni dazaralebuls uflebas aZlevs miiRos gadaudebeli damcavi orderi moZaladis<br />

winaaRmdeg, aseve uflebas aZlevs policiels gasces droebiTi Semakavebeli orderi piris<br />

winaaRmdeg romelic eWvmitanilia ojaxuri Zaladobis danaSaulis CadenaSi. wlis<br />

ganmavlobaSi ojaxuri Zaladobis faqtze gacemulia 176 Semakavebeli orderi, xolo 2008<br />

wels ki 141. droebiTi orderi 24 saaTis ganmavlobaSi damtkicebul unda iqnas<br />

sasamarTlos mier, romelic damtkicebis Semdgom xdeba Semakavebeli orderi rac<br />

moZalades ukrZalavs msxverplTan 100 metris radiusze axlos miaxloebas. Sinagan<br />

saqmeTa saministrom SeimuSava savaldebulo forma romelic policielma unda Seavsos<br />

Semakavebeli orderis gacemisas, magram am sakiTxTan dakavSirebuli codnis nakleboba<br />

igrZnoba Tbilisis gareT.<br />

adgilobriv arasamTavroboebs aqvT cxeli xazi da aseve, TavSesafari msxverplTaTvis,<br />

Tumca momsaxureba SezRudulia Tanxebisa da pirobebis gaTvaliswinebiT.<br />

2009 wlis 28 dekembers parlamentma damatebebi Seitana ojaxur ZaladobasTan<br />

dakavSirebul kanonmdeblobaSi. Setanili cvlilebebi aris ojaxuri Zaladobis<br />

msxverplis dacvis, daxmarebisa da reabilitaciis safuZveli. igi iZleva aseve CarCos<br />

romelSic mTavrobis sxvadasxva uwyebebs SeuZliaT iTanamSromlon ojaxuri Zaladobis<br />

prevenciis kuTxiT da Camoayalibon ojaxuri Zaladobis Camdeni pirebis reabilitaciis<br />

zomebi. es cvlilebebi adgens ojaxuri Zaladobis msxverplis ufro farTo ganmartebas<br />

“ojaxis wevri, romelmac ganicada fizikuri, fsiqologiuri, seqsualuri, ekonomikuri<br />

Zaladoba an iZuleba da romelsac msxverplis statusi ganusazRvra saqarTvelos Sinagan<br />

saqmeTa saministros Sesabamisma samsaxurma an/da sasamarTlo organom an/da ojaxSi<br />

Zaladobis msxverplis statusis ganmsazRvrelma jgufma”. es cvlilebebi aseve<br />

iTvaliswinebs ojaxSi Zaladobis krizisuli centris Seqmnas romelic iqneba Sromis<br />

jamrTelobisa da socialuri dacvis saministrosa an arasamTavrobo organizaciis<br />

daqvemdebarebis qveS. krizisuli centrebi gankuTvnilia msxverplTaTvis fsiqologiuri,<br />

samedicino da iuridiuli daxmarebis aRmoCenisaTvis.<br />

am cvlilebebTan erTad parlamentma damatebebi Seitana aseve sxva kanonebSi, maT Soris<br />

Sromis kodeqsSi, “iaraRis Sesaxeb” kanonSi, “sajaro samsaxuris Sesaxeb” kanonsa da<br />

administraciul saproceso kodeqsSi yvela cvlileba ganxorcielebuli iyo ojaxuri<br />

Zaladobis prevenciisaTvis da msxverplTa daxmarebisaTvis. sxva cvlilebebTan erTad<br />

parlamentma gaauqma saxelmwifo baJi sasamarTlo sarCelebze romlebic dakavSirebula<br />

ojaxuri Zaladobis msxverplis daxmarebasa Tu dacvaze. dadginda ojaxuri Zaladobis<br />

msxverplTaTvis sasamarTloSi saCivris Setanis gamartivebuli procedurebi. ufleba mieca<br />

sasamarTlos Tavisi gadawyvetilebiT an mxaris moTxovnis safuZvelze sxdomebi<br />

daxurulad warmarTos. ufleba mieca sasamarTlos ganixilos bavSvis moZalade<br />

mSoblebisgan gancalkevebis sakiTxi da aseve moZaladeebs SeezRudaT cecxlsasrol<br />

iaraRTan xelmisawvdomoba.<br />

2008 wlis dekemberSi saqarTvelos prezidentis #625 brZanebulebiT daarsda uwyebaTa<br />

Sorisi sabWo romelic koordinacias gauwevs mTavrobisa da arasamTavroboebis muSaobas<br />

ojaxuri Zaladobis problemasTan gamklavebis kuTxiT. wlis ganmavlobaSi sabWom<br />

SeimuSava da miiRo prezidentis Tanxmoba 2009-10 wlebis ojaxur ZaladobasTan brZolis<br />

erovnuli samoqmedo gegmaze. zustad gegmis Sesabamisad ganxorcielda kanonmdeblobis<br />

gadasinjva. wlis ganmavlobaSi sabWo awarmova sazogadoebrivi cnobierebis amaRlebis<br />

kampania, koordinacia gauwia adgilobrivi Zaladobis winaaRmdeg treiningebs policiasTan<br />

da prokuraturasTan erToblivad, mobilizacia gaukeTa Tanxas ori TavSesafris<br />

reabilitaciisaTvis da moaxdina iv. javaxiSvilis saxelmwifo universitetSi iuridiuli<br />

fakultetis bakalavriatis damTavrebul studentTaTvis trefikingsa da ojaxuri<br />

Zaladobis sakiTxebTan dakavSirebiT specialur kursis prezentacia.<br />

79


erT erTi mTavari problema romelsac qalebi awydebian es aris ojaxuri Zaladoba. er<br />

aris saqarTvelos erT-erTi umTavresi problema. 20-dan 50 procentamde ojaxebi<br />

itanjebian amiT 208 . mTavrobam gaacnobiera rom ojaxuri Zaladoba problemaa 209<br />

“ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis<br />

Sesaxeb” saqarTvelos kanonis miReba 2006 wlis 25 maiss 210 unda ganvixiloT rogorc<br />

pozitiuri nabiji. kanoni gansazRvravs ojaxis Zaladobas rogor: ojaxis erTi wevris<br />

mier meoris konstituciuri uflebebisa da Tavisuflebebis darRvevas fizikuri,<br />

fsiqologiuri, ekonomikuri, seqsualuri ZaladobiT an iZulebiT.<br />

2009 wlis dekemberSi saqarTvelos parlamentma miiRo damatebebi romlebic ZalaSi<br />

Sevida 2010 wlis aprilidan. es damatebebi aris ufro specialuri wesebi romelic exeba<br />

damcav da Semakavebel orderebs da arasrulwlovanTa ojaxur ZaladobasTan dakavSirebul<br />

sakiTxebs 211 .<br />

kanonis miznebisaTvis “ojaxis wevri” ufro farTod aris ganmartebuli da masSi<br />

igulisxmebian: deda, mama, papa, bebia, meuRle, Svili (geri), Svilobili, mimRebi ojaxi<br />

(dedobili, mamobili), SviliSvili, da, Zma, meuRlis mSoblebi, siZe, rZali, agreTve<br />

yofili meuRle, ara registrirebul qorwinebaSi myofi pirebi, meurve.<br />

saqarTvelos kanonmdebloba damcav da Semakavebel orderebs ganixilavs rogorc droebiT<br />

RonisZiebebs, romlebic gatarebulia ojaxSi Zaladobis faqtze operatiuli<br />

reagirebisaTvis uflebamosili organos mier msxverplis dacvisa da moZaladis garkveuli<br />

moqmedebebis SezRudvis uzrunvelsayofad.<br />

damcavi orderi aris pirveli instanciis sasamarTlos (mosamarTlis) mier<br />

administraciuli samarTalwarmoebis wesiT gamocemuli aqti, romliTac ganisazRvreba<br />

ojaxSi Zaladobis SemTxvevaSi Zaladobis msxverplis dacvis droebiTi RonisZiebebi<br />

Semakavebeli orderi aris policiis uflebamosili TanamSromlis mier gamocemuli aqti,<br />

romliTac ganisazRvreba ojaxSi Zaladobis SemTxvevaSi Zaladobis msxverplis dacvis<br />

droebiTi RonisZiebebi da romelic gamocemidan 24 saaTis ganmavlobaSi dasamtkiceblad<br />

waredgineba sasamarTlos.<br />

droebiTi damcav meqanizmebSi Sedis:<br />

msxverplis, masze damokidebuli piris moZaladisagan dacvis zomebs;<br />

msxverplis, masze damokidebuli piris moZaladisagan garidebisa da TavSesafarSi maTi<br />

moTavsebis sakiTxebs;<br />

moZaladis valdebulebas ar SezRudos msxverpli, isargeblos piradi nivTebiT,<br />

avtomanqaniT an sxva im qonebiT, romelic aucilebelia pirovnebis normaluri<br />

arsebobisaTvis;<br />

moZaladis mier TanasakuTrebiT erTpirovnulad sargeblobis uflebis akrZalvas;<br />

208 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoringi 2006 wlis seqtemberi – ivnisi 2007,<br />

Tbilisi, 2007, gv.28.<br />

209 aSS-s saxelmwifo departamenti qveynis Sesaxeb angariSi adamianis uflebaTa Sesaxeb praqtika saqarTveloSi,<br />

marti 11 2008; http://state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2007/100560.htm (accessed in February 2010).<br />

210 “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanon<br />

211 “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni<br />

www.parliament.ge.<br />

209 .<br />

80


moZaladis arasrulwlovanisgan gancalkevebis, masTan Sexvedrisa da urTierTobis<br />

regulirebis sakiTxebs;<br />

moZaladis msxverplTan, mis samsaxurTan da im sxva adgilebTan, sadac msxverpli<br />

imyofeba, miaxloebis sakiTxebs;<br />

gansxvaveba damcav da Semakavebel orderebs Soris mdgomareobs SemdegSi: policieli<br />

gascems Semakavebel orders dauyovnebliv, rodesac reagirebas akeTebs faqtze an<br />

Seeswreba Zaladobas. orderi wardgenil unda iqnas sasamarTloSi dasamtkiceblad 24<br />

saaTis ganmavlobaSi. xolo damcavi orderi gaicema 10 dRis ganmavlobaSi sasamarTlos<br />

mier Sesabamisi piris gancxadebis safuZvelze.<br />

2009 wlis aprilSi saqarTvelos prezidentma daamtkica “ojaxSi Zaladobis winaaRmdeg<br />

brZolisa da ojaxSi Zaladobis msxverplTa dasacavad gasatarebel RonisZiebaTa 2009-<br />

2010 wlebis samoqmedo gegma”. gegma dayofilia 3 p-s principis Sesabamisad rac<br />

gulisxmobs: prevencias, dacvasa da samarTlebriv devnas da aseve am sferoSi qmedebebis<br />

urTierT Sevsebis mizniT aerTianebs im aqtivobebis CamonaTvals romelic unda<br />

ganaxorcielon sxvadasxva saxelmwifo dawesebulebebma (saministroebi, departamentebi da<br />

aS..). arasamTavroboebi da saerTaSoriso organizaciebi CarTulebi iyvnen am gegmis<br />

momzadebis procesSi da agreTve aqtiurad monawileoben ganxorcielebaSi.<br />

ojaxuri Zaladobis problema zustad asevea aqtualuri regionisaTvis. Tumca kvlevis<br />

Sedegebma aCvena, rom regionebi naklebad arian warmodgenilni rac ZiriTadad<br />

sazogadoebis informirebulobisa da am kuTxiT maTi cnobierebis dabali doniT SeiZleba<br />

aixsnas 212 . saiam ganaxorciela 2007-2008 wlebis samoqmedo gegmis monitoringi. gegmis<br />

ganxorcieleba srulad ver moxerxda. aq aris ori mTavari problema: 1) socialuri<br />

muSakis statusisa da funqciis ganxorcielebisaTvis samarTlebrivi bazis ar arseboba da<br />

arsebuli socialuri muSakebisaTvis droebiTi statusis gansazRvra; 2) dRemde ar<br />

arsebobs saxelmwifos daqvemdebarebaSi arsebuli ojaxuri Zaladobis msxverplTa<br />

TavSesafari, Tumca aRniSnuli ver aSenda 2008 wlis agvistos omis dros warmoqmnili<br />

problemebis gamo da mTavroba imedovnebs mis gaxsnas uaxloes momavalSi.<br />

2009 wlis ganmavlobaSi saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministrom gamosca 161<br />

Semakavebeli orderi. 153 SemTxvevaSi msxverpls warmoadgenda qali xolo 8 SemTxvevaSi<br />

kaci 213 .<br />

regionaluri distribucia:<br />

• Tbilisi – 133 orderi;<br />

• qvemo qarTli – 16 orderi;<br />

• imereTi – 1 orderi;<br />

• aWara – 11 orderi.<br />

Zaladobis saxeebi zemoaRniSnul regionebSi iyo Semdegi:<br />

212 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoringi 2006 wlis seqtemberi – ivnisi 2007,<br />

Tbilisi, 2007, gv.28<br />

213 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoring, oqtomberi 2008 –seqtemberi 2009,<br />

Tbilisi 2009 gv. 3<br />

81


• fsiqologiuri Zaladoba – 70<br />

• fizikuri da fsiqologiuri Zaladoba - 66<br />

• fizikuri Zaladoba - 10<br />

• ekonomiuri Zaladoba- 3<br />

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos mier gamocemul iqna 18 damcavi orderi xolo<br />

damtkicebulia 92 Semakavebeli orderi 214 .<br />

Tumca, msxverpli xSirad cdilobs dafaros da ar gaamJRavnos Tavisi mZime ojaxuri<br />

mdgomareoba da ar mimarTos samarTaldamcav organoebs. araoficialuri informaciis<br />

Sesabamisad Zaladobis faqtebi Zalian xSiria. gamokiTxulTa 3/4-is (76%) azriT ojaxSi<br />

Zaladobis faqtebs Zaladobis msxverpli misi ojaxis wevrebi da axloblebi<br />

sazogadoebisgan malaven 9,8% azriT Zaladobis mxolod zogierTi faqtis gamJRavneba Tu<br />

xdeba, mxolod 4.8 % fiqrobs, rom Zaladobis SemTxvevebs msxverpli da misi ojaxis<br />

wevrebi ar malaven 215 .<br />

gaeros adamianis uflebebis komitetma gamTqva wuxili imasTan dakavSirebiT, rom<br />

saqarTveloSi sakmaod didi raodenobis qalebi arian ojaxuri Zaladobis msxverplni.<br />

zomebi da momsaxureba qalTa dasacavad arasakmarisia 216 .<br />

saiaSi moqmedebda cxeli xazi Zaladoba gancdili qalebisaTvis. aseve msxverplTaTvis<br />

funqcionirebs TavSesafari, Tumca Tanxebis da saTavsoebis naklebobis gamo momsaxurebis<br />

saxeebi sakmaod SezRudulia. saias cxeli xazis nomeria : +995 32 99 50 76<br />

sxva organizacia, romelic msxverplebs uzrunvelyofs TavSesafriT aris “Zaladobisagan<br />

dacvis erovnuli qseli”, Tumca maT aseve SezRuduli SesaZleblobebi gaaCniaT 217 .<br />

organizaciis cxeli xazis nomeria +995 32 26 16 27. veb gverdi www.avng.ge , el.<br />

fosta antiviolence@avng.ge .<br />

xdeba xolme qalis motaceba qorwinebis mizniT, magram es ar aris Zalian gavrcelebuli.<br />

policia iSviaTad iRebs Sesabamis zomebs aseT SemTxvevebSi, Tumca kanoniT motaceba<br />

dasjadi qmedebaa. samcxe-javaxeTSi adgilobrivma arasamTavrobom daawesa cxeli xazi da<br />

Seqmna TavSesafari sadac monataceb qalebs uwevs daxmarebas, romlebzec xSirad ojaxi<br />

uars ambobs.<br />

prostitucia aralegaluria, Tumca farTod gavrcelebuli gansakuTrebiT TbilisSi.<br />

ramodenime arasamTavrobos azriT prostitucia dakavSirebulia gaWirvebul ekonomikasTan.<br />

seqsualuri iZuleba da Zaladoba qalebze samsaxurSi iyo problema. kanoni krZalavs<br />

seqsualur Zaladobas. Tumca, mTavroba efeqturad ar iyenebs am kanons da saCivrebi<br />

xSirad gamouZiebeli rCeba.<br />

214 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoring, oqtomberi 2008 –seqtemberi 2009,<br />

Tbilisi 2009 gv. 4<br />

215 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />

gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoring, oqtomberi 2008 –seqtemberi 2009,<br />

Tbilisi 2009 gv.27-28.<br />

216 gaeros adamianis uflebaT komitetis daskvna saqarTveloze CCPR/C/GEO/CO/3, 15 noemberi 2007, gv.2-3;<br />

http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/hrcs91.htm.<br />

217 “Zaladobisagan dacvis erovnuli qselis” veb. gverdi, http://www.avng.ge/shelter.htm.<br />

82


wyvilebs aqvT ufleba Tavisuflad gadawyviton Svlebis yolis raodenoba da dro.<br />

informacia xelmisawvdomia da Sesabamisad pirebs SeuZliaT miiRon reproduqciis<br />

gadawyvetileba diskriminaciis gareSe. kontraceptivebi farTod xelmisawvdomia.<br />

mSobiarobis dros kvalificiuri daxmareba xelmisawvdomi iyo. qalebi da mamakacebi<br />

Tanabrad mowmdebodnen sqesobrivi gziT gadamdebi daavadebebis arsebobaze maT Soris<br />

Siczec. Tumca, adaTebi romlebic rogorc wesi dafuZnebulia kulturul, istoriul da<br />

social ekonomikur faqtorebze zogierT SemTxvevaSi zRudav qalis reproduqciis<br />

uflebas.<br />

kanoni icav qalis da mamakacis Tanasworobas, Tumca yovelTvis kanoni ar aris<br />

implementirebuli praqtikaSi. 2007 wels miRebuli genderuli Tanasworobis samoqmedo<br />

gegma ar iqna Sesrulebuli. arasamTavroboebma ganacxades, rom diskriminacia qalebis<br />

mimarT arsebobda samsaxurebSi, Tumca SemTxvevebi ar iqna dasaxelebuli. parlamentis<br />

TavmjdomaresTan arsebuli genderuli Tanasworobis sakonsultacio sabWo funqcionirebs,<br />

romelSic gaerTianebulebi arian parlamentis wevrebi, mTavrobis, saxalxo damcvelis<br />

ofisisa da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi. genderuli Tanasworobis<br />

saxelmwifo komisia romelsac xelmZRvanelobs saxelmwifo ministris moadgile, amzadebs<br />

rekomendaciebs genderuli Tanasworobis Sesaxeb saerTaSoriso xelSekrulebebTan<br />

mierTebis mizanSewonilobaze. saxalxo damcvelis aparatSi aris specialuri jgufi<br />

romelic muSaobs qalTa da bavSvTa sakiTxebze.<br />

Sromis kodeqsi ar icavs orsul qals samsaxuridan ganTavisuflebisgan rodesac isini<br />

imyofebian dekretul SvebulebaSi. gaeros ganviTarebis programis Sesabamisad,<br />

mosamsaxureebi xSirad uars amboben fexmZimobisa da mSobiarobis benefitebze.<br />

zogierTi mkvlevari aRniSnavs, rom qalebis xelmisawvdomoba samuSao bazarze<br />

umjobesdeba. Tumca, qalebi darCenilni arian Tavdapirvel naklebad anazRaurebad da<br />

naklebad riskian poziciebze, miuxedavad maTi profesiuli da akademiuri kvalifikaciisa,<br />

maTi xelfasic naklebia mamakacebTan SedarebiT. amis Sedegad bevri maTgani eZebs<br />

samsaxurs sazRvargareT.<br />

5.1.2 rTul rTul situaciebSi situaciebSi qalebisaTvis qalebisaTvis specialuri specialuri daxmarebis daxmarebis formebi<br />

formebi<br />

5.1.2.1 marto martoxela marto xela qali<br />

qali<br />

5.1.2.2 qvriv qvrivebi qvriv ebi (Svilebis (Svilebis gareSe)<br />

gareSe)<br />

(Svilebis (Svilebis gareSe)<br />

gareSe)<br />

5.1.2.3 ojaxi ojaxi qalis qalis meTaurobiT meTaurobiT sadac sadac arian arian qorwinebaSi qorwinebaSi dabadebuli dabadebuli bavSvebi<br />

bavSvebi<br />

5.1.2.4 ojaxi ojaxi qalis qalis meTaurobiT meTaurobiT sadac sadac arian arian qorwinebis orwinebis gareSe gareSe dabadebuli<br />

dabadebuli<br />

bavSvebi<br />

bavSvebi<br />

yvela yvela yvela SemTxvevebSi:<br />

SemTxvevebSi:<br />

ojaxSi ojaxSi Zaladobis Zaladobis msxverplTaTvis:<br />

msxverplTaTvis:<br />

_ adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dacvisa da<br />

daxmarebis saxelmwifo fondi<br />

cxeli xazi: 100229<br />

misamarTi: Tbilisi, wereTlis gamz. #144.<br />

uzrunvelyofs msxverplebs TavSesafriT<br />

_ Zaladobisagan Zaladobisagan dacvis dacvis erovnuli erovnuli qseli<br />

qseli<br />

83


misamarTi: zurab WavWavaZis # 9<br />

Tbilisi 0177, saqarTvelo<br />

tel/faqsi: (995 32) 50 60 64<br />

cxeli xazi: (995 32) 26 16 27<br />

antiviolence@avng.ge<br />

nato@avng.ge<br />

_ qalTa qalTa sakonsultacio sakonsultacio centri centri “saxli”<br />

“saxli”<br />

mis: ingoroyvas #26, Tbilisi<br />

tel: 989080<br />

Tavmjdomare: rusudan fxakaZe<br />

_ sareabilitacio sareabilitacio centri centri “safari”<br />

“safari”<br />

mis: veriko anjafariZis #9<br />

tel: 99532 225402, 220689<br />

Tavmjdomare nato zazaSvili<br />

_ qalTa qalTa sainformacio sainformacio centri centri<br />

centri<br />

mis: winamZRvriSvilis #40<br />

tel: 99532 952934<br />

faqsi: 99532 942699<br />

www.ginsc.net<br />

_ saqarTvelos saqarTvelos axalgazrda axalgazrda iuristTa iuristTa asociacia<br />

asociacia<br />

mis: kaxiZis # 15<br />

tel: 910883; 936101<br />

faqsi: (995 32) 923211.<br />

www. gyla.ge<br />

_ konstituciur konstituciur uf uflebaTa uf lebaTa<br />

dacvis dacvis centri<br />

centri<br />

mis: laRiZis # 3<br />

tel/faqsi: 99532 922561/66<br />

_ centri centri Tanadgoma<br />

Tanadgoma<br />

sakontaqto piri: nino xeTaguri<br />

mis: a. qurdianis #21<br />

tel: 995 32 356312<br />

el. fosta: center@tanadgoma.ge<br />

_ konstituciis konstituciis 42 42-e 42<br />

mu muxli mu xli<br />

sakontaqto piri: manana kobaxiZe<br />

tel: (99532) 998856<br />

mis: SevCenkos quCa 12, me-5 sarTuli, Tbilisi<br />

el. fosta office@article42.ge<br />

www.article42.ge<br />

fsiqologiuri fsiqologiuri daxmareba, daxmareba, romelic romelic romelic moicavs moicavs msxverplTa msxverplTa informirebulobasa<br />

informirebulobasa<br />

konsultacias.<br />

konsultacias.<br />

konsultacias.<br />

da<br />

da<br />

84


ndoba ndoba<br />

ndoba<br />

sakontaqto piri: nana agafiSvili<br />

tel: (99532) 954353<br />

el. fosta: ndoba@caucasus.net<br />

www.ndoba.org.ge<br />

qalTa qalTa sakonsultacio sakonsultacio centri centri “saxli”<br />

“saxli”<br />

mis: ingoroyvas #26, Tbilisi<br />

tel: 989080<br />

Tavmjdomare: rusudan fxakaZe<br />

safari safari<br />

safari<br />

nato zazaSvili<br />

tel: (99532) 232997<br />

el. fosta: natalia-z@mail.ru<br />

Zaladobisagan Zaladobisagan dacvis dacvis dacvis erovnuli erovnuli qseli<br />

qseli<br />

misamarTi: zurab WavWavaZis # 9<br />

Tbilisi 0177, saqarTvelo<br />

tel/faqsi: (995 32) 50 60 64<br />

cxeli xazi: (995 32) 26 16 27<br />

antiviolence@avng.ge<br />

nato@avng.ge<br />

qarTuli da saerTaSoriso organizaciebi, romlebic muSaoben reproduqciul<br />

janmrTelobaze, romelic moicavs sqesobrivi gziT gadamdeb daavadebebs da Sids:<br />

