CS GEORGIA Georgian - Reintegration Caritas
CS GEORGIA Georgian - Reintegration Caritas
CS GEORGIA Georgian - Reintegration Caritas
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
saxelmwifos Sesaxeb qvemoT moyvanili informacia, warmoadgens specialuri xelSewyobili<br />
nebayoflobiTi dabrunebis (sxnd) proeqtis (Tailor-Made Assisted Voluntary Return Project)<br />
nawils. proeqtis farglebSi, SesaZlo repatriantebisaTvis da maTi mrCevlebisaTvis,<br />
“karitasi” agrovebs ganaxlebul da konkretul informacias reintegraciis sakiTxebze.<br />
reintegraciis sakiTxebze TqvenTvis saintereso informaciis misaRebad, romelic ar aris<br />
moyvanili am dokumentSi, SegiZliaT mimarToT “karitas interneSinal belgia”-s (<strong>Caritas</strong><br />
International Belgium) damxmare sainformacio samsaxurs:<br />
el. el. fosta: fosta: fosta: reintegration@caritasint.be<br />
informacia saxelmwifos Sesaxeb<br />
ianvari 2010<br />
saqarTvelo<br />
sxnd proeqti dafinansebulia evrokavSiris da<br />
“fedasil”-is (belgia) mier.<br />
evrokavSiri da/an “fedasili” ar arian pasuxismgebelni<br />
dokumetSi arsebuli informaciis gamoyenebaze.<br />
pasuxismgebloba ekisreba uSualo Semsrulebels.<br />
1
daTqma<br />
daTqma<br />
dokumenti Seqmnilia sainformacio miznebisaTvis, misi Sinaarsi ar<br />
uzrunvelyofs uflebis miniWebas da ar warmoqmnis valdebulebebs.<br />
“karitas interneSinali” yvelafers iRonebs raTa dokumentSi moyvanili<br />
informacia iyos swori, dazustebuli, gamWvirvale da ganaxlebuli, Tumca, ver<br />
iqneba pasuxismgebeli am informaciis sizusteze da srulyofilebaze. “karitas<br />
interneSinali” aranairi formiT ar iRebs pasuxismgeblobas am dokumentSi<br />
moyvanil informaciaze an misi gamoyenebis Sedegad miRebul zarals / zians.<br />
es dokumenti Seqmnilia adgilobriv partniorebTan TanamSromlobiT.<br />
es dokumenti Seicavs bmulebs veb-gverdebze, romelic sxvadasxva<br />
organizaciebis mier imarTeba. “karitas interneSinali” ar iRebs<br />
pasuxismgeblobas aRniSnuli veb-gverdebis Sinaarsze.<br />
damatebiTi informaciisaTvis mogvmarTeT el. fostiT: reintegration@caritasint.be<br />
informacia saxelmwifos Sesaxeb momzadebulia sajarod xelmisawvdomi informaciis da<br />
adgilobrivi partniorebis mier mopovebuli informaciis safuZvelze, es informacia<br />
periodulad ganaxldeba.<br />
Cveni partniorebi saqarTveloSi arian:<br />
• “vorld vizioni” (World Vision): TbilisSi ganTavsebuli organizaciaa, romelsac<br />
warmomadgenlobebi regionebSic gaaCnia. organizacia muSaobs: unarSezRuduli<br />
bavSvebis da zogadad bavSvebis sakiTxebze; eTnikuri umciresobis<br />
warmomadgeneli axalgazrdebis integraciaze; quCis axalgazrdebis dacvaze;<br />
ganaTlebaze Sidsis Temebze; adamianis uflebebis sakiTxebze; qarTveli<br />
emigrantebis reintegraciaze (www.worldvision.org).<br />
• saia: organizacia romelic warmodgenilia saqarTvelos sxvadasxva regionSi da<br />
mTavari ofisi TbilisSi aqvs. saia moqmedebs rogorc Suamavali samTavrobo<br />
organizaciebsa da migrantebsa Soris, uwevs ra maT samarTlebriv da<br />
humanitarul daxmarebas. saia icavs adamianis uflebebs da adgilobriv da<br />
centralur xelisuflebasTan TanamSromlobiT monawileobas iRebs<br />
kanonSemoqmedebiT procesSi (www.gyla.ge).<br />
2
sarCevi sarCevi<br />
sarCevi<br />
2222 teritoriaze teritoriaze teritoriaze teritoriaze Sesvla Sesvla Sesvla Sesvla ...................................................................................................... 5<br />
2.1 2.1 dok dokumentacia<br />
dok dokumentacia<br />
umentacia ............................................................................................................................ 5<br />
2.1.1<br />
2.1.2<br />
dokumentebi romelic dambruneblebs sWirdebaT ................................................................... 5<br />
dasabrunebel qveyanaSi saWiro dokumentebi (mag. cxovrebis nebarTva, piradobis<br />
damadasturebeli mowmoba)........................................................................................................................ 6<br />
2.1.3 rogor miviRoT saWiro dokumentebi (pirobebi, vadebi) .................................................... 11<br />
2.1.4 dokumentebis gacemasTan dakavSirebuli gadasaxadebi......................................................... 12<br />
2.2 2.2 mgzavroba mgzavroba............................................................................................................................. mgzavroba<br />
13<br />
2.2.1 TviTmfrinaviT ............................................................................................................................. 13<br />
2.2.2 xmeleTiT...................................................................................................................................... 19<br />
2.2.3 zRviT ............................................................................................................................................ 20<br />
2.3 Sesvlis Sesvlis procedurebi procedurebi (saxelmwifo (saxelmwifo organo, organo, dakiTxva, dakiTxva, kontroli, kontroli, dakaveba,<br />
dakaveba,<br />
qrTam qrTami qrTam qrTami<br />
i da da a.S.) a.S.) ................................................................................................................................ 20<br />
2.3.1 TviTmfrinaviT ............................................................................................................................. 21<br />
2.3.2 xmeleTiT...................................................................................................................................... 21<br />
2.3.3 zRviT ............................................................................................................................................ 21<br />
2.4 Sesvlis Sesvlis Sesvlis dros dros Zveli Zveli samarTlebrivi samarTlebrivi aqtebis aqtebis da da normebis normebis zegavlena zegavlena .................... 22<br />
2.4.1 ltolvilobis an dacvis qveS myofis statusis zegavlena .............................................. 22<br />
ar aris informacia .................................................................................................................................. 22<br />
2.4.2 TavSesafris moTxovnis warumatebeli moTxovna .................................................................. 22<br />
2.4.3<br />
2.4.4<br />
dasabrunebeli qveynidan aralegalurad gasvlis zegavlena .............................................. 22<br />
dasabrunebeli qveynis gareT Cadenili danaSaulis zegavlena (ormagi pasuxismgeblobis<br />
sakiTxi) ...................................................................................................................................................... 23<br />
2.5 sabaJo sabaJo regulaciebi regulaciebi .......................................................................................................... 23<br />
2.6 2.6 gadaadgilebis gadaadgilebis Tavisufleba<br />
Tavisufleba............................................................................................. Tavisufleba<br />
Tavisufleba<br />
24<br />
2.6.1<br />
2.6.2<br />
SezRudvebi Sida gadaadgilebisas ........................................................................................... 24<br />
teritoriebi sadac saxifaToa an SeuZlebelia Sesvla (naRmebi, bunebrivi<br />
kataklizmebi) ............................................................................................................................................ 28<br />
2.6.3 Sida satransporto saSualebebi (sakontaqto da praqtikuli informacia, fasebi) .... 31<br />
3333 fizikuri fizikuri fizikuri fizikuri usafrTxoeba................................................................................................. usafrTxoeba<br />
usafrTxoeba<br />
usafrTxoeba<br />
32<br />
3.1 mimdinare mimdinare SeiaraRe SeiaraRebuli SeiaraRe buli konfliqtebi<br />
konfliqtebi ............................................................................... 33<br />
3.2 usafrTxoebisaTvis usafrTxoebisaTvis maRali maRali riskis riskis regionebi regionebi (politikuri (politikuri eTnikuri eTnikuri an<br />
an<br />
religiuri religiuri daZabulobebi) ............................................................................................................ 35<br />
3.3 krimina kriminali krimina li ............................................................................................................................ 39<br />
3.3.1 kriminalis maRali donis mqone regionebi (safrTxe fizikuri usafrTxoebisaTvis)... 39<br />
3.3.2 trefikingis msxverplad gaxdomis safrTxe.......................................................................... 40<br />
3.3.3 iZulebiT prostituciaSi CarTvis riski............................................................................... 45<br />
3.3.4 dacvis efeqturoba (SesaZleblobebi, efeqturoba, korufcia) ......................................... 45<br />
4444 socialuri socialuri socialuri socialuri usafrTxoeba usafrTxoeba usafrTxoeba usafrTxoeba da da da da reintegracia<br />
reintegracia reintegracia<br />
reintegracia .............................................................. 48<br />
4.1 reintegraciis<br />
reintegraciis reintegraciis da dabrunebis SesaZleblobis ar mqone regionebi regionebi.............................. regionebi<br />
48<br />
4.2 dasaxleba dasaxleba da da keTilmowyoba<br />
keTilmowyoba............................................................................................ keTilmowyoba<br />
keTilmowyoba<br />
48<br />
4.2.1 qonebis anazRaureba da/an kompesacia (yofil konfliktur Tu katastrofis zonebSi)<br />
48<br />
4.2.2 dasaxlebis programebi dabrunebisas ...................................................................................... 49<br />
4.2.3 saxlis mSeneblobis SesaZleblobebi ...................................................................................... 51<br />
4.2.4 uZravi qonebis SeZenis SesaZleblobebi.................................................................................. 52<br />
4.2.5 saxlis Tu binis gaqiraveba ...................................................................................................... 53<br />
3
4.2.6 dasaxlebis sxva SesaZleblobebi (TavSesafrebi, arasamTavroboebi, eklesia) ................ 55<br />
4.2.7 droebiTi TavSesafrebi SesaZlebeli didi xniT dasaxlebis SemTxvevaSi ....................... 55<br />
4.3 saarsebo saarsebo wyaro wyaro -gadarCenis gadarCenis - ZiriTadi saSualebebi<br />
saSualebebi................................................. saSualebebi<br />
55<br />
4.3.1 dasaqmeba ....................................................................................................................................... 55<br />
4.3.2 sakontaqto informacia sxvagan miRebuli ganaTlebis Sesaxeb.......................................... 58<br />
4.3.3 ganaTeleibisa da perekvalifikaciis programebi (misawvdomoba da fasi) ....................... 58<br />
4.3.4 axali biznesis dawyeba.............................................................................................................. 62<br />
4.3.5 socialuri garantiebi............................................................................................................... 67<br />
4.3.6<br />
4.3.7<br />
zogadi xasiaTis saqvelmoqmedo organizaciebi (servisebi, sakontaqto informacia)... 70<br />
sayofacxovrebo danaxarjebis gamoTvlisaTvis saWiro informacia (benzis da sawmlis<br />
fasebi da a. S.) ......................................................................................................................................... 70<br />
4.4 janmrTeloba<br />
janmrTeloba....................................................................................................................... janmrTeloba<br />
71<br />
4.4.1<br />
4.4.2<br />
zogadi mdgomareba regionebis mmixedviT............................................................................... 71<br />
sasmeli wyali da sanitaria regionebis mixedviT, gaTbobis systemebi (Tu arsebobs)<br />
73<br />
4.4.3 jandacvis sistema (fsiqologiuri daxmarebis CaTvliT)................................................... 73<br />
5555 ggggansakuTrebuli ansakuTrebuli ansakuTrebuli ansakuTrebuli saWiroebis saWiroebis saWiroebis saWiroebis mqone mqone mqone mqone migrantebi migrantebi migrantebi migrantebi ......................................................... 78<br />
5.1 qalebi qalebi ...................................................................................................................................... 78<br />
5.1.1 gansakuTrebuli riskebi romlebsac qalebi awydebian ........................................................ 78<br />
5.1.2 rTul situaciebSi qalebisaTvis specialuri daxmarebis formebi .................................. 83<br />
5.2 mamakacebi mamakacebi............................................................................................................................. mamakacebi mamakacebi<br />
86<br />
5.2.1 gansakuTrebuli riskebi romlebsac mamakacebi awydebian (Tu aseTebi arsebobs).......... 86<br />
5.2.2 samxedro samsaxuri.................................................................................................................... 86<br />
5.3 bavSvebi bavSvebi................................................................................................................................<br />
93<br />
5.3.1 bavSvebi zogadad......................................................................................................................... 93<br />
5.3.2 gancalkevebuli bavSvebi............................................................................................................ 94<br />
5.3.3 oblebi .......................................................................................................................................... 95<br />
5.4 xanSiSesulebi xanSiSesulebi .................................................................................................................... 97<br />
5.4.1 sapensio sistema zogadad, SesaZlebelia Tu ara saSualo pensiaze cxovreba .............. 97<br />
5.4.2 Sesabamisoba pensiasTan da sxva benefitebTan ....................................................................... 98<br />
5.4.3 pensiebze pasuxismgebeli organoebis sakontaqto informacia........................................... 99<br />
5.4.4 moxucebulebis TavSesafrebi (saxelmwifo, arasamTavrobo) ............................................ 100<br />
5.5 SezRuduli SezRuduli SezRuduli SesaZleblobebisa da da fsiqikuri fsiqikuri aSlilobis aSlilobis mqone mqone pirebi pirebi ............... 101<br />
5.5.1 specializirebuli institutebi da saxelmwifos valdebuleba (samarTlebrivi<br />
regulaciebi da praqtika) .................................................................................................................... 101<br />
5.5.2 specializirebuli institutebis xelmisawvdomoba da mzrunveloba samSobloSi<br />
dabrunebulTaTvis................................................................................................................................... 105<br />
5.5.3 saqvelmoqmedo da mzrunvelobiTi organizaciebi qveyanaSi............................................ 108<br />
informacia ar aris warmoadgenili .................................................................................................... 108<br />
5.6 5.6 pirebi pirebi fsiqikuri fsiqikuri aSlilobebiTa aSlilobebiTa da da daavadebebiT<br />
daavadebebiT..................................................... daavadebebiT<br />
108<br />
5.6.1 specializirebuli institutebi da saxelmwifo valdebulebebi (samarTlebrivi<br />
regulacia da praqtika)........................................................................................................................ 108<br />
5.6.2 samSobloSi dabrunebulTaTvis specializirebuli institutebi da mzrunvelobis<br />
xelmisawvdomoba...................................................................................................................................... 112<br />
5.6.3 saqvelmoqmedo da mzrunvelobiTi organizaciebi qveyanaSi............................................ 113<br />
5.7 umciresobebi<br />
umciresobebi..................................................................................................................... umciresobebi<br />
113<br />
5.7.1 seqsualuri ................................................................................................................................ 113<br />
5.7.2 eTnikuri ..................................................................................................................................... 118<br />
5.7.3 religiuri.................................................................................................................................. 121<br />
4
2 ter teritoriaze<br />
ter itoriaze Sesvla<br />
Sesvla<br />
2222....1111 dokumentacia<br />
dokumentacia<br />
dokumentacia<br />
dokumentacia<br />
2.1.1 dokumentebi dokumentebi romelic romelic dambruneblebs dambruneblebs sWirdebaT<br />
sWirdebaT<br />
dambrunebeli SesaZlebelia iyos piri romelmac SeinarCuna an dakarga saqarTvelos<br />
moqalaqeoba. dambruneblisaTvis, saqarTveloSi dasabruneblad saWiro dokumentebis<br />
gansasazRvrad, mniSvnelovania cnobili iyos mas SenarCunebuli aqvs, Tu ara,<br />
saqarTvelos moqalaqeoba. sazRvargareT cxovreba da / an ltolvilis statusis<br />
mopoveba ar SeiZleba CaiTvalos moqalaqeobis dakargvis samarTlebriv safuZvlad.<br />
saqarTvelos organuli kanonis “saqarTvelos moqalaqeobis Sesaxeb” 1 32-e muxlis<br />
Sesabamisad, piri dakargavs moqalaqeobas Tu:<br />
saqarTvelos kompetenturi organoebis unebarTvod Seva ucxo saxelmwifos<br />
samxedro samsaxurSi, policiaSi, iusticiis organoebSi da mmarTvelobis sxva<br />
organoebSi an saxelmwifo xelisuflebis organoebSi;<br />
mudmivad cxovrobs sxva saxelmwifoSi da arasapatio mizeziT ar dadga sakonsulo<br />
aRricxvaze 2 wlis ganmavlobaSi;<br />
saqarTvelos moqalaqeobas SeiZens yalbi dokumentebis wardgenis gziT;<br />
miiRebs sxva saxelmwifos moqalaqeobas.<br />
saqarTvelos moqalaqis pasporti aris saqarTvelos moqalaqis piradobis da moqalaqeobis<br />
damadasturebeli dokumenti rogorc saqarTvelos teritoriaze, ise mis farglebs gareT 2 .<br />
saqarTvelos moqalaqis pasporti gaicema sazRvargareT gamgzavrebis, sazRvargareT<br />
gadaadgilebis da saqarTveloSi dabrunebis mizniT.<br />
Tu, saqarTvelos moqalaqis damadasturebeli samgzavro dokumentis moqmedebis<br />
vadagasulia an daikarga, an mgzavrobisTvis uvargisia (gacveTa, dazianeba) mis sanacvlod<br />
saqarTveloSi dabrunebis mizniT moqalaqes SeuZlia mimarTos saqarTvelos sakonsuloebs<br />
sazRvargareT “dasabrunebeli mowmobis” misaRebad. “saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis<br />
Sesaxeb debulebis damtkicebis Taobaze” 3 saqarTvelos prezidentis brZanebulebis<br />
Sesabamisad, dasabrunebeli mowmoba aris ucxoeTidan saqarTveloSi dasabrunebeli<br />
droebiTi samgzavro dokumenti. dasabrunebeli mowmoba gaicema Tu piri waradgens:<br />
- saqarTvelos piradobis mowmobas;<br />
- vadagasul saqarTvelos moqalaqis pasports, romlis moqmedebis vadis gagrZeleba<br />
saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad ar SeiZleba;<br />
- saqarTvelos binadrobis mowmobas;<br />
- mezRvauris wignaks;<br />
- mfrinavis mowmobas.<br />
dasabrunebeli mowmoba gaicema pirebze, romelTa saqarTvelos moqalaqeobisadmi<br />
kuTvnileba damajereblad ivaraudeba. saqarTvelos moqalaqeoba SeiZleba damajereblad<br />
ivaraudebodes Semdegi dokumentebis wardgenisas:<br />
- samxedro bileTi (an misi asli);<br />
- marTvis mowmoba (an misi asli);<br />
- dabadebis mowmoba (an misi asli);<br />
1 saqarTvelos organuli kanoni #5 “saqarTvelos moqalaqeobis Sesaxeb”, 25 marti 1993, muxli<br />
32;<br />
2 saqarTvelos kanoni # 323 “saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa<br />
registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis<br />
wesis” Sesaxeb 27 ivnisi 1996, muxli 20<br />
5<br />
1<br />
(1);<br />
3<br />
3 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba #1048 “saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis Sesaxeb<br />
debulebis damtkicebis Taobaze” 14 dekemberi 2005, muxli 8 (1);
- saqarTvelos moqalaqis piradobis mowmobis an pasportis asli;<br />
- turistuli jgufis xelmZRvanelis werilobiTi dadastureba piris vinaobis<br />
Sesaxeb.<br />
dasabrunebeli mowmoba gaicema SesaZlo umokles vadaSi, magram ara ugvianes gancxadebis<br />
(momarTvis) miRebidan 45 dRisa 4 .<br />
rogorc wesi dambrunebels sWirdeba viza Tu, is saqarTvelos moqalaqe ar aris.<br />
“ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis” Sesaxeb saqarTvelos kanonis me-2 muxlis, 5 “b”<br />
punqtis Sesabamisad “viza aris dadgenili formis aRniSvna samgzavro dokumentSi,<br />
romelic adasturebs ucxoelis uflebas Semovides da imyofebodes saqarTveloSi an<br />
tranzitiT gadakveTos misi teritoria”. imave kanonis me-2 muxlis “v” punqtis<br />
Sesabamisad “samgzavro dokumenti aris pasporti, misi Semcvleli sxva samgzavro<br />
dokumenti, agreTve saqarTvelos kanonmdeblobiT an saerTaSoriso xelSekrulebis<br />
safuZvelze aRiarebuli piradobis damadasturebeli dokumenti, romelic vargisia<br />
mgzavrobisaTvis”.<br />
2.1.2 dasabrunebel dasabrunebel qveyanaSi qveyanaSi saWiro saWiro dokumentebi dokumentebi (mag. (mag. cxovrebis cxovrebis nebarTva, nebarTva, piradobis<br />
piradobis<br />
damadasturebeli damadasturebeli mowmoba)<br />
mowmoba)<br />
“saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa registraciis, piradobis<br />
(binadrobis) mowmobisa da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis wesis” Sesaxeb<br />
saqarTvelos kanonis me-3 muxlis Sesabamisad 6 , saqarTvelos moqalaqe da saqarTveloSi<br />
mcxovrebi ucxoeli 14 wlis asakis miRwevidan ara ugvianes 6 Tvisa valdebuli arian<br />
gaiaron registracia sacxovrebeli adgilis mixedviT, 7 xolo Tu maT aqvT ramdenime<br />
sacxovrebeli adgili - erT-erTi sacxovrebeli adgilis mixedviT, da miiRon piradobis<br />
(binadrobis) mowmoba. ucxoeTSi mcxovrebi saqarTvelos moqalaqeebma unda mimarTon<br />
saqarTvelos diplomatiur da sakonsulo dawesebulebs registraciisaTvis da piradobis<br />
(binadrobis) mowmobis misaRebad.<br />
ucxoelebs SeuZliaT mimarTon saqarTvelos diplomatiur da sakonsulo dawesebulebs<br />
vizis an binadrobis mowmobis misaRebad. arsebobs ramdenime saxis viza: diplomatiuri<br />
samsaxureobrivi, ordinaluri, saswavlo da sacxovrebeli.<br />
diplomatiuri diplomatiuri da da da samsaxureobrivi samsaxureobrivi vizebi vizebi gaicema 360 dRis moqmedebis vadiT vadiT an 90<br />
dRis moqmedebis vadiT.<br />
gamonaklis SemTxvevebSi diplomatiuri da samsaxureobrivi vizebi SesaZlebelia gaices 15<br />
wlamde vadiTac.<br />
diplomatiuri da sakonsulo misiebis, aseve sxva amgvari warmomadgenlebis ucxoel<br />
TanamSromlebs viza sWirdebaT saqarTveloSi pirveli Semosvlis dros. akreditaciis<br />
periodSi isini kveTen saqarTvelos sazRvars maTi saakreditacio baraTiT, romelic<br />
gaicema saqarTvelos sagareo saqmeTa saministros mier dadgenili wesiT, Tu sxva rame ar<br />
aris gansazRvruli saerTaSoriso SeTanxmebebiT.<br />
ordinaluri ordinaluri vizebi gaicema saqarTvelos diplomatiur da sakonsulo uwyebebSi, da<br />
rogorc wesi iTvaliswinebs mravaljerad Semosvlas da maTi moqmedebis vadaa 360 dRe.<br />
4 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba #1048 “saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis Sesaxeb<br />
debulebis damtkicebis Taobaze” 14 dekemberi 2005, muxli 12<br />
5 saqarTvelos kanoni #2535 “ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis” 27 dekemberi 2005;<br />
6 saqarTvelos kanoni # 323 “saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa<br />
registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis<br />
wesis” Sesaxeb 27 ivnisi 1996, muxli 3;<br />
7 saqarTvelos iusticiis ministris brZaneba # 1398 “saqarTvelos moqalaqeTa, saqarTveloSi<br />
mcxovreb ucxoelTa da ltolvilTa piradobis dadasturebisa da saqarTvelos moqalaqis<br />
pasportis (samgzavro pasportisa da dokumentis) gacemis Sesaxeb instruqciis damtkicebis”<br />
Taobaze.<br />
6
sacxovrebeli sacxovrebeli viza viza gaicema ucxoelebze, visac SesaZlebelia ukve aqvs an apirebs miiRos<br />
saqarTveloSi cxovrebis nebarTva da vidre elodeba nebarTvas, cxovrobs saqarTvelos<br />
farglebs gareT.<br />
sacxovrebeli viza gaicema erT wlamde vadiT (yofnis vada aris 180 dRe). sacxovrebeli<br />
vizis gacemaze gadawyvetilebas iRebs saqarTvelos iusticiis saministro.<br />
saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi viza / Semosvlis nebarTva sam<br />
Tvemde vadiT SesaZlebelia gaices saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros sasazRvro<br />
samsaxuri mier saqarTvelos saxelmwifo sazRvarze arsebul gamSveb punqtebSi.<br />
saqarTvelos vizis gacemis dros samgzavro dokumentis vada, sul cota sami TviT unda<br />
aRematebodes vizis moqmedebis vadas.<br />
diplomatiuri samsaxureobrivi kategoriis vizis gagrZeleba saqarTvelos teritoriaze<br />
SesaZlebelia da amaze uflebamosilia saqarTvelos sagareo saqmeTa saministro.<br />
ordinaluri vizis mflobelma gansazRvrul vadaze meti xniT saqarTvelos teritoriaze<br />
darCenis SemTxvevaSi, kanonierad yofnis vadis amowurvamde unda mimarTos saqarTvelos<br />
iusticiis saministros samoqalaqo reestris saagentos (www.cra.gov.ge) vakisa da<br />
saburTalos raionul samsaxurebs, droebiTi an mudmivi binadrobis nebarTvis misaRebad 8 .<br />
misamarTi:<br />
- budapeStis q. #2<br />
- irakli abaSiZis q. #68<br />
- wereTlis gamziri #67a<br />
vizaze ganacxadis Setanis Semdgom, vizis moqmedebis periodSi ucxoels ar sWirdeba sxva<br />
raime nebarTvis aReba saqarTveloSi sacxovreblad. saqarTveloSi Semosasvlelad da 90<br />
dRemde yofnisaTvis viza ar esaWiroebaT Semdegi qveynebis moqalaqeebs:<br />
- evrokavSiris wevri saxelmwifoebi;<br />
- amerikis SeerTebuli Statebis;<br />
- kanadis;<br />
- iaponiis;<br />
- Sveicariis konfederaciis;<br />
- listenSteinis samTavros;<br />
- norvegiis samefos;<br />
- israelis saxelmwifos;<br />
- wminda saydris (vatikanis);<br />
- andoris samTavros;<br />
- san-marinos respublikis;<br />
- islandiis respublikis;<br />
- arabTa gaerTianebuli saamiroebis;<br />
- quveiTis saxelmwifos;<br />
- koreis respublikis;<br />
- kataris saxelmwifos;<br />
- bahreinis samefos;<br />
- omanis sasulTnos;<br />
- brunei-darusalamis saxelmwifos;<br />
- singapuris respublikis;<br />
- avstraliis Tanamegobrobis;<br />
- monakos samTavros;<br />
8 saqarTvelos kanoni #2535 “ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb” 27 dekemberi 2005,<br />
muxlebi 5-10<br />
7
- axali zelandiis;<br />
- bahamis kunZulebis Tanamegobrobis;<br />
- barbadosis;<br />
- antigua da barbudis;<br />
- trinidadis da tobagos respublikis;<br />
- seiSelis kunZulebis respublikis;<br />
- botsvanis respublikis;<br />
- xorvatiis respublikis;<br />
- Ciles respublikis;<br />
- sant-kitsis da nevisis federaciis;<br />
- argentinis respublikis;<br />
- malaiziis federaciis;<br />
- meqsikis SeerTebuli Statebis;<br />
- aRmosavleTi respublika urugvais;<br />
- mavrikis respublikis;<br />
- panamis respublikis;<br />
- kosta-rikis respublikis;<br />
- samxreT afrikis respublikis;<br />
- braziliis federaciuli respublikis;<br />
- tailandis samefos;<br />
- belizis;<br />
- saudis arabeTis samefos.<br />
qveynebis CamonaTvali, romlebTanac saqarTvelos gaaCnia ormxrivi SeTanxmebebi<br />
diplomatiuri, samsaxureobrivi an specialuri pasportebis mflobelebisaTvis uvizo<br />
mimosvlis Sesaxeb 9 :<br />
qveyana qveyana uvizo uvizo uvizo mgzavrobisaTvis mgzavrobisaTvis saWiro<br />
saWiro<br />
pasportis pasportis tipi<br />
tipi<br />
uvizod uvizod yofnis<br />
yofnis<br />
maqsimaluri maqsimaluri vada<br />
vada<br />
azerbaijani azerbaijani yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />
belorusi belorusi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />
bulgareTi bulgareTi bulgareTi diplomatiuri 90 dRe<br />
egvipte egvipte egvipte diplomatiuri, samsaxurebrivi<br />
da specialuri<br />
30 dRe<br />
TurqeTi TurqeTi yvela tipis pasporti 90 dRe<br />
TurqmeneTi TurqmeneTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />
irani irani diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />
moldova moldova yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />
rumineTi rumineTi<br />
somxeTi somxeTi<br />
diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />
yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />
tajikeTi tajikeTi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />
uzbekeTi uzbekeTi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />
ukraina ukraina yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />
yazaxeTi yazaxeTi yazaxeTi yvela tipis pasporti 90 dRe<br />
yirgizeTi yirgizeTi yvela tipis pasporti ganusazRvreli<br />
ungreTi ungreTi ungreTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />
CineTi CineTi CineTi diplomatiuri, samsaxurebrivi<br />
da specialuri<br />
30 dRe<br />
serbeTi serbeTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 90 dRe<br />
slovakeTi slovakeTi diplomatiuri da samsaxurebrivi 90 dRe<br />
estoneTi estoneTi diplomatiuri 90 dRe<br />
9 sagareo saqmeTa saministro, http://www.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=386 2010<br />
wlis ivnisis mdgomareobiT;<br />
8
singapuri singapuri diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />
latvia latvia diplomatiuri da samsaxurebrivi 30 dRe<br />
yatari yatari diplomatiuri 90 dRe<br />
kviprosi kviprosi diplomatiuri da samsaxurebrivi 90 dRe<br />
diplomatiuri da samsaxurebrivi vizis miRebisaTvis aucilebelia, Sesabamisi qveynis<br />
diplomatiuri warmomadgenlobisa an sakonsulo dawesebulebis momarTva. diplomatiuri,<br />
samsaxurebrivi, ordinaluri an saswavlo vizebi gaicema gancxadebis Setanidan 7 dRis<br />
ganmavlobaSi. es vada SesaZlebelia gaizardos araumetes erT Tvemde.<br />
mxolod 18 wels miRweul srulwlovans SeuZlia Seitanos ganacxadi cxovrebis<br />
nebarTvisaTvis. arasrulwlovanTaTvis cxovrebis nebarTvis gacemis sakiTxi ganixileba maT<br />
mSoblis an sxva samarTlebriv warmomadgenlebis gancxadebasTan erToblivad.<br />
binadrobis nebarTva SesaZlebelia iyos mudmivi an droebiTi 10 . droebiTi binadrobis<br />
nebarTva gaicema 6 wlamde vadiT da pirobebi gansazRvrulia “ucxoelTa samarTlebrivi<br />
mdgomareobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 19 muxlSi. pirobebia Semdegi:<br />
romelic saqarTveloSi axorcielebs SromiT saqmianobas saqarTvelos<br />
kanonmdeblobiT dadgenili wesis Sesabamisad, maT Soris, Tavisufali profesiis<br />
adamianze;<br />
romelic saqarTveloSi Camosulia samkurnalod an saswavleblad;<br />
romelic mowveulia Sesabamisi dargobrivi samTavrobo dawesebulebis mier,<br />
rogorc maRalkvalificiuri specialisti an xelovnebis moRvawe, da romlis<br />
mowveva ukavSirdeba saxelmwifo interesebs;<br />
romelic aris saqarTvelos moqalaqis meurve an mzrunveli;<br />
romelic imyofeba saqarTvelos moqalaqis meurveobis an mzrunvelobis qveS;<br />
romelic aris saqarTvelos moqalaqis an binadrobis nebarTvis mqone ucxoelis<br />
meuRle, mSobeli, Svili, SviliSvili, mSvilebeli, Svilobili, da, Zma, papa an<br />
bebia;<br />
romlis Sesaxeb arsebobs safuZvliani varaudi, rom is SeiZleba iyos adamianiT<br />
vaWrobis (trefikingis) danaSaulis msxverpli, dazaralebuli -adamianiT vaWrobis<br />
(trefikingis) winaaRmdeg brZolis Sesaxe b saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebul<br />
SemTxvevebSi;<br />
romelic monawileobs restituciisa da kompensaciis komisiis an komisiis<br />
komitetis mier misi gancxadebis ganxilvaSi.<br />
saqarTveloSi droebiTi binadrobis nebarTva aseve SeiZleba gaices pirze, romelsac<br />
Seuwyda saqarTvelos moqalaqeoba.<br />
mudmivi binadrobis nebarTva gaicema ucxoelze, Tu igi:<br />
saqarTveloSi kanonier safuZvelze cxovrobda bolo 6 wlis ganmavlobaSi.<br />
saqarTvelos moqalaqis meuRles, mSobels, Svils, SviliSvils, mSvilebels,<br />
Svilobils, das, Zmas, papas an bebias;<br />
mecnierebis dargis maRalkvalificiur specialist-teqnikosebs, sportsmenebs da<br />
xelovnebis moRvaweebs, romelTa Camosvla Seesabameba saqarTvelos interesebs.<br />
pirs, romlis mimarTac restituciisa da kompensaciis komisiam an komisiis<br />
komitetma miiRo gadawyvetileba qonebrivi restituciis, adekvaturi (sanacvlo)<br />
uZravi qonebis dabrunebis an qonebrivi zianis kompensaciis Sesaxeb;<br />
pirs, romelsac Seuwyda saqarTvelos moqalaqeoba.<br />
“ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 21-e muxli<br />
iTvaliswinebs binadrobis nebarTvis gacemis saerTo wesidan gamonakliss, romelic<br />
10 saqarTvelos kanoni “ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb” me-16 muxlis me-2 punqti;<br />
9
SeiZleba miesadagos konkretulad saqarTveloSi dambrunebel pirebs. saqarTveloSi<br />
mudmivi binadrobis mowmobis misaRebad specialuri nebarTva ar esaWiroebaT pirebs,<br />
romlebic 1993 wlis 27 martisaTvis mudmivad cxovrobdnen saqarTvelos teritoriaze<br />
da saqarTvelos moqalaqeebad ar CaiTvalnen, Tu 1993 wlis 27 martis Semdeg ar<br />
moxsnilan saqarTveloSi mudmivi registraciidan.<br />
21-e muxlis me-2 punqtis Sesabamisad, Tu, pirs miRebuli aqvs saqarTveloSi mudmivad<br />
binadrobis nebarTva am muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli specialuri pirobebis<br />
Sesabamisad, binadrobis miRebis Semdeg misi moqmedebis vadis Sewyvetis SemTxvevaSi<br />
Sesabamisi piris mimarT 21-e muxlis pirveli punqtiT dadgenili pirobebi xelmeored<br />
aRar gamoiyeneba.<br />
ucxoeli, romelsac aqvs saqarTveloSi binadrobis nebarTva, valdebulia saqarTveloSi<br />
Semosvlidan, xolo Tu igi imyofeba saqarTvelos teritoriaze, - Sesabamisi nebarTvis<br />
miRebidan 1 TveSi gaiaros registracia saqarTvelos iusticiis saministros samoqalaqo<br />
reestris Sesabamis teritoriul samsaxurSi, sacxovrebeli adgilis. ucxoelze,<br />
romelmac miiRo binadrobis nebarTva, saagento gascems Sesabamis mowmobas.<br />
binadrobis miRebis Sesaxeb ganacxads Tan unda daerTos Semdegi dokumentebi 11 :<br />
ucxoelis pasportisa an samgzavro dokumentis asli;<br />
misi saqarTveloSi legalurad yofnis damadasturebeli dokumentis asli<br />
(saqarTvelos viza, Stampi romelic aRniSnavs, rom man legalurad gadmokveTa<br />
saqarTvelos sazRvari);<br />
dokumenti romelic akmayofilebs zemo CamoTvlil romelime pirobas, romlebic<br />
savaldebuloa binadrobis nebarTvis misaRebad;<br />
2 foto suraTi (3X4);<br />
saxelmwifo baJis an sakonsulo mosakreblis gadaxdis damadasturebeli<br />
dokumenti;<br />
legaluri Semosavlis damadasturebeli dokumenti<br />
binadrobis sertifikatis misaRebad aucilebel dokumentTa CamonaTvali 12 :<br />
dokumenti, romelic adasturebs rom ucxoeli aris sxva qveynis moqalaqe an<br />
moqalaqeobis armqone piri;<br />
ori fotosuraTi (3.5X4.5);<br />
saqarTveloSi misi legalurad yofnis damadasturebeli dokumenti;<br />
sacxovrisis sakuTrebis damadasturebel dokuments an sacxovrisis mesakuTris<br />
Tanxmobas, rac niSnavs sacxovrisis mesakuTris an saxelmwifo sakuTrebaSi myofi<br />
sacxovrisis damqiraveblis werilobiT Tanxmobas, Sesabamisad sakuTrebis an<br />
qiravnobis damadasturebeli dokumentis wardgenis an sanotaro wesiT damowmebis<br />
gareSe<br />
11 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 400 ,,saqarTveloSi binadrobis nebarTvis miniWebis<br />
sakiTxTa ganxilva- gadawyvetis wesis Sesaxeb” debulebis damtkicebis Taobaze, 28 ivnisi 2006,<br />
muxli 3;<br />
12<br />
saqarTvelos iusticiis ministris brZaneba #1398 “saqarTvelos moqalaqeTa, saqarTveloSi<br />
mcxovreb ucxoelTa da ltolvilTa piradobis dadasturebisa da saqarTvelos moqalaqis<br />
pasportis (samgzavro pasportisa da dokumentis) gacemis Sesaxeb instruqciis damtkicebis<br />
Taobaze” 12 noemberi 2004 wlis, me-8 muxli (7);<br />
10
2.1.3 rogor rogor miviRoT miviRoT saW saWiro saW saW iro dokumentebi dokumentebi (pirobebi, (pirobebi, vadebi)<br />
vadebi)<br />
saqarTvelo saqarTvelo moqalaqis moqalaqis moqalaqis pasporti pasporti gaicema da misi moqmedebis vada grZeldeba sazRvargareT<br />
saqarTvelos diplomatiuri da sakonsulo dawesebulebebis mier. moTxovnas pasportis<br />
miRebis Taobaze Tan unda axldes:<br />
- saqarTvelos moqalaqis piradobis damadasturebeli mowmoba, an an moqalaqeobis ar<br />
mqone piris binadrobis nebarTva;<br />
- 2 foto (3.5X4.5) (feradi axali fotoebi);<br />
- bankis oficialuri Ceki;<br />
Tu, pasportis momTxovni arasrulwlovania an unarSezRuduli damatebiT saWiroa Semdegi<br />
dokumentebi:<br />
notarialurad damowmebuli meurveobis damadasturebeli dokumenti (Tu arasrulwlovani<br />
legalurad imyofeba qorwinebaSi, mas es dokumenti ar sWirdeba)<br />
- 16 wlis asakis umcrosebisaTvis dabadebis mowmobis dedani;<br />
- 16 wlis da daaxloebiT am asakis pirebisaTvis piradobis damadasturebeli<br />
mowmoba;<br />
- 2 foto (3.5X4.5) (feradi axali fotoebi);<br />
- bankis oficialuri Ceki;<br />
sazRvargareT pasportis gacemisaTvis dadgenili vadaa moTxovnidan 30 dRe.<br />
saqarTveloSi saqarTveloSi dasabrunebeli dasabrunebeli mowmoba mowmoba mowmoba gaicema saqarTvelos diplomatiuri da sakonsulo<br />
dawesebulebebis mier. dasabrunebeli mowmoba gaicema saqarTvelos moqalaqeebze,<br />
moqalaqeobis armqone pirebze romlebic mudmivad saqarTvelos teritoriaze cxovroben,<br />
saqarTveloSi mudmivad mcxovreb ucxoelebze, romelTa piradobis damadasturebeli<br />
samgzavro dokumentis moqmedebis vadagasulia an daikarga, an mgzavrobisTvis uvargisia<br />
(gacveTa, dazianeba). dasabrunebeli mowmoba gaicema Tu piri waradgens:<br />
- saqarTvelos piradobis mowmobas;<br />
- vadagasul saqarTvelos moqalaqis pasports, romlis moqmedebis vadis gagrZeleba<br />
saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad ar SeiZleba;<br />
- saqarTvelos binadrobis mowmobas;<br />
- mezRvauris wignaks;<br />
- mfrinavis mowmobas.<br />
saqarTvelos moqalaqeobis dasamtkiceblad SesaZlebeli Semdegi dokumentebis wardgena:<br />
- samxedro bileTi (an misi asli);<br />
- marTvis mowmoba (an misi asli);<br />
- dabadebis mowmoba (an misi asli);<br />
- saqarTvelos moqalaqis piradobis mowmobis an pasportis asli;<br />
- saxelmwifo organos mier gacemuli mowmoba;<br />
- turistuli jgufis xelmZRvanelis werilobiTi dadastureba piris vinaobis<br />
Sesaxeb.<br />
Tu, kompetenturi piri warmodgenili dokumentaciis safuZvelze ar darwmundeba piris<br />
saqarTvelos moqalaqeobaSi, SesaZlebelia mas Cautardes interviu.<br />
11
dasabrunebeli mowmobis moqmedebis vadaa erTi Tve, moqmedebis vada SesaZloa gagrZeldes<br />
erTxel, erTi Tvis vadiT. dasabrunebeli mowmoba gaicema SesaZlo umokles vadaSi, magram<br />
araugvianes gancxadebis (momarTvis) miRebidan 45 dRisa.<br />
ucxoelebi saqarTveloSi SesaZloa imyofebodnen vizis an binadrobis nebarTvis (droebiTi<br />
an mudmivi) safuZvelze. saqarTvelos teritoriaze SesaZloa gagrZeldes mxolod<br />
diplomatiuri da samuSao vizebi (am vizebis gagrZelebas uzrunvelyofs saqarTvelos<br />
sagareo saqmeTa saministro).<br />
vizebi gaicema saqarTvelos diplomatiuri an sakonsulo dawesebulebebis mier.<br />
o qveynebis CamonaTvali, romlebTanac saqarTvelos gaaCnia ormxrivi SeTanxmebebi<br />
diplomatiuri, samsaxureobrivi an specialuri pasportebis mflobelebisaTvis<br />
uvizo mimosvlis Sesaxeb SegiZliaT ixiloT punqtSi # 1.1.2.<br />
ordinaruli vizis mflobelma gansazRvrul vadaze meti xniT saqarTvelos teritoriaze<br />
darCenis SemTxvevaSi, kanonierad yofnis vadis amowurvamde unda mimarTos saqarTvelos<br />
iusticiis saministros samoqalaqo reestris saagentos droebiTi droebiTi an mudmivi mudmivi binadrobis<br />
nebarTvis misaRebad 13 ;<br />
droebiTi droebiTi an mudmivi mudmivi mudmivi binadrobis nebarTvis gacemis Sesaxeb gadawyvetileba miiReba 30<br />
dRis vadaSi mas Semdeg, rac yvela saWiro dokumenti iqneba wardgenili saqarTvelos<br />
iusticiis saministros samoqalaqo reestris saagentoSi.<br />
piradobis piradobis mowmoba mowmoba mowmoba gaicema saqarTvelos moqalaqeebze, saqarTvelos sakonsulo da<br />
diplomatiur dawesebulebebSi, moTxovnidan erTi Tvis vadaSi. piradobis mowmobaSi<br />
miTiTebulia piris moqalaqeoba, saxeli da gvari, sacxovrebeli adgili. piradobis<br />
mowmobis misaRebad, pirma unda warmoadginos dabadebis mowmoba an nebismier sxva<br />
dokumenti romelic adasturebs mis piradobas da aseve fotosuraTi. Tu, mis mier<br />
warmodgenili dokumentebi, ar Seicavs informacias piris moqalaqeobis Sesaxeb man<br />
damatebiT unda warmoadginos dokumenti romelic Seicavs aseT informacias an<br />
informacias saqarTveloSi misi legalurad yofnis Sesaxeb.<br />
2.1.4 do dokumentebis do<br />
kumentebis kumentebis gacemasTan gacemasTan dakavSirebuli dakavSirebuli gadasaxadebi<br />
gadasaxadebi<br />
- saqarTvelos moqalaqis pasportis gacema - 60 aSS dolari;<br />
- saqarTvelos moqalaqis pasportis vadis gagrZeleba - 15 aSS dolari 14 ;<br />
- saqarTvelos moqalaqis piradobis mowmobis gacema - 20 aSS dolari;<br />
- saqarTveloSi dasabrunebeli mowmobis gacema - 35 aSS dolari 15 ;<br />
gadasaxadebi gadasaxadebi saqarTvelos vizebis gacemi gacemisaTvis<br />
gacemi<br />
saTvis<br />
- erTjeradi ordinaluri viza 90 dRemde - 20 aSS dolari;<br />
- mravaljeradi ordinaluri viza 90 dRemde - 30 aSS dolari;<br />
- mravaljeradi ordinaluri viza 360 dRiT 50 aSS dolari;<br />
- mravaljeradi ordinaluri viza 5 wlamde - 200 aSS dolari;<br />
- mravaljeradi ordinaluri viza 10 wlamde - 400 aSS dolari;<br />
- mravaljeradi ordinaluri viza 15 wlamde - 600 aSS dolari;<br />
- erTjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 5 aSS dolari;<br />
- orjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 10 aSS dolari;<br />
- mravaljeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 30 aSS dolari;<br />
13 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 400 ,,saqarTveloSi binadrobis nebarTvis miniWebis<br />
sakiTxTa ganxilva- gadawyvetis wesis Sesaxeb” debulebis damtkicebis Taobaze, 28 ivnisi 2006,<br />
muxli 7;<br />
14 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />
15 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />
12
- sacxovrebeli viza - 50 aSS dolari;<br />
- saswavlo viza – igive rac ordinaluri vizebi;<br />
- vizis gadatana axal pasportSi - 5 aSS dolari 16 ;<br />
gadasaxadebi saqarTvelos vizebis gacemisaTvis sasazRvro gamSveb punqtebze:<br />
- mravaljeradi ordinaluri viza 360 dRiT - 100 lari;<br />
- erTjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 10 lari;<br />
- orjeradi ordinaluri viza satranzito gavlis uflebiT - 20 lari;<br />
droebiTi da mudmivi binadrobis nebarTvis gancxadebaze gadawyvetilebisaTvis<br />
momsaxurebis safasuri me-20 dRes gadaixdevineba 300 lari da 30-e dRes 180 lari 17 .<br />
saqarTvelos moqalaqis registraciisaTvis da piradobis damadasturebeli mowmobis<br />
gacemisaTvis, sakonsulo mosakrebeli warmoadgens 20 aSS dolars 18 .<br />
2222....2222 mgzavroba mgzavroba mgzavroba mgzavroba<br />
2.2.1 TviTmfrinaviT<br />
TviTmfrinaviT<br />
"jorjian "jorjian earvei earveis" earvei s" pirdapiri pirdapiri frenebi<br />
frenebi<br />
gTxovT gaiTvaliswinoT:<br />
frenebi 19<br />
16 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />
17 samoqalaqo reestris saagentos veb-gverdi http://www.cra.gov.ge/index.php?sec_id=5&lang_id=GEO<br />
(2010 wlis Tebervlis mdgomareobiT);<br />
18 saqarTvelos kanoni #33 “sakonsulo mosakreblis Sesaxeb”, 1997;<br />
19 qvemoT moyvanili informacia eyrdnoba “saqarTvelos aviaxazebis” veb-gverdze mocemul<br />
informacias http://www.georgian-airways.com/<br />
13
• fasebi ar aris zusti;<br />
• ganaxlebuli valutis kursi SegiZliaT ixiloT saqarTvelos bankis veb-gverdze:<br />
www.nbg.gov.ge<br />
Tbilisidan Tbilisidan da da<br />
da<br />
Tbilisamde<br />
Tbilisamde<br />
xa xangrZlivoba<br />
xa grZlivoba fasi<br />
fasi<br />
parizi 7:40 505 evro<br />
moskovi, kievis gavliT 5:05 250 evro<br />
franqfurti 5.30 420 evro<br />
minski 4:30 215 evro<br />
amsterdami 8:10 470 evro<br />
kievi 4:55 220 evro<br />
dubai 4:10 255 evro<br />
aTeni 4:45 420 evro<br />
Telavivi 8:05 248 evro<br />
vena 5:40 415 evro<br />
sankt-peterburgi, kievis<br />
gavliT<br />
_ 300 evro<br />
avia bileTebis zusti fasebis dasadgenad mimarTeT Tbilisis aeroportis ganTavsebul<br />
salaros: (995 32) 48 55 77.<br />
avia bileTebi ZalaSia mgzavrobis dawyebidan erTi wlis ganmavlobaSi, Tu sxva rame ar<br />
aris gaTvaliswinebuli Tqvens mier SeZenil bileTSi. zusti TariRebi miTiTebuli iqneba<br />
Tqvens bileTze. "jorjian earveis" nawilobriv an srulad gamouyenebeli bileTisaTvis,<br />
kompensaciis miReba SesaZlebelia im saagentoSi romelSic SeZenilia. biznes da ekon<br />
klasis erTwliani gamouyenebeli bileTebi SesaZlebelia srulad anazRaurdes.<br />
saqarTvelos aviaxazebi pirveli qarTuli gadamzidavia romelic klientebs eleqtronul<br />
bileTebs sTavazobs.<br />
Cvilebi Cvilebi da da da bavSvebi<br />
bavSvebi<br />
a) Cvilebi Cvilebi 2 wlamde<br />
wlamde<br />
rogorc wesi Cvilebi mgzavroben 90%-iani fasdaklebiT, Tu maTi Tanmxlebi pirebi imave<br />
klasiT mgzavroben. Tumca maT calke adgili ar ekuTvniT.<br />
b) bavSvebi bavSvebi bavSvebi 2-dan dan 11 11 wlamde<br />
wlamde<br />
rogorc wesi bavSvebi mgzavroben 50%-iani fasdaklebiT: 5 wlamde asakis bavSvebi unda<br />
mgzavrobdnen Tanmxleb pirebTan erTad (sasurvelia naTesavebTan); 5 wels zeviT bavSvebs<br />