ADRA, Adventist Development and Relief Agency<br />

sakontaqto piri: munkhjargal miagram<br />

tel: 959476; 968976<br />

el. fosta: officemanager@adra.ge<br />

CARE International in Georgia<br />

tel: 291378<br />

el. fosta: Caucasus@care.org.ge<br />

JSI Health Women in Georgia Programme<br />

sakontaqto piri: nino berZuli<br />

tel: 505808/09<br />

el.fosta: nino@jsi.ge<br />

HERA XXI<br />

sakontaqto piri: nino wuleiskiri<br />

tel: 25 3471<br />

el.fosta: ntsul@access.sanet.ge<br />

85


centri centri Tanadgoma<br />

Tanadgoma<br />

sakontaqto piri: nino xeTaguri<br />

tel: 356312<br />

el.fosta: center@tanadgoma.ge<br />

Curation International Foundation<br />

sakontaqto piri: qeTi CxataraSvili<br />

tel: 25 13 44; 25 31 04<br />

el.fosta: k.chkhatarashvili@curatio.com<br />

Save the children (STI/AIDS prevention project)<br />

sakontaqto piri: Tea cagareli<br />

tel: 244520; 244521<br />

el.fosta: scgeorgia@savechildren.ge<br />

<strong>CS</strong>MA – Caucasus Social Marketing association<br />

sakontaqto piri: irakli xvedeliZe<br />

tel: 77 31 50<br />

el.fosta: irakli.csma@access.sanet.ge<br />

Child Rights Protection Association CLARITAS XXI<br />

tel: 94 34 48<br />

el.fosta: claritas@internet.ge<br />

<strong>Georgian</strong> plus Group G+G<br />

daviT ananiSvili<br />

tel: 42 00 52<br />

el.fosta: Datoan@mail.ru<br />

aseve, IDP Women Association "Consent", mis: Tbilisi, Tamar mefis gamziri 20. tel/faqsi:<br />

(+995 32) 34 49 82<br />

5555....2222 mamakacebi mamakacebi mamakacebi mamakacebi<br />

5.2.1 gansakuTrebuli gansakuTrebuli riskebi riskebi romlebsac romlebsac mamakacebi mamakacebi awydebian awydebian (Tu aseTebi aseTebi aseTebi arsebobs)<br />

arsebobs)<br />

ar arsebobs gansakuTrebuli riskebi mamakacebisaTvis, garda ruseTis mier okupirebul<br />

teritoriebze an am teritoriis mindebare soflebSi. aris mamakacTa gatacebis axali<br />

SemTxvevebi am raionebSi.<br />

5.2.2 samxedro samxedro samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

5.2.2.1 samarTlebrivi<br />

samarTlebrivi samarTlebrivi regulireba<br />

regulireba regulireba da da praqtika praqtika (gansakuTre<br />

(gansakuTrebiT<br />

(gansakuTre biT sazRvargareT<br />

sazRvargareT<br />

myofTaTvis).<br />

myofTaTvis).<br />

mTavari<br />

mTavari<br />

86


saqarTvelos yvela moqalaqe eqvemdebareba samxedro savaldebulo aRricxvas (Tumca<br />

arsebobs gamonaklisebi maTTvis vinc ganTavisuflebulia samxedro samsaxuridan, is<br />

samxedro samsaxurSia, cixeSia da ase Semdeg). samxedro aRricxvas axorcieleben<br />

adgilobrivi TviTmarTvelobis organoebis Sesabamisi samsaxurebi 218 .<br />

yvela mamrobiTi sqesis moqalaqe 18-dan 27 wlamde valdebulia moixados savaldebulo<br />

samxedro samsaxuri 219 .<br />

pirs romelsac ar aqvs Sesrulebuli samxedro valdebuleba SeiZleba uari eTqvas<br />

sajaro samsaxurSi muSaobis dawyebaze 220 . es muxli zogadad gamoiyeneba rogorc<br />

samsaxurSi miRebis erT-erTi kriteriumi 221 .<br />

sisxlis samarTlebriv pasuxismgeblobas iwvevs samxedro savaldebulo samsaxuris<br />

moxdaze uaris Tqma 222 .<br />

moqalaqeobis armqone piri, romelic saqarTveloSi cxovrobs eqvemdebareba igive wesebs<br />

rogorc saqarTvelos moqalaqe. ucxoelebma sakuTari nebiT SeiZleba imsaxuron samxedro<br />

samsaxurSi mxolod amas sWirdeba prezidentis Tanxmoba 223 .<br />

saqarTveloSi arsebobs samxedro samsaxuris 4 forma: savaldebulo, sakontraqto<br />

(profesiuli), kadris samxedro samsaxuri da samxedro rezervi 224 .<br />

savaldebulo savaldebulo samxedro samxedro samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

samxedro valdebulebis mosaxdelad moqalaqeTa samxedro samsaxurSi gawveva xdeba, rogorc<br />

wesi, weliwadSi orjer gazafxulsa da Semodgomaze 225 . gawvevadi savaldebulo samxedro<br />

samsaxuris xangrZlivobaa 12 Tve 226 .<br />

samxedro samsaxurSi gawvevisagan Tavisufldebian 227 :<br />

a) janmrTelobis mdgomareobis gamo samxedro samsaxurisaTvis uvargisad cnobili piri;<br />

b) piri, romelmac samxedro samsaxuri sxva saxelmwifos samxedro ZalebSi gaiara;<br />

g) piri, romelic sisxlis samarTlis mZime an gansakuTrebiT mZime danaSaulis<br />

CadenisaTvis aris nasamarTlevi;<br />

d) piri, romelic gadis arasamxedro, alternatiul, SromiT samsaxurs;<br />

e) aspiranti;<br />

v) piri, romelsac miniWebuli aqvs samecniero xarisxi da eweva pedagogiur an<br />

218 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxlebi 11-12.<br />

219<br />

“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 9.<br />

220<br />

“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 2.1.<br />

221 saias informacia.<br />

222 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, #2287, 22 ivlisi 1999, Tavi XLV.<br />

223 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 5.<br />

224 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 31<br />

225 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />

1997, 22-me muxlis pirveli punqti.<br />

226 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />

1997, 32-e muxlis pirveli punqti.<br />

227 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />

1997, 29 muxli.<br />

87


samecniero muSaobas;<br />

z) erTaderTi vaJi ojaxSi, romlis erTi wevri mainc daiRupa saqarTvelos<br />

teritoriuli mTlianobisaTvis brZolebSi an samxedro samsaxuris gavlisas.<br />

saqarTvelos prezidenti uflebamosilia gaanTavisuflos samxedro valdebulebis moxdisagan<br />

gansakuTrebuli niWiT dajildoebuli wvevamdeli.<br />

wvevamdels samxedro samsaxurSi gawveva gadauvaddeba 228 :<br />

a) janmrTelobis mdgomareobis gamo samxedro samsaxuris gavlisaTvis droebiT<br />

uvargisad aris cnobili d vadiT erT wlamde;<br />

b) mis mimarT mimdinareobs sisxlis samarTlebrivi devna d Sesabamisi organoebis mier<br />

saTanado gadawyvetilebis miRebamde; (6.11.2009 N 2019)<br />

g) aris umaRlesi an saSualo specialuri saswavleblis studenti da Caricxuli iyo<br />

samxedro kaTedraze d am punqtis „g 1 “ qvepunqtis amoqmedebamde;<br />

g 1 ) aris saqarTveloSi akreditebuli umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis an ucxo<br />

qveynis kanonmdeblobiT dadgenili wesiT aRiarebuli ucxo qveynis umaRlesi saganmanaTleblo<br />

dawesebulebis studenti d swavlis damTavrebamde, umaRlesi ganaTlebis TiToeul safexurze;<br />

d) man gadaixada samxedro savaldebulo samsaxuris gadavadebisaTvis „samxedro<br />

savaldebulo samsaxuris gadavadebis mosakreblis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili<br />

mosakrebeli;<br />

e) aris zogadsaganmanaTleblo dawesebulebis moswavle d 20 wlis asakamde;<br />

v) patronobs Sromisuunaro, mis kmayofaze myof bebias an papas, Tu mas ara hyavs sxva<br />

kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />

z) hyavs ori an orze meti Svili;<br />

T) mis kmayofazea ojaxis Sromisuunaro wevri, romelic saWiroebs mudmiv mzrunvelobas<br />

da ara hyavs sxva kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />

i) mis kmayofazea ojaxis Sromisuunaro wevri, romelic saWiroebs mudmiv mzrunvelobas,<br />

hyavs calke ojaxad mcxovrebi da, romelsac ar SeuZlia ojaxis Sromisuunaro wevris movlapatronoba;<br />

k) mis kmayofazea arasrulwlovani an/da oboli da-Zma;<br />

l) aris mRvdelmsaxuri an swavlobs sasuliero saswavlebelSi;<br />

m) aris dediserTa;<br />

n) muSaobs sofelSi maswavleblad an eqimad;<br />

o) gawvevis gadavadebis ufleba miniWebuli aqvs saqarTvelos prezidentis<br />

brZanebulebiT;<br />

p) hyavs erTi Svili d Svilis SeZenis dRidan sami wlis vadiT.<br />

samxedro savaldebulo samsaxuri SesaZlebelia gadavadebul iqnas 18 TviT da amisaTvis<br />

gadasaxadi Seadgens 2000 lars. aRniSnuli SeiZleba ganxorcieldes 2-jer da piris 25<br />

wlis asakamde 229 .<br />

228 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />

1997, 30 muxli.<br />

88


sakontraqto sakontraqto (profesiuli) (profesiuli) da da kadris kadris samxedro samxedro samxedro samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

piri romelic asrulebs samxedro savaldebulo samsaxurs an iyo samxedro mosamsaxure<br />

SeiZleba ganacxadi gaakeTos sakontraqto samsaxurze. (gancxadeba-anketis mosaZieblad<br />

ewvieT Tavdacvis saministros veb gverds: http://www.mod.gov.ge/?l=G&m=5&sm=11). am<br />

SemTxvevaSi pirma unda gaiaros konkursi 230 .<br />

sakontraqto da kadris samxedro samsaxurSi piri iTvleba samxedro mosamsaxured,<br />

saxelmwifo xelisuflebis warmomadgenlad da mas mfarvelobs saxelmwifo. sakontraqto<br />

samsaxuris vadebi ganisazRvreba kanoniT 231 .<br />

sarezervo sarezervo sarezervo samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

rezervSi Caricxuli piri samxedro sarezervo samsaxurs gaivlis weliwadSi erTxel, 18 dRis<br />

vadiT 232 .<br />

sarezervo samsaxurisTvis dawesebuli zogadi asaki aris 27-dan 40 wlamde. samxedro<br />

Zalebis rezervi iyofa sam kategoriad: aqtiuri rezervi, erovnuli gvardiis rezervi da<br />

individualuri rezervi 233 .<br />

aqtiuri rezervi kompleqtdeba pirebisagan, romlebic samxedro savaldebulo, sakontraqto<br />

(profesiuli), kadris samxedro samsaxuridan daTxovnili arian rezervSi CaricxviT da<br />

romlebic janmrTelobisa da fizikuri mdgomareobiT akmayofileben am kategoriisaTvis<br />

dadgenil moTxovnebs. 234<br />

erovnuli gvardiis rezervi kompleqtdeba administraciul-teritoriuli erTeulebis<br />

mixedviT, im pirebisagan, romlebic TavianTi specifikuri codniT an/da gamocdilebiT<br />

akmayofileben am kategoriisaTvis dadgenil moTxovnebs 235 .<br />

individualuri rezervi kompleqtdeba pirebisagan, romlebic ar iricxebian aqtiur da<br />

erovnuli gvardiis rezervebSi, im pirebisagan, romlebmac am muxlis me-4 da 4 1 punqtebis<br />

safuZvelze gaiares samxedro sarezervo samsaxuri, agreTve pirebisagan, romlebmac „samxedro<br />

valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis 29-e da 30-e muxlebis<br />

safuZvelze isargebles samxedro savaldebulo samsaxurSi gawvevisagan ganTavisuflebis an<br />

gawvevis gadavadebis uflebiT da SeusruldaT 27 weli. 236 .<br />

samxedro sarezervo samsaxurisgan Tavisufldebian 237 :<br />

a) qalebi;<br />

b) sarkinigzo transportis teqnikuri Semadgenloba, muSebi da mosamsaxureebi, romlebic<br />

emsaxurebian gadayvana-gadazidvas an dasaqmebuli arian moZravi Semadgenlobisa da sarkinigzo<br />

transportis mowyobilobebis momsaxurebiTa da remontiT;<br />

229<br />

“samxedro savaldebulo samsaxuris gadavadebis mosakreblis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #1531, 2002, 21<br />

ivnisi<br />

230<br />

“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 2.<br />

231<br />

“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />

muxli 32.<br />

232 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 6.<br />

233 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 2 da 5.<br />

234 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 3.<br />

235 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 3.<br />

236 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 3.<br />

237 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 8.<br />

89


g) sazRvao flotis Semadgenloba;<br />

d) pedagogebi da eqimebi, romlebic muSaoben soflad;<br />

e) saqarTvelos Sinagan saqmeTa da Tavdacvis saministroebis sistemaSi momuSave pirebi;<br />

v) Tbilisis metropolitenis TanamSromlebi;<br />

z) mosamarTleebi;<br />

T) pirebi, romlebmac moixades arasamxedro alternatiuli SromiTi samsaxuri;<br />

i) sazRvargareT saswavleblad an samuSaod myofi pirebi;<br />

k) diplomatiuri Tanamdebobis pirebi;<br />

l) sasuliero pirebi;<br />

m) „samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis 29-e<br />

muxlis pirveli punqtis „a“ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli pirebi;<br />

n) saqarTvelos parlamentis wevrebi.<br />

zemoaRniSnul „a“, „T“, „i“, „k“ da „n“ qvepunqtebiT gansazRvrul pirebs ufleba aqvT<br />

nebayoflobiT gaiaron samxedro sarezervo samsaxuri 238 .<br />

piri, romelic sisxlis samarTlis mZime an gansakuTrebiT mZime danaSaulis CadenisaTvis aris<br />

nasamarTlevi, samxedro sarezervo samsaxurSi ar miiReba 239 .<br />

pirs samxedro sarezervo samsaxuris gavla gadauvaddeba, Tu:<br />

a) mis kmayofazea ojaxis Sromisuunaro wevri, romelic saWiroebs mudmiv mzrunvelobas<br />

da ar hyavs sxva kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />

b) igi patronobs Sromisuunaro, Tavis kmayofaze myof bebias an papas, radgan mas ar hyavs<br />

sxva kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />

g) mis kmayofazea arasrulwlovani an/da oboli da-Zma;<br />

d) igi gawvevis dRisaTvis kanonmdeblobiT dadgenili wesiT registrirebulia, rogorc<br />

saqarTvelos parlamentis wevrobis kandidati, arCevnebis Sedegebis damtkicebamde;<br />

e) amas moiTxovs misi saqmianobis specifika, romelic dakavSirebulia sezonur<br />

samuSaosTan.<br />

v) aqvs seriozuli jamrTelobis problema.<br />

moqalaqeebi moqalaqeebi romlebic romlebic romlebic sazRvargareT sazRvargareT imyofebian<br />

imyofebian<br />

samxedro samarTlis eqspertma, asociacia “samarTali da Tavisuflebas” warmomadgenelma<br />

nino TurmaniZem ganacxada, rom zemoaRniSnuli kanonis normebi sruliad xorcieldeba<br />

praqtikaSi. Tumca arsebobs vakumi kanonmdeblobaSi im pirTa savaldebulo samxedro<br />

samsaxurTan mimarTebaSi vin sazRvargaeT cxovroben da muSaoben. eqspertma daadastura,<br />

rom praqtikaSi sazRvargareT myofi pirebis ojaxis wevrebi exmaurebian gawvevas da<br />

miaqvT Sesabamis samsaxurSi damadasturebeli sabuTi imisa, rom piri ar imyofeba<br />

saqarTveloSi. dabrunebis Semdegi piri aucileblad piradad unda gamocxaddes<br />

adgilobriv TviTmarTvelobis organoSi da gaiaros registracia. ar aqvs mniSvneloba piri<br />

legalurad cxovrobda Tu ara sazRvargareT 240 .<br />

arasamxedro, arasamxedro, alternatiuli alternatiuli SromiTi SromiTi samsaxuri<br />

samsaxuri<br />

238 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 8.<br />

239 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 8.<br />

240 “samarTali da Tavisuflebis” warmomadgenelTan nino TurmaniZesTan interviu krilovis q. 7/9; tel.(995<br />

32) 95 89 80; mob: (995 93) 366 300; 2008 wlis ivnisi.<br />

90


eligiuri Tu sxva raime mrwamsis gamo pirma SeiZleba gaiaros alternatiuli SromiTi<br />

samsaxuri samxedros nacvlad 241 .<br />

arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevas awarmoebs moqalaqeTa arasamxedro,<br />

alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisia 242 . qlbatonma TurmaniZem<br />

ganacxada Semdegi: “komisia srulad ganixilavs ganacxads. ganmcxadeblis gamocda<br />

mimdinareobs kiTxva pasuxis reJimSi. ufro metad iaRovas mowmeebi mimarTaven<br />

alternatiul samsaxurs. sistema marTvada.”<br />

moqalaqe arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurs gadis: saavario-samaSvelo,<br />

ekologiur, xanZarsawinaaRmdego an sxva specialur arasamxedro-SromiT formirebebSi;<br />

samoqalaqo daniSnulebis samSeneblo, saremonto organizaciebsa da obieqtebze; organizaciebsa<br />

da obieqtebze, romlebic soflis meurneobis produqcias awarmoeben; komunaluri<br />

momsaxurebis dawesebulebebSi; janmrTelobis dacvis dawesebulebebSi 243 .<br />

arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris gavlis vadaa umaRlesi ganaTlebis mqone<br />

pirisaTvis d 18 Tve, umaRlesi ganaTlebis armqone pirisaTvis d 24 Tve 244 .<br />

piri romelic alternatiul samsaxurs gaacdens valdebuli iqneba gacdenili dgeebis<br />

gaormagebuli rodenoba imuSaos. samsaxuris sistematiuri gacdenis gamo alternatiuli<br />

samsaxuri Seidzleba gaugrZeldes 3 Tvemde vadiT 245 .<br />

moqalaqe, romelmac moixada arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri da Caricxulia<br />

rezervSi, SeiZleba gaiwvion stiqiuri ubedurebebis da avariebis Sedegebis likvidaciis<br />

samuSaoebze, aseve mobilizaciis an sagangebo mdgomareobis gamocxadebis dros 246 .<br />

5.2.2.2. keTilsindisieri keTilsindisieri protetsi protetsi kanonebisa kanonebisa kanonebisa da da wesebis wesebis mixedviT<br />

mixedviT<br />

keTilsindisieri samxedro samsaxuris praqtika daregulirebulia “arasamxedro,<br />

alternatiuli SromiTi samsaxuri Sesaxeb” 247 saqarTvelos kanoniT romelic miiRes 1997<br />

wlis 28 oqtombers. adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciaze dayrdnobiT<br />

zemoaRniSnuli kanoni gansazRvravs arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris<br />

SesaZleblobas rogorc gonivrul da humanur kompromiss ideebis sam gamoxatulebas<br />

Soris: rwmenis, religiis, mrwamss da samedro valdebulebas Soris 248 . moqalaqeTa<br />

arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisia aris<br />

saxelmwifos mtavri organo, romelic zemoaRniSnul sakiTxebs aregulirebs. nebismieri<br />

pirs romelic eqvemdebareba samxedro savaldebulo samsaxuris moxdas, magram rwmenis,<br />

religiisa Tu mrwamsis gamo ar surs imsaxuros jarSi SeuZlia Seitanis ganacxadi<br />