SeuZliaT damoukideblad unda imgzavron, "jorjian earveis"-is TanamSromlebi maT<br />
gansakuTrebuli yuradRebas miaqceven, rogorc frenis dros, aseve aeroportSi.<br />
g) axalgazrduli axalgazrduli da da da studenturi studenturi tarifebi tarifebi<br />
tarifebi<br />
12-dan 24 wlamde axalgazrdebisaTvis bevr mimarTulebaze arsebobs fasdaklebebi. 18-25<br />
wlis axalgazrdebma detalebisTvis damatebiT unda mimarTon avia kompanias.<br />
ufaso ufaso bargi<br />
bargi<br />
"jorjian earveis"-iT mgzavrobisas ufaso bargis limiti ekonom klasisaTvis aris 20 kg.<br />
xolo bizness klasisaTvis 30 kg.<br />
14
aseve, neba darTulia erTi xelCanTa (5 kg.) TiToeul mgzavrze. bizness klasis<br />
mgzavrebisaTvis ki ori xelCanTa.<br />
damatebiTi damatebiTi ufaso ufaso bargi<br />
bargi<br />
yvela saerTaSoriso reisebze rogorc damatebiTi xelbargi SesaZlebelia ufasod<br />
gadatanil iqnes: 1 qolga, 1 qurTuki, 1 xelCanTa, patara kamera, 1 Wogriti, gonivruli<br />
raodenobis sakiTxavi literatura, Cvilis saWmeli da Cvilis etli. unarSezRudul<br />
pirebs damatebiT ufasod SeuZliaT gadaitanon maTi etli (rogorc bargi).<br />
damatebiTi damatebiTi damatebiTi bargi<br />
bargi<br />
bargi romelic aRemateba daSvebul wonas SesaZlebelia gadaziduli iqnes rogorc<br />
damatebiTi bargi. damatebiTi bargis gadasaxadi daangariSdeba ekonm klasis bileTis fasis<br />
mixedviT. fasebi sxvadasxva mimarTulebiT gansxvavebulia.<br />
specialuri specialuri bargi<br />
bargi<br />
specialuri bargis gadasaxadebia: Txilamurebis, velosipedis, serfingis dafis<br />
gadazidvisaTvis.<br />
bargis bargis gadatana gadatana Tan Tanmxlebi Tan<br />
mxlebi piris gareSe<br />
SesaZlebelia zenormatiuli bargis transportireba gareSe Tu igi gaigzavneba statusiT:<br />
bargi Tanmxlebi piris gareSe an aviafraxtiT. am SemTxvevaSi, bargi aeroportis<br />
satvirTo samsaxurs unda miewodos gamgzavrebamde ramodenime dRiT adre. aseT<br />
SemTxvevaSi, bargi eqvemdebareba aviagadazidvebis specialur pirobebs - sabaJo da<br />
importis wesebi SeiZleba gansxvavebuli iyos Cveulebrivi da Tanmxlebi piris gareSe<br />
transportirebuli bargisaTvis.<br />
bargis bargis bargis da da da Tqveni Tqveni usafrTxoeba<br />
usafrTxoeba<br />
specialuri regulaciebi arsebobs cxovelebis, iaraRis, civi iaraRis da feTqebad saSiSi<br />
nivTebis (asafeTqebeli nivTierebebi, SeiaraReba, maSxalebi, sawvavi, sanTebelas gazis,<br />
Sxam-qimikatebis, peroqsidebis, akumulatorebis, merkuris da sxva koroziuli<br />
nivTierebebis) gadatanisaTvis. asanTi da sanTebela, dana da basri nivTebis xelbargiT<br />
gadatana akrZalulia.<br />
tvirTi<br />
tvirTi<br />
aviakompania "jorjian earveis" momxmarebels sTavazobs satvirTo momsaxureobasac, tvirTi<br />
unda akmayofilebdes Semdeg parametrebs:<br />
boingi boingi 737 737-500 737<br />
500<br />
satvirTo satvirTo satvirTo ganyofilebis ganyofilebis karebis karebis karebis zomebi zomebi - 1.2 1.20m 1.2 0m × 0.89m 0.89m 0.89m - win win 7m3 7m3 - 1 570kg, ukan ukan ukan 15m3 -<br />
2889kg 2889kg. 2889kg<br />
satvirTo satvirTo ganyofilebis<br />
ganyofilebis ganyofilebis saerTo saerTo zomebi zomebi zomebi - 22 22 m3, m3, 4461 4461 kg<br />
kg<br />
boingi boingi boingi 737 737-400 737<br />
400<br />
satvirTo satvirTo satvirTo ganyofilebis ganyofilebis karebis karebis zomebi zomebi -1.20m 1.20m × × 0.89m 0.89m - win win 17.2m3 - 3304kg, ukan ukan ukan 21.9m3 -<br />
4187kg 4187kg. 4187kg 4187kg<br />
satvirTo satvirTo ganyofilebis ganyofilebis saerTo saerTo saerTo zomebi zomebi - 39.1 39.1 m3, m3, 7491 7491 7491 kg<br />
kg<br />
15
Sinauri cxovelebis da frinvelebis gadayvana SesaZlebelia specialur galiebSi romelic<br />
satvirTo ganyofilebaSi ganTavsdeba.<br />
eleqtronuli eleqtronuli xelsawyoebi<br />
eleqtro xelsawyoebma SeiZleba xeli SeuSalon TviTmfrinavis usafrTxo frenas.<br />
gansakuTrebiT es exeba gadamcem / mimReb saSualebebs, saTamaSoebs distanciuri marTvis<br />
pultiT, portatul kompiuters printeriTa da umavTulo mausiT. aRniSnuli nivTebiT<br />
sargebloba bortze akrZalulia. TviTmfrinavis bortze yofnisas saWiroa mobiluri<br />
telefonis gaTiSva.<br />
mgzavrebs SeuZliaT bortze isargeblon iseTi nivTebiT, rogoricaa: videokamera,<br />
portatuli magnitofoni yursasmeniT, portatuli kompiuterebi zemoT aRniSnuli<br />
aqsesuarebis gareSe, im SemTxvevaSi, Tu tablo -SeikariT usafrTxoebis qamrebi"<br />
gamorTulia. gTxovT yovelTvis daicvaT bortgamcilebelTa instruqciebi. dawvrilebiTi<br />
informaciis miReba SegiZliaT "jorjian earveis" -is ofisSi.<br />
cxovelebis cxovelebis gadayvana<br />
gadayvana<br />
cocxali cxovelebis gadayvana SesaZlebelia mxolod maTTvis gankuTvnili specialuri<br />
konteinerebiT, sakmarisi saventilacio pirobebiTa da gamZle fskeriT. "jorjian<br />
earveis" -s aqvs ufleba moiTxovos veterinaris Tanxmoba cxovelis gadayvanis an misi<br />
konteinerSi moTavsebis Taobaze, Tu misi gamoyeneba aucilebelia. mgzavrma winaswar unda<br />
moaxdinos aviakompaniis informireba cxovelis gadayvanis Sesaxeb aviabileTis dajavSnisas.<br />
freneb frenebze freneb frenebze<br />
ze mowevis mowevis akrZalva<br />
akrZalva<br />
"jorjian earveis" yvela reisze moweva akrZalulia. ar damorCilebis SemTxvevaSi<br />
"jorjian earveis" itovebs uflebas gamoiyenos sanqciebi da jarima damrRvevis winaaRmdeg.<br />
pretenziebi<br />
pretenziebi pretenziebi bargTan bargTan dakavSirebiT<br />
dakavSirebiT<br />
bargTan dakavSirebiT yvela pretenzia ganixileba varSavis konvenciisa da misi damatebebis<br />
Tanaxmad, romlebic adgenen aRniSnul pretenziebTan dakavSirebul pasuxismgeblobis<br />
limits aviakompaniisaTvis. bargi (da misi Semadgenloba) fasdeba wonis da ara misi<br />
Rirebulebis mixedviT. kompensacia dakargul bargze gaicema maqsimum 20 a.S.S. dolari<br />
bargis yovel 1 kilogramze, bargis aRnusxvis formaSi miTiTebuli nivTebis safuZvelze.<br />
igive wesi vrceldeba dazianebul bargze da mis Semadgenlobaze. yvela sapretenzio<br />
sakiTxze pasuxismgebloba ekisreba - saboloo gadamzidvels.<br />
Tqvenive bargis usafrTxoebis mizniT nu moaTavsebT registrirebul bargSi Semdeg<br />
nivTebs: msxvrevad, malefuWebad, Zvirfas sagnebs da metalebs; pirad da saqmian<br />
dokumentebs; sakonferencio masalebs da sxvadasxva naSromebs, fuls da fasian qaRaldebs,<br />
foto da videoaparaturas, mobilur telefonebs da eleqtro mowyobilobebs.<br />
(zemoaRniSnuli nivTebis dakargvis SemTxvevaSi, aviakompania ixsnis pasuxismgeblobas maT<br />
faseulobaze).<br />
dagvianebuli dagvianebuli bargi<br />
bargi<br />
aviakompania "jorjian earveisi" yvela SesaZlo zomas mimarTavs Tqveni bargis<br />
adgilsamyofelis dasadgenad da mis umokles droSi dasabruneblad. amisaTvis<br />
aviakompaniis dakarguli da moZebnili bargis Sesabamisi samsaxuris personals sWirdeba<br />
maqsimaluri informacia Tqveni bargis Sesaxeb. aviakompania ar iZleva informacias im<br />
dagvianebul bargze, romlis transportireba ganxorcielda sxva gadamzidavis mier. aseT<br />
SemTxvevaSi, daukavSirdiT Sesabamis gadamzidvels.<br />
16
argis dagvianebis SemTxvevaSi dauyovnebliv mimarTeT aviakompaniis warmomadgenels an<br />
aeroportis safeldegero agents, romelic SegivsebT araswori gzavnilobis oqms.<br />
bargis miRebamde unda SeinaxoT: araswori gzavnilobis oqmi, bargis saWde,<br />
aviabileTi,Casxdomis baraTi, zenormatiuli bargis qviTari. (winaaRmdeg SemTxvevaSi<br />
pretenzia ar miiReba).<br />
dazianebuli dazianebuli ba bargi ba rgi<br />
aviakompania "jorjian earveisi" da misi partniori kompaniebi ar iReben pasuxismgeblobas<br />
mcire dazianebebze, gacveTil, mcired gaWuWyianebul an gaWril bargze. sxva dazianebis<br />
SemTxvevaSi aeroportSi CamofrenisTanave unda ganacxadoT dazianebuli bargis Taobaze<br />
aviakompaniis warmomadgenelTan, moiTxovoT dazianebis oqmis Sevseba da Semdgom<br />
werilobiT mimarTod aviakompaniis momxmarebelTa sapretenzio samsaxurs bargis<br />
Camosvlidan araugvianes 7 dRisa; bargis dagvianebis SemTxvevaSi-bargis miRebidan<br />
araugvianes 21 dRisa.<br />
sakontaqto sakontaqto<br />
sakontaqto<br />
sakontaqto informacia: informacia:<br />
informacia:<br />
informacia: rusTavelis rusTavelis<br />
rusTavelis<br />
rusTavelis gamziri gamziri gamziri gamziri 12, 12, 12, 12, Tbilisi Tbilisi Tbilisi Tbilisi saqarTvelo<br />
saqarTvelo<br />
saqarTvelo<br />
saqarTvelo<br />
tel.: tel tel tel.:<br />
.: .:<br />
++++ 99532 99532 99532 99532 485560 485560 485560 485560 //// 485577;;;; 485577 485577 485577 ++++ 99532 99532 99532 99532 999 999 999 999 130 130 130 130<br />
faqsi:::: faqsi faqsi faqsi<br />
++++ 99532 99532 99532 99532 999 999 999 999 660 660 660 660<br />
el fosta:<br />
Info@georgian-airways.com<br />
booking@georgian-airways.com<br />
ofisebi ofisebi sazRvargareT<br />
sazRvargareT<br />
ARMENIA<br />
Yerevan<br />
Ruben Bagdasarov<br />
Tel: 37 491418644<br />
Fax: 37410538796<br />
E-mail: baghdasarov@yahoo.com<br />
BELARUS<br />
MINSK - ALEKO BAIDOSHVILI<br />
Tel: (+37529)168768<br />
PLANETA GRIO<br />
Add: 33 KARL MARKS STR., OFFICE 3<br />
Tel: (+37517)3286266, 2272640<br />
ALATAN TOUR<br />
Add: 21 YANKY KUPALA STR.<br />
Tel: (+37517)2272858<br />
E-mail: minsk@georgian-airways.com<br />
AUSTRIA<br />
Elena Gaiashvili<br />
Parking 12A,2<br />
1010 Vienna<br />
Tel.: + 43 1 214 78 77<br />
Fax: + 43 1 218 30 80<br />
E-mail: airzenavie@aen.at<br />
FRANCE<br />
Merab Khorguani<br />
12, boulevard Bonne Nouvelle<br />
750140 Paris, France<br />
Tel.: + 33 14 801 67 24<br />
Fax: + 33 14 801 67 58<br />
E-mail : khorguani@georgian-airways.com<br />
17
GERMANY<br />
Gia Okujava - Frankfurt<br />
Pfälzer Weg 11<br />
D-65474 Bischofsheim<br />
Tel : +49 ( 0 ) 6144-402 408<br />
Fax : +49 ( 0 ) 6144-402 9958<br />
mail: gia@georgian-airways.com<br />
ISRAEL<br />
TEL-AVIV<br />
Giorgi Shengelia<br />
Add:124,Ben Yehuda Str. TEL-AVIV 63401 Israel<br />
Fax: 9 72 35 29 13 49<br />
Tel: 9 72 35 29 13 48<br />
E-mail: georgian@zahav.net.il<br />
RUSSIA<br />
Moscow: Gela Gventsadze<br />
58.Plyushikha street. Moscow<br />
Te\Faxl.: +495 937 65 26<br />
Airport Domodedovo<br />
Tel: + 7 495 540-86-64<br />
Fax: + 7 495 258-93-07<br />
Email: gela@ georgian-airways.com<br />
St. Petersburg: Sandro Zaldastanishvili<br />
Tel: 7 962 684 68 42<br />
E-mail: zam200707@rambler.ru<br />
UNITED ARAB EMIRATES<br />
Dubai<br />
Zviad Mukbaniani<br />
Add:DNATA travel center<br />
Sheikh Zayd Roud, Dubai.U.A.E<br />
Tel: 97143166981<br />
Tel: 97143166666<br />
Fax: 97142273027<br />
E-mail: zviad@georgian –airways.com<br />
"karlson karlson karlson vagonliti vagonliti”<br />
vagonliti<br />
” ” pirdapiri pirdapiri frenebi<br />
frenebi 20<br />
GREECE<br />
Athens<br />
Nika Lomtatidze<br />
Add:Sygrou ave.7, 11743,Athen.<br />
Fax: 30 21 09 21 33 85<br />
Tel: 30 21 09 21 34 00<br />
E-mail: nick@amphitrion.gr<br />
NETHERLANDS<br />
Amsterdam -Lia Kevkhishvili<br />
Add:Westelijke Randweg 59<br />
118CR Luchthaven Schipol<br />
P.O. Box 75569<br />
Fax: 31 204 53 77 07<br />
Tel: 31 203 41 11 29<br />
Tel: 31 621 43 56 01<br />
E-mail: Amsterdam@georgian-airways.com<br />
USA<br />
Washington, DC - Speciaol Fares<br />
Tel:1 800 220 31 06<br />
Fax: 1301 315 23 86<br />
E-mail:michael@specialfares.webmail.com<br />
NY - Panorama Travel, Suite1019<br />
New York 10010,U.S.A<br />
Tel: 1 212 741 0033<br />
Fax: 1 212 645 6276<br />
E-mail: vera@panoramatravel.com<br />
UKRAINE<br />
Kiev<br />
IEV/Borispol<br />
Tamaz Metreveli<br />
Add:Rustaveli str. 22-a.01001.kiev.<br />
Tel/Fax: 38 04 42 87 23 56<br />
Tel/Fax: 38 04 42 87 44 37 (Travel agency)<br />
qvemoT mocemulia evropidan Tbilisamde mgazvrobis fasebi, pirdapiri frenebi erTi<br />
mimarTulebiT. fasebi ar Seicavs aeroportis gadasaxadebs, rac daaxloebiT 120 aSS<br />
dollars Seadgens.<br />
20 sakontaqto informacia: 44/II leseliZis q. 0105,Tbilisi, saqarTvelo; tel.: +995 32 999<br />
333, faqsi +995 32 998 009, mobiluri: +995 77 750 355; mflobeli Sps CTS, Tbilisi<br />
saqarTvelo; el.fosta: keti@carlsonwagonlit.com.ge, reservations@carlsonwagonlit.com, veb misamarTi:<br />
www.carlsonwagonlit.com<br />
18
saidan saidan sad sad<br />
fasi fasi<br />
kompania kompania / wyaro<br />
wyaro<br />
vena Tbilisi EUR 416 saqarTvelos aviaxazebi<br />
frankfurti Tbilisi EUR 421 saqarTvelos aviaxazebi<br />
amsterdami Tbilisi EUR 422 saqarTvelos aviaxazebi<br />
aTeni Tbilisi EUR 425 saqarTvelos aviaxazebi<br />
parizi Tbilisi EUR 509 saqarTvelos aviaxazebi<br />
londoni Tbilisi EUR 1300 BMI<br />
vena Tbilisi EUR 882 Austrian Airlines<br />
miunxeni Tbilisi EUR 1546 Lufthansa<br />
stamboli Tbilisi EUR 223 Turkish Airlines<br />
praRa Tbilisi EUR 550 Czech Airlines<br />
dubai Tbilisi EUR 244 saqarTvelos aviaxazebi<br />
riga Tbilsi EUR 180 Air Baltic<br />
Telavivi Tbilisi EUR 235 saqarTvelos aviaxazebi<br />
minski Tbilisi EUR 196 Belavia<br />
kievi Tbilisi EUR 97 <strong>Georgian</strong>Airlines,Aerosvit,Ukraine<br />
International<br />
baqo Tbilisi EUR 131 Azerbaijan Airlines<br />
2.2.2 xmeleTiT xmeleTiT<br />
21<br />
avtobusiT 22<br />
avtobusiT<br />
avtobusiT<br />
saidan saidan sad sad xangrZlivoba xangrZlivoba fasi<br />
fasi<br />
21 sakontaqto informacia: Tbilisis rkinigzis sadguris sainformacio samsaxuri, tel.:(995 32)<br />
56-47-60, (995 32) 56-35-66<br />
22 sakontaqto informacia: Tbilisis avto sadguris sainformacio samsaxuri, tel.:( 995 32) 75-<br />
34-33<br />
19
aTumi Tbilisi 6.30 saaTi 15 lari<br />
foTi Tbilisi 6 saaTi 13 lari<br />
qobuleTi Tbilisi 6 saaTi 14 lari<br />
zRviT 23<br />
2.2.3 zRvi<br />
zRvi<br />
porti porti “burgasi” “burgasi” (bulgareTi bulgareTi bulgareTi) bulgareTi S.p.s. S.p.s. evrazia evrazia Sipingi<br />
Sipingi<br />
saidan saidan sad sad xangrZlivoba xangrZlivoba rodis rodis<br />
fasi<br />
fasi<br />
burgasi foTi 48 saaTi yovel oTxsabaTs 150 evro<br />
stra 24<br />
S.p.s. S.p.s. in instra in stra<br />
saidan saidan saidan sad sad xangrZlivoba xangrZlivoba rodis rodis fasi<br />
fasi<br />
iliCovski,<br />
ukraina<br />
foTi 40 saaTi yovel 140 USD - C klasi<br />
samSabaTs<br />
160 USD - B klasi,<br />
240 USD - A klasi.<br />
2222....3333 Sesvlis Sesvlis Sesvlis Sesvlis procedurebi procedurebi<br />
procedurebi<br />
procedurebi (saxelmwifo (saxelmwifo<br />
(saxelmwifo<br />
(saxelmwifo organo,,,, organo organo organo dakiTxva, dakiTxva, dakiTxva, dakiTxva, kontroli, kontroli, kontroli, kontroli, dakaveba, dakaveba, dakaveba, dakaveba, qrTami qrTami qrTami qrTami da da da da<br />
a.S.)))) a.S. a.S. a.S.<br />
pirs saqarTvelos sazRvris gadakveTa SeuZlia mxolod sasazRvro gamSveb punqtebze 25 .<br />
saqarTvelos kanoni saxelmwifo sazRvris Sesaxeb 26 ganmartavs, rom sasazRvro<br />
gamtari punqti aris - saerTaSoriso mimosvlisaTvis nebadarTuli gzatkecilis an<br />
gzis monakveTi, rkinigzis sadguris, portis, navsadguris, aeroportis<br />
(aerodromis) teritoriis nawili, sadac xorcieldeba sazRvris gadakveTasTan<br />
dakavSirebuli sasazRvro da saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili sxva saxis<br />
kontroli. pirebi, avtosatransporto saSualebebi, bargi da sxva nivTebi,<br />
saxelmwifo sazRvris gadmokveTis dros gadian sasazRvro da sabaJo kontrols.<br />
Cveulebisamebr saimigracio, fito-sanitaruli, veterinaluri kontroli da<br />
xelovnebis nimuSebTan da eqsponatebTan dakavSirebuli kontroli ar<br />
xorcieldeboda sasazRvro gamSveb punqtze, Tu amgvari kontrolis Catarebis<br />
aucileblobas gansazRvravs sasazRvro da sabaJo samsaxurebi.<br />
saqarTvelos sasazRvro policia pirebs nebas rTavs gadmolaxon saqarTvelos saxelmwifo<br />
sazRvari Tu maT gaaCniaT moqmedi piradobis damadasturebeli mowmoba, da maT xelT<br />
arsebuli uZravi da moZravi qonebis kuTvnilebis damadasturebeli dokumeti. sasazRvro<br />
gamSveb punqtebze samgzavro dokumentSi keTdeba daTariRebuli aRniSvnebi “Semosvla” da<br />
23 sakontaqto informacia: foTis porti, saqarTvelo –S.p.s.evrazia sipingi ltd. 21 gegedzes q.<br />
tel: (8 293)7 03 70; sakontaqto piri - lena sidnikova;<br />
(995 77) 401 2 01 irakli cekvaSvili – samogzauro agenti; (995 77) 411 1 71 roza nivanovi -<br />
samogzauro agenti; el. fosta: brokerburgas2@intershipping-bg.com<br />
porti burgasi, bulgareTi, ( 359) 56 844 279; faqsi: 56 840 255; veb misamarTi:<br />
www.intershipping.net<br />
24 sakontaqto informacia: foTis porti – S.p.s. instra ltd. 20 gegedzes q. tel: (8 293) 2 19<br />
98;<br />
25 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 676 saxelmwifo sazRvris reJimisa da dacvis wesis<br />
damtkicebis Sesaxeb 20 dekemberi 1999, muxli 2 (1);<br />
26 saqarTvelos kanoni #1536 saqarTvelos saxelmwifo sazRvris Sesaxeb 17 ivlisi 1998, muxli<br />
2(i);<br />
20
“gasvla” (samgzavro dokuments warmoadgens pasporti saqarTvelos viziT an<br />
arasrulwlovnis SemTxvevaSi dabadebis mowmoba). 27<br />
2.3.1 TviTmfrinaviT<br />
TviTmfrinaviT<br />
sasazRvro kontroli sahaero xomaldebisaTvis romlebic asruleben saerTaSoriso<br />
frenebs xorcieldeba saerTaSoriso aeroportebSi an aeroportebSi romlebsac aqvT<br />
ufleba miiRon saerTaSoriso frenebi. 28 ucxoelebi romlebsac ar gaaCniaT samgzavro<br />
dokumenti an saqarTvelos viza ver gadmolaxaven saqarTvelos sazRvars. maT daakavebs<br />
sasazRvro policia da gadascems gadamyvan kompanias ukan dasabruneblad, im qveyanaSi<br />
romelSic isini avidnen bortze. gamomgzavrebis qveyanaSi dasabrunebeli dokumentebi<br />
ivseba Cikagos me-9 konvencias danarTis Sesabamisad.<br />
2.3.2 xmeleTiT<br />
xmeleTiT<br />
avtomobilebisaTvis gansazRvrul sasazaRvro punqtebze, pirebi romlebic mgzavroben<br />
avtobusiT, kontrols gadian avtobusis salonSi, an sapasporto kontrolis jixurSi.<br />
sazRvris ukanono gadmolaxvis SemTxvevebis aRmosafxvrelad sasazRvro policia<br />
aTvalierebs avtobusebis da mikro avtobusebis yvela sabarguls. 29 sasazRvro policia<br />
SesaZlebelia gamoiyenos Zalebi da specialuri mowyobilobebi avtomobilebis Semowmebis<br />
dros. daxuruli bargis Semowmeba xdeba mflobelis TandaswrebiT. Semowmebis proceduris<br />
Semdgom dgeba administraciuli aqti, romelic asaxavs Semowmebis Sedegebs. Tu zogadi<br />
Semowmebis dros gamovlenili iqna ukanonod sazRvris gadmokveTis mcdeloba an<br />
akrZaluli nivTebis transportireba sasazRvro policia ganaxorcielebs avtomobilis<br />
detaluri inspeqtirebas.<br />
matarebliT mgzavrobis dros mgzavrebi sasazRvro Semowmebas gadian specialur adgilas<br />
romelic mowyobilia saxelmwifo sazRvris dacvis departamentTan da sabaJo<br />
samsaxurebTan SeTanxmebiT. yvela matarebeli gadis Sida da gare daTvalierebas. adgilebi<br />
sadac SesaZlebelia daimalos adamiani an damalul iqnes nivTebi gadian detalur<br />
daTvalierebas. mgzavrebis dokumentebis Semowmeba mimdinareobs im periodSi rodesac<br />
matarebeli gadaadgildeba saxelmwifo sazRvridan sazRvarTan mdebare sadgurSi. 30<br />
2.3.3 zRviT<br />
zRviT<br />
saerTaSoriso naosnobisaTvis gankuTvnili ucxoeTisa da saqarTvelos gemebis sasazRvro<br />
kontroli xorcieldeba misadgomebTan an saWiroebis SemTxvevaSi - reidze. 31<br />
sazRvargareTidan momavali samgzavro gemebis sasazRvro kontroli SeiZleba moxdes<br />
saqarTvelos teritoriul zRvaSi gemebis navsadgurSi Sesvlamde. aseT SemTxvevaSi<br />
teritoriuli zRvis daTqmul adgilze an saqarTvelos Sida wylebSi gemebs xvdeba<br />
komisia. 32 navsadgurSi Semosuli gemi, romelic ar emorCileba sabaJo organos<br />
sanitariul-sakarantino kontrolis ganmaxorcielebeli TanamSromlis moTxovnebs,<br />
SeiZleba gaSvebul iqnes zRvaSi, xolo tvirTis gadmotvirTva da mgzavrebis gadmosvla<br />
SeiZleba im pirobiT, Tu maT gaewiaT sanitariuli kontroli. Tu gemis sanitariulepidemiuri<br />
mdgomareoba iwvevs eWvs, Sesabamisi personali uflebamosilia daaTvalieros<br />
mTeli gemi da misi mgzavrebi, rac miznad isaxavs saSiSi infeqciiT daavadebul pirTa<br />
27 saqarTvelos prezidentis brZanebuleba # 676 saxelmwifo sazRvris reJimisa da dacvis wesis<br />
damtkicebis Sesaxeb 20 dekemberi 1999, muxli 2(10);<br />
28 igive, muxli 4(2);<br />
29 igive, muxli 3(2);<br />
30 igive, muxli 6(1);<br />
31 igive, muxli 8(1);<br />
32 igive, muxli 9(2)<br />
21
gamovlenas da dadgenas gaiares Tu ara ekipaJis wevrebma savaldebulo vaqcinacia da<br />
samedicino daTvaliereba.<br />
ucxoel moqalaqeebs an moqalaqeobis armqone pirebs, romlebic navsadgurSi ucxouri<br />
gemiT Semodian da aqvT vadagasuli an saerTod ar gaaCniaT saqarTveloSi SemosvlisTvis<br />
saWiro sabuTebi, ar eZlevaT napirze gadmosvlis neba. 33 gemidan mgzavrTa gadmosvlisas<br />
sabuTebi mowmdeba trapTan an sapasporto kontrolis jixurSi. am mgzavrTa napirze<br />
gadmosvlis kontroli warmoebs erovnuli pasportebisa da siebis mixedviT.<br />
sazRvris ukanono gadmokveTisaTvis mosyidvis an qrTamis micemis warmatebuli faqti<br />
cnobili ar aris. meqrTameoba isjeba saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT. sisxlis<br />
samarTlis danaSauli rogorc qrTamis aReba34 rac isjeba 3-dan 6 wlamde patimrobiT<br />
aseve qrTamis micema 35, rac iTvaliswinebs jarimas an gamosasworebel samuSaoebs.<br />
2222....4444 Sesvlis Sesvlis Sesvlis Sesvlis dros dros dros dros Zveli Zveli Zveli Zveli samarTlebrivi samarTlebrivi<br />
samarTlebrivi<br />
samarTlebrivi aqtebis aqtebis aqtebis aqtebis da da da da normebis normebis normebis normebis zegavlena zegavlena zegavlena zegavlena<br />
2.4.1 ltolvilobis ltolvilobis an an an dacvis dacvis dacvis qveS qveS qveS myofis myofis statusis statusis zegavlena<br />
zegavlena<br />
ar ar aris ris informacia<br />
informacia<br />
2.4.2 TavSesafris avSesafris moTxovnis moTxovnis warumatebeli warumatebeli moTxovna<br />
moTxovna<br />
ltolvilis statusis mqone an TavSesafris moTxovniT warumatebeli cdis Semdgom<br />
pirebze saqarTvelos kanonmdeblobiT ar vrceldeba raime SezRudva qveyanaSi dabrunebis<br />
dros. CvenTvis ar aris cnobili faqti rodesac aseTi pirebis winaaRmdeg ganxorcielda<br />
raime saxis devna.<br />
2.4.3 dasabrunebeli dasabrunebeli qveynidan qveynidan aralegalurad aralegalurad gasvlis gasvlis gasvlis zegavlena<br />
zegavlena<br />
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 344-e muxlis Sesabamisad sazRvris ukanono<br />
gadakveTa isjeba samidan xuT wlamde Tavisuflebis aRkveTiT. es muxli ar vrceldeba<br />
saqarTveloSi gadmosul ucxo qveynis moqalaqeze an moqalaqeobis armqone pirze,<br />
romelic saqarTvelos konstituciis Sesabamisad TavSesafars sTxovs xelisuflebas, Tu<br />
mis qmedebaSi ar aris sxva danaSaulis niSnebi. es muxli agreTve ar vrceldeba pirze, Tu<br />
aRniSnuli qmedeba man Caidina adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplad yofnis gamo<br />
adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplis statusis mopovebamde 36 . saqarTvelos<br />
administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsis 190 2 muxlis Sesabamisad “sasazRvro<br />
gamSvebi punqtebis reJimis darRveva iTvaliswinebs jarimas 50-100 laris odenobiT”.<br />
“sazRvris ukanono gadmokveTa” gansxvavdeba “sasazRvro gamSvebi punqtebis reJimis<br />
darRvevisagan”. pirvel ufro did danaSauls warmoadgens vidre meore. pirvel<br />
SemTxvevaSi piri sruliad aridebs Tavs gamSveb punqtebs, xolo meore SemTxvevaSi is<br />
gadis sasazRvro punqts magram arRvevs gaTvaliswinebul procedurebs (mag. ojaxSi<br />
gakeTebuli Rvinis gadatana, maSin rodesac dadgenilia rom SesaZlebelia mxolod<br />
sertificirebuli sasmelebis gadatana).<br />
Sesabamisad pirveli warmoadgens sisxlis samarTlis danaSauls xolo meore<br />
administraciuls da iTvaliswinebs sxvadasxva sasjels.<br />
ukanonod sazRvris gadakveTa iqoniebs Tu ara zegavlenas dambrunebelze damokidebulia<br />
imaze Tu ra simZimis danaSauli Caidana man sazRvris ukanonod gadakveTis dros. Tu pirma<br />
33 igive, muxli 15(1)<br />
34 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 338<br />
35 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 339<br />
36 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 344(1)<br />
22
Caidina sisxlis samarTlis danaSauli maSin mas daakaveben da dakiTxaven. Tumca<br />
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 71-e muxlis Sesabamisad mcire danaSaulisaTvis<br />
(romlis maqsimaluri sasjeli ar aRemateba 5 wels 37 ) xandazmulobis vada gansazRvrulia<br />
6 wliT. maSasadame Tu ukanono sazRvris gadakveTa ganxorcielda 6 welze meti xniT<br />
adre mas ar moyveba samarTlebrivi devna.<br />
2.4.4 dasabrunebeli dasabrunebeli qveynis qveynis gareT gareT Cadenili Cadenili danaSaulis danaSaulis danaSaulis zegavlena zegavlena (ormagi ormagi<br />
pasuxismgeblobis pasuxismgeblobis sakiTxi)<br />
sakiTxi)<br />
sisxlis samarTlis kodeqsis me-5 muxlis Sesabamisad sisxlis-samarTlebrivi<br />
pasuxismgebloba sazRvargareT Cadenili danaSaulisaTvis ekisreba:<br />
1. saqarTvelos moqalaqes, agreTve saqarTveloSi mudmivad mcxovreb moqalaqeobis armqone<br />
pirs, romlebmac sazRvargareT Caidines saqarTvelos kodeqsiT gaTvaliswinebuli iseTi<br />
qmedeba, romelic danaSaulad iTvleba im saxelmwifos kanonmdeblobiT, sadac is<br />
Cadenilia.<br />
2. saqarTvelos moqalaqes, agreTve saqarTveloSi mudmivad mcxovreb moqalaqeobis armqone<br />
pirs, romlebmac sazRvargareT Caidines saqarTvelos kodeqsiT gaTvaliswinebuli iseTi<br />
qmedeba, romelic danaSaulad ar iTvleba im saxelmwifos kanonmdeblobiT, sadac is<br />
Cadenilia, sisxlis-samarTlebrivi pasuxismgebloba daekisrebaT am kodeqsiT, Tu es aris<br />
saqarTvelos interesebis winaaRmdeg mimarTuli mZime an gansakuTrebiT mZime danaSauli 38<br />
anda Tu sisxlis-samarTlebrivi pasuxismgebloba am danaSaulisaTvis gaTvaliswinebulia<br />
saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebiT.<br />
3. sazRvargareT danaSaulis Camden ucxo qveynis moqalaqes, agreTve moqalaqeobis armqone<br />
pirs, romlebic mudmivad ar cxovroben saqarTveloSi, sisxlis-samarTlebrivi<br />
pasuxismgebloba daekisrebaT saqarTvelos kodeqsiT, Tu es aris saqarTvelos interesebis<br />
winaaRmdeg mimarTuli mZime an gansakuTrebiT mZime danaSauli anda Tu sisxlissamarTlebrivi<br />
pasuxismgebloba am danaSaulisaTvis gaTvaliswinebulia saqarTvelos<br />
saerTaSoriso xelSekrulebiT.<br />
samarTlebrivi principi romelic aRkveTs piris orjer dasjas erTidaigive<br />
danaSaulisaTvis saqarTvelosTvis warmoadgens samarTlebriv princips da<br />
gaTvaliswinebulia saqarTvelos konstituciis 42- muxliT. Sesabamisad<br />
dambrunebelTaTvis dambrunebelTaTvis ar ar arsebobs arsebobs ormagi ormagi pasuxismgeblobis pasuxismgeblobis safrTxe safrTxe. safrTxe<br />
2222....5555 sabaJo sabaJo sabaJo sabaJo regulaciebi<br />
regu regu regulaciebi<br />
laciebi laciebi<br />
saqarTvelos sabaJo kodeqsis 90-e muxlis Sesabamisad 39 , mgzavrs (fizikur pirs)<br />
saqarTvelos sabaJo sazRvris gadmokveTis dros SeuZlia daubegravad da sabaJo<br />
deklaraciis Seuvseblad, Semoitanos Semdegi nivTebi Tu am nivTebis importi 24 saaTis<br />
ganmavlobaSi xorcieldeba 40 :<br />
500 laris saerTo Rirebulebis sakvebi, romlis wona ar aRemateba 30 kgs,<br />
kerZod bostneuli, xili, rZe, rZis produqtebi, burRuleuli da sxva<br />
mza produqcia, Txili, Saqari, tkbileuli da a.S.<br />
37 sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 12(2)<br />
38 sisxlis samarTlis kodeqsi, (muxli 12) mZime danaSaulisaTvis iTvaliswinebs 10 wlian<br />
patimrobas, xolo gansakutrebiT mZime danaSaulisaTvis 10 welze xangrZliv patimrobas.<br />
39 Act of Georgia N3545 – rs on customs code of Georgia, 25 July 2006, article 90(1)<br />
40 saqarTvelos sagadasaxado kodeqsi, muxli 270 5 .<br />
23
piradi moxmarebis sxvadasxva saqoneli (romelic ar aris gankuTvnili<br />
ekonomikuri saqmianobisaTvis) romlis Rirebuleba ar aRemateba 500 lars<br />
romlis saerTo wona ar aRemateba 30 kilograms.<br />
4 litri alkoholuri sasmeli da 200 Reri sigareti 41 ;<br />
piradi moxmarebis sxvadasxva saqoneli romlis Rirebuleba ar aRemateba<br />
15000 lars, Tu is brundeba saqarTveloSi sazRvargareT yofnis 6 Tviani<br />
periodis Semdgom;<br />
pirdapiri moxmarebis nivTebi maT Soris aveji, saxlis mowyobilobebi, da<br />
avtomobili Tu igi saqarTveloSi sacxovreblad Camodis;<br />
rotaciis wesiT diplomatiur da sakonsulo warmomadgenlobebSi<br />
wargzavnil diplomatiur personalis piradi nivTebi (maT Soris: 1<br />
avtomobili, 1 macivari, 1 televizori, 1 personaluri kompiuteri ojaxze).<br />
Tu Semotanili saqonlis Rirebuleba an wona aRemateba dasaSveb zRvars pirma unda<br />
Seavsos sabaJo deklaracia da gadaixados mosakrebeli. kerZod:<br />
o sabaJo mosakrebeli - 5 evro (eqvivalenti erovnul valutaSi) Tu nivTebis<br />
saerTo Rirebuleba ar aRemateba 3000 lars; xolo Tu aRemateba maSin 60 evro<br />
(eqvivalenti erovnul valutaSi) 42 ;<br />
o sabaJo gadasaxadi – 0%-dan 12%-mde (sxvadasxva tarifi saqonlis gvareulobis<br />
mixedviT);<br />
o dRg – 18%.<br />
sabaJo deklaracia unda Seivsos Tu Semosatani nivTebi saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />
saWiroebs specialur nebarTvas. esenia:<br />
o sxvadasxva saxis samkauli, rogoric aris Zvirfasi liTonebi da qvebi,<br />
antikvariati, xelovnebis nimuSebi, xatebi, suraTebi qandakebebi. amgvari nivTebis<br />
transportirebisaTvis saWiroa saqarTvelos kulturis, sportisa da ZeglTa<br />
dacvis saministros nebarTva. Tumca Tu samkaulebis saerTo Rirebuleba ar<br />
aRemateba 1000 lars (3000 lars sahaero transportis SemTxvevaSi) deklaraciis<br />
Sevseba ar aris aucilebeli da zepiri deklarireba sakmarisia.<br />
o yvela saxis iaraRi, tyviebi, SeiaraReba, aalebadi nivTierebebi, wamlebi,<br />
fsiqotropuli, Zlieri da momwamvleli nivTierebebi, radioaqtiuri nivTierebebi,<br />
maRali sixSiris radio mowyobilobebi, aseve sakomunikacio saSualebebi da<br />
cocxali cxovelebi.<br />
saqarTvelos sabaJo departamenti axorcielebs saqarTveloSi Semosatan cxovelebis da<br />
frinvelebis veterinarul kontrols, mcenareebis fitosanitarul Semowmebas. naRdi<br />
fuli romelic aRemateba 30000 lars an mis eqvivalents sxva valutaSi saWiroebs<br />
deklarirebas.<br />
2222....6666 ggggaaaadaadgilebis<br />
daadgilebis daadgilebis<br />
daadgilebis Tavisufleba<br />
Tavisufleba<br />
Tavisufleba<br />
Tavisufleba<br />
2.6.1 SezRudvebi SezRudvebi Sida Sida gadaadgilebisas<br />
gadaadgilebisas<br />
2.6.1.1 administraciuli administraciuli SezRudvebi<br />
SezRudvebi<br />
41 es norma ar exeba arasrulclovani (18 wlamde) fizikuri pirebis mier Semotanil alcohols da sigarets.<br />
42 saqarTvelos kanoni sabaJo mosakreblebis Sesaxeb, muxli 5(a)<br />
24
saqarTvelos konstitucia uzrunvelyofs gadaadgilebis Tavisuflebas yvela pirisaTvis<br />
vinc legalurad imyofeba saqarTvelos teritoriaze 43 . ucxoelebisaTvis gadaadgilebis<br />
Tavisuflebas aseve uzrunvelyofs ucxoelTa samarTlebrivi mdgomareobis Sesaxeb<br />
saqarTvelos kanonis 41-e muxli. Tumca es ar aris absoluturi ufleba da SesaZlebelia<br />
SezRuduli iqnes usafrTxoebis mizniT. sagangebo 44 da samxedro 45 mdgomareobis dros<br />
wesdeba SezRudvebi qveynis teritoriaze Sesasvlelad. saWiroebis SemTxvevaSi<br />
moqalaqeebs, moqalaqeobis ar mqone pirebs da ucxoelebs SesaZlebelia aekrZaloT<br />
sacxovreblis datoveba specialuri nebarTvis gareSe. aRsaniSnavia, rom saqarTveloSi<br />
sagangebo mdgomareoba iSviaTad cxaddeba. “vardebis revoluciis” 2003 wlis 23 noembers<br />
sapasuxod aslan abaSiZem aWaraSi sagangebo mdgomareoba gamoacxada, raTa xeli SeeSala<br />
axali prezidentisaTvis, mixeil saakaSvilisaTvis ar gaekontrolebina aWaraSi mimdinare<br />
procesebi da aWaris adgilobrivi mTavroba aslan abaSiZis meTaurobiT 46 . mas Semdeg rac<br />
amas ar mohyva mxardaWera ruseTidan sagangebo mdgomareoba maleve gauqmda 47 .<br />
TbilisSi demonstraciis Zalismieri darbevis Semdgom, prezidentis dekretiT 48 7 noembers<br />
15 dRiT, saqarTveloSi, sagangebo mdgomareoba gamoacxada, 49 parlamentma aRniSnuli<br />
gadawyvetileba daamtkica or dReSi. sagangebo mdgomareoba gauqmda 16 noembers, vadis<br />
amowurvamde ramdenime dRiT adre 50 , gankargulebaSi naTqvami iyo rom adgili hqonda<br />
saxelmwifo gadatrialebis mcdelobas 51 . saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciis –<br />
saia azriT demonstraciis darbeva xelyofda adamianis konstituciur uflebebs. 52<br />
afxazeTis konfliqti warmoadgens saqarTvelos yvelaze did problemas. daaxloebiT<br />
240 000 iZulebiT gadaadgilebuli piria wamosuli afxazeTidan. saqarTveloSi<br />
humanitaruli mdgomareoba SesaZlebelia Sefasdes rogorc “gangrZobiT sagangebo”. 15<br />
wliani devnilobis Semdgom, iZulebiT gadaadgilebuli pirebi kvlav mZime socialur<br />
mdgomareobaSi imyofebian. devnilebis daaxloebiT 42 % cxovrobs kompaqtur<br />
dasaxlebebSi sadac ar aris uzrunvelyofili Sesabamisi pirobebi, danarCeni 52 %<br />
cxovrobs naTesavebTan an naqiraveb sacxovrebelSi 53 . xarisxiani ganaTleba da<br />
sazogadoebrivi servisebis xelmisawvdomoba problemas warmoadgens devnilTa da iZulebiT<br />
gadaadgilebul pirTa umravlesobisaTvis. 54<br />
43 saqarTvelos konstitucia, 24 agvisto 1995, muxli 22(1)<br />
44 saqarTvelos kanoni # 972 sagangebo mdgomareobis Sesaxeb, 17 oqtomberi 1997,muxli 4 (g,d)<br />
45 saqarTvelos kanoni # 1032 samxedro mdgomareobis Sesaxeb, 31 oqtomberi 1997,muxli 4 (g,d)<br />
46 vikipedia, ufaso enciklopedia, aslan abaSiZe: http://en.wikipedia.org/wiki/Aslan_Abashidze 2010<br />
wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />
47 axali ambebi da analizi internet gamocema Pravda.Ru, uaxloes momavalSi aslan abaSiZe ar<br />
apirebs gaauqmos sagangebo mdgomareoba aWaraSi, 22 marti 2004;<br />
48 saqarTvelos prezidentis oficialuri veb gverdi-http://www.president.gov.ge/PDF/decree.pdf<br />
2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />
49 samauwyeblo konpania rusTavi 2<br />
http://rustavi2.com/news/news_text.php?id_news=23397&ct=25&im=main&ddd=&ddd2=&month=12&year=<br />
2007&srch_w=&srch=&wth=&rec_start=&rec_start_nav=&ddd2=23-11-07&month=12&year=07<br />
2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />
50 samauwyeblo konpania rusTavi 2 -<br />
http://rustavi2.com/news/news_text.php?id_news=23397&ct=25&im=main&ddd=&ddd2=&month=12&year=<br />
2007&srch_w=&srch=&wth=&rec_start=&rec_start_nav=&ddd2=23-11-07&month=12&year=07<br />
, 2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />
51 saqarTvelos prezidentis oficialuri veb gverdi -http://www.president.gov.ge/PDF/decree.pdf<br />
2010 wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />
52 saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia - http://www.gyla.ge/?display=news&view=604 2010<br />
wlis Tebrvlis mdgomareobiT;<br />
53 ltolvilTa da gansaxlebis saministros oficialuri veb gverdi<br />
http://www.mra.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=127 2010 wlis Tebervlis mdgomareobiT<br />
54 norvegiis ltolvilta sabWo - http://www.nrc.no/?aid=9168163 2010 wlis Tebervlis<br />
mdgomareobiT<br />
25
2008 wlis agvistos omis Sedegad 133000 adamiani aRmoCnda iZulebiT gadaadgilebuli<br />
piri. aqedan 78000 dabrunda sakuTar sacxovrebel adgilebSi. ruseTis oficialuri<br />
pirebis gancxadebiT CrdiloeT oseTSi imyofeba mxolod 2000-mde adamiani, im 30000-dan<br />
romlebic agvistos omis dros gadavidnen CrdiloeT oseTSi 55 ( norvegiis ltolvilTa<br />
sabWos informaciis mixedviT 1500-mde adamianma datova kodoris xeoba, afxazeTis nawili<br />
romelic kontroldeboda saqarTvelos centraluri xelisuflebis mier. iZulebiT<br />
gadaadgilebul pirTa udidesi nawili eTnikurad qarTveli iyo.) 56 .<br />
ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi daaxloebiT 45000-55000-mde adamiani spontanurad<br />
dabrunda galis raionSi, afxazeTSi 57 . warsulSi am regionSi adamianebis usafrTxoebis da<br />
kanonis uzenaesobis uzrunvelyofa ver xerxdeboda. qarTuli da afxazuri SeiaraRebuli<br />
jgufebi aSinebdnen, Zarcvavdnen da klavdnen ukan dabrunebul pirebs.<br />
saqarTvelos oficialuri pirebis braldebis miuxedavad, afxazeTis de faqto<br />
xelisuflebis warmomadgenlebi amboben rom aravin iqneba iZulebuli miiRos afxazeTis<br />
moqalaqeoba 58 magram, arCevnebSi monawileobis ufleba mieniWebaT mxolod im pirebs visac<br />
gaaCniaT moqalaqeoba. 59 xolo rac Seexeba afxazuri moqalaqeobis ar mqone pirebis sxva<br />
uflebebs (mag.: sakuTrebis ufleba, socialuri uflebebi) es sakiTxi kvlav gadauwyveti<br />
rCeba. 60<br />
nebismieri afxazs romelic sazRvargareT cxovrobs aqvs ufleba miiRos afxazeTis<br />
moqalaqeoba. afxazebi qarTvelebs ar rTaven Tavisufali gadaadgilebis nebas . 61 aucilebelia<br />
nebarTvis miReba, rac saWiroebis mgzavrobis miznis ganmartebas afxazeTis de faqto<br />
usafrTxoebis da sagareo saministroebisaTvis. rogorc Cans erTi an or dRiani<br />
mgzavroba problemas ar warmoadgens, xolo ufro xangrZlivi periodiT mgzavrobis<br />
nebarTva Znelad aris mosapovebeli. arasamTavroboebis azriT es gadawyvetilebebi ar<br />
aris samarTliani.<br />
2008 wlis 23 oqtombers saqarTvelos parlamentma 62 okupirebul teritoriebad<br />
gamoacxada: a) afxazeTis avtonomiuri respublikis teritoriebi; b) cxinvalis regioni<br />
(yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis teritoriebi); g) Sav zRvaze: ruseTis<br />
federaciasTan saqarTvelos saxelmwifo sazRvris mdinare fsoudan samxreTiT mdinare<br />
enguris Sav zRvasTan Caedineba administraciuli sazRvris gaswvriv mimdebare sazRvao<br />
akvatoriaSi Semavali saqarTvelos Sida wylebi da teritoriuli zRva, maTi fskeri da<br />
wiaRi, d) sahaero sivrce am teritoriebis Tavze.<br />
okupirebul teritoriebze gamocxadebulia sagangebo mdgomareoba. aseve SezRudulia<br />
gadaadgileba, ekonomikuri saqmianoba da uZravi qonebiT vaWroba.<br />
ucxoelebisaTvis an moqalaqeobis ar mqone pirebisaTvis okupirebul teritoriebze<br />
Sesvla SesaZlebeli mxolod goris da zugdidis municipalitetis mier kontrolirebadi<br />
55 gaeros ltolvilTa umaRlesi komisari , http://www.unhcr.org/news/NEWS/48f862c52.html, 2010<br />
wlis Tebervlis mdgomareobiT.<br />
56 norvegiis ltolvilta sabWo - http://www.nrc.no/?did=9315034, 2010 wlis Tebervlis<br />
mdgomareobiT.<br />
57 norvegiis ltolvilta sabWo - http://www.nrc.no/?aid=9168163 2010 wlis Tebervlis<br />
mdgomareobiT.<br />
58 igive<br />
59 igive<br />
60 kanonebi romlebic aregulireben am sakiTxs ar arsebobs, Crisis Group-is fokus jgufi, adgilobrivi<br />
arasamTavroboebi, soxumi, ivlisi 2006.<br />
61 galis raionis mosaxleobas ufro advilad SeuZliaT gadmokveTon administraciuali sazRvari,<br />
magram maT unda gadaixadon 50 lrusuli rubli. aseve unda gadaixadon sabaJo gadasaxadebi nebismieri<br />
nivtis “importisatTvis” an ”eqsportisaTvis”. Crisis Group-is interviuebi, gali, ivnisi 2006.<br />
62 kanoni # 431 okupirebuli teritoriebis Sesaxeb, 23 oqtomberi 2008.<br />
26
teritoriebidan. sxva mxridan okupirebul teritoriebze Sesvla akrZalulia da isjeba<br />
kanoniT. 63 gamonaklis SemTxvevebSi ucxoelebze gaicema specilur nebarTva, Tu maTi<br />
Sesvla okupirebul teritoriaze emsaxureba saqarTvelos saxelmwifo interesebs,<br />
deokupacias an humanitarul miznebs.<br />
pasuxismgebloba adamianis uflebebis darRvevebze dakisrebulia ruseTze.<br />
2.6.1.2 praqtikuli praqtikuli winaRobebi<br />
winaRobebi<br />
Sida gadaadgilebis praqtikuli winaRobebi dakavSirebulia Sida adgilobrivi<br />
transportis infrastruqturis ganuviTareblobasTan. ra Tqma unda arsebobs avtobusis<br />
da mikro avtobusebis reisebi regionaluri administraciuli centrebidan TiTqmis yvela<br />
sxva qalaqamde an soflamde, magram isini ar asruleben pirdapir reisebs. rogorc wesi<br />
mogzaurebi jer unda Cavidnen administraciul centrSi da Semdgom iqidan ganagrZon<br />
mgzavroba sxva transportiT ufro moSorebul soflebamde. aqve aRsaniSnavia, rom xSir<br />
SemTxvevebSi transportis moZraobis grafiki xSir SemTxvevaSi mouxerxebelia (mag.:<br />
avtobusi gadis diliT adre da brundeba gvian RamiT).<br />
klimaturi pirobebma SesaZlebelia zegavlena iqonion gadaadgilebis grafikze, zog<br />
SemTxvevaSi transporti sezonurad moZraobs. zamTris periodSi didTovlobis da dabali<br />
temperaturis regionebSi (svaneTi, TuSeTi, da a.S.) SezRudulia sagzao gadaadgileba. am<br />
regionebis daSorebuli soflebisaTvis vertmfreni warmoadgens erTaderT satransporto<br />
saSualebas zamTris periodSi. yofila SemTxvevebi rodesac gazafxulze xSiri wvimebis<br />
periodSi mewyers da wyaldidobas Seuferxebia moZraoba imereTSi, guriaSi da aWaraSi<br />
agvistos omis Semdgom SeuZlebelia usafrTxo gadaadgileba okupirebul teritoriebze.<br />
Tomas hamerbergma, evropis sabWos adamianis uflebaTa komisarma Tqva rom “ar aris<br />
kmayofili” oseTis de faqto xelisuflebis gadawyvetilebiT ar darTos neba iZulebiT<br />
gadaadgilebul pirebs dabrundnen TavianT sacxovrebel adgilebSi 64 .<br />
damatebiT:<br />
• “samxreT oseTis policia Tavs gavida da Tavs esxmis axal goris eTnikurad<br />
qarTvel mosaxleobas” axlaxans ganacxada Human Rights Watch-ma, da mouwoda<br />
ruseTs dauyovnebliv miiRos zomebi konfliqtis zonaSi qarTvelebis eTnikuri<br />
wmendis SesaCereblad. maT ganacxades rom maT gaaCndaT dokumenturi masala Tu<br />
rogor mimdinareobs qarTvelebis Seviwroeba axal gorSi da mis SemogarenSi 65 ;<br />
• 2008 wlis 16 noembers evrokavSiris sadamkvirveblo misiis wevrebs esroles<br />
afxazeTis da samegrelos regionis sazRvris siaxloves 66 ;<br />
• kidev erT incidents adgili hqonda 2008 wlis 17 noembers, daiRupa ori<br />
qarTveli policieli rodesac saqarTvelos teritoriaze rusuli upiloto<br />
safreni aparati Camovarda 67 ;<br />
• 2009 wlis 21 ivniss evrokavSiris sadamkvirveblo misiis patruls Tavs daesxnen<br />
afxazeTis administraciul sazRvarTan, am SemTxvevis dro daiRupa media klubis<br />
63 sazRvris ukanono gadakveTa isjeba samidan xuT wlamde patimrobiT (saqarTvelos sisxlis<br />
samarTlis kodeqsi muxli 344).<br />
64 http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19966, 2009 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT.<br />
65 Human Rights Watch, http://www.hrw.org/en/news/2008/11/25/russia-protect-civilians-occupied-georgia,<br />
2009 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT.<br />
66 Associated Press, http://news.yahoo.com/s/ap/20081116/ap_on_re_eu/eu_georgia_observers, 2009 wlis 1 ivnisis<br />
mdgomareobiT.<br />
67 http://news.yahoo.com/s/afp/20081117/wl_afp/georgiarussiaconflict_081117204052, 2009 wlis 1 ivnisis mdgomareobiT.<br />
27
Tanmxlebi avtomobilis mZRoli xolo evrokavSiris sapatrulo manqana<br />
dazianda 68 .<br />
2.6.2 teritoriebi teritoriebi sadac sadac saxifaToa saxifaToa an an SeuZlebelia SeuZlebelia Sesvla Sesvla (naRmebi, (naRmebi, (naRmebi, bunebrivi<br />
bunebrivi<br />
kataklizmebi)<br />
kataklizmebi)<br />
stiqiuri stiqiuri ubedurebebi<br />
ubedurebebi<br />
saqarTvelosaTvis rogorc mTagoriani qveynisaTvis zvavebi da mewyrebi sakmaod xSiria.<br />
arsebobs 10000 potenciuri mewyersaSiSi adgili romlidanac 3000 Zalze aqtiuria maTi<br />
umravlesoba mdebareobs dasavleT saqarTveloSi sadac tenianoba ufro maRalia. 69<br />
saqarTveloSI SesaZlebelia gamovyoT oTxi mewyersaSiSi zona. yvelaze ufro didi<br />
saSiSroeba aris imereTSi (zemo imereTi aris imereTis mTiani raioni), afxazeTi, raWaleCxumi<br />
da aWara.<br />
1989 wlis aprilSi, aWaraSi Zlieri Tovlis Semdgom (Tovlis safarma 3 metrs miaRwia)<br />
Cveulma Tbilma gazafxulma gamoiwvia Tovlis swrafi galRoba ramac Tavis mxriv<br />
gamoiwvia didi mewyeri. am mewyerma daaziana aWaris didi nawili da gamoiwvia msxverpli<br />
da infrastruqturis ganadgureba, mosaxleobis nawils mouwia saqarTvelos sxva<br />
regionebSi gadasaxleba.<br />
saqarTveloSi arsebobs 1000 meti adgili sadac didi wvimebis dros SesaZloa mewyeri<br />
Camovides, Tavis mxriv es potenciuri safrTxis qveS ayenebs 300 km rkinigzas da 400 km<br />
saavtomobilo gzebs, aseve hidro eleqtro sadgurebs yvarelSi, lagodexSi da mestiaSi.<br />
saqarTveloSi arsebobs ramdenime saxis zvavsaSiSi zona<br />
68<br />
http://www.eumm.eu/en/press_and_public_information/press_releases/1530/, 2009 wlis 24 ivnisis<br />
mdgomareobiT;<br />
69 saqarTvelos geofizikosTa sazogadoeba, saqarTvelos bunebri katasrofebis adgilebi, 2002<br />
www.ggs.org.ge/others-natural.htm (2008 wlis 20 noembris mdgomareobiT)<br />
28
1. umniSvnelod saSiSi – patara mTebze mcire kavkasionze da didi kavkasionis samxreT<br />
ferdobebze.<br />
2. saSualod saSiSi – maRalmTian raionebSi;<br />
3. Zalian saSiSi – didi kavkasionis maRali regionebi; aq zvavebi xSirad Camodis. zvavebi<br />
ZiriTadad (70 %) Camodis ianvridan martamde periodSi; zvavis saSiSroeba maRldeba Tu<br />
Tovlis safari miaRwevs an gadaaWarbebs 1 metrs. bolo wlebis ganmavlobaSi kavkasionze<br />
tyis ukontrolo gakafvam zvavis Camowolis albaToba gaizrdeba.<br />
1987 wlis ianvarSi, Zlieri ciklonis gamo dasavleT saqarTvelos mTebi daifara sqelis<br />
Tovlis safariT (3-5 metri svaneTSi). aman gamoiwvia giganturi zvavi rasac emsxverpla<br />
aTobiT sicocxle, ganadgurda infrastruqtura da mwyobridan gamoiyvana sakomunikacio<br />
saSualebebi.<br />
bevri adamiani svaneTSi usaxlkarod darCa da maT sxva regionebSi gadasaxleba mouwiaT.<br />
analogiur SemTxvevas hqonda adgili 1989 wels, ramac Zlier daaziana aWaris da<br />
imereTis regioni.<br />
qvemoT moyvanili suraTze naCvenebia zvavsaSiSi zonebi. saqarTvelos maRal regionebSi<br />
daaxloebiT 1100 zvavsaSiSi wertilia, maTi naxevari safrTxes uqmnis dasaxlebul<br />
punqtebs. bevri regioni romelic zvavsaSiSia carieldeba 2-3 TviT. saqarTvelos samxedro<br />
gza ixureba erTi an ori TviT am safrTxis gamo. 70<br />
wyaro : www.ggs.org.ge/others-natural.htm<br />
naRmebi naRmebi naRmebi saqarTveloSi<br />
saqarTveloSi<br />
afxazeTSi da oseTSi SeiaraRebuli konfliqtebis Sedegad saqarTveloSi arsebobs naRmebi<br />
da omis feTqebad saSiSi narCenebi. amas daemata 2008 wlis agvistos omis Sedegad<br />
gaCenili naRmebi, maT Soris klasterulebic.<br />
70 saqarTvelos geofizikosTa sazogadoeba, saqarTvelos bunebri katasrofebis adgilebi, 2002<br />
www.ggs.org.ge/others-natural.htm (2008 wlis 20 noembris mdgomareobiT);<br />
29
afxazeTSi naRmebi SemorCa 1992-1993 wlis konfliqtidan, romlis drosac frontis xazi<br />
gasdevda Savi zRvis sanapiros mdinare gumisTidan mdinare enguramde. saqarTveloSi<br />
naRmebis umravlesoba ganTavsebuli mdinare enguris siaxloves, mdinare enguri yofs<br />
afxazeTs danarCeni saqarTvelodan. aseve arsebobs informacia rom naRmebi aris kodoris<br />
xeobaSi zemo afxazeTSi mimaval gzaze. rusuli sainformacio wyaroebis mixedviT 2008<br />
wlis 17 ivniss saqarTvelos Tavdacvis saministros kojris samxedro bazis siaxloves<br />
gzis SekeTebaze momuSaveebma aRmoaCines, rusuli warmoebis naRmebis 6 yuTi. kojris baza<br />
saqarTvelos dedaqalaqidan – Tbilisidan 30 kilometrSi mdebareobs 71<br />
2008 wlis agvistos konfliqtis Semdgom HALO Trust-i imyofeboda kodoris xeobaSi da am<br />
periodisaTvis aRmoaCina 32 danaRmuli adgili romelic saWiroebs gawmendas. 2009 wels<br />
muSaoba gagrZeldeba raTa dadgindes Tu ra maStabis gannaRmviTi samuSaoebia<br />
Casatarebeli 72 .<br />
aseve safrTxes warmoadgens naRmebi romelic ganlagebulia yofili da arsebuli rusuli<br />
samxedro bazebis irgvliv. rogorc minimum xuTi baza saWiroebs gannaRmvas Tumca<br />
Sesabamisi Canawerebis ar arsebobis gamo SesaZlebeli maTi ricxvi bevrad ufro meti<br />
iyos. rusuli samxedro bazebi saqarTvelos mier kontrolirebad teritoriaze daixura<br />
da gadaeca saqarTvelos; bolo aseTi baza saqarTvelos gadaeca 2007 wlis noemberSi.<br />
saqarTvelos Tavdacvis saministros informaciiT saqarTvelos apirebs gannaRmos yvela<br />
danaRmuli adgili. arsebobs yofili sabWoTa samxedro baza gudauTaSi, afxazeTis<br />
teritoriaze, romlis gamoyenebasac ganagrZobs ruseTis samxedro Zalebi.<br />
2008 wlis agvistoSi ruseTis SemoWram saqarTvelos teritoriaze gaaCina axali<br />
danaRmuli adgilebi romelic ZiriTadad ganTavsebuli gori-cxinvalis koridorSi (Sida<br />
qarTlis regioni). 73 miuxedavad imisa rom, teritoriebi ar danaRmula konfliqtis dros,<br />
xSirma sahaero da saartilerio dabombvebma datoves didi odenobiT aufeTqebeli naRmebi<br />
maT Soris klasterulebi. miuxedavad imisa rom, konfliqtis epicentrs warmoadgenda<br />
cxinvali daibomba sxva adgilebic, rogoric aris kodoris xeoba. amgvari dabombvebi<br />
atarebda erTeul xasiaTs da maT Sedegad darCenili feTqebad saSiSi nivTebi swrafad<br />
gaiwminda. aRsaniSnavia rom, zog SemTxvevebSi dabombvis samiznes warmoadgenda iaraRis<br />
sawyobebi da aman gamoiwvia didi safrTxe radgan didi teritoriaze gafanta namsxvrevebi.<br />
magaliTisaTvis HALO Trust-ma aRmoaCina da gaanadgura 15000 amgvari namsxvrevi kodoris<br />
xeobaSi.<br />
amgvarad dabinZurebuli teritoriis udidesi nawili ganTavsebulia goridan cxinvalamde<br />
mimavali gzis 20 kilometris radiusSi, aq mimdinareobda yvelaze Zlieri brZolebi.<br />
adgilobrivi mosaxleobisaTvis yvelaze did safrTxes warmoadgens klasteruli naRmebi,<br />
S-8 tipis raketebi da mitovebuli SeiaraReba. sul amgvari safrTxis winaSe imyofeba 18<br />
sofeli 74 .<br />
konfliqtis mimdinareobis adgilebSi arsebobs ori ZiriTadi safrTxe.<br />
1. arsebobs dabinZurebis sxvadasxva tipi, pirveli - klasteruli bombebiT<br />
dabinZurebuli iseTi adgilebi romelic geografiulad aris izolirebuli da HALO<br />
Trust-ma aRmoaCina da daitane ruqaze. am adgilebSi akrZalulia sxva organizaciebis<br />
71 saxmeleTo naRmebis monitori, saqarTvelo 2008<br />
http://www.icbl.org/lm/2008/countries/georgia.php (2009 wlis 7 maisis mdgomareobiT);<br />
72 HALO Trust, http://www.halotrust.org/georgia.html (2009 wlis 7 maisis mdgomareobiT);<br />
73 HALOTrust Georgia , naRmebis mdgomareobis analizi (23 agvisto 2008);<br />
74 HALOTrust, http://www.halotrust.org/georgia.html (2009 wlis 7 maisis mdgomareobiT);<br />
71 .<br />
30
saqmianoba (300 metris radiusSi) vinaidan SemTxveviTi afeTqebis safrTxe yovelTvis<br />
maRalia.<br />
2. meore - aris sagzao koridoris SemogarenSi mitovebuli teqnika, romelic Zalian<br />
didi odenobiT aris dagrovili. am SemTxvevaSi SemTxveviT afeTqebis safrTxe dabalia,<br />
magram adgilobrivi mosaxleoba xSirad cdilobs mitovebul teqnikas moacalos xis an<br />
rkinis iseTi detalebi, sakuTari gamoyenebisaTvis, aman SesaZloa gamoiwvios msxverpli<br />
wyaro: http://www.halogeorgia.org/Gori-Tskhinvali.jpg<br />
2.6.3 Sida Sida satransporto satransporto saSualebebi<br />
saSualebebi saSualebebi (sakontaqto<br />
sakontaqto da da praqtikuli praqtikuli informacia,<br />
informacia, informacia, fasebi fasebi) fasebi<br />
saqarTveloSi Sida gadaadgilebisaTvis SegiZliaT gamoiyenoT avtobusi, mikro avtobusi<br />
da matarebeli. aRsaniSnavia rom, Sida gadaadgileba sakmaod advilia nebismierisaTvis.<br />
TbilisSi arsebobs ramdenime avto da rkinigzis sadguri saidanac SeZlebT CaxvideT<br />
saqarTvelos nebismier raionSi:<br />
31
avto avto sadguri<br />
sadguri<br />
1. “okriba” karaleTis q. 4, Tbilisi<br />
tel: +995 32 34 26 92<br />
2. “didubis avtosadguri” karaleTis q. 4, Tbilisi<br />
tel: +99532 356017, +99532 344924, +99532 347239 sainformacio biuro;<br />
3. “nige” karaleTis q. 4, Tbilisi<br />
tel: +995 32 34 06 61<br />
4. Tbilisis centraluri avtosadguri (“orTaWala”) guluas q. 1 Tbilisi<br />
tel: 995 32 75-04-20, +995 32 75 34 33, +995 32 75 45 35; sainformacio<br />
biuro;<br />
5. “dedaqalqi” vagzlis moedani, Tbilisi<br />
tel: +995 32 56 61 13 sainformacio biuro;<br />
6. “gldani” l. vekuas q. 10 Tbilisi<br />
tel: +995 32 62 65 15 sainformacio biuro;<br />
7. “navTluxi” moskovis gamziri 2, Tbilisi<br />
tel: +995 32 74 83 03<br />
rkinigzis rkinigzis sadguri<br />
sadguri<br />
1. rkinigzis sadguri, vagzlis q. 2, Tbilisi<br />
tel: +995 32 566420, +995 32 564760, +995 32 563566 sainformacio biuro;<br />
fasebi: fasebi: avtobusis avtobusis avtobusis fasi fasi mikro ikro ikro avtobusis avtobusis fasi fasi matarebeli<br />
matarebeli<br />
Tbilisi - baTumi 19.00-20.00 20.00 20.00-25.00<br />
Tbilisi - axalcixe - 12.00 -<br />
Tbilisi - zugdidi 15.00 20.00 20.00<br />
Tbilisi - quTaisi 12.00 10.00-12.00 5.00- 10.00<br />
Tbilisi - ozurgeTi 15.00 15.00 15.00<br />
Tbilisi - mcxeTa 3.00 3.00 -<br />
Tbilisi - rusTavi 3.00 3.00 -<br />
Tbilisi - Telavi 6.00 8.00 -<br />
Tbilisi - yazbegi - 10.00 -<br />
Tbilisi - duSeTi 4.00 5.00 -<br />
Tbilisi - gori 5.00 7.00 -<br />
Tbilisi - marneuli 1.50 3.00 -<br />
Tbilisi - tyibuli 12.00 12.00 -<br />
Tbilisi - mestia - 20.00 -<br />
Tbilisi - borjomi 7.00 10.00 -<br />
3 fizikuri fizikuri usafrTxoeba<br />
usafrTxoeba<br />
32
3333....1111 mimdinare mimdinare mimdinare mimdinare SeiaraRebuli SeiaraRebuli<br />
SeiaraRebuli<br />
SeiaraRebuli konfliqtebi<br />
konfliqtebi<br />
konfliqtebi<br />
konfliqtebi<br />
separatistuli regionebi afxazeTi 75 da samxreT oseTi 76 ar imyofebian Tbilisis<br />
kontrolis qveS. Sesabamisad informacia romelic saqarTvelozea mowodebuli ar asaxavs<br />
afxazeTSi da samxreT oseTSi arsebul mdgomareobas.<br />
bolo cameti wlis ganmavlobaSi Tbiliss ar gaaCnda politikuri, samxedro an<br />
ekonomikuri zegavlena afxazeTze, romelic TviTon aviTarebda sakuTar institutebs.<br />
saqarTvelos aqvs survili aRadginos sakuTari teritoriuli mTlianoba. 2004 wlis<br />
ianvarSi xelisuflebaSi mosvlis Semdgom prezident saakaSvilma ganacxada rom<br />
saqarTvelos teritoriuli mTlianobis aRdgena misi cxovrebis mizania, da Sehpirda<br />
sazogadoebas rom uzrunvelyofda gamTlianebas 2009 wlisaTvis.<br />
“2006 wlis Sua periodidan ruseT-saqarTvelos Soris urTierTobebis gafuWebam da<br />
saqarTvelos samxedro kampaniam kodoris xeobaSi gayina diplomatiuri aqtivoba afxazeTis<br />
sakiTxze. axali iniciativebis ar arsebobam gaaCina dapirispirebis realuri<br />
SesaZlebloba” acxadebs International Crisis Group-i 77 .<br />
arsebuli de faqto xelisufleba romelic arCeul iqna 2005 wels ruseTis<br />
winaaRmdegobis miuxedavad, Zalze Sewuxebulia im faqtiT rom ruseTi cdilobs maT<br />
saSinao saqmeebSi Carevas.<br />
ZalTa daSoriSorebis xazze xdeba Setakebebi qarTul da afxazur samxedro SenaerTebs Soris,<br />
ZiriTadad es xdeba galis raionSi.<br />
prezidentad gaxdomis Semdgom saakaSvilma daSala ara formaluri samxedro SenaerTebi, romelic<br />
misi winamorbedis dros Seiqmna. es formirebebi Seiqmna Tavdacvis saministroSi magram isini ar<br />
iyvnen erTiani struqturis nawili. 2004 wlamde galis da zugdidis raionSi aqtiurobda ori<br />
dajgufeba TeTri legioni da tyis Zmebi. maT saqmianobas warmoadgenda partizanuli brZolebis<br />
warmoeba, aseve arsebobs informacia rom isini dakavebulni iyvnen kontrabandiT. 2004 TebervalSi<br />
Sinagan saqmeTa saministrom daakava 35 partizani aseve amoiRo didi odenobiT iaraRi da tyviawamali.<br />
78<br />
ruseTma Riad gaakritika saqarTvelos survili gamxdari natos wevri. situacia<br />
ukiduresad daiZaba rodesac ruseTma gaaZliera sakuTari mxardaWera afxazeTis<br />
separatistuli mTavrobis mimarT. kerZod man ganacxada rom ruseTi aRiarebs afxazeTis<br />
teritoriaze Seqmnili iuridiuli dokumentebis Zalas, aseve gazarda sakuTari samSvidobo<br />
SenaerTi afxazeTis teritoriaze, axsna ra es saqarTvelos mxridan mosalodneli<br />
safrTxiT. gagrZelda davebi ruseTis mxridan saqarTvelos sahaero sivrcis darRvevis<br />
Sesaxeb, ivlisSi saqarTvelom moskovidan gamoiwvia elCi. 79<br />
samxreT oseTi amJamindeli lideri eduard kokoiTi, romelic 2001 da Semdgom 2006 wels<br />
airCies ar aRiarebul saprezidento arCevnebSi, acxadebs rom mas survili aqvs ruseTis<br />
federaciis SemadgenlobaSi gaaerTianos samxreT oseTi CrdiloeT oseTTan. samxreT oseTSi<br />
75<br />
International Crisis Group, afxazeTi dRes, 15 seqtemberi 2006:<br />
http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?id=4377&l=2 2007 wlis 26 ivlisis mdgomareobiT;<br />
76<br />
International Crisis Group, samxreT oseTi, devnilTa dabruneba gza mSvidobisken, 19 aprili 2005,<br />
http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?id=3380&l=2 2007 wlis 31 ivlisis mdgomareobiT;<br />
77<br />
International Crisis Group, afxazeTi: gza win, 2007:<br />
http://www.crisisgroup.org/library/documents/europe/caucasus/179_abkhazia___ways_forward.pdf wlis<br />
31 ivlisis mdgomareobiT;<br />
78<br />
International Crisis Group, ixileT 52<br />
79<br />
International Crisis Group, konfliqtis istoria, ganaxlebulia 2008 wlis agvistoSi<br />
http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=conflict_search&l=1&t=1&c_country=42<br />
33
2004 wlis zafxulSi msxverpli mohyva saqarTvelos mcdelobas Caetarebina antikontrabanduli<br />
operacia.<br />
2007 wels saqarTvelom wamoayena cvlilebebi euTos mier warmoebul samSvidobo<br />
procesisadmi da moiTxova erToblivi sakontrolo komisiis Secvla, saqarTvelos mier<br />
kontrolirebad teritoriaze Seqmna droebiTi administracia. rusulma da osurma mxarem<br />
ar miiRo cvlilebebi da molaparakebebis procesi mTlianad SeCerda 2008 wlis<br />
agvistomde, am droisaTvis situacia Zalian daiZaba da gadaizarda konfliqtSi rac<br />
saqarTvelom ieriSi miitana cxinvalze (2008 wlis 8 agvistos), rasac mohyva ruseTis<br />
sapasuxo agresia. 80<br />
13 agvistos ruseT-saqarTvelos Soris xeli moewera cecxlis Sewyvetis SeTanxmebas<br />
romelic miRweul iqna safrangeTis daxmarebiT, magram imave dResve mxareebma erTmaneTi<br />
daadanaSaules SeTanxmebis darRvevaSi. 16 agvistos mxareebma xeli moaweres modificirebul<br />
cecxlis Sewyvetis SeTanxmebas magram, rusuli jarebi kvlav rCebodnen saqarTvelos<br />
teritoriaze (roiteri, 19 agvisto 2008).<br />
safrangeTis prezidentis nikola sarkozis SuamavlobiT 12 agvistos xelmowerili<br />
cecxlis Sewyvetis SeTanxmebis Sesabamisad, evrokavSirma saqarTveloSi gagzavna 200-ze<br />
meti damkvirvebeli. maT funqcionireba daiwyes 1 oqtombers da maTi misiis xangrZlivoba<br />
iyo erTi weli. evrokavSiris 22 qveynis SeuiaraRebeli damkvirveblebi imyofebian mWidro<br />
koordinaciaSi gaerosTan da euTosTan.<br />
ruseTma neba ar darTo damkvirveblebs Sesuliyvnen separatistuli regionebis<br />
teritoriaze.<br />
evrokavSiris damkvirveblebis misias warmoadgens situaciis stabilizacia, adamianis<br />
uflebebis dacvis uzrunvelyofa devnilTa dabrunebis procesis xelSewyoba. maTi<br />
samokavSireo roli mimarTuli mxareTa Soris ndobis aRdgenaze da daZabulobis moxsnaze.<br />
agvistos omis Semdgom evrokavSiris monitorebma daadastures rusuli jarebis gayvana<br />
konfliqtis zonis mimdebare teritoriidana. daaxloebiT 7600 rusi samxedro kvlav rCeba<br />
separatistuli regionebis teritoriaze. evrokavSiris misiam gaaqarwyla oseTis de faqto<br />
oficialuri pirebis braldebebi qarTuli mxaris provokiciebis Sesaxeb. 81<br />
mdgomareoba saqarTveloSi dam is SemogarenSi kvlavac arastabiluri rCeba. kvlav aqvs<br />
adgili incidentebs. 2008 wlis 23 noembers cecxli gauxsnes saqarTvelos da poloneTis<br />
prezidentebis eskorts. evropel monitorebs ar uSveben samxreT oseTSi da afxazeTSi 82 .<br />
ufro metic, 30 aprils ruseTma afxazeTTan da samxreT oseTTan xeli moawera sazRvrebis<br />
dacvis Sesaxeb SeTanxmeba. SeTanxmebis mixedviT ruseTs eZleva kontroli afxazeTis da<br />
samxreT oseTis sazRvrebze 83 . “ruseTi ganagrZobs sakuTari samxedro SenaerTebis zrdas<br />
okupirebul teritoriebze. es procesi gansakuTrebulad aqtiurad mimdinareobs galis da<br />
axalgoris raionebSi” ganacxada saqarTvelos Tavdacvis saministros analitikuri<br />
80<br />
International Crisis Group, konfliqtis istoria, ganaxlebulia 2008 wlis agvistoSI<br />
http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=conflict_search&l=1&t=1&c_country=42, (2008 wlis 21<br />
noembris mdgomareobiT)<br />
81<br />
International Crisis Group, Conflict Watch,<br />
http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=cw_search&l=1&t=1&cw_country=42&cw_date<br />
82<br />
International Crisis Group, saqarTvelo: zamTris riski,<br />
http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?id=5787&l=1 (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />
83<br />
Civil.ge. http://www.civil.ge/eng/article.php?id=20823 (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />
34
departamentis ufrosma daviT nardaiam, 2009 wlis 13 aprils gamarTul Sexvedraze<br />
ucxoel samxedro ataSeebTan 84 .<br />
3333....2222 usafrTxoebisaTvis usafrTxoebisaTvis<br />
usafrTxoebisaTvis<br />
usafrTxoebisaTvis maRali maRali maRali maRali riskis riskis riskis riskis regionebi regionebi regionebi regionebi ((((politikuri<br />
politikuri politikuri<br />
politikuri eTnikuri eTnikuri eTnikuri eTnikuri an an an an religiuri religiuri religiuri religiuri<br />
daZabulobebi))))<br />
daZabulobebi<br />
daZabulobebi<br />
daZabulobebi<br />
saqarTvelosTvis damaxasiaTebelia mraval-eTnikuri memkvidreoba rac ganpirobebulia<br />
qveyanaSi mcxovrebi sxvadasxva religiuri da etnikuri warmomavlobis mosaxleobiT.<br />
magaliTad somxebi ZiriTadad cxovroben javaxeTSi, azerbaijanelebi ki qvemo qarTlSi da<br />
a.S.. garkveuli progresi miRweulia azerbaijanuli da somxuri mosaxleobis integraciis<br />
sakiTxSi, romlebic saerTo jamSi saqarTvelos mosaxleobis 12 % procents Seadgenen.<br />
samcxe javaxeTSi da qvemo qarTlSi sadac es umciresobebi cxovroben grZeldeba<br />
garkveuli daZabuloba somxur da azerbaijanul umciresobasa da qarTul umravlesobas<br />
Soris. bolo ori wlis ganmavlobaSi iyo SemTxvevebi rodesac daiwyo demonstraciebi<br />
rasac sfuZvlad daedo policiis sisastike 85 85 85 85 . ukanasknelma omma (2008 wlis agvisto)<br />
gaaCina garkveuli eWvebi rom SesaZloa qveyanaSi gaCndes axali separatistuli kerebi. am<br />
konteqstSi yvelaze xSirad naxsenebia samcxe javaxeTi sadac somxebi cxovroben da<br />
dasavleT saqarTveloSi samegrelo. aRsaniSnavia rom arsebuli viTareba konfliqtamde ar<br />
misula. megrelebi gaaCniaT sakuTari kulturuli identuroba da ena, magram isini<br />
qarTveluri eTnosis arian da Tavs qarTvelebad miiCneven. somxuri mosaxleobis Sesaxeb<br />
erTerTi gavleniani arasamTavrobo organizacia ambobs: “mdgomareoba Zalze daZabulia.<br />
mxolod 5-10 procenti keTili neba aris darCenili vidre omi daiwyeba. demografiuli<br />
mdgomareobis Secvlis mcdeloba aris naRmi, romliTac qarTvelebi TviTon aifeTqeben<br />
sakuTar Tavs”.<br />
International Crisis Group-is azriT mTavrobam ufro meti yuradReba unda dauTmos meore<br />
enis gamoyenebas sazogado cxovrebaSi, ganaTlebaSi da mediaSi; xeli Seuwyos eTnikuri<br />
umciresobebis monawileobas politikaSi da uzrunvelyos maTi warmomadgenlobiT; xeli<br />
Seuwyos infrastruqturul proeqtebs rac xel Seuwyobs umciresobebiT dasaxlebuli<br />
regionebis integracias danarCen saqarTveloSi 86 .<br />
kvlevebis dros Cven vesaubreT ramodenime organizacias romelsac uSualo Sexeba hqoniaT<br />
am sakiTxTan. gaeros dacvisa da usafrTxoebis departamentis regionalurma mrCevelma<br />
mogvawoda Semdegi informacia saqarTvelos regionebSi usafrTxoebis kuTxiT arsebul<br />
situaciaze. gaero mTeli msoflios maStabiT iyenebs xuT fazian usafrTxoebis<br />
menejmentis sistemas.<br />
es fazebia: a) faza pirveli – sifrTxile; b) faza meore – SezRuduli gadaadgileba; g)<br />
faza mesame – sxva adgilze gadasvla (relokacia); d) faza meoTxe – samaSvelo operacia;<br />
e) faza mexuTe – evakuacia;<br />
84<br />
Civil.ge. http://civil.ge/eng/article.php?id=20726&search=Abkhazia (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />
85 saqarTvelos somxuri da azerbaijanuli umciresobebi, Europ Report n°178, 22 November 2006, i.<br />
86<br />
International Crisis Group, saqarTvelo: zamTris riski<br />
http://www.crisisgroup.org/library/documents/europe/caucasus/b51_georgia___the_risks_of_winter.pdf<br />
(2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />
35
aseve arsebobs “arcerTi faza” rac niSnavs rom, aranairi SezRudva ar arsebobs da<br />
TanamSromlebs Tavisuflad SeuZliaT gadaadgileba 87 .<br />
saqarTveloSi aris ramodenime faza. pirveli faza moqmedebs qveynis mTel teritoriaze,<br />
garda im teritoriebisa romelzec moqmedebs mesame da meoTxe faza. mesame faza moqmedebs<br />
pankisi xeobaSi, zemo svaneTSi da samxreT oseTSi. meoTxe faza moqmedebs afxazeTSi,<br />
mdinare enguris mimdebare teritoriaze SezRuduli SeiaraRebis zonaSi. rac Seexeba<br />
religiur niadagze arsebul konfliqtebs, batoni bogdan kantorski acxadebs rom amgvari<br />
safrTxe saqarTvelos arcerT regionSi ar arsebobs. mcire daZabulobebi ar aris aRqmuli<br />
rogorc safrTxe gaeros personalisaTvis.<br />
miuxedavad yvelafrisa galis regioni da kodoris xeoba warmoadgens maRali riskis<br />
zonebs sadac daZabulobis xarisxi maRalia afxazeTsa da “danarCen saqarTveloSi”.<br />
dabrunebuli devnilebis sacxovrebeli pirobebi Zalze rTulia da kide ufro gauaresda<br />
saqarTvelos, afxazetsa da ruseTs Soris momxdari konfliqtis Semdeg.<br />
gori-cxinvalis regioni warmoadgens maRali safrTxis zonas rac gamowveulia rusuli<br />
samxedro SenaerTebis yofniT saqarTvelos teritoriaze da danaRmuli teritoriebis<br />
arsebobiT (aseve ixileT 1.6.2), 2009 wlis ianvris bolos arsebuli mdgomareobiT 88 :<br />
87<br />
gaeros dacvisa da usafrTxoebis departamenti, bogdan kantorski, regioinaluri usafrTxoebis<br />
mrCeveli<br />
88<br />
World Vision Georgia – is operatiuli centri, zaqaria nadiraSvili - World Vision-is usafrTxoebis<br />
oficeri;<br />
36
afxazeTSi, saqarTvelo gaeros generaluri mdivnis moxsenebis 89 Sesabamisad, mdgomareoba<br />
galis raionSi daZabulia, rasac xeli Seuwyo kriminaluri incidentebis gaxSirebam da<br />
ormxrivma srolebma. misiis adamianis uflebebis ofisma daafiqsira adgilobrivi<br />
mosaxleobis Seviwroebis da daSinebis faqtebis zrda. zugdidis da galis raionSi<br />
safexmavalo gadasasvleli xidis daketvam gaaRrmava adgilobrivi mosaxleobis<br />
ukmayofileba. am periodSi misiisaTvis cnobili gaxda Semdegi kriminaluri incidentebis<br />
Sesaxeb: 6 mkvleloba, 1 mkvlelobis mcdeloba, 5 Zarcva da 15 qurdoba. kodoris xeobaSi<br />
saerTo mdgomareoba iyo mSvidi. afxazebi ganagrZobdnen xeobis kontrols rusebis<br />
daxmarebiT. afxazeTis de faqto mTavrobam ganacxada rom devnilebs SeuZliaT dabrundnen<br />
sakuTar saxlebSi Tu isini saqarTvelos moqalaqeoba datoveben da miiReben afxazur<br />
pasports.<br />
3333....3333 kriminali kriminali kriminali kriminali<br />
3.3.1 kriminalis kriminalis maRali maRali donis donis mqone mqone regionebi regionebi (safrTxe safrTxe fizikuri fizikuri usafrTxoebisaTvis<br />
usafrTxoebisaTvis)<br />
usafrTxoebisaTvis<br />
saqarTveloSi kriminalis donis dasadgenad gaeros sadamkvirveblo misiam saqarTveloSi<br />
Sveicariis ganviTarebis da TanamSromlobis 90 fondis daxmarebiT. Caatara gamokiTxva<br />
mTeli saqarTvelos maStabiT. adgilobriv Taviseburebebis gamosavlenad calke gamokiTxva<br />
Catarda samegrelos regionSi romelic esazRvreba afxazeTs. interviuebi Catarda 2006<br />
wlis ianvarSi da TebervalSi. kiTxvari romelic gamoyenebul iqna gamokiTxvis dros<br />
eyrdnoboda saerTaSoriso standarts am tipis gamokiTxvebisaTvis. miRebuli Sedegebi<br />
Sedarebul iqna analogiuri gamokiTxvis SedegebTan romelic SveicariaSi Catarda 2005<br />
wels. aRsaniSnavia rom mkvlelobis Seswavla am gamokiTxviT SeuZlebelia.<br />
kvlevis ZiriTadi aRmoCena gaxldaT rom kriminalis done saqarTveloSi damokidebulia<br />
urbanizaciaze. mZime danaSaulebis yvelaze maRali done dafiqsirda TbilisSi. qalaqebSi<br />
romelTa mosaxleoba 10000-20000 Seadgens aqvT manqanis qurdobis yvelaze maRali done.<br />
aseve dadginda, rom moSorebuli dasaxlebebSi mZime danaSaulis done yvelaze dabalia.<br />
Tumca igives ver vityviT qurdobaze romelic mTeli saqarTvelos teritoriazea<br />
gavrcelebuli da mas mosdevs manqanis qurdoba. mZime danaSaulebis done bevrad ufro<br />
dabalia. gamokiTxulTa 24.3% Tvlis rom isini arian garkveuli finansuri TaRliTobis<br />
msxverpli, rac mianiSnebs, rom amgvari danaSauli saqarTveloSi sakmaod maRalia evropis<br />
qveynebTan SedarebiT. zugdidSi mosaxleobis 45.7% Tvlis rom isini 2005 wels iyvnen<br />
finansuri TaRliTobis msxverplni rac ufro didi maCvenebelia vidre mTels qveyanaSi.<br />
gamokiTxvam dagvanaxa, rom gamokiTxulta 82.2 % Tavs usafrTxod grZnobs (RamiT<br />
sakuTar samezobloSi); 16.2 odnav an Zalian didi safrTxis qveS grZnobs da 1.6 ar<br />
hqonda pasuxi. samegreloSi daucvelobis SegrZneba ufro naklebia da 9.8 % Seadgens.<br />
vinaidan samegrelo konfliqtis zonis uSualo siaxlove imyofeba miCneuli, rom<br />
kriminogenuri mdgomareoba ufro mZime unda iyos, magram es ar aris. amasve amtkicebs<br />
saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros statistikuri monacemebi 91 .<br />
ufro mogvianebiT analogiuri gamokiTxva Catarda TbilisSi 2006 wels da gamoikiTxa<br />
1200 respodenti. usafrTxoebaze da daculobaze respodentebma Semdegi pasuxebi gasces:<br />
89 gaeros sasdamkvirveblo misia saqarTveloSi (UNOMIG), gaeros generaluri mdivnis moxseneba<br />
saqarTveloSi, afxazeTSi arsebuli mdgomareobis Sesaxeb (3 Tebervali2009)<br />
http://www.unomig.org/data/file/1012/090203_sg_report_en.pdf (2009 wlis 8 maisis mdgomareobiT)<br />
90 gaeros sasdamkvirveblo misia saqarTveloSi (UNOMIG),<br />
http://www.police.ge/uploads/sakanonmdeblobaza/publicsecurityingeorgia_final_geo.pdf (Tebervali<br />
2010)<br />
91 ixileT Id., at 13<br />
39
- sruliad daculi - daucveli - ufro daculi vidre ara<br />
- sruliad daucveli - metnaklebad daculi -ar vici<br />
ruseT-saqarTvelos omis Semdgom Camoyalibda usafrTxoebis zonebi samaCablos (“samxreT<br />
oseTi”) da afxazeTis irgvliv. evrokavSirma mand wargzavna sadamkvirveblo misia.<br />
damkvirveblebis raodenoba Seadgens 200 (damxmare personali 100) 93 , isini warmodgenilni<br />
arian evrokavSiris 22 sxvadasxva qveynidan 94 . miuxedavad amisa garkveuli Zaladobis<br />
SemTxvevebs mainc aqvs adgili am teritoriaze. rogorc ruseTis aseve qarTvelebis mier<br />
kontrolirebad teritoriaze, amis gaTvaliswinebiT am teritoriaze adamianebis fizikuri<br />
usafrTxoeba ar aris bolomde uzrunvelyofili. 95 magaliTad 2009 wlis 21 ivliss<br />
afeTqebam daaziana sadamakvirveblo misiis eskorti, incidentisas daiRupa erTi adamiani<br />
erTi daiWra. oficialuri pirebis gadaSavebulebi aris eqimi da mZRoli romlebic<br />
konfliqtis xazis midamoebSi muSaobdnen 96 .<br />
3.3.2 trefikingis trefikingis msxverplad msxverplad gaxdomis gaxdomis safrTxe<br />
safrTxe<br />
saqarTvelo iyo trefikingis msxverplebis warmoSobis da tranzitis qveyana da iSviaTad<br />
SemTxvevebSi trefikingis msxverplTa daniSnulebis qveyana, ZiriTadad Sina<br />
mosamsaxureobis mizniT. saqarTvelodan qalebi trefikingiT mihyavdaT TurqeTSi,<br />
saberZneTSi, gaerTianebul arabTa saemiroebSi da dasavleT evropaSi, raTa maT emuSavaT<br />
barebSi, restoranebSi an Sina meurneobebSi. bevri maTgans aZalebdnen prostitucias.<br />
msxverplebi xSir SemTxvevaSi iyvnen Tbilisis an yofili industriuli centrebis foTis,<br />
quTaisis da rusTavis macxovreblebi. adgilobrivi arasamTavroboebis informaciiT<br />
mamakacebi trefikingis mizniT mihyavdaT ruseTSi an sxva mimarTulebiT da maT<br />
amuSavebdnen mSeneblobebze da soflis meurneobis obieqtebze. aseve arsebobs<br />
92<br />
http://police.ge/_downloads/BCG_kvleva.pdf<br />
93<br />
http://www.america.gov/st/peacesec-english/2008/October/20081001165722dmslahrellek0.8745386.html<br />
94<br />
evrokavSiris sadamkjvirveblo misia saqarTveloSi veb-gverdi http://www.eumm.eu/en/about_eumm<br />
95<br />
New York Times, 10 noemberi 2008,<br />
http://www.nytimes.com/2008/11/11/world/europe/11georgia.html?th&emc=th,<br />
96<br />
http://www.euronews.net/2009/06/21/deadly-explosion-hits-eu-monitors-in-georgia/<br />
40<br />
% 92
dadasturebuli SemTxvevebi rodesac yofili sabWoTa kavSiris qveynebidan saqarTvelos<br />
gavliT qalebi gahyavdaT TurqeTSi.<br />
mTavrobas ar gaaCnia kontroli separatistul regionebze da ver awarmoebs kontrols<br />
trefikingis im SemTxvevebze romelsac adgili aqvT afxazeTSi da samxreT oseTSi.<br />
2009 wels trefikingis 9 SemTxveva dafiqsirda. 2 adamians miesaja patimroba, 1 saqme<br />
Sewyda, xolo danarCenebze mimdinareobs sasamarTlo mosmena. 2010 wels trefikingis<br />
SemTxvevebi ar dafiqsirebula. saxelmwifo moxeleebi an saerTaSoriso organizaciis<br />
TanamSromlebi arcerT saqmeSi ar iyvnen Careulebi. 97<br />
trefikiorebi ZiriTadad iyvnen adgilobrivi operatorebi romlebsac garkveuli<br />
kontaqtebi gaaCndaT sazRvargareT. isini xSirad iyenebdnen megobrebis, naTesavebis and<br />
turistuli organizaciebis dasaqmebis SemomTavazebebs raTa gzakvali aebniaT potenciuri<br />
msxverplebisaTvis. 98<br />
2006 wlis saqarTvelom saqarTvelos kanonmdeblobis nawili gaxada transnacionalur<br />
danaSaulTan brZolis gaeros konvenciis, damatebiTi protokoli bavSvebSi da qalebSi<br />
trefikingis prevenciis, Semcirebis da dasjis Sesaxeb da evropis sabWos konvencia<br />
adamianebSi trefikingTan brZolis Sesaxeb 99 . 2006 wlis ivnisSi gamoica kanoni<br />
trefikingTan brZolis Sesaxeb. kanonis Sesabamisad Seiqmna trefikingis msxverplTa<br />
dacvisa da daxmarebis centri. fonma Seqmna ori TavSesafari saqarTveloSi, TiTo<br />
dasavleT da aRmosavleT saqarTveloSi. TavSesafrebSi trefikingis msxverplebs uweven<br />
samarTlebriv, samedicino da fsiqologiur daxmarebas 100 .<br />
Sinagan Sinagan saqmeTa saqmeTa saministros<br />
saministros saministros cxeli cxeli cxeli xazi xazi: xazi (995 (995 32) 32) 4117 411714 4117 14<br />
generaluri generaluri prokuraturis<br />
prokuraturis prokuraturis cxeli cxeli xazi xazi: xazi (995 (995 32) 32) 405222<br />
405222<br />
saqarTvelos trefikingTan brZolis saxelmwifo gegmis SesrulebaSi exmareba World Vision<br />
Georgia-is proeqti “socialuri daxmareba trefikingis msxverplTaTvis”. proeqti<br />
iTvaliswinebs msxverplTaTvis samarTlebriv, samedicino da fsiqologiur daxmarebas.<br />
aseve daxmarebas dasaqmebaSi da zog SemTxvevebSi sacxovreblis qiraobas. am proeqtis<br />
farglebSi aseve Seiqmna saerTo erovnuli cxeli xazi trefikingze – 100 229, romelic<br />
Semdgom gadaeca saxelmwifo fonds gamgeblobaSi.<br />
saxalxo saxalxo damcvelis damcvelis ofisi<br />
ofisi<br />
Tbilisi Tbilisi, Tbilisi maCabelis q. 11<br />
(995 32) 99 58 98<br />
qseli qseli Zaladobis Zaladobis winaaRmdeg<br />
winaaRmdeg<br />
Tbilisi, Tbilisi, antonovskaias q. 9<br />
(995 32) 50 60 64, 39 89 34<br />
97 saxalxo damcvelis moxseneba www.ombudsmen.ge Tebervali 2010<br />
98 aSS-s saxelmwifo departamenti, informacia saqartveloSi adaminis uflebebis mdgomarebis<br />
Taobaze, 25 Tebervali 2009; www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/ 119080.htm (Tebervali 2010).<br />
99 aSS-s saxelmwifo departamenti, informacia saqartveloSi adaminis uflebebis mdgomarebis<br />
Taobaze, 25 Tebervali 2009; www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm (Tebervali 2010)<br />
100 veb – portali adamianis uflebebi saqarTveloSi,<br />
http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2265&lang=en (Tebervali 2010).<br />
41
quTaisi, quTaisi, rusTavelis gamziri 37<br />
(995 231) 51084<br />
gurjaani, urjaani, noneSvilis q. 13<br />
(995 253) 22947<br />
ba baTumi ba<br />
umi umi, umi yazbegis q. 18<br />
(995 88222) 76370<br />
zugdidi ugdidi ugdidi, ugdidi gamsaxurdias q. 45<br />
(995 215) 52408, 51703<br />
axalc axalcixe, axalc kostavas q. 18<br />
(995 265)21708<br />
gori ori ori, ori aRmaSeneblis gamziri 5<br />
(995 270)77945<br />
migraciis migraciis migraciis saerTaSoriso saerTaSoriso organizacia organizacia (IOM)<br />
Tbilisi Tbilisi, Tbilisi gogebaSvilis q. 41<br />
(995 32) 91 34 61<br />
gur gurjaani gur gurjaani<br />
jaani, jaani noneSvilis q. 3<br />
(995 253)22183<br />
quT quTaisi, quT<br />
aisi, rusTavelis gamziri 3<br />
(995 231) 44443<br />
baT baTumi baT<br />
umi umi, umi WavWavaZis gamziri 90<br />
(995 88222) 31347<br />
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi 101 , muxlebi 143 1 da 143 2 krZalaven trefikings<br />
adamianebSi maT Soris bavSvebSi, seqsualuri, SromiTi an sxva formiT eqspluatacias.<br />
muxli 143 1 exeba trefikings srulwlovanebSi. sasjeli iTvaliswinebs Svididan oc<br />
wlamde patimrobas. muxli 143 2 exeba trefikings arasrulwlovanebSi, arasrulwlovanad<br />
iTvleba nebismieri adamiani romelsac ar Sesrulebia 18 weli. sasjeli iTvaliswinebs<br />
rvidan samudamo patimrobas. kanoni krZalvas rogor Sida ise sagareo trefikings, Tumca<br />
transnacionaluri trefikingi damamZimebel garemoebad iTvleba. amave kodeqsis muxli 143 3<br />
krZalavs trefikingis msxverplTagan momsaxurebis miRebas. sasjeli iTvaliswinebs samidan<br />
15 wlamde patimrobas 102 . saqarTvelos kanonmdebloba trefikingis msxverplTaTvis ar<br />
iTvaliswinebs sasjels.<br />
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi 103 iTvaliswinebs im pirebis qonebis konfiskacias vinc<br />
trefikingiT aris dakavebuli, aseve maTi ojaxis wevrebis da uaxloesi naTesavebis<br />
qonebis konfiskacias Tu damtkicda rom es qoneba SeZenilia terfikingidan miRebuli<br />
101 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, 22 ivlisi 1999.<br />
102 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, 22 ivlisi 1999.<br />
103 saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, tavi XLIV 1 .<br />
42
saxsrebiT. es qoneba gamoiyeneba trefikingis msxverplTa dasaxmareblad danarCeni ki<br />
gadaecema saxelmwifos. trefikingis msxverpls aseve SeuZlia moiTxovos materialuri<br />
anazRaureba im pirisagan vinc trefikingSi CarTo.<br />
saias samarTlebrivi daxmarebis centrs aqvs ramodenime saqme trefikingTan dakavSirebiT.<br />
19 msxverplidan 17 qalia. maTi umravlesoba saqarTvelos moqalaqeebi arian. ZiriTadad<br />
qvemo qarTlidan, sadac cxovroben eTnikuri umciresobebi. maTi umravlesoba qveynidan<br />
gaiyvanes. rogorc wesi saqarTvelo axerxebs braldebulebis gasamarTlebas saqarTvelos<br />
sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT 104 .<br />
sakoordinacio sabWos mdivnis qeTi xuciSvilis gancxadebiT, sabWo cdilobs miiRos<br />
zomebi trefikingis prevenciisaTvis aseve sabWom miiRo aucilebeli zomebi<br />
msxverplTaTvis Sesabamisi daxmarebis aRmosaCenad, rac iTvaliswinebs indentificirebas,<br />
daxmarebas da reintegracias sazogadoebaSi 105 .<br />
adamianiT vaWrobis msxverplis statusis miniWebis sakiTxs wyvets adamianiT vaWrobis<br />
winaaRmdeg mimarTuli RonisZiebebis ganmaxorcielebeli sauwyebaTaSoriso sakoordinacio<br />
sabWosTan Seqmnili mudmivmoqmedi jgufi. piri romelsac msxverplad iqna aRiarebuli<br />
sagamoZiebo organos mier avtomaturad sargeblobs imave statusiT rogorc sabWos mier<br />
status miniWebuli piri. pirisaTvis trefikingis statusis miniWebis procedura iwyeba<br />
piris policiasTan, arasamTavrobo organizaciasTan, savadmyofoSi, saxalxo damcvelis<br />
ofisTan an sxva TavSesafarTan mimarTvisas 106 .<br />
trefikingis msxverplTa dacvis saxelmwifo fondi daarsda 2006 wels. saxelmwifo<br />
fondis daxmarebis misaRebad pirs unda gaaCndes msxverplis statusi. saxelmwifo fons<br />
daaCnia TavSesafari msxverplTaTvis. msxverpls eweva legaluri, fsiqologiuri da<br />
samedicino daxmareba. amasTan fondSi funqcionirebs cxeli xazi da pirebs SeuZliaT<br />
miiRon konsultaciebi telefonis saSualebiT 107 .<br />
msxverpls eZleva daxmareba 1000 laramde TavSesafris datovebis Semdgom. socialuri<br />
muSakebi aZleven rCevebs rogor daxarjon fuli. TavSesafris datovebis Semdgom fondi<br />
kvlav agrZelebs muSaobas msxverplTan maT reabilitaciaze. socialuri muSaki<br />
msxverplTan muSaobs 12 Tvis ganmavlobaSi. Tumca Sexvedrebi ar aris xSiri. socialuri<br />
muSakebi cdiloben ar Caerion piris pirad cxovrebaSi 108 . TavSesafris sistema srulad<br />
moqmedia 109 .<br />
trefikingis msxverplTa dacvis saxelmwifo fondis Tavmjdomarem mari mesxma ganacxada,<br />
rom ar arsebobs sakanonmdeblo problemebi saqarTveloSi, axla arsebobs mxolod<br />
teqnikuri da socialuri problemebi. trefikingTan dakavSirebuli Zalian bevri problema<br />
daregulirebul iqna 2006 wels rodesac adamianiT vaWrobis winaaRmdeg brZolis Sesaxeb<br />
saqarTvelos kanoni iqna miRebuli. prioritetebis gansazRvris mizniT daarsda<br />
sakoordinacio sabWo. trefikingis msxverplTa dacvis saxelmwifo fondi da<br />
mudmivmoqmedi jgufi muSaoben trefikingis msxverplis statusze<br />
trefikingTan dakavSirebuli bevri sakiTxi mogvarda mas Semdeg rac 2006 wlis ivlisSi,<br />
mas Semdeg rac miRebul iqna kanoni trefikingTan brZolis Sesaxeb. Seiqmna sakoordinacio<br />
104 Sexvedra saias iuristTan qeTevan qaCliSvilTan 2010 wlis 1 Tebervals<br />
105 Sexvedra qeTevan xuciSvilTan 2010 wlis 7 Tebervlas.<br />
106 saqarTvelos prezidentis 2007 wlis #78 brZanebuleba. meore muxlis pirveli punqti, mesame muxlis me-5<br />
punqti da pirveli muxlis pirveli pinqti<br />
107 Sexvedra qeTevan xuciSvilTan 2010 wlis 7 Tebervlas.<br />
108 veb-portali saqarTveloSi adamianis uflebebis Sesaxeb,<br />
http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2265&lang=en<br />
109 aSS-s saxelmwifo departamentis 2008 wlis angariSi adamianis uflebaTa praqtika saqarTveloSi<br />
http://state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2007/100560.htm<br />
43
sabWo raTa ganesazRvra prioritetebi, da amoqmedda fondi da mudmivmoqmedi saSao jgufi<br />
romelic miznad isaxavs trefikingis msxverplTa dacvas 110 .<br />
2009 -2010 wlis samoqmedo gegmis mixedviT momuSave saxelmwifo fondi muSaobs<br />
trefikingTan brZolis sakiTxebis popularizaciaze. misi daxmarebiT mzaddeba sxvadasxva<br />
gadacemebi da sainformacio masalebi, romelic rigdeba saqarTvelos yvela ZiriTad<br />
gamSveb punqtze 111 . mis muSaobaSi monawileobas Rebuloben sxvadasxva arasamTavroboebi 112 .<br />
saias awarmoebs proeqts romelsac ewodeba ”ara trefikings”<br />
Tbilisis cxeli xazis nomeria (995 32) 995076<br />
quTaisi (995 231) 12585<br />
baTumi (995 888 222) 76668<br />
gori (995 270) 79842<br />
el. fosta: NOTIP@gyla.ge<br />
cudi socialur ekonomikur mdgomareobis gamo bevri qarTveli cdilobs sazRvargareT<br />
samuSaod wasvlas. maTTvis sazRvargareT moxvedra nebismieri formiT aris misaRebi,<br />
amitomac aris maRali trefikingis msxverplad gaxdomis riski. migraciis saerTaSoriso<br />
organizaciam sakuTar veb gverdze saqarTvelos Sesaxeb gamoaqveyna rom, ”ekonomikuri<br />
migracia, mouwesrigebeli tranzituli migracia, trefikingi adamianebSi da migrantebis<br />
sazRvarze gadaparva kvlavac rCeba gamowvevad mTavrobisaTvis”. 113<br />
trefikingi bavSvebSi warmoadgens yvelaze saSinel danaSauls da samwuxarod mas kvlavac<br />
aqvs adgili msoflios yvela regionSi da saqarTveloc ar aris amisagan daculi.<br />
bavSvebis trefikingis ZiriTadi mizania iZulebiTi muSaoba, gaSvileba an seqsualuri<br />
eqspluatacia 114 . bavSvebis komerciuli seqsualuri eqspluataciis SemTxvevebi,<br />
konkretulad ki prostituciisaTvis da pornografiisaTvis aris dafiqsirebuli,<br />
ZiriTadad gogoebSi 115 . ganaTlebis saministros formaciiT TbilisSi 1200-ze meti quCis<br />
bavSvia.<br />
bavSvTa trefikingis sakiTxebis World Vision Georgia-s da euTos 116 erToblivi Seswavlis<br />
Sedegad gamovlinda:<br />
miuxedavad imisa, rom registraciisa da statistikis warmoeba ar mimdinareobda,<br />
rogorc Cans arsebobs bavSvTa trefikingis ramdenime SemTxveva;<br />
bavSvebze Zaladobis sxvadasxva formebia gavrcelebuli saqarTveloSi: Zlieri da<br />
susti Zaladoba, fsiqologiuri Zaladoba, seqsualuri Zaladoba, ekonomikuri<br />
Zaladoba. kvlevebis Sedegad dadginda rom bavSvebze Zaladobis yvelaze<br />
gavrcelebuli formaa ojaxuri da quCis Zaladoba;<br />
im bavSvebisaTvis vinc trefikingis msxverpli gaxdnen maTi meurveoba SesaZlebelia<br />
gaswion mSoblebma, bebia babuam an sxva axlo naTesavebma, dedmamiSvils Soris<br />
yvelaze ufrosma, isini vinc ”teritorias akontroleben” da aqvT xSiri kontaqti<br />
bavSvebTan;<br />
ganaTlebis saministro socialuri muSakebi cdiloben maqsimalurad yuradRebiT<br />
iyvnen sakuTari aRsazrdelebis mimarT da saWiroebis SemTxvevaSi axdenen Sesabamis<br />
reagirebas, magram kvlevam cxadyo rom es ar vrceldeba qveynis mTel<br />
teritoriaze;<br />
110 veb gverdi: adamianis uflebebi saqarTveloSi,<br />
http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2265&lang=en (3 ivnisi 2009).<br />
111 Sexvedra qeTi xuciSviltan Tebervali 7, 2010<br />
112 aSS-s saxelmwifo departamenti, adamianis uflebebis mdgomareoba saarTveloSi, 25 Tebervali<br />
2009; www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm (2 ivnisi 2009).<br />
113 migraciis saerTaSoriso organizacia, saqarTvelo:<br />
http://www.iom.int/jahia/Jahia/cache/offonce/pid/781 (3 ivnisi 2009).<br />
114 Zaladoba bavSvebis winaaRmdeg . gaeros adamianis uflebaTa komisia 47-e sesia,alternatiuli<br />
moxseneba, Jeneva , Tbilisi 2007<br />
115 aSS-s saxelmwifo departamenti, informacia saxelmwifoze 200: saqarTvelo nawili 5.<br />
116 World Vision Georgia, euTos misia saqarTvelSi.<br />
44
miuxedavad imisa rom arsebob garkveuli kanonmdebloba da saerTaSoriso<br />
SeTanxmebebi, ar arsebobs qmediTi meqanizmi romelic aRkveTda trefikings<br />
bavSvebSi.<br />
2008 wels saias 117 mier Catarebulma kvlevam gamoavlina ramodenime tendencia romelic<br />
axasiaTebs trefikings saqarTveloSi.<br />
bavSvTa trefikingis SemTxvevebi Zalze iSviaTia saqarTveloSi;<br />
trefikingis msxverplTa mopyroba erTnairia miuxedavad maTi eTnikuri<br />
warmomavlobisa da miuxedavad im qveynis sadac isini trefikingis Sedegad<br />
moxvdnen;<br />
kanonis mixeviT saqarTvelo ucxo qveynis moqalaqeebs, vinc trefikingis msxverpli<br />
gaxda sTavazobs TavSesafars. magram, ucxo qveynis moqalaqeebs jer ar gamouTqviaT<br />
amis survili;<br />
saxelmwifo fondi sakmaod efeqturad muSaobs;<br />
TanamSromloba saxelmwifo fonds, sakoordinacio sabWos da adgilobriv<br />
arasamTavroboebs Soris kargia;<br />
migraciis saerTaSoriso organizacia aqtiurad aris CarTuli trefikingis<br />
winaaRmdeg brZolaSi (ixileT veb gverdi: http://www.iom.int/jahia/Jahia/pid/781)<br />
trefikingis msxverplTa identificireba xdeba swrafad da uzrunvelyofilia<br />
maTTvis swrafi mxardaWera; 2006 wlis Semdgom mxolod erTxel iqna dro<br />
gadaWarbebuli trefikingis msxverplis statusis misaniWeblad;<br />
arsebobs konfidencialurobis Senaxvis problema, mas Semdeg rac sakiTxi mediaSi<br />
gaJonavs;<br />
trefikingis msxverpli ucxoeli moqalaqeebi uproblemod brundebian TavianT<br />
qveynebSi, am sakiTxSi migraciis saerTaSoriso organizaciis monawileoba Zalze<br />
didia.<br />
3.3.3 iZu iZulebiT iZu iZulebiT<br />
lebiT prostituciaSi prostituciaSi CarT CarTvis CarT vis riski<br />
riski<br />
am SemTxvevaSi riskebi igivea rac trefikingis SemTxvevaSi, saqarTvelos kanonmdebloba<br />
iZulebiT prostitucias ganixilavs rogorc trefikingis erTerT saxes, anu rogorc<br />
iZulebiT seqsualur eqspluatacias.<br />
3.3.4 dacvis dacvis efeqturoba<br />
efeqturoba efeqturoba (SesaZleblobebi, (SesaZleblobebi, efeqturoba<br />
efeqturoba, efeqturoba korufcia korufcia) korufcia<br />
3.3.4.1 policia<br />
policia<br />
vardebis revoluciis Semdeg, 2004 wels organizebuli danaSauli sagrZnoblad Semcirda.<br />
Tumca zogjer arsebobs SemTxvevebi rodesac saqarTvelos mosaxleoba ar endoba<br />
policias da cdilobs mfarveloba miiRos mafiisagan 118 . Sinagan saqmeTa saministros mier<br />
Catarebulma gamokiTxvam anaxa, rom ZiriTadad saqarTvelos mosaxleoba endoba policias.<br />
respodentTa 54 %-ma (respodentebi Tbilisidan iyvnen) policia Tavis saqmes efeqturad<br />
asrulebs, maTma umravlesobam aRiara rom, urTierTobebi policiasa da sazogadoebas<br />
Soris metnaklebad kargi iyo 119 .<br />
policias aqvs seriozuli gamowvevebi saqarTveloSi. arsebobs braldebebi sadac policiis<br />
da sasjelaRsruleblis mxridan gamoyenebulma gadametebulma Zalam gamoiwvia sikvdili.<br />
miuxedavad imisa rom, Semcirda braldebebi wamebis da cudi mopyrobis faqtebze im<br />
117<br />
saias 4 welis (seqtemberi 2005 – noemberi 2009) trefikingTan brZolis da Sida Zaladobis<br />
aRmosafrxvelad Sesrulebuli programebi.<br />
118<br />
omisa da mSvidobis institutis moxseneba, saqarTvelos Seuvali mafia, 19ianvari 2006:<br />
http://www.iwpr.net/?s=f&o=259045&p=crs&l=EN&apc_state=henacrsthieves%20of%20law_3_crs_____publis<br />
h_date_1_10_compact (Tebrvali 2010)<br />
119<br />
http://www.police.ge/uploads/sakanonmdeblobaza/bcg_kvleva.pdf (Tebrvali 2010)<br />
45
pirebis winaaRmdeg vinc patimrobaSi imyofebian, aseTi braldebebi garkveuli odenobiT<br />
mainc arsebobs.<br />
gaeros adamianis uflebebis komisia cixeebSi arsebuli mdgomareobidan xazs usvams Semdeg<br />
problemebs: xalxis didi raodenoba; racionis da sakvebis dabali xarisxi; bunebrivi<br />
ganaTebis da sufTa haeris xelmiuwvdomloba, piradi higienis Seusabamo pirobebi,<br />
patimrebSi sikvdilianobis maRali done rac dakavSirebuli cud pirobebTan da cud<br />
mopyrobasTan zogierT dawesebulebaSi 120 . sxva saerTaSoriso adamianis uflebaTa damcvel<br />
organizaciebsac analogiuri damokidebuleba gaaCniaT. 121<br />
analogiuri sakiTxebia xazgasmuli saxalxo damcvelis ukanasknel angariSSi. iq naTqvamis<br />
rom, 2009 wlis pirvel naxevarSi rodesac imarTeboda mitingebi da demonstraciebi<br />
xSiri iyo adamianis uflebaTa uxeSi darRvevebi Sinagan saqmeTa saministros<br />
warmomadgenlebis mxridan 122 .<br />
3.3.4.2 marTlmsajuleba<br />
marTlmsajuleba<br />
saqarTvelos konstituciis 42-e muxlis Sesabamisad “yvela adamians ufleba aqvs Tavis<br />
uflebaTa da TavisuflebaTa dasacavad mimarTos sasamarTlos” 123 . saerTo sasamarTloebi<br />
ganixilaven sisxlis, samoqalaqo da administraciul samarTlis saqmeebs 124 pirveli<br />
instanciis sasamarTlos gadawyvetilebebi SesaZlebelia gauqmdes saapelacio da uzenaes<br />
sasamarTloebSi.<br />
rodesac irRveva saqarTvelos moqalaqis konstituciuri uflebebi mas ufleba aqvs<br />
mimarTos saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos. Tu saqarTvelos sakonstitucio<br />
sasamarTlo daadgens rom, moqalaqis uflebebi irRveva raime administraciuli an<br />
samarTlebrivi aqtiT is dauyovnebliv baTilad iqneba cnobili. Tumca baTilobas ar eqneba<br />
retroaqtiuri xasiaTi. sxva sityvebiT gauqmeba ar Seexeba im sakiTxebs romelic aseT<br />
gadawyvetilebebamde iqna miRebuli 125 .<br />
formalurad saqarTvelos kanoni sasamarTloebis Sesaxeb iTvaliswinebs yvela garantiebs<br />
mosamarTleebisaTvis maTi damoukideblobis uzrunvelsayofad. iusticiis sabWo aris<br />
organo romelic administrirebs mosamarTleebis gamocdebs, daniSvnas da uzrunvelyofs<br />
disciplinarul dasjas gadacdomis SemTxvevaSi, is Sedgeba aRmasrulebeli da<br />
sakanonmdeblo xelisuflebis warmomadgenlebisagan, aseve masSi Sedian mosamarTleTa<br />
konferenciis warmomadgenlebi. mosamarTleebi iniSnebian prezidentis mier iusticiis<br />
sabWos wardginebiT 10 wlis vadiT. mosamarTleebi ar SeiZleba dainiSnon meore vadiT.<br />
mosamarTleebi SesaZlebelia gaTavisufldnen Tu isini Caidenen disciplinarul<br />
gadacdomas, am sakiTxs wyvitavs saerTo sasamarTloebis disciplinaruli sabWo, romelic<br />
Sedgeba iusticiis 6 wevrisagan da 3 moqmedi mosamarTlisagan.<br />
miuxedavad am garantiebisa sasamarTloebs saqarTveloSi akliaT miukerZoebloba. vardebis<br />
revoluciamde problema iyo mosamarTleebis meqrTameoba. dReisaTvis korufciam ukan<br />
120<br />
gaeros adamianis uflebaTa komiteti, saboloo daskvnebi, CCPR/C/GEO/CO/3, 2 ivnisi 2009;<br />
http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/hrcs91.htm (2 ivnisi 2009).<br />
121<br />