241 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri Sesaxeb” saqarTvelos kanoni #1012, 1997 wlis 28<br />

oqtomberi, muxli 4.<br />

242<br />

“arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 3.<br />

243<br />

“arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 5<br />

244 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 6<br />

245 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 16<br />

246 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />

muxli 18<br />

247 www.parliament.ge<br />

248 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 1<br />

91


savaldebulo samsaxuris alternatiuli SromiTi samsaxuriT Secvlis mizniT. aplikanti<br />

unda dasaqmdes romelime qvemoTCamoTvlil SromiT samsaxurSi 249 :<br />

a) stiqiuri ubedurebis Sedegebis likvidaciaze<br />

b) mosavlis aRebis dros sezonur samuSaoze<br />

g) sxva arasamxedro xasiaTis samuSaoze<br />

moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisiis mier<br />

moxucebis, invalidebis, upatronod darCenili da kanonmdeblobis Sesabamisad socialurad<br />

daucveli sxva pirebis movla-patronobisaTvis saqarTvelos moqalaqeebis gamweseba CaiTvleba<br />

arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurad 250 . saqarTvelos prezidentis gadawyvetilebiT<br />

moqalaqe, romelic gadis arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurs, SeiZleba dasaqmdes<br />

stiqiuri ubedurebis Sedegebis likvidaciaze, mosavlis aRebis dros sezonur samuSaoze da<br />

sxva arasamxedro xasiaTis samuSaoze 251 . Tumca, kanonis me-5 muxlis me-3 punqtis Tanaxmad<br />

saqarTvelos moqalaqes arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri SeuZlia gaiaros sxva<br />

samsaxurebsa Tu arasamxedro-SromiT formirebebSic, romelTa nusxas amtkicebs saqarTvelos<br />

prezidenti<br />

moqalaqes arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri SeuZlia gaiaros saqarTvelos<br />

samxedro Zalebis samSeneblo, sameurneo da sxva qvedanayofebSi Sesabamis samoqalaqo<br />

Tanamdebobaze 252 .<br />

arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris xangrZlivoba umaRlesi ganaTlebis mqone<br />

pirTaTvis Sedgens 18 Tves xolo, umaRlesi ganaTlebis armqone pirTaTvis 24 Tve.<br />

arasamxedro, alternatiuli samxedro samsaxuris dawyebis TariRi gansazRvruli unda<br />

iyos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministris brZanebiT.<br />

moqalaqe, romelmac unda moixados samxedro valdebuleba da aqvs samxedro samsaxuris<br />

gauvlelobis am kanoniT gaTvaliswinebuli dasabuTebuli mizezi,saqarTvelos prezidentis<br />

mier saqarTvelos samxedro ZalebSi gawvevis gamocxadebidan 10 dRis ganmavlobaSi gancxadebiT<br />

mimarTavs raionis (qalaqis) gamwvev komisias. raionis (qalaqis) gamwvevi komisia Seiswavlis<br />

wvevamdelis pirad saqmes da moiZiebs masalebs, romlebic daadastureben mis mier moyvanili<br />

argumentis siswores. ganmcxadebels ufleba aqvs daeswros komisiis sxdomas da daasabuTos<br />

Tavisi mosazreba. raionis (qalaqis) gamwvevi komisia valdebulia 20 dRis ganmavlobaSi<br />

ganixilos moqalaqis gancxadeba da gamoitanos Sesabamisi daskvna, romelic mis pirad saqmesTan<br />

erTad saboloo daskvnisaTvis egzavneba moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT<br />

samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisias. arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi<br />

gawvevis saxelmwifo komisias daskvna gamoaqvs moqalaqis gancxadebis, piradi saqmisa da raionis<br />

(qalaqis) gamwvevi komisiis daskvnis miRebidan erT TveSi. moqalaqeTa arasamxedro,<br />

alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis an gawvevaze uaris Tqmis Sesaxeb gadawyvetilebas<br />

iRebs da Sesabamis brZanebas gamoscems saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />

dacvis ministri moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis<br />

saxelmwifo komisiis daskvnis safuZvelze. Tu komisia daakmayofilebs ganmcxadeblis<br />

moTxovnas, xolo saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministri<br />

gamoscems Sesabamis brZanebas, ganmcxadebeli Cairicxeba arasamxedro, alternatiul SromiT<br />

249 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />

punqti 1<br />

250 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />

punqti 2<br />

251 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />

punqti 4<br />

252 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />

punqti 3<br />

92


samsaxurSi 253 .<br />

arasamxedro alternatiuli SromiTi samsaxuris adgili ganisazRvreba ganmcxadeblis<br />

sacxovrebeli adgilis mixedviT.<br />

5.2.2.3. keTilsindisieri keTilsindisieri piris piris mxardaWera mxardaWera (aramTavroboebi, (aramTavroboebi, eklesia eklesia organizaciebi organizaciebi da<br />

da<br />

a.S.).<br />

a.S.).<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad alternatiuli da savaldebulo samxedro<br />

samsaxuris orive forma arsebobs. kanonis implementirebisa da sazogadoebrivi<br />

marTlSegnebis gazrdis mizniT, TASIC-ma saqarTveloSi daiwyo “ara samxedro<br />

alternatiuli samxedro samsaxuri saqarTveloSi” proeqtis ganxorcieleba, romlis<br />

mizani iyo mosaxleobis marTlSegnebis amaRleba, adamianis uflebaTa dacva da samxedro<br />

sferoSi mimdinare reformebis mxardaWera 254 . proeqti xorcieldeboda 2004-2005 wlebSi.<br />

saqarTvelos uSiSroebis koncefcia iTvaliswinebs kanonSi cvlilebebis proeqts romlis<br />

Sesabamisadac pirs SeuZlia Tavi Secvalos saTadarigo nawilSi savaldebulo samsaxuri<br />

180 an 200 saaTiT alternatiul samsaxurSi muSaobiT. Tavis aridebis SemTxvevaSi piri<br />

dajarimdeba 1000 lariT. Tu, Tavis arideba ganeorebiT moxdeba piri dapatimrebul iqneba<br />

erT wlamde vadiT. kanoni ar gavrceldeba, eqimebze maswavleblebze, rkinigzis teqnikur<br />

mosamsaxureebze, mosamarTleebze, diplomatebze, sasuliero pirebze da Tavdacvis<br />

saminitros TanamSromlebze aseve maTze visac ukve moxdili aqvs savldebulo samxedro<br />

samsaxuri.<br />

moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisias<br />

ufleba aqvs saqarTvelos saministroebsa da uwyebebs, agreTve sawarmoebs,organizaciebsa da<br />

dawesebulebebs (sakuTrebis formis miuxedavad) SesTavazos muSaxeli arasamxedro,<br />

alternatiuli SromiTi samsaxuris gavlisaTvis.<br />

saqarTvelos saministroebi da uwyebebi, agreTve sawarmoebi, organizaciebi dawesebulebebi<br />

(sakuTrebis formis miuxedavad), dainteresebis SemTxvevaSi, valdebulni arian yovelwliurad<br />

miawodon moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo<br />

komisias saTanado monacemebi arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxurisaTvis<br />

Tavisufali samuSao adgilebis raodenobis Sesaxeb 255 .<br />

5555....3333 bavSvebi bavSvebi bavSvebi bavSvebi<br />

5.3.1 bavSvebi bavSvebi zogadad<br />

zogadad<br />

5.3.1.1 specipikuri specipikuri riskebi riskebi romlebsac romlebsac bavSvebi bavSvebi ejaxebia ejaxebian ejaxebia zogadad<br />

zogadad<br />

5.3.1.2 sabavSvo sabavSvo sabavSvo baRebi baRebi da da da skolebi<br />

skolebi<br />

253 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 8<br />

254 http://www.delgeo.ec.europa.eu/en/programmesactions/listprojects.html<br />

255 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, me-10 muxlis<br />

me-2 da me-3 punqtebi<br />

93


5.3.1.3 specialuri specialuri damxmarebis damxmarebis formebi formebi im im ojaxebisaTvis ojaxebisaTvis visac visac visac bavSvebi bavSvebi yavs<br />

yavs<br />

saxelmwifo siRaribis zRvars miRma myof ojaxebSi obol bavSvebs uxdis Semweobas. bavSvi<br />

unda iyos 18 wlis asakamde da misi orive mSobeli unda iyos gardacvlili. isini iReben<br />

22 lars yovelTviurad da ara aqvs mniSvneloba maT meurves SeuZlia Tu ara muSaoba 256 .<br />

im SemTxvevaSi, Tu piris erT-erTi mSobeli daRupulia da ojaxs sxva Semosavali ar aqvs<br />

daxmareba TiToeul arasrulwlovanze TveSi Seadgens 55 lars, Tu mSobeli muSaobda<br />

saxelmwifo samsaxurSi magaliTad samxedro samsaxurSi – maSin misi pensia ufro didia.<br />

mravalSvilian ojaxebSi (3 Svili da meti) romlebic ar cxovroben siRaribis zRvars<br />

miRma isini Tviurad yovel bavSvze iReben daxmarebas 10 laris odenobiT siRaribis<br />

daZlevis programis farglebSi. aseve ojaxi romelic monawileobs am programaSi miiRebs<br />

erTjerad daxmarebas mesame Svilis SeZenisas 10 laris odenobiT 257 .<br />

5.3.2 gancalkevebuli gancalkevebuli bavSvebi<br />

bavSvebi<br />

omma samxreT oseTSi (romelic daiwyo 2008 wlis 8 agvistos) sxva SedegebTan erTad<br />

gamoiwvia aTasobiTa adamianis sakuTari saxlebidan da soflebidan gaqceva. Am dramatul<br />

momentSi rodesac Zalian bevri adamiani daiRupa da aTasobiT gaxda devnili, bavSvebi<br />

yvelaze metad itanjebodnen.<br />

konfliqtma gamoiwvia xalxis masobrivi gadaadgileba, romelTa umravlesobam Tavi<br />

moiyara dedaqalaqSi. savaraudod 30, 000 piri romelTa umravlesoba afxazeTidan an<br />

samxreT oseTidanaa dRes iTvleba devnilad da daaxloebiT maTgan 12, 000 aris bavSvia 258 .<br />

konfliqtis periodSi devnilma bavSvebma naxes ara marto dabombvis saSineleba aramed,<br />

aseve sakuTari saxlebis, skolebis da ezoebis ganadgureba.<br />

dReisaTvis saqarTveloSi ar moqmedebs kanoni romliTac daregulirebuli iqneboda<br />

sakiTxebi gancalkevebuli, Tanxlebis gareSe da obol bavSvebTan mimarTebaSi sagangebo<br />

mdgomareobebis dros. aRsaniSnavia rom samxreT oseTSi konfliqtis dros wiTeli jvris<br />

saerTaSoriso komitetma koleqtiur centrebSi devnilebs SesTavaza moZiebis servisi 259 .<br />

bavSvTa uflebebis dacvis konvenciis Sesabamisad yvela bavSvi unda iqnes registrirebuli<br />

dabadebidan dauyovnebliv. axalSobilTa registracia problemaa saqarTveloSi<br />

gansakuTrebiT soflebSi da sazogadoebis Rarib nawilSi.<br />

samoqalaqo reestris saagentos informaciis Sesabamisad saqarTvelos iusticiis<br />

saministros uaxloes momavalSi gascems yvela devnil bavSvze Sesabamis mowmobas.<br />

Registracia daiwyo 2009 wlis 12 marts. Samoqalaqo reestirs TanamSromlebi<br />

miawodeben saidentifikacio dokumentebs adgilze. yvela ToTxmet wlamde piri<br />

registracias gaivlis mSoblebis sacxovrebeli adgilis Sesabamisad da yvelas mieniWeba<br />

piradi nomeri. yvela devnili bvSvi miiRebs saidentifikacio dokumets ufasod. am<br />

ronisZiebis farglebSi daaxloebiT 7000 devnili bavSvi Setanili iqneba sainformacio<br />

bazaSi.<br />

256<br />

“2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #5854<br />

257<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministro<br />

www.moh.gov.ge<br />

258<br />

UNICEF, usafrTxo samoTxe saqarTvelos devnili bavSvebisaTvis<br />

http://www.unicef.org/infobycountry/georgia_48970.html<br />

259<br />

wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, http://www.icrc.org/Web/eng/siteeng0.nsf/html/georgia-feature-210808<br />

(a<br />

94


World Vision rogorc bavSvTa uflebebis damcveli organizacia yvelafers akeTebs raTa<br />

mTavrobamde miitanos yoveli calkeuli bavSvis sakiTi.<br />

5.3.3 oblebi<br />

oblebi<br />

5.3.3.1 obolTa obolTa movla movla patronobis<br />

patronobis patronobis saxelmwifos saxelmwifos valdebuleba, valdebuleba, samarTlebrivi<br />

samarTlebrivi<br />

regulacia<br />

regulacia<br />

saxelmwifo siRaribis zRvars miRma myof ojaxebSi obol bavSvebs uxdis Semweobas. bavSvi<br />

unda iyos 18 wlis asakamde da misi orive mSobeli unda iyos gardacvlili. isini iReben<br />

22 lars yovelTviurad da ara aqvs mniSvneloba maT meurves SeuZlia Tu ara muSaoba 260 .<br />

saxelmwifo aseve zrunevas oblebze mteli qveynis maStabiT 261 . saqarTvelos maStabiT<br />

garkveuli raodenobaa.<br />

2010 wlis ianvridan sabvSvTa movla-patronobis sakiTxebi, maT Soris obolTa movlapatronobis<br />

sakiTxebi ganaTlebisa da mecnierebis saministrodan gadcaeca saqarTvelos<br />

Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministros. saministros Tanaxmad 262 ,<br />

daaxloebiT 2,600 mzrunvelobamoklebuli bavSvi aris registrirebuli (Tumca yvela<br />

maTgani ar aris oboli, es ricxvi Seicavs mitovebul bavSvebsac). saministro maT<br />

uzrunvelyofs samedicino dazRveviT.<br />

arsebobs bavSvis movlis SesaZlebloba upatrono bavSvTa saxlebidan. movlis programa 263<br />

muSaobs saqarTvelos 11 regionis 32 raionSi. socialuri muSakebi CarTulebi arian am<br />

programaSi. qveviT CamoTvlilia 7 yvelaze metad aqtiuri socialuri servisis ofisi 264 :<br />

Tbilisi: socialur muSakTa jgufi muSaobs Cvil bavSvTa sakiTxebze. jgufis<br />

xelmZRvanelia qeTevan demetraSvili, misamarTi: Tbilisi, nucubiZis q. 1, tel: (995 32)<br />

39 88 86.<br />

Tbilisi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia nino tvildiani, misamarTi:<br />

Tbilisis upatrono bavSvTa saxli #1, tel: (995 32) 522972.<br />

rusTavi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia bediaSvili, misamarTi:<br />

rusTavi, dumbaZis q. #38 tel: (995 8 24) 15 75 58.<br />

Telavi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia TinaTin gogiaSvili, misamarTi:<br />

Telavi, davit reqtoris q. #8, tel: (995 8 250) 7 01 35 da (995 8 250) 7 25 10.<br />

baTumi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia nino cecxladze, misamarTi:<br />

baTumi, aWaris ganaTlebis, kulturisa da sportis saministros Senoba, meore sarTuli<br />

quTaisi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia ana kiskeiZe, misamarTi: quTaisi,<br />

quTaisis ganaTlebis resurs centris Senoba.<br />

260 “2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #5854<br />

261 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb gverdi<br />

http://www.mes.gov.ge/index.php?module=multi&page=detals&multi_id=11&id=298<br />

262 http://banksandfinance.ge/society/324-jandacva.html<br />

263 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb gverdi<br />

http://www.mes.gov.ge/index.php?module=multi&page=detals&multi_id=11&id=303<br />

264 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb gverdi,<br />

http://www.mes.gov.ge/index.php?module=multi&page=detals&multi_id=11&id=299 .<br />

95


TianeTi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia Tamaz gorelaSvili, misamarTi:<br />

TianeTi TianeTis #1 skolaSi dRis centri.<br />

zugdidi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia lika Jvania, misamarTi:<br />

zugdidi, zugdidis #3 skolis Senoba.<br />

“aRmzrdeli ojaxi Rebulobs 200 laris odenobs daxmarebas Tviurad. Tumca, rodesac<br />

problema gadawydeba da aRmzrdeloba mTavrdeba es qmnis problemas aRmzrdel ojaxSi”<br />

ambobs ganaTlebis dam mecnierebis saministros socialuri muSaki nana idaZe 265 .<br />

socialuri muSakebi acxadeben, rom aRzrdis msurveli ojaxi ufro metia vidre bavSvebi<br />

romelTa gasazrdelad mibarebac aris SesaZlebeli 266 .<br />

ramodenime arasamTavrobo muSaobs am sakiTxebze.<br />

UNICEF 267 ,World Vision 268 , Every Child 269 da elizabet gastis fondma erToblivad daafuZnes<br />

60 bavSvebisaTvis gankuTvnili centi qveyanaSi. Centrebi emsaxureba axalgazrdebs 3 dan 17<br />

wlis asakamde da ganTavsebulebia TbilisSi, gorSi, Sida qarTlis raionis soflebSi da<br />

aseve devnilTaTvis kompaqturi Casaxlebis adgilebSi.<br />

patara jgufuri saxli aris alternatiuli sacxovrebeli bavSvebisaTvis. World Vision<br />

saqarTveloSi iyo pirveli vin danerga patara saxlis movlis sistema saqarTveloSi 2006<br />

wels. organizacia aqtiurad TanamSromlobs ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan.<br />

2004 wlidan moyolebuli zemoaRniZnuli organizacia 183 bavSvs aqedan 125 dabrunda<br />

biologiur mSoblebTan, 26 aRzrdisaTvis iqna mibarebuli ojaxebSi da 32 ki ganTavsda<br />

patara jgufur saxlSi.<br />

arasamTavrobo bavSvi da garemo 270 sTavazobs mawanwala da riskis qveS myof bavSvebs<br />

daxmarebas centrebis meSveobiT “beRurebi”, “cisartyela”, “jejili” da TbilisSi<br />

arsebuli mobiluri servisi.<br />

genezisis asaociacia 271 marTavs samedicino klinikas TbilisSi, didubis raionSi. klinika<br />

awarmoebs saqvelmoqmedo saqmianobas dam is ZiriTad samizne jgufs warmoadgenen quCis<br />

sabvSvebi da oblebi (daaxloebiT 1000 bavSvi). klinika uzrunvelyofs rogorc adgilze<br />

momsaxureobas aseve awarmoebs gasvliT konsultaciebs im bavSvebisaTvis romlebic<br />

saqarTvelos sxvadasxva bavSvTa saxlebSi cxovroben.<br />

amerikis iuristTa asociaciis kanonis uzenaesobis iniciativis quCis kaonebis programa<br />

cdilobs oblebs Seaswavlos sxvadasxva ZiriTadi wesebi raTa maT ufro metad SeeZloT<br />

sazogadoebaSi integracia. amSi maT exmarebaT Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

studentebi 272 .<br />

265<br />

adamianis uflebaTa Sesaxeb veb portal , http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2833&lang=en<br />

266<br />

adamianis uflebaTa Sesaxeb veb portal, http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2833&lang=en<br />

267<br />

UNICEF saqarTveloSi, http://www.unicef.org/infobycountry/georgia_48970.html,<br />

268<br />

World Vision, georgia.worldvision.org<br />

269<br />

Every child, http://www.everychild.org.uk/article/georgia<br />

270<br />

bavSvi da garemo, http://www.childandenvironment.org.ge/,<br />

271<br />

genezisi, http://www.genesis.org.ge/current_programs.htm<br />

272<br />

amerikis iuristTa asociacias quCis kaonebis programa oblebamde miaqvs<br />

http://www.abanet.org/rol/news/news_georgia_street_law_program_for_orphans.shtml<br />

96


5.3.3.2 samSobloSi samSobloSi dabrunebuli<br />

dabrunebuli dabrunebuli bavSvebisaTvis bavSvebisaTvis upatrono upatrono upatrono bavSvTa bavSvTa bavSvTa saxlebisa saxlebisa saxlebisa da<br />

da<br />

upatrono upatrono bavSvTa bavSvTa movlis movlis movlis aqtualuri aqtualuri xelmisawvdebuloba<br />

xelmisawvdebuloba<br />

xelmisawvdebuloba<br />

samSobloSi dabrunebulTaTvis arsebobs ramodenime SesaZlebloba. maT SeuZliaT<br />

gamoiyenon socialuri servisebi romlebic aRwerilia 5.3.3.1 punqtSi, monawileoba miiRon<br />

jamrTelobis, Sromis da socialuri uzrunvelyofis saministros programaSi upatrono<br />

da mzrunveloba moklebul bavSTaTvis, aseve, maT SeuZliaT miakiTxon TavSesafars<br />

romelic trefikingis winnaRmdeg brZolis saxelmwifo fondis mflobelobaSia (fondis<br />

direqtoria mari mesxi).<br />

5555....4444 xanSiSesulebi<br />

xanSiSesulebi<br />

xanSiSesulebi<br />

xanSiSesulebi<br />

5555....4444....1111 sapensio sapensio sapensio sapensio sistema sistema sistema sistema zogadad, zogadad, zogadad, zogadad, SesaZlebelia SesaZlebelia<br />

SesaZlebelia<br />

SesaZlebelia Tu Tu Tu Tu ara ara ara ara saSualo saSualo saSualo saSualo pen pensiaze pen pensiaze<br />

siaze siaze cxovreba cxovreba cxovreba cxovreba<br />

pensia SeiZleba iyos saxelmwifo da arasaxelmwifo. saxelmwifo pensiis gadaxda warmoebs<br />

saxelmwifo biujetidan. arasaxelmwifo pensia romlesac administrirebs<br />

specializirebuli iuridiuli pirebi, romelebsac gaaCniaT sapensio sqemebi da pensii<br />

odenoba damokidebuli piris mier gadaxdil premiumebze. saxelmwifo da arasaxelmwifo<br />

pensiebi aris 2 sxvadasxva sistema 273 .<br />

arsebobs arasaxelmwifo pensiis ori saxe : mudmivi pensia da gansazRvruli vadiT gasacemi.<br />

mudmivi pensia, romelic eZleva fizikur pirs pensiis gacemis dawyebidan gardacvalebamde;<br />

xolo meore saxlis pensiis vada SezRudulia 5 wlamde. meuRleebma SeiZleba miiRon<br />

erToblivi arasaxelmwifo pensia. Omelime meuRlis sikvdilis SemTxvevaSi piri miiRebs im<br />