Human Rights Watch, http://www.hrw.org/en/news/2007/10/24/anti-torture-body-criticizes-georgia, (3<br />
ivnisi 2009).<br />
122<br />
saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2009 wlis pirveli naxevari,<br />
http://www.ombudsman.ge/uploads/reports/saxalxo_damcvelis_angarishi__2009_I__naxevari.pdf<br />
(Tebervali 2010)<br />
123 saqartvelos konstitucia, 24 agvisto 1995, muxli 42(1)<br />
124 saqarTvelos organuli kanoni saerTo sasaamarTloebis Sesaxeb, 13 ivnisi 1997, muxli1(2)<br />
125 saqarTvelos organuli kanoni sakonstitucio sasamarTlos Sesaxeb, 31 ianvari1996, muxli19<br />
(1(e))<br />
46
gadaiwia da dRes yvelaze did problemas warmoadgens mosamarTleebze ganxorcielebuli<br />
zewola aRmasrulebeli xelisuflebis mxridan, gansakuTrebiT ki generaluri<br />
prokuraturis mxridan. sasamarTlo procesebis dros mosamarTleebi eTanxmebian<br />
prokurorebis mier wamoyenebul braldebas da Sesabamisad samarTliani da miukerZoebeli<br />
sasamarTlos princips ugulebelyofen. Sedegad sazogadoeba ar endoba sasamarTloebs<br />
radgan ar miiCnevs maT miukerZoebel Suamavlad.<br />
miukerZoebeli sasamarTlos principi saqarTveloSi eWvqveS dgas ris gamoc saqarTvelo<br />
gaakritika Human Rights Watch-ma 126 . am organizaciam xazi gausva rom sasamarTlos<br />
damoukideblobis xarisxi Zalze dabalia. 127 igive Temebi iyo wamoWrilis adamianis<br />
uflebaTa komitetis da saqarTvelos saxalxo damcvelis mier 128 .<br />
adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom miiRo ori gadawyvetileba sadac daadastura<br />
cixeebSi adamianisaTvis gausaZlisi pirobebi, wamebis faqtebi da cixeebSi patimrebisaTvis<br />
araadekvaturi pirobebis arseboba. saqmeze RavTaZe saqarTvelos winaaRmdeg evropulma<br />
sasamarTlom daadgina rom, miuxedavad finansuri da logistikuri problemebisa<br />
saqarTvelo valdebulia uzrunvelyos patimrebisaTvis Sesabamisi pirobebi cixeebSi.<br />
xelisuflebam ver moaxerxa Caetarebina srulyofili gamoZieba Tu ra moxda 2006 wlis<br />
marTSi Tbilisis mexuTe sapyrobileSi ajanyebis CaxSobis dros ris Sedegad daiRupa 7 da<br />
daSavda aTobiT patimari.<br />
sisxlis samarTlebrivi pasuxismgeblobis minimalur asaks warmoadgens 12 weli,<br />
miuxedavad imisa rom gaeros adamianis uflebaTa komitetma moiTxova am zRvris 14<br />
wlamde gazrda. aqve aRsaniSnavia rom mTavarobam SemoiRo moratoriumi arasrulwlovnebis<br />
sisxlis samarTlebriv pasuxismgeblobaze vidre Seiqmneboda arasrulwlovanTaTvis<br />
sasjelis moxdis specialuri sistema. es dagegmili iyo 2008 wlis Sua periodisaTvis<br />
magram igi ar Seqmnila 129 .<br />
126<br />
Human Rights Watch, Human Right Watch-is Ria werili Tbilisis saqalaqo sasamarTlos<br />
Tavmjdomares , 3 aprili 2007,: http://hrw.org/english/docs/2007/04/03/georgi15650.htm<br />
127<br />
Human Rights Watch, http://www.hrw.org/en/news/2006/06/29/georgia-bush-should-raise-human-rightsconcerns.<br />
128<br />
gaeros adamianis uflebaTa komitetis saboloo daskvnebi saqarTveloze, CCPR/C/GEO/CO/3, 15<br />
November 2007; http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/hrcs91.htm (3 ivnisi 2009.); saxalxo<br />
damcvelis moxseneba 2008 wlis pirveli naxevari,<br />
http://www.ombudsman.ge/uploads/reports/saxalxo_damcvelis_angarishi__2009_I__naxevari.pdf<br />
129<br />
http://www.hrw.org/en/node/87536<br />
47
4 socialuri socialuri usafrTxoeba usafrTxoeba da da reintegracia<br />
reintegracia<br />
4444....1111 reintegraciis reintegraciis<br />
reintegraciis<br />
reintegraciis da da da da dabrunebis dabrunebis dabrunebis dabrunebis SesaZleblobis SesaZleblobis<br />
SesaZleblobis<br />
SesaZleblobis ar ar ar ar mqone mqone mqone mqone regionebi regionebi regionebi regionebi<br />
afxazeTi da samxreT oseTi saqarTvelos mTavrobis mier kontrolirebadi ar aris.<br />
miuxedavad amisa demografiulad gaZlierebis mizniT, afxazeTis de faqto mTavroba mzad<br />
aris eTnikuri afxazebis regionSi dabrunebisaTvis. 130 Tumca isini eTnikuri qarTvelebis<br />
afxazeTSi dabrunebis winaaRmdegni arian.<br />
rogorc adre iyo gancxadebuli qarTvelebis galis regionSi (eTnikuri qarTvelebi<br />
afxazeTSi) dabrunebis survili aqvs saqarTvelos mTavrobas, Tumca es kvlav Zalian<br />
saxifaToa. miuxedavad yvelafrisa 45,000 eTnikuri qarTveli dabrunda aRmosavleT<br />
afxazeTSi, maT Soris 10,000 qalaq galSi. es im 80,000 qarTvelidan romelic 1992-1993<br />
wlebis omis dros gamoiqca afxazeTidan. piradobis damadasturebeli sabuTebis<br />
mouwesrigeblobis gamo dabrunebulebs ar aqvT socialuri da jandacvis momsaxurebiT<br />
sargeblobis saSualeba 131 .<br />
miuxedavad imisa rom, soflebi buferul zonebSi meti aRar ibombeba, mosaxleoba mainc<br />
qronikuli SiSis qveS cxovrobs. konfliqtur zonasTan mosazRvre soflebSi srolis xma<br />
kvlavac ismis. xalxi daZabuli da Tavis ojaxis wevrebi naTesavebTan sxva soflebSi yavT<br />
gaxiznuli. umetesoba im soflebisa, romlebis administraciul sasazRvro zolze<br />
mdebareoben, riskis done maRalia.<br />
qalaqi gori da regioni usafrTxoa garda ramodenime soflisa, romlebic<br />
administraciul sasazRvri zolze mdebareoben. - axrisi, mumliaanTkari, mejuduspiri,<br />
zerTi, kirbali, berSueTi, zemo sobisi, qvemo sibisi, zegduleTi, 132 cxinvalis regioni<br />
aris rusebis samxedro Zalebis kontrolis qveS.<br />
4444....2222 dasaxleba dasaxleba dasaxleba dasaxleba da da da da keTilmowyoba<br />
keTilmowyoba<br />
keTilmowyoba<br />
keTilmowyoba<br />
4.2.1 qonebis qonebis anazRaureba anazRaureba da/an da/an kompesacia kompesacia (yofil (yofil konfliktur<br />
konfliktur konfliktur Tu Tu katastrofis<br />
katastrofis<br />
zonebSi)<br />
zonebSi)<br />
saqarTvelos garemos dacvis kanonis Tanaxmad, saqarTvelos moqalaqes aqvs ufleba<br />
saqarTvelos garemos dacvis kanonis darRvevis Sedegad miyenebuli zaralis gamo miiRos<br />
anazRaureba. iyo SemTxvevebi xalxis svaneTidan, katasrtofis zonidan, gadasaxlebisa.<br />
Tumca saqarTvelos kanoni ar iTvaliswinebs dakarguli qonebis anazRaurebas afxazeTisa<br />
da samxreT oseTis konfliqturi zonebidan devnilTaTvis. maT mxolod yovelTviuri<br />
kompesaciiTa da sacxovrebel farTiT uzrunvelyofen (www.parliament.ge kanonTa nusxa).<br />
kompesacia saarsebo minimumze naklebia da is yvela ltolvils gadaecema. muSaobis<br />
SemTxvevaSic ki xelfasTan erTad maT es saarsebo minimumi gadaecema. saxelmwifo<br />
kompensaciis garda ltolvilebs sxva sxva saxelmwifo SeRavaTebic ekuTvniT. magaliTad<br />
fasdakleba komunalur gadasaxadebze, wyali, eleqtro energia, telefoni da<br />
transportireba. garda amisa, asakovan ltolvilebsa da saqarTvelos erTianobisaTvis<br />
mebrZolebs miecemaT pensia. adgilobrivi administraciebi TavianT ltolvilebs e.w.<br />
-samoqalaqo momsaxurebiTa, da adgilobrivi biujetiT gaTvaliswinebuli sxva SeRavaTebiT<br />
130 International Crisis Group, supra note 54<br />
131 The United Nations Refugee Agency (UNHCR), “UNHCR hopes to improve conditions for returnees to<br />
Abkhazia in 2009”, http://www.unhcr.org/news/NEWS/48ff51084.html (accessed 11 May 2009)<br />
132 World Vision Georgia Operation Center, Zakaria Nadirashvili-WV Field Security Officer (interviewed on 11<br />
May 2009)<br />
48
uzrunvelyofen. es kompesacia yvela regionSi sxvadasxvaa, damokidebulia adgilobriv<br />
biujetis SesaZleblobebze 133 .<br />
2009 wlis biujetis mixedviT ltolvilebis kompesacia 22 - 28 lari iqneba; damatebiT<br />
yoveli ltolvili komunaluri gadasaxadebis nawilobriv dasafaravad yovelTviurad<br />
miiRebs 5 lars. 134<br />
ltolvilTa uflebebis koaliciis 135 , Tanaxmad erTjeradi fuladi daxmareba 200 lari<br />
gaeca ltolvilTa kompaqtur dasaxlebaSi macxovreb yvela pirovnebas. gardacvalebis<br />
SemTxvevaSi gardacvalebulis ojaxs kompensacia gaecema. kompensacia gaecema 2008 wlis<br />
omSi daRupul jariskacTa da mZevlad ayvanil pirTa ojaxebsac<br />
4.2.2 dasaxlebis dasaxlebis programebi programebi dabrunebisas<br />
dabrunebisas<br />
sazRvargareTidan dabrunebulTaTvis droebiTi sacxovrebliT uzrulvelyofa<br />
kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli ar aris. Cven gviTxres rom saqarTvelos ltolvilTa<br />
da gansaxlebis saministros SeuZlia minimaluri mxardaWera, mxolod ltolvilis<br />
damadasturebeli sabuTis qonebis SemTxvevaSi. 9-e paragrafis 2-e punqtis Tanaxmad Tu<br />
pirovnebebis mier sacxovrebeli saxlis mitoveba gamowveulia ucxouri qveynis agresiis<br />
Sedegad da es gansakuTrebul SemTxvevis dros xdeba da am mitovebas masiuri xasiaTi<br />
aqvs, maSin am pirovnebebs dauyonebliv ltolvilis statusi miecema.<br />
samoqalaqo reestri saagenotos mier 2008 wlis agvistoSi registrirebul ltolvilTa<br />
saerTo raodenoba 131 000 adamians Seadgens. 10 oqtombridan saqarTvelos mTavrobam<br />
goris CrdiloeTiT ganlagebul soflebSi ltolvilTa organizebuli dabrunebis procesi<br />
daiwyo. is ltolvilebi, romelTa saxlebi gadaiwva an daingra zamTris pirobebisaTvis<br />
momzadebul specialur droebiT TavSesafrebiT iqnebian uzrunvelyofilni. is<br />
ltolvilebi, romelTa dabruneba ar moiazreba uaxloess momavalSi miiReben saxlebs<br />
(axla am regionTa ricxvs miekuTvneba cxinvalis regionis soflebi, kodoris xeoba da<br />
axlgoris raioni). kerZod ki Sida qarTlisa da mcxeTa-mTianeTis regionebSi axali<br />
saxlebi iqna aSenebuli da xelisufleba iZens arsebul mitovebul saxlebs mezobel<br />
raionebSi. 136<br />
2008 wlis dekemberSi saqarTvelos mTavrobam ltolvilTa dasaxlebis problemis<br />
mogvarebis mizniT SeimuSava maTi gansaxlebisa da socialur programebSi integraciis<br />
strategia. 2009 wlis biujetSi 138 milioni lari gamoyofilia ltolvilTa<br />
gansaxlebis mosagvareblad. ministri irwmuneba, rom gadawyvetileba ar Seicvleba da rom<br />
ltolvilTa gansaxleba ganxorcieldeba 2009-2010 wlebSi. im Senobebis rekonstruqcia,<br />
sadac ltolvilebi ganTavsdebian dafinansebulia biujetidan. Sedged es farTi maT<br />
sakuTrebaSi gadaecemaT. im ltolvilebs, romlebic qiriT an naTesavebTan cxovrobdnen<br />
maT auSendebaT kotejebi, gauremontdebaT, - ganacxada koba subelianma, ltolvilTa da<br />
ganasaxlebis ministrma. amave saministros mixedviT 2009 welSi 400 koleqtiuri<br />
133<br />
(UN OCHA June 2003, pp. 17-20)<br />
134<br />
Civil Georgia Online Magazine, Revised 2009 Budget Submitted to Parliament<br />
http://www.civil.ge/eng/_print.php?id=19988 (accessed 11 May 2009)<br />
135<br />
Coalition for IDPs rights, www.idp.ge (accessed on 14 May 2009)<br />
136<br />
Presentation of the former Minister of Refugees and Accommodation of Georgia, HE Ms. Tamar Martiashvili<br />
http://www.internaldisplacement.org/8025708F004BE3B1/(httpInfoFiles)/11F176EB457B3F39C12574EA004266C5/$file/GP10_spe<br />
ech_Tamar%20Martiashvili.pdf (accessed 21 November 2008)<br />
49
centrebi ltolvilebs kerZo sakuTrebaSi gadaecema. es daakmayofilebs 50 000<br />
ltolvils. 41 centris reabilitaciaze tenderi ukve gamocxadebuli 137 .<br />
-Cven SegviZlia vTqvaT, rom adgilgadanacvlebuli pirTaTvis saxlebis mSenebloba 95%<br />
dasrulebulia. am droisTvis 3,963 saxli ukve aSenebulia, TiToeuli saxlis saSualo<br />
Rirebulebaa 27933 lari , ganacxada vano merabiSvilma, saqarTvelos Sinagan saqmeTa<br />
ministrma JurnalistebTan Sexvedrisas 2008 wlis 24 dekembers. 9342 saxli garemontda<br />
e.w. yofil buferul zonaSi- teritoria samxreT oseTis samxreTiT.<br />
koba subeliani, saxelmwifo ministro ltolvilTa da maT gansaxlebis sakiTxSi ambobs<br />
rom im ojaxebs, romlebic axal aSenebul saxlSi gadasvlaze uars Tqves- es ZiriTadad<br />
es Sida qarTlis regionia-maT 10,000 dolari kompensacia gadaecaT. man daamata rom<br />
adgilgadanacvlebuli pirebTa okaxebs, romlebic axal aSenebul saxlebSi gadavidnen 200<br />
lari kompensacia gadaecaT 138 .<br />
devnilTa uflebebis koaliciis Tanaxmad, 139 romelic 10 ara samTavrobo organizaciisgan<br />
da sainiciativo jgufisgan Sedgeba, romelTa saqmianoba cxinvalis regioni da<br />
adgilgadanacvlebuli pirebTa problemebia, ltolvilTa absoluturi umravlesobas<br />
sacxovrebeli farTebi gadaecaT. cxovrebisTvis saWiro minimaluri pirobebi<br />
uzrunvelyofilni arian. kompaqturad dasaxlebuli ltolvilebi ar ixdian komunalur<br />
gadasaxadebs. garkveuli periodi umetesobas sazogadoebriv seqtorSi dasaqmebul<br />
ltolvilebisa, SeunarCundebaT xelfasi, bavSvebs ki gadaecaT saxemlZRvaneloebi da<br />
fuladi daxmareba 100 laris odenobiT. ara samTavrobo seqtorTan koordinaciaSi<br />
ltolvilebs gaewiaT fsoqologiuri daxmareba da samedicino konsultaciebi da<br />
urgentuli samedicino momsaxureba.<br />
prezidentis programa -Cemi saxli (www.chemisakhli.gov.ge) iTvaliswinebs uZravi qonebis<br />
registracias afxazeTisa da cxinvalis regionSi, sazogadoebriv monacemTa bazis Seqmnas<br />
ltolvilTa da gansaxlebis saministros veb-gverdze. proeqtis Sedegad ltolvilebs<br />
eqnebaT qonebis sertifikatebi. da am sertifikatebis safuZvelze yvela SekiTxva<br />
dakavSirebuli uZrav qonebasTan, ltolviTa daburnebasTan da maTi sxvadaxva<br />
sareabilitacio da reintegraciul progamebSi monawileobasTan iqneba mogvarebul 140 .<br />
sakuTrebis Sesaxeb damatebiTi informaciisaTvis ixileT Internal Displacement profile for<br />
Georgia 141 .<br />
137<br />
Civil Georgia Online Magazine, http://www.humanrights.ge/index.php?a=article&id=3580&lang=en<br />
(accessed on 11 May 2009)<br />
138<br />
Civil Georgia Online Magazine, Ministers Brief on IDP Housing Project,<br />
http://www.civil.ge/eng/_print.php?id=20189 (accessed on 11 May 2009)<br />
139<br />
Coalition for IDPs rights, www.idp.ge (accessed on 14 May 2009)<br />
140<br />
Ministry of Refugees and Accommodation of Georgia<br />
http://www.mra.gov.ge/index.php?m=1000002&tid=42&e=1 (accessed 11 May 2009)<br />
141<br />
Internal Displacement Monitoring Centre - IDPs’ living conditions remain miserable, as national strategy is<br />
being developed 2006, http://www.internaldisplacement.org/8025708F004CE90B/(httpCountries)/F62BE07C33DE4D19802570A7004C84A3?OpenDocume<br />
nt. (Accessed 27 July, 2007)<br />
50
4.2.3 saxlis saxlis saxlis mSeneblobis mSeneblobis SesaZleblobebi<br />
SesaZleblobebi<br />
SesaZleblobebi<br />
4.2.3.1 miwis iwis sakuTrebis sakuTrebis miRebis miRebis pirobebi<br />
pirobebi<br />
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT 142 , sakuTrebis uflebebi da miwis gadasaxadis<br />
ufleba moqalaqes Tavis miwis nakveTze saxlis aSenebis uflebas aZlevs. imis gamo rom<br />
miwa uZravi qonebaa, samarTlebrivi mdgomareoba sakuTrebis uflebebis mflobelobisaTvis<br />
ganxilulia 4.2.4.1 muxlSi (uZravi qonebis samarTlebrivi normebi).<br />
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 233 muxlis mixedviT, miwis renta niSnavs miwis<br />
nakveTi SeiZleba sxva pirs gadaeces vadian sargeblobaSi ise, rom mas hqondes am<br />
nakveTze an mis qveS raime nagebobis aRmarTvis ufleba, aseve am uflebis gasxvisebis,<br />
memkvidreobiT gadacemis, Txovebis, gaqiravebis ufleba . am xelSekrulebis maqsimaluri<br />
vadaa 59 weli. 143 xelSekrulebam SeiZleba daavaldebulos uflebis mesakuTre, miwis<br />
mesakuTrisTvis kompensaciis gadaxda xelSekrulebis moqmedebis vadaSi. xelSekrulebis<br />
vadis gasvlis Semdeg, miwis mesakuTre aSenebuli Senobis Sesabamis kompesacias gadaixdis<br />
an xelSekrulebis mflobels xelSekrulebis garkveuli vadiT gagrZelebas SesTavazebs.<br />
mSeneblobis ufleba mflobels aZlevs SesaZleblobas aaSenos da icxovros saxlSi sul<br />
mcire 59 weli, ris Semdegac is an kompensacias miiRebs an darCeba am SenobaSi, misi<br />
arsebobis manZilze.<br />
mSeneblobis ufleba dakavSirebulia uZrav qonebasTan amitom mas registracia esaWiroeba<br />
144 . dainteresebul pirovnebas esaWiroeba adgilobrivi mmarTvelobisa da ekonomikis<br />
saministros nebarTva, Sesabamisi miwis nakveTis sakadastro gegma da registraciis<br />
oficialuri gadaxdis qviTari. registraciis forma, zemoT xsenebul sabuTebTan erTad<br />
saxalxo reestris adgilobriv organos unda Caebaros. registraciis vadaa 1-3 dRe<br />
4.2.3.2 savaraudo savaraudo fasebi<br />
fasebi<br />
naxeT cxrili 1<br />
4.2.3.3 SesaZlebeli SesaZlebeli kreditebi, kreditebi, subsideia subsideia da da da daxmarebis daxmarebis sxva sxva formebi formebi<br />
145<br />
kreditebi aReba SesaZlebelia SenobisTvis, saxlis, binis an kotejis SesaZenad an<br />
saremontod. maqsimaluri raodenoba aris 100,000 dolari (170,000 lari) avejis<br />
SesaZelan 10,000dolari (17,000 lari) minimaluri kreditiari 5,000dolari (8,500<br />
lari) sesxis minimaluri vadaa 6 Tve da maqsimaluri 10 weli. wliuro % iwyeba 18% da<br />
zeviT. sesxis dafarvis pirobaa: Tanabari yovelTviuri Senatani, Sesabamisad naRdi<br />
fuliTac. momsaxurebis safasuri:1% minimum 20dolari<br />
saSualo dro sabuTebis Cabarebidan gadawyvetilebis miRebamde 3 dRe 2 146 .<br />
ipoTekuri sesxis pirobebi<br />
saSemosavlo moTxovnebi: Semosavlis minimaluri Tanxa icvleba sesxis tipis mixedviT<br />
xelfasi 300 USD (510 GEL)<br />
dividenti 1000 USD (1700 GEL)<br />
142 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, 26 ivnis 1997, muxli170(1),233 (1)<br />
143 igive muxli 233<br />
144 saqarTvelos kanoni uZravi qonebis registraciis Sesaxeb, 28 dekemberi 2005, muxli13(1)<br />
145 TBC Bank: www.tbc.ge/eng<br />
146 TBC Bank http://www.tbc.ge/en/private/loans/mortgages/<br />
51
ი ჯ ა რ ა 600 USD (1020 GEL)<br />
თ ა ვ დ ე ბ ი თ * 400 USD (680 GEL)<br />
* (ojaxis wevri)<br />
ifoTekuri sesxebi gaecema stabiluri Semosavlis mqone kerZo pirebzec, iqneba es<br />
saxelfaso, saijaro Tu dividendebisgan miRebuli Semosavali<br />
sesxis moTxovnebi icvleba Semosavlis tipis mixedviT, rogorc amas qvemoT mocemuli<br />
cxrili uCvenebs:<br />
xelfasi xelfasi<br />
dividentebi dividentebi<br />
ijaris ijaris Semosavali<br />
Semosavali<br />
dasqmebis xangrZlivoba<br />
(gamosacdeli periodi<br />
dasrulebuli unda iyos)<br />
dasaqmebis xangrZlivoba (ara<br />
naklebi 2 weli)<br />
dividentebis gamcemi kompania unda<br />
akmayofilebdes bankis<br />
kriteriumebs<br />
stabiluri sadividento<br />
Semosavali (yovelTviuri an<br />
kvartluri)<br />
damatebiTi damatebiTi informaciisaTvis informaciisaTvis ixileT ixileT punqti punqti (4.3.5.4.) (4.3.5.4.)<br />
(4.3.5.4.)<br />
4.2.4 uZravi uZravi qonebis qonebis SeZenis SeZenis SesaZleblobebi<br />
SesaZleblobebi<br />
SesaZleblobebi<br />
4.2.4.1 samaTlebrivi samaTlebrivi pirobebi<br />
pirobebi<br />
saijaro xelSekrulebis vada (<br />
unda aRematebodes 6 Tves)<br />
rekomendirebulia aZravi<br />
qonebis specialistis mier<br />
uZravi qoneba sakarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvrulia, rogorc miwis zoli masze<br />
arsebuli yvela qveniadaguri mineralebiT, arsebuli nargavebiT, SenobebiT da sxva<br />
struqturebiT, romlebic uryevad am miwis nawilia 147 . moZravsa da uZrav qonebas Soris<br />
diferenciacias praktikuli mniSvneloba aqvs sakuTrebaze uflebebis miniWebisas. qonebis<br />
gadacemis xelSekrulebaSi moZrav qonebaze (arsebobs gayidvis, gaclisa da gaCuqebis<br />
xeleSekrulebebi) es unda iyos miTiTebuli da axali mepatronem Tavis sakuTrebis<br />
ufleba notariusis damowmebis gareSe saxalxo reestrSi unda gaataros registraciaSi 148 .<br />
Tumca mxareebma Tavis xelSekruleba notariulad daamtkicon (Tumca es auculebeli ar<br />
aris) sajaro reestrSi qonebaze uflebebis registraciisaTvis saWiroa igive sabuTebis<br />
wardgena, rac sajaro reestris erovnul saagentos teritoriul organoSia, rodecas<br />
Senobis registacia formdeba (ixileT 4.2.3.1)<br />
4.2.4.2 garjveuli garjveuli jgufebisaTvis jgufebisaTvis dabrkolebebi<br />
dabrkolebebi<br />
informacia aseTi dabrkolebebis Sesaxeb ar arsebobs 149<br />
4.2.4.3 miaxloebiTi<br />
miaxloebiTi miaxloebiTi fasebi<br />
fasebi<br />
ixileT danarTi 1<br />
147 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi<br />
148 saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi<br />
149 dadasturebuli konfliqtebisa da molaparakebebis saerTaSoriso centrisa da saxalxo<br />
damcveli aparatis tolerantobis institutiT.<br />
52
SesaZlebeli sesxebida subsidiebi<br />
ixileT informacia maRla (4.2.3.3.).<br />
4.2.5 saxlis saxlis Tu Tu binis binis gaqi gaqiraveba gaqi raveba<br />
4.2.5.1 garkveuli garkveuli jgufebisaTvis jgufebisaTvis SesaZlebeli SesaZlebeli dabrkolebebi dabrkolebebi (magaliTad (magaliTad martoxela martoxela martoxela deda<br />
deda<br />
an an an eTnikuri eTnikuri umciresoba)<br />
umciresoba)<br />
am sakiTxan dakavSirebiT aranairi info Tu sxva statistika ar arsebobs. unda<br />
vivaraudoT, rom aranairi dabrkolebebi martoxela dedebisaTvis Tu eTnikuri<br />
umciresobebisaTvis ar arsebobs. Tumca mesakuTrem SeiZleba Tavisi piradi<br />
gadawyvetilebiT da araswor Sexedulebaze dayrdnobiT visze miaqiraos an ar miaqiraos<br />
Tavis saxli. aseTi xelSekrulebebi araferi ar Rirs da isini iSviaTad formdeba<br />
legalurad an iuristis mier, amitom mxareebs legauliri valdebulebebi erTmaneTis<br />
mimarT ar aqvT. Tumca ase ar xdeba Tu binas an saxls ucxoeli qiraobs. Cveulebriv<br />
isini moiTxoven rom garigeba kontraqtiT gaformebuli iyos<br />
4.2.5.2 Sesabamisi Sesabamisi miaxloebiTi miaxloebiTi fasebi<br />
fasebi<br />
fasebi icvleba ara marto regionebis mixedviT, aramed dedaqalaq TbilisSic. gansxvaveba<br />
SeiZleba 200 dolars (330 lars) aRwevdes gaaCnia saxlis Tu binis adgilmdebareobas<br />
qalaqSi. magaliTad, SesaZlebelia 2 saZinebliani binis qiraba 200 dolarad (330 larad)<br />
romelime gldanis periferiul ubanSi, maSin rodesac igive nairi bina Tu saxli<br />
prestiJul vake/verasa da saburTaloze 400-500 dolari (600-825 lari) Rirs.<br />
binebi da saxlebi ufro iafia saqarTvelos soflebSi. Tumca am regioniebis<br />
administraciul centrebSi saxlebi/binebi ufro Zviria. magaliTad, yovelTviuri fasi<br />
saxlisa quTaisSi (imereTis regionis administraciuli centri) meryeobs 100 da 200<br />
dolars Soris, maSin rodesac zestafonSi( imereTis regionis sxva qalaqi) saxlis fasi<br />
30-80 dolaria.<br />
cxrili cxrili cxrili 1<br />
1. Sesababisi<br />
miaxloebiT<br />
a)bina,<br />
b)miwa,<br />
c)samSeneblo<br />
masalebi<br />
baTumi baTumi gori gori quTaisi quTaisi ozurgeTi ozurgeTi rusTavi rusTavi Telavi<br />
Telavi<br />
binis,<br />
miwis da<br />
samS.<br />
masalis<br />
saSualo<br />
fasi<br />
maRalia,<br />
radgan<br />
baTumi<br />
zRvispira<br />
teritori<br />
aa. saSulo<br />
fasi 1<br />
oTaxiani<br />
binisa<br />
aris25000<br />
-40000<br />
dolari<br />
(41370-<br />
1oTaxiani<br />
bina- 5000<br />
dolari<br />
(8275<br />
lari)<br />
1oTaxiani<br />
bina-<br />
15000 -<br />
50000<br />
dolari(2<br />
4830 –<br />
82750<br />
lari);<br />
axali<br />
mSeneblob<br />
a- 350-500<br />
dolari<br />
(580-830<br />
lari)<br />
binis<br />
saSualo<br />
faso – 8000<br />
dolari<br />
safermero<br />
miwa<br />
saSulo<br />
zomis<br />
saxliT<br />
5000<br />
dolari,<br />
saxli<br />
qalaqis<br />
centrSi –<br />
maqsimum 40<br />
1oTaxiani<br />
bina-<br />
11000dola<br />
ri -50,000<br />
(18200 –<br />
82750<br />
lari);kerZo<br />
saxlis fasi<br />
merryveobs4<br />
0000<br />
dolaridan<br />
100000<br />
dolaramde;<br />
(66200-<br />
165.510<br />
lari) axali<br />
Senobis an<br />
1oTaxiani<br />
bina- –<br />
8000-<br />
10000<br />
lari;<br />
1m2<br />
saxli<br />
ezoTi:<br />
30-100d<br />
dolari<br />
1m2 miwa<br />
50 dan -<br />
100<br />
dolaramd<br />
53
2. შესაბაბისი<br />
მიახლოებით<br />
ფასი სახლის<br />
/ბინის ქირისა<br />
3. dasaxlebis<br />
sxva<br />
SesaZleblobe<br />
bi<br />
(TavSesafrebi<br />
,Shelter,<br />
NGOs,<br />
eklesiebi)<br />
66200<br />
lari),<br />
1m2 miwis<br />
- 200 –<br />
400dolar<br />
i (330 –<br />
660 lari).<br />
150-250<br />
dolari<br />
(250-415<br />
lari)<br />
zogierT<br />
NGOs<br />
Tavis<br />
proeqtebi<br />
s<br />
farglebSi<br />
sTavazoben<br />
TavSesafa<br />
rs.<br />
magaliTad<br />
TavSesafa<br />
ri<br />
trafiking<br />
is<br />
msxverple<br />
bs,<br />
sax.biuje<br />
tis<br />
fondidan<br />
trafiking<br />
is<br />
msxvreplT<br />
a dacva da<br />
daxmareba.<br />
eklesiac<br />
zrunavs<br />
oblebze<br />
- 1 oTaxiani<br />
bina qalaqiscentrSi<br />
100-<br />
200 lari<br />
1m2 . 000 lari<br />
150-300<br />
dolari<br />
(250 d500<br />
lari)<br />
1m2 miwis<br />
fasi– 5<br />
dolari<br />
(8.3 lari)<br />
mSenebares<br />
1m2fasi:<br />
400 dolari<br />
(662 lari);<br />
1m2miwa 25<br />
dan- 100 mde<br />
80 lari 200-250<br />
lari<br />
-regionSi<br />
ari aris<br />
bevri NGO<br />
rac Seexeba<br />
eklesiebs<br />
isini<br />
socialura<br />
d daucvel<br />
fenebs<br />
sakvebiT<br />
uzrunvelyo<br />
fen. gorid<br />
moxucTa<br />
saxlSi 34<br />
adamiania. is<br />
TviT<br />
dafinansebaz<br />
ea da<br />
ucxouri<br />
organizacia<br />
“White<br />
Cross”<br />
uzrunvelyo<br />
fs<br />
tanasacmili<br />
T.<br />
-NGO<br />
“bavSvi da<br />
garemo”<br />
dafinansebu<br />
lia USAIDis<br />
da Save the<br />
Children is<br />
e<br />
100-150<br />
lari<br />
54
4. droebiTu<br />
TavSesafrebi<br />
SesaZlebelia<br />
Tu Tu<br />
uzrunvelyof<br />
didi xniT<br />
dasaxlebas<br />
4.2.5.3 SesaZlebeli SesaZlebeli subsidiebi<br />
subsidiebi<br />
ixileT (3.2.4.4).<br />
mier.<br />
-aris<br />
saxelmwifo<br />
s mier<br />
dafinansebu<br />
li bavSvis<br />
saxli<br />
4.2.6 dasaxlebis dasaxlebis sxva sxva sxva SesaZleblobebi SesaZleblobebi (TavSesafrebi, (TavSesafrebi, arasamTavroboebi,<br />
arasamTavroboebi, arasamTavroboebi, eklesia)<br />
eklesia)<br />
ar aris<br />
4.2.7 droebiTi droebiTi TavSesafrebi TavSesafrebi SesaZlebeli SesaZlebeli didi didi didi xniT xniT dasaxlebis dasaxlebis dasaxlebis SemTxvevaSi SemTxvevaSi<br />
SemTxvevaSi<br />
ar aris<br />
4444....3333 saarsebo saarsebo saarsebo saarsebo wyaro wyaro wyaro wyaro ----gadarCenis gadarCenis gadarCenis gadarCenis ---- ZiriTadi ZiriTadi ZiriTadi ZiriTadi saSualebebi<br />
saSualebebi<br />
saSualebebi<br />
saSualebebi<br />
4.3.1 dasaqmeba<br />
dasaqmeba<br />
4.3.1.1 umuSevroba umuSevroba umuSevroba (formaluri (formaluri da da araformaluri, araformaluri, konkretul konkretul seqtorebas seqtorebas seqtorebas da da socialur<br />
socialur<br />
jgufebSi)<br />
jgufebSi)<br />
sawarTvelos statistikis demartamentis mixedviT saqaTveloSi 2007 wels umuSevroba<br />
13.3% iyo.<br />
Sromis bazaris tendeciebis ganxilva umuSevrobasTan mimarTebaSi Sesaxlebelia qvemoT<br />
moyvanol cxrilSi:<br />
ცხრილი 1 150<br />
2005 2005 2005 2006 2006 2007<br />
2007<br />
zogadi raodenoba 15 wlis da zevi mosaxleobisa 3159.9 3249.8 3103.8<br />
samuSao Zala, zogadad 2023.9 2021.8 1965.3<br />
dasaqmebuli 1744.6 1747.3 1704.3<br />
daqiravebuli 600.5 603.9 625.4<br />
TviT dasaqmebuli 1143.3 1141.6 1078.8<br />
ara gansxazRvruli mSromeli 0.8 1.8 0.1<br />
150 saqarTvelos statistikis departamenti, 15 wlis da ufrosi mosaxleobis ekonomikuri<br />
gadanawileba http://www.statistics.ge/main.php?pform=48&plang=1<br />
55
umuSevari 279.3 274.5 261.0<br />
mosaxleobis raodenoba ( ara samuSao Zalis mqone) 1136.1 1228.0 1138.6<br />
umuSevrobis done % 13.8 13.6 13.3<br />
ekonomikuri aqtiurobis done % 64.0 62.2 63.3<br />
dasaqmebis done % 55.2 53.8 54.9<br />
mTavrobis 5 wliani programis mixedvi 151 :<br />
• saxelmwifo biujetis 1/3 iqneba daxarjuli socialur programebze- es odenoba<br />
momdevo 5 wlis ganmavlobaSi iqneba SenarCunebuli; umizno socialuri daxmarebebi<br />
Seiclveba miznobrivad mimarTul daxmarebebiT;<br />
• ekonomikuri zrda xels Seuwyobs dasaqmebas 10 miliardi dolari pirdapiri<br />
ucxouri investiciisa saWiroa 200,000 samuSao adgilis gasaCenad; yofili<br />
premier ministri lado gurgeniZem ganacxada rom 200,000 axali samuSao adgilis<br />
Seqmna iyo mTavrobis gegma momavali 5 wlis ganmavlobaSi;<br />
• siRatakis Semcireba - socialuri programebis daxmarebebis mimRebTa raodenoba<br />
momdevno 5 wlis ganmvalobaSi 2jer Semcirdeba siRatakis saerTo donis<br />
Semcirebis Sedegad;<br />
• 100 dolari iqneba minimaluri Tviuri pensia.<br />
saqarTvelos mTavroba dasaqmebis gazrdas e.w ekonomikuri stimulis paketis saSualebiT<br />
gegmavs. es paketi iTvaliswinebs saxelmwifo investicias im proeqtebSi, romelTa mizanic<br />
infrastruqturis ganivTarebaa 2009 wels am programis biujeti 2,2 miliard lars<br />
Seadgnes. am proeqtis ganxorcielebisas mTavroba varaudobs rom sadRac 25,000- 30,000<br />
samuSao adgili gaCndeba 152 . wels da SarSan umuSevroba 13-14% Seadgenda, ganacxada<br />
gilaurma, romelic agreTve pirveli vice premieri gaxlavs. Semdeg welsac Cven<br />
umuSevrobis am donis SenarCunebas vgegmavT, Tumca amis miRweva advili ar iqneba & Cveni<br />
Zalisxmeva mimarTuli iqneba axali samuSao adgilebis gaCenisaken ekonomikis sxva<br />
seqtorebiSi, raTa davabalansoT sabanko seqtorSi, mSeneblobasa da uZravi qonebis<br />
seqtorebSi mosalodneli samsaxurebis Semcireba. 153<br />
4.3.1.2 Sromis Sromis Sromis bazris bazris programebi(da programebi(da maTi maTi xelmisawvdomoba)<br />
xelmisawvdomoba)<br />
samwuxarod socialuri daxmarebisa da dasaqmebis saagento 2008 wels gauqmda. dRes<br />
dReisobiT aranairi Sromis bazris programa ar xorcieldeba 154 .<br />
saqarTvelos damsaqmebelTa organizacia, arasamTavroboebi, axorcieleben treiningisa da<br />
dasaqmebis proeqts dasaqmebis maZiebelTaTvis 155 , damqiravebelTa moTxovnis SeswavliT da<br />
pirvel rigSi specialistTa SeTavazebiT. specialistebis SerCevisaTvis, programis Sesaxeb<br />
informacia gamoqveynda presaSi da asociaciis vebsaitze. servis centris safuZvelze<br />
miRebuli informacia gamoyenebuli iyo SerCevis procesSi, 176 umuSevridan mxolod<br />
151<br />
Civil Georgia, mTavrobis xuTwliani programa<br />
http://www.civil.ge/eng/article.php?id=17030&search=Georgia%20without%20poverty<br />
152<br />
Civil Georgia http://www.civil.ge/eng/article.php?id=20246<br />
153<br />
Civil Georgia http://civil.ge/eng/_print.php?id=20217<br />
154<br />
saqarTvelos Sromis, jandacvisa da socialuri sakiTxebis saministros cxeli xazi: 99532<br />
943498;<br />
155<br />
saqarTvelos damsaqmebelTa asociacia: http://www.employer.ge/site/335/default.aspx<br />
56
48 airCa, romlebmac Sesabamisi treiningi gaiares da 25 adamiani dasaqmda. es programa<br />
agreTve utarebs treiningebs maT, visac sakuTari biznesis marTva aqvs gadawyvwtili<br />
4.3.1.3 Sromis Sromis Sromis pirobebi pirobebi (minimaluri/saSualo (minimaluri/saSualo xelfasi, xelfasi, samuSao samuSao saaTebi, saaTebi, usafrTxoeba)<br />
usafrTxoeba)<br />
usafrTxoeba)<br />
saqarTvelos Sromis kodeqsis mixedviT 156 ,, damsaqmebeli vadlebulia dasaqmebulebi<br />
sicocxlisa da janmrTelobisaTvis usafrTxo garemoTi uzrunvelyos: 1. im pirobebis<br />
SetyobinebiT, romlebic maTi cxovrebisa Tu janmrTelobisTvis SeiZleba mavne iyos; 2.<br />
ubeduri SemTxvevebis Tavidan acilebis mizniT prevenciuli sistemebis uzrunvelyofa;<br />
3. dasaqmebulebis piradi dacvis aRWurvilobiT uzrunvelyofa. damsaqmebeli valdebulia<br />
aanazRauros ziani da dafaros samedicino mkurnalobis xarjebi, Tu dasaqmebulis<br />
janmrTeloba Sesrulebuli samuSaos gamo gauaresda. garda amisa, damsaqmebeli ar<br />
daavalebs orsul qals im movaleobebs, romlebmac nayofis janmrTeloba SeiZleba<br />
safrTxis qveS daayenos, an orsuli qalbatonis fizikuri Tu mentaluri janmrTeloba<br />
riskis qveS daayenos<br />
yovelkvireuli samuSao saaTebi ar gadaaWarbebs 41 saaTs. damsaqmebelma SeiZleba<br />
moiTxovos damatebiTi samuSao saaTebi Tu aucilebelia bunebrivi katastrofis prevencia<br />
an misi Sedegebis likvidacia (damatebiTi kompesaciis gareSe) an industriuli avariis<br />
prevenciisaTvis (Sesabamisi kompesaciiT) orsul qalebsa da invalidebs maTi Tanxmobis<br />
gareSe damatebiTi samuSao an Rame samuSao ar unda mieceT. (Ramis 10 saaTidan dilis 6<br />
saaTamde) prezidentis #351 gankargulebis mixedviT -minimaluri xelfasis Sesaxeb,<br />
damsaqmebeli valdebulia dasaqmebuls gadauxados minimum xelfasi 20 lari TveSi 157 .<br />
minimaluri yovelTviuri pensia gaizrdeba arsebuli 55 laridan 70 laramde dawyebuli 1<br />
aprilidan, ganacxada saqarTvelos jandacvis ministrma aleqsandre kvitaSvilma 31 marts<br />
gamarTul presskonferenciaze 158 . 2009 wlis biujetis samuSao versiis Tanaxmad<br />
minimaluri pensia darCeba 70 lari 159 . rogorc prezidentma saakaSvilma ganacxada,<br />
ruseTis agresiam mniSvnelovnad Secvala Cveni gegmebi pensiebis zrdis sqemasTan<br />
dakavSirebiT. Tumca is darwmunebulia rom maTi 50-Tviani programis Sedegad sapensio<br />
paketi 100 dolari iqneba (magram es ar niSnavs, rom pensionrebi 100 dolars naRdi<br />
fuliT miiReben. paketi agreTve pensionrebisTvis saxemwifo dazRvevasac gulisxmobs)<br />
amjerad Cven pensia mxolod 5 lariT gavzardeT. ra Tqma unda, es zrda ar aris<br />
mniSvnelovani, magram es imas niSnavs rom Cven pensiebis zrdas ekonomikuri krizisis gamo<br />
ar SevwyvitavT da am process gavagrZelebT. Cven movaxerxeT pedagogebisaTvis xelfasis<br />
33% gazrda da erT-wliani sakontraqto sistema gavauqmeT. magram es sakmarisi ar aris.<br />
yovelTviuri xelfasi 2009 wlis seqtembridan 25 lariT gaizrdeba 160 .<br />
4.3.1.4 mokle mokle mokle vadiani vadiani droebiTi droebiTi samsaxurebis samsaxurebis xelmisawvdomoba<br />
xelmisawvdomoba<br />
damsaqmebelTa 80% kadrebs piradi nacnobobis Tu rekomendaciis Sedegad iyvans,<br />
paralelurad 30% internet teqnologiebs iyenebs, 24% mimarTavs Sesabamis profesiul<br />
skolebs, 11% -akeTebs gancxadebebs da mxolod 3% sargeblobs kerZo dasaqmebis<br />
samsaxurebis momsaxurebiTs 161 .<br />
maTTvis vinc samsaxurs eZebs yvelaze popularuli vebsaitia www.jobs.ge (aq Tqven<br />
SegiZliaT staJirebis SesaZleblobebic moiZioT iseve rogorc satreiningo programebis<br />
156 saqarTvelos Sromis kanonTa kodeqsi, muxli 35;<br />
157 ganaxlebuli informaciisaTvis ixileT Tbilisis meriis veb gverdi: www.tbilisi.gov.ge<br />
158 Civil Georgia, http://www.civil.ge/eng/article.php?id=17481&search=Unemployment<br />
159 Civil Georgia, http://www.civil.ge/eng/_print.php?id=19722<br />
160 Civil Georgia, http://civil.ge/eng/_print.php?id=20421<br />
161 Sromis bazris kvleva damsaqmebelTa moTxovnebi, http://itlab.ge/iom/pdf/Employer_report_eng.pdf<br />
57
SesaZleblobebi), www.job.ge, http://jobfinder.ge, http://jobs.boom.ge,<br />
http://geoworks.netfirms.com, http://geoworks.netfirms.com, http://www.geo-jobs.com,<br />
http://www.jobgeo.ge, http://www.goodjob.ge, gazeTi sityva da saqme (www.saqme.ge)<br />
4.3.1.5 konkretuli konkretuli frofesiebis frofesiebis ukmarisoba ukmarisoba ukmarisoba (maRali (maRali moTxovna)<br />
moTxovna)<br />
Sromis bazris gamokiTxvam 2008 wels damqiravebelTa mier samuSao Zalis moTxovnis<br />
Sesaxeb migraciis saerTaSoriso organizaciam 162 anaxa rom momaval 2-3 weliwadSi<br />
dasaqmebulTa raodenoba 44% gaizrdeba finansur organizaciebSi, 19% of samedicino<br />
institutebSi, 13% farmacevtul saagentoebSi, 11% sakomunikacio organizaciebSi da 8%<br />
satransporto organizaciebSi. kadrebis Semcireba igegmeba nawilobriv samedicino<br />
profilis organizaciebSi.<br />
4.3.1.6 sakontaqto sakontaqto informacia informacia (dasaqmebis (dasaqmebis (dasaqmebis saagentoebi, saagentoebi, gazeTebi gazeTebi da da ase ase ase Semdeg)<br />
Semdeg)<br />
ar arsebobs<br />
4.3.2 sakontaqt sakontaqto sakontaqt informacia informacia sxvagan sxvagan miRebuli miRebuli ganaTlebis ganaTlebis Sesaxeb<br />
Sesaxeb<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministros wesdebis 163 Tanaxmad saministros aqvs ufleba<br />
misces ganaTlebis kvalifikacia sazRvargareT miRebul ganaTlebis sertifikatebs.<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan arsebuli, sajaro samrTlis iuridiuli piri<br />
ganaTlebis akreditaciis erovnuli centri aniWebs ganaTlebis xarisxs ganaTlebis<br />
sertifikatebs saqarTvelos -umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb kanonis 164 da 1997 wlis<br />
lisabonis konvenciis Sesabamisad.<br />
საკონტაქტო საკონტაქტო ინფორმაცია<br />
ინფორმაცია:<br />
ინფორმაცია<br />
ადმინისტრიცაიული ხელისუფლება მისამართი ტელეფონი საკონტაქტო<br />
პირი<br />
საქ. გან, და მეც. სამინოსტროსთან უზნაძის ქ. #68, +995 32 910214 მაია ადვაძე<br />
არსებული საჯარო სამათლის<br />
თბილისი, 0102 ფაქსი +995 32 910214,<br />
იურიდიული პირი განათლების საქართველო 910664<br />
აკრედიტაციის ეროვნული ცენტრი<br />
info@nea.ge<br />
www.nea.ge<br />
4.3.3 ganaTeleibisa ganaTeleibisa da da perekvalifikaciis perekvalifikaciis programebi programebi (misawvdomoba (misawvdomoba da da fasi)<br />
fasi)<br />
4.3.3.1 mTavrobis mTavrobis mier<br />
mier<br />
saqarTverlos konstituciis 35-e muxlis mixedviT -yvelas aqvs ganaTlebis miRebis<br />
ufleba... dawyebiTi ganaTleba savaldebuloa. moqalaqeebs aqvT ufleba miiRon ufaso<br />
zogadi, profesiuli da umaRlesi ganaTleba saxelmwifo saswavlo intitutebSi, kanonis<br />
farglebSi dadgenili procedurebis Sesabamisad.<br />
saSualo ganaTlebis SesaxebsaqarTvelos kanonos Sesabamisad, saSualo ganaTleba Sedgeba<br />
3 safexurisgan: 1.pirveladi (skolis 1-6 klasebi)2. sabaziso ganaTleba (6-9 klasebi) 3.<br />
saSualo ganaTleba (9-12 klasebi) savaldebulo ganaTleba Seadgens 1-6 klasebs. sruli<br />
saSualo ganaTlebis miReba SesaZlebelia yvela 12 klasis dasrulebisas. zogadi<br />
ganaTleba, maT Soris 3-e etapis ganaTlebac aris ufaso da bolomde saxelmwifos mier<br />
dafinansebuli. saSualo ganaTlebis sertifikati umaRlesi ganaTlebis uflebas iZleva.<br />
162 Sromis bazris kvleva damsaqmebelTa moTxovnebi, http://itlab.ge/iom/pdf/Employer_report_eng.pdf<br />
163 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros debuleba, muxli 2 (2)(n)<br />
164 saqarTvelos kanoni ganaTlebis Sesaxeb, muxli 6 (1)<br />
58
skolamdeli da skolis ganaTlebis SesaZleblobis arqona. 2/3 qarTveli bavSvebisa ar<br />
aqvT Tavisi sabaziso uflebis xarisxiani ganaTlebis miRebis SesaZlebloba. amis mizezi<br />
skolebis savalalo mdgomareoba da pedagogTa dabali xelfasi da motivaciaa, iseve<br />
rogorc saxelmZRvaneloebis da sxva masalebis miuwvdomloba. 165 saqarTvelos ganaTlebis<br />
kanonmdeblobis mixedviT saSualo ganaTleba ufasoa, magram pedagogebis dabali<br />
xelfasebis da saxelmwifos mier amis cudaT dafinansebis gamo, araformaluri<br />
gadasaxadebis sistema ganviTarda imis mixedviT Tu ramdenad aris skolis biujeti<br />
dafinansebuli.amas emateba wignebis, CanTebis da sxva nivTebis SeZenis xarjebi. yvela<br />
ojaxs ar aqvs am xarjebis gawevis SesaZleblobebi.<br />
saqarTvelos gan. da mecnierebis saministros Tanaxmad saqarTveloSi 2462skolaa, aqedan<br />
313 TbilisSi (orive- sajaroc da kerZoc) 166 aris agreTve araqarTul enovani skolebi,<br />
417 skola eTnikur umcoresobaTia aqedan 70% am skolebisa qvemo qarTlSia<br />
(azerbaijanuli eTnikuri umciresobebi) da samcxe-javaxeTSi ( somxuri erovnuli<br />
umciresobebi).<br />
saqarTveloSi mimdinare ganaTlebis reformis mixedviT saSualo ganaTleba ufasoa<br />
(arseboben orive sajaro da kerZo skolebi). Tumca arsebobs araformaluri gadasaxadebis<br />
ris fasuZvelzec dgeba skolis biujetebi. umravlesoba ojaxebis uunaroba -skolis<br />
dafinasebaSi monawileobisa bavSvebs ganaTlebis miRebis SesaZleblobas uzRudavs.<br />
garda siRaribisa, dabali motivacia da moswavleebis interesi, iseve rogorc ganaTlebis<br />
xarisxi es faqtorebia skolis dabali daswrebisa da motovebisa. es Tavis mxriv xels<br />
uwyobs siRarebs. 167<br />
umaRlesi ganaTleba profesiuli ganaTlebis erTi saxeaa. profesiuli ganTlebis tipebia:<br />
a. xelosnobisaTvis momzadeba; b. sawyiso profesiuli ganaTleba; v. meoradi profesiuli<br />
ganaTleba; g. umaRlesi ganaTleba. selosnobaSi momzadebisaTvis pirveladi zogadi<br />
ganaTleba sakmarisia.dasrulebuli sabaziso ganaTlebis qonebaa saWiro, rom miiRo<br />
pirveladi an meoradi profesiuli ganaTleba. -vadebis revoluciamde institutebSi<br />
mxolod umaRlesi ganaTlebis programebi arsebobda. saqarTvelos ganaTlebisa da<br />
mecnierebis saminostrom daamtkica - profesiuli skolebis reabilitaciis programa. am<br />
programis farglebSi lojistikuri daxmareba gaewia 11 profesiul saganmanaTleblo<br />
institutebs; profesiuli ganaTlebis programebi iqna ganaxlebuli da treiningebi<br />
Cautardat pedagogebsa da intruqtorebs.<br />
umaRlesi ganaTlebis miReba SeuZliaT im pirebs, visac aqvT saSualo ganaTlebis<br />
sertifikatebi da gaiares erovnuli gamocda, romelic amowmebs abitirientis umaRles<br />
saswavlebelSi swavlis mzadyofnas. erovnuli gamocdis ganacxadSi mieTiTeba sia im<br />
fakultetebisa da umaRlesi saswavleblebisa, sadac abiturients surs swavla.<br />
abiturientis mier miRebuli qulebi, qulaTa absolituri raodenobis miRebis Semdeg<br />
klasificirdeba da imis Semdeg rac fakultetis fardoba gansazRvrulia. fakultetis<br />
fardobis klasifikacia gansazRvravs abiturienti mis mier Sevsebuli siidan, Tu romel<br />
umaRles saswavlebelSi moxvda. quTaTa raodenobis klasifikacia gansazRvravs Tu romeli<br />
abiturienti miiRebs saxelmwifo dafinansebas da iswavlis ufasod. amitom zusti<br />
raodenoba studentebisa romlebis ufaso ganaTlebas iReben. aqedan gamomdinare<br />
saqarTveloSi studentebis gansazRvrul raodenobas SeuZliaT ufaso ganaTlebis miReba<br />
165<br />
UNICEF –i saqarTveloSI www.unisef.org/georgia<br />
166<br />
saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros www.mes.gov.ge (11.11.2008)<br />
167<br />
World Vision Georgia. situaciuri analizi, saswavlo laboratoriei, saqarTvelos sateliti<br />
proeqti. ZiriTadi mimarTuleba . maisi 2008<br />
59
saganmanaTleblo saganmanaTleblo institutebi<br />
institutebi<br />
17+<br />
17+<br />
16<br />
15<br />
institutebi 168<br />
eqimebi eqimebi<br />
savaldebulo savaldebulo ganaTleba<br />
ganaTleba<br />
magistris magistris xarisxi<br />
xarisxi<br />
bakalavri<br />
bakalavri<br />
umaRlesi profesiuli<br />
ganaTleba<br />
erTiani erTiani erovnuli erovnuli ga gamocda ga mocda gamrtivebuli gamrtivebuli eeg<br />
eeg<br />
saSualo saSualo ganaTleba ganaTleba<br />
ganaTleba<br />
168 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro, saqarTvelos ganaTlebis sistema<br />
http://www.mes.gov.ge/index.php?module=text&link_id=50 (accessed 24 November 2008)<br />
sakv akv akvirao akv irao<br />
skolebi<br />
skolebi<br />
60
14+<br />
13<br />
12<br />
11<br />
10<br />
9<br />
8<br />
7<br />
6<br />
5+<br />
4<br />
3<br />
2<br />
ZiriTadi ZiriTadi ganaTleba<br />
ganaTleba<br />
pirveladi pirveladi ganaTleba ganaTleba<br />
ganaTleba<br />
skolamdeli skolamdeli ganaTleba<br />
ganaTleba<br />
61
1<br />
saqarTvelos mTavroba aqtiurad aris CarTuli saqarTveloSi ganaTlebis donis<br />
amaRlebaSi. studentebi romlebic Cairicxnen msoflios wamyven institutebSi iReben<br />
saaxelmwifos srrul stipendias. wamyvani universitetebis sia dadgindeba Financial Timesis<br />
da Forbes-is mier gamoqveynebuli reitingebiT. studentebs saSualeba aqvT airCion<br />
Semdegi profesiebi: biznesis administrireba, samarTali, socialuri da politikuri<br />
mecnierebebi, humanitaruli mimarTuleba, sabunebismetyvelo mecniereba, xelovneba,<br />
samedicno da a. S. 169 .<br />
2008 wels saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrom daiwyo profesiuli<br />
ganaTlebis programa, romelic dafinansebuli iyo biujetis mier. programa miznad<br />
isaxavda saSualo da profesiuli ganaTlebis dawesebulebebis maswavlebelTaTvis<br />
profesiuli amaRlebis centrebis Seqmnas. aseve, maswavlebelTaTvis karieris dagegmvaSi<br />
mxardaWeras 170 .<br />
2009 wlis TebervalSi saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministroSi Catarda<br />
sajaro diskusia sakvirao swavlebis erovnuli strategiis irgvliv. seminari Catarda<br />
saqarTveloSi evrokomisiis warmomadgenlobis mxardaWeriT 171 .<br />
4.3.3.2 kerZo kerZo firmebis firmebis firmebis mier<br />
mier<br />
arsebobs programebis CamonaTvali romelic SegiZliaT ixiloT Semdeg veb gverdebze:<br />
http://www.jobs.ge/?view=trainings da http://www.hr.com.ge<br />
4.3.3.3 sa saerTaSoriso<br />
sa<br />
erTaSoriso organizaciebis organizaciebis mier<br />
mier<br />
informacia ar arsebobs.<br />
4.3.4 axali axali biznesis biznesis dawyeba<br />
dawyeba<br />
4.3.4.1 kanonis kanonis motxovnebi motxovnebi (registracia, (registracia, dokumentacia, dokumentacia, minimaluri minimaluri minimaluri kapital)<br />
kapital)<br />
saqarTvelos kanonis mewarmeTa Sesaxeb 172 mewarme subieqtebi arian: individualuri<br />
mewarme, solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba (sps), komandituri sazogadoeba (ks),<br />
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba (Sps), saaqcio sazogadoeba (ss, korporacia) da<br />
kooperativi. yvelaze xSirad gamoyenebadi organizaciuli mowyobis formebia<br />
individualuri<br />
sazogadoeba.<br />
mewarme, SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba da saaqcio<br />
169 ganaTlebisa da mecnierebis saministro (Tebervali 2009),<br />
http://www.mes.gov.ge/upload/multi/geo/1236261810_1236175110_biuleteni_February_ENG_DK.pdf<br />
170<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />
http://www.mes.gov.ge/upload/multi/geo/1195560038_Professional%20Education%20Supporting%20Progra<br />
m.pdf<br />
171<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />
http://www.mes.gov.ge/upload/multi/geo/1236261810_1236175110_biuleteni_February_ENG_DK.pdf<br />
172saqarTvelos kanoni mewarmeTa Sesaxeb, 28 oqtomberi 1994, muxli 2.1<br />
62
individualuri mewarme ar aris iurdiuli piri, is fizikuri piria romelic flobs<br />
saqarmos da piradad aris pasuxismgebeli masze. individualuri mewarmes aregistrirebs<br />
sagadasaxado organo im raionSi sadac is eweva samewarmeo saqmianobas. registraciisaTvis<br />
saWiroa Semdegi informacia: gancxadebaa da piradobis damadasturebel mowmobas.<br />
gancxadebaSi unda mieTiTos: a) ganmcxadeblis saxeli; b) informacia sawarmos<br />
adgilsamyoflis (iuridiuli misamarTis) Sesaxeb; g) ganmcxadeblis piradi nomeri; d)<br />
gancxadebis Sevsebis TariRi; e) ganmcxadeblis xelmowera. gancxadebis notarialurad<br />
damowmebuli ori asli unda waredginos sagadaxado organos romelic valdebulia igi<br />
erT dReSi gadasxadis gareSe daaregistriros. individualuri mewarme rogorc fizikuri<br />
piri valdebulia gadaixados saSemosavlo gadasaxadi.<br />
solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba aris samewarmeo iuridiuli piri. mas hyavs<br />
partniorebi. partniorebi unda iyvenen sul mcire orni. partnirebi pasuxismgebelni arian<br />
piradad da sakuTari qonebiT.<br />
komandituri sazogadoebaSi SesaZlebelia iyvnen ori saxis partniorebi komplementari da<br />
komanditebi. komplementarebi sazogadoebis valdebulebebisaTvis da kreditorebis winaSe<br />
pasuxs ageben solidarulad, anu TiToeuli partniori valdebulebebisaTvis pasuxs agebs<br />
mTeli Tavisi qonebiT, pirdapir da uSualod. komandanti partniorebi sazogadoebis<br />
valdebulebebisaTvis da kreditorebis winaSe pasuxs ar ageben.<br />
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba aris sazogadoeba, romlis pasuxismgebloba<br />
misi kreditorebis winaSe Semoifargleba mTeli misi qonebiT. aseTi sazogadoebis<br />
dafuZneba SeuZlia erT pirsac. sawarmos partniorTa SeTanxmeba pasuxismgeblobis<br />
Semcirebaze baTilia mesame pirebisaTvis. SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis<br />
kapitali dayofilia wilebad. wili aris mimoqcevadi ufleba.<br />
saaqcio sazogadoeba aris sazogadoeba, romlis kapitali dayofilia wesdebiT<br />
gansazRvruli klasisa da raodenobis aqciebad. aqcia aris aramaterializebuli<br />
saxelobiTi fasiani qaRaldi, romelic adasturebs saaqcio sazogadoebis valdebulebebs<br />
partnioris (aqcioneris) mimarT da aqcioneris uflebebs saaqcio sazogadoebaSi. saaqcio<br />
sazogadoebis wesdebiT SeiZleba ganisazRvros is Rirebuleba, romelze naklebi<br />
RirebulebiTac dauSvebelia am klasis aqciebis pirveladi ganTavseba (aqciebis nominaluri<br />
Rirebuleba). saaqcio sazogadoebis pasuxismgebloba misi kreditorebis winaSe<br />
Semoifargleba mTeli misi qonebiT. saaqcio sazogadoebis aqcioneri pasuxs ar agebs<br />
saaqcio sazogadoebis valdebulebebisaTvis. saaqcio sazogadoebis dafuZnebisas kapitali<br />
SeiZleba ganisazRvros nebismieri odenobiT.<br />
kooperativi aris wevrTa SromiT saqmianobaze dafuZnebuli an wevrTa meurneobis<br />
ganviTarebisa da Semosavlis gadidebis mizniT Seqmnili sazogadoeba, romlis amocanaa<br />
wevrTa interesebis dakmayofileba da igi mimarTuli ar aris upiratesad mogebis<br />
miRebaze. kooperativis wevris minimaluri pais (wilis) odenobas gansazRvraven<br />
damfuZneblebi. kooperativis erT wevrs SeiZleba hqondes ramdenime pai.<br />
solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoebis (sps), komandituri sazogadoebis (ks),<br />
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis (Sps), saaqcio sazogadoebis (ss, korporacia)<br />
da kooperativis registraci unda ganxorcildes sagadasaxado organoSi.<br />
registraciisaTvis saWiro dokumentebi unda Seicavdnen:<br />
1. mewarmis an sawarmos saxels;<br />
2. samewarmeo saqamianobis formas;<br />
3. iuridiuli piris misamarTs;<br />
63
4. informacia ToToeul damfuZnebelze: saxeli gvari, sacxovrebeli adgili,<br />
piradobis damadasturebeli dokumenti da misi nomeri, Tu damfuZnebeli<br />
iuridiuli piria maSin misi dafuZnebis TariRs iuridiul misamarTs da<br />
saregistracio monacemebs.<br />
5. informaciis piris Sesaxeb romelic mas warmoadgens sazogadoebaSi<br />
detaluri informacia saregistracio dokumentebis Sesaxeb mocemulia saqarTvelos<br />
kanonSi samewarmeo saqmianobis Sesaxeb. saagadasaxado samsaxuri sawarmos aregistrirebs<br />
sam dReSi, registraciis gadasaxadebia:<br />
• solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba – 60 lari<br />
• komandituri sazogadoeba – 80 lari;<br />
• SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba – 160 lari<br />
• saaqcio sazogadoeba 360 lari<br />
• kooperativi - 120 lari<br />
• individualuri mewarmis daregistrirebisaTvis gadasaxadi ar arsebobs 173<br />
4.3.4.2 kreditebi kreditebi kreditebi da da subsidiebi subsidiebi subsidiebi da da maTi maTi xelmisawvdomoba<br />
elmisawvdomoba<br />
elmisawvdomoba<br />
samwuxarod axlad gaxsnili biznesebisaTvis kreditebi ar aris xelmisawvdomi. mxolod<br />
is sawarmoebi romlebic minum 6 Tvea funqcionireben aqvT saSualeba aiRon krediti,<br />
radgan mikro-safinaso organizaciebi da bankebi ar uyureben didi interest axal<br />
sawarmoebze kreditis gacemas. rogorc minum 6 tvis saqmianobis Semdgom isini<br />
interesdebian maTze kreditis micemiT.<br />
saqarTveloSi Semdegi arseboben mikro-safinaso organizaciebi: konstanta, kredo, finca<br />
jorjia da a. S.<br />
konstatnta sesxebs gascems Semdegi pirobebiT 174 :<br />
- swrafi sesxi minimum 60 – maqsimum 10000 aSS dolari;<br />
- biznes sesxi minimum 2000 – maqsimum 50000 aSS dolari;<br />
- agro sesxi minimum 500 – maqsimum 60000 aSS dolari;<br />
- sezonurisesxi minimum 500 – maqsimum 60000 aSS dolari;<br />
- saojaxosesxi minimum 200 – maqsimum 5000 lari;<br />
- wliuri sparocento ganakveTi 10-36%<br />
- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve (gamonaklisia saojaxo sesxi)<br />
- momTxovnTan Sexvedris Semdgom kredit oficeri gansazRvravs Tu ra saxis<br />
dokumentebia saWiro kreditis misaRebad.<br />
konstantas aqvs ofisebi: TbilisSi, fotSi, baTumSi, quTaisSi, xaSurSi, borjomSi,<br />
gurjaanSi, lagodexSi, wnorSi, rusTavSi, kaspSi, gorSi, axalqalaqSi, axalcixeSi,<br />
samtrediaSi, zestafonSi.<br />
tel: +995 32 953020 (Tbilisi)<br />
finca 175 sesxebs gascems Semdegi pirobebiT:<br />
173<br />
Web-site of the Ministry of Finances of Georgia, http://www.mof.gov.ge/Default.aspx?sec_id=3291&lang=1<br />
174<br />
banki konstanta http://www.constanta.ge/ (Tebervali 2010)<br />
64
- individualuri swrafi sesxi – 10000 aSS dolaramde, saprocento ganakveTi 30%dan;<br />
- individualuri mikro sesxi minimum 1000 – maqsimum 20000 aSS dolari,<br />
saprocento ganakveTi 23%-dan;<br />
- erToblivi kreditebi soflad 3000 aSS dolaramde TiTo pirze, saprocento<br />
ganakveTi 34%-dan;<br />
- solidaruli kreditis jgufi 3000 aSS dolaramde, saprocento ganakveTi 34%dan;<br />
- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve;<br />
- sesxis misaRebad saWiro dokumentacias gansazRvravs kredit oficeri<br />
- tel: +995 32 244949 (Tbilisi)<br />
finkas ofisebi gaaCnia mTels saqarTveloSi.<br />
kerZo sesxebs gascems Semdegi pirobebiT 176 :<br />
- individualuri sesxebi minimum 50 – maqsimum 30000 aSS dolari;<br />
- turizmis gansaviTarebeli sesxebi minimum 50 – maqsimum 3000 aSS dolari;<br />
- individualuri agraluri sesxebi minimum 6\50 – maqsimum 4000 aSS dolari;<br />
- agraluri teqnikis daqiravebis da nedleulis yidvis sesxi minimum 50 – maqsimum<br />
4000 aSS dolari;<br />
- saojaxo krediti minimum 50 – maqsimum 1500 aSS dolari;<br />
- saprocento ganakveTi saSualod wliur 22.8% Seadgens;<br />
- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve;<br />
- sesxis misaRebad saWiro dokumentacias gansazRvravs kredit oficeri;<br />
kredos ofisebi gaaCniaT saqarTvellos maStabiT. informacia misamarTebi Sesaxeb<br />
SegiZliaT ixiloT veb gverdze www.credo.ge<br />
სათაო სათაო სათაო ოფისი<br />
ოფისი<br />
თბილისი, პეკინის #4. ტელ: 8 22 21 39 37<br />
თბილისი თბილისი, თბილისი საბურთალო<br />
საბურთალოს საბურთალო ფილიალი ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
თბილისი, პეკინის #4. ტელ: 8 32 21 24 92; 8 22 21 24 93<br />
თბილისი თბილისი, თბილისი დიდუბის დიდუბის ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
წინამძღვრიშვილის #200, ტელ: 8 22 24 35 29<br />
თბილისი თბილისი, თბილისი ვარკეთილის ვარკეთილის ფილიალი ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
ჯავახეთის #4, ტელ: 8 22 45 72 40; 8 22 76 40 09<br />
ქუთაისის ქუთაისის ქუთაისის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი #1<br />
#1<br />
გოგებაშვილის #7, ტელ: 8 231 4 20 50; 8 231 5 35 20<br />
ქუთაისის ქუთაისის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი #2<br />
#2<br />
175 http://www.finca.ge/ (Tebervali 2010)<br />
176 mikrsafinanso organiacia kredo, http://www.credo.ge/ (Tebervali 2010)<br />
65
ჭავჭავაძის #38, ტელ: 8 231 7 12 86<br />
სამტრედიის სამტრედიის ფილიალი ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
რუსთაველის #10, ტელ: 8 211 2 44 40<br />
ზესტაფონის ზესტაფონის ფილიალი ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
აღმაშენებლის #79, ტელ: 8 292 5 03 15<br />
ხაშურის ხაშურის ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
რუსთაველის #33, ტელ: 8 268 4 60 66<br />
ბორჯომის ბორჯომის ბორჯომის ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
რუსთაველის #147, ტელ: 8 267 2 05 40<br />
ბათუმის ბათუმის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი ოფისი #1<br />
#1<br />
კ. გამსახურდიას #13, ტელ: 888 222 2 14 14<br />
ბათუმის ბათუმის ფილიალი ფილიალი, ფილიალი ოფისი ოფისი ოფისი #2<br />
#2<br />
გორგილაძის #105, ტელ: 888 222 7 86 86<br />
ქობულეთის ქობულეთის ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
აღმაშენებლის #2, ტელ: 8 236 6 66 81<br />
ახალციხის<br />
ახალციხის ახალციხის ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
თამარაშვილის #5ა, ტელ: 8 265 2 04 06<br />
ახალქალაქის ახალქალაქის ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
ნალბანდიანის #38, ტელ: 8 262 2 32 09<br />
თელავის თელავის ფილიალი<br />
ფილიალი<br />
ალაზნის გამზ. #73ა, ტელ: 8 250 7 66 27<br />
saaqcio sazogadoeba saqarTvelos banki 177 sesxebs gascems Semdegi pirobebiT:<br />
- swrafi biznes sesxebi minimum 350 – maqsimum 17000 lari;<br />
- mikro biznes sesxebi minimum 1500 – maqsimum 20000 aSS dolari;<br />
- standartuli biznesis mikro sesxebi minimum 500 – maqsimum 150000 aSS dolari;<br />
- agraluri teqnikis daqiravebis da nedleulis yidvis sesxi minimum 50 – maqsimum<br />
4000 aSS dolari;<br />
- wliuri ganakveTi 16-48%;<br />
- sawarmo unda arsebobdes minimum 6 Tve;<br />
- sesxis misaRebad saWiro dokumentacias gansazRvravs kredit oficeri<br />
saaqcio sazogadoeba saqarTvelos banks filialebi gaaCnia mTels saqarTveloSi<br />
tel: +995 32 44 44 44 (Tbilisi).<br />
177 saqarTvelos banki, http://www.bog.ge (Tebervali 2010)<br />
66
saqarTvelos bankebi amcireben saprocento ganakveTs da zrdian sesxebis moculobas<br />
sabanko da biznes seqtorSi situaciis gaumjobesebis Sesabamisad 178 .<br />
4.3.5 socialuri socialuri garantiebi<br />
garantiebi<br />
4.3.5.1 umuSevarTa umuSevarTa daxmareba<br />
daxmareba<br />
saxelmwifo biujetis Sesaxeb saqarTvelos kanoni 179 ar iTvaliswinebs umuSevarTaTvis<br />
raime finansuri daxmarebis gawevas. Sesabamisad ar arsebobs raime socialuri daxmarebis<br />
forma umuSevrebisaTvis. aRsaniSnavia, rom saqarTvelos Sromis kodeqsis mixedviT<br />
umuSevrad iTvleba piri romelmac miaRwia 16 wlis asaks, SeuZlia srulad an<br />
nawilobriv muSaoba da ar muSaobs, magram eZebs samuSaos da surs, rom imuSaos. 180<br />
4.3.5.2 avadmyofebis<br />
avadmyofebis avadmyofebis daxmareba daxmareba da da maTi maTi xelmisawvdomoba<br />
xelmisawvdomoba<br />
saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris brZaneba droebiTi<br />
Sromisuunarobis gamo daxmarebis daniSvnisa da gacemis wesis damtkicebis Taobaze 181<br />
aregulirebs droebiTi Sromisuunarobis gamo daxmarebis gacemis pirobebs. aseTi<br />
daxmareba SesaZlebeli miiRo davadebis an daSavebis SemTxvevaSi romelmac gamoiwvia<br />
droebiTi Sromisuunaroba. daxmarebis raodenoba damokidebulia daSavebulis xelfasis<br />
odenobaze da damqiravebelze. saerTo jami ganisazRvreba SaSualo driuri xelfasis<br />
naravliT gancdenili dReebis odenobaze. daxmareba ar gaicema Tu:<br />
- pirma ganzrax an danaSaulis dros miiRo dazianeba;<br />
- pirma ar gaiTvaliswina eqimis daniSnuleba;<br />
- davadeba gamowveuli alqoholuri an narkotikuli intoksikaciiT;<br />
- Tu piri samarTlianad iqna samsaxuridan gaSvebuli an Tu arsebobs sasamarTlos<br />
gadawyvetileba gamosasworebeli samuSaoebis an iZulebiTi samedicino mkurnalobis<br />
Casatareblad;<br />
saqarTvelos ganaTlebis saministros obolTa da marcenal dakargul bavSvTa<br />
departamentis TanmSromlis nana idaZis informaciiT 15 wels miuRweveli bavSvebi iRebn<br />
ufaso samedicino momsaxurebas.<br />
saqarTvelos jandacvis mesveurebma gadacxades, rom devnilebs aqvT Seuferxebeli da<br />
ufaso samedicino momsaxureba adgilobriv saavadmyofoebSi. damatebit eqimebi stumroben<br />
koleqtiuri Casaxlebis adgilebs raTa devnilebs adgilze gauwion samedicino<br />
konsultacia. 182<br />
4.3.5.3 daxmareba daxmareba ojaxebs ojaxebs da da da maTi maTi xelmisawvdomoba<br />
xelmisawvdomoba<br />
2006 wlis 29 oqtombers saqarTvelos parlamentma miiro kanoni “socialuri daxmarebis<br />
Sesaxeb” 183 . kanoni ayalibebs sistemas romlis mixedviTac saxelmwifo gascems socialur<br />
178 iterviu leavn wereTelTan, ufrosi sakredito oficeri, saqarTvelos banki, 19 Tebervali 2010<br />
179 saqarTvelos kanoni 2007wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb, 29 dekemberi 2006<br />
180 Sromis kanonTa kodeqsi, 54-e muxlis pirveli punqtis “d” qvepunqti<br />
181 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris brZaneba droebiTi<br />
Sromisuunarobis gamo daxmarebis daniSvnisa da gacemis wesis damtkicebis Taobaze”, 15 Tebrvali<br />
2007, muxli 6<br />
182 saqarTvelos jandacvis klasteri, vitarebis aRwera #.1, 13 oqtomberi 2008<br />
http://www.who.int/hac/crises/geo/georgia_sitrep_13october2008.pdf (28 noemberi 2008)<br />
67
daxmarebebs moqalaqeebze. kanoniT gansazRvrulia 5 tipis fuladi daxmareba, erTerTi<br />
maTgani gaTvaliswinebulia Raribi ojaxebisaTvis.<br />
kanonis me-4 muxlis Sesabamisad raribi ojaxi e saris piri an pirTa jgufi romelic<br />
calke aris dasaxlebuli, erTad miyavs saojaxo meurneoba da maTi ekonomikuri<br />
mdgoreoba saqarTvelos mTavrobis mier dadgenil siRaribis zRvarze dabalia. Tu<br />
romelime ojaxi asetad Tvlis Tavs maSin igi unda daregistrides adgilobr sacialuri<br />
uzrunvelyofis saagentoSi. detaluri informaciisaTvis unda mimarToT socialuri<br />
uzrunvelyofis saagentos. 184<br />
finasuri daxmarebis odenoba (larSi):<br />
ojaxis<br />
wevrebis<br />
raodenoba<br />
daxmarebis<br />
odenoba<br />
larSi<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16<br />
30 54 78 102 126 150 174 198 222 246 270 294 318 342 366 390<br />
aseve arsebobs sxva saxis socialuri daxmarebebi romelic iTvaliswinebs invalidebis,<br />
martoxelebis marCenaldakargulebis 185 da mravalSviliani 186 ojaxebis daxmarebas.<br />
aRsaniSnavia, rom aseve gaTvaliswinebulia daxmareba mravalsuliani ojaxebisaTvis da<br />
daxmarebis odenoba ganpirobebulia ojaxis wevrTa raodenobiT 187 ..<br />
4.3.5.4 sxva sxva saxis saxis daxmarebebi daxmarebebi socialuri socialuri socialuri uzrunvelyofis<br />
uzrunvelyofis uzrunvelyofis sferoSi sferoSi<br />
sferoSi<br />
“socialuri daxmarebis Sesaxeb” saqarTverlos kanonis Sesabamisad fuladi socialuri<br />
daxmarebis saxeebia: a)saarsebo Semweoba; b)sayofacxovrebo subsidia; g)reintegraciis<br />
Semweoba; d)Svilobilad ayvanis (mindobiT aRzrdis) anazRaureba; e) srulwlovanze<br />
ojaxuri mzrunvelobis anazRaureba.<br />
saarsebo Semweoba aris fuladi socialuri daxmareba, romelic gankuTvnilia Sefasebis<br />
sistemiT identificirebuli Rataki ojaxebis socialur-ekonomikuri mdgomareobis<br />
gaumjobesebisaTvis. sayofacxovrebo subsidiis miRebis ufleba aqvT moqmedi<br />
kanonmdeblobis Sesabamisad gansazRvrul, qvemoT moyvanil kategorias mikuTvnebul pirebs<br />
Semdegi odenobiT:<br />
a) meore msoflio omis, sxva saxelmwifoTa teritoriaze sabrZolo moqmedebisa da<br />
saqarTvelos teritoriuli mTli-anobisaTvis, Tavisuflebisa da damoukideblobisaTvis<br />
sabrZo-lo moqmedebis invalidebs - yovelTviurad 44 lari;<br />
b) meore msoflio omis mona-wileebs - yovelTviurad 44 lari;<br />
g) saqarTvelos teritoriuli mTlianobisa da damouki-deb-lobisaTvis sabrZolo<br />
moqmedebebSi daRupulTa Svilebs 18 wlis asakamde, bavSvobidan SezRuduli<br />
SesaZleblobis statusis mqone Svilebs asakis miuxedavad, agreTve meuRles, romelic<br />
Semdeg aRar daqorwinebula da Sromisuunaro mSob-lebs (TiToeul ojaxs) -<br />
yovelTviurad 44 lari;<br />
183 saqarTvelos kanoni socialuri daxmarebis Sesaxeb, 29 dekemberi 2006, muxlebi 6 da 7(2)<br />
184 socialuri uzrunvelyofis saagento, http://www.ssa.gov.ge/index.php?id=93<br />
185 socialuri uzrunvelyofis saagento, http://www.ssa.gov.ge/index.php?id=94<br />
186 socialuri uzrunvelyofis saagento Agency, http://www.ssa.gov.ge/index.php?id=381&lang=1,<br />
187 Civil Georgia http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19948<br />
68
d) meore msoflio omis monawileebTan gaTanabrebul pirebs - yovelTviurad 22 lari;<br />
e) sxva saxelmwifoTa teritoriaze sabrZolo moqmedebisa da saqarTvelos teritoriuli<br />
mTlia-nobisaTvis, Tavisufle-bisa da damoukideblobisaTvis sabrZo-lo moqmedebis<br />
monawileebs - yovelTviurad 22 lari;<br />
v) meore msoflio omis, sxva saxelmwifoTa teritoriaze sabrZolo moqmedebebis dros an<br />
Semdgom periodSi daRupuli (ugzo-ukvlod dakarguli, gardacvlili), agreTve<br />
teritori-uli mTlianobisaTvis, Tavisuflebisa da damoukideblo-bisaTvis sabrZolo<br />
moqmedebis Semdgom periodSi daRupuli (ugzo-ukvlod dakarguli, gardacvlili)<br />
meomrebis ojaxebis Svilebs 18 wlis asakamde, bavSvobidan SezRuduli SesaZleblobis<br />
statusis mqone Svilebs asakis miuxedavad, meuRles, romelic Semdeg aRar daqorwinebula<br />
da Sromis-uunaro mSoblebs (TiToeul ojaxs) - yovelTviurad 22 lari;<br />
z) samxedro Zalebis veteranebs moxucebulobis gamo sapensio asakis miRwevisas -<br />
yovelTviurad 22 lari;<br />
T) CernobilSi birTvul obieqtebze avariuli situaciebis Sedegebis likvidaciisas<br />
dainvalidebul pirebs - yovelTvi-urad 7 lari;<br />
i) CernobilSi birTvul obieqtebze avariuli situaciebis Sedegebis likvidaciis<br />
monawileebs - yovelTviurad 7 lari;<br />
k) Cernobilis atomur eleqtrosadgurze avariis Sedegad marCenlis dakargvisaTvis<br />
pensiis mimReb ojaxebs - yovelTvi-urad 7 lari;<br />
l) politikuri represiebis msxverplad aRiarebul pireb-sa da maTi ojaxebis<br />
Sromisuunaro wevrebs - yovelTviurad 7 lari;<br />
m) q. TbilisSi 1989 wlis 9 aprils saqarTvelos damo-ukideblobis moTxovniT<br />
gamarTuli mSvidobiani aqciis dar-bevis Sedegad SezRuduli SesaZleblobebis mqone<br />
pirebs - yovel-Tviurad 44 lari;<br />
n) q. TbilisSi 1989 wlis 9 aprils saqarTvelos damo-ukideblobis moTxovniT<br />
gamarTuli mSvidobiani aqciis darbevis Sedegad daRupulTa Sromisuunaro mSoblebs, Sromis-uunaro<br />
meuRles, romelic Semdeg aRar daqorwinebula, arasrulwlovan Svils an/da<br />
naSvilebs - yovelTviurad 44 lari;<br />
o) q. TbilisSi 1989 wlis 9 aprils saqarTvelos damou-kideblobis moTxovniT<br />
gamarTuli mSvidobiani aqciis dar-bevis dros daza-ralebul pirebs - yovelTviurad 22<br />
lari.<br />
sayofacxovrebo subsidia aris fuladi socialuri daxmareba, romelic gankuTvnilia<br />
saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvrul socialur kategorias mikuTvnebul pirTaTvis<br />
gaTvaliswinebuli sayofacxovrebo-komunaluri momsaxurebisa da sxva xarjebis<br />
asanazRaureblad.<br />
reintegraciis Semweoba aris fuladi socialuri daxmareba, romelic miecema specialuri<br />
mzrunvelobis saWiroebis mqone piris biologiur ojaxs, meurves (mzrunvels), romelic<br />
am pirs specializebuli dawesebulebidan gaiyvans ojaxur garemoSi sacxovreblad da<br />
gauwevs mas saTanado mzrunvelobas. misi odenoba aris 300 lari.<br />
Svilobilad ayvanis (mindobiT aRzrdis) anazRaureba aris fuladi socialuri daxmareba,<br />
romelic miecema dedobils/mamobils Svilobilis mosavlelad da aRsazrdelad. misi<br />
odenoba bavSvze Seadgens 200 lars TveSi, xolo invalidze 300 lars yovel Tve.<br />
69
srulwlovanze ojaxuri mzrunvelobis anazRaureba aris fuladi socialuri daxmareba,<br />
romelic miecema pirs, romelic srulwlovans specializebuli dawesebulebidan gaiyvans<br />
ojaxur garemoSi sacxovreblad da gauwevs mas saTanado mzrunvelobas.<br />
mTavrobis gegmis Sesabamisad pirebi romlebic xvdebian socialuri daxmarebis programaSi<br />
miiReben sadazRveo vauCers specialuri ganrigis mixedviT 188 .<br />
4.3.5.5 specialuri<br />
specialuri specialuri daxmareba daxmareba dambruneblebisaTvis<br />
dambruneblebisaTvis<br />
dambruneblebisaTvis<br />
saqarTvelos kanonmdebo ar iTvaliswinebs raime saxis daxmarebas dmbrunebelTaTvis. aqve<br />
arsaniSnavia rom, arsebobs informacias saqarTvelos mTavrobis mxridan SesaZlo<br />
garkveuli SeRavaTebis dawesebis Sesaxeb saqarTveloSi dabrunebuli Turqi mesxebisaTvis<br />
4.3.6 zogadi zogadi xasiaTi xasiaTis xasiaTi saqvelmoqmedo saqvelmoqmedo organizaciebi organizaciebi (servisebi, servisebi, sakontaqto<br />
sakontaqto sakontaqto informacia informacia)<br />
informacia<br />
http://dir.geres.ge/en/People_and_Society/Organizations/<br />
http://www.itic.org.ge/query.html<br />
www.reliefweb.int<br />
eseni aris qarTuli cnobarebi im organizaciebis CamonaTvalit romlebic morvaweoben<br />
humanitarul da ganviTarebis sferoSi.<br />
saerTaSoriso organizaciebi cdiloben mobilizeba moaxdinon rata gauklavdnen 2008<br />
wlis agvistos omis humanitarul Sedegebs. organizaciebis ganaxlebuli sia SegiZliaT<br />
ixilot Semdeg veb gverze: www.interaction.org/caucasus. organizaciebis moqmedebis<br />
georgrafia naCvenebia Semdeg veb gverdze: www.ungeorgia.ge/files/upload/Contact/regareas.pdf<br />
4.3.7 sayofacxovrebo sayofacxovrebo danaxarjebis danaxarjebis gamoTvlisaTvis<br />
gamoTvlisaTvis gamoTvlisaTvis saWiro saWiro informacia informacia (benzis benzis benzis da<br />
da<br />
sawmlis sawmlis fasebi fasebi da da a. a. S. S.) S.<br />
kvartali 189<br />
saS saSualo saS<br />
ualo sabazro sabazro Rirebuleba<br />
Rirebuleba Rirebuleba larebSi, larebSi, 2009 2009 wlis wlis pirveli pirveli pirveli kvartali<br />
kvartali<br />
puri 1.27 1 kg<br />
kartofili 0.79 1 kg<br />
lobio 2.84 1 kg<br />
puris fqvili 1.43 1 kg<br />
simindis fqvili 1.51 1 kg<br />
saqonlis xorci 7.62 1 kg<br />
Roris xorci 11.15 1 kg<br />
188 saqarTvelos jandacvis klasteri, biuletini #.3, 3 noemberi 2008<br />
http://www.who.int/hac/crises/geo/sitreps/georgia_sitrep_2nov2008.pdf<br />
189 saqarTvelos statiskis departamenti http://www.statistics.ge/main.php?pform=95&plang=2<br />
70
wiwila 6.57 1 kg<br />
mzesumziris zeti 3.30 1 kg<br />
yveli 6.23 1 kg<br />
rZe 1.88 1 kg<br />
kvercxi 2.94 10 cali<br />
Saqari 1.21 per kg<br />
wylis yoveltviuri gadasaxadi 2.40 sulze ojaxSi<br />
eleqtroenergia 0.12-0.17 per 1 kilovati/saaTSi<br />
bunebrivi airi 0.51 per 1 m 3<br />
telefonis saabonento 4.20 TveSi<br />
dizelis sawvavi 1.35-1.6 litri<br />
4444....4444 janmrTeloba<br />
janmrTeloba<br />
janmrTeloba<br />
janmrTeloba<br />
4.4.1 zogadi zogadi mdgomareba mdgomareba regionebis regionebis mmixedviT<br />
mmixedviT<br />
qvemot grafaSi moyvanilia saqarTvelos statistikis departamentis informacia<br />
saqarTvelos osaxleobis davadebulobis maCvenebili informacia ZiriTadi davadebebis da<br />
wlebis mixedviT:<br />
cxrili 1 190 :<br />
2003 2004 2005 2006 2007<br />
adamianebis raodenoba visac pirvelad<br />
daesva diagnozi (aTasebSi) 574.8 621.0 695.2 761.0 767.8<br />
aqedan:<br />
infeqciuri da parazituli davaadebebi 43.4 55.6 54.0 44.9 50.8<br />
neoplazmebi 7.1 8.4 8.4 9.2 7.5<br />
davaadebebi: endokrinis sistemis, kuWis<br />
gadamuSavebis promlebi, metabolizmis<br />
da imunuri problemebi 28.9 30.0 31.4 27.7 27.3<br />
sisxlis da sisxlis Semqneli<br />
organoebis davaadebebi 7.4 8.6 8.5 9.4 10.3<br />
fsiqiatriuli 6.1 7.6 7.0 6.8 5.6<br />
190 saqarTvelos statiskis departamenti http://www.statistics.ge/_files/english/health/5e.xls<br />
71
nervuli sistemis da mgrZnobelobiTi<br />
organoebis davaadebebi 45.2 51.5 54.9 ... ...<br />
* nervuli sistemis davaadebebi ... ... ... 31.9 26.0<br />
* Tvalis da Tvalis fskeiris davaadeba ... ... ... 30.1 24.6<br />
* yuris da mastoiduri davaadebebi ... ... ... 16.0 15.4<br />
cirkularuli sistemis davaadebebi 64.1 70.7 82.5 83.2 71.2<br />
respirateruli sistemis davaadebebi 236.1 235.5 249.1 313.8 288.8<br />
monelebis organoebis davaadebebi 39.8 42.0 84.9 56.6 120.7<br />
urogenitaluri davaadebebi 27.0 31.6 31.6 40.4 33.8<br />
orsulobis, mSobiarobis da Cvilobis<br />
garTulebebi; 4.0 6.0 8.2 9.5 7.2<br />
kanis davaadebebi<br />
muskulaturis sistemis davaadebebi<br />
21.1 23.8 23.3 27.0 27.0<br />
10.2 10.7 13.2 17.8 17.1<br />
saSvilosnos garTulebebi 1.0 1.2 1.1 1.3 1.3<br />
muclad yofnis periodSi warmoqmnili<br />
problemebi 2.3 2.5 2.5 2.0 1.9<br />
mRelvarebis da mousvenrobis niSnebi<br />
2.4 3.2 2.5 4.0 2.9<br />
Wrilobebi da mowamvla 28.7 32.5 32.0 29.7 28.7<br />
wyaro: Sromis, jandacvisa da sociluri dacvis saministro.<br />
* daavadebaTa saerTaSoriso klasifikaciis mixedviT (me-10 versia), nervuli sistemis da<br />
mgrZnobelobiTi organoebis davaadebebi calcalke saxeldeba 2006 wlis Semdgom.<br />
jandacvis msoflio organizaciis monacemebis mixedviT wiTelas da cuTyvavilas<br />
vaqcinacia permanetulad mimdinareobs 191 .<br />
davadebaTa kontrolis meqanizmi, maT Soris sasmeli wylis xarisxze kontrolis meqanizmi<br />
muSaobs davaadebaTa kontrolis erovnul centrSi, rogorc TbilisSi asev sxva<br />
regionebSi.<br />
daavadebaTa erovnuli centris infoamciit gadamdebi davadebaTa raodenoba ar gazrdila<br />
2008 wlis agvistoSi sxva wlebSi igive periodTan SedarebiT. davadebata erovnuli<br />
centrs premanentuli yuradRebis qveS yavs devnilTa kompaqturi casaxlebis adgilebi,<br />
191 saqarTvelos jandacvis klasteri, biuleteni #3, 3 noemberi<br />
http://www.who.int/hac/crises/geo/sitreps/georgia_sitrep_2nov2008.pdf<br />
72
ogorc tvilisSi aseve mis farglebs gareT. arsebobs cxeli romelzedac moqalaqeebs<br />
SeuZliaT miiron informacia davaadebebis da mati profilaqtikis Sesaxeb.<br />
4.4.2 sasmeli sasmeli wyali wyali da da sanitaria sanitaria regionebis regionebis regionebis mixedviT mixedviT, mixedviT gaTbobis gaTbobis system systemebi system ebi (Tu Tu<br />
arsebobs arsebobs) arsebobs<br />
miuxedavad imisa, rom ar arsebobs zusti informacia zedapiruli wylebis sisufTavis<br />
Sesaxeb, sxvadasxva kvlevebze da eqspertul mosazrebebze dayrdnobiT SeiZleba iTqvas,<br />
rom Sav zRvaSi aseve mtkvarSi Camdinare wylebi dabinZurebulia ZiriTadad municipaluri<br />
narCenebiT. mtkvari dabinZurebulia borjomidan moyolebuli gorSic, TbilisSic da<br />
rusTavSic. aseve dabinZurebulia rioni romelic quTaisSi moedineba, quTaisi warmoadgens<br />
dasavleT saqarTvelos industrial centrs.<br />
gasaTvaliswinebelia sasmeli wylis sisufTavis problema saqarTveloSi. 2000-2001<br />
wlebSi 18-24%-mde sxvadasxva wyalsacavebidan aRebuli sinjebisa ar akmayofilebda<br />
saqarTvelos standartebs. cameti qalaqidan aRebul sinjebSi mikrobiologiuri done<br />
50% aRemateboda dasaSvebs. 192<br />
kompania tbilisis wyalma aamoqmeda axali avtomaturi sakontrolo laboratoria<br />
RrmaReleSi. es laboratoria saSualebas iZleva akontrolos qloris Semcveloba da<br />
wyalis xarisxi gacilebiT ukeT vidre aqamde 193 .<br />
zamTris sezonSi aucilebelia gaTboba, regionebSi amisaTvis ZiriTadad iyeneben SeSis<br />
qurebs. did qalaqebSi ki iyeneben gazis da eleqtro qurebs. arsebobs ramodenime<br />
Turquli, italiuri da qarTuli kompania, romlebic awarmoeben amgvar qurebs.<br />
4.4.3 jandacvis jandacvis sistema sistema sistema (fsiqologiuri<br />
fsiqologiuri<br />
fsiqologiuri daxmarebis daxmarebis daxmarebis CaTvliT CaTvliT) CaTvliT<br />
4.4.3.1 jandacvis jandacvis sistemis sistemis sistemis imfrastuqtura imfrastuqtura regi regionebis regi onebis mixedvit mixedvit (savadmyofoebi<br />
savadmyofoebi da da<br />
da<br />
mowyobilobebi mowyobilobebi da da a.s a.s) a.s<br />
saqarTveloSi arsebobs jandacvis 12 administraciul teritoriuli qvedanayofi.<br />
TiToeul maTgans aqvs centrebi sadac SesaZlebelia samedicino momsaxureba. Tbiliss<br />
yvelaze ganviTarebuli jandacvis infrastruqtura gaaCnia sadac Tavmoyrilia yvela saxis<br />
samedicino dawesebuleba. maT Soris: saswrafo daxmareba, ambolatoriuli centrebi da<br />
politninikebi, sxvadasxva profilis savadmyofoebi, samedicino kvleviTi institutebi,<br />
stomatologiuri klinikebi da afTaqebi. yvela saxis momsaxureba xelmisawvdomia aseve<br />
baTumSi. sxva qalaqebSi arsebobs rogorc minimum erTi savadmyofo da ambulatoria. am<br />
qlaqebis problemaa is rom es savadmyofoebi saxelmwifo daqvemdebarebaSia da xalxs ar<br />
gaaCnia arCevani 194 . 2007 wels mTavrobam gadawyvita daexarja 350 milioni lari axali<br />
savadmyofoebis mSeneblobaze da 170 ml.lari ambulatoriebis mSeneblobaze 195 .<br />
1995 widan decentralizacia warmoadgens samedicino reformis mTavar prioritets rac<br />
aseve aisaxa 2000-2009 wlis jandacvis reformis strategiebSi.<br />
192<br />
UNDP, qarTuli wylebis mimoxilva:<br />
http://europeandcis.undp.org/WaterWiki/index.php?title=Georgia&redirect=no<br />
193<br />
Tbilisis meria<br />
http://www.tbilisi.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=344&info_id=6613<br />
194<br />
saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis saministro<br />
http://www.moh.gov.ge/page.php?22<br />
195<br />
Civil Georgia<br />
http://www.civil.ge/eng/article.php?id=14457&search=Health%20care%20infrastructure<br />
73
saxelmwifo afinansebs tuberkuliozis, Sidsis, imunizaciis, dedaTa da bavSvTa<br />
jamrTelobis programebs da aseve, samedicino dazRveviT uzrunvelyofs siRaribis zRvars<br />
miRma myof mosaxleobas (am etapze daaxloebiT 600 000 adamiani). es dazRveva faravs<br />
mxolod SezRuduli raodenobis momsaxurebas 196 .<br />
4.4.3.2 jandacvis jandacvis xelmisawvdomoba<br />
xelmisawvdomoba<br />
xelmisawvdomoba<br />
jandacvis Sesaxeb saqarTvelos kanonis me-2 Tavi aregulirebs saqarTvelos moqalaqeebis<br />
uflebas miiRon adekvaturi jandacva. zemoaRniSnuli kanonis me-5 muxli ambobs:<br />
saqarTvelos moqalaqeebs ufleba aqvT miiRon saxelmwifo programebiT gaTvaliswinebuli<br />
samedicino momsaxureba. xolo me-6 muxlis Sesabamisad: dauSvebelia pacientebis<br />
diskriminacia kanis feris, rasis sqesis, politikuri mrwamsis, religious, eTnikurobis,<br />
warmomavlobis, sacxovrebeli adgilis daavadebis mixedviT. Sesabamisad saqarTvelos yvela<br />
moqalaqes aqvs erTnairi ufleba jandacvaze.<br />
problema saqarTvelos jandacvis sistemisTvis warmoadgens dabali xarisxi da ara<br />
diskriminacia. rac arniSnavs eqimebis moumzadeblobas aramed mianiSnebs samedicino<br />
dawesebulebebis aRWurvis dabal xarisxze, gansakuTrebiT ki regionebSi.<br />
4.4.3.3 samedicino samedicino momsaxurebis momsaxurebis fadi fadi fadi (mkurnalobis<br />
mkurnalobis rirebuleba, rirebuleba, wamlebi wamlebi qrTamebi qrTamebi<br />
qrTamebi<br />
eqimebisaTvis<br />
eqimebisaTvis).<br />
eqimebisaTvis<br />
eqimebisaTvis ).<br />
samedicino momsaxurebis fasi damokidebulia daavadebaze da aseve pacientis socialur<br />
ekonomikur mdgomareobaze. saxelmwifos gaaCnia janacvis xarjebis anazRaurebis sxvadasxva<br />
programa, romelic sxvadasxva odenobis danaxarjebs anazRaurebs.<br />
fsiqiatriuli fsiqiatriuli mkurnalobis mkurnalobis daxmareb daxmarebis daxmareb daxmarebis<br />
is programa programa<br />
programa<br />
iTvalisiwnebs yvela xarjis anazRaurebas, romelic dakavSirebulia savaadmyofoSi<br />
mkurnalobasTan, magram arafsiqiatriuli daavadebebi (mag. nevrozi, alkoholizmi,<br />
narkomania, fsiqopatia) ar aris dafinansebuli. fsiqiatriuli mkurnaloba mimdinareobs<br />
specialur fsiqiatriul savadmyofoSi. arsebobs aseTi 10 savadmyofo. saxelmwifo<br />
aanazRaurebs sxvadasxva daavadebaTa kurnalobisaTvis saWiro xarjebs kategoriebis<br />
mixedviT. aRznebul mdgomareobaSi – 32 lari dReSi, naxevrad aRzenebuli 15 lari<br />
dReSi da qronikuli _8.6 lari dReSi.<br />
pulmonologiuri pulmonologiuri mkurnalobis<br />
mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa<br />
programa<br />
iTvaliswinebs saxelmwifo dafinansebas diagnostikaSi, Terapiul da prevenciul<br />
RonisZiebebSi dam as aqvs 3 done. pirveli donis mkurnaloba iTvaliswinebs momsaxurebas<br />
savadmyofoebis tuberkuliozis kontolis ganyofilebebSi da pulmonogiuri<br />
savadmyofoebis ambolatoriul departamentebSi. meore donis mkurnaloba xorcieldeba<br />
pulmonologiur savadmyofoebSi. xolo mesame donis mkurnaloba mimdinareobs<br />
tuberkulozisa da filtvebis daavadebaTa erovnul centrSi. saxelmwifo programebSi<br />
asvev gaTvalisiwnebulia ufaso samedicino gamokvleva konsultacia pirveli rigis<br />
medikamentebi da aucileblobis SemTxvevaSi ufaso operacia. hospitalizaciis SemTxvevaSi<br />
saxelmwifo gamoyofs Semdeg kompensaciebs TbilisSi 18.5 lari, regionebSi 13.7 lari da<br />
operaciisaTvis 3067 lari.<br />
samedicino samedicino samedicino mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa programa programa 3 wlamde wlamde bavSvebisaTvis bavSvebisaTvis da da 3-dan an 15 15 wlamde<br />
wlamde<br />
mozardTaTvis<br />
mozardTaTvis<br />
iTvaliswinebs 3 wlamde bavSvebisaTvis ufaso mkurnalobis programas da 80% dafinanseba<br />
s 3-dan 15 wlamde asakis mozardTaTvis. asve srul ufaso samedicino momsaxureobas<br />
196 msoflio jandacvis organizacia<br />
http://www.who.int/hac/crises/geo/georgia_profile_aug2008.pdf<br />
74
qronikuli da iSviaTi daavadebebis dros. socialurad daucveli ojaxebis da devnili<br />
bavSvebisatvis gaTvaliswinebulia ufaso samedicino daxmareba.<br />
imfeqciur imfeqciur daavadebaTa daavadebaTa mkurnalobis<br />
mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa<br />
programa<br />
uzrunvelyofs diagnostikur, Terapiul a prevenciuli RonisZiebebis gatarebas, aseve,<br />
SidsiT daavadebulta mkurnalobas. programa faravs 80% parazituli daavadebebis<br />
mkurnalobis jarjebisa.<br />
onkologiur onkologiur daavadebaTa daavadebaTa diagnostikisa diagnostikisa da da mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa programa moiTxovs<br />
gansakuTrebulad did resursebs. saxelmwifo uzrunvelyofs dafinansebas bavSvTa<br />
onkologiur daavadebaTa mkurnalobisaTvis. zrdasrulebi, romlebic daavadebulni arian<br />
onkologiuri daavadebebiT dayofilni arian 15 jgufad, maTi daavadebebis Sesabamisad.<br />
gansxvavebuli tarifebi da gansxvavebuli Tanadafinansebis pirobebi arsebobs TiToeuli<br />
jgufisaTvis, magram saxelmwifo rogorc minimum 70% ufaravs yvela jgufis<br />
warmomadgenels.<br />
referaluri<br />
referaluri referaluri mkurnalobis mkurnalobis daxmareb daxmarebis daxmareb is programa programa uzrunvelyofs daxmarebas katastofebisa<br />
da sagangebo situaciebis msxverplTaTvis, garTulebuli mSobiarobis Sedegad dabadebuli<br />
CvilebisaTvis. sam wlamde asakis kritikul mdgomareobaSi myof bavSvebisaTvis.<br />
saswrafo saswrafo hospitaluri hospitaluri mkurnalobis mkurnalobis d daxmarebi axmarebi axmarebis axmarebi programa programa faravs saswrafo<br />
hospitalizaciisaTvis saWiro xarjebis 75%. es programa faravs xarjebis 100%,<br />
maRalmTian da komfliqtur regionebSi. Tu pacienti kritikul mdgomareobasi imyofeb<br />
mTavroba dafaravs misi reanimaciul ganyofilebaSi yofnis 6 dRes.<br />
kardiologiur<br />
kardiologiur kardiologiur daavadebaTa daavadebaTa diagnostikisa diagnostikisa da da mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis programa programa faravs<br />
gulis daavadebebs, aorta-koronalur Suntirebasa da angino-plastikas. saxelmwifo<br />
gamoyofs kompensacias daavadebaTa kategoriebis mixedviT da es meryeobs 2682 laridan<br />
13146 laramde. 18 wlamde asakis pirebisaTvis daifareba mkurnalobis xarjebis 60%.<br />
organoTa organoTa da da qsovilTa qsovilTa daavadebaTa daavadebaTa daavadebaTa diagnozisa diagnozisa da da mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis daxmarebis daxmarebis programa<br />
programa<br />
uzrunvelyofs hemo da penitonialur dializs da Tirkmlebis transplantacias:<br />
hemodializis erTi seansi Rirs 90 lari (156 seansi yovel wels, samjer kviraSi),<br />
peritonialuri dializis seansi Rirs 12.50 (1460 seansi weliwadSi, dreSi 4-jer).<br />
Tirkmlis gadanergva Rirs 14.947 lari.<br />
diabetis diabetis mkurnalobis mkurnalobis daxmarebis axmarebis programa programa iTvaliswinebs eqimTan visits laboratoriul<br />
kvlevas hospitalizacias da medikamentebs pirveli 6 Tvis ganmavlobaSi. daxmareba ewevaT<br />
pacientebis 2 jgufs. hospitalizirebul pacientebs da eqimTan vizitiT mosul<br />
pacientebs.<br />
hemofiliis hemofiliis mkurnalob mkurnalobis<br />
mkurnalob is daxmarebis daxmarebis programa programa iTvalisiwnebs eqimTan vizits<br />
(konsultacias, sisxlis gadasxmas, sisxlis analizebs, b da c hepatitze Semowmebas,<br />
saswrafo SemTxvevebSi me-8 da me9 fatorebis tests) aseve hospitalizacias (hemofiliis<br />
diagnozis an orTopediuli momsaxurebis SemTxvevaSi).<br />
damatebiTi damatebiTi samedicino samedicino gamokvlevebi gamokvlevebi samxedro samxedro savaldebulo savaldebulo samsaxuris samsaxuris wvevamdelebisadmi<br />
wvevamdelebisadmi<br />
moqmedebs maSin rodesac wvevamdelebi jarSi arian gawveulni.<br />
2006 wlis 25 maiss prezidentma mxari dauWira ufaso saswrafo daxmarebis samsaxuris<br />
03-is Seqmnas, mTeli qveynis mastabiT.<br />
saqarTvelos sazogadoebrivi usafrTxoebis 197 Taobaze Catarebuli kvlevis Sesabamisad<br />
samedicino sfero warmoadgens yvelaze korufciul profesias saqarTveloSI.<br />
197 gaeros sadamkvirveblo misai saqarTveloSi (UNOMIG), sazogadoebrivi usafrTxoeba<br />
saqarTveloSi: http://www.police.ge/en/Survey/PublicSecurityinGeorgia_final.pdf<br />
75
4.4.3.4 diskriminacia<br />
diskriminacia diskriminacia jandacvis jandacvis jandacvis sistemaSi sistemaSi sistemaSi (eTnikuri, eTnikuri, religiuri religiuri religiuri da da da a.S a.S) a.S<br />
ar arsebobs informacia saqarTveloSi jandacvis sistemaSi raime tipis diskriminaciis<br />
SemTxvevebis Taobaze.<br />
4.4.3.5 arasamTavrobo arasamTavrobo seqtoris seqtoris servisebi servisebi jandacvis jandacvis sistemaSi sistemaSi (saerTaSoriso,<br />
saerTaSoriso,<br />
arasamTavroboebi, arasamTavroboebi, eklesia eklesia) eklesia<br />
ruseT saqarTvelos ukanaskneli omis Sedegad damdgari humanitaruli krizisze<br />
reagirebis mizniT saerTaSoriso organizaciebi cdiloben mobilizacia gaukeTon sakuTar<br />
Zalisxmevas interAction aris 160-e meti amerikuli kerZo saerTaSoriso ganviTarebis da<br />
devnilTa daxmarebis organizaciaTa koalicia. ganaxlebuli sia organizaciebis miTiTebiT<br />
SegiZliaT ixiloT:<br />
www.interaction.org/caucasus<br />
mfsoflio jandacvis organizaiis xelmZRvanelobiT da Sromis, jandacvisa da socialur<br />
sakiTxTa saministrosTan koordinaciiT jandacvis klasteri warmoadgens adgilobrivi da<br />
saerTaSoriso organizaciebis erTobliobas, romlebic erTad muSaobdnen agvistos<br />
krizisis Semdeg. jandacvis klasteri saqarTveloSi muSaobs saerTo midgomebis<br />
Camoyalibebaze da koordinaciis gaumjobesebaze jandacvis seqtorSi, raTa<br />
uzrunvelyofil iqnes efeqtiani angariSvaldebuli da qmediTi sistema jandacvis<br />
sferoSi 198 .<br />
msoflio jandacvis organizaciiis saqarTvelos jandacvis klasteris Sesaxeb detaluri<br />
informacia SegiZliaT ixiloT Semdeg veb-gverdze:<br />
http://www.who.int/hac/crises/geo/georgia_sitrep_13october2008.pdf<br />
The United Methodist Committee on Relief (UMCOR) aris arasamewarmeo globaluri<br />
humanitaruli organizacia. am organizaciam saqarTveloSi funqcionireba daiwyo 1993<br />
wlidan da daaxloebiT 100 samedicino dawesebulebas miawoda samedicino aRWurvilobebi.<br />
programa ZiriTadad dafinansebulia aSS-s saxelmwifo departamentis mier, is aseve<br />
iyenebs amerikuli farmacevtuli kompaniebis mier Semowirul medikamentebs da<br />
aRWurvilobas.<br />
eqimebi sazRvrebis gareSe 199 (MSF) aris saerTaSoriso humanitaruli organizaica,<br />
romelic uzrunvelyofs saswrafo samedicino daxmarebas 70-ze meti qveynis safrTxeSi<br />
myofi mosaxleobisaTvis. am organizaciis jgufi imyofeba TbilisSi, saqarTvelos<br />
dedaqalaqSi. isini exmarebian ramodenime saavadmyofos uzrunvelyofen ra medikamentebs im<br />
pacientebisaTvis vinc daiWra an damwvroba miiRo rusuli jaris saqarTveloSi SemoWris<br />
Sedegad. eqimebisaTvis sazRvrebis gareSe yvelaze didi yuradRebis sakiTxia im pacientebis<br />
mkurnaloba romlebic daavadebulni arian tuberkuliozis gansakuTrebulad mZime formiT.<br />
gaeros bavSvTa fondi 200 (UNICEF) muSaobs yvela im bavSvis jandacvis uzrunvelsayofad,<br />
romlebsac SeexoT konfliqti da mouwiaT iZulebiTi gadaadgileba. am organizaicam da<br />
misma partniorebma konfliqtis dros uzrunvelyves 4000-ze meti devnili garkveuli<br />
198 saqarTvelos jandacvis klasteri http://www.reliefweb.int/rw/rwb.nsf/db900sid/VDUX-<br />
7KER2S?OpenDocument<br />
199 eqimebi sazRvrebis gareSe (MSF) http://www.msf.org<br />
200 gaeros bavSvTa fondi (UNICEF) http://www.unicef.org<br />
76
sakvebiT da higienuri saSualebebis maragebiT, aseve, wylis gamwmendi tabletebiT. UNICEF<br />
aseve mxars uWers iminizaciis programebs uzrunvelyofs maT vaqcinebiTa da Sesabamisi<br />
aRWurvilobiT.<br />
wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti 201 aqtiurad muSaobs mTeli saqarTvelos<br />
teritoriaze iZulebiT gadaadgilebul pirTa moTxovnebis uzrunvelsayofad. ukanasknel<br />
periodSi organizaciam goris Soreul soflebSi gagzavna specialuri samedicino jgufi,<br />
romelmac Camoayaliba patara samedicino klinika da daxmareba aRmouCina oTxmocze met<br />
moxuc pacients.<br />
fondi soko 202 aris saqarTvelos pirveli ledis sandra elisabed rulovsis fondi,<br />
romelic uzrunvelyofs socialurad daucvel mosaxleobas regionebSi ufaso samedicino<br />
konsultaciebiTa da medikamentebiT.<br />
The GENESIS Association 203 muSaobs jandacvis momsaxurebebze mosaxleobis xelmisawvdomobis<br />
gaumjobesebaze. 2000 wlidan am fondma Seqmna da administrirebs saTemo urbanul<br />
jandacvis centrebs/klinikebs sadac praqtikul samedicino daxmarebas iRebs TxuTmeti<br />
aTasze meti adamiani, xelvaCauris da laodexis raionis Tormeti soflidan.<br />
4.4.3.6 daavadebebi daavadebebi daavadebebi romelTa romelTa romelTa mkurnaloba mkurnaloba SeuZlebelia SeuZlebelia qveyanaSi<br />
qveyanaSi<br />
saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis saministros<br />
sazogadoebrivi jandacvis departamentis informaciiT ar arsebobs zusti daavadebaTa sia<br />
romelTa efeqturi mkurnaloba SeuZlebelia saqarTvelos teritoriaze.<br />
Sidsi 204 miuxedavad imisa, rom saqarTveloSi Sidsis SemTxvevebis raodenoba dabalia<br />
saqarTvelo ganixileba maRali riskis qveynadvinaidan maRalia wamlebis ineqciuri gziT<br />
miRebis praqtika da maRalia mezobel qveyanaTa moqalaqeebis denadoba, romlebic Tavis<br />
mxrivmaRali riskis qveynebs warmoadgenen (ukraina da rseTis federacia). yvelaze<br />
infecirebul regionebs warmoadgenen Tbilisi da Savi zRvis sanapiro. 2004 wels<br />
daregistrirda Sidcis 163 axali SemTxveva. SidsiT daavadebulTa umravlesoba aris 25-<br />
40 wlis asakSi da 82% aris mamrobiTi sqesis.<br />
tuberkuliozi 205 (TB) saqarTveloSi tuberkuliozis SemTxvevebis yvelaze didi<br />
maCvenebelia aRmosavleT evropis qveynebSi. msoflio jandacvis organizaciis msoflioSi<br />
tuberkuliozis gavrcelebis Sesaxeb 2006 wlis moxsenebis mixedviT, saqarTveloSi 2004<br />
wels dafiqsirda 3717 axali SemTxveva. maTgan 45% iyo SS+ es maCvenebeli Semcirebulia<br />
2003 wlis maCvenebeltan SedarebiT.<br />
4.4.3.7 ZiriTadi ZiriTadi medikamentebiT<br />
medikamentebiT medikamentebiT uzrunvelyofa<br />
uzrunvelyofa<br />
saqarTvelos Sromis, jandacvis da socialuri uzrunvelyofis saministros wamlis<br />
saagentos informaciiT problemas ar warmoadgens medikamentebiT momarageba da es<br />
procesi permanentulad mimdinareobs. pirveli daxmarebis medikamentebi yovelTvis<br />
moipoveba saqartvelos savadmyofoebSi.<br />
201<br />
wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, http://www.icrc.org/web/eng/siteeng0.nsf/html/georgiainterview-280808<br />
202<br />
fonsi soko, http://www.soco.ge/<br />
203<br />
GENESIS Association , http://www.genesis.org.ge<br />
204<br />
jandacvis msoflio organizacia, informacia qveynis Sesaxeb,<br />
http://www.who.int/hiv/HIVCP_GEO.pdf<br />
205<br />
jandacvis msoflio organizacia, informacia qveynis Sesaxeb<br />
http://www.who.int/GlobalAtlas/predefinedReports/TB/PDF_Files/geo.pdf<br />
77
2007 wlis saxelmwifo programis mixedviT 206 romelic, dafinansebulia 9.600.000<br />
lariT sqarTvelos mosaxleoba uzrunvelyofil unda iqnes, ZiriTadi da specialuri<br />
medikamentebiT (diabetisaTvis, hemofiliisaTvis, onkologiuri daavadebebisaTvis,<br />
transplantaciisaTvis, cofis sawinaaRmdego, vaqcinebiT).<br />
medikamentebis da maTi xelmisawvdomobis Sesaxeb informaciis misaRebda miamrTeT:<br />
Tbilisis farmacevtul sainformacio cents +995 22 25 22 33<br />
5 gansakuTrebuli<br />
ansakuTrebuli saWiroebis saWiroebis mqone mqone migrantebi<br />
migrantebi<br />
5555....1111 qalebi qalebi qalebi qalebi<br />
5.1.1 gansakuTrebuli<br />
gansakuTrebuli gansakuTrebuli riskebi riskebi riskebi roml romlebsac roml ebsac qalebi qalebi awydebian<br />
awydebian<br />
kanoni krZalavs diskriminacias rasis, sqesis, religiis, enis an socialuri statusis<br />
mixedviT, Tumca mTavroba yovelTvis efeqturad ar icavs zemoaRniSnuls 207 .<br />
gaupatiureba kanondarRvevaa, Tumca meuRlis gaupatiureba gansakuTrebulad ar aris<br />
gamoyofili sisxlis samarTalSi. gaupatiurebaze sisxlis samarTlis saqmis aRZvra<br />