Tanxis naxevars romelsac Rebulobdnen erToblivad. ganqorwinebis SemTxvevaSi yofili<br />

meuRleebi aRidgenen maT damoukidebel uflebas pensiaze 274 .<br />

sapensio Senatanebi SeiZlega agaakeTos rogorc individma aseve iuridiulma pirma.<br />

beneficiari SeiZleba iyos sxva individic 275 .<br />

organiszaciebi romlebmac SeiZlebaa daazRvion sapensio Senatanebi SeiZleba iyos banki,<br />

sadazRveo kompaniebi an sxva iuridiuli pirebi 276 .<br />

sasargeblo likebi: www.tbcbank.ge, www.procreditbank.ge, www.peoplesbank.ge.<br />

saqarTveloSi minimaluri pensia Seadgens 70 lars 277 .<br />

samomxmareblo kalaTa (sxovrebis minimumi) ar aris gansazRvruli saqarTveloSi. Tumca<br />

“sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb” saqarTvelos<br />

kanonis Sesabamisad am kanonis miznebisaTvis saarsebo minimumi Seadgens 100 lars 278 .<br />

Znelad warmosadgenia Cveulebrivi pensioneris SesaZleblobebi. aRsaniSnavia isic, rom<br />

fesebi katastrofulad izrdeba yovel dRe pursa da medikamentebze. Sesabamisad saSulo<br />

pensiT ar aris SesaZlebeli aanazRauro piris moTxovnilebebi.<br />

273 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 1-2<br />

274 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 5<br />

275 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-2 da me-9 muxlebi.<br />

276 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-5 Tavi.<br />

277 2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxb kanoni, muxli 48.<br />

278 “sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 21-e muxli.<br />

97


5.4.2 Sesabamisoba Sesabamisoba pensiasTan pensiasTan da da sxva sxva benefitebTan<br />

benefitebTan<br />

qali iRebs saxelmwifo pensias 60 wlis asakidan. mamakaci iRebs saxelmwifo pensias 65<br />

wlis asakidan 279 . Tu aris safuZveli ori pensiis miRebisa (magaliTad asaki, qmeduunaroba<br />

an qmeduunaroba da marCenalis sikvdili), pirs SeuZlia miiRos mxolod erTi saxis<br />

pensia 280 . Tumca pirs SeuZlia miiRos socialuri daxmareba pensiasTan erTad 281 .<br />

socialuri daxmareba martoxela moxucisTvis (visac ekuTvnis pensia da ar muSaobs)<br />

Seadgens Tviurad 22 lars. ori an meti moxucisgan Semdgari ojaxisTvis (zemoaRniSnuli<br />

pirobebiT) aris 35 lari 282 .<br />

pirma unda mimarTos iusticiis saministros samoqalaqo reestris teritoriul organos<br />

raTa daiwyos pensiis miReba 283 .<br />

meore msoflio omis veteran iRebs 80 lars 284 .<br />

pirebi iReben pensiaze danamats staJis mixedviT:<br />

2 lari maTvis vinc muSobda 5 welze meti;<br />

4 lari maTTvis vinc muSobda 5 dan 15 wlamde;<br />

7 lari maTTvis vinc muSobda 15 dan 25 wlamde;<br />

10 lari maTTvis vinc muSobda 25 da meti weli. 285 .<br />

devnilebi romelTac ar gaaCniaT aranairi dokumenti maTi namsaxurebis wlebis dasadgenad<br />

danamats iReben maTi sqesissa da asakis mixedviT 286 :<br />

qalebi qalebi<br />

qalebi<br />

asaki asaki<br />

damatebiTi damatebiTi pensia/Tviurad<br />

pensia/Tviurad<br />

pensia/Tviurad<br />

60-62 2 lari<br />

62-64 4 lari<br />

64-66 7 lari<br />

66 da maRla 10 lari<br />

mamakacebi<br />

mamakacebi<br />

asaki asaki<br />

damatebiTi damatebiTi pensia/Tviurad<br />

pensia/Tviurad<br />

65-67 2 lari<br />

67-69 4 lari<br />

69-71 7 lari<br />

71 da maRla 10 lari<br />

279 saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministris 2006 wlis 10 Tebervlis<br />

#46 brZaneba, me-4 muxli<br />

280<br />

“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 5.<br />

281<br />

“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 12.<br />

282<br />

2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxb kanoni, muxli 48.<br />

283<br />

saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministries 2006 wlis 10 Tebervlis<br />

#46 brZaneba, me-15 muxli.<br />

284<br />

“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 22.<br />

285<br />

saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 29 agvistos #181 dadgenileba, muxli 1<br />

286<br />

saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 29 agvistos #181 dadgenileba, muxli 1<br />

98


pirma unda mimarTos iusticiis saministros samoqalaqo reestris teritoriul organos<br />

raTa daiwyos damatebis miReba 287 .<br />

5.4.3 pensiebze pensiebze pasuxismgebeli pasuxismgebeli organoebis organoebis sakontaqto sakontaqto informacia<br />

informacia<br />

“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanonisa da saqarTvelos Sromis, janrTelobis<br />

da socialuri uzrunvelyofis ministries 2006 wlis 10 Tebervlis #46 brZanebis<br />

Sesabamisad pirma unda mimarTos iusticiis saministros samoqalaqo reestris<br />

teritoriul samsaxurs raTa daiwyos pensiis mireba.<br />

TbilisSi:<br />

gldani gldani<br />

gldani - direqtori direqtori jaba jaba jaba sarvaZe<br />

sarvaZe<br />

sarajiSvilis gamziri, 3, tel: 624877<br />

didube didube CuRureTi CuRureTi – direqtori direqtori lela lela lela zarabiani<br />

zarabiani<br />

wereTlis gamziri, 67a, tel: 357913<br />

vake vake- vake direqtori direqtori maka maka miqaberiZe<br />

miqaberiZe<br />

abaSiZis q, 68, tel: 222184 915441<br />

isani isani – direqtori direqtori qeTevan qeTevan qeTevan bendeliani<br />

bendeliani<br />

qeTevan wamebulis q. 65, tel: 746539<br />

mTawminda mTawminda krwanisi krwanisi – direqtori direqtori goCa goCa maWavariani maWavariani<br />

maWavariani<br />

tabiZis q. 4<br />

naZaladevi naZaladevi naZaladevi – direqtori direqtori lela lela doliZe<br />

doliZe<br />

dadianis q. 34, tel: 66 22 60, 66 22 40<br />

saburTalo saburTalo – direqtori direqtori lela lela qarTveliSvili<br />

qarTveliSvili<br />

fanjikiZis q (budapeStis q), 2, tel: 371226, 382645<br />

samgori samgori – direqtori direqtori mamuka amuka bicureiSvili<br />

bicureiSvili<br />

TrialeTis, 50, tel: 760489<br />

regionebi:<br />

afxazeTi afxazeTi afxazeTi – direqtori direqtori merab merab jaxaia<br />

jaxaia<br />

Tbilisi, dadianis q. meore korpusi me-3 sadarbazo<br />

aWara aWara aWara – direqtori direqtori Shorena Shorena qoriZe<br />

qoriZe<br />

batumi, farnavaz mefis 4 tel: 70274<br />

guria guria – direqtori direqtori ivane ivane menabde menabde<br />

menabde<br />

ozurgeTi, apolon wulaZe 7<br />

imereTi imereTi – direqtori direqtori mamuka mamuka beraZe<br />

beraZe<br />

287 saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 29 agvistos #181 dadgenileba, muxli 4<br />

99


quTaisi, gansaxurdias q., 15, tel: 7-08-04<br />

kaxeTi kaxeTi – direqtori direqtori eka eka tCavelaSivili<br />

tCavelaSivili<br />

tCavelaSivili<br />

Telavi, Tbilisis gza 26<br />

mcxeTa mcxeTa-TaneTi<br />

mcxeTa TaneTi – direqtori direqtori lado lado lado zuramiSvili<br />

zuramiSvili<br />

zuramiSvili<br />

mcxeTa, Rvinjilias 2<br />

raWa raWa-leCxumi<br />

raWa raWa leCxumi leCxumi-qvemo<br />

leCxumi qvemo svaneTi svaneTi – direqtori direqtori murman murman donaZe<br />

donaZe<br />

ambrolauri, d. agmaSeneblis q.24, tel: 2-17-57<br />

samegrelo samegrelo-zemo<br />

samegrelo zemo svaneTi svaneTi – direqtori direqtori laSa laSa tyebuCaZe<br />

tyebuCaZe<br />

zugdidi, kostavas q. 58, tel: 5-2352, 5-2354<br />

samcxe samcxe-javaxeTi<br />

samcxe javaxeTi – direqtori direqtori aleqsandre aleqsandre gogiZe<br />

gogiZe<br />

axalcixe, kecxovelis q. 6<br />

qvemo qvemo qarTli qarTli – direqtori direqtori sofo sofo karanaZe<br />

karanaZe<br />

rusTavi, firosmanis q. 19, tel: 19-2623, 19-4140<br />

Sida Sida Sida qarTli qarTli – direqtori direqtori zaza zaza mindiaSvili<br />

mindiaSvili<br />

Gori, samefo q.24 tel: 7-7946<br />

5.4.4 moxucebulebis moxucebulebis TavSesafrebi<br />

TavSesafrebi TavSesafrebi (saxelmwifo, (saxelmwifo, arasamTavrobo)<br />

arasamTavrobo)<br />

aliel aliel-21 aliel 21<br />

Tbilisi tel : +995 93 27 20 05<br />

wminda wminda gabri gabrielis gabri elis saxelobis saxelobis TavSesafari<br />

TavSesafari<br />

+995 32 60 64 51, +995 93 27 20 05<br />

TavSesafari TavSesafari - saTnoeba<br />

saTnoeba<br />

Javis q. 5, 17; +995 32 66-77-71<br />

TavSesafari TavSesafari – pepela<br />

pepela<br />

saburTalo, +995 32 59 49 87<br />

TavSesafari TavSesafari - diakon diakon ioane ioane zardekis zardekis saxli<br />

saxli<br />

garanelis, 15<br />

+995 32 91 03 94, +995 32 91 12 24<br />

TavSesafari TavSesafari – muxrani muxrani 2007 2007<br />

2007<br />

gldanis me-2 mikro raioni; tel: +995 32 68 11 57<br />

TavSesafari TavSesafari – evangelur evangelur luTeranuli luTeranuli saxli<br />

saxli<br />

granelis , 15 tel: +995 32 94 35 62, +995 32 94 30 80<br />

saTnoebis saTnoebis saxli saxli<br />

saxli<br />

sakontaqto piri: zaur aladaSvili (prezidenti)<br />

mob: 877 712 288<br />

tel: +995 32 957 575, +995 32 95 16 46, +995 32 95 82 73<br />

misamarTi: aRmaSeneblis 121, me-3 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

100


el-fosta: Catarsis@posta.ge<br />

savane savane (moxucebulTa (moxucebulTa asociacia) asociacia)<br />

asociacia)<br />

sakontaqto piri: xaCatur varTaniani (prezidenti)<br />

mob: +995 93 313 32<br />

misamarTi: Temqa, me-11 mikro raioni, TabukaSvilis q. 44, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosTa: savane@savane.org.ge<br />

Taoba Taoba (xanSiSesulTa (xanSiSesulTa socialuri socialuri dacva)<br />

dacva)<br />

sakontaqto piri: uCa vaxania (direqtori)<br />

mob: +995 99 554 225<br />

misamarTi: nucubiZis q. 187a, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosTa: taoba@taoba.org.ge<br />

didgori didgori _ saqarTvelos saqarTvelos socialuri socialuri da da ekonomikuri ekonomikuri ganviTarebis ganviTarebis xelSemwyobi<br />

xelSemwyobi<br />

xelSemwyobi<br />

arasamTavrobo arasamTavrobo orga organizacia<br />

orga nizacia (muSaobs (muSaobs mxolod mxolod moxucebulebTan)<br />

moxucebulebTan)<br />

sakontaqto piri: anzor goTua (prezidenti)<br />

telefoni: +995 32 291 121/ 29 1<br />

misamarTi: wyneTis q. 14, me-5 sadarbazo me-4 sarTuli bina 115, Tbilisi, saqarTvelo<br />

5555....5555 SezRuduli SezRuduli<br />

SezRuduli<br />

SezRuduli SesaZleblobebisa SesaZleblobebisa<br />

SesaZleblobebisa<br />

SesaZleblobebisa da da da da fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri aSlilobis aSlilobis aSlilobis aSlilobis mqoneeee mqon mqon mqon pirebi pirebi pirebi pirebi<br />

5.5.1 specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli institutebi institutebi da da saxelmwifos saxelmwifos valdebuleba<br />

valdebuleba (samarTlebrivi<br />

(samarTlebrivi<br />

(samarTlebrivi<br />

regulaciebi regulaciebi da da praqtika)<br />

praqtika)<br />

14 ivnisi aris SezRuduli SesZleblobebis mqone pirTa dacvis dRe 288 .<br />

SezRuduli SesaZleblobis mqone piri aris adamiani, romelsac daavadebis, travmis, gonebrivi<br />

Tu fizikuri defeqtis Sedegad darRveuli aqvs organizmis sasicocxlo funqciebi<br />

janmrTelobis metdnaklebad moSlis gamo, rac ganapirobebs profesiuli Sromis unaris srul<br />

an nawilobriv dakargvas anda yofa-cxovrebis arsebiT gaZnelebas 289 .<br />

SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris diskriminacia akrZalulia da amgvari qmedeba<br />

warmoadgens danaSauls saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabamisad 290 .<br />

saxelmwifo uzrunvelyofs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa socialur dacvas.<br />

saxelmwifo organoebi, sawarmoebi, dawesebulebebi da organizaciebi invalidebs uqmnian<br />

pirobebs sacxovrebeli, sazogadoebrivi da sawarmoo SenobebiT, transportiTa da<br />

satransporto komunikaciebiT, kavSirgabmulobisa da informaciis saSualebebiT<br />

sargeblobisaTvis, Tavisufali rientaciisa da gadaadgilebisaTvis 291 .<br />

saxelmwifom xeli unda Seuwyos SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa samedicino da<br />

profesiul reabilitacias. unda SemuSavdes individualuri programebi. 292<br />

aSS-s saxelmwifo departamentma aRniSna, rom problema naklebad prioritetulia<br />

mTavrobisaTvis. diskriminacia SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris mimarT dasaqmebis,<br />

ganaTlebis, samedicino momsaxuebiT sargeblobis da aseve saxelmwifos sxva momsaxurebis<br />

sferoebSi problemaa da socialuri diskriminacia arsebobs. administraciuli kodeqsi<br />

avaldebulebs unarSzRudulebis Sesvlis xelmisawvomobas da ardakmayofilebis<br />

288<br />

saqarTvelos prezidentis 2003 wlis 13 ivnisis #260 brZanebuleba<br />

289<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni<br />

290 2 saqarTvelos sisxlis samrTlis kodeqsi muxli 142 .<br />

291<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-3 da me-7<br />

muxlbi<br />

292 “SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 14.<br />

101


SemTxvevaSi iTvaliswinebs jarimas. mTavrobam gadadga nabijebi unarSezRudulebis<br />

saWireobebis mosagvaeblad wlis ganmavlobaSi. martSi iusticiis saministros samoqalaqo<br />

reestis saagentoSi dasaqmda 6 unarSezRuduli moqalaqe, romlebis satelefono<br />

konsultaciebze muSaoben. piloturi programis farglebSi am pirebs CautardaT winaswari<br />

treiningi rac maT aZlevT saSualebas saxlidan imuSaon. Imave TveSi 40 avtobusi<br />

unarSezRudulebisaTvis specialuri asasvleliT daemaTa municipalur transports<br />

TbilisSi 293 .<br />

2008 wlis seqtemberSi saxalxo damcvelis ofisma daarsa specialuri centri<br />

unarSezRuduli pirebisaTvis. Saxalxo damcveli xazs usmavms aseve ramodenime sakiTxs: a)<br />

“unarSezRuduli piris” statusis miniWeba araefeqturia da xSir SemTxvevaSi bevri<br />

adamianisaTvis aris damamcirebeli; b) unarSezRudul pirebTan momuSave xalxis uflebebi<br />

ar aris daculi rac ara negatiurad aisaxeba unarSzRudulebze g) unarSzRudulTaTvis<br />

programebi ar aris fokusirebulia maTi cxovrebis pirobebis gaumjobesebaze aramed<br />

adgenen zogiert aspeqts maTi movlis da reabilitaciis; d) unarSezRudulebis<br />

saWiroebebi kargad ar aris Sefasebuli 294 . damatebiT, saxelmwifos mxridan Sesabamisi<br />

institutebi saTanadod ar finansdebian 295 .<br />

mkveTrad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone pirebs eniSnebaT pensia 35<br />

laris odenobiT. mniSvnelovnad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone<br />

pirebs eniSnebaT pensia 28 laris 296 odenobiT. am saxis pensiis misaRebad pirebma unda<br />

gaiaron igive procedurebi rac aRwerilia 3.3.6 TavSi.<br />

mxedveloba SezRuduli pirebi ganekuTvnebian pirvel kategorias, iReben daxmarebas 22<br />

laris odenobiT. Tu maTi unarSewRuduloba mniSvnelovnad gamoxatulia maSin 32 laris<br />

odenobiT 297 .<br />

2008 wlis oficialuri monacemebis Sesabamisad qveyanaSia 160,638 unarSezRuduli piri.<br />

2007 wlis monacemebiT iyo 11,024 unarSezRuduli bavSvi Tumca realuri ricxvi ufro<br />

maRalia 298 .<br />

qveyanaSi funqcionirebs 31 dawesebuleba unarSezRudul bavSTaTvis. Esenia unarSezrudul<br />

bavSvta ganaTlebis specializirebulni institutebi, romlebsac aqvT problemebi<br />

aRWurvilobasTan da meTodikasTan dakavSirebiT. zogierT unarSezRudul bavSvs aqvs<br />

SesaZlebloba iswavlos Cveulebriv skolaSi, iyo probelemebi am sakiTxTan<br />

dakavSirebiTac 299 . Wlis ganmavlobaSi mTavrobam gamarTa Zlieri media kampania da situacia<br />

nel nela umjobesdeba 300 .<br />

SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone bavSvebs, romlebic saWiroeben sxva piris mudmiv<br />

daxmarebas eniSnebaT pensia 35 laris odenobiT. sxva saxis unarSezRudulebs ki 28 laris<br />

odenobiT. 18 wlamde unarSezRuduli bavSvi Tu igi siRaribis zRvars miRma myofi<br />

293<br />

aSS-s saxelmwifo departamentis, saqarTveloSi adamianis uflebaTa Sesaxeb angariSi, 2009 wlis 25<br />

Tebervali http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm<br />

294<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2008 wlis pirveli naxevari<br />

http://ombudsman.ge/uploads/reports/moxseneba_2008_1naxevari.pdf<br />

295<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2008 wlis meore naxevari, http://ombudsman.ge/index.php?m=331;<br />

296 saqarTvelos Kanoni saxelmwifo pensiis Sesaxeb, muxli 8;<br />

297 2 saqarTvelos mTavrobis 2006 wlis 28 ivlisis #145 dadgenileba, muxli 8 ;<br />

298<br />

aSS-s saxelmwifo departamentis, saqarTveloSi adamianis uflebaTa Sesaxeb angariSi, 2009 wlis 25<br />

Tebervali http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm accessed 2 June 2009<br />

299<br />

saqarTvelos parlamentis 2004 wlis 13 tebervlis #3337 rezolucia.<br />

300 saias mosazreba<br />

102


ojaxidanaa iRebs damatebiT 22 larian daxmarebas. Tu maTi unarSezRuduloba mkveTrad<br />

aris gamoxatuli isini Sesabamisad ireben 45, 38 da 32 larian daxmarebebs 301 .<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelis azriT kriteriumebi romliTac ganisazRvreba siRaribis<br />

zRvars miRma myofi ojaxebi Zalzed mkacria. rac Zalian arTulebs unarSezRudul<br />

bavSvTaTvis 22 lariani daxmarebis miRebis SesaZleblobas 302 . unarSezRudul pirTa<br />

daxmarebis centri aris gaxnili saxalxo damcvelis ofisSi sadac aseve exmarebian<br />

fsikikurad daavadebul pirebs 303 .<br />

qveyanaSi sxvadasxva institutebi (saxelmwifo da arasamTavrobo) muSoben unarSezRuduli<br />

pirebis problemebze:<br />

fondi “Semdegi “Semdegi nabiji” nabiji” exmareba unarSezRudul bavSvebs romlebic iq cxovroben. amasTan<br />

organizaiis warmomadgenelma ganacxada rom radgan ar arsebosb adgili sadac<br />

mozardebsac SeuZliaT miiRon Sesabamisi daxmareba isini mozard unarSezRudulebsac<br />

exmarebian.<br />

misamarTi: Tbilisi, WavWavaZis pr. #74a tel: (995 32) 23 01 40<br />

“imedi” “imedi” unarSezRudulTa fsiqologiuri da socialuri reabilitaciis centri.<br />

misamarTi: zezva gafrindaSvilis q. #6 tel: (995 32) 566 425<br />

socialuri Terapiis saxli exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />

ganviTarebaSi. tel: (995 32) 77 54 85; (99532) 77 11 84.<br />

“gaerTianeba xalxisTvis” exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />

ganviTarebaSi. tel: (995 32) 77 63 07<br />

quTaisis moxucebulTa daxmarebis saxli aqvs unarSezRudulTaTvis fsiqologiuri<br />

daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba. misamarTi: quTaisi, mefe<br />

solomonis q. 2, me-4 Sesaxvevi #6. sakontaqto piri: giuli muSkudiani. tel: (995 99)<br />

23 31 32<br />

Tbilisis moxucebulTa daxmarebis saxls aqvs unarSezRudul moxucebulTaTvis<br />

fsiqologiuri daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba (qalebi 60<br />

wels maRla da kacebi 65 wels maRla). misamarTi: Tbilisi, Temqis dasaxleba 11, me-2<br />

kvarali. sakontaqto piri: TamTa demuriSvili. tel: (995 99) 92 30 82<br />

fsiqo – fsiqikuri gamrTelobis socialuri reabilitaciis centri – uzrunvelyofs<br />

consultaciasa da jandacvas. misamarTi: Tbilisi, lado asaTianis q. #10, tel: (995 32)<br />

39 78 44<br />

“afra” _ exmareba fsiqikurad daavadebul pirebs, maT mSoblebs da momvlelebs. misamarTi:<br />

Tbilisi, lado asaTianis q. #10. Tel: (995 99) 15 38 01<br />

Zevris moxucebulTa daxmarebis saxli _ exmareba fsiqikurad avadmyof xalxs sxovrebis<br />

pirobebis gaumjobesebaSi. aqvs fsiqo-socialuri reabilitacia, sakvebiT da jandacviT<br />

301 “saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni muxli 8; saqarTvelos mTavrobis 2006 wlis 28 ivlisis<br />

#145 dadgenileba, muxli 8 2 ;<br />

302 saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2007 wlis meore naxevari, gverdebi 310-318;<br />

http://ombudsman.ge/files/468_19_PDOReport2007IIhalf.pdf<br />

303 veb-portali adamianis uflebebis Sesaxeb, http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=3209&lang=en<br />

103


uzrunvelyofa. misamarTi: Terjolis raioni, sofeli Zveri.sakontaqto piri: daviT<br />

gabriCiZe. tel: (995 99) 56 90 88<br />

fsiqikuri jamrTelobis centri<br />

misamarTi: Tbilisi, gldani ipolit ivanovis q. #43<br />

sakontaqto piri (1) : biZina mgalobliSvili<br />

tel: (995 77) 40 11 28<br />

sakontaqto piri (2): daviT sariSvili<br />

tel: (995 99) 45 71 61<br />

bedianis bedianis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: avTo vanazi<br />

t: (995 99) 13 68 64<br />

baTumis baTumis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: nukri miqava<br />

t: (995 77) 41 13 54<br />

suramis suramis fsiqiat fsiqiatriuli<br />

fsiqiat riuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: gia jobaZe<br />

t: (995 93) 57 03 95<br />

quTaisis quTaisis fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis erovnuli erovnuli centri centri<br />

centri<br />

xelmZRvaneli: goCa bakuraZe<br />

t: (995 93) 47 25 38<br />

fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis axalcixis axalcixis centri centri<br />

centri<br />

sakontaqto piri (1): lamara kiknaZe<br />

t : (995 93) 26 45 27<br />

sakontaqto piri (2): ciuri SeSaberiZe<br />

t: (995 93) 17 63 83<br />

a. gociriZis gociriZis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: Giorgi geleiSvili<br />

t: (995 99) 11 03 53; (995 32) 39 66 65<br />

quTaisis quTaisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: maia nucubiZe<br />

t: (995 99) 18 21 02<br />

Telavis Telavis specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: irina gegeCkori<br />

t: (995 93) 34 25 94<br />

zestafonis zestafonis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: darejan axvlediani<br />

t: (995 99) 53 62 12<br />

zugdisis zugdisis specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: nata abulaZe<br />

t: (995 99) 56 10 65<br />

104


usTavis rusTavis rusTavis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: zaza oxanaSvili<br />

t: (995 99) 20 91 34<br />

siRnaRis siRnaRis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: mariana xuciSvili<br />

t: (995 93) 90 92 27<br />

ozurgeTis ozurgeTis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: manana goguaZe<br />

t: (995 99) 15 63 75<br />

senakis senakis specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: guranda revia<br />

t: (995 99) 20 87 68<br />

goris goris specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: marina gongilaSvili<br />

t: (995 99) 53 30 40<br />

<strong>Caritas</strong> saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

qurdianis q.#3, Tbilisi<br />

(+995.32) 217819, 251387<br />

arsebobs specialuri saxelmwifo programa romelic iTvaliswinebs unarSezRudulebis<br />

socialur reabilitacias. am programisaTvis 2008 wlis saxelmwifo biujetSi<br />

gaTvaliswinebuli iyo 4 237 300 lari. programa warmoadgens detalur samoqmedo gegmas<br />

da unda Sesruldes 2008 wlis 31 dekembramde 304 .<br />

5.5.2 specializirebuli specializirebuli institutebi<br />

institutebis institutebi xelmisawvdomoba xelmisawvdomoba da da mzrunveloba<br />

mzrunveloba mzrunveloba samSobloSi<br />

samSobloSi<br />

dabrunebulTaTvis<br />

dabrunebulTaTvis<br />

samSobloSi dabrunebulebma SeiZleba isargeblon agreTve im servisebiTac romlebic ara<br />

marto ukandabrunebulTaTvisac funqcionirebs:<br />

“SuSis “SuSis bavSvebi” bavSvebi” – asociacia romelic exmareba gulis daavadebebiT daavadebul<br />

pirebs<br />

sakontaqto piri: xaTuna saganaeliZe<br />

misamarTi: kutuzovis q. 7, piveli sarTuli, bina 27, Tbilisi saqarTvelo<br />

el-fosta: saga@gol.ge<br />

brma rma xalxi xalxi sazRvrebs sazRvrebs gareSe<br />

gareSe<br />

sakontaqto piri: besarion soloRaSvili (Tavmjdomare)<br />

mob: 899 278 508<br />

tel: 8 (22) 999 829<br />

misamarTi: mickeviCis q. 29a, oTaxi 202, Tbilisi saqarTvelo<br />

el-fosta: tamosolo@yahoo.com<br />

304 saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socuzrunvelyofis ministris 2008 wlis 14 martis<br />

#70 brZaneba<br />

105


unarS unarSeRzudul<br />

unarS unarSeRzudul<br />

eRzudul bavSvTa bavSvTa socialuri socialuri integraciis integraciis kavSiri<br />

kavSiri<br />

sakontaqto piri: Tamar maRlakeliZe (prezidenti)<br />

mob: 899 532 732<br />

misamarTi: mickeviCis q. #1, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: maglata@mail.ru<br />

RmerTis RmerTis RmerTis Svilebis Svilebis saqarTvelos saqarTvelos kavSiri kavSiri – unarSezRudul pirTa asociacia<br />

sakontaqto piri: nana kenWuaSvili (Tavmjdomare)<br />

tel: 8 (22) 250 145<br />

misamarTi: WavWavaZis pr 49a, mexuTe sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: iufnona@yahoo.com<br />

pediatriuli pediatriuli dacvis dacvis socialuri socialuri fondi<br />

fondi<br />

sakontaqto piri: giorgi CaxunaSvili<br />

mob: 893 237 154<br />

misamarTi: lublianas q. 29, me-2 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: info@sppf.info<br />

yru munj munj bavSvTa bavSvTa dacvis dacvis dacvis asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: maia asakaSvili<br />

mob: 899 513 397<br />

tel: 8 (22) 997 324 / 323<br />

misamarTi: vaJa fSavelas gamziri. 73, me-3 kvartali, pirveli korpusi, bina 14,<br />

Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-posta: makako@geo.net.ge/asakashvili_maia@yahoo.com<br />

yru bavSvTa bavSvTa ganviTarebis ganviTarebis xelSemwyobi<br />

xelSemwyobi xelSemwyobi saerTaSoriso saerTaSoriso fondi<br />

fondi<br />

sakontaqto piri: olga CikvaiZe (Tavmjdomare)<br />

mob: 899 100 377<br />

misamarTi: diRomi, me-5 kvartali, axmetelis q. 2, Tbilisi, saqarTvelo<br />

saerTaSoriso saerTaSoriso ka kavSiri ka vSiri “adamiani “adamiani “adamiani da da buneba”<br />

buneba”<br />

sakontaqto piri: lali zautaSvili<br />

tel: 8 (22) 61 01 89; 60<br />

misamarTi: guramiSvilis gamziri 72, Tbilisi, saqarTvelo<br />

hemofiliisa hemofiliisa da da donorebis donorebis saqarTvelos saqarTvelos asociacia<br />

asociacia<br />

roman xomasuriZe<br />

mob.: 899 100 254<br />

misamarTi: yazbegi str. 22, Tbilisi, saqarTvelo<br />

saqarTvelos saqarTvelos yru yru-munjTa yru munjTa kavSiri<br />

kavSiri<br />

sakontaqto piri: badri batatunaSvili/ maia metoniZe<br />

mob: 877 456 615<br />

misamarTli: maiakovskis q. 6, mesama sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

saqarTvelos saqarTvelos unarSezRudul<br />

unarSezRudul unarSezRudul qalTa qalTa saerTaSoriso saerTaSoriso asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: manana guluaSvili<br />

mob: 899 973 006<br />

tel: 8 (22) 920 911<br />

misamarTi: Zmebi zurabiSvilebis q. 34, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: Gdwia@access.sanet.ge<br />

saprotezo saprotezo orTopediuli orTopediuli reabilitaciis reabilitaciis saqarTvelos saqarTvelos asociacia<br />

asociacia<br />

106


sakontaqto piri: maia kalmaxeliZe<br />

tel: 8 (22) 520 073 / 522<br />

misamarTi: liblianas q. 18/20, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: ortho@gefpor.ge<br />

pirveli pirveli nabiji nabiji (uzrunvelyos (uzrunvelyos sxvadasxva sxvadasxva saxis saxis daxmarebas daxmarebas daxmarebas unarSezRudul<br />

unarSezRudul<br />

bavSTaT bavSTaTvis)<br />

bavSTaT vis)<br />

sakontaqto piri: qeTi meliqaZe (direqtori)<br />

tel: 8 (22) 252 519 / 230<br />

misamarTi: WavWavaZis gamz. 74 a, oTaxi504, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: keti.melikadze@tfs.ge<br />

kulturuli kulturuli centri centri “Tanadgoma”<br />

“Tanadgoma”<br />

Sakontaqto piri: nana gegeliSvili<br />

mob: 877 46 65 71<br />

tel: 8 (22) 96 74 62<br />

misamarTi: uznaZis q. 68, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: acacia@ip.osgf.ge<br />

asociacia asociacia "mSoblebis "mSoblebis xidi" xidi" (unarSzRudulebis (unarSzRudulebis inegracia inegracia sazogadoebaSi)<br />

sazogadoebaSi)<br />

sakontaqto piri: Teona xaCelaSvili<br />

mob: 877 473 440<br />

misamarTi: Ciqobavas q. 29, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: ktea@rambler.ru<br />

unarSezRuduli<br />

unarSezRuduli unarSezRuduli bavSvi, bavSvi, ojaxi ojaxi sazogadoeba sazogadoeba ( unarSezRuduli bavSvisa da misi<br />

ojaxis uflebebis dacva)<br />

sakontaqto piri:maia bibileiSvili (Tavmjdomare)<br />

mob: 877 715 609<br />

misamarTi: vazha-fSavelas 1. 76 b, me-3 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: maia@disability.ge<br />

unarSezRudul<br />

unarSezRudul unarSezRudul mewarmeTa mewarmeTa dasaqmebis dasaqmebis asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: lado aslamaziSvili (direqtori)<br />

mob: 893 967 888<br />

misamarTi: keidias q. 7, Tbilisi, saqarTvelo<br />

unarSezRudul/gardacvlil unarSezRudul/gardacvlil meomarTa meomarTa meuRlTa meuRlTa asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: manana mebuke<br />

mob: 893 491 000<br />

misamarti: keidias q. 7, pirveli sarTuli, me-2 oTaxi, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: dt_wife@yahoo.com/ mmanana@mail.ru<br />

smenis smenis problemebis problemebis mqone mqone bavSvTa bavSvTa ganviTarebis ganviTarebis asociacia<br />

asociacia<br />

sakontaqto piri: nino feraZe (Tavmjdomare)<br />

tel: 8 (22) 955 864<br />

misamarTi: uznaZis q. 2, pirveli Sesasvleli, me-4 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: contact@epatha.org.ge<br />

afxazeTis afxazeTis yru yru munjTa munjTa asociacia asociacia – “hera”<br />

“hera”<br />

sakontaqto piri: boris Skriabai (Tavmjdomare)<br />

tel: 8 (22) 774 067<br />

misamarTi: gurjaanis q. 22, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: abkusin@hotmail.com<br />

107


asociacia asociacia “bavSvebis “bavSvebis harmoniuli harmoniuli ganviTarebis ganviTarebis saxli”<br />

saxli”<br />

sakontaqto piri: tiko noZaZe (direqtori)<br />

mob: 899 903 51<br />

misamarTi: vaJa-fSavelas me-4 kvartali, SaviSvilis q. 5, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: hchd@myoffice.ge<br />

antistigma<br />

antistigma (fizikuri (fizikuri jamrTeloba, jamrTeloba, ganaTleba, ganaTleba, ganaTleba, samoqalaqo samoqalaqo sazogadoeba)<br />

sazogadoeba)<br />

sakontaqto piri: natalia xonelia<br />

mob: 899 935 031<br />

tel: 8 (22) 581 838<br />

misamarTi: gldanis pirveli mikro raioni, korpusi 20a, #.44, pirveli sarTuli,<br />

Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: antistigma@caucasus.net<br />

asociacia asociacia anika anika (unarSezRudul bavSvTa socialuri reabilitacia, maTi ojaxebis<br />

dacva da maTTvis ganaTlebis sistemis ganvitarebis xelSewyoba)<br />

sakontaqto piri: irina inasariZe<br />

tel: 8 (22) 44 55 03<br />

misamarTi: kostavas q. 75 a, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: geo-anika@yahoo.com/geoanika@hotmail.com<br />

World Vision saqarTvelo saqarTvelo axorcielebs unarSezRudul unarSezRudul bavSvTa bavSvTa ojaxebis ojaxebis socialur socialur da<br />

da<br />

ekonomikuri ekonomikuri mgdomareobis mgdomareobis gaumjobesebis gaumjobesebis programas programas (proeqtis (proeqtis menejeria menejeria marina<br />

marina<br />

mCedliSvili mCedliSvili 899 899 155435). 155435). 155435). am proeqtis farglebSi q. quTaisSi, baTumsa da TbilisSi<br />

daarsda 3 sabavSvo baRi unarSezRudul bavSvTaTvis. aseT bavSvebTan 4 wlis<br />

ganmavlobaSi muSaoben eqimebi. Wordls Vision saqarTvelos sxva proeqtebTan<br />

TanamSromlobiT daxmareba eweva aseve unarSezRuduli bavSvebis mSoblebs.<br />

samedicino centris sakontaqto piri - ISEC proeqtis partniorebi:<br />

Tbilisi: irakli natroSvili – 8 99 48 12 21<br />

bavSvTa me-2 respublikuri saavadmyofo neurologiis departamenti<br />

baTumi: iagor jibuti – 8 99 57 50 37<br />

respublikuri saavadmyofo, nevrologiis ganyofileba<br />

quTaisi: zaza patariZe – 8 93 31 17 91<br />

Sps Temida.<br />

5.5.3 saqvelmoqmedo<br />

saqvelmoqmedo<br />

saqvelmoqmedo<br />

informacia ar aris warmoadgenili<br />

da da mzrunvelobiTi mzrunvelobiTi organizaciebi organizaciebi qveyanaSi<br />

qveyanaSi<br />

5555....6666 pirebi pirebi pirebi pirebi fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri aSlilobebiTa aSlilobebiTa<br />

aSlilobebiTa<br />

aSlilobebiTa da da da da daavadebebiT<br />

daavadebebiT<br />

daavadebebiT<br />

daavadebebiT<br />

5.6.1 specializirebuli specializirebuli institutebi institutebi da da saxelmwifo saxelmwifo valdebulebeb<br />

valdebulebebi valdebulebeb (samarTlebrivi<br />

(samarTlebrivi<br />

regulacia regulacia da da praqtika)<br />

praqtika)<br />

kanoni krZalavs unarSezRudul pirTa diskriminacias, Tumca es problema ar aris<br />

prioritetuli mTavrobisaTvis. unarSezRuduli adamianis diskriminacia samsaxurSi,<br />

saswavlo dawesebulebaSi, maTi jandacvis xelmisawvdomobisa da saxelmwifos sxva<br />

momsaxurebis kuTxiT iyo problema da socialuri siskriminacia arsebobda.<br />

108


administraciuli kodeqsi avaldebulebs unarSzRudulebis Sesvlis xelmisawvomobas da<br />

ardakmayofilebis SemTxvevaSi iTvaliswinebs jarimas. Tumca, aseTi Sesasvleli sul<br />

TiTze CamosaTvlel sajaro Senobebs Tu aqvs.<br />

wlis ganmavlobaSi mTavrobam gadadga qmediTi nabijebi unarSezRudulTa saWireobebis<br />

mosagvaeblad. unarSezRudulTa erovnul dRes 14 ivniss q. TbilisSi unarSezRudulTa<br />

pirveli forumi gaimarTa. forumis izani iyo unarSezRudulebis saWiroebebis da<br />

problemebis mimarT sazogadoebis cnobierebis amaRleba. saxalxo damcvelis ofisSi 2008<br />

wlis seqtemberSi unarSezRudul pirTa uflebebis dacvis centri daarsda. 23-25 ivniss<br />

saxalxo damcvelis ofisSi gaimrTa samuSao Sexvedra unarSezRudulTa uflebebTan<br />

dakavSirebiT. prezidentis axal rezidenciasa da Sss axal Senobas gaaCnia specialuri<br />

Sesasvleli unarSezRudulTaTvis.<br />

martSi iusticiis saministros samoqalaqo reestis saagentoSi dasaqmda 6<br />

unarSezRuduli moqalaqe, romlebis satelefono konsultaciebze muSaoben. piloturi<br />

programis farglebSi am pirebs CautardaT winaswari treiningi rac maT aZlevT<br />

saSualebas saxlidan imuSaon. Imave TveSi 40 avtobusi unarSezRudulebisaTvis<br />

specialuri asasvleliT daemaTa municipalur transports TbilisSi.<br />

dekembris monacemebis Sesabamisad qveyanaSia 139,354 unarSezRuduli piria<br />

registrirebuli. maT Soris 8,034 unarSezRuduli bavSvi. Tumca es ricxvebi aris<br />

mxolod oficialurad registrirebuli pirebisa Sesabamisad realuri ricxvi SesaZloa<br />

ufro maRali iyos 305 .<br />

SezRuduli SesaZleblobis mqone piri aris adamiani, romelsac daavadebis, travmis,<br />

gonebrivi Tu fizikuri defeqtis Sedegad darRveuli aqvs organizmis sasicocxlo<br />

funqciebi janmrTelobis metdnaklebad moSlis gamo, rac ganapirobebs profesiuli Sromis<br />

unaris srul an nawilobriv dakargvas anda yofa-cxovrebis arsebiT gaZnelebas 306 .<br />

SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris diskriminacia akrZalulia da amgvari qmedeba<br />

warmoadgens danaSauls saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabamisad 307 .<br />

saxelmwifo uzrunvelyofs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa socialur dacvas.<br />

saxelmwifo organoebi, sawarmoebi, dawesebulebebi da organizaciebi invalidebs uqmnian<br />

pirobebs sacxovrebeli, sazogadoebrivi da sawarmoo SenobebiT, transportiTa da<br />

satransporto komunikaciebiT, kavSirgabmulobisa da informaciis saSualebebiT<br />

sargeblobisaTvis, Tavisufali rientaciisa da gadaadgilebisaTvis 308 .<br />

saxelmwifom xeli unda Seuwyos unarSezRudulTa fizikur da profesiul<br />

reabilitacias, individualuri programebi unda iqnes Sedgenili. 309<br />

mkveTrad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone pirebs eniSnebaT pensia 35<br />

laris odenobiT. mniSvnelovnad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone<br />

pirebs eniSnebaT pensia 28 laris 310 odenobiT. am saxis pensiis misaRebad pirebma unda<br />

gaiaron igive procedurebi rac aRwerilia 3.3.6 TavSi.<br />

zogierTi institutebi, romlebic muSaoben unarSezRudulebTan (saxelmwifo<br />

arasamTavrobo):<br />

305<br />

saqrTvelos qveynis angariSi adamianis uflenaTa 2009 wliuri angariSidan www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/<br />