SesaZlebelia mxolod dazaralebulis gancxadebis safuZvelze. Tu, pirma pirvelad<br />
Caidina danaSauli maSin mas sasjelis saxiT 7 wlamde Tavisuflebis aRkveTa SeiZleba<br />
miesajos. xelmeored CadenisaTvis an pirma romelmac danaSauli ramodenime<br />
dazaralebulis mimarT Caidina sasjelis saxiT 10 wlamde Tavisuflebis aRkveTa SeiZleba<br />
miesajos. Tu, danaSaulis msxverpli arasrulwlovania, gaupatiurebis Sedegad msxverpli<br />
dafexmZimda, SidsiT daavadda an danaSauli Cadenilia gansakuTrebiT sisastikiT sasjeli<br />
SeiZleba 15 wlamde Tavisuflebis aRkveTiT gaizardos. wlis pirveli 11 Tvis manZilze<br />
gaupatiurebis muxliT 136 saqme aRiZra. 46 SemTxvevaSi saqme SeCerda, sasamarTlo<br />
ganxilva mimdinareobda 47 saqmeze da 28 piris mimarT gamotanil iqna gamamtyunebeli<br />
ganaCeni. eqspertebi miiCneven, rom gaupatiurebis bevri SemTxvevis gancxadeba ar xdeba<br />
sircxvilis da aseve imis gamo, rom policia yovelTvis ar iZiebs gaupatiurebis Sesaxeb<br />
Semosul gancxadebebs.<br />
ojaxuri da sxva saxis Zaladoba qalebis winaaRmdeg warmoadgenda problemas. Sinagan<br />
saqmeTa saministros statistikis mixedviT policiam wlis ganmavlobaSi ojaxur<br />
konfliqtTan dakavSirebiT reagireba moaxdina 1331 Setyobinebaze. 2008 wels es ricxvi<br />
Seadgenda 2,576, xolo 2007-Si ki 2,056.<br />
ojaxSi Zaladoba gulisxmobs ojaxis erTi wevris mier meoris konstituciuri<br />
uflebebisa da Tavisuflebebis darRvevas fizikuri, fsiqologiuri, ekonomikuri,<br />
seqsualuri ZaladobiT an iZulebiT.<br />
206<br />
saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministro<br />
http://moh.gov.ge/ge_pdf/politika/specifiuri.pdf<br />
207<br />
saqarTvelo - qveynis Sesaxeb angariSidan amonaweri - 2009 wlis adadmianis uflebaTa dacvis Sesaxeb<br />
wliuri angariSi www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/<br />
78
kanoni dazaralebuls uflebas aZlevs miiRos gadaudebeli damcavi orderi moZaladis<br />
winaaRmdeg, aseve uflebas aZlevs policiels gasces droebiTi Semakavebeli orderi piris<br />
winaaRmdeg romelic eWvmitanilia ojaxuri Zaladobis danaSaulis CadenaSi. wlis<br />
ganmavlobaSi ojaxuri Zaladobis faqtze gacemulia 176 Semakavebeli orderi, xolo 2008<br />
wels ki 141. droebiTi orderi 24 saaTis ganmavlobaSi damtkicebul unda iqnas<br />
sasamarTlos mier, romelic damtkicebis Semdgom xdeba Semakavebeli orderi rac<br />
moZalades ukrZalavs msxverplTan 100 metris radiusze axlos miaxloebas. Sinagan<br />
saqmeTa saministrom SeimuSava savaldebulo forma romelic policielma unda Seavsos<br />
Semakavebeli orderis gacemisas, magram am sakiTxTan dakavSirebuli codnis nakleboba<br />
igrZnoba Tbilisis gareT.<br />
adgilobriv arasamTavroboebs aqvT cxeli xazi da aseve, TavSesafari msxverplTaTvis,<br />
Tumca momsaxureba SezRudulia Tanxebisa da pirobebis gaTvaliswinebiT.<br />
2009 wlis 28 dekembers parlamentma damatebebi Seitana ojaxur ZaladobasTan<br />
dakavSirebul kanonmdeblobaSi. Setanili cvlilebebi aris ojaxuri Zaladobis<br />
msxverplis dacvis, daxmarebisa da reabilitaciis safuZveli. igi iZleva aseve CarCos<br />
romelSic mTavrobis sxvadasxva uwyebebs SeuZliaT iTanamSromlon ojaxuri Zaladobis<br />
prevenciis kuTxiT da Camoayalibon ojaxuri Zaladobis Camdeni pirebis reabilitaciis<br />
zomebi. es cvlilebebi adgens ojaxuri Zaladobis msxverplis ufro farTo ganmartebas<br />
“ojaxis wevri, romelmac ganicada fizikuri, fsiqologiuri, seqsualuri, ekonomikuri<br />
Zaladoba an iZuleba da romelsac msxverplis statusi ganusazRvra saqarTvelos Sinagan<br />
saqmeTa saministros Sesabamisma samsaxurma an/da sasamarTlo organom an/da ojaxSi<br />
Zaladobis msxverplis statusis ganmsazRvrelma jgufma”. es cvlilebebi aseve<br />
iTvaliswinebs ojaxSi Zaladobis krizisuli centris Seqmnas romelic iqneba Sromis<br />
jamrTelobisa da socialuri dacvis saministrosa an arasamTavrobo organizaciis<br />
daqvemdebarebis qveS. krizisuli centrebi gankuTvnilia msxverplTaTvis fsiqologiuri,<br />
samedicino da iuridiuli daxmarebis aRmoCenisaTvis.<br />
am cvlilebebTan erTad parlamentma damatebebi Seitana aseve sxva kanonebSi, maT Soris<br />
Sromis kodeqsSi, “iaraRis Sesaxeb” kanonSi, “sajaro samsaxuris Sesaxeb” kanonsa da<br />
administraciul saproceso kodeqsSi yvela cvlileba ganxorcielebuli iyo ojaxuri<br />
Zaladobis prevenciisaTvis da msxverplTa daxmarebisaTvis. sxva cvlilebebTan erTad<br />
parlamentma gaauqma saxelmwifo baJi sasamarTlo sarCelebze romlebic dakavSirebula<br />
ojaxuri Zaladobis msxverplis daxmarebasa Tu dacvaze. dadginda ojaxuri Zaladobis<br />
msxverplTaTvis sasamarTloSi saCivris Setanis gamartivebuli procedurebi. ufleba mieca<br />
sasamarTlos Tavisi gadawyvetilebiT an mxaris moTxovnis safuZvelze sxdomebi<br />
daxurulad warmarTos. ufleba mieca sasamarTlos ganixilos bavSvis moZalade<br />
mSoblebisgan gancalkevebis sakiTxi da aseve moZaladeebs SeezRudaT cecxlsasrol<br />
iaraRTan xelmisawvdomoba.<br />
2008 wlis dekemberSi saqarTvelos prezidentis #625 brZanebulebiT daarsda uwyebaTa<br />
Sorisi sabWo romelic koordinacias gauwevs mTavrobisa da arasamTavroboebis muSaobas<br />
ojaxuri Zaladobis problemasTan gamklavebis kuTxiT. wlis ganmavlobaSi sabWom<br />
SeimuSava da miiRo prezidentis Tanxmoba 2009-10 wlebis ojaxur ZaladobasTan brZolis<br />
erovnuli samoqmedo gegmaze. zustad gegmis Sesabamisad ganxorcielda kanonmdeblobis<br />
gadasinjva. wlis ganmavlobaSi sabWo awarmova sazogadoebrivi cnobierebis amaRlebis<br />
kampania, koordinacia gauwia adgilobrivi Zaladobis winaaRmdeg treiningebs policiasTan<br />
da prokuraturasTan erToblivad, mobilizacia gaukeTa Tanxas ori TavSesafris<br />
reabilitaciisaTvis da moaxdina iv. javaxiSvilis saxelmwifo universitetSi iuridiuli<br />
fakultetis bakalavriatis damTavrebul studentTaTvis trefikingsa da ojaxuri<br />
Zaladobis sakiTxebTan dakavSirebiT specialur kursis prezentacia.<br />
79
erT erTi mTavari problema romelsac qalebi awydebian es aris ojaxuri Zaladoba. er<br />
aris saqarTvelos erT-erTi umTavresi problema. 20-dan 50 procentamde ojaxebi<br />
itanjebian amiT 208 . mTavrobam gaacnobiera rom ojaxuri Zaladoba problemaa 209<br />
“ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis<br />
Sesaxeb” saqarTvelos kanonis miReba 2006 wlis 25 maiss 210 unda ganvixiloT rogorc<br />
pozitiuri nabiji. kanoni gansazRvravs ojaxis Zaladobas rogor: ojaxis erTi wevris<br />
mier meoris konstituciuri uflebebisa da Tavisuflebebis darRvevas fizikuri,<br />
fsiqologiuri, ekonomikuri, seqsualuri ZaladobiT an iZulebiT.<br />
2009 wlis dekemberSi saqarTvelos parlamentma miiRo damatebebi romlebic ZalaSi<br />
Sevida 2010 wlis aprilidan. es damatebebi aris ufro specialuri wesebi romelic exeba<br />
damcav da Semakavebel orderebs da arasrulwlovanTa ojaxur ZaladobasTan dakavSirebul<br />
sakiTxebs 211 .<br />
kanonis miznebisaTvis “ojaxis wevri” ufro farTod aris ganmartebuli da masSi<br />
igulisxmebian: deda, mama, papa, bebia, meuRle, Svili (geri), Svilobili, mimRebi ojaxi<br />
(dedobili, mamobili), SviliSvili, da, Zma, meuRlis mSoblebi, siZe, rZali, agreTve<br />
yofili meuRle, ara registrirebul qorwinebaSi myofi pirebi, meurve.<br />
saqarTvelos kanonmdebloba damcav da Semakavebel orderebs ganixilavs rogorc droebiT<br />
RonisZiebebs, romlebic gatarebulia ojaxSi Zaladobis faqtze operatiuli<br />
reagirebisaTvis uflebamosili organos mier msxverplis dacvisa da moZaladis garkveuli<br />
moqmedebebis SezRudvis uzrunvelsayofad.<br />
damcavi orderi aris pirveli instanciis sasamarTlos (mosamarTlis) mier<br />
administraciuli samarTalwarmoebis wesiT gamocemuli aqti, romliTac ganisazRvreba<br />
ojaxSi Zaladobis SemTxvevaSi Zaladobis msxverplis dacvis droebiTi RonisZiebebi<br />
Semakavebeli orderi aris policiis uflebamosili TanamSromlis mier gamocemuli aqti,<br />
romliTac ganisazRvreba ojaxSi Zaladobis SemTxvevaSi Zaladobis msxverplis dacvis<br />
droebiTi RonisZiebebi da romelic gamocemidan 24 saaTis ganmavlobaSi dasamtkiceblad<br />
waredgineba sasamarTlos.<br />
droebiTi damcav meqanizmebSi Sedis:<br />
msxverplis, masze damokidebuli piris moZaladisagan dacvis zomebs;<br />
msxverplis, masze damokidebuli piris moZaladisagan garidebisa da TavSesafarSi maTi<br />
moTavsebis sakiTxebs;<br />
moZaladis valdebulebas ar SezRudos msxverpli, isargeblos piradi nivTebiT,<br />
avtomanqaniT an sxva im qonebiT, romelic aucilebelia pirovnebis normaluri<br />
arsebobisaTvis;<br />
moZaladis mier TanasakuTrebiT erTpirovnulad sargeblobis uflebis akrZalvas;<br />
208 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />
gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoringi 2006 wlis seqtemberi – ivnisi 2007,<br />
Tbilisi, 2007, gv.28.<br />
209 aSS-s saxelmwifo departamenti qveynis Sesaxeb angariSi adamianis uflebaTa Sesaxeb praqtika saqarTveloSi,<br />
marti 11 2008; http://state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2007/100560.htm (accessed in February 2010).<br />
210 “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanon<br />
211 “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni<br />
www.parliament.ge.<br />
209 .<br />
80
moZaladis arasrulwlovanisgan gancalkevebis, masTan Sexvedrisa da urTierTobis<br />
regulirebis sakiTxebs;<br />
moZaladis msxverplTan, mis samsaxurTan da im sxva adgilebTan, sadac msxverpli<br />
imyofeba, miaxloebis sakiTxebs;<br />
gansxvaveba damcav da Semakavebel orderebs Soris mdgomareobs SemdegSi: policieli<br />
gascems Semakavebel orders dauyovnebliv, rodesac reagirebas akeTebs faqtze an<br />
Seeswreba Zaladobas. orderi wardgenil unda iqnas sasamarTloSi dasamtkiceblad 24<br />
saaTis ganmavlobaSi. xolo damcavi orderi gaicema 10 dRis ganmavlobaSi sasamarTlos<br />
mier Sesabamisi piris gancxadebis safuZvelze.<br />
2009 wlis aprilSi saqarTvelos prezidentma daamtkica “ojaxSi Zaladobis winaaRmdeg<br />
brZolisa da ojaxSi Zaladobis msxverplTa dasacavad gasatarebel RonisZiebaTa 2009-<br />
2010 wlebis samoqmedo gegma”. gegma dayofilia 3 p-s principis Sesabamisad rac<br />
gulisxmobs: prevencias, dacvasa da samarTlebriv devnas da aseve am sferoSi qmedebebis<br />
urTierT Sevsebis mizniT aerTianebs im aqtivobebis CamonaTvals romelic unda<br />
ganaxorcielon sxvadasxva saxelmwifo dawesebulebebma (saministroebi, departamentebi da<br />
aS..). arasamTavroboebi da saerTaSoriso organizaciebi CarTulebi iyvnen am gegmis<br />
momzadebis procesSi da agreTve aqtiurad monawileoben ganxorcielebaSi.<br />
ojaxuri Zaladobis problema zustad asevea aqtualuri regionisaTvis. Tumca kvlevis<br />
Sedegebma aCvena, rom regionebi naklebad arian warmodgenilni rac ZiriTadad<br />
sazogadoebis informirebulobisa da am kuTxiT maTi cnobierebis dabali doniT SeiZleba<br />
aixsnas 212 . saiam ganaxorciela 2007-2008 wlebis samoqmedo gegmis monitoringi. gegmis<br />
ganxorcieleba srulad ver moxerxda. aq aris ori mTavari problema: 1) socialuri<br />
muSakis statusisa da funqciis ganxorcielebisaTvis samarTlebrivi bazis ar arseboba da<br />
arsebuli socialuri muSakebisaTvis droebiTi statusis gansazRvra; 2) dRemde ar<br />
arsebobs saxelmwifos daqvemdebarebaSi arsebuli ojaxuri Zaladobis msxverplTa<br />
TavSesafari, Tumca aRniSnuli ver aSenda 2008 wlis agvistos omis dros warmoqmnili<br />
problemebis gamo da mTavroba imedovnebs mis gaxsnas uaxloes momavalSi.<br />
2009 wlis ganmavlobaSi saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministrom gamosca 161<br />
Semakavebeli orderi. 153 SemTxvevaSi msxverpls warmoadgenda qali xolo 8 SemTxvevaSi<br />
kaci 213 .<br />
regionaluri distribucia:<br />
• Tbilisi – 133 orderi;<br />
• qvemo qarTli – 16 orderi;<br />
• imereTi – 1 orderi;<br />
• aWara – 11 orderi.<br />
Zaladobis saxeebi zemoaRniSnul regionebSi iyo Semdegi:<br />
212 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />
gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoringi 2006 wlis seqtemberi – ivnisi 2007,<br />
Tbilisi, 2007, gv.28<br />
213 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />
gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoring, oqtomberi 2008 –seqtemberi 2009,<br />
Tbilisi 2009 gv. 3<br />
81
• fsiqologiuri Zaladoba – 70<br />
• fizikuri da fsiqologiuri Zaladoba - 66<br />
• fizikuri Zaladoba - 10<br />
• ekonomiuri Zaladoba- 3<br />
Tbilisis saqalaqo sasamarTlos mier gamocemul iqna 18 damcavi orderi xolo<br />
damtkicebulia 92 Semakavebeli orderi 214 .<br />
Tumca, msxverpli xSirad cdilobs dafaros da ar gaamJRavnos Tavisi mZime ojaxuri<br />
mdgomareoba da ar mimarTos samarTaldamcav organoebs. araoficialuri informaciis<br />
Sesabamisad Zaladobis faqtebi Zalian xSiria. gamokiTxulTa 3/4-is (76%) azriT ojaxSi<br />
Zaladobis faqtebs Zaladobis msxverpli misi ojaxis wevrebi da axloblebi<br />
sazogadoebisgan malaven 9,8% azriT Zaladobis mxolod zogierTi faqtis gamJRavneba Tu<br />
xdeba, mxolod 4.8 % fiqrobs, rom Zaladobis SemTxvevebs msxverpli da misi ojaxis<br />
wevrebi ar malaven 215 .<br />
gaeros adamianis uflebebis komitetma gamTqva wuxili imasTan dakavSirebiT, rom<br />
saqarTveloSi sakmaod didi raodenobis qalebi arian ojaxuri Zaladobis msxverplni.<br />
zomebi da momsaxureba qalTa dasacavad arasakmarisia 216 .<br />
saiaSi moqmedebda cxeli xazi Zaladoba gancdili qalebisaTvis. aseve msxverplTaTvis<br />
funqcionirebs TavSesafari, Tumca Tanxebis da saTavsoebis naklebobis gamo momsaxurebis<br />
saxeebi sakmaod SezRudulia. saias cxeli xazis nomeria : +995 32 99 50 76<br />
sxva organizacia, romelic msxverplebs uzrunvelyofs TavSesafriT aris “Zaladobisagan<br />
dacvis erovnuli qseli”, Tumca maT aseve SezRuduli SesaZleblobebi gaaCniaT 217 .<br />
organizaciis cxeli xazis nomeria +995 32 26 16 27. veb gverdi www.avng.ge , el.<br />
fosta antiviolence@avng.ge .<br />
xdeba xolme qalis motaceba qorwinebis mizniT, magram es ar aris Zalian gavrcelebuli.<br />
policia iSviaTad iRebs Sesabamis zomebs aseT SemTxvevebSi, Tumca kanoniT motaceba<br />
dasjadi qmedebaa. samcxe-javaxeTSi adgilobrivma arasamTavrobom daawesa cxeli xazi da<br />
Seqmna TavSesafari sadac monataceb qalebs uwevs daxmarebas, romlebzec xSirad ojaxi<br />
uars ambobs.<br />
prostitucia aralegaluria, Tumca farTod gavrcelebuli gansakuTrebiT TbilisSi.<br />
ramodenime arasamTavrobos azriT prostitucia dakavSirebulia gaWirvebul ekonomikasTan.<br />
seqsualuri iZuleba da Zaladoba qalebze samsaxurSi iyo problema. kanoni krZalavs<br />
seqsualur Zaladobas. Tumca, mTavroba efeqturad ar iyenebs am kanons da saCivrebi<br />
xSirad gamouZiebeli rCeba.<br />
214 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />
gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoring, oqtomberi 2008 –seqtemberi 2009,<br />
Tbilisi 2009 gv. 4<br />
215 saia “ojaxSi Zaladobis aRkveTis, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa da daxmarebis Sesaxeb kanonidan<br />
gamomdinare samarTlebrivi dacvis meqanizmebis gamoyenebis monitoring, oqtomberi 2008 –seqtemberi 2009,<br />
Tbilisi 2009 gv.27-28.<br />
216 gaeros adamianis uflebaT komitetis daskvna saqarTveloze CCPR/C/GEO/CO/3, 15 noemberi 2007, gv.2-3;<br />
http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/hrcs91.htm.<br />
217 “Zaladobisagan dacvis erovnuli qselis” veb. gverdi, http://www.avng.ge/shelter.htm.<br />
82
wyvilebs aqvT ufleba Tavisuflad gadawyviton Svlebis yolis raodenoba da dro.<br />
informacia xelmisawvdomia da Sesabamisad pirebs SeuZliaT miiRon reproduqciis<br />
gadawyvetileba diskriminaciis gareSe. kontraceptivebi farTod xelmisawvdomia.<br />
mSobiarobis dros kvalificiuri daxmareba xelmisawvdomi iyo. qalebi da mamakacebi<br />
Tanabrad mowmdebodnen sqesobrivi gziT gadamdebi daavadebebis arsebobaze maT Soris<br />
Siczec. Tumca, adaTebi romlebic rogorc wesi dafuZnebulia kulturul, istoriul da<br />
social ekonomikur faqtorebze zogierT SemTxvevaSi zRudav qalis reproduqciis<br />
uflebas.<br />
kanoni icav qalis da mamakacis Tanasworobas, Tumca yovelTvis kanoni ar aris<br />
implementirebuli praqtikaSi. 2007 wels miRebuli genderuli Tanasworobis samoqmedo<br />
gegma ar iqna Sesrulebuli. arasamTavroboebma ganacxades, rom diskriminacia qalebis<br />
mimarT arsebobda samsaxurebSi, Tumca SemTxvevebi ar iqna dasaxelebuli. parlamentis<br />
TavmjdomaresTan arsebuli genderuli Tanasworobis sakonsultacio sabWo funqcionirebs,<br />
romelSic gaerTianebulebi arian parlamentis wevrebi, mTavrobis, saxalxo damcvelis<br />
ofisisa da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi. genderuli Tanasworobis<br />
saxelmwifo komisia romelsac xelmZRvanelobs saxelmwifo ministris moadgile, amzadebs<br />
rekomendaciebs genderuli Tanasworobis Sesaxeb saerTaSoriso xelSekrulebebTan<br />
mierTebis mizanSewonilobaze. saxalxo damcvelis aparatSi aris specialuri jgufi<br />
romelic muSaobs qalTa da bavSvTa sakiTxebze.<br />
Sromis kodeqsi ar icavs orsul qals samsaxuridan ganTavisuflebisgan rodesac isini<br />
imyofebian dekretul SvebulebaSi. gaeros ganviTarebis programis Sesabamisad,<br />
mosamsaxureebi xSirad uars amboben fexmZimobisa da mSobiarobis benefitebze.<br />
zogierTi mkvlevari aRniSnavs, rom qalebis xelmisawvdomoba samuSao bazarze<br />
umjobesdeba. Tumca, qalebi darCenilni arian Tavdapirvel naklebad anazRaurebad da<br />
naklebad riskian poziciebze, miuxedavad maTi profesiuli da akademiuri kvalifikaciisa,<br />
maTi xelfasic naklebia mamakacebTan SedarebiT. amis Sedegad bevri maTgani eZebs<br />
samsaxurs sazRvargareT.<br />
5.1.2 rTul rTul situaciebSi situaciebSi qalebisaTvis qalebisaTvis specialuri specialuri daxmarebis daxmarebis formebi<br />
formebi<br />
5.1.2.1 marto martoxela marto xela qali<br />
qali<br />
5.1.2.2 qvriv qvrivebi qvriv ebi (Svilebis (Svilebis gareSe)<br />
gareSe)<br />
(Svilebis (Svilebis gareSe)<br />
gareSe)<br />
5.1.2.3 ojaxi ojaxi qalis qalis meTaurobiT meTaurobiT sadac sadac arian arian qorwinebaSi qorwinebaSi dabadebuli dabadebuli bavSvebi<br />
bavSvebi<br />
5.1.2.4 ojaxi ojaxi qalis qalis meTaurobiT meTaurobiT sadac sadac arian arian qorwinebis orwinebis gareSe gareSe dabadebuli<br />
dabadebuli<br />
bavSvebi<br />
bavSvebi<br />
yvela yvela yvela SemTxvevebSi:<br />
SemTxvevebSi:<br />
ojaxSi ojaxSi Zaladobis Zaladobis msxverplTaTvis:<br />
msxverplTaTvis:<br />
_ adamianiT vaWrobis (trefikingis) msxverplTa, dazaralebulTa dacvisa da<br />
daxmarebis saxelmwifo fondi<br />
cxeli xazi: 100229<br />
misamarTi: Tbilisi, wereTlis gamz. #144.<br />
uzrunvelyofs msxverplebs TavSesafriT<br />
_ Zaladobisagan Zaladobisagan dacvis dacvis erovnuli erovnuli qseli<br />
qseli<br />
83
misamarTi: zurab WavWavaZis # 9<br />
Tbilisi 0177, saqarTvelo<br />
tel/faqsi: (995 32) 50 60 64<br />
cxeli xazi: (995 32) 26 16 27<br />
antiviolence@avng.ge<br />
nato@avng.ge<br />
_ qalTa qalTa sakonsultacio sakonsultacio centri centri “saxli”<br />
“saxli”<br />
mis: ingoroyvas #26, Tbilisi<br />
tel: 989080<br />
Tavmjdomare: rusudan fxakaZe<br />
_ sareabilitacio sareabilitacio centri centri “safari”<br />
“safari”<br />
mis: veriko anjafariZis #9<br />
tel: 99532 225402, 220689<br />
Tavmjdomare nato zazaSvili<br />
_ qalTa qalTa sainformacio sainformacio centri centri<br />
centri<br />
mis: winamZRvriSvilis #40<br />
tel: 99532 952934<br />
faqsi: 99532 942699<br />
www.ginsc.net<br />
_ saqarTvelos saqarTvelos axalgazrda axalgazrda iuristTa iuristTa asociacia<br />
asociacia<br />
mis: kaxiZis # 15<br />
tel: 910883; 936101<br />
faqsi: (995 32) 923211.<br />
www. gyla.ge<br />
_ konstituciur konstituciur uf uflebaTa uf lebaTa<br />
dacvis dacvis centri<br />
centri<br />
mis: laRiZis # 3<br />
tel/faqsi: 99532 922561/66<br />
_ centri centri Tanadgoma<br />
Tanadgoma<br />
sakontaqto piri: nino xeTaguri<br />
mis: a. qurdianis #21<br />
tel: 995 32 356312<br />
el. fosta: center@tanadgoma.ge<br />
_ konstituciis konstituciis 42 42-e 42<br />
mu muxli mu xli<br />
sakontaqto piri: manana kobaxiZe<br />
tel: (99532) 998856<br />
mis: SevCenkos quCa 12, me-5 sarTuli, Tbilisi<br />
el. fosta office@article42.ge<br />
www.article42.ge<br />
fsiqologiuri fsiqologiuri daxmareba, daxmareba, romelic romelic romelic moicavs moicavs msxverplTa msxverplTa informirebulobasa<br />
informirebulobasa<br />
konsultacias.<br />
konsultacias.<br />
konsultacias.<br />
da<br />
da<br />
84
ndoba ndoba<br />
ndoba<br />
sakontaqto piri: nana agafiSvili<br />
tel: (99532) 954353<br />
el. fosta: ndoba@caucasus.net<br />
www.ndoba.org.ge<br />
qalTa qalTa sakonsultacio sakonsultacio centri centri “saxli”<br />
“saxli”<br />
mis: ingoroyvas #26, Tbilisi<br />
tel: 989080<br />
Tavmjdomare: rusudan fxakaZe<br />
safari safari<br />
safari<br />
nato zazaSvili<br />
tel: (99532) 232997<br />
el. fosta: natalia-z@mail.ru<br />
Zaladobisagan Zaladobisagan dacvis dacvis dacvis erovnuli erovnuli qseli<br />
qseli<br />
misamarTi: zurab WavWavaZis # 9<br />
Tbilisi 0177, saqarTvelo<br />
tel/faqsi: (995 32) 50 60 64<br />
cxeli xazi: (995 32) 26 16 27<br />
antiviolence@avng.ge<br />
nato@avng.ge<br />
qarTuli da saerTaSoriso organizaciebi, romlebic muSaoben reproduqciul<br />
janmrTelobaze, romelic moicavs sqesobrivi gziT gadamdeb daavadebebs da Sids:<br />
ADRA, Adventist Development and Relief Agency<br />
sakontaqto piri: munkhjargal miagram<br />
tel: 959476; 968976<br />
el. fosta: officemanager@adra.ge<br />
CARE International in Georgia<br />
tel: 291378<br />
el. fosta: Caucasus@care.org.ge<br />
JSI Health Women in Georgia Programme<br />
sakontaqto piri: nino berZuli<br />
tel: 505808/09<br />
el.fosta: nino@jsi.ge<br />
HERA XXI<br />
sakontaqto piri: nino wuleiskiri<br />
tel: 25 3471<br />
el.fosta: ntsul@access.sanet.ge<br />
85
centri centri Tanadgoma<br />
Tanadgoma<br />
sakontaqto piri: nino xeTaguri<br />
tel: 356312<br />
el.fosta: center@tanadgoma.ge<br />
Curation International Foundation<br />
sakontaqto piri: qeTi CxataraSvili<br />
tel: 25 13 44; 25 31 04<br />
el.fosta: k.chkhatarashvili@curatio.com<br />
Save the children (STI/AIDS prevention project)<br />
sakontaqto piri: Tea cagareli<br />
tel: 244520; 244521<br />
el.fosta: scgeorgia@savechildren.ge<br />
<strong>CS</strong>MA – Caucasus Social Marketing association<br />
sakontaqto piri: irakli xvedeliZe<br />
tel: 77 31 50<br />
el.fosta: irakli.csma@access.sanet.ge<br />
Child Rights Protection Association CLARITAS XXI<br />
tel: 94 34 48<br />
el.fosta: claritas@internet.ge<br />
<strong>Georgian</strong> plus Group G+G<br />
daviT ananiSvili<br />
tel: 42 00 52<br />
el.fosta: Datoan@mail.ru<br />
aseve, IDP Women Association "Consent", mis: Tbilisi, Tamar mefis gamziri 20. tel/faqsi:<br />
(+995 32) 34 49 82<br />
5555....2222 mamakacebi mamakacebi mamakacebi mamakacebi<br />
5.2.1 gansakuTrebuli gansakuTrebuli riskebi riskebi romlebsac romlebsac mamakacebi mamakacebi awydebian awydebian (Tu aseTebi aseTebi aseTebi arsebobs)<br />
arsebobs)<br />
ar arsebobs gansakuTrebuli riskebi mamakacebisaTvis, garda ruseTis mier okupirebul<br />
teritoriebze an am teritoriis mindebare soflebSi. aris mamakacTa gatacebis axali<br />
SemTxvevebi am raionebSi.<br />
5.2.2 samxedro samxedro samsaxuri<br />
samsaxuri<br />
5.2.2.1 samarTlebrivi<br />
samarTlebrivi samarTlebrivi regulireba<br />
regulireba regulireba da da praqtika praqtika (gansakuTre<br />
(gansakuTrebiT<br />
(gansakuTre biT sazRvargareT<br />
sazRvargareT<br />
myofTaTvis).<br />
myofTaTvis).<br />
mTavari<br />
mTavari<br />
86
saqarTvelos yvela moqalaqe eqvemdebareba samxedro savaldebulo aRricxvas (Tumca<br />
arsebobs gamonaklisebi maTTvis vinc ganTavisuflebulia samxedro samsaxuridan, is<br />
samxedro samsaxurSia, cixeSia da ase Semdeg). samxedro aRricxvas axorcieleben<br />
adgilobrivi TviTmarTvelobis organoebis Sesabamisi samsaxurebi 218 .<br />
yvela mamrobiTi sqesis moqalaqe 18-dan 27 wlamde valdebulia moixados savaldebulo<br />
samxedro samsaxuri 219 .<br />
pirs romelsac ar aqvs Sesrulebuli samxedro valdebuleba SeiZleba uari eTqvas<br />
sajaro samsaxurSi muSaobis dawyebaze 220 . es muxli zogadad gamoiyeneba rogorc<br />
samsaxurSi miRebis erT-erTi kriteriumi 221 .<br />
sisxlis samarTlebriv pasuxismgeblobas iwvevs samxedro savaldebulo samsaxuris<br />
moxdaze uaris Tqma 222 .<br />
moqalaqeobis armqone piri, romelic saqarTveloSi cxovrobs eqvemdebareba igive wesebs<br />
rogorc saqarTvelos moqalaqe. ucxoelebma sakuTari nebiT SeiZleba imsaxuron samxedro<br />
samsaxurSi mxolod amas sWirdeba prezidentis Tanxmoba 223 .<br />
saqarTveloSi arsebobs samxedro samsaxuris 4 forma: savaldebulo, sakontraqto<br />
(profesiuli), kadris samxedro samsaxuri da samxedro rezervi 224 .<br />
savaldebulo savaldebulo samxedro samxedro samsaxuri<br />
samsaxuri<br />
samxedro valdebulebis mosaxdelad moqalaqeTa samxedro samsaxurSi gawveva xdeba, rogorc<br />
wesi, weliwadSi orjer gazafxulsa da Semodgomaze 225 . gawvevadi savaldebulo samxedro<br />
samsaxuris xangrZlivobaa 12 Tve 226 .<br />
samxedro samsaxurSi gawvevisagan Tavisufldebian 227 :<br />
a) janmrTelobis mdgomareobis gamo samxedro samsaxurisaTvis uvargisad cnobili piri;<br />
b) piri, romelmac samxedro samsaxuri sxva saxelmwifos samxedro ZalebSi gaiara;<br />
g) piri, romelic sisxlis samarTlis mZime an gansakuTrebiT mZime danaSaulis<br />
CadenisaTvis aris nasamarTlevi;<br />
d) piri, romelic gadis arasamxedro, alternatiul, SromiT samsaxurs;<br />
e) aspiranti;<br />
v) piri, romelsac miniWebuli aqvs samecniero xarisxi da eweva pedagogiur an<br />
218 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />
muxlebi 11-12.<br />
219<br />
“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />
muxli 9.<br />
220<br />
“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />
muxli 2.1.<br />
221 saias informacia.<br />
222 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, #2287, 22 ivlisi 1999, Tavi XLV.<br />
223 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />
muxli 5.<br />
224 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />
muxli 31<br />
225 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />
1997, 22-me muxlis pirveli punqti.<br />
226 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />
1997, 32-e muxlis pirveli punqti.<br />
227 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />
1997, 29 muxli.<br />
87
samecniero muSaobas;<br />
z) erTaderTi vaJi ojaxSi, romlis erTi wevri mainc daiRupa saqarTvelos<br />
teritoriuli mTlianobisaTvis brZolebSi an samxedro samsaxuris gavlisas.<br />
saqarTvelos prezidenti uflebamosilia gaanTavisuflos samxedro valdebulebis moxdisagan<br />
gansakuTrebuli niWiT dajildoebuli wvevamdeli.<br />
wvevamdels samxedro samsaxurSi gawveva gadauvaddeba 228 :<br />
a) janmrTelobis mdgomareobis gamo samxedro samsaxuris gavlisaTvis droebiT<br />
uvargisad aris cnobili d vadiT erT wlamde;<br />
b) mis mimarT mimdinareobs sisxlis samarTlebrivi devna d Sesabamisi organoebis mier<br />
saTanado gadawyvetilebis miRebamde; (6.11.2009 N 2019)<br />
g) aris umaRlesi an saSualo specialuri saswavleblis studenti da Caricxuli iyo<br />
samxedro kaTedraze d am punqtis „g 1 “ qvepunqtis amoqmedebamde;<br />
g 1 ) aris saqarTveloSi akreditebuli umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis an ucxo<br />
qveynis kanonmdeblobiT dadgenili wesiT aRiarebuli ucxo qveynis umaRlesi saganmanaTleblo<br />
dawesebulebis studenti d swavlis damTavrebamde, umaRlesi ganaTlebis TiToeul safexurze;<br />
d) man gadaixada samxedro savaldebulo samsaxuris gadavadebisaTvis „samxedro<br />
savaldebulo samsaxuris gadavadebis mosakreblis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili<br />
mosakrebeli;<br />
e) aris zogadsaganmanaTleblo dawesebulebis moswavle d 20 wlis asakamde;<br />
v) patronobs Sromisuunaro, mis kmayofaze myof bebias an papas, Tu mas ara hyavs sxva<br />
kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />
z) hyavs ori an orze meti Svili;<br />
T) mis kmayofazea ojaxis Sromisuunaro wevri, romelic saWiroebs mudmiv mzrunvelobas<br />
da ara hyavs sxva kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />
i) mis kmayofazea ojaxis Sromisuunaro wevri, romelic saWiroebs mudmiv mzrunvelobas,<br />
hyavs calke ojaxad mcxovrebi da, romelsac ar SeuZlia ojaxis Sromisuunaro wevris movlapatronoba;<br />
k) mis kmayofazea arasrulwlovani an/da oboli da-Zma;<br />
l) aris mRvdelmsaxuri an swavlobs sasuliero saswavlebelSi;<br />
m) aris dediserTa;<br />
n) muSaobs sofelSi maswavleblad an eqimad;<br />
o) gawvevis gadavadebis ufleba miniWebuli aqvs saqarTvelos prezidentis<br />
brZanebulebiT;<br />
p) hyavs erTi Svili d Svilis SeZenis dRidan sami wlis vadiT.<br />
samxedro savaldebulo samsaxuri SesaZlebelia gadavadebul iqnas 18 TviT da amisaTvis<br />
gadasaxadi Seadgens 2000 lars. aRniSnuli SeiZleba ganxorcieldes 2-jer da piris 25<br />
wlis asakamde 229 .<br />
228 “samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni , #869, 17 seqtemberi,<br />
1997, 30 muxli.<br />
88
sakontraqto sakontraqto (profesiuli) (profesiuli) da da kadris kadris samxedro samxedro samxedro samsaxuri<br />
samsaxuri<br />
piri romelic asrulebs samxedro savaldebulo samsaxurs an iyo samxedro mosamsaxure<br />
SeiZleba ganacxadi gaakeTos sakontraqto samsaxurze. (gancxadeba-anketis mosaZieblad<br />
ewvieT Tavdacvis saministros veb gverds: http://www.mod.gov.ge/?l=G&m=5&sm=11). am<br />
SemTxvevaSi pirma unda gaiaros konkursi 230 .<br />
sakontraqto da kadris samxedro samsaxurSi piri iTvleba samxedro mosamsaxured,<br />
saxelmwifo xelisuflebis warmomadgenlad da mas mfarvelobs saxelmwifo. sakontraqto<br />
samsaxuris vadebi ganisazRvreba kanoniT 231 .<br />
sarezervo sarezervo sarezervo samsaxuri<br />
samsaxuri<br />
rezervSi Caricxuli piri samxedro sarezervo samsaxurs gaivlis weliwadSi erTxel, 18 dRis<br />
vadiT 232 .<br />
sarezervo samsaxurisTvis dawesebuli zogadi asaki aris 27-dan 40 wlamde. samxedro<br />
Zalebis rezervi iyofa sam kategoriad: aqtiuri rezervi, erovnuli gvardiis rezervi da<br />
individualuri rezervi 233 .<br />
aqtiuri rezervi kompleqtdeba pirebisagan, romlebic samxedro savaldebulo, sakontraqto<br />
(profesiuli), kadris samxedro samsaxuridan daTxovnili arian rezervSi CaricxviT da<br />
romlebic janmrTelobisa da fizikuri mdgomareobiT akmayofileben am kategoriisaTvis<br />
dadgenil moTxovnebs. 234<br />
erovnuli gvardiis rezervi kompleqtdeba administraciul-teritoriuli erTeulebis<br />
mixedviT, im pirebisagan, romlebic TavianTi specifikuri codniT an/da gamocdilebiT<br />
akmayofileben am kategoriisaTvis dadgenil moTxovnebs 235 .<br />
individualuri rezervi kompleqtdeba pirebisagan, romlebic ar iricxebian aqtiur da<br />
erovnuli gvardiis rezervebSi, im pirebisagan, romlebmac am muxlis me-4 da 4 1 punqtebis<br />
safuZvelze gaiares samxedro sarezervo samsaxuri, agreTve pirebisagan, romlebmac „samxedro<br />
valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis 29-e da 30-e muxlebis<br />
safuZvelze isargebles samxedro savaldebulo samsaxurSi gawvevisagan ganTavisuflebis an<br />
gawvevis gadavadebis uflebiT da SeusruldaT 27 weli. 236 .<br />
samxedro sarezervo samsaxurisgan Tavisufldebian 237 :<br />
a) qalebi;<br />
b) sarkinigzo transportis teqnikuri Semadgenloba, muSebi da mosamsaxureebi, romlebic<br />
emsaxurebian gadayvana-gadazidvas an dasaqmebuli arian moZravi Semadgenlobisa da sarkinigzo<br />
transportis mowyobilobebis momsaxurebiTa da remontiT;<br />
229<br />
“samxedro savaldebulo samsaxuris gadavadebis mosakreblis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #1531, 2002, 21<br />
ivnisi<br />
230<br />
“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />
muxli 2.<br />
231<br />
“samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxb” saqarTvelos kanoni, #869, 17 seqtemberi, 1997,<br />
muxli 32.<br />
232 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 6.<br />
233 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 2 da 5.<br />
234 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 3.<br />
235 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 3.<br />
236 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 3.<br />
237 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 8.<br />
89
g) sazRvao flotis Semadgenloba;<br />
d) pedagogebi da eqimebi, romlebic muSaoben soflad;<br />
e) saqarTvelos Sinagan saqmeTa da Tavdacvis saministroebis sistemaSi momuSave pirebi;<br />
v) Tbilisis metropolitenis TanamSromlebi;<br />
z) mosamarTleebi;<br />
T) pirebi, romlebmac moixades arasamxedro alternatiuli SromiTi samsaxuri;<br />
i) sazRvargareT saswavleblad an samuSaod myofi pirebi;<br />
k) diplomatiuri Tanamdebobis pirebi;<br />
l) sasuliero pirebi;<br />
m) „samxedro valdebulebisa da samxedro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis 29-e<br />
muxlis pirveli punqtis „a“ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli pirebi;<br />
n) saqarTvelos parlamentis wevrebi.<br />
zemoaRniSnul „a“, „T“, „i“, „k“ da „n“ qvepunqtebiT gansazRvrul pirebs ufleba aqvT<br />
nebayoflobiT gaiaron samxedro sarezervo samsaxuri 238 .<br />
piri, romelic sisxlis samarTlis mZime an gansakuTrebiT mZime danaSaulis CadenisaTvis aris<br />
nasamarTlevi, samxedro sarezervo samsaxurSi ar miiReba 239 .<br />
pirs samxedro sarezervo samsaxuris gavla gadauvaddeba, Tu:<br />
a) mis kmayofazea ojaxis Sromisuunaro wevri, romelic saWiroebs mudmiv mzrunvelobas<br />
da ar hyavs sxva kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />
b) igi patronobs Sromisuunaro, Tavis kmayofaze myof bebias an papas, radgan mas ar hyavs<br />
sxva kanonieri momvleli, romelsac SeuZlia misi movla-patronoba;<br />
g) mis kmayofazea arasrulwlovani an/da oboli da-Zma;<br />
d) igi gawvevis dRisaTvis kanonmdeblobiT dadgenili wesiT registrirebulia, rogorc<br />
saqarTvelos parlamentis wevrobis kandidati, arCevnebis Sedegebis damtkicebamde;<br />
e) amas moiTxovs misi saqmianobis specifika, romelic dakavSirebulia sezonur<br />
samuSaosTan.<br />
v) aqvs seriozuli jamrTelobis problema.<br />
moqalaqeebi moqalaqeebi romlebic romlebic romlebic sazRvargareT sazRvargareT imyofebian<br />
imyofebian<br />
samxedro samarTlis eqspertma, asociacia “samarTali da Tavisuflebas” warmomadgenelma<br />
nino TurmaniZem ganacxada, rom zemoaRniSnuli kanonis normebi sruliad xorcieldeba<br />
praqtikaSi. Tumca arsebobs vakumi kanonmdeblobaSi im pirTa savaldebulo samxedro<br />
samsaxurTan mimarTebaSi vin sazRvargaeT cxovroben da muSaoben. eqspertma daadastura,<br />
rom praqtikaSi sazRvargareT myofi pirebis ojaxis wevrebi exmaurebian gawvevas da<br />
miaqvT Sesabamis samsaxurSi damadasturebeli sabuTi imisa, rom piri ar imyofeba<br />
saqarTveloSi. dabrunebis Semdegi piri aucileblad piradad unda gamocxaddes<br />
adgilobriv TviTmarTvelobis organoSi da gaiaros registracia. ar aqvs mniSvneloba piri<br />
legalurad cxovrobda Tu ara sazRvargareT 240 .<br />
arasamxedro, arasamxedro, alternatiuli alternatiuli SromiTi SromiTi samsaxuri<br />
samsaxuri<br />
238 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 8.<br />
239 “samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #4196, 2006, 27 dekemberi, muxli 8.<br />
240 “samarTali da Tavisuflebis” warmomadgenelTan nino TurmaniZesTan interviu krilovis q. 7/9; tel.(995<br />
32) 95 89 80; mob: (995 93) 366 300; 2008 wlis ivnisi.<br />
90
eligiuri Tu sxva raime mrwamsis gamo pirma SeiZleba gaiaros alternatiuli SromiTi<br />
samsaxuri samxedros nacvlad 241 .<br />
arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevas awarmoebs moqalaqeTa arasamxedro,<br />
alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisia 242 . qlbatonma TurmaniZem<br />
ganacxada Semdegi: “komisia srulad ganixilavs ganacxads. ganmcxadeblis gamocda<br />
mimdinareobs kiTxva pasuxis reJimSi. ufro metad iaRovas mowmeebi mimarTaven<br />
alternatiul samsaxurs. sistema marTvada.”<br />
moqalaqe arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurs gadis: saavario-samaSvelo,<br />
ekologiur, xanZarsawinaaRmdego an sxva specialur arasamxedro-SromiT formirebebSi;<br />
samoqalaqo daniSnulebis samSeneblo, saremonto organizaciebsa da obieqtebze; organizaciebsa<br />
da obieqtebze, romlebic soflis meurneobis produqcias awarmoeben; komunaluri<br />
momsaxurebis dawesebulebebSi; janmrTelobis dacvis dawesebulebebSi 243 .<br />
arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris gavlis vadaa umaRlesi ganaTlebis mqone<br />
pirisaTvis d 18 Tve, umaRlesi ganaTlebis armqone pirisaTvis d 24 Tve 244 .<br />
piri romelic alternatiul samsaxurs gaacdens valdebuli iqneba gacdenili dgeebis<br />
gaormagebuli rodenoba imuSaos. samsaxuris sistematiuri gacdenis gamo alternatiuli<br />
samsaxuri Seidzleba gaugrZeldes 3 Tvemde vadiT 245 .<br />
moqalaqe, romelmac moixada arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri da Caricxulia<br />
rezervSi, SeiZleba gaiwvion stiqiuri ubedurebebis da avariebis Sedegebis likvidaciis<br />
samuSaoebze, aseve mobilizaciis an sagangebo mdgomareobis gamocxadebis dros 246 .<br />
5.2.2.2. keTilsindisieri keTilsindisieri protetsi protetsi kanonebisa kanonebisa kanonebisa da da wesebis wesebis mixedviT<br />
mixedviT<br />
keTilsindisieri samxedro samsaxuris praqtika daregulirebulia “arasamxedro,<br />
alternatiuli SromiTi samsaxuri Sesaxeb” 247 saqarTvelos kanoniT romelic miiRes 1997<br />
wlis 28 oqtombers. adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciaze dayrdnobiT<br />
zemoaRniSnuli kanoni gansazRvravs arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris<br />
SesaZleblobas rogorc gonivrul da humanur kompromiss ideebis sam gamoxatulebas<br />
Soris: rwmenis, religiis, mrwamss da samedro valdebulebas Soris 248 . moqalaqeTa<br />
arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisia aris<br />
saxelmwifos mtavri organo, romelic zemoaRniSnul sakiTxebs aregulirebs. nebismieri<br />
pirs romelic eqvemdebareba samxedro savaldebulo samsaxuris moxdas, magram rwmenis,<br />
religiisa Tu mrwamsis gamo ar surs imsaxuros jarSi SeuZlia Seitanis ganacxadi<br />
241 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri Sesaxeb” saqarTvelos kanoni #1012, 1997 wlis 28<br />
oqtomberi, muxli 4.<br />
242<br />
“arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />
muxli 3.<br />
243<br />
“arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />
muxli 5<br />
244 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />
muxli 6<br />
245 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />
muxli 16<br />
246 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 1997 wlis 28 oqtomberi,<br />
muxli 18<br />
247 www.parliament.ge<br />
248 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 1<br />
91
savaldebulo samsaxuris alternatiuli SromiTi samsaxuriT Secvlis mizniT. aplikanti<br />
unda dasaqmdes romelime qvemoTCamoTvlil SromiT samsaxurSi 249 :<br />
a) stiqiuri ubedurebis Sedegebis likvidaciaze<br />
b) mosavlis aRebis dros sezonur samuSaoze<br />
g) sxva arasamxedro xasiaTis samuSaoze<br />
moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisiis mier<br />
moxucebis, invalidebis, upatronod darCenili da kanonmdeblobis Sesabamisad socialurad<br />
daucveli sxva pirebis movla-patronobisaTvis saqarTvelos moqalaqeebis gamweseba CaiTvleba<br />
arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurad 250 . saqarTvelos prezidentis gadawyvetilebiT<br />
moqalaqe, romelic gadis arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurs, SeiZleba dasaqmdes<br />
stiqiuri ubedurebis Sedegebis likvidaciaze, mosavlis aRebis dros sezonur samuSaoze da<br />
sxva arasamxedro xasiaTis samuSaoze 251 . Tumca, kanonis me-5 muxlis me-3 punqtis Tanaxmad<br />
saqarTvelos moqalaqes arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri SeuZlia gaiaros sxva<br />
samsaxurebsa Tu arasamxedro-SromiT formirebebSic, romelTa nusxas amtkicebs saqarTvelos<br />
prezidenti<br />
moqalaqes arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuri SeuZlia gaiaros saqarTvelos<br />
samxedro Zalebis samSeneblo, sameurneo da sxva qvedanayofebSi Sesabamis samoqalaqo<br />
Tanamdebobaze 252 .<br />
arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris xangrZlivoba umaRlesi ganaTlebis mqone<br />
pirTaTvis Sedgens 18 Tves xolo, umaRlesi ganaTlebis armqone pirTaTvis 24 Tve.<br />
arasamxedro, alternatiuli samxedro samsaxuris dawyebis TariRi gansazRvruli unda<br />
iyos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministris brZanebiT.<br />
moqalaqe, romelmac unda moixados samxedro valdebuleba da aqvs samxedro samsaxuris<br />
gauvlelobis am kanoniT gaTvaliswinebuli dasabuTebuli mizezi,saqarTvelos prezidentis<br />
mier saqarTvelos samxedro ZalebSi gawvevis gamocxadebidan 10 dRis ganmavlobaSi gancxadebiT<br />
mimarTavs raionis (qalaqis) gamwvev komisias. raionis (qalaqis) gamwvevi komisia Seiswavlis<br />
wvevamdelis pirad saqmes da moiZiebs masalebs, romlebic daadastureben mis mier moyvanili<br />
argumentis siswores. ganmcxadebels ufleba aqvs daeswros komisiis sxdomas da daasabuTos<br />
Tavisi mosazreba. raionis (qalaqis) gamwvevi komisia valdebulia 20 dRis ganmavlobaSi<br />
ganixilos moqalaqis gancxadeba da gamoitanos Sesabamisi daskvna, romelic mis pirad saqmesTan<br />
erTad saboloo daskvnisaTvis egzavneba moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT<br />
samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisias. arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi<br />
gawvevis saxelmwifo komisias daskvna gamoaqvs moqalaqis gancxadebis, piradi saqmisa da raionis<br />
(qalaqis) gamwvevi komisiis daskvnis miRebidan erT TveSi. moqalaqeTa arasamxedro,<br />
alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis an gawvevaze uaris Tqmis Sesaxeb gadawyvetilebas<br />
iRebs da Sesabamis brZanebas gamoscems saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />
dacvis ministri moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis<br />
saxelmwifo komisiis daskvnis safuZvelze. Tu komisia daakmayofilebs ganmcxadeblis<br />
moTxovnas, xolo saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministri<br />
gamoscems Sesabamis brZanebas, ganmcxadebeli Cairicxeba arasamxedro, alternatiul SromiT<br />
249 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />
punqti 1<br />
250 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />
punqti 2<br />
251 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />
punqti 4<br />
252 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 5,<br />
punqti 3<br />
92
samsaxurSi 253 .<br />
arasamxedro alternatiuli SromiTi samsaxuris adgili ganisazRvreba ganmcxadeblis<br />
sacxovrebeli adgilis mixedviT.<br />
5.2.2.3. keTilsindisieri keTilsindisieri piris piris mxardaWera mxardaWera (aramTavroboebi, (aramTavroboebi, eklesia eklesia organizaciebi organizaciebi da<br />
da<br />
a.S.).<br />
a.S.).<br />
saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad alternatiuli da savaldebulo samxedro<br />
samsaxuris orive forma arsebobs. kanonis implementirebisa da sazogadoebrivi<br />
marTlSegnebis gazrdis mizniT, TASIC-ma saqarTveloSi daiwyo “ara samxedro<br />
alternatiuli samxedro samsaxuri saqarTveloSi” proeqtis ganxorcieleba, romlis<br />
mizani iyo mosaxleobis marTlSegnebis amaRleba, adamianis uflebaTa dacva da samxedro<br />
sferoSi mimdinare reformebis mxardaWera 254 . proeqti xorcieldeboda 2004-2005 wlebSi.<br />
saqarTvelos uSiSroebis koncefcia iTvaliswinebs kanonSi cvlilebebis proeqts romlis<br />
Sesabamisadac pirs SeuZlia Tavi Secvalos saTadarigo nawilSi savaldebulo samsaxuri<br />
180 an 200 saaTiT alternatiul samsaxurSi muSaobiT. Tavis aridebis SemTxvevaSi piri<br />
dajarimdeba 1000 lariT. Tu, Tavis arideba ganeorebiT moxdeba piri dapatimrebul iqneba<br />
erT wlamde vadiT. kanoni ar gavrceldeba, eqimebze maswavleblebze, rkinigzis teqnikur<br />
mosamsaxureebze, mosamarTleebze, diplomatebze, sasuliero pirebze da Tavdacvis<br />
saminitros TanamSromlebze aseve maTze visac ukve moxdili aqvs savldebulo samxedro<br />
samsaxuri.<br />
moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo komisias<br />
ufleba aqvs saqarTvelos saministroebsa da uwyebebs, agreTve sawarmoebs,organizaciebsa da<br />
dawesebulebebs (sakuTrebis formis miuxedavad) SesTavazos muSaxeli arasamxedro,<br />
alternatiuli SromiTi samsaxuris gavlisaTvis.<br />
saqarTvelos saministroebi da uwyebebi, agreTve sawarmoebi, organizaciebi dawesebulebebi<br />
(sakuTrebis formis miuxedavad), dainteresebis SemTxvevaSi, valdebulni arian yovelwliurad<br />
miawodon moqalaqeTa arasamxedro, alternatiul SromiT samsaxurSi gawvevis saxelmwifo<br />
komisias saTanado monacemebi arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxurisaTvis<br />
Tavisufali samuSao adgilebis raodenobis Sesaxeb 255 .<br />
5555....3333 bavSvebi bavSvebi bavSvebi bavSvebi<br />
5.3.1 bavSvebi bavSvebi zogadad<br />
zogadad<br />
5.3.1.1 specipikuri specipikuri riskebi riskebi romlebsac romlebsac bavSvebi bavSvebi ejaxebia ejaxebian ejaxebia zogadad<br />
zogadad<br />
5.3.1.2 sabavSvo sabavSvo sabavSvo baRebi baRebi da da da skolebi<br />
skolebi<br />
253 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, muxli 8<br />
254 http://www.delgeo.ec.europa.eu/en/programmesactions/listprojects.html<br />
255 “arasamxedro, alternatiuli SromiTi samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, Tavi pirveli, me-10 muxlis<br />
me-2 da me-3 punqtebi<br />
93
5.3.1.3 specialuri specialuri damxmarebis damxmarebis formebi formebi im im ojaxebisaTvis ojaxebisaTvis visac visac visac bavSvebi bavSvebi yavs<br />