306<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni<br />

307 2<br />

saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 142 .<br />

308<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 7.<br />

309<br />

“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 14.<br />

310 saqarTVloes kanoni saxelmwifo pensiis Sesaxeb muxli 8;<br />

109


“afra afra afra” afra _ exmareba fsiqikurad daavadebul pirebs, maT mSoblebs da momvlelebs<br />

misamarTi: Tbilisi, lado asaTianis q. #10. Tel: (995 99) 15 38 01<br />

“imedi” “imedi” “imedi” unarSezRudulTa fsiqologiuri da socialuri reabilitaciis centri.<br />

misamarTi: zezva gafrindaSvilis q. #6 tel: (995 32) 566 425<br />

socialuri Terapiis saxli exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />

ganviTarebaSi<br />

tel: (995 32) 77 54 85; (99532) 77 11 84.<br />

“gaerTianeba xalxisTvis” exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />

ganviTarebaSi<br />

tel: (995 32) 77 63 07<br />

quTaisis moxucebulTa daxmarebis saxls aqvs unarSezRudulTaTvis fsiqologiuri<br />

daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba.<br />

misamarTi: quTaisi, mefe solomonis q. 2, me-4 Sesaxvevi #6.<br />

sakontaqto piri: giuli muSkudiani<br />

tel: (995 99) 23 31 32<br />

Tbilisis moxucebulTa daxmarebis saxls aqvs unarSezRudul moxucebulTaTvis<br />

fsiqologiuri daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba (qalebi 60<br />

wels maRla da kacebi 65 wels maRla).<br />

misamarTi: Tbilisi, Temqis dasaxleba 11, me-2 kvarali<br />

sakontaqto piri: TamTa demuriSvili<br />

tel: (995 99) 92 30 82<br />

fsiqo – sfiqikuri gamrTelobis socialuri reabilitaciis centri – uzrunvelyofs<br />

consultaciasa da jandacvas<br />

misamarTi: Tbilisi, lado asaTianis q. #10, tel: (995 32) 39 78 44<br />

Zevris moxucebulTa daxmarebis saxli _ exmareba fsiqikurad avadmyof xalxs<br />

sxovrebis pirobebis gaumjobesebaSi. aqvs fsiqo-socialuri reabilitacia, sakvebiT da<br />

jandacviT uzrunvelyofa.<br />

misamarTi: Terjolis raioni, sofeli Zveri<br />

sakontaqto piri: daviT gabriCiZe<br />

tel: (995 99) 56 90 88<br />

fsiqikuri jamrTelobis centri<br />

misamarTi: Tbilisi, gldani ipolit ivanovis q. #43<br />

sakontaqto piri (1) : biZina mgalobliSvili<br />

tel: (995 77) 40 11 28<br />

sakontaqto piri (2): daviT sariSvili<br />

tel: (995 99) 45 71 61<br />

bedianis bedianis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: avTo vanazi<br />

t: (995 99) 13 68 64<br />

baTumis baTumis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: nukri miqava<br />

t: (995 77) 41 13 54<br />

110


suramis suramis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />

saavadmyofo<br />

xelmZRvaneli: gia jobaZe<br />

t: (995 93) 57 03 95<br />

quTaisis quTaisis fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis erovnuli erovnuli centri centri<br />

centri<br />

xelmZRvaneli: goCa bakuraZe<br />

t: (995 93) 47 25 38<br />

fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis axalcixis axalcixis centri<br />

centri<br />

sakontaqto piri (1): lamara kiknaZe<br />

t : (995 93) 26 45 27<br />

sakontaqto piri (2): ciuri SeSaberiZe<br />

t: (995 93) 17 63 83<br />

a. gociriZis gociriZis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: Giorgi geleiSvili<br />

t: (995 99) 11 03 53<br />

(995 32) 39 66 65<br />

quTaisis quTaisis quTaisis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: maia nucubiZe<br />

t: (995 99) 18 21 02<br />

Telavis Telavis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: irina gegeCkori<br />

t: (995 93) 34 25 94<br />

zestafonis zestafonis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: darejan axvlediani<br />

t: (995 99) 53 62 12<br />

zugdisis zugdisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: nata abulaZe<br />

t: (995 99) 56 10 65<br />

rusTavis rusTavis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: zaza oxanaSvili<br />

t: (995 99) 20 91 34<br />

siRnaRis siRnaRis specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: mariana xuciSvili<br />

t: (995 93) 90 92 27<br />

ozurgeTis ozurgeTis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: manana goguaZe<br />

t: (995 99) 15 63 75<br />

senakis senakis senakis specializirebuli<br />

specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: guranda revia<br />

t: (995 99) 20 87 68<br />

111


goris goris goris specializirebuli specializirebuli klinika<br />

klinika<br />

xelmZRvaneli: marina gongilaSvili<br />

t: (995 99) 53 30 40<br />

<strong>Caritas</strong> saqarTvelo<br />

saqarTvelo<br />

qurdianis q.#3, Tbilisi<br />

(+995.32) 217819, 251387<br />

5.6.2 samSobloSi<br />

samSobloSi samSobloSi dabrunebulTaTvis dabrunebulTaTvis specializirebuli specializirebuli institutebi institutebi da da mzrunvelob<br />

mzrunvelobis<br />

mzrunvelob is<br />

xelmisawvdomoba<br />

xelmisawvdomoba<br />

samSobloSi dabrunebulebma SeiZleba isargeblon agreTve im servisebiTac romlebic ara<br />

marto ukandabrunebulTaTvisac funqcionirebs:<br />

fsiqo fsiqo socialuri socialuri daxmarebis daxmarebis asociacia asociacia “ndoba”<br />

“ndoba”<br />

sakontaqto piri: nana aRapiSvili (aRmasrulebeli direqtori)<br />

tel: 8 (22) 952 535<br />

misamarTi: z. WavWavaZis q. 9, me-2 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: ndoba@caucasus.net/mail@ndoba.org.ge<br />

fsiqikuri fsiqikuri jamrTelobis jamrTelobis saqarTvelos saqarTvelos asociacia asociacia asociacia (GAMH)<br />

sakontaqto piri: manana SaraSiZe<br />

mob: 899 600 110<br />

misamarTi: vaJa-fSavelas gamz 30, pirveli sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: mental@gamh.org.ge<br />

saqarTvelos saqarTvelos specialuri specialuri olimpiuri olimpiuri komiteti<br />

komiteti<br />

sakontaqto piri: Jana gocireli (Tavmjhdomare)<br />

mob: 893 363 77<br />

misamarTli: CavCavaZis 49, me-3 sarTuli, Tbilisi , saqarTvelo<br />

el-fosta: specialolymicsge@yahoo.com<br />

saqarTvelos saqarTvelos socialuri socialuri ganviTarebis<br />

ganviTarebis ganviTarebis fondi fondi "progresi"<br />

"progresi"<br />

sakontaqto piri: leila koniaSvili/mzia nozaZe<br />

mob: 893 622 408<br />

tel: 8 (22) 78 26 66<br />

misamarTi: vazisubani, me-2 korpuri, bina 28<br />

el-fosta: dedas62@list.ru<br />

naperwyali naperwyali (fsikikurad (fsikikurad avadmyof avadmyof avadmyof bavSvTa bavSvTa sakvirao sakvirao skola) skola)<br />

skola)<br />

sakontaqto piri: dalisa kukulaZe (direqtori)<br />

mob: 899 100 971<br />

misamarTi: vaJa-fSavelas me-2 kvartali, sadarbazo 9 a, Tbilisi, saqarTvelo<br />

asociacia asociacia im im xalxisa xalxisa visac visac sWirdeba sWirdeba sWirdeba specialuri specialuri movla<br />

movla<br />

sakontaqto piri: nino aRdgomelaSvili<br />

tel: 8 (22) 77 63 07<br />

misamarTi: ubilavas q. 8, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: info@apnsc.ge/heim@heim.ge<br />

112


gaerTianeba gaerTianeba "ia"<br />

"ia"<br />

sakontaqto piri: nino Wabukiani<br />

mob: 855 505549<br />

tel: 8 (22) 747551<br />

misamarTi: gurjaanis q. 20, Tbilisi, saqarTvelo<br />

daunis daunis sindromiT sindromiT sindromiT daavadebul daavadebul bavSvTa bavSvTa sakiTxebis sakiTxebis profesionalebisa profesionalebisa da da maTi<br />

maTi<br />

mSoblebis mSoblebis mSoblebis gaerTianeba<br />

gaerTianeba<br />

sakontaqto piri: nino cincaZe<br />

mob: 893 344 531<br />

misamarTi: WavWavaZis prospeqti 32, Tbilisi, saqarTvelo<br />

axalgazrsa axalgazrsa fsiqoTerapevtTa fsiqoTerapevtTa asociacia asociacia (fsiqo-socialuri reabilitacia)<br />

sakontaqto piri: sofo verulaSvili (prezidenti)<br />

mob: 899 257 972<br />

misamarTi: vaJa-fSavelas gamziri 16, me-16 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: ppassociation@rambler.ru<br />

fsiqiatri fsiqiatriaSi<br />

fsiqiatri aSi globaluri globaluri iniciativa, iniciativa, Tbilisi Tbilisi<br />

Tbilisi<br />

sakontaqto piri: nino maxaSvili<br />

tel: 8 (22) 214 006<br />

misamarTi: yifSiZis q. 49 a, Tbilisi, saqarTvelo<br />

el-fosta: nmakhashvili@gip-global.org<br />

5.6.3 saqvelmoqmedo<br />

saqvelmoqmedo<br />

saqvelmoqmedo<br />

informacia ar aris warmodgenili<br />

5555....7777 umciresobebi<br />

umciresobebi<br />

umciresobebi<br />

umciresobebi<br />

5.7.1 seqsualuri<br />

seqsualuri<br />

zogadad<br />

da da da mzrunvelobi<br />

mzrunvelobiTi<br />

mzrunvelobi<br />

mzrunvelobiTi<br />

Ti organizaciebi organizaciebi qveyanaSi qveyanaSi<br />

qveyanaSi<br />

gansxvavebuli sqesobrivi orientacia misaRebi ar aris farTo sazogadoebisaTvis 311 .<br />

lesboselebis da geebis saerTaSoriso asociaciis aziT, sazogadoeba sakmaod<br />

arakeTilganwyobilia homoseqsualebis mimarT. Zogs jera rom homoseqsualizmi daavadeba,<br />

zogis azriT es codvaa, bevrs es garyvnileba hgonia da mxolod Zalian cota aRiqvams<br />

amass rogorc seqsualur orientacias. es sakiTxi ganixileba rogorc socialuri tabu<br />

da ara sazogadoebrivi ganadgurebis sakiTxi 312 .<br />

mamakacebs Soris sqesobrivi urTierTobebi dekriminalizebul iqna mxolod 2000 wels 313 .<br />

ivaraudeba rom TbilisSi arsebobspidarastebis sakmaod didi gaerTienab. Tumca, isini<br />

imalebian da eSiniaT aSkarad gamoCena 314 .<br />

311<br />

aSS-s saxelmwifo departamenti, saqarTveloSi adamianis uflebaTa praqtikis Sesaxeb 2009 wlis angariSi<br />

http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm<br />

312<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.24 - 25,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

313<br />

Fondi inkluzivi da ILGA – Europe, “saqarTvelos mier mier evropis socialuri qartiis Sesrulebis<br />

Crdilovani angariSi: dasaqmebis sakiTxebi sqesobriv orientaciasTan mimarTebaSi”, gv.2, http://inclusivefoundation.org/home/files/georgia_shadow_report_on_employment_issues_related_to_sexual_orientation_en.pdf<br />

113


lesboselebi saerTod ar Canan. lesboselebis ufro meti izolacia da diskriminacia<br />

SeiZleba gaviazroT sqesobrivi analizis procesSi rac migvaniSnebs zogadad qalis sust,<br />

ekonomikurad damokidebul statusze 315 .<br />

sqesobrivi orientacia ar aris dasjadi qmedeba, mamakacis mamakacTan seqsi anda qalis<br />

qalTan seqsi, Tumca sazogadoebaSi homoseqsualizmi farTod miRebuli ar aris.<br />

ramodenime, lesbosuri, geebis, biseqsualebisa Tu transeqsualebis organizacia arsebobs.<br />

Tumca rogorc eseTebi isini ar muSaoben aramed ufro muSaoben sqesobrivi umciresobebis<br />

mimarT tolerantobis danergvis kuTxiT. amis erT-erTi mizezia Zliari anti stigma<br />

homoseqsualebis winaaRmdeg, maT Soris qarTuli marTmadidebluri eklesiis mier<br />

homoseqsualizmis dagmoba. Axalma saxalxo damcvelma aRniSna, rom mis prioritetebs<br />

Soris erT erTi iqneba homoseqsualTa intresebis dacva da misi daniSvnis perocesSi,<br />

rodesac mas hqonda debatebi mis mowinaaRmdegesTan man aRniSna, rom diskriminacia<br />

seqsualuri orientaciis kuTxiT miuRebelia.<br />

15 dekembers erT erT organizaciaSi romelic homoseqsualizms lobirebs Cxreka Caatara<br />

policiam. maT daazianes organizaciis kuTvnili nivTebi. saqarTvelos Sinagan saqmeTa<br />

saministrom uaryo raime proceduruli darRveva da aRniSna rom organizaciis profile<br />

winaaRmdegobaSi modioda kanonmdblobasTan. Tumca maT sayveduri gamoucxades<br />

TanamSromlebs romlebmac organizaiic nivTebi arasaWiroebisamebr daazianes da<br />

Seurawmyofeli gancxadebebi gaakeTes.<br />

kvleva Catarda TbilisSi, kvlevis procesSi gamoikiTxa 430 piri 17 dan 50 wlis<br />

asakamde. aqedan 250 qali da 180 mamkaci. gamokiTxulTa 84%-ma aRniSna, rom isine<br />

negatiurad iyvnen ganwyobilni homoseqsualebis mimarT, 14% iyo neitraluri da mxolod<br />

2%-saTvis iyo es misaRebi. lesboselobasTan mimarTebaSi 40% fiqrobs, rom aseTi<br />

urTierTobebi avadmyofobaa, 34% Tvlis amas amazrzenad da 20%-asTvis es aris codva.<br />

erT procents egona rom es aris droebiTi garToba, romlidanac qalebi izrdebian da<br />

male iviwyeben. amasTan, mxolod gamokiTxulTagan 1%-ma romelTagan arc erTi ar<br />

yofila qali daafiqsira Tavisi dadebiTi ganwyoba lesboselTa organizaciebtan<br />

mimarTebaSi 316 .<br />

sazogadoebaSi gamoCena didi problemaa. 120 gamokiTxulTagan mxolod 13 procentma<br />

moaxerxa simarTlis ojaxisTvis gamxela da 33 procentma ki megobrebisTvis 317 .<br />

2006 wlis dekemberSi Catarebuli kvlevis Sesabamisad gamokiTxulTa 84 procentis<br />

gancxadebiT isini ar imegobreben homoseqsualebTan, amasTan 71 procents muSaobac ki ar<br />

unda homoseqsualebTan. es iyo sxvadasxva jgufebSi amosuli yvelaze negatiuri<br />

Sedegebi 318 .<br />

314<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.24 - 25,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

315<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.26,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

316<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.26,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

317<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.27,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

318<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.28,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

.<br />

114


gamokiTxuli axalgazrdebis 43 procenti tolerantulad aris ganwyobili pidarastebsa<br />

da lesboselebTan mimarTebaSi, SedarebisTvis maT mSoblebSi mxolod 20% dafiqsirda.<br />

kvleva aCvenebs, rom axalgazrda qalebi ufro tolerantebi iyvnen vidre axalgazrda<br />

mamakacebi. kkvlevarebis azriT homoseqsualebTan mimarTebaSi tolerantobis gazrdis<br />

kuTxiT dadebiti tendencia ikveTeba, miuxedavad imisa, rom zogierTi axalgazrdisaTvis<br />

miuRebelia homoseqsualoba isini main car eridebian am Temaze saubars 319 .<br />

azrTa sxvadasxvaoba arsebobs imsTan dakavSirebiT, Tu rogor gadmoscems media<br />

homoseqsualebis da somoseqsualizmis Sesaxeb informacias. zogis azriT aris ufro meti<br />

ganxilva da am sakiTxebTan dakavSirebuli masalis gaSuqeba da niSani aucilebeli<br />

tolerantuli midgomebisa 320 .<br />

mravalferovani mediis institutma (arsebuli londonSi) Caatara kvleva romlis<br />

farglebSic monitoring gauwia azerbaijanSi, saqarTvelosa da somxeTSi wamyvani<br />

gazeTebis mier umciresobaTa jgufebisaTvis daTmobil dros gansazRvruli drosis<br />

ganmavlobaSi. umciresobebisaTvis daTmobili droidan seqsualur umciresobebTan<br />

dakavSirebuli statiebi iyo 1,4%. am kvlevis daskvnaa, rom sqsualur umciresobebTan<br />

dakavSirebuli sakiTxebi ar miiCnevian gaSuqebisaTvis rirseulad 321 .<br />

oficialurad ar gancxadebula sqesobrivi umciresobebis mimarT diskriminaciisa Tu<br />

Zaladobis faqtebi. sqesobriv umciresobaTa sakiTxebTan dakavSirebiT yvelaze<br />

mniSvnelovani organizacia fondma inkluzivma daardsa 2006 wels, am organizaciam<br />

gamokiTxa 120 qsesobrivi umciresobis warmomadgeneli romelTagan 30% ganacxada, rom<br />

sxvadasxva saxiT gaoucdia Zaladoba an agersia, rac gamoixateboda saxelis ZaxilSi,<br />

fizikur zewolaSi, seqsualur ZaladobaSi an policiis agresiaSi 322 .<br />

fondma inkluzivma mier catarebul kvlevebSi aRmoCnda, rom rig SemTxvevebSi pirebis<br />

azriT Zaladoba an agresia, rodesac geZaxian pidarsts, miuxedavad imisa es izrdeba<br />

ZaladobaSi Tu ara ar warmoadgens policiis interesis sagans. axsna imisa, Tu ratom ar<br />

aris gancxadebuli diskriminaciis bevri faqti albat imaSi unda veZeboT, rom ar<br />

arsebobs ndoba Sesabamisi organoebis mimarT, rom isini yvela zomas ixmaren raTa ipovon<br />

samarTaldamrRvevi 323<br />

sqesobriv umciresobaTa sazogadoebas Soris organizebuloba Zalzed dabalia<br />

saqarTveloSi. Registraciis procesi, romelic aranair samarTlebriv SezRudvebs ar<br />

warmoSobs, praqtikaSi gaCnda problemebi sqesobrivi umciresobastan mikuTvnebulobis<br />

gaaSkarevebis kuTxiT 324 .<br />

319<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.28,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

320<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.31,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

321<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.33,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

322<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.35,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

323<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.35,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

324<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.37 - 38,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

115


mniSvnelovani nabijebi gadaidga seqsualur umciresobaTa mozraobebis ganmtkicebis<br />

kuTxiT qveyanaSi, maTTvis cnobadobisa maTi ufleebbis dacvis kuTxiT. 325<br />

qvemoCamoTvlili organizaciebi muSoben seqsualur umciresobaTa sakiTxebze<br />

saqarTveloSi:<br />

fondi fondi inkluzivi inkluzivi (www.inclusive-foundation.org ) uzrunvelyofs samarTlebriv, samedicino da<br />

fsiqologiur daxmarebas. fons aqvs sxvadasxva gamocema, kvartalurad uSvebs<br />

sainformacio gazeTs “me”. konsultaciebi agicema adgilze. aris saias partniori<br />

organizacia.<br />

sainformacio sainformacio da da sakonsultacio<br />

sakonsultacio centri centri “Tanadgoma” “Tanadgoma” (www.tanadgoma.ge): fsiqologiuri<br />

da jamrTelobasTan dakavSirebuli konsultacia, Sidsis Tavidan acilebis zomebis Sesaxeb<br />

informacia.<br />

qalTa qalTa iniciativebis iniciativebis mxardamWeri mxardamWeri jgufi jgufi (www.women.ge ): qalTa programebi da kiTxvarebi<br />

kanonmdeblobis mimoxilva da praqtika<br />

dasaqmeba dasaqmeba<br />

dasaqmeba<br />

saqarTvelos Sromis kodeqsis Sesabamisad SromiT urTierTobebSi dauSvebelia nebismieri<br />

saxis diskriminacia maT Soris seqsualuri orientaciis gamo 326 .<br />

Tumca, kodeqsi uaryofs am debulebas zog mniSvnelovan sakiTxebTan mimarTebaSi:<br />

me-5 muxlis me-8 punqtis Sesabamisad:<br />

damqiravebels eZleva ufleba uari uTxras kandidats samsaxurSi miRebaze yvelanairi<br />

mizezis gareSe, “damsaqmebeli valdebuli ar aris daasabuTos Tavisi gadawyvetileba<br />

dasaqmebaze uaris Tqmis Sesaxeb”.<br />

38-e muxlis Sesabamisad damsaqmebels SeuZlia moxsna TanamSromeli sakuTari<br />

Sexedulebisamebrs da am SemTxvevaSic ar gaaCnia mizezebis axsnis valdebuleba.<br />

Sromis kodeqsi aregurirebs ukve adsaqmebulTa uflebebs da ar faravs samsaxurSi<br />

miRebis process. ar arsebobs kanonmdeblobaSi diskriminaciisgan Tavdacva samsaxurSi<br />

ayvanis procesSi seqsualuri orientaciis kuTxiT an sxva safuZvelze.<br />

ar arsebobs konkretulad samsaxurebSi sqesobrivi identurobis diskriminaciis<br />

amgrZalavi kanonmdebloba 327 .<br />

325<br />

ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv 38,<br />

http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />

326<br />

saqarTvelos Sromis kodeqsi, 2006 w., muxli 2<br />

327 “samxedro policiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-19 muxlis pirveli punqti, “samxedro mosamsaxuri<br />

statusis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “samxedro valdebulebebisa da samxedro samsaxuris Sesaxeb”<br />

saqarTvelos kanoni; “saqarTvelos sasazRvro policies Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “sazogadoebrivi<br />

usafrTxoebis samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; ”samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos<br />

kanoni, muxlis 3; “policies Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-20 muxlis me-5 punqti; “diplomatiuri<br />

samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; muxli 17; “ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “zogadi<br />

116


piradi piradi da da ojaxuri ojaxuri cxovreba<br />

cxovreba<br />

seqsualur umciresobebs ar aqvT qorwinebis ufleba. qorwineba daSvebulia mxolod<br />

qalsa da mamakacs Soris 328 .<br />

erTi sqeis partniorebs ar aqvT bavSvis ayvanis ufleba, mxolod daqorwinebul wyvils<br />

SeuZlia bavSvis Svileba 329 .<br />

seqsualuri umciresobis warmomadgenel martoxelasac SeiZleba ar miscen bavSvis<br />

Svilebis ufleba. Svilad ayvanis Sesaxeb gadawyvetilebas mSvileblis gancxadebiT iRebs<br />

sasamarTlo mSvileblis an Svilad asayvanis sacxovrebeli adgilis mixedviT, meurveobisa da<br />

mzrunvelobis organos daskvnis Semdeg 330 . mSvilebels unda qondes misaRebi “moraluri<br />

daxasiaTeba” 331 . es norma SeiZleba interpretirebul iqnes seqsualuri umciresobis<br />

warmomadgenlis winaaRmdeg 332 .<br />

sisxlis sisxlis Cabareba<br />

Cabareba<br />

homoseqsualebi ganixilebian Sidsis riskis jgufSi. maT ar aqvT donorobis ufleba 333 .<br />

diskriminacia<br />

diskriminacia<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad danaSaulia: adamianTa Tanasworuflebianobis<br />

darRveva sqesis sqesis gamo, ramac arsebiTad xelyo adamianis ufleba 334 . Tumca sasamarTlos<br />

arasdros ganuxilavs darRveva sqesobriv umciresobaTa mimarT zemoaRniSnul muxlze<br />

dayrdnobiT 335 .<br />

sqesobrivi sqesobrivi identuroba<br />

identuroba<br />

identuroba<br />

dabadebis mowmobis, pasportisa da piradobis mowmobis monacemebis Secvla SesaZlebelia<br />

sqesis Secvlis SemTxvevaSi. kanonmdeblobaSi garkveviT ar weria, rom sqesis cvlileba<br />

SeiZleba gaxdes cvlilebebis Setanis safuZveli; Tumca, sxvadasxva kanonebis Sesabamisi<br />

muxlebi iZleba amis saSualebas 336 . (ufro zustad saxeli da gvaris Secvlis SemTxvevaSi<br />

icvleba piradobis damadasturebeli dokumentebi) 337 .<br />

saqarTvelos jandacvis sistemis Sesabamisad sqesis Sesacvleli operacia SesaZlebelia<br />

gakeTdes. 2006 wels sasamarTlom aRiara qali transeqsualis ufleba iwodebodes<br />

ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “advokatTa<br />

Sesaxeb” saqarTvelos kanoni.<br />

328<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1106.<br />

329<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1246.<br />

330<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1242<br />

331<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1245.<br />

332<br />

fondi inkluzivi “saqarTvelos kanonmdeblobis mimoxilva seqsualur umciresobaTa uflebebis dacvis<br />

kuTxiT”. 5, http://inclusive-foundation.org/home/files/legal_overview_en.pdf (accessed 15 June 2009).<br />

333 saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministries 2000 wlis 5 dekembris #<br />

241 brZaneba.<br />

334 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 142.<br />

335 saias informacia.<br />

336<br />

“saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa<br />

da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis wesis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 20 5<br />

337<br />

“saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa<br />

da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis wesis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 18.<br />

117


mamakacad 338 . transeqsuali iyo didi gamocdilebis mqone maswavlebeli, Tumca sasamarTlo<br />

gadawyvetilebis miuxedavad man veRar aRidgina Tavi samsaxurSi.<br />

transeqsualebisaTvis erT-erTi barieri samsaxuris xelaxda dawyebaSi dakavSirebuli<br />

diplomebis xelaxal gacemasTan, kerZod sqesis cvlilebis gaTvaliswinebit diplomis<br />

Secvlis proceduras saqarTvelos kanonmdebloba ar iTvaliswinebs. zemoaRniSnul<br />

SemTxvevaSi pirma ver SeZlo documents wardgena, romelic mis akademiur xarisxs<br />

daadasturebda 339 .<br />

5.7.2 eTnikuri<br />

eTnikuri<br />

saqarTvelo mravalnacionaluri qveyanaa. 2008 wlis 1 ianvrisaTvis qveynis mosaxleoba<br />

Sedgenda 4 382 100, romelTagan 16,2% umciresobebia 340 .<br />

eTnikuri umciresobebis bevri jgufi istoriulad Camoyalibda – afxazebi, osebi,<br />

berZnebi, ebraelebi, somzebi, azernaijanelebi, qurTebi, rusebi da ukrainelebi. erT-erTi<br />

yvelaze Zveli diaspora _ ebraelebis diaspora _ 26 saukunis manZilze mSvidobianad<br />

cxovrobdnen, SedarebiT ufro axlgazrda diasporebia rusebisa da ukrainelebis romlTa<br />

asaki daaxloebiT 200 welia.<br />

bolo 15 wlis ganmavlobaSi afxaz da os separatistebTan konfliqtis Sedegad<br />

Camoyalibda sazogadoebis axali jgufi devnilebi. oficialurad registrirebuli 286<br />

6343 devnilia, romelTagan 275 096 (95.97%) afxazeTidanaa da mxolod 11 546 (4%)<br />

samxreT oseTidan (e saris 2008 wlis omamde arsebuli monacemebi) 341 .<br />

zemoCamoTvlili jgufebidan adgilobriv jgufes warmoadgenen qarTvelebi da afxazebi.<br />

Sxvebi saqarTveloSi gadmosaxldnen mogvianebiT.<br />

sxvadasxva eTnikuri jgufi koncentrirebulia geografiulad mTlianad saqarTvelos<br />

maStabiT. aris agreTve specifiuri Casaxlebebi azerbaijanelebis, somxebis, osebis,<br />

berZnebisa da rusebis. Duxodurebi cxovroben samcxe-javaxeTSi, Zvelmorwmuneebi<br />

cxovroben Savi zRvis pirze.<br />

saqarTvelos konstituciis Sesabamisad yvela piri Tanasworia miuxedavad eris, eTnikuri,<br />

religiuri an enobrivi kuTvnilebisa. moqalaqis ufleba gamoiyenos misi mSobliuri ena da<br />

icxovros misi kulturis Sesabamisad daculia. konstituciaze damatebiT umciresobebis<br />

uflebebi detalizirebulia kanonebSi: zogadi ganaTlebis Sesaxe, kulturisa da<br />

mauwyblobis Sesaxeb. Tumca damoukidebeli kanoni umciresobebTan dakavSirebiT ar<br />

arsebobs.<br />

imisatvis, rom umciresobebma gamoiyenon maTi konstituciuri ufleba saxelmwifo<br />

uzrunvelyofs:<br />

• ganaTlebis sistemaSi umciresobebis enebis arsebobas;<br />

• umciresobis kulturis ganmtkicebas da ganviTarebas<br />

• kulturul urTierTTanamSromlobas im qveynebTan, romelTa diasporebic<br />

funqcionireben qveyanaSi.<br />

338 2006 wels n.k-s saqme soxumis saqalaqo sasamarTloSi.<br />

339 fondi inkluzivi da ILGA – Europe, “saqarTvelos mier mier evropis socialuri qartiis Sesrulebis<br />

Crdilovani angariSi: dasaqmebis sakiTxebi sqesobriv orientaciasTan mimarTebaSi”, gv.3, http://inclusivefoundation.org/home/files/georgia_shadow_report_on_employment_issues_related_to_sexual_orientation_en.pdf<br />

.<br />

340 statistikis saxelmwifo departamenti http://www.statistics.ge/index.php?plang=1<br />

341 ltolvilTa da gansaxlebis saministro<br />

118


saqarTvelo miuerTda eTnikur umciresobaTa dacvis venis konvenciasa da xeli moawera<br />

evropis CarCo xelSekrulebas erovnul umciresobaTa Sesaxeb.<br />

kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis, ganaTlebisa da mecnierebis saministroebs,<br />

sazogadoebriv mauwyebels da municipalitetis kulturis samsaxurebs gaaCniaT<br />

valdebulebebi umciresobebTan mimarTebaSi. Tumca arc erT maTgans ar gaaCnia<br />

gansakuTrebuli struqtura konkretulad umciresobebisaTvis.<br />

saqarTveloSi funqcionirebs dawyebiTi da saSualo skolebi umciresobebisaTvis<br />

(azerbaijanuli, somxuri, rusuli), sadac qarTuli ena iswavleba rogorc saxelmwifo<br />

ena. maTTvis saxelmZRvaneloebi ibeWdeba saxelmwifos mier.<br />

“mauwyeblobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Sesabamisad (muxli 16) sazogadobrivi<br />

mauwyebeli valdebulia: “saTanado proporciiT ganaTavsos umciresobebis enaze,<br />

umciresobebis Sesaxeb da umciresobebis mier momzadebuli programebi”. Sesabamisad<br />

sazogadoebriv mauwyebelsa da radios aqvs specialuri gadacemebi umciresobaTa enebze<br />

(afxazur, azerbaijanul, somxur, rusul da osur). am programebs daTmobilia aqvs<br />

satelivizio eTeris 4% da radios eTeris 2%. damatebiT aris specialuri arxebi<br />

romlebic afaxazur da osur enebze mauwyebloben, faraven samxreT oseTis mTel<br />

teritorias da afxazeTis teritoriis nawils. damoukidebeli telekompaniebic<br />

nawilobriv aSuqeben erovnul umciresobaTa sakiTxebs.<br />

arsebuli konfliqtebis konteqstSi, afxazeTsa da samxreT oseTSi teritoriuli<br />

mTlianobis problema Zalzed mwvava. erovnuli umciresobebis konstituciuri uflebebi<br />

saqarTvelos mTavrobis mier kontrolirebad teritoriaze sruliad daculia.<br />

afxazeTisa da samxreT oseTis garda didi raodenobiT erovnuli umciresobebi<br />

warmodgenilni arian samcxe-javaxeTsa da qvemo qarTlSi. umciresobebis yvelaze didi<br />

problema qarTuli enis arcodna, rac maT xels uSlis erovnul procesSi srulyofil<br />

integracias. reformebis farglebSi ganaTlebisa da mecnierebis, agreTve kulturis,<br />

ZeglTa dacvisa da sportis saministroebis mier erToblivad xorcieldeba erovnuli<br />

umciresobaTa kulturuli ganviTarebis specialuri programa.<br />

eTnikur umcirsobebTan dakavSirebuli mravali sakiTxi wydeba municipalur doneze.<br />

Tbilisi istoriulad mravaleTnikuri qalaqia, romelic aRsaniSnavia kavkasiaSi eTnikuri,<br />

religiuri da kulturuli tolerantobisaTvis. Tbilisis mTavroba xels uwyobs<br />

kulturul centrebs (rusuls, azerbaijanuls da kavkasiis saxls), afinansebs petros<br />

adamianis saxelobis Tbilisis saxelmwifo somxur dramatul Teatrs, heidar alievis<br />

saxelobis Tbilisis azerbaijanul saxelmwifo dramatul Teatrs da a. Griboedovis<br />

saxelobis rusul dramatul Teatrs. Al. Griboedovis saxelobis Teatri aris uZvelesi<br />

qarTuli Teatri (gaixsna 1845 wels) da igi popularizacias uwevs qarTul da rusul<br />

sasceno klasikas.<br />

eTnikur umciresobaTa sabWo saxalxo damcvelis ofisSi daarsda 2005 wlis 16<br />

dekembers. sabWos wevrebi arian sxvadasxva eTnikur umciresobaTa warmomadgenlebi. sabWos<br />

mTavari miznebia: eTnikur umciresobaTa da mTavrosbis wamomadgenelTa Soris<br />

konsultaciis proceis xelSewyoba. saxelmwifo programebis Camoyalibebis kuTxiT<br />

rekomendaciebis SemuSaveba. erovnul umciresobaTa uflebebis darRvevis faqtebze<br />

drouli reagireba da konfliqturi situaciebi gamoaSkaraveba. saxalxo damcvelis<br />

119


ofisisaTvis aseve sxva ofilialur pirTaTvis rekomendaciebis SemuSaveba 342 .<br />

adgilobriv xelisuflebasTan erToblivad saqarTvelos kulturis, sportisa da ZeglTa<br />

dacvis saministro awyobs uamrav sxvadasxva RonisZiebebs, festivalebs , conferenciebs da<br />

kulturis dReebs (somxur, azerbaijanul, ebraul da a.S.). erT-erTi mniSvnelovani<br />

RonisZieba - gamofena mieZRvna ebraeli xalxis 26 saukunovan istorias saqarTveloSi<br />

(RonisZieba gaimarTa 1998 wels).<br />

saqarTveloSi registrirebuli arasamTavrobo organizaciebi, romlebic warmoadgenen<br />

eTnikuri umciresobis kulturebs:<br />

saqarTveloSi latviis asociacia “Ave Sol”;<br />

TabukaSvilis quCa 17, tel: (995 32) 99 51 97<br />

saxalxo moZraoba mravalerovani saqarTvelo;<br />

rusTavelis gamziri 37, tel: (995 32) 93 35 35<br />

abxaz qalTa sabWo;<br />

rusTavelis gamz. 29, tel: (995 32) 98 86 58<br />

“saqarTveloSi somxuri amxanagobis centri”;<br />

asaTianis quCa 32, mob: (995 99) 21 16 64<br />

iberioni-saqarTvelo-oseTis kavSiri;<br />

varkeTilis 3. b. 407, tel: (995 32) 79 37 31<br />

“qurTTa saerTaSoriso fondi uflebaTa dacvisa da religiuri kulturis<br />

memkvidreobisaTvis”<br />

gelovanis 2, tel: (995 32) 37 88 23<br />

azerbaijanel qalTa kavSiri<br />

gorgaslis 17; tel: (995 32) 72 15 71<br />

somxuri kavSiris centri saqarTveloSi;<br />

asaTianis 32, mob: (995 99) 21 16 64<br />

birliki – qarTul azerbajanuli kultura da saqvelmoqmedo gaerTianeba;<br />

kostavas 14 m; tel: (995 32) 93 33 89<br />

eTnikuri urTierTobebi;<br />

didubis meroe xazi 14; tel: (995 32) 34 30 14<br />

qarTul berZnuli kavSiri<br />

berZenis Cixi 8/2, tel: (995 32) 93 91 95<br />

ebrauli kulturl saganmanaTleblo fondi;<br />

vaxtang VI-is 30, tel: (995 32) 77 06 53<br />

342 saxalxo damcvelis ofisi, http://ombudsman.ge<br />

120


qarTul asurelTa asociacia;<br />

SaniZis 1, b. 2; tel: (995 32) 23 39 14<br />

asurelTa erovnuli kavSiri saqarTveloSi;<br />

abaSiZis 3; tel: (995 32) 95 34 43<br />

ukrainelTa asociacia saqarTveloSi;<br />

qerCis quCa, tel: (995 32) 62 71 26<br />

poloneTis saxli;<br />

gogolis 10; tel: (995 32) 95 32 06<br />

abxaz qalTa sabWo;<br />

rusTavelis 29; tel: (995 32) 98 86 58<br />

azerbaijanel qalTa kavSiri;<br />

gorgaslis 17; tel: (995 32) 72 15 71<br />

aseve arsebobs azerbajanuli da somxuri gazeTebi:<br />

“vrasTani” aTunebis 5; tel: (995 32) 99 07 39 da “Gurjistan”, kostavas 14,<br />

tel: 93 56 70<br />

5.7.3 religi religiuri religi uri<br />

eTnikurad qarTveli mosaxleobis umetesoba (2002 wlis aRweris mixedviT, mosaxleobis 84<br />

procenti), qarTuli marTlmadidebeli eklesiis mrevlia. araqarTveli marTlmadidebeli<br />

qristianebi, qarTuli marTlmadidebeli eklesiis teritoriul iurisdiqcias cnoben, xolo<br />

RvTismsaxureba mrevlis mSobliur enaze sruldeba (mag. rusulad, somxurad an berZnulad).<br />

saqarTveloSi mcire raodenobiT cxovroben eTnikuri rusebi, romlebic sami disidenturi<br />

marTlmadidebluri skolis d malaknebis, staroverebisa (Zveli mrwamsis mimdevrebi) da<br />

duxoborebis (sulTan mebrZolebi) mimdevrebi arian. saangariSo periodSi izrdeboda qarTuli<br />

marTlmadidebeli eklesiis mrevlTa raodenoba.<br />

somxuri samociqulo eklesia, romauli kaTolikuri eklesia, iudaizmi da islami qarTul<br />

marTlmadideblobasTan erTad saukuneebis ganmavlobaSi Tanaarsebobda. azerebi ZiriTadad<br />

muslimanebi arian. umetesoba qvemodqarTlis regionSi cxovrobs, sadac isini umravlesobas<br />

Seadgenen. somxebi umravlesobas warmoadgenen samcxedjavaxeTis regionSi da xSir SemTxvevaSi<br />

somxuri samociqulo eklesiis mimdevrebi arian. musulmanebi saqarTvelos mosaxleobis, sul<br />

mcire, 10 procents Seadgenen. arsebobs sami ZiriTadi muslimanuri mosaxleoba: eTnikuri<br />

azerebi, eTnikuri qarTveli muslimanebi aWaraSi da eTnikuri CeCeni qistebi Crd.daRmosavleT<br />

regionSi.<br />

saqarTveloSi daaxloebiT 35,000 kaTolike d umetesad eTnikuri qarTvelebi an asirielebi<br />

[aisorebi] cxovroben. amas garda, saqarTveloSi cxovrobs 18,000 qurTi iezidi, 15,000 berZeni<br />

marTlmadidebeli da 10,000 ebraeli. protestantebi da sxva aratradiciuli konfesiebi d<br />

121


aptistebi, ieRovas mowmeebi da kriSnaidebi, ufro aqtiurebi da SesamCnevebi gaxdnen. am<br />

jgufTagan TiToeuli mosaxleobis 1 procentze naklebs warmoadgens 343 .<br />

saqarTvelos saxalxo damcvelTan arsebuli religiaTa sabWo 2005 wlis 21 ivniss daarsda 344 .<br />

sabWos saqmianobis amosavali principebia religiis Tavisuflebis dacva, religiur jgufebs<br />

Soris mravalmxrivi dialogis waxaliseba, tolerantuli da Tanasworuflebiani, mSvidobiani<br />

garemos damkvidrebaze zrunva, socialuri pasuxismgeblobis erToblivi gaziareba, religiur<br />

umciresobaTa samoqalaqo integraciis procesSi Cabma.<br />

amJamad religiaTa sabWos wevria 23 konfesia da organizacia:<br />

1. bahais sazogadoeba saqarTveloSi;<br />

2. ebrauli Temi;<br />

3. ebraelTa sazogadoeba;<br />

4. evangelistur-baptisturi eklesia;<br />

5. evangelistur-baptisturi eklesia ,”madli”<br />

6. evangelur - luTeruli eklesia;<br />

7. evangelisturi eklesia;<br />

8. evangeluri eklesia ”sicocxlis sityva”;<br />

9. evangelistur-protestantuli ekelesia” (gori);<br />

10. evangeluri eklesia ”RmerTis saelCo”;<br />

11. Tbilisis juma meCeTTan arsebuli muslimTa sasuliero kavSiri;<br />

12. TurqeTTan megobrobis asociacia;<br />

13. kaTolike eklesia;<br />

14. kriSnas cnobierebis taZari;<br />

15. megobarTa sazogadoeba (kvakerebi)<br />

16. meSvide dRis qristian adventistTa eklesia;<br />

17. reformistuli eklesia “uryevi safuZveli”;<br />

18. saxarebis rwmenis eklesiaTa kavSiri;<br />

19. saqarTvelos iezidTa kavSiri;<br />

20. somexTa wminda samociqulo eklesiis saqarTvelos eparqia;<br />

21. ukanaskneli dReebis wmindanTa eklesia;<br />

22. qristian qalTa interreligiuri centri;<br />

23. xsnis armia;<br />

kanonmdebloba<br />

saqarTvelos konstitucia uzrunvelyofs „rwmenisa da aRmsareblobis srul Tavisuflebas,<br />

amasTan erTad aRiarebs ... eklesiis damoukideblobas saxelmwifosagan“. mTavroba, umetes<br />

SemTxvevaSi, aRniSnul uflebebs realurad axorcielebs.<br />

saqarTvelo erTderTi pirvelia im saxelmwifoTagan, romelTac qristianoba saxelmwifo<br />

religiad gamoacxades. Sesabamisad, odiTganve marTlmadideblobas qveyanaSi myari poziciebi<br />

gaaCnia. konstitucia cnobs qarTuli marTlmadidebeli eklesiis gansakuTrebul rols qveynis<br />

istoriaSi, amasTan iTvaliswinebs eklesiis saxelmwifosagan damoukideblobas. 2002 wlis<br />

konkordati saxelmwifosa da qarTul marTlmadidebel eklesias Soris agreTve cnobs<br />

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis gansakuTrebul rols. yvela ZiriTadi<br />

marTlmadidebluri dResaswauli oficialur erovnul dResaswaulebad aRiniSneba. sxva<br />

religiuri jgufebis dResaswaulebis pativiscema kanonis mixedviT savaldebulo ar aris;<br />

343 saqarTvelo: religiur TavisuflebaTa moxsenba 2007,<br />

http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/index.htm<br />

344 saxalxo damcvelis ofisi, http://ombudsman.ge,<br />

122


Tumca, alternatiuli religiuri dResaswaulebis aRniSvnaze arakanonieri da miuRebeli<br />

socialuri SezRudvebis dawesebasTan dakavSirebiT oficialuri saCivrebi ar dafiqsirebula.<br />

sazogadoebis mier Seuracxyofis miyeneba da diskriminacia<br />

2007 wlis „religiis Tavisuflebis saerTaSoriso angariSis“ Tanaxmad 345 , religiuri<br />

kuTvnilebis, rwmenis an aRmsareblobis niadagze sazogadoebaSi Seuracxyofis miyenebis an<br />

diskriminaciis SemTxvevebi dafiqsirda; Tumca, religiuri umciresobebi Seviwroebis,<br />

Zaladobisa da pirdapiri zewolis sxva faqtebis mniSvnelovnad Semcirebul raodenobaze<br />

miuTiTebdnen. fizikuri zewolis organizebuli kampaniebis Sesaxeb braldebebi ar<br />

dafiqsirebula; Tumca, religiuri umciresobebi media saSualebebis mtrulad<br />

damokidebulebaze miuTiTebdnen da aRniSnulis mizezad individualuri reportiorebis<br />

damokidebulebas asaxelebdnen, da ara sistematur, organizebul mediadkampaniebs.<br />

2007 wlis ivnisSi dafiqsirda ieRovas mowmeebis winaaRmdeg ganxorcielebuli Zaladobis<br />

ramdenime faqti. erTderTi aseTi faqtis dros, romelic Tbilisis erTderT ubanSi, gldanSi<br />

moxda, policiam gaaTavisufla msxverplis mier dakavebuli damnaSave, romelic darbazis<br />

Senobis win sxva amoucnob pirebTan erTad ieRovas or mowmes religiuri literaturis<br />

darigebaSi uSlida xels. saangariSo periodis dasasruls gamoZieba mimdinareobda.<br />

RonisZiebebis mimdinareobis dros, amave darbazis win, amoucnobma pirebma kedlebi grafitiT<br />

moxates da qvebs isrodnen, ris Sesaxebac Sedgenil iqna calke saCivari. CxorowyuSi policiam<br />

daiwyo gamoZieba v.siWinavas winaaRmdeg, romelmac sityvieri da fizikuri Seuracxyofa miayena<br />

ieRovas or mowmes, 2007 wlis 29 ianvars. sul dawyebul iqna 9 axali gamoZieba da damnaSaveebi<br />

gamovlenilni iqnen ieRovas mowmeebis SeviwroebasTan dakavSirebul xuT adrindel saqmeSi.<br />

aRniSnul xuT saqmeSi rva momCivani da xuTi eWvmitanili iyo. sasamarTloebis mier gamotanili<br />

msjavri sauravis dakisrebidan xuTwliani patimrobis misjamde meryeobda.<br />

saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis eqstremistebma 2007 wlis dasawyisSi xeli<br />

SeuSales saqarTvelos marTlmadideblur eklesiasa da romaul kaTolikur eklesias Soris<br />

sadao eklesiis (ivlita) istoriis Sesaxeb prezentaciebis gamarTvas. aRniSnulTan<br />

dakavSirebiT daiwyo gamoZieba. 2006 wlis zamTarSi, TbilisSi mdebare asiriul kaTolikur<br />

eklesiaSi romaeli kaTolike arqiepiskobosis vizitis dros, qarTuli marTlmadidebluri<br />

eklesiis mxardamWrebi antidkaTolikuri demonstraciis dros qvebs isrodnen.<br />

TviTmxilvelebi asafeTqebeli mowyobilobis arsebobis Sesaxeb miuTiTebdnen, Tumca policiis<br />

mier warmoebuli gamoZiebis dros aRniSnuli mowyobiloba napovni ar yofila.<br />

adgilobrivi marTlmadidebeli mRvdlebi da sajaro skolis maswavleblebi saangariSo<br />

periodSi ganagrZobnen religiuri umciresobebisa da sxvadasxva religiuri mrwamsis mqone<br />

pirTa Soris qorwinebis kritikas.<br />

saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis eqstremistTa mcire jgufis mier ganxorcielebuli<br />