yavs<br />
saxelmwifo siRaribis zRvars miRma myof ojaxebSi obol bavSvebs uxdis Semweobas. bavSvi<br />
unda iyos 18 wlis asakamde da misi orive mSobeli unda iyos gardacvlili. isini iReben<br />
22 lars yovelTviurad da ara aqvs mniSvneloba maT meurves SeuZlia Tu ara muSaoba 256 .<br />
im SemTxvevaSi, Tu piris erT-erTi mSobeli daRupulia da ojaxs sxva Semosavali ar aqvs<br />
daxmareba TiToeul arasrulwlovanze TveSi Seadgens 55 lars, Tu mSobeli muSaobda<br />
saxelmwifo samsaxurSi magaliTad samxedro samsaxurSi – maSin misi pensia ufro didia.<br />
mravalSvilian ojaxebSi (3 Svili da meti) romlebic ar cxovroben siRaribis zRvars<br />
miRma isini Tviurad yovel bavSvze iReben daxmarebas 10 laris odenobiT siRaribis<br />
daZlevis programis farglebSi. aseve ojaxi romelic monawileobs am programaSi miiRebs<br />
erTjerad daxmarebas mesame Svilis SeZenisas 10 laris odenobiT 257 .<br />
5.3.2 gancalkevebuli gancalkevebuli bavSvebi<br />
bavSvebi<br />
omma samxreT oseTSi (romelic daiwyo 2008 wlis 8 agvistos) sxva SedegebTan erTad<br />
gamoiwvia aTasobiTa adamianis sakuTari saxlebidan da soflebidan gaqceva. Am dramatul<br />
momentSi rodesac Zalian bevri adamiani daiRupa da aTasobiT gaxda devnili, bavSvebi<br />
yvelaze metad itanjebodnen.<br />
konfliqtma gamoiwvia xalxis masobrivi gadaadgileba, romelTa umravlesobam Tavi<br />
moiyara dedaqalaqSi. savaraudod 30, 000 piri romelTa umravlesoba afxazeTidan an<br />
samxreT oseTidanaa dRes iTvleba devnilad da daaxloebiT maTgan 12, 000 aris bavSvia 258 .<br />
konfliqtis periodSi devnilma bavSvebma naxes ara marto dabombvis saSineleba aramed,<br />
aseve sakuTari saxlebis, skolebis da ezoebis ganadgureba.<br />
dReisaTvis saqarTveloSi ar moqmedebs kanoni romliTac daregulirebuli iqneboda<br />
sakiTxebi gancalkevebuli, Tanxlebis gareSe da obol bavSvebTan mimarTebaSi sagangebo<br />
mdgomareobebis dros. aRsaniSnavia rom samxreT oseTSi konfliqtis dros wiTeli jvris<br />
saerTaSoriso komitetma koleqtiur centrebSi devnilebs SesTavaza moZiebis servisi 259 .<br />
bavSvTa uflebebis dacvis konvenciis Sesabamisad yvela bavSvi unda iqnes registrirebuli<br />
dabadebidan dauyovnebliv. axalSobilTa registracia problemaa saqarTveloSi<br />
gansakuTrebiT soflebSi da sazogadoebis Rarib nawilSi.<br />
samoqalaqo reestris saagentos informaciis Sesabamisad saqarTvelos iusticiis<br />
saministros uaxloes momavalSi gascems yvela devnil bavSvze Sesabamis mowmobas.<br />
Registracia daiwyo 2009 wlis 12 marts. Samoqalaqo reestirs TanamSromlebi<br />
miawodeben saidentifikacio dokumentebs adgilze. yvela ToTxmet wlamde piri<br />
registracias gaivlis mSoblebis sacxovrebeli adgilis Sesabamisad da yvelas mieniWeba<br />
piradi nomeri. yvela devnili bvSvi miiRebs saidentifikacio dokumets ufasod. am<br />
ronisZiebis farglebSi daaxloebiT 7000 devnili bavSvi Setanili iqneba sainformacio<br />
bazaSi.<br />
256<br />
“2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #5854<br />
257<br />
saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministro<br />
www.moh.gov.ge<br />
258<br />
UNICEF, usafrTxo samoTxe saqarTvelos devnili bavSvebisaTvis<br />
http://www.unicef.org/infobycountry/georgia_48970.html<br />
259<br />
wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, http://www.icrc.org/Web/eng/siteeng0.nsf/html/georgia-feature-210808<br />
(a<br />
94
World Vision rogorc bavSvTa uflebebis damcveli organizacia yvelafers akeTebs raTa<br />
mTavrobamde miitanos yoveli calkeuli bavSvis sakiTi.<br />
5.3.3 oblebi<br />
oblebi<br />
5.3.3.1 obolTa obolTa movla movla patronobis<br />
patronobis patronobis saxelmwifos saxelmwifos valdebuleba, valdebuleba, samarTlebrivi<br />
samarTlebrivi<br />
regulacia<br />
regulacia<br />
saxelmwifo siRaribis zRvars miRma myof ojaxebSi obol bavSvebs uxdis Semweobas. bavSvi<br />
unda iyos 18 wlis asakamde da misi orive mSobeli unda iyos gardacvlili. isini iReben<br />
22 lars yovelTviurad da ara aqvs mniSvneloba maT meurves SeuZlia Tu ara muSaoba 260 .<br />
saxelmwifo aseve zrunevas oblebze mteli qveynis maStabiT 261 . saqarTvelos maStabiT<br />
garkveuli raodenobaa.<br />
2010 wlis ianvridan sabvSvTa movla-patronobis sakiTxebi, maT Soris obolTa movlapatronobis<br />
sakiTxebi ganaTlebisa da mecnierebis saministrodan gadcaeca saqarTvelos<br />
Sromis, jamrTelobisa da socialuri dacvis saministros. saministros Tanaxmad 262 ,<br />
daaxloebiT 2,600 mzrunvelobamoklebuli bavSvi aris registrirebuli (Tumca yvela<br />
maTgani ar aris oboli, es ricxvi Seicavs mitovebul bavSvebsac). saministro maT<br />
uzrunvelyofs samedicino dazRveviT.<br />
arsebobs bavSvis movlis SesaZlebloba upatrono bavSvTa saxlebidan. movlis programa 263<br />
muSaobs saqarTvelos 11 regionis 32 raionSi. socialuri muSakebi CarTulebi arian am<br />
programaSi. qveviT CamoTvlilia 7 yvelaze metad aqtiuri socialuri servisis ofisi 264 :<br />
Tbilisi: socialur muSakTa jgufi muSaobs Cvil bavSvTa sakiTxebze. jgufis<br />
xelmZRvanelia qeTevan demetraSvili, misamarTi: Tbilisi, nucubiZis q. 1, tel: (995 32)<br />
39 88 86.<br />
Tbilisi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia nino tvildiani, misamarTi:<br />
Tbilisis upatrono bavSvTa saxli #1, tel: (995 32) 522972.<br />
rusTavi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia bediaSvili, misamarTi:<br />
rusTavi, dumbaZis q. #38 tel: (995 8 24) 15 75 58.<br />
Telavi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia TinaTin gogiaSvili, misamarTi:<br />
Telavi, davit reqtoris q. #8, tel: (995 8 250) 7 01 35 da (995 8 250) 7 25 10.<br />
baTumi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia nino cecxladze, misamarTi:<br />
baTumi, aWaris ganaTlebis, kulturisa da sportis saministros Senoba, meore sarTuli<br />
quTaisi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia ana kiskeiZe, misamarTi: quTaisi,<br />
quTaisis ganaTlebis resurs centris Senoba.<br />
260 “2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, #5854<br />
261 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb gverdi<br />
http://www.mes.gov.ge/index.php?module=multi&page=detals&multi_id=11&id=298<br />
262 http://banksandfinance.ge/society/324-jandacva.html<br />
263 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb gverdi<br />
http://www.mes.gov.ge/index.php?module=multi&page=detals&multi_id=11&id=303<br />
264 saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb gverdi,<br />
http://www.mes.gov.ge/index.php?module=multi&page=detals&multi_id=11&id=299 .<br />
95
TianeTi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia Tamaz gorelaSvili, misamarTi:<br />
TianeTi TianeTis #1 skolaSi dRis centri.<br />
zugdidi: socialur muSakTa jgufi. jgufis xelmZRvanelia lika Jvania, misamarTi:<br />
zugdidi, zugdidis #3 skolis Senoba.<br />
“aRmzrdeli ojaxi Rebulobs 200 laris odenobs daxmarebas Tviurad. Tumca, rodesac<br />
problema gadawydeba da aRmzrdeloba mTavrdeba es qmnis problemas aRmzrdel ojaxSi”<br />
ambobs ganaTlebis dam mecnierebis saministros socialuri muSaki nana idaZe 265 .<br />
socialuri muSakebi acxadeben, rom aRzrdis msurveli ojaxi ufro metia vidre bavSvebi<br />
romelTa gasazrdelad mibarebac aris SesaZlebeli 266 .<br />
ramodenime arasamTavrobo muSaobs am sakiTxebze.<br />
UNICEF 267 ,World Vision 268 , Every Child 269 da elizabet gastis fondma erToblivad daafuZnes<br />
60 bavSvebisaTvis gankuTvnili centi qveyanaSi. Centrebi emsaxureba axalgazrdebs 3 dan 17<br />
wlis asakamde da ganTavsebulebia TbilisSi, gorSi, Sida qarTlis raionis soflebSi da<br />
aseve devnilTaTvis kompaqturi Casaxlebis adgilebSi.<br />
patara jgufuri saxli aris alternatiuli sacxovrebeli bavSvebisaTvis. World Vision<br />
saqarTveloSi iyo pirveli vin danerga patara saxlis movlis sistema saqarTveloSi 2006<br />
wels. organizacia aqtiurad TanamSromlobs ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan.<br />
2004 wlidan moyolebuli zemoaRniZnuli organizacia 183 bavSvs aqedan 125 dabrunda<br />
biologiur mSoblebTan, 26 aRzrdisaTvis iqna mibarebuli ojaxebSi da 32 ki ganTavsda<br />
patara jgufur saxlSi.<br />
arasamTavrobo bavSvi da garemo 270 sTavazobs mawanwala da riskis qveS myof bavSvebs<br />
daxmarebas centrebis meSveobiT “beRurebi”, “cisartyela”, “jejili” da TbilisSi<br />
arsebuli mobiluri servisi.<br />
genezisis asaociacia 271 marTavs samedicino klinikas TbilisSi, didubis raionSi. klinika<br />
awarmoebs saqvelmoqmedo saqmianobas dam is ZiriTad samizne jgufs warmoadgenen quCis<br />
sabvSvebi da oblebi (daaxloebiT 1000 bavSvi). klinika uzrunvelyofs rogorc adgilze<br />
momsaxureobas aseve awarmoebs gasvliT konsultaciebs im bavSvebisaTvis romlebic<br />
saqarTvelos sxvadasxva bavSvTa saxlebSi cxovroben.<br />
amerikis iuristTa asociaciis kanonis uzenaesobis iniciativis quCis kaonebis programa<br />
cdilobs oblebs Seaswavlos sxvadasxva ZiriTadi wesebi raTa maT ufro metad SeeZloT<br />
sazogadoebaSi integracia. amSi maT exmarebaT Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
studentebi 272 .<br />
265<br />
adamianis uflebaTa Sesaxeb veb portal , http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2833&lang=en<br />
266<br />
adamianis uflebaTa Sesaxeb veb portal, http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2833&lang=en<br />
267<br />
UNICEF saqarTveloSi, http://www.unicef.org/infobycountry/georgia_48970.html,<br />
268<br />
World Vision, georgia.worldvision.org<br />
269<br />
Every child, http://www.everychild.org.uk/article/georgia<br />
270<br />
bavSvi da garemo, http://www.childandenvironment.org.ge/,<br />
271<br />
genezisi, http://www.genesis.org.ge/current_programs.htm<br />
272<br />
amerikis iuristTa asociacias quCis kaonebis programa oblebamde miaqvs<br />
http://www.abanet.org/rol/news/news_georgia_street_law_program_for_orphans.shtml<br />
96
5.3.3.2 samSobloSi samSobloSi dabrunebuli<br />
dabrunebuli dabrunebuli bavSvebisaTvis bavSvebisaTvis upatrono upatrono upatrono bavSvTa bavSvTa bavSvTa saxlebisa saxlebisa saxlebisa da<br />
da<br />
upatrono upatrono bavSvTa bavSvTa movlis movlis movlis aqtualuri aqtualuri xelmisawvdebuloba<br />
xelmisawvdebuloba<br />
xelmisawvdebuloba<br />
samSobloSi dabrunebulTaTvis arsebobs ramodenime SesaZlebloba. maT SeuZliaT<br />
gamoiyenon socialuri servisebi romlebic aRwerilia 5.3.3.1 punqtSi, monawileoba miiRon<br />
jamrTelobis, Sromis da socialuri uzrunvelyofis saministros programaSi upatrono<br />
da mzrunveloba moklebul bavSTaTvis, aseve, maT SeuZliaT miakiTxon TavSesafars<br />
romelic trefikingis winnaRmdeg brZolis saxelmwifo fondis mflobelobaSia (fondis<br />
direqtoria mari mesxi).<br />
5555....4444 xanSiSesulebi<br />
xanSiSesulebi<br />
xanSiSesulebi<br />
xanSiSesulebi<br />
5555....4444....1111 sapensio sapensio sapensio sapensio sistema sistema sistema sistema zogadad, zogadad, zogadad, zogadad, SesaZlebelia SesaZlebelia<br />
SesaZlebelia<br />
SesaZlebelia Tu Tu Tu Tu ara ara ara ara saSualo saSualo saSualo saSualo pen pensiaze pen pensiaze<br />
siaze siaze cxovreba cxovreba cxovreba cxovreba<br />
pensia SeiZleba iyos saxelmwifo da arasaxelmwifo. saxelmwifo pensiis gadaxda warmoebs<br />
saxelmwifo biujetidan. arasaxelmwifo pensia romlesac administrirebs<br />
specializirebuli iuridiuli pirebi, romelebsac gaaCniaT sapensio sqemebi da pensii<br />
odenoba damokidebuli piris mier gadaxdil premiumebze. saxelmwifo da arasaxelmwifo<br />
pensiebi aris 2 sxvadasxva sistema 273 .<br />
arsebobs arasaxelmwifo pensiis ori saxe : mudmivi pensia da gansazRvruli vadiT gasacemi.<br />
mudmivi pensia, romelic eZleva fizikur pirs pensiis gacemis dawyebidan gardacvalebamde;<br />
xolo meore saxlis pensiis vada SezRudulia 5 wlamde. meuRleebma SeiZleba miiRon<br />
erToblivi arasaxelmwifo pensia. Omelime meuRlis sikvdilis SemTxvevaSi piri miiRebs im<br />
Tanxis naxevars romelsac Rebulobdnen erToblivad. ganqorwinebis SemTxvevaSi yofili<br />
meuRleebi aRidgenen maT damoukidebel uflebas pensiaze 274 .<br />
sapensio Senatanebi SeiZlega agaakeTos rogorc individma aseve iuridiulma pirma.<br />
beneficiari SeiZleba iyos sxva individic 275 .<br />
organiszaciebi romlebmac SeiZlebaa daazRvion sapensio Senatanebi SeiZleba iyos banki,<br />
sadazRveo kompaniebi an sxva iuridiuli pirebi 276 .<br />
sasargeblo likebi: www.tbcbank.ge, www.procreditbank.ge, www.peoplesbank.ge.<br />
saqarTveloSi minimaluri pensia Seadgens 70 lars 277 .<br />
samomxmareblo kalaTa (sxovrebis minimumi) ar aris gansazRvruli saqarTveloSi. Tumca<br />
“sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb” saqarTvelos<br />
kanonis Sesabamisad am kanonis miznebisaTvis saarsebo minimumi Seadgens 100 lars 278 .<br />
Znelad warmosadgenia Cveulebrivi pensioneris SesaZleblobebi. aRsaniSnavia isic, rom<br />
fesebi katastrofulad izrdeba yovel dRe pursa da medikamentebze. Sesabamisad saSulo<br />
pensiT ar aris SesaZlebeli aanazRauro piris moTxovnilebebi.<br />
273 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 1-2<br />
274 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 5<br />
275 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-2 da me-9 muxlebi.<br />
276 “arasaxelmwifo sapensio dazRvevisa da uzrunvelyofis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-5 Tavi.<br />
277 2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxb kanoni, muxli 48.<br />
278 “sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, 21-e muxli.<br />
97
5.4.2 Sesabamisoba Sesabamisoba pensiasTan pensiasTan da da sxva sxva benefitebTan<br />
benefitebTan<br />
qali iRebs saxelmwifo pensias 60 wlis asakidan. mamakaci iRebs saxelmwifo pensias 65<br />
wlis asakidan 279 . Tu aris safuZveli ori pensiis miRebisa (magaliTad asaki, qmeduunaroba<br />
an qmeduunaroba da marCenalis sikvdili), pirs SeuZlia miiRos mxolod erTi saxis<br />
pensia 280 . Tumca pirs SeuZlia miiRos socialuri daxmareba pensiasTan erTad 281 .<br />
socialuri daxmareba martoxela moxucisTvis (visac ekuTvnis pensia da ar muSaobs)<br />
Seadgens Tviurad 22 lars. ori an meti moxucisgan Semdgari ojaxisTvis (zemoaRniSnuli<br />
pirobebiT) aris 35 lari 282 .<br />
pirma unda mimarTos iusticiis saministros samoqalaqo reestris teritoriul organos<br />
raTa daiwyos pensiis miReba 283 .<br />
meore msoflio omis veteran iRebs 80 lars 284 .<br />
pirebi iReben pensiaze danamats staJis mixedviT:<br />
2 lari maTvis vinc muSobda 5 welze meti;<br />
4 lari maTTvis vinc muSobda 5 dan 15 wlamde;<br />
7 lari maTTvis vinc muSobda 15 dan 25 wlamde;<br />
10 lari maTTvis vinc muSobda 25 da meti weli. 285 .<br />
devnilebi romelTac ar gaaCniaT aranairi dokumenti maTi namsaxurebis wlebis dasadgenad<br />
danamats iReben maTi sqesissa da asakis mixedviT 286 :<br />
qalebi qalebi<br />
qalebi<br />
asaki asaki<br />
damatebiTi damatebiTi pensia/Tviurad<br />
pensia/Tviurad<br />
pensia/Tviurad<br />
60-62 2 lari<br />
62-64 4 lari<br />
64-66 7 lari<br />
66 da maRla 10 lari<br />
mamakacebi<br />
mamakacebi<br />
asaki asaki<br />
damatebiTi damatebiTi pensia/Tviurad<br />
pensia/Tviurad<br />
65-67 2 lari<br />
67-69 4 lari<br />
69-71 7 lari<br />
71 da maRla 10 lari<br />
279 saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministris 2006 wlis 10 Tebervlis<br />
#46 brZaneba, me-4 muxli<br />
280<br />
“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 5.<br />
281<br />
“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 12.<br />
282<br />
2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxb kanoni, muxli 48.<br />
283<br />
saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministries 2006 wlis 10 Tebervlis<br />
#46 brZaneba, me-15 muxli.<br />
284<br />
“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 22.<br />
285<br />
saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 29 agvistos #181 dadgenileba, muxli 1<br />
286<br />
saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 29 agvistos #181 dadgenileba, muxli 1<br />
98
pirma unda mimarTos iusticiis saministros samoqalaqo reestris teritoriul organos<br />
raTa daiwyos damatebis miReba 287 .<br />
5.4.3 pensiebze pensiebze pasuxismgebeli pasuxismgebeli organoebis organoebis sakontaqto sakontaqto informacia<br />
informacia<br />
“saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanonisa da saqarTvelos Sromis, janrTelobis<br />
da socialuri uzrunvelyofis ministries 2006 wlis 10 Tebervlis #46 brZanebis<br />
Sesabamisad pirma unda mimarTos iusticiis saministros samoqalaqo reestris<br />
teritoriul samsaxurs raTa daiwyos pensiis mireba.<br />
TbilisSi:<br />
gldani gldani<br />
gldani - direqtori direqtori jaba jaba jaba sarvaZe<br />
sarvaZe<br />
sarajiSvilis gamziri, 3, tel: 624877<br />
didube didube CuRureTi CuRureTi – direqtori direqtori lela lela lela zarabiani<br />
zarabiani<br />
wereTlis gamziri, 67a, tel: 357913<br />
vake vake- vake direqtori direqtori maka maka miqaberiZe<br />
miqaberiZe<br />
abaSiZis q, 68, tel: 222184 915441<br />
isani isani – direqtori direqtori qeTevan qeTevan qeTevan bendeliani<br />
bendeliani<br />
qeTevan wamebulis q. 65, tel: 746539<br />
mTawminda mTawminda krwanisi krwanisi – direqtori direqtori goCa goCa maWavariani maWavariani<br />
maWavariani<br />
tabiZis q. 4<br />
naZaladevi naZaladevi naZaladevi – direqtori direqtori lela lela doliZe<br />
doliZe<br />
dadianis q. 34, tel: 66 22 60, 66 22 40<br />
saburTalo saburTalo – direqtori direqtori lela lela qarTveliSvili<br />
qarTveliSvili<br />
fanjikiZis q (budapeStis q), 2, tel: 371226, 382645<br />
samgori samgori – direqtori direqtori mamuka amuka bicureiSvili<br />
bicureiSvili<br />
TrialeTis, 50, tel: 760489<br />
regionebi:<br />
afxazeTi afxazeTi afxazeTi – direqtori direqtori merab merab jaxaia<br />
jaxaia<br />
Tbilisi, dadianis q. meore korpusi me-3 sadarbazo<br />
aWara aWara aWara – direqtori direqtori Shorena Shorena qoriZe<br />
qoriZe<br />
batumi, farnavaz mefis 4 tel: 70274<br />
guria guria – direqtori direqtori ivane ivane menabde menabde<br />
menabde<br />
ozurgeTi, apolon wulaZe 7<br />
imereTi imereTi – direqtori direqtori mamuka mamuka beraZe<br />
beraZe<br />
287 saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 29 agvistos #181 dadgenileba, muxli 4<br />
99
quTaisi, gansaxurdias q., 15, tel: 7-08-04<br />
kaxeTi kaxeTi – direqtori direqtori eka eka tCavelaSivili<br />
tCavelaSivili<br />
tCavelaSivili<br />
Telavi, Tbilisis gza 26<br />
mcxeTa mcxeTa-TaneTi<br />
mcxeTa TaneTi – direqtori direqtori lado lado lado zuramiSvili<br />
zuramiSvili<br />
zuramiSvili<br />
mcxeTa, Rvinjilias 2<br />
raWa raWa-leCxumi<br />
raWa raWa leCxumi leCxumi-qvemo<br />
leCxumi qvemo svaneTi svaneTi – direqtori direqtori murman murman donaZe<br />
donaZe<br />
ambrolauri, d. agmaSeneblis q.24, tel: 2-17-57<br />
samegrelo samegrelo-zemo<br />
samegrelo zemo svaneTi svaneTi – direqtori direqtori laSa laSa tyebuCaZe<br />
tyebuCaZe<br />
zugdidi, kostavas q. 58, tel: 5-2352, 5-2354<br />
samcxe samcxe-javaxeTi<br />
samcxe javaxeTi – direqtori direqtori aleqsandre aleqsandre gogiZe<br />
gogiZe<br />
axalcixe, kecxovelis q. 6<br />
qvemo qvemo qarTli qarTli – direqtori direqtori sofo sofo karanaZe<br />
karanaZe<br />
rusTavi, firosmanis q. 19, tel: 19-2623, 19-4140<br />
Sida Sida Sida qarTli qarTli – direqtori direqtori zaza zaza mindiaSvili<br />
mindiaSvili<br />
Gori, samefo q.24 tel: 7-7946<br />
5.4.4 moxucebulebis moxucebulebis TavSesafrebi<br />
TavSesafrebi TavSesafrebi (saxelmwifo, (saxelmwifo, arasamTavrobo)<br />
arasamTavrobo)<br />
aliel aliel-21 aliel 21<br />
Tbilisi tel : +995 93 27 20 05<br />
wminda wminda gabri gabrielis gabri elis saxelobis saxelobis TavSesafari<br />
TavSesafari<br />
+995 32 60 64 51, +995 93 27 20 05<br />
TavSesafari TavSesafari - saTnoeba<br />
saTnoeba<br />
Javis q. 5, 17; +995 32 66-77-71<br />
TavSesafari TavSesafari – pepela<br />
pepela<br />
saburTalo, +995 32 59 49 87<br />
TavSesafari TavSesafari - diakon diakon ioane ioane zardekis zardekis saxli<br />
saxli<br />
garanelis, 15<br />
+995 32 91 03 94, +995 32 91 12 24<br />
TavSesafari TavSesafari – muxrani muxrani 2007 2007<br />
2007<br />
gldanis me-2 mikro raioni; tel: +995 32 68 11 57<br />
TavSesafari TavSesafari – evangelur evangelur luTeranuli luTeranuli saxli<br />
saxli<br />
granelis , 15 tel: +995 32 94 35 62, +995 32 94 30 80<br />
saTnoebis saTnoebis saxli saxli<br />
saxli<br />
sakontaqto piri: zaur aladaSvili (prezidenti)<br />
mob: 877 712 288<br />
tel: +995 32 957 575, +995 32 95 16 46, +995 32 95 82 73<br />
misamarTi: aRmaSeneblis 121, me-3 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />
100
el-fosta: Catarsis@posta.ge<br />
savane savane (moxucebulTa (moxucebulTa asociacia) asociacia)<br />
asociacia)<br />
sakontaqto piri: xaCatur varTaniani (prezidenti)<br />
mob: +995 93 313 32<br />
misamarTi: Temqa, me-11 mikro raioni, TabukaSvilis q. 44, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosTa: savane@savane.org.ge<br />
Taoba Taoba (xanSiSesulTa (xanSiSesulTa socialuri socialuri dacva)<br />
dacva)<br />
sakontaqto piri: uCa vaxania (direqtori)<br />
mob: +995 99 554 225<br />
misamarTi: nucubiZis q. 187a, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosTa: taoba@taoba.org.ge<br />
didgori didgori _ saqarTvelos saqarTvelos socialuri socialuri da da ekonomikuri ekonomikuri ganviTarebis ganviTarebis xelSemwyobi<br />
xelSemwyobi<br />
xelSemwyobi<br />
arasamTavrobo arasamTavrobo orga organizacia<br />
orga nizacia (muSaobs (muSaobs mxolod mxolod moxucebulebTan)<br />
moxucebulebTan)<br />
sakontaqto piri: anzor goTua (prezidenti)<br />
telefoni: +995 32 291 121/ 29 1<br />
misamarTi: wyneTis q. 14, me-5 sadarbazo me-4 sarTuli bina 115, Tbilisi, saqarTvelo<br />
5555....5555 SezRuduli SezRuduli<br />
SezRuduli<br />
SezRuduli SesaZleblobebisa SesaZleblobebisa<br />
SesaZleblobebisa<br />
SesaZleblobebisa da da da da fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri aSlilobis aSlilobis aSlilobis aSlilobis mqoneeee mqon mqon mqon pirebi pirebi pirebi pirebi<br />
5.5.1 specializirebuli<br />
specializirebuli specializirebuli institutebi institutebi da da saxelmwifos saxelmwifos valdebuleba<br />
valdebuleba (samarTlebrivi<br />
(samarTlebrivi<br />
(samarTlebrivi<br />
regulaciebi regulaciebi da da praqtika)<br />
praqtika)<br />
14 ivnisi aris SezRuduli SesZleblobebis mqone pirTa dacvis dRe 288 .<br />
SezRuduli SesaZleblobis mqone piri aris adamiani, romelsac daavadebis, travmis, gonebrivi<br />
Tu fizikuri defeqtis Sedegad darRveuli aqvs organizmis sasicocxlo funqciebi<br />
janmrTelobis metdnaklebad moSlis gamo, rac ganapirobebs profesiuli Sromis unaris srul<br />
an nawilobriv dakargvas anda yofa-cxovrebis arsebiT gaZnelebas 289 .<br />
SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris diskriminacia akrZalulia da amgvari qmedeba<br />
warmoadgens danaSauls saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabamisad 290 .<br />
saxelmwifo uzrunvelyofs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa socialur dacvas.<br />
saxelmwifo organoebi, sawarmoebi, dawesebulebebi da organizaciebi invalidebs uqmnian<br />
pirobebs sacxovrebeli, sazogadoebrivi da sawarmoo SenobebiT, transportiTa da<br />
satransporto komunikaciebiT, kavSirgabmulobisa da informaciis saSualebebiT<br />
sargeblobisaTvis, Tavisufali rientaciisa da gadaadgilebisaTvis 291 .<br />
saxelmwifom xeli unda Seuwyos SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa samedicino da<br />
profesiul reabilitacias. unda SemuSavdes individualuri programebi. 292<br />
aSS-s saxelmwifo departamentma aRniSna, rom problema naklebad prioritetulia<br />
mTavrobisaTvis. diskriminacia SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris mimarT dasaqmebis,<br />
ganaTlebis, samedicino momsaxuebiT sargeblobis da aseve saxelmwifos sxva momsaxurebis<br />
sferoebSi problemaa da socialuri diskriminacia arsebobs. administraciuli kodeqsi<br />
avaldebulebs unarSzRudulebis Sesvlis xelmisawvomobas da ardakmayofilebis<br />
288<br />
saqarTvelos prezidentis 2003 wlis 13 ivnisis #260 brZanebuleba<br />
289<br />
“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni<br />
290 2 saqarTvelos sisxlis samrTlis kodeqsi muxli 142 .<br />
291<br />
“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-3 da me-7<br />
muxlbi<br />
292 “SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 14.<br />
101
SemTxvevaSi iTvaliswinebs jarimas. mTavrobam gadadga nabijebi unarSezRudulebis<br />
saWireobebis mosagvaeblad wlis ganmavlobaSi. martSi iusticiis saministros samoqalaqo<br />
reestis saagentoSi dasaqmda 6 unarSezRuduli moqalaqe, romlebis satelefono<br />
konsultaciebze muSaoben. piloturi programis farglebSi am pirebs CautardaT winaswari<br />
treiningi rac maT aZlevT saSualebas saxlidan imuSaon. Imave TveSi 40 avtobusi<br />
unarSezRudulebisaTvis specialuri asasvleliT daemaTa municipalur transports<br />
TbilisSi 293 .<br />
2008 wlis seqtemberSi saxalxo damcvelis ofisma daarsa specialuri centri<br />
unarSezRuduli pirebisaTvis. Saxalxo damcveli xazs usmavms aseve ramodenime sakiTxs: a)<br />
“unarSezRuduli piris” statusis miniWeba araefeqturia da xSir SemTxvevaSi bevri<br />
adamianisaTvis aris damamcirebeli; b) unarSezRudul pirebTan momuSave xalxis uflebebi<br />
ar aris daculi rac ara negatiurad aisaxeba unarSzRudulebze g) unarSzRudulTaTvis<br />
programebi ar aris fokusirebulia maTi cxovrebis pirobebis gaumjobesebaze aramed<br />
adgenen zogiert aspeqts maTi movlis da reabilitaciis; d) unarSezRudulebis<br />
saWiroebebi kargad ar aris Sefasebuli 294 . damatebiT, saxelmwifos mxridan Sesabamisi<br />
institutebi saTanadod ar finansdebian 295 .<br />
mkveTrad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone pirebs eniSnebaT pensia 35<br />
laris odenobiT. mniSvnelovnad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone<br />
pirebs eniSnebaT pensia 28 laris 296 odenobiT. am saxis pensiis misaRebad pirebma unda<br />
gaiaron igive procedurebi rac aRwerilia 3.3.6 TavSi.<br />
mxedveloba SezRuduli pirebi ganekuTvnebian pirvel kategorias, iReben daxmarebas 22<br />
laris odenobiT. Tu maTi unarSewRuduloba mniSvnelovnad gamoxatulia maSin 32 laris<br />
odenobiT 297 .<br />
2008 wlis oficialuri monacemebis Sesabamisad qveyanaSia 160,638 unarSezRuduli piri.<br />
2007 wlis monacemebiT iyo 11,024 unarSezRuduli bavSvi Tumca realuri ricxvi ufro<br />
maRalia 298 .<br />
qveyanaSi funqcionirebs 31 dawesebuleba unarSezRudul bavSTaTvis. Esenia unarSezrudul<br />
bavSvta ganaTlebis specializirebulni institutebi, romlebsac aqvT problemebi<br />
aRWurvilobasTan da meTodikasTan dakavSirebiT. zogierT unarSezRudul bavSvs aqvs<br />
SesaZlebloba iswavlos Cveulebriv skolaSi, iyo probelemebi am sakiTxTan<br />
dakavSirebiTac 299 . Wlis ganmavlobaSi mTavrobam gamarTa Zlieri media kampania da situacia<br />
nel nela umjobesdeba 300 .<br />
SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone bavSvebs, romlebic saWiroeben sxva piris mudmiv<br />
daxmarebas eniSnebaT pensia 35 laris odenobiT. sxva saxis unarSezRudulebs ki 28 laris<br />
odenobiT. 18 wlamde unarSezRuduli bavSvi Tu igi siRaribis zRvars miRma myofi<br />
293<br />
aSS-s saxelmwifo departamentis, saqarTveloSi adamianis uflebaTa Sesaxeb angariSi, 2009 wlis 25<br />
Tebervali http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm<br />
294<br />
saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2008 wlis pirveli naxevari<br />
http://ombudsman.ge/uploads/reports/moxseneba_2008_1naxevari.pdf<br />
295<br />
saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2008 wlis meore naxevari, http://ombudsman.ge/index.php?m=331;<br />
296 saqarTvelos Kanoni saxelmwifo pensiis Sesaxeb, muxli 8;<br />
297 2 saqarTvelos mTavrobis 2006 wlis 28 ivlisis #145 dadgenileba, muxli 8 ;<br />
298<br />
aSS-s saxelmwifo departamentis, saqarTveloSi adamianis uflebaTa Sesaxeb angariSi, 2009 wlis 25<br />
Tebervali http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm accessed 2 June 2009<br />
299<br />
saqarTvelos parlamentis 2004 wlis 13 tebervlis #3337 rezolucia.<br />
300 saias mosazreba<br />
102
ojaxidanaa iRebs damatebiT 22 larian daxmarebas. Tu maTi unarSezRuduloba mkveTrad<br />
aris gamoxatuli isini Sesabamisad ireben 45, 38 da 32 larian daxmarebebs 301 .<br />
saqarTvelos saxalxo damcvelis azriT kriteriumebi romliTac ganisazRvreba siRaribis<br />
zRvars miRma myofi ojaxebi Zalzed mkacria. rac Zalian arTulebs unarSezRudul<br />
bavSvTaTvis 22 lariani daxmarebis miRebis SesaZleblobas 302 . unarSezRudul pirTa<br />
daxmarebis centri aris gaxnili saxalxo damcvelis ofisSi sadac aseve exmarebian<br />
fsikikurad daavadebul pirebs 303 .<br />
qveyanaSi sxvadasxva institutebi (saxelmwifo da arasamTavrobo) muSoben unarSezRuduli<br />
pirebis problemebze:<br />
fondi “Semdegi “Semdegi nabiji” nabiji” exmareba unarSezRudul bavSvebs romlebic iq cxovroben. amasTan<br />
organizaiis warmomadgenelma ganacxada rom radgan ar arsebosb adgili sadac<br />
mozardebsac SeuZliaT miiRon Sesabamisi daxmareba isini mozard unarSezRudulebsac<br />
exmarebian.<br />
misamarTi: Tbilisi, WavWavaZis pr. #74a tel: (995 32) 23 01 40<br />
“imedi” “imedi” unarSezRudulTa fsiqologiuri da socialuri reabilitaciis centri.<br />
misamarTi: zezva gafrindaSvilis q. #6 tel: (995 32) 566 425<br />
socialuri Terapiis saxli exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />
ganviTarebaSi. tel: (995 32) 77 54 85; (99532) 77 11 84.<br />
“gaerTianeba xalxisTvis” exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />
ganviTarebaSi. tel: (995 32) 77 63 07<br />
quTaisis moxucebulTa daxmarebis saxli aqvs unarSezRudulTaTvis fsiqologiuri<br />
daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba. misamarTi: quTaisi, mefe<br />
solomonis q. 2, me-4 Sesaxvevi #6. sakontaqto piri: giuli muSkudiani. tel: (995 99)<br />
23 31 32<br />
Tbilisis moxucebulTa daxmarebis saxls aqvs unarSezRudul moxucebulTaTvis<br />
fsiqologiuri daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba (qalebi 60<br />
wels maRla da kacebi 65 wels maRla). misamarTi: Tbilisi, Temqis dasaxleba 11, me-2<br />
kvarali. sakontaqto piri: TamTa demuriSvili. tel: (995 99) 92 30 82<br />
fsiqo – fsiqikuri gamrTelobis socialuri reabilitaciis centri – uzrunvelyofs<br />
consultaciasa da jandacvas. misamarTi: Tbilisi, lado asaTianis q. #10, tel: (995 32)<br />
39 78 44<br />
“afra” _ exmareba fsiqikurad daavadebul pirebs, maT mSoblebs da momvlelebs. misamarTi:<br />
Tbilisi, lado asaTianis q. #10. Tel: (995 99) 15 38 01<br />
Zevris moxucebulTa daxmarebis saxli _ exmareba fsiqikurad avadmyof xalxs sxovrebis<br />
pirobebis gaumjobesebaSi. aqvs fsiqo-socialuri reabilitacia, sakvebiT da jandacviT<br />
301 “saxelmwifo pensiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni muxli 8; saqarTvelos mTavrobis 2006 wlis 28 ivlisis<br />
#145 dadgenileba, muxli 8 2 ;<br />
302 saqarTvelos saxalxo damcvelis angariSi, 2007 wlis meore naxevari, gverdebi 310-318;<br />
http://ombudsman.ge/files/468_19_PDOReport2007IIhalf.pdf<br />
303 veb-portali adamianis uflebebis Sesaxeb, http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=3209&lang=en<br />
103
uzrunvelyofa. misamarTi: Terjolis raioni, sofeli Zveri.sakontaqto piri: daviT<br />
gabriCiZe. tel: (995 99) 56 90 88<br />
fsiqikuri jamrTelobis centri<br />
misamarTi: Tbilisi, gldani ipolit ivanovis q. #43<br />
sakontaqto piri (1) : biZina mgalobliSvili<br />
tel: (995 77) 40 11 28<br />
sakontaqto piri (2): daviT sariSvili<br />
tel: (995 99) 45 71 61<br />
bedianis bedianis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />
saavadmyofo<br />
xelmZRvaneli: avTo vanazi<br />
t: (995 99) 13 68 64<br />
baTumis baTumis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />
saavadmyofo<br />
xelmZRvaneli: nukri miqava<br />
t: (995 77) 41 13 54<br />
suramis suramis fsiqiat fsiqiatriuli<br />
fsiqiat riuli saavadmyofo<br />
saavadmyofo<br />
xelmZRvaneli: gia jobaZe<br />
t: (995 93) 57 03 95<br />
quTaisis quTaisis fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis erovnuli erovnuli centri centri<br />
centri<br />
xelmZRvaneli: goCa bakuraZe<br />
t: (995 93) 47 25 38<br />
fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis axalcixis axalcixis centri centri<br />
centri<br />
sakontaqto piri (1): lamara kiknaZe<br />
t : (995 93) 26 45 27<br />
sakontaqto piri (2): ciuri SeSaberiZe<br />
t: (995 93) 17 63 83<br />
a. gociriZis gociriZis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: Giorgi geleiSvili<br />
t: (995 99) 11 03 53; (995 32) 39 66 65<br />
quTaisis quTaisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: maia nucubiZe<br />
t: (995 99) 18 21 02<br />
Telavis Telavis specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: irina gegeCkori<br />
t: (995 93) 34 25 94<br />
zestafonis zestafonis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: darejan axvlediani<br />
t: (995 99) 53 62 12<br />
zugdisis zugdisis specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: nata abulaZe<br />
t: (995 99) 56 10 65<br />
104
usTavis rusTavis rusTavis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: zaza oxanaSvili<br />
t: (995 99) 20 91 34<br />
siRnaRis siRnaRis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: mariana xuciSvili<br />
t: (995 93) 90 92 27<br />
ozurgeTis ozurgeTis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: manana goguaZe<br />
t: (995 99) 15 63 75<br />
senakis senakis specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: guranda revia<br />
t: (995 99) 20 87 68<br />
goris goris specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: marina gongilaSvili<br />
t: (995 99) 53 30 40<br />
<strong>Caritas</strong> saqarTvelo<br />
saqarTvelo<br />
qurdianis q.#3, Tbilisi<br />
(+995.32) 217819, 251387<br />
arsebobs specialuri saxelmwifo programa romelic iTvaliswinebs unarSezRudulebis<br />
socialur reabilitacias. am programisaTvis 2008 wlis saxelmwifo biujetSi<br />
gaTvaliswinebuli iyo 4 237 300 lari. programa warmoadgens detalur samoqmedo gegmas<br />
da unda Sesruldes 2008 wlis 31 dekembramde 304 .<br />
5.5.2 specializirebuli specializirebuli institutebi<br />
institutebis institutebi xelmisawvdomoba xelmisawvdomoba da da mzrunveloba<br />
mzrunveloba mzrunveloba samSobloSi<br />
samSobloSi<br />
dabrunebulTaTvis<br />
dabrunebulTaTvis<br />
samSobloSi dabrunebulebma SeiZleba isargeblon agreTve im servisebiTac romlebic ara<br />
marto ukandabrunebulTaTvisac funqcionirebs:<br />
“SuSis “SuSis bavSvebi” bavSvebi” – asociacia romelic exmareba gulis daavadebebiT daavadebul<br />
pirebs<br />
sakontaqto piri: xaTuna saganaeliZe<br />
misamarTi: kutuzovis q. 7, piveli sarTuli, bina 27, Tbilisi saqarTvelo<br />
el-fosta: saga@gol.ge<br />
brma rma xalxi xalxi sazRvrebs sazRvrebs gareSe<br />
gareSe<br />
sakontaqto piri: besarion soloRaSvili (Tavmjdomare)<br />
mob: 899 278 508<br />
tel: 8 (22) 999 829<br />
misamarTi: mickeviCis q. 29a, oTaxi 202, Tbilisi saqarTvelo<br />
el-fosta: tamosolo@yahoo.com<br />
304 saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socuzrunvelyofis ministris 2008 wlis 14 martis<br />
#70 brZaneba<br />
105
unarS unarSeRzudul<br />
unarS unarSeRzudul<br />
eRzudul bavSvTa bavSvTa socialuri socialuri integraciis integraciis kavSiri<br />
kavSiri<br />
sakontaqto piri: Tamar maRlakeliZe (prezidenti)<br />
mob: 899 532 732<br />
misamarTi: mickeviCis q. #1, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: maglata@mail.ru<br />
RmerTis RmerTis RmerTis Svilebis Svilebis saqarTvelos saqarTvelos kavSiri kavSiri – unarSezRudul pirTa asociacia<br />
sakontaqto piri: nana kenWuaSvili (Tavmjdomare)<br />
tel: 8 (22) 250 145<br />
misamarTi: WavWavaZis pr 49a, mexuTe sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: iufnona@yahoo.com<br />
pediatriuli pediatriuli dacvis dacvis socialuri socialuri fondi<br />
fondi<br />
sakontaqto piri: giorgi CaxunaSvili<br />
mob: 893 237 154<br />
misamarTi: lublianas q. 29, me-2 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: info@sppf.info<br />
yru munj munj bavSvTa bavSvTa dacvis dacvis dacvis asociacia<br />
asociacia<br />
sakontaqto piri: maia asakaSvili<br />
mob: 899 513 397<br />
tel: 8 (22) 997 324 / 323<br />
misamarTi: vaJa fSavelas gamziri. 73, me-3 kvartali, pirveli korpusi, bina 14,<br />
Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-posta: makako@geo.net.ge/asakashvili_maia@yahoo.com<br />
yru bavSvTa bavSvTa ganviTarebis ganviTarebis xelSemwyobi<br />
xelSemwyobi xelSemwyobi saerTaSoriso saerTaSoriso fondi<br />
fondi<br />
sakontaqto piri: olga CikvaiZe (Tavmjdomare)<br />
mob: 899 100 377<br />
misamarTi: diRomi, me-5 kvartali, axmetelis q. 2, Tbilisi, saqarTvelo<br />
saerTaSoriso saerTaSoriso ka kavSiri ka vSiri “adamiani “adamiani “adamiani da da buneba”<br />
buneba”<br />
sakontaqto piri: lali zautaSvili<br />
tel: 8 (22) 61 01 89; 60<br />
misamarTi: guramiSvilis gamziri 72, Tbilisi, saqarTvelo<br />
hemofiliisa hemofiliisa da da donorebis donorebis saqarTvelos saqarTvelos asociacia<br />
asociacia<br />
roman xomasuriZe<br />
mob.: 899 100 254<br />
misamarTi: yazbegi str. 22, Tbilisi, saqarTvelo<br />
saqarTvelos saqarTvelos yru yru-munjTa yru munjTa kavSiri<br />
kavSiri<br />
sakontaqto piri: badri batatunaSvili/ maia metoniZe<br />
mob: 877 456 615<br />
misamarTli: maiakovskis q. 6, mesama sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />
saqarTvelos saqarTvelos unarSezRudul<br />
unarSezRudul unarSezRudul qalTa qalTa saerTaSoriso saerTaSoriso asociacia<br />
asociacia<br />
sakontaqto piri: manana guluaSvili<br />
mob: 899 973 006<br />
tel: 8 (22) 920 911<br />
misamarTi: Zmebi zurabiSvilebis q. 34, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: Gdwia@access.sanet.ge<br />
saprotezo saprotezo orTopediuli orTopediuli reabilitaciis reabilitaciis saqarTvelos saqarTvelos asociacia<br />
asociacia<br />
106
sakontaqto piri: maia kalmaxeliZe<br />
tel: 8 (22) 520 073 / 522<br />
misamarTi: liblianas q. 18/20, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: ortho@gefpor.ge<br />
pirveli pirveli nabiji nabiji (uzrunvelyos (uzrunvelyos sxvadasxva sxvadasxva saxis saxis daxmarebas daxmarebas daxmarebas unarSezRudul<br />
unarSezRudul<br />
bavSTaT bavSTaTvis)<br />
bavSTaT vis)<br />
sakontaqto piri: qeTi meliqaZe (direqtori)<br />
tel: 8 (22) 252 519 / 230<br />
misamarTi: WavWavaZis gamz. 74 a, oTaxi504, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: keti.melikadze@tfs.ge<br />
kulturuli kulturuli centri centri “Tanadgoma”<br />
“Tanadgoma”<br />
Sakontaqto piri: nana gegeliSvili<br />
mob: 877 46 65 71<br />
tel: 8 (22) 96 74 62<br />
misamarTi: uznaZis q. 68, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: acacia@ip.osgf.ge<br />
asociacia asociacia "mSoblebis "mSoblebis xidi" xidi" (unarSzRudulebis (unarSzRudulebis inegracia inegracia sazogadoebaSi)<br />
sazogadoebaSi)<br />
sakontaqto piri: Teona xaCelaSvili<br />
mob: 877 473 440<br />
misamarTi: Ciqobavas q. 29, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: ktea@rambler.ru<br />
unarSezRuduli<br />
unarSezRuduli unarSezRuduli bavSvi, bavSvi, ojaxi ojaxi sazogadoeba sazogadoeba ( unarSezRuduli bavSvisa da misi<br />
ojaxis uflebebis dacva)<br />
sakontaqto piri:maia bibileiSvili (Tavmjdomare)<br />
mob: 877 715 609<br />
misamarTi: vazha-fSavelas 1. 76 b, me-3 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: maia@disability.ge<br />
unarSezRudul<br />
unarSezRudul unarSezRudul mewarmeTa mewarmeTa dasaqmebis dasaqmebis asociacia<br />
asociacia<br />
sakontaqto piri: lado aslamaziSvili (direqtori)<br />
mob: 893 967 888<br />
misamarTi: keidias q. 7, Tbilisi, saqarTvelo<br />
unarSezRudul/gardacvlil unarSezRudul/gardacvlil meomarTa meomarTa meuRlTa meuRlTa asociacia<br />
asociacia<br />
sakontaqto piri: manana mebuke<br />
mob: 893 491 000<br />
misamarti: keidias q. 7, pirveli sarTuli, me-2 oTaxi, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: dt_wife@yahoo.com/ mmanana@mail.ru<br />
smenis smenis problemebis problemebis mqone mqone bavSvTa bavSvTa ganviTarebis ganviTarebis asociacia<br />
asociacia<br />
sakontaqto piri: nino feraZe (Tavmjdomare)<br />
tel: 8 (22) 955 864<br />
misamarTi: uznaZis q. 2, pirveli Sesasvleli, me-4 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: contact@epatha.org.ge<br />
afxazeTis afxazeTis yru yru munjTa munjTa asociacia asociacia – “hera”<br />
“hera”<br />
sakontaqto piri: boris Skriabai (Tavmjdomare)<br />
tel: 8 (22) 774 067<br />
misamarTi: gurjaanis q. 22, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: abkusin@hotmail.com<br />
107
asociacia asociacia “bavSvebis “bavSvebis harmoniuli harmoniuli ganviTarebis ganviTarebis saxli”<br />
saxli”<br />
sakontaqto piri: tiko noZaZe (direqtori)<br />
mob: 899 903 51<br />
misamarTi: vaJa-fSavelas me-4 kvartali, SaviSvilis q. 5, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: hchd@myoffice.ge<br />
antistigma<br />
antistigma (fizikuri (fizikuri jamrTeloba, jamrTeloba, ganaTleba, ganaTleba, ganaTleba, samoqalaqo samoqalaqo sazogadoeba)<br />
sazogadoeba)<br />
sakontaqto piri: natalia xonelia<br />
mob: 899 935 031<br />
tel: 8 (22) 581 838<br />
misamarTi: gldanis pirveli mikro raioni, korpusi 20a, #.44, pirveli sarTuli,<br />
Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: antistigma@caucasus.net<br />
asociacia asociacia anika anika (unarSezRudul bavSvTa socialuri reabilitacia, maTi ojaxebis<br />
dacva da maTTvis ganaTlebis sistemis ganvitarebis xelSewyoba)<br />
sakontaqto piri: irina inasariZe<br />
tel: 8 (22) 44 55 03<br />
misamarTi: kostavas q. 75 a, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: geo-anika@yahoo.com/geoanika@hotmail.com<br />
World Vision saqarTvelo saqarTvelo axorcielebs unarSezRudul unarSezRudul bavSvTa bavSvTa ojaxebis ojaxebis socialur socialur da<br />
da<br />
ekonomikuri ekonomikuri mgdomareobis mgdomareobis gaumjobesebis gaumjobesebis programas programas (proeqtis (proeqtis menejeria menejeria marina<br />
marina<br />
mCedliSvili mCedliSvili 899 899 155435). 155435). 155435). am proeqtis farglebSi q. quTaisSi, baTumsa da TbilisSi<br />
daarsda 3 sabavSvo baRi unarSezRudul bavSvTaTvis. aseT bavSvebTan 4 wlis<br />
ganmavlobaSi muSaoben eqimebi. Wordls Vision saqarTvelos sxva proeqtebTan<br />
TanamSromlobiT daxmareba eweva aseve unarSezRuduli bavSvebis mSoblebs.<br />
samedicino centris sakontaqto piri - ISEC proeqtis partniorebi:<br />
Tbilisi: irakli natroSvili – 8 99 48 12 21<br />
bavSvTa me-2 respublikuri saavadmyofo neurologiis departamenti<br />
baTumi: iagor jibuti – 8 99 57 50 37<br />
respublikuri saavadmyofo, nevrologiis ganyofileba<br />
quTaisi: zaza patariZe – 8 93 31 17 91<br />
Sps Temida.<br />
5.5.3 saqvelmoqmedo<br />
saqvelmoqmedo<br />
saqvelmoqmedo<br />
informacia ar aris warmoadgenili<br />
da da mzrunvelobiTi mzrunvelobiTi organizaciebi organizaciebi qveyanaSi<br />
qveyanaSi<br />
5555....6666 pirebi pirebi pirebi pirebi fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri fsiqikuri aSlilobebiTa aSlilobebiTa<br />
aSlilobebiTa<br />
aSlilobebiTa da da da da daavadebebiT<br />
daavadebebiT<br />
daavadebebiT<br />
daavadebebiT<br />
5.6.1 specializirebuli specializirebuli institutebi institutebi da da saxelmwifo saxelmwifo valdebulebeb<br />
valdebulebebi valdebulebeb (samarTlebrivi<br />
(samarTlebrivi<br />
regulacia regulacia da da praqtika)<br />
praqtika)<br />
kanoni krZalavs unarSezRudul pirTa diskriminacias, Tumca es problema ar aris<br />
prioritetuli mTavrobisaTvis. unarSezRuduli adamianis diskriminacia samsaxurSi,<br />
saswavlo dawesebulebaSi, maTi jandacvis xelmisawvdomobisa da saxelmwifos sxva<br />
momsaxurebis kuTxiT iyo problema da socialuri siskriminacia arsebobda.<br />
108
administraciuli kodeqsi avaldebulebs unarSzRudulebis Sesvlis xelmisawvomobas da<br />
ardakmayofilebis SemTxvevaSi iTvaliswinebs jarimas. Tumca, aseTi Sesasvleli sul<br />
TiTze CamosaTvlel sajaro Senobebs Tu aqvs.<br />
wlis ganmavlobaSi mTavrobam gadadga qmediTi nabijebi unarSezRudulTa saWireobebis<br />
mosagvaeblad. unarSezRudulTa erovnul dRes 14 ivniss q. TbilisSi unarSezRudulTa<br />
pirveli forumi gaimarTa. forumis izani iyo unarSezRudulebis saWiroebebis da<br />
problemebis mimarT sazogadoebis cnobierebis amaRleba. saxalxo damcvelis ofisSi 2008<br />
wlis seqtemberSi unarSezRudul pirTa uflebebis dacvis centri daarsda. 23-25 ivniss<br />
saxalxo damcvelis ofisSi gaimrTa samuSao Sexvedra unarSezRudulTa uflebebTan<br />
dakavSirebiT. prezidentis axal rezidenciasa da Sss axal Senobas gaaCnia specialuri<br />
Sesasvleli unarSezRudulTaTvis.<br />
martSi iusticiis saministros samoqalaqo reestis saagentoSi dasaqmda 6<br />
unarSezRuduli moqalaqe, romlebis satelefono konsultaciebze muSaoben. piloturi<br />
programis farglebSi am pirebs CautardaT winaswari treiningi rac maT aZlevT<br />
saSualebas saxlidan imuSaon. Imave TveSi 40 avtobusi unarSezRudulebisaTvis<br />
specialuri asasvleliT daemaTa municipalur transports TbilisSi.<br />
dekembris monacemebis Sesabamisad qveyanaSia 139,354 unarSezRuduli piria<br />
registrirebuli. maT Soris 8,034 unarSezRuduli bavSvi. Tumca es ricxvebi aris<br />