Zaladobis adrindeli faqtebTan dakavSirebiT Tavad saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis<br />

mier dasjilni iqnen damnaSaveebi. saqarTvelos marTlmadideblurma eklesiam eklesiidan<br />

gankveTa paata bluaSvili, romelic 2007 wlis 30 maiss TavdasxmaSi scnes braldebulad.<br />

braldebuli TavdebiT gaaTavisufles, Tumca is patimrobaSi ar dabrunebula. am droisaTvis<br />

patimrobaSi imyofeba ori sxva eqstremisti d mkalaSvili da ivaniZe.<br />

bolo periodis manZilze saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministro da generaluri prokuratura<br />

ufro efeqturad aRkveTdnen religiur diskriminacias. gasul welTan SedarebiT,<br />

samarTaldamcavma organoebma ufro efeqturi reagireba moaxdines religiuri umciresobebis<br />

winaaRmdeg ganxorcielebul diskriminaciis faqtebze da Zaladobaze. Tumca, sakmaod xSir<br />

345 saqarTvelo: religiur TavisuflebaTa moxsenba<br />

2007http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/index.htm (accessed 22 September 2008)<br />

123


SemTxvevebSi, es mxolod saxalxo damcvelis aparatis Carevis Semdeg xdeboda d aRniSnavs<br />

sozar subari Tavis 2007 wlis angariSis meore nawilSi 346 .<br />

soso papuaSvili, „adamianis uflebaTa dacvis centris“ advokati sotuacias gacilebiT<br />

radikalurad afasebs. igi religiuri diskriminaciis Sesaxeb angariSis avtoris da problemas<br />

sakmaod kargad icnobs.<br />

„Cvens qveyanaSi arsebobs rogorc dediure, aseve dedfaqto religiuri diskriminacia. dediure<br />

disrkiminacia momdinareobs „konstituciuri SeTanxmebidan“ (konkordati). konkretulad ki<br />

dokumentis im debulebebidan, romelic sxva religiur umciresobebTan SedarebiT patriarqs<br />

ufro met Zalauflebas aniWebs. sayuradReboa ramdenime saintereso aspeqti: pirveli aspeqtia<br />

statusi, radgan „konkordati“ patriarqs specialur statuss aniWebs; sxva religiur<br />

organizaciebs aseTi gansakuTrebuli gansazRvreba ar aqvT. maT (sxva religiur organizaciebs)<br />

daregistrireba SeuZliaT rogorc kerZo samarTlis iuridiul pirebs da ara rogorc<br />

religiur organizaciebs, ris gamoc kanonis winaSe Tanabari statusi ar gaaCniaT.<br />

aRniSnulTan dakavSirebiT saCivrebs aRZraven religiuri organizaciebi da religiuri<br />

umciresobebis warmomadgenlebi; Tumca, maTi saCivrebis ganxilva aravis surs. diskusiis meore<br />

aspeqts imuniteti warmoadgens. magaliTad, „konstituciuri SeTanxmebis“ Tanaxmad,<br />

saqarTvelos kaTolikosdpatriarqs sruli imuniteti aqvs maSin, rodesac sxva religiuri<br />

organizaciebis liderebi aseTi imunitetiT ar sargebloben. marTlmadidebluri<br />

dResaswaulebi prioritetul dResaswaulebad aris gamocxadebuli. miuxedavad imisa, rom<br />

Sesabamisi Sesworebebi ar Sesula saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi, saxelmwifo aRiarebs<br />

qorwinebis marTlmadidebluri eklesiis ceremonials. Tumca, sxva aRmsareblobebs igive ar<br />

exebaT“.<br />

giorgi melaZe, „Tavisuflebis institutis“ advokati aRniSnavs, rom qveyanaSi aseTi<br />

problemebis gadaWris efeqturi meqanizmi ar arsebobs. misi mosazrebiT, saWiroa saxelmwifom<br />

Seqmnas istoriuli memkvidreobasTan dakavSirebuli problemebis gadaWris iuridiuli<br />

meqanizmi.<br />

Tumca, lela jejelava, sapatriarqos religiaTaSorisi urTierTobebis departamentis<br />

direqtori acxadebs, rom saqarTveloSi religiuri diskriminacia ar arsebobs.<br />

„saxelmwifo departamentisa da saerTaSoriso organizaciebis mier bolo periodis<br />

ganmavlobaSi ganxorcielebul kvlevebze dayrdnobiT, SeiZleba vivaraudoT, rom saqarTveloSi<br />

religiuri diskriminacia ar arsebobs. religiuri diskriminacia sazogado problemas arc maSin<br />

warmoadgenda, rodesac religiuri diskriminaciis faqtebi aRiniSneboda.<br />

adamianis uflebaTa dacvis 2008 wlis angariSis Tanaxmad (gamoqveynda 2009 wlis 25<br />

Tebervals), 2008 wels ganxorcielda xuTi Tavdasxma religiuri umciresobebis<br />

warmomadgenlebze. angariSSi aRniSnulia, rom „policiam dauyovnebeli reagireba moaxdina<br />

Zaladobriv incidentebze, xolo umniSvnelo „xulignobad“ Sefasebul danaSaulebze<br />

reagirebas dagvianebiT axdenda“.<br />

adamianis uflebaTa dacvis 2009 wlis angariSSi saqarTvelos Sesaxeb nawilSi aRniSnulia 347 :<br />

konstitucia uzrunvelyofs religiis Tavisuflebas da mTavroba zogadad am uflebas<br />

praqtikaSi icavs. Tumca xelisuflebis warmomadgenlebi yovelTvis ar reagirebdnen<br />

religiur umciresobaTa jgufis saWiroebebsa da problemebze.<br />

346 veb portal, adamianis uflebebi saqarTveloSi<br />

http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2979&lang=en (accessed 22 September 2008)<br />

347 www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/<br />

124


konstitucia aRiarebs saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis gansakuTrebul rols qveynis<br />

istoriaSi patriarqis winamZRolobiT, magram calcalke gamoyofs eklesiasa da saxelmwifos.<br />

prezidentsa da marTlmadidebel patriarqs Soris xelmowerili konkordati (sakonstitucio<br />

SeTanxmeba) eklesias kanonier statuss aniWebs. konkordatSi Sesulia ramdenime<br />

winaaRmdegobrivi debuleba, rac patriarqs samarTlebriv imunitets aniWebs, eklesias<br />

samxedro kapelanebiT dakompleqtebis eqskluziur uflebas aZlevs, eklesiis msaxurebs<br />

samxedro samsaxurisagan aTavisuflebs da eklesias mTavrobaSi unikalur konsultaciur<br />

rols aniWebs, gansakuTrebiT, ganaTlebis sferoSi. Tumca, es debulebebi ZalaSi ar iyo imis<br />

gamo, rom ar arsebobda am kanonis ganmaxorcielebeli normatiuli aqtebi. 24 aprils, mTavrobam<br />

da saqarTvelos marTlmadideblurma eklesiam xeli moaweres specialur SeTanxmebas<br />

TanamSromlobaze, romlis farglebSic eklesias mieniWa gansakuTrebuli role<br />

msjavrdebulebis resocializaciaSi maTi saeklesio da sazogadoebriv samuSaoebSi CarTvis<br />

gziT. sagadasaxado kodeqsi aTavisuflebs saqarTvelos marTlmadideblur eklesias damatebiTi<br />

Rirebulebis gadasaxadisagan (dRg) religiuri atributikis importze (jvrebi, sanTlebi,<br />

xatebi, wignebi da kalendrebi, romlebic religiuri daniSnulebiT gamoiyeneba), Tumca sxva<br />

religiuri jgufebisgan moiTxovs dRg-s gadaxdas da anazRaurebis gaformebas.<br />

nebismier religiur jgufs ufleba aqvs daregistrirdes, rogorc arakomerciuli iuridiuli<br />

piri. registraciis gancxadebaSi unda iyos miTiTebuli organizaciis saxeli, adgilmdebareoba,<br />

saqmianobis mizani, informacia damfuZneblis Sesaxeb, organizaciis mmarTveli erTeulis<br />

Sesaxeb da mmarTveli organos gadawyvetilebis miRebis procesi. jgufis daregistrireba<br />

SesaZlebelia erTerTi qvemoT CamoTvlili formiT, rogoricaa kavSiri an fondi, raTa miiRos<br />

samarTlebrivi statusi an sagadasaxado SeRavaTebi. kavSiri damyarebulia wevrebis<br />

raodenobaze (saWiroa minimum xuTi wevri), maSin rodesac fondis dasaarseblad saWiroa erTi<br />

an meti damfuZnebeli, romlebic qmnian fonds garkveuli mizniT, konkretuli jgufis an farTo<br />

sazogadoebis dasaxmareblad. registracias axorcielebs finansTa saministros<br />

sagadasaxado departamenti, romelmac gancxadebis Setanidan sami dRis ganmavlobaSi<br />

registraciaze Tanxmoba an uari unda ganacxados; uaris gasaCivreba SesaZlebelia<br />

sasamarTloSi.<br />

zogierTi religiuri erToba gamoTqvamda ukmayofilebas registraciiT miniWebul statusTan<br />

dakavSirebiT. romaul kaTolikur eklesias da somxur samociqulo eklesias ar surT<br />

samoqalaqo organizaciad daregistrireba da urCevniaT daregistrirdnen rogorc religiuri<br />

organizacia an ukidures SemTxvevaSi mieniWoT igive statusi, rac qarTul marTlmadidebel<br />

eklesias gaaCnia. romauli kaTolikuri eklesia da somxuri samociqulo eklesia, orive<br />

amtkicebdnen, rom warmoadgendnen saqarTveloSi tradiciul eklesias da asociaciad an fondad<br />

daregistrireba maT statuss daakninebda. Tumca, bevri sxva religiuri jgufi am kanonis<br />

mixeviT daregistrirda da amis Sedegad maTi religiuri saqmianoba aranairad ar iyo<br />

diskriminirebuli. ieRovas mowmeebma, romlebic daregistrirdnen rogorc samoqalaqo<br />

sazogadoeba, es uaryves, radgan, rogorc Tavad amboben, yvela gadasaxadi gadaixades da<br />

anazRaurebis procesi ar ganxorcielbula. ebrauli Temis warmomadgenelTa mixedviT, maT<br />

religiuri nivTebi humanitaruli kategoriis qveS Semoitanes. Cveulebriv, nebismieri kompania,<br />

romelic saqonlis imports axorcielebs, dRg-s sazRvarze ixdis, magram Tu es saqoneli<br />

importiorisTvis Semdgomi gayidvis sagans ar warmoadgens, finansTa saministro valdebulia,<br />

daabrunos dRg.<br />

saxelmwifo skolebisa da religiuri swavlebis erTmaneTisagan dacalkevebam kidev ufro<br />

Seaviwrova saxelmwifosa da marTlamdideblur eklesias Soris dadebuli konkordatis<br />

interpretaciis saSualeba, skolis programaSi marTlmadideblobis, rogorc arCeviTi sagnis<br />

swavlebasTan dakavSirebiT. kanonSi miTiTebulia, rom marTlmadidebluri swavlebis<br />

gakveTilebis Catareba SeiZleba mxolod saskolo saaTebis Semdeg da ar unda gakontroldes<br />

direqtoris, an maswavleblebis mier. gareSe pirebs, samRvdeloebis CaTvliT, ar aqvT<br />

regularuli daswrebis, moswavleTa klasgareSe saqmianobis, studentTa klubebis an maTi<br />

Sekrebebis warmarTvis ufleba. aseT saqmianobas uZRvebian saero Teologebi da ara mRvdlebi.<br />

125


eligiuri umciresobebi miesalmebian skolebSi religiur ganaTlebasTan dakavSirebiT<br />

Setanil cvlilebebs, miuxedavad imisa, rom isini arasamTavrobo organizaciebTan erTad<br />

aRniSnaven, rom xSirad praqtika ar Seesabameba kanons. magaliTad, kanoni irRveva, rodesac saqme<br />

Seexeba locvebs da jvrebisa da sxva religiuri atributebis gamofenas. saxalxo damcvelis<br />

samsaxurma aRniSna, rom es problema gansakuTrebiT SeimCneoda aWaraSi, sadac musulman<br />

moswavleebze xSirad xdeboda religiuri zewola marTlmadidebeli maswavleblebis mxridan.<br />

Tumca, ganaTlebisa da mecnierebis saministrom aRniSna am tendenciis SesamCnevi kleba<br />

skolebSi maswavleblebis mier religiur siwmindeebsa da sxva SezRudvebTan dakavSirebiT<br />

qveynis sxva nawilebSic.<br />

sajaro skolebi moswavleebs aZlevdnen saSualebas daswrebodnen SerCeviT kurss ~religia<br />

sazogadoebaSi~, romelic moicavs ZiriTadi religiebis istorias. mSoblebi Ciodnen, rom<br />

masawavleblebi, iseve rogorc saxelmZRvanelo, yuradRebas ZiriTadad marTlmadideblur<br />

eklesiaze amaxvileben. wlis SuaSi ganaTlebis saministrom SeaCera im axal saswavlo<br />

programaze muSaoba, romelSic gaTvaliswinebuli unda yofiliyo aRniSnuli saCivrebi.<br />

saministros garkveuli siZneleebi hqonda kursis SetanaSi rogorc damoukidebeli da<br />

programiT gaTvaliswinebuli sagnisa. Tumca, mTavrobam SesZlo daematebina es kursi arsebul<br />

arasavaldebulo istoriis programaSi, romelic SesaZlebelia skolam SesTavazos<br />

moswavleebs da maT saSualeba aqvT airCion es kursi.<br />

saritualo darbazis aSenebis licenziis miRebis dagvianebis gamo ieRovas mowmeebi agrZeleben<br />

kerZo saxlebSi Sekrebebs, romelsac isini yidulobdnen erTi romelime wevris saxelze.<br />

ieRovas mowmeTa xelmZRvanelebi aRniSnavdnen, rom roca maT scades nagebobis yidva maTi<br />

organizaciis saxelze, dadgnen iseTi problemebis winaSe, rogoricaa nebarTvis dayovnebiT<br />

gacema, macxovreblebisa da kompaniebis protesti samezobloSi. TebervalSi administraciulma<br />

sasamarTlom gamoitana gadawyvetileba ieRovas mowmeTa sasargeblod, rodesac maT gaasaCivres<br />

Tbilisis municipaluri samsaxurisgan mSeneblobaze uaris miReba; Tumca gadawyvetileba<br />

Setanili iqna apelaciaze da wlis bolomde saqme ar damTavrebula.<br />

ieRovas mowmeebma warmoadgines 35 SemTxvevis CamonaTvali, maT Soris devnis SemTxvevebi,<br />

romelTa Sesaxeb maT acnobes xelisuflebis warmomadgenlebs. ieRovas mowmeebis cnobiT,<br />

mxolod or saqmeze moxda piris mimarT bralis wayeneba, danarCeni saqmeebi gamouZiebeli darCa,<br />

miuxedavad imisa, rom samarTaldamcavebma icodnen im pirebis vinaoba, vinc maTze devnas<br />

axorcielebda. 2007 wels evropis adamianis uflebaTa sasamarTlom gamoitana gadawyvetileba<br />

mTavrobis winaaRmdeg, radgan man ar daicva jgufi maTze ganxorcielebuli devnisagan 1999<br />

wels. damatebiT oTxi saqme ieRovas mowmeebis uflebebis darRvevasTan dakavSirebiT<br />

msvlelobaSi iyo evropis adamianis uflebaTa sasamarTloSi Setanamde, zogierTi saqme<br />

aRZruli iyo wina xelisuflebis dros. erTerTi am saqmeTagani exeboda 2001 wels uzenaesi<br />

sasamarTlos gadawyvetilebis gaprotestebas jgufis registraciasTan dakavSirebiT. Tumca,<br />

2007 wels organizacia daregistrirda axali saregistracio kanonis safuZvelze. es statusi<br />

maT, rogorc iuridiul erTeuls, aZlevs masalebis importis, Senobis daqiravebis da sxva<br />

saqmianobis warmarTvis saSualebas.<br />

ieRovas mowmeebis cnobiT, xelisuflebis warmomadgenlebi ayovnebdnen gadawyvetilebis<br />

gamotanas TbilisSi maTi Sekrebebis Catarebis nebarTvaze da maT ar miuwvdebodaT xeli aseT<br />

nebarTvebze 2004 wlidan. ieRovas mowmeebi agreTve acxadebdnen, rom kerZo Senobebis<br />

mflobelebi uars ambobdnen maTTvis farTis miqiravebaze maTi saqmianobis gansaxorcieleblad.<br />

romaulma kaTolikurma eklesiam da somxurma samociqulo eklesiam ver daibrunes eklesiebi,<br />

romlebic daixura an gadaeca saqarTvelos marTlmadideblur eklesias sabWoTa kavSiris dros.<br />

2007 wels iusticiis saministrom miiRo gegma, romlis mixedviT qonebrivi dava unda<br />

gadawyvetiliyo miukerZoebeli eqspertis azrze dayrdnobiT da ara amJamad arsebuli<br />

inertuli komisiis meSveobiT, romlis erTerTi wevri saqarTvelos marTlmadidebluri<br />

eklesiis warmomadgeneli iyo. romauli kaTolikuri xuTi eklesiis dabrunebasTan<br />

dakavSirebiT ar yofila raime zomebi miRebuli da vatikanidan miRebuli direqtivebis gamo,<br />

126


eklesiam Sewyvita yovelgvari dava. romaul kaTolikur eklesias agreTve xels uSlidnen axali<br />

eklesiebis agebaSi da 2008 wels erTerTi eklesia marTlmadidebel episkoposTan gaagzavnes<br />

nebarTvis misaRebad. qarTuli marTlmadidebeli eklesiis episkoposma SeTavaza maT Zveli<br />

eklesiis aRdgena, da adgilobrivma mTavrobam miiRo es winadadeba. Tumca, imisaTvis rom<br />

daewyoT samSeneblo samuSaoebi, miwa, romelzec eklesia iyo aSenebuli unda gadasuliyo<br />

romauli kaTolikuri eklesiis mflobelobaSi. wlis bolomde saxelmwifos ar gadaucia miwis<br />

nakveTi romauli kaTolikuri eklesiisTvis.<br />

somxuri samociqulo eklesiis mTavar problemad darCa TbilisSi xuTi eklesiis da axalcixeSi<br />

erTi eklesiis dabruneba. Tumca mTel saqarTveloSi arsebuli sul cota 30 eklesiis statusi<br />

kvlav gaurkvevelia. kamaTi grZeldeba noraSenis eklesiis irgvliv, romelsac iTxovs<br />

rogorc somxuri samociqulo eklesia, aseve qarTuli marTlmadidebluri eklesiac. 2008 wlis<br />

noemberSi mama tariel sikinWilaSvilma, saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis mRvdelma,<br />

moiyvana buldozeri qarTuli eklesiis da noraSenis eklesiis saziaro ezoSi miwis nagvisgan<br />

gasawmendad. mama tarieli ambobda, rom gasasvleli viwro iyo buldozerisaTvis da amitom man<br />

ramdenime somxuri saflavis qva droebiT aiRo, xolo Semdeg Tavis adgilas moaTavsa. amis<br />

danaxvisas, somexi eklesiis msaxurebi aRSfoTdnen da am qcevas uwodes upativiscemloba iq<br />

damarxuli somxebis mimarT. wlis ganmavlobaSi samuSaoebi Sewyda da somexTa saflavebi<br />

gaiwminda maTze dayrili riyis qvebisgan. miuxedavad imisa, rom saqarTvelos<br />

marTlmadideblurma eklesiam SesTavaza eklesis mSeneblobasTan dakavSirebiT komisiis Seqmna,<br />

romelic prioritetul sakiTxebs gadawyvetda, aseTi nabijebi arc erT mxares ar gadaudgavs<br />

wlis bolomde.<br />

19 noembers, TbilisSi daingra somxuri samociqulo eklesiasTan sadao eklesia. cnobebis<br />

mixedviT, eklesia aSenebuli iyo 1356 wels, magram igi daxures sabWoTa periodSi da mas<br />

sawyobad iyenebdnen. eklesia aRar gauxsniaT saqarTvelos damoukideblobis miRebis Semdegac<br />

ki, da misi qonebrivi ufleba saqarTvelos kulturis saministros gadaeca. 20 noembers.<br />

somxurma samociqulo eklesiam gamoaqveyna gancxadeba, romelSic igi adanaSaulebda<br />

saqarTvelos mTavrobas da saqarTvelos marTlmadideblur eklesias, rom isini ar icavdnen<br />

somxebis wminda adgilebs da ar ubrunebdnen eklesiebs saqarTveloSi somxeTis eparqias. wlis<br />

bolos Tbilisis meriam daiwyo adgilis gasufTaveba nangrevebisgan.<br />

127


daTqma<br />

daTqma<br />

dokumenti Seqmnilia sainformacio miznebisaTvis, misi Sinaarsi ar<br />

uzrunvelyofs uflebis miniWebas da ar warmoqmnis valdebulebebs.<br />

“karitas interneSinali” yvelafers iRonebs raTa dokumentSi moyvanili<br />

informacia iyos swori, dazustebuli, gamWvirvale da ganaxlebuli, Tumca, ver<br />

iqneba pasuxismgebeli am informaciis sizusteze da srulyofilebaze. “karitas<br />

interneSinali” aranairi formiT ar iRebs pasuxismgeblobas am dokumentSi<br />

moyvanil informaciaze an misi gamoyenebis Sedegad miRebul zarals / zians.<br />

es dokumenti Seqmnilia adgilobriv partniorebTan TanamSromlobiT.<br />

es dokumenti Seicavs bmulebs veb-gverdebze, romelic sxvadasxva<br />

organizaciebis mier imarTeba. “karitas interneSinali” ar iRebs<br />

pasuxismgeblobas aRniSnuli veb-gverdebis Sinaarsze.<br />

damatebiTi informaciisaTvis mogvmarTeT el. fostiT: reintegration@caritasint.be<br />

128

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!