mxolod oficialurad registrirebuli pirebisa Sesabamisad realuri ricxvi SesaZloa<br />
ufro maRali iyos 305 .<br />
SezRuduli SesaZleblobis mqone piri aris adamiani, romelsac daavadebis, travmis,<br />
gonebrivi Tu fizikuri defeqtis Sedegad darRveuli aqvs organizmis sasicocxlo<br />
funqciebi janmrTelobis metdnaklebad moSlis gamo, rac ganapirobebs profesiuli Sromis<br />
unaris srul an nawilobriv dakargvas anda yofa-cxovrebis arsebiT gaZnelebas 306 .<br />
SezRuduli SesaZleblobebis mqone piris diskriminacia akrZalulia da amgvari qmedeba<br />
warmoadgens danaSauls saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabamisad 307 .<br />
saxelmwifo uzrunvelyofs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa socialur dacvas.<br />
saxelmwifo organoebi, sawarmoebi, dawesebulebebi da organizaciebi invalidebs uqmnian<br />
pirobebs sacxovrebeli, sazogadoebrivi da sawarmoo SenobebiT, transportiTa da<br />
satransporto komunikaciebiT, kavSirgabmulobisa da informaciis saSualebebiT<br />
sargeblobisaTvis, Tavisufali rientaciisa da gadaadgilebisaTvis 308 .<br />
saxelmwifom xeli unda Seuwyos unarSezRudulTa fizikur da profesiul<br />
reabilitacias, individualuri programebi unda iqnes Sedgenili. 309<br />
mkveTrad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone pirebs eniSnebaT pensia 35<br />
laris odenobiT. mniSvnelovnad gamoxatuli SezRuduli SesaZleblobis statusis mqone<br />
pirebs eniSnebaT pensia 28 laris 310 odenobiT. am saxis pensiis misaRebad pirebma unda<br />
gaiaron igive procedurebi rac aRwerilia 3.3.6 TavSi.<br />
zogierTi institutebi, romlebic muSaoben unarSezRudulebTan (saxelmwifo<br />
arasamTavrobo):<br />
305<br />
saqrTvelos qveynis angariSi adamianis uflenaTa 2009 wliuri angariSidan www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/<br />
306<br />
“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni<br />
307 2<br />
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 142 .<br />
308<br />
“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 7.<br />
309<br />
“SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa socialuri dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 14.<br />
310 saqarTVloes kanoni saxelmwifo pensiis Sesaxeb muxli 8;<br />
109
“afra afra afra” afra _ exmareba fsiqikurad daavadebul pirebs, maT mSoblebs da momvlelebs<br />
misamarTi: Tbilisi, lado asaTianis q. #10. Tel: (995 99) 15 38 01<br />
“imedi” “imedi” “imedi” unarSezRudulTa fsiqologiuri da socialuri reabilitaciis centri.<br />
misamarTi: zezva gafrindaSvilis q. #6 tel: (995 32) 566 425<br />
socialuri Terapiis saxli exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />
ganviTarebaSi<br />
tel: (995 32) 77 54 85; (99532) 77 11 84.<br />
“gaerTianeba xalxisTvis” exmareba unarSezRudul pirebs samuSaos moZiebaSi da<br />
ganviTarebaSi<br />
tel: (995 32) 77 63 07<br />
quTaisis moxucebulTa daxmarebis saxls aqvs unarSezRudulTaTvis fsiqologiuri<br />
daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba.<br />
misamarTi: quTaisi, mefe solomonis q. 2, me-4 Sesaxvevi #6.<br />
sakontaqto piri: giuli muSkudiani<br />
tel: (995 99) 23 31 32<br />
Tbilisis moxucebulTa daxmarebis saxls aqvs unarSezRudul moxucebulTaTvis<br />
fsiqologiuri daxmareba, sakvebi, ojaxis atmosfero da samedicino daxmareba (qalebi 60<br />
wels maRla da kacebi 65 wels maRla).<br />
misamarTi: Tbilisi, Temqis dasaxleba 11, me-2 kvarali<br />
sakontaqto piri: TamTa demuriSvili<br />
tel: (995 99) 92 30 82<br />
fsiqo – sfiqikuri gamrTelobis socialuri reabilitaciis centri – uzrunvelyofs<br />
consultaciasa da jandacvas<br />
misamarTi: Tbilisi, lado asaTianis q. #10, tel: (995 32) 39 78 44<br />
Zevris moxucebulTa daxmarebis saxli _ exmareba fsiqikurad avadmyof xalxs<br />
sxovrebis pirobebis gaumjobesebaSi. aqvs fsiqo-socialuri reabilitacia, sakvebiT da<br />
jandacviT uzrunvelyofa.<br />
misamarTi: Terjolis raioni, sofeli Zveri<br />
sakontaqto piri: daviT gabriCiZe<br />
tel: (995 99) 56 90 88<br />
fsiqikuri jamrTelobis centri<br />
misamarTi: Tbilisi, gldani ipolit ivanovis q. #43<br />
sakontaqto piri (1) : biZina mgalobliSvili<br />
tel: (995 77) 40 11 28<br />
sakontaqto piri (2): daviT sariSvili<br />
tel: (995 99) 45 71 61<br />
bedianis bedianis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />
saavadmyofo<br />
xelmZRvaneli: avTo vanazi<br />
t: (995 99) 13 68 64<br />
baTumis baTumis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />
saavadmyofo<br />
saavadmyofo<br />
xelmZRvaneli: nukri miqava<br />
t: (995 77) 41 13 54<br />
110
suramis suramis fsiqiatriuli fsiqiatriuli saavadmyofo<br />
saavadmyofo<br />
xelmZRvaneli: gia jobaZe<br />
t: (995 93) 57 03 95<br />
quTaisis quTaisis fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis erovnuli erovnuli centri centri<br />
centri<br />
xelmZRvaneli: goCa bakuraZe<br />
t: (995 93) 47 25 38<br />
fsiqiuri fsiqiuri jamrTelobis jamrTelobis axalcixis axalcixis centri<br />
centri<br />
sakontaqto piri (1): lamara kiknaZe<br />
t : (995 93) 26 45 27<br />
sakontaqto piri (2): ciuri SeSaberiZe<br />
t: (995 93) 17 63 83<br />
a. gociriZis gociriZis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: Giorgi geleiSvili<br />
t: (995 99) 11 03 53<br />
(995 32) 39 66 65<br />
quTaisis quTaisis quTaisis specializirebuli<br />
specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: maia nucubiZe<br />
t: (995 99) 18 21 02<br />
Telavis Telavis specializirebuli<br />
specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: irina gegeCkori<br />
t: (995 93) 34 25 94<br />
zestafonis zestafonis specializirebuli<br />
specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: darejan axvlediani<br />
t: (995 99) 53 62 12<br />
zugdisis zugdisis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: nata abulaZe<br />
t: (995 99) 56 10 65<br />
rusTavis rusTavis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: zaza oxanaSvili<br />
t: (995 99) 20 91 34<br />
siRnaRis siRnaRis specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: mariana xuciSvili<br />
t: (995 93) 90 92 27<br />
ozurgeTis ozurgeTis specializirebuli<br />
specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: manana goguaZe<br />
t: (995 99) 15 63 75<br />
senakis senakis senakis specializirebuli<br />
specializirebuli specializirebuli klinika klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: guranda revia<br />
t: (995 99) 20 87 68<br />
111
goris goris goris specializirebuli specializirebuli klinika<br />
klinika<br />
xelmZRvaneli: marina gongilaSvili<br />
t: (995 99) 53 30 40<br />
<strong>Caritas</strong> saqarTvelo<br />
saqarTvelo<br />
qurdianis q.#3, Tbilisi<br />
(+995.32) 217819, 251387<br />
5.6.2 samSobloSi<br />
samSobloSi samSobloSi dabrunebulTaTvis dabrunebulTaTvis specializirebuli specializirebuli institutebi institutebi da da mzrunvelob<br />
mzrunvelobis<br />
mzrunvelob is<br />
xelmisawvdomoba<br />
xelmisawvdomoba<br />
samSobloSi dabrunebulebma SeiZleba isargeblon agreTve im servisebiTac romlebic ara<br />
marto ukandabrunebulTaTvisac funqcionirebs:<br />
fsiqo fsiqo socialuri socialuri daxmarebis daxmarebis asociacia asociacia “ndoba”<br />
“ndoba”<br />
sakontaqto piri: nana aRapiSvili (aRmasrulebeli direqtori)<br />
tel: 8 (22) 952 535<br />
misamarTi: z. WavWavaZis q. 9, me-2 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: ndoba@caucasus.net/mail@ndoba.org.ge<br />
fsiqikuri fsiqikuri jamrTelobis jamrTelobis saqarTvelos saqarTvelos asociacia asociacia asociacia (GAMH)<br />
sakontaqto piri: manana SaraSiZe<br />
mob: 899 600 110<br />
misamarTi: vaJa-fSavelas gamz 30, pirveli sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: mental@gamh.org.ge<br />
saqarTvelos saqarTvelos specialuri specialuri olimpiuri olimpiuri komiteti<br />
komiteti<br />
sakontaqto piri: Jana gocireli (Tavmjhdomare)<br />
mob: 893 363 77<br />
misamarTli: CavCavaZis 49, me-3 sarTuli, Tbilisi , saqarTvelo<br />
el-fosta: specialolymicsge@yahoo.com<br />
saqarTvelos saqarTvelos socialuri socialuri ganviTarebis<br />
ganviTarebis ganviTarebis fondi fondi "progresi"<br />
"progresi"<br />
sakontaqto piri: leila koniaSvili/mzia nozaZe<br />
mob: 893 622 408<br />
tel: 8 (22) 78 26 66<br />
misamarTi: vazisubani, me-2 korpuri, bina 28<br />
el-fosta: dedas62@list.ru<br />
naperwyali naperwyali (fsikikurad (fsikikurad avadmyof avadmyof avadmyof bavSvTa bavSvTa sakvirao sakvirao skola) skola)<br />
skola)<br />
sakontaqto piri: dalisa kukulaZe (direqtori)<br />
mob: 899 100 971<br />
misamarTi: vaJa-fSavelas me-2 kvartali, sadarbazo 9 a, Tbilisi, saqarTvelo<br />
asociacia asociacia im im xalxisa xalxisa visac visac sWirdeba sWirdeba sWirdeba specialuri specialuri movla<br />
movla<br />
sakontaqto piri: nino aRdgomelaSvili<br />
tel: 8 (22) 77 63 07<br />
misamarTi: ubilavas q. 8, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: info@apnsc.ge/heim@heim.ge<br />
112
gaerTianeba gaerTianeba "ia"<br />
"ia"<br />
sakontaqto piri: nino Wabukiani<br />
mob: 855 505549<br />
tel: 8 (22) 747551<br />
misamarTi: gurjaanis q. 20, Tbilisi, saqarTvelo<br />
daunis daunis sindromiT sindromiT sindromiT daavadebul daavadebul bavSvTa bavSvTa sakiTxebis sakiTxebis profesionalebisa profesionalebisa da da maTi<br />
maTi<br />
mSoblebis mSoblebis mSoblebis gaerTianeba<br />
gaerTianeba<br />
sakontaqto piri: nino cincaZe<br />
mob: 893 344 531<br />
misamarTi: WavWavaZis prospeqti 32, Tbilisi, saqarTvelo<br />
axalgazrsa axalgazrsa fsiqoTerapevtTa fsiqoTerapevtTa asociacia asociacia (fsiqo-socialuri reabilitacia)<br />
sakontaqto piri: sofo verulaSvili (prezidenti)<br />
mob: 899 257 972<br />
misamarTi: vaJa-fSavelas gamziri 16, me-16 sarTuli, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: ppassociation@rambler.ru<br />
fsiqiatri fsiqiatriaSi<br />
fsiqiatri aSi globaluri globaluri iniciativa, iniciativa, Tbilisi Tbilisi<br />
Tbilisi<br />
sakontaqto piri: nino maxaSvili<br />
tel: 8 (22) 214 006<br />
misamarTi: yifSiZis q. 49 a, Tbilisi, saqarTvelo<br />
el-fosta: nmakhashvili@gip-global.org<br />
5.6.3 saqvelmoqmedo<br />
saqvelmoqmedo<br />
saqvelmoqmedo<br />
informacia ar aris warmodgenili<br />
5555....7777 umciresobebi<br />
umciresobebi<br />
umciresobebi<br />
umciresobebi<br />
5.7.1 seqsualuri<br />
seqsualuri<br />
zogadad<br />
da da da mzrunvelobi<br />
mzrunvelobiTi<br />
mzrunvelobi<br />
mzrunvelobiTi<br />
Ti organizaciebi organizaciebi qveyanaSi qveyanaSi<br />
qveyanaSi<br />
gansxvavebuli sqesobrivi orientacia misaRebi ar aris farTo sazogadoebisaTvis 311 .<br />
lesboselebis da geebis saerTaSoriso asociaciis aziT, sazogadoeba sakmaod<br />
arakeTilganwyobilia homoseqsualebis mimarT. Zogs jera rom homoseqsualizmi daavadeba,<br />
zogis azriT es codvaa, bevrs es garyvnileba hgonia da mxolod Zalian cota aRiqvams<br />
amass rogorc seqsualur orientacias. es sakiTxi ganixileba rogorc socialuri tabu<br />
da ara sazogadoebrivi ganadgurebis sakiTxi 312 .<br />
mamakacebs Soris sqesobrivi urTierTobebi dekriminalizebul iqna mxolod 2000 wels 313 .<br />
ivaraudeba rom TbilisSi arsebobspidarastebis sakmaod didi gaerTienab. Tumca, isini<br />
imalebian da eSiniaT aSkarad gamoCena 314 .<br />
311<br />
aSS-s saxelmwifo departamenti, saqarTveloSi adamianis uflebaTa praqtikis Sesaxeb 2009 wlis angariSi<br />
http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/eur/119080.htm<br />
312<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.24 - 25,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
313<br />
Fondi inkluzivi da ILGA – Europe, “saqarTvelos mier mier evropis socialuri qartiis Sesrulebis<br />
Crdilovani angariSi: dasaqmebis sakiTxebi sqesobriv orientaciasTan mimarTebaSi”, gv.2, http://inclusivefoundation.org/home/files/georgia_shadow_report_on_employment_issues_related_to_sexual_orientation_en.pdf<br />
113
lesboselebi saerTod ar Canan. lesboselebis ufro meti izolacia da diskriminacia<br />
SeiZleba gaviazroT sqesobrivi analizis procesSi rac migvaniSnebs zogadad qalis sust,<br />
ekonomikurad damokidebul statusze 315 .<br />
sqesobrivi orientacia ar aris dasjadi qmedeba, mamakacis mamakacTan seqsi anda qalis<br />
qalTan seqsi, Tumca sazogadoebaSi homoseqsualizmi farTod miRebuli ar aris.<br />
ramodenime, lesbosuri, geebis, biseqsualebisa Tu transeqsualebis organizacia arsebobs.<br />
Tumca rogorc eseTebi isini ar muSaoben aramed ufro muSaoben sqesobrivi umciresobebis<br />
mimarT tolerantobis danergvis kuTxiT. amis erT-erTi mizezia Zliari anti stigma<br />
homoseqsualebis winaaRmdeg, maT Soris qarTuli marTmadidebluri eklesiis mier<br />
homoseqsualizmis dagmoba. Axalma saxalxo damcvelma aRniSna, rom mis prioritetebs<br />
Soris erT erTi iqneba homoseqsualTa intresebis dacva da misi daniSvnis perocesSi,<br />
rodesac mas hqonda debatebi mis mowinaaRmdegesTan man aRniSna, rom diskriminacia<br />
seqsualuri orientaciis kuTxiT miuRebelia.<br />
15 dekembers erT erT organizaciaSi romelic homoseqsualizms lobirebs Cxreka Caatara<br />
policiam. maT daazianes organizaciis kuTvnili nivTebi. saqarTvelos Sinagan saqmeTa<br />
saministrom uaryo raime proceduruli darRveva da aRniSna rom organizaciis profile<br />
winaaRmdegobaSi modioda kanonmdblobasTan. Tumca maT sayveduri gamoucxades<br />
TanamSromlebs romlebmac organizaiic nivTebi arasaWiroebisamebr daazianes da<br />
Seurawmyofeli gancxadebebi gaakeTes.<br />
kvleva Catarda TbilisSi, kvlevis procesSi gamoikiTxa 430 piri 17 dan 50 wlis<br />
asakamde. aqedan 250 qali da 180 mamkaci. gamokiTxulTa 84%-ma aRniSna, rom isine<br />
negatiurad iyvnen ganwyobilni homoseqsualebis mimarT, 14% iyo neitraluri da mxolod<br />
2%-saTvis iyo es misaRebi. lesboselobasTan mimarTebaSi 40% fiqrobs, rom aseTi<br />
urTierTobebi avadmyofobaa, 34% Tvlis amas amazrzenad da 20%-asTvis es aris codva.<br />
erT procents egona rom es aris droebiTi garToba, romlidanac qalebi izrdebian da<br />
male iviwyeben. amasTan, mxolod gamokiTxulTagan 1%-ma romelTagan arc erTi ar<br />
yofila qali daafiqsira Tavisi dadebiTi ganwyoba lesboselTa organizaciebtan<br />
mimarTebaSi 316 .<br />
sazogadoebaSi gamoCena didi problemaa. 120 gamokiTxulTagan mxolod 13 procentma<br />
moaxerxa simarTlis ojaxisTvis gamxela da 33 procentma ki megobrebisTvis 317 .<br />
2006 wlis dekemberSi Catarebuli kvlevis Sesabamisad gamokiTxulTa 84 procentis<br />
gancxadebiT isini ar imegobreben homoseqsualebTan, amasTan 71 procents muSaobac ki ar<br />
unda homoseqsualebTan. es iyo sxvadasxva jgufebSi amosuli yvelaze negatiuri<br />
Sedegebi 318 .<br />
314<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.24 - 25,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
315<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.26,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
316<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.26,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
317<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.27,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
318<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.28,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
.<br />
114
gamokiTxuli axalgazrdebis 43 procenti tolerantulad aris ganwyobili pidarastebsa<br />
da lesboselebTan mimarTebaSi, SedarebisTvis maT mSoblebSi mxolod 20% dafiqsirda.<br />
kvleva aCvenebs, rom axalgazrda qalebi ufro tolerantebi iyvnen vidre axalgazrda<br />
mamakacebi. kkvlevarebis azriT homoseqsualebTan mimarTebaSi tolerantobis gazrdis<br />
kuTxiT dadebiti tendencia ikveTeba, miuxedavad imisa, rom zogierTi axalgazrdisaTvis<br />
miuRebelia homoseqsualoba isini main car eridebian am Temaze saubars 319 .<br />
azrTa sxvadasxvaoba arsebobs imsTan dakavSirebiT, Tu rogor gadmoscems media<br />
homoseqsualebis da somoseqsualizmis Sesaxeb informacias. zogis azriT aris ufro meti<br />
ganxilva da am sakiTxebTan dakavSirebuli masalis gaSuqeba da niSani aucilebeli<br />
tolerantuli midgomebisa 320 .<br />
mravalferovani mediis institutma (arsebuli londonSi) Caatara kvleva romlis<br />
farglebSic monitoring gauwia azerbaijanSi, saqarTvelosa da somxeTSi wamyvani<br />
gazeTebis mier umciresobaTa jgufebisaTvis daTmobil dros gansazRvruli drosis<br />
ganmavlobaSi. umciresobebisaTvis daTmobili droidan seqsualur umciresobebTan<br />
dakavSirebuli statiebi iyo 1,4%. am kvlevis daskvnaa, rom sqsualur umciresobebTan<br />
dakavSirebuli sakiTxebi ar miiCnevian gaSuqebisaTvis rirseulad 321 .<br />
oficialurad ar gancxadebula sqesobrivi umciresobebis mimarT diskriminaciisa Tu<br />
Zaladobis faqtebi. sqesobriv umciresobaTa sakiTxebTan dakavSirebiT yvelaze<br />
mniSvnelovani organizacia fondma inkluzivma daardsa 2006 wels, am organizaciam<br />
gamokiTxa 120 qsesobrivi umciresobis warmomadgeneli romelTagan 30% ganacxada, rom<br />
sxvadasxva saxiT gaoucdia Zaladoba an agersia, rac gamoixateboda saxelis ZaxilSi,<br />
fizikur zewolaSi, seqsualur ZaladobaSi an policiis agresiaSi 322 .<br />
fondma inkluzivma mier catarebul kvlevebSi aRmoCnda, rom rig SemTxvevebSi pirebis<br />
azriT Zaladoba an agresia, rodesac geZaxian pidarsts, miuxedavad imisa es izrdeba<br />
ZaladobaSi Tu ara ar warmoadgens policiis interesis sagans. axsna imisa, Tu ratom ar<br />
aris gancxadebuli diskriminaciis bevri faqti albat imaSi unda veZeboT, rom ar<br />
arsebobs ndoba Sesabamisi organoebis mimarT, rom isini yvela zomas ixmaren raTa ipovon<br />
samarTaldamrRvevi 323<br />
sqesobriv umciresobaTa sazogadoebas Soris organizebuloba Zalzed dabalia<br />
saqarTveloSi. Registraciis procesi, romelic aranair samarTlebriv SezRudvebs ar<br />
warmoSobs, praqtikaSi gaCnda problemebi sqesobrivi umciresobastan mikuTvnebulobis<br />
gaaSkarevebis kuTxiT 324 .<br />
319<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.28,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
320<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.31,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
321<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.33,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
322<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.35,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
323<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.35,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
324<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv.37 - 38,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
115
mniSvnelovani nabijebi gadaidga seqsualur umciresobaTa mozraobebis ganmtkicebis<br />
kuTxiT qveyanaSi, maTTvis cnobadobisa maTi ufleebbis dacvis kuTxiT. 325<br />
qvemoCamoTvlili organizaciebi muSoben seqsualur umciresobaTa sakiTxebze<br />
saqarTveloSi:<br />
fondi fondi inkluzivi inkluzivi (www.inclusive-foundation.org ) uzrunvelyofs samarTlebriv, samedicino da<br />
fsiqologiur daxmarebas. fons aqvs sxvadasxva gamocema, kvartalurad uSvebs<br />
sainformacio gazeTs “me”. konsultaciebi agicema adgilze. aris saias partniori<br />
organizacia.<br />
sainformacio sainformacio da da sakonsultacio<br />
sakonsultacio centri centri “Tanadgoma” “Tanadgoma” (www.tanadgoma.ge): fsiqologiuri<br />
da jamrTelobasTan dakavSirebuli konsultacia, Sidsis Tavidan acilebis zomebis Sesaxeb<br />
informacia.<br />
qalTa qalTa iniciativebis iniciativebis mxardamWeri mxardamWeri jgufi jgufi (www.women.ge ): qalTa programebi da kiTxvarebi<br />
kanonmdeblobis mimoxilva da praqtika<br />
dasaqmeba dasaqmeba<br />
dasaqmeba<br />
saqarTvelos Sromis kodeqsis Sesabamisad SromiT urTierTobebSi dauSvebelia nebismieri<br />
saxis diskriminacia maT Soris seqsualuri orientaciis gamo 326 .<br />
Tumca, kodeqsi uaryofs am debulebas zog mniSvnelovan sakiTxebTan mimarTebaSi:<br />
me-5 muxlis me-8 punqtis Sesabamisad:<br />
damqiravebels eZleva ufleba uari uTxras kandidats samsaxurSi miRebaze yvelanairi<br />
mizezis gareSe, “damsaqmebeli valdebuli ar aris daasabuTos Tavisi gadawyvetileba<br />
dasaqmebaze uaris Tqmis Sesaxeb”.<br />
38-e muxlis Sesabamisad damsaqmebels SeuZlia moxsna TanamSromeli sakuTari<br />
Sexedulebisamebrs da am SemTxvevaSic ar gaaCnia mizezebis axsnis valdebuleba.<br />
Sromis kodeqsi aregurirebs ukve adsaqmebulTa uflebebs da ar faravs samsaxurSi<br />
miRebis process. ar arsebobs kanonmdeblobaSi diskriminaciisgan Tavdacva samsaxurSi<br />
ayvanis procesSi seqsualuri orientaciis kuTxiT an sxva safuZvelze.<br />
ar arsebobs konkretulad samsaxurebSi sqesobrivi identurobis diskriminaciis<br />
amgrZalavi kanonmdebloba 327 .<br />
325<br />
ILGA-Europe/COC faqtebis damdgeni misiis angariSi, “xalxi saqarTveloSi”, 2007 agvisto, gv 38,<br />
http://www.ilga-europe.org/europe/guide/country_by_country/georgia/forced_out_lgbt_people_in_georgia_august_2007<br />
326<br />
saqarTvelos Sromis kodeqsi, 2006 w., muxli 2<br />
327 “samxedro policiis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-19 muxlis pirveli punqti, “samxedro mosamsaxuri<br />
statusis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “samxedro valdebulebebisa da samxedro samsaxuris Sesaxeb”<br />
saqarTvelos kanoni; “saqarTvelos sasazRvro policies Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “sazogadoebrivi<br />
usafrTxoebis samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; ”samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos<br />
kanoni, muxlis 3; “policies Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, me-20 muxlis me-5 punqti; “diplomatiuri<br />
samsaxuris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; muxli 17; “ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “zogadi<br />
116
piradi piradi da da ojaxuri ojaxuri cxovreba<br />
cxovreba<br />
seqsualur umciresobebs ar aqvT qorwinebis ufleba. qorwineba daSvebulia mxolod<br />
qalsa da mamakacs Soris 328 .<br />
erTi sqeis partniorebs ar aqvT bavSvis ayvanis ufleba, mxolod daqorwinebul wyvils<br />
SeuZlia bavSvis Svileba 329 .<br />
seqsualuri umciresobis warmomadgenel martoxelasac SeiZleba ar miscen bavSvis<br />
Svilebis ufleba. Svilad ayvanis Sesaxeb gadawyvetilebas mSvileblis gancxadebiT iRebs<br />
sasamarTlo mSvileblis an Svilad asayvanis sacxovrebeli adgilis mixedviT, meurveobisa da<br />
mzrunvelobis organos daskvnis Semdeg 330 . mSvilebels unda qondes misaRebi “moraluri<br />
daxasiaTeba” 331 . es norma SeiZleba interpretirebul iqnes seqsualuri umciresobis<br />
warmomadgenlis winaaRmdeg 332 .<br />
sisxlis sisxlis Cabareba<br />
Cabareba<br />
homoseqsualebi ganixilebian Sidsis riskis jgufSi. maT ar aqvT donorobis ufleba 333 .<br />
diskriminacia<br />
diskriminacia<br />
saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad danaSaulia: adamianTa Tanasworuflebianobis<br />
darRveva sqesis sqesis gamo, ramac arsebiTad xelyo adamianis ufleba 334 . Tumca sasamarTlos<br />
arasdros ganuxilavs darRveva sqesobriv umciresobaTa mimarT zemoaRniSnul muxlze<br />
dayrdnobiT 335 .<br />
sqesobrivi sqesobrivi identuroba<br />
identuroba<br />
identuroba<br />
dabadebis mowmobis, pasportisa da piradobis mowmobis monacemebis Secvla SesaZlebelia<br />
sqesis Secvlis SemTxvevaSi. kanonmdeblobaSi garkveviT ar weria, rom sqesis cvlileba<br />
SeiZleba gaxdes cvlilebebis Setanis safuZveli; Tumca, sxvadasxva kanonebis Sesabamisi<br />
muxlebi iZleba amis saSualebas 336 . (ufro zustad saxeli da gvaris Secvlis SemTxvevaSi<br />
icvleba piradobis damadasturebeli dokumentebi) 337 .<br />
saqarTvelos jandacvis sistemis Sesabamisad sqesis Sesacvleli operacia SesaZlebelia<br />
gakeTdes. 2006 wels sasamarTlom aRiara qali transeqsualis ufleba iwodebodes<br />
ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “umaRlesi ganaTlebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni; “advokatTa<br />
Sesaxeb” saqarTvelos kanoni.<br />
328<br />
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1106.<br />
329<br />
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1246.<br />
330<br />
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1242<br />
331<br />
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, muxli 1245.<br />
332<br />
fondi inkluzivi “saqarTvelos kanonmdeblobis mimoxilva seqsualur umciresobaTa uflebebis dacvis<br />
kuTxiT”. 5, http://inclusive-foundation.org/home/files/legal_overview_en.pdf (accessed 15 June 2009).<br />
333 saqarTvelos Sromis, jamrTelobisa da socialuri uzrunvelyofis ministries 2000 wlis 5 dekembris #<br />
241 brZaneba.<br />
334 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 142.<br />
335 saias informacia.<br />
336<br />
“saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa<br />
da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis wesis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 20 5<br />
337<br />
“saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa registraciis, piradobis (binadrobis) mowmobisa<br />
da saqarTvelos moqalaqis pasportis gacemis wesis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, muxli 18.<br />
117
mamakacad 338 . transeqsuali iyo didi gamocdilebis mqone maswavlebeli, Tumca sasamarTlo<br />
gadawyvetilebis miuxedavad man veRar aRidgina Tavi samsaxurSi.<br />
transeqsualebisaTvis erT-erTi barieri samsaxuris xelaxda dawyebaSi dakavSirebuli<br />
diplomebis xelaxal gacemasTan, kerZod sqesis cvlilebis gaTvaliswinebit diplomis<br />
Secvlis proceduras saqarTvelos kanonmdebloba ar iTvaliswinebs. zemoaRniSnul<br />
SemTxvevaSi pirma ver SeZlo documents wardgena, romelic mis akademiur xarisxs<br />
daadasturebda 339 .<br />
5.7.2 eTnikuri<br />
eTnikuri<br />
saqarTvelo mravalnacionaluri qveyanaa. 2008 wlis 1 ianvrisaTvis qveynis mosaxleoba<br />
Sedgenda 4 382 100, romelTagan 16,2% umciresobebia 340 .<br />
eTnikuri umciresobebis bevri jgufi istoriulad Camoyalibda – afxazebi, osebi,<br />
berZnebi, ebraelebi, somzebi, azernaijanelebi, qurTebi, rusebi da ukrainelebi. erT-erTi<br />
yvelaze Zveli diaspora _ ebraelebis diaspora _ 26 saukunis manZilze mSvidobianad<br />
cxovrobdnen, SedarebiT ufro axlgazrda diasporebia rusebisa da ukrainelebis romlTa<br />
asaki daaxloebiT 200 welia.<br />
bolo 15 wlis ganmavlobaSi afxaz da os separatistebTan konfliqtis Sedegad<br />
Camoyalibda sazogadoebis axali jgufi devnilebi. oficialurad registrirebuli 286<br />
6343 devnilia, romelTagan 275 096 (95.97%) afxazeTidanaa da mxolod 11 546 (4%)<br />
samxreT oseTidan (e saris 2008 wlis omamde arsebuli monacemebi) 341 .<br />
zemoCamoTvlili jgufebidan adgilobriv jgufes warmoadgenen qarTvelebi da afxazebi.<br />
Sxvebi saqarTveloSi gadmosaxldnen mogvianebiT.<br />
sxvadasxva eTnikuri jgufi koncentrirebulia geografiulad mTlianad saqarTvelos<br />
maStabiT. aris agreTve specifiuri Casaxlebebi azerbaijanelebis, somxebis, osebis,<br />
berZnebisa da rusebis. Duxodurebi cxovroben samcxe-javaxeTSi, Zvelmorwmuneebi<br />
cxovroben Savi zRvis pirze.<br />
saqarTvelos konstituciis Sesabamisad yvela piri Tanasworia miuxedavad eris, eTnikuri,<br />
religiuri an enobrivi kuTvnilebisa. moqalaqis ufleba gamoiyenos misi mSobliuri ena da<br />
icxovros misi kulturis Sesabamisad daculia. konstituciaze damatebiT umciresobebis<br />
uflebebi detalizirebulia kanonebSi: zogadi ganaTlebis Sesaxe, kulturisa da<br />
mauwyblobis Sesaxeb. Tumca damoukidebeli kanoni umciresobebTan dakavSirebiT ar<br />
arsebobs.<br />
imisatvis, rom umciresobebma gamoiyenon maTi konstituciuri ufleba saxelmwifo<br />
uzrunvelyofs:<br />
• ganaTlebis sistemaSi umciresobebis enebis arsebobas;<br />
• umciresobis kulturis ganmtkicebas da ganviTarebas<br />
• kulturul urTierTTanamSromlobas im qveynebTan, romelTa diasporebic<br />
funqcionireben qveyanaSi.<br />
338 2006 wels n.k-s saqme soxumis saqalaqo sasamarTloSi.<br />
339 fondi inkluzivi da ILGA – Europe, “saqarTvelos mier mier evropis socialuri qartiis Sesrulebis<br />
Crdilovani angariSi: dasaqmebis sakiTxebi sqesobriv orientaciasTan mimarTebaSi”, gv.3, http://inclusivefoundation.org/home/files/georgia_shadow_report_on_employment_issues_related_to_sexual_orientation_en.pdf<br />
.<br />
340 statistikis saxelmwifo departamenti http://www.statistics.ge/index.php?plang=1<br />
341 ltolvilTa da gansaxlebis saministro<br />
118
saqarTvelo miuerTda eTnikur umciresobaTa dacvis venis konvenciasa da xeli moawera<br />
evropis CarCo xelSekrulebas erovnul umciresobaTa Sesaxeb.<br />
kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis, ganaTlebisa da mecnierebis saministroebs,<br />
sazogadoebriv mauwyebels da municipalitetis kulturis samsaxurebs gaaCniaT<br />
valdebulebebi umciresobebTan mimarTebaSi. Tumca arc erT maTgans ar gaaCnia<br />
gansakuTrebuli struqtura konkretulad umciresobebisaTvis.<br />
saqarTveloSi funqcionirebs dawyebiTi da saSualo skolebi umciresobebisaTvis<br />
(azerbaijanuli, somxuri, rusuli), sadac qarTuli ena iswavleba rogorc saxelmwifo<br />
ena. maTTvis saxelmZRvaneloebi ibeWdeba saxelmwifos mier.<br />
“mauwyeblobis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Sesabamisad (muxli 16) sazogadobrivi<br />
mauwyebeli valdebulia: “saTanado proporciiT ganaTavsos umciresobebis enaze,<br />
umciresobebis Sesaxeb da umciresobebis mier momzadebuli programebi”. Sesabamisad<br />
sazogadoebriv mauwyebelsa da radios aqvs specialuri gadacemebi umciresobaTa enebze<br />
(afxazur, azerbaijanul, somxur, rusul da osur). am programebs daTmobilia aqvs<br />
satelivizio eTeris 4% da radios eTeris 2%. damatebiT aris specialuri arxebi<br />
romlebic afaxazur da osur enebze mauwyebloben, faraven samxreT oseTis mTel<br />
teritorias da afxazeTis teritoriis nawils. damoukidebeli telekompaniebic<br />
nawilobriv aSuqeben erovnul umciresobaTa sakiTxebs.<br />
arsebuli konfliqtebis konteqstSi, afxazeTsa da samxreT oseTSi teritoriuli<br />
mTlianobis problema Zalzed mwvava. erovnuli umciresobebis konstituciuri uflebebi<br />
saqarTvelos mTavrobis mier kontrolirebad teritoriaze sruliad daculia.<br />
afxazeTisa da samxreT oseTis garda didi raodenobiT erovnuli umciresobebi<br />
warmodgenilni arian samcxe-javaxeTsa da qvemo qarTlSi. umciresobebis yvelaze didi<br />
problema qarTuli enis arcodna, rac maT xels uSlis erovnul procesSi srulyofil<br />
integracias. reformebis farglebSi ganaTlebisa da mecnierebis, agreTve kulturis,<br />
ZeglTa dacvisa da sportis saministroebis mier erToblivad xorcieldeba erovnuli<br />
umciresobaTa kulturuli ganviTarebis specialuri programa.<br />
eTnikur umcirsobebTan dakavSirebuli mravali sakiTxi wydeba municipalur doneze.<br />
Tbilisi istoriulad mravaleTnikuri qalaqia, romelic aRsaniSnavia kavkasiaSi eTnikuri,<br />
religiuri da kulturuli tolerantobisaTvis. Tbilisis mTavroba xels uwyobs<br />
kulturul centrebs (rusuls, azerbaijanuls da kavkasiis saxls), afinansebs petros<br />
adamianis saxelobis Tbilisis saxelmwifo somxur dramatul Teatrs, heidar alievis<br />
saxelobis Tbilisis azerbaijanul saxelmwifo dramatul Teatrs da a. Griboedovis<br />
saxelobis rusul dramatul Teatrs. Al. Griboedovis saxelobis Teatri aris uZvelesi<br />
qarTuli Teatri (gaixsna 1845 wels) da igi popularizacias uwevs qarTul da rusul<br />
sasceno klasikas.<br />
eTnikur umciresobaTa sabWo saxalxo damcvelis ofisSi daarsda 2005 wlis 16<br />
dekembers. sabWos wevrebi arian sxvadasxva eTnikur umciresobaTa warmomadgenlebi. sabWos<br />
mTavari miznebia: eTnikur umciresobaTa da mTavrosbis wamomadgenelTa Soris<br />
konsultaciis proceis xelSewyoba. saxelmwifo programebis Camoyalibebis kuTxiT<br />
rekomendaciebis SemuSaveba. erovnul umciresobaTa uflebebis darRvevis faqtebze<br />
drouli reagireba da konfliqturi situaciebi gamoaSkaraveba. saxalxo damcvelis<br />
119
ofisisaTvis aseve sxva ofilialur pirTaTvis rekomendaciebis SemuSaveba 342 .<br />
adgilobriv xelisuflebasTan erToblivad saqarTvelos kulturis, sportisa da ZeglTa<br />
dacvis saministro awyobs uamrav sxvadasxva RonisZiebebs, festivalebs , conferenciebs da<br />
kulturis dReebs (somxur, azerbaijanul, ebraul da a.S.). erT-erTi mniSvnelovani<br />
RonisZieba - gamofena mieZRvna ebraeli xalxis 26 saukunovan istorias saqarTveloSi<br />
(RonisZieba gaimarTa 1998 wels).<br />
saqarTveloSi registrirebuli arasamTavrobo organizaciebi, romlebic warmoadgenen<br />
eTnikuri umciresobis kulturebs:<br />
saqarTveloSi latviis asociacia “Ave Sol”;<br />
TabukaSvilis quCa 17, tel: (995 32) 99 51 97<br />
saxalxo moZraoba mravalerovani saqarTvelo;<br />
rusTavelis gamziri 37, tel: (995 32) 93 35 35<br />
abxaz qalTa sabWo;<br />
rusTavelis gamz. 29, tel: (995 32) 98 86 58<br />
“saqarTveloSi somxuri amxanagobis centri”;<br />
asaTianis quCa 32, mob: (995 99) 21 16 64<br />
iberioni-saqarTvelo-oseTis kavSiri;<br />
varkeTilis 3. b. 407, tel: (995 32) 79 37 31<br />
“qurTTa saerTaSoriso fondi uflebaTa dacvisa da religiuri kulturis<br />
memkvidreobisaTvis”<br />
gelovanis 2, tel: (995 32) 37 88 23<br />
azerbaijanel qalTa kavSiri<br />
gorgaslis 17; tel: (995 32) 72 15 71<br />
somxuri kavSiris centri saqarTveloSi;<br />
asaTianis 32, mob: (995 99) 21 16 64<br />
birliki – qarTul azerbajanuli kultura da saqvelmoqmedo gaerTianeba;<br />
kostavas 14 m; tel: (995 32) 93 33 89<br />
eTnikuri urTierTobebi;<br />
didubis meroe xazi 14; tel: (995 32) 34 30 14<br />
qarTul berZnuli kavSiri<br />
berZenis Cixi 8/2, tel: (995 32) 93 91 95<br />
ebrauli kulturl saganmanaTleblo fondi;<br />
vaxtang VI-is 30, tel: (995 32) 77 06 53<br />
342 saxalxo damcvelis ofisi, http://ombudsman.ge<br />
120
qarTul asurelTa asociacia;<br />
SaniZis 1, b. 2; tel: (995 32) 23 39 14<br />
asurelTa erovnuli kavSiri saqarTveloSi;<br />
abaSiZis 3; tel: (995 32) 95 34 43<br />
ukrainelTa asociacia saqarTveloSi;<br />
qerCis quCa, tel: (995 32) 62 71 26<br />
poloneTis saxli;<br />
gogolis 10; tel: (995 32) 95 32 06<br />
abxaz qalTa sabWo;<br />
rusTavelis 29; tel: (995 32) 98 86 58<br />
azerbaijanel qalTa kavSiri;<br />
gorgaslis 17; tel: (995 32) 72 15 71<br />
aseve arsebobs azerbajanuli da somxuri gazeTebi:<br />
“vrasTani” aTunebis 5; tel: (995 32) 99 07 39 da “Gurjistan”, kostavas 14,<br />
tel: 93 56 70<br />
5.7.3 religi religiuri religi uri<br />
eTnikurad qarTveli mosaxleobis umetesoba (2002 wlis aRweris mixedviT, mosaxleobis 84<br />
procenti), qarTuli marTlmadidebeli eklesiis mrevlia. araqarTveli marTlmadidebeli<br />
qristianebi, qarTuli marTlmadidebeli eklesiis teritoriul iurisdiqcias cnoben, xolo<br />
RvTismsaxureba mrevlis mSobliur enaze sruldeba (mag. rusulad, somxurad an berZnulad).<br />
saqarTveloSi mcire raodenobiT cxovroben eTnikuri rusebi, romlebic sami disidenturi<br />
marTlmadidebluri skolis d malaknebis, staroverebisa (Zveli mrwamsis mimdevrebi) da<br />
duxoborebis (sulTan mebrZolebi) mimdevrebi arian. saangariSo periodSi izrdeboda qarTuli<br />
marTlmadidebeli eklesiis mrevlTa raodenoba.<br />
somxuri samociqulo eklesia, romauli kaTolikuri eklesia, iudaizmi da islami qarTul<br />
marTlmadideblobasTan erTad saukuneebis ganmavlobaSi Tanaarsebobda. azerebi ZiriTadad<br />
muslimanebi arian. umetesoba qvemodqarTlis regionSi cxovrobs, sadac isini umravlesobas<br />
Seadgenen. somxebi umravlesobas warmoadgenen samcxedjavaxeTis regionSi da xSir SemTxvevaSi<br />
somxuri samociqulo eklesiis mimdevrebi arian. musulmanebi saqarTvelos mosaxleobis, sul<br />
mcire, 10 procents Seadgenen. arsebobs sami ZiriTadi muslimanuri mosaxleoba: eTnikuri<br />
azerebi, eTnikuri qarTveli muslimanebi aWaraSi da eTnikuri CeCeni qistebi Crd.daRmosavleT<br />
regionSi.<br />
saqarTveloSi daaxloebiT 35,000 kaTolike d umetesad eTnikuri qarTvelebi an asirielebi<br />
[aisorebi] cxovroben. amas garda, saqarTveloSi cxovrobs 18,000 qurTi iezidi, 15,000 berZeni<br />
marTlmadidebeli da 10,000 ebraeli. protestantebi da sxva aratradiciuli konfesiebi d<br />
121
aptistebi, ieRovas mowmeebi da kriSnaidebi, ufro aqtiurebi da SesamCnevebi gaxdnen. am<br />
jgufTagan TiToeuli mosaxleobis 1 procentze naklebs warmoadgens 343 .<br />
saqarTvelos saxalxo damcvelTan arsebuli religiaTa sabWo 2005 wlis 21 ivniss daarsda 344 .<br />
sabWos saqmianobis amosavali principebia religiis Tavisuflebis dacva, religiur jgufebs<br />
Soris mravalmxrivi dialogis waxaliseba, tolerantuli da Tanasworuflebiani, mSvidobiani<br />
garemos damkvidrebaze zrunva, socialuri pasuxismgeblobis erToblivi gaziareba, religiur<br />
umciresobaTa samoqalaqo integraciis procesSi Cabma.<br />
amJamad religiaTa sabWos wevria 23 konfesia da organizacia:<br />
1. bahais sazogadoeba saqarTveloSi;<br />
2. ebrauli Temi;<br />
3. ebraelTa sazogadoeba;<br />
4. evangelistur-baptisturi eklesia;<br />
5. evangelistur-baptisturi eklesia ,”madli”<br />
6. evangelur - luTeruli eklesia;<br />
7. evangelisturi eklesia;<br />
8. evangeluri eklesia ”sicocxlis sityva”;<br />
9. evangelistur-protestantuli ekelesia” (gori);<br />
10. evangeluri eklesia ”RmerTis saelCo”;<br />
11. Tbilisis juma meCeTTan arsebuli muslimTa sasuliero kavSiri;<br />
12. TurqeTTan megobrobis asociacia;<br />
13. kaTolike eklesia;<br />
14. kriSnas cnobierebis taZari;<br />
15. megobarTa sazogadoeba (kvakerebi)<br />
16. meSvide dRis qristian adventistTa eklesia;<br />
17. reformistuli eklesia “uryevi safuZveli”;<br />
18. saxarebis rwmenis eklesiaTa kavSiri;<br />
19. saqarTvelos iezidTa kavSiri;<br />
20. somexTa wminda samociqulo eklesiis saqarTvelos eparqia;<br />
21. ukanaskneli dReebis wmindanTa eklesia;<br />
22. qristian qalTa interreligiuri centri;<br />
23. xsnis armia;<br />
kanonmdebloba<br />
saqarTvelos konstitucia uzrunvelyofs „rwmenisa da aRmsareblobis srul Tavisuflebas,<br />
amasTan erTad aRiarebs ... eklesiis damoukideblobas saxelmwifosagan“. mTavroba, umetes<br />
SemTxvevaSi, aRniSnul uflebebs realurad axorcielebs.<br />
saqarTvelo erTderTi pirvelia im saxelmwifoTagan, romelTac qristianoba saxelmwifo<br />
religiad gamoacxades. Sesabamisad, odiTganve marTlmadideblobas qveyanaSi myari poziciebi<br />
gaaCnia. konstitucia cnobs qarTuli marTlmadidebeli eklesiis gansakuTrebul rols qveynis<br />
istoriaSi, amasTan iTvaliswinebs eklesiis saxelmwifosagan damoukideblobas. 2002 wlis<br />
konkordati saxelmwifosa da qarTul marTlmadidebel eklesias Soris agreTve cnobs<br />
saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis gansakuTrebul rols. yvela ZiriTadi<br />
marTlmadidebluri dResaswauli oficialur erovnul dResaswaulebad aRiniSneba. sxva<br />
religiuri jgufebis dResaswaulebis pativiscema kanonis mixedviT savaldebulo ar aris;<br />
343 saqarTvelo: religiur TavisuflebaTa moxsenba 2007,<br />
http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/index.htm<br />
344 saxalxo damcvelis ofisi, http://ombudsman.ge,<br />
122
Tumca, alternatiuli religiuri dResaswaulebis aRniSvnaze arakanonieri da miuRebeli<br />
socialuri SezRudvebis dawesebasTan dakavSirebiT oficialuri saCivrebi ar dafiqsirebula.<br />
sazogadoebis mier Seuracxyofis miyeneba da diskriminacia<br />
2007 wlis „religiis Tavisuflebis saerTaSoriso angariSis“ Tanaxmad 345 , religiuri<br />
kuTvnilebis, rwmenis an aRmsareblobis niadagze sazogadoebaSi Seuracxyofis miyenebis an<br />
diskriminaciis SemTxvevebi dafiqsirda; Tumca, religiuri umciresobebi Seviwroebis,<br />
Zaladobisa da pirdapiri zewolis sxva faqtebis mniSvnelovnad Semcirebul raodenobaze<br />
miuTiTebdnen. fizikuri zewolis organizebuli kampaniebis Sesaxeb braldebebi ar<br />
dafiqsirebula; Tumca, religiuri umciresobebi media saSualebebis mtrulad<br />
damokidebulebaze miuTiTebdnen da aRniSnulis mizezad individualuri reportiorebis<br />
damokidebulebas asaxelebdnen, da ara sistematur, organizebul mediadkampaniebs.<br />
2007 wlis ivnisSi dafiqsirda ieRovas mowmeebis winaaRmdeg ganxorcielebuli Zaladobis<br />
ramdenime faqti. erTderTi aseTi faqtis dros, romelic Tbilisis erTderT ubanSi, gldanSi<br />
moxda, policiam gaaTavisufla msxverplis mier dakavebuli damnaSave, romelic darbazis<br />
Senobis win sxva amoucnob pirebTan erTad ieRovas or mowmes religiuri literaturis<br />
darigebaSi uSlida xels. saangariSo periodis dasasruls gamoZieba mimdinareobda.<br />
RonisZiebebis mimdinareobis dros, amave darbazis win, amoucnobma pirebma kedlebi grafitiT<br />
moxates da qvebs isrodnen, ris Sesaxebac Sedgenil iqna calke saCivari. CxorowyuSi policiam<br />
daiwyo gamoZieba v.siWinavas winaaRmdeg, romelmac sityvieri da fizikuri Seuracxyofa miayena<br />
ieRovas or mowmes, 2007 wlis 29 ianvars. sul dawyebul iqna 9 axali gamoZieba da damnaSaveebi<br />
gamovlenilni iqnen ieRovas mowmeebis SeviwroebasTan dakavSirebul xuT adrindel saqmeSi.<br />
aRniSnul xuT saqmeSi rva momCivani da xuTi eWvmitanili iyo. sasamarTloebis mier gamotanili<br />
msjavri sauravis dakisrebidan xuTwliani patimrobis misjamde meryeobda.<br />
saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis eqstremistebma 2007 wlis dasawyisSi xeli<br />
SeuSales saqarTvelos marTlmadideblur eklesiasa da romaul kaTolikur eklesias Soris<br />
sadao eklesiis (ivlita) istoriis Sesaxeb prezentaciebis gamarTvas. aRniSnulTan<br />
dakavSirebiT daiwyo gamoZieba. 2006 wlis zamTarSi, TbilisSi mdebare asiriul kaTolikur<br />
eklesiaSi romaeli kaTolike arqiepiskobosis vizitis dros, qarTuli marTlmadidebluri<br />
eklesiis mxardamWrebi antidkaTolikuri demonstraciis dros qvebs isrodnen.<br />
TviTmxilvelebi asafeTqebeli mowyobilobis arsebobis Sesaxeb miuTiTebdnen, Tumca policiis<br />
mier warmoebuli gamoZiebis dros aRniSnuli mowyobiloba napovni ar yofila.<br />
adgilobrivi marTlmadidebeli mRvdlebi da sajaro skolis maswavleblebi saangariSo<br />
periodSi ganagrZobnen religiuri umciresobebisa da sxvadasxva religiuri mrwamsis mqone<br />
pirTa Soris qorwinebis kritikas.<br />
saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis eqstremistTa mcire jgufis mier ganxorcielebuli<br />
Zaladobis adrindeli faqtebTan dakavSirebiT Tavad saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis<br />
mier dasjilni iqnen damnaSaveebi. saqarTvelos marTlmadideblurma eklesiam eklesiidan<br />
gankveTa paata bluaSvili, romelic 2007 wlis 30 maiss TavdasxmaSi scnes braldebulad.<br />
braldebuli TavdebiT gaaTavisufles, Tumca is patimrobaSi ar dabrunebula. am droisaTvis<br />
patimrobaSi imyofeba ori sxva eqstremisti d mkalaSvili da ivaniZe.<br />
bolo periodis manZilze saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministro da generaluri prokuratura<br />
ufro efeqturad aRkveTdnen religiur diskriminacias. gasul welTan SedarebiT,<br />
samarTaldamcavma organoebma ufro efeqturi reagireba moaxdines religiuri umciresobebis<br />
winaaRmdeg ganxorcielebul diskriminaciis faqtebze da Zaladobaze. Tumca, sakmaod xSir<br />
345 saqarTvelo: religiur TavisuflebaTa moxsenba<br />
2007http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/index.htm (accessed 22 September 2008)<br />
123
SemTxvevebSi, es mxolod saxalxo damcvelis aparatis Carevis Semdeg xdeboda d aRniSnavs<br />
sozar subari Tavis 2007 wlis angariSis meore nawilSi 346 .<br />
soso papuaSvili, „adamianis uflebaTa dacvis centris“ advokati sotuacias gacilebiT<br />
radikalurad afasebs. igi religiuri diskriminaciis Sesaxeb angariSis avtoris da problemas<br />
sakmaod kargad icnobs.<br />
„Cvens qveyanaSi arsebobs rogorc dediure, aseve dedfaqto religiuri diskriminacia. dediure<br />
disrkiminacia momdinareobs „konstituciuri SeTanxmebidan“ (konkordati). konkretulad ki<br />
dokumentis im debulebebidan, romelic sxva religiur umciresobebTan SedarebiT patriarqs<br />
ufro met Zalauflebas aniWebs. sayuradReboa ramdenime saintereso aspeqti: pirveli aspeqtia<br />
statusi, radgan „konkordati“ patriarqs specialur statuss aniWebs; sxva religiur<br />
organizaciebs aseTi gansakuTrebuli gansazRvreba ar aqvT. maT (sxva religiur organizaciebs)<br />
daregistrireba SeuZliaT rogorc kerZo samarTlis iuridiul pirebs da ara rogorc<br />
religiur organizaciebs, ris gamoc kanonis winaSe Tanabari statusi ar gaaCniaT.<br />
aRniSnulTan dakavSirebiT saCivrebs aRZraven religiuri organizaciebi da religiuri<br />
umciresobebis warmomadgenlebi; Tumca, maTi saCivrebis ganxilva aravis surs. diskusiis meore<br />
aspeqts imuniteti warmoadgens. magaliTad, „konstituciuri SeTanxmebis“ Tanaxmad,<br />
saqarTvelos kaTolikosdpatriarqs sruli imuniteti aqvs maSin, rodesac sxva religiuri<br />
organizaciebis liderebi aseTi imunitetiT ar sargebloben. marTlmadidebluri<br />
dResaswaulebi prioritetul dResaswaulebad aris gamocxadebuli. miuxedavad imisa, rom<br />
Sesabamisi Sesworebebi ar Sesula saqarTvelos samoqalaqo kodeqsSi, saxelmwifo aRiarebs<br />
qorwinebis marTlmadidebluri eklesiis ceremonials. Tumca, sxva aRmsareblobebs igive ar<br />
exebaT“.<br />
giorgi melaZe, „Tavisuflebis institutis“ advokati aRniSnavs, rom qveyanaSi aseTi<br />
problemebis gadaWris efeqturi meqanizmi ar arsebobs. misi mosazrebiT, saWiroa saxelmwifom<br />
Seqmnas istoriuli memkvidreobasTan dakavSirebuli problemebis gadaWris iuridiuli<br />
meqanizmi.<br />
Tumca, lela jejelava, sapatriarqos religiaTaSorisi urTierTobebis departamentis<br />
direqtori acxadebs, rom saqarTveloSi religiuri diskriminacia ar arsebobs.<br />
„saxelmwifo departamentisa da saerTaSoriso organizaciebis mier bolo periodis<br />
ganmavlobaSi ganxorcielebul kvlevebze dayrdnobiT, SeiZleba vivaraudoT, rom saqarTveloSi<br />
religiuri diskriminacia ar arsebobs. religiuri diskriminacia sazogado problemas arc maSin<br />
warmoadgenda, rodesac religiuri diskriminaciis faqtebi aRiniSneboda.<br />
adamianis uflebaTa dacvis 2008 wlis angariSis Tanaxmad (gamoqveynda 2009 wlis 25<br />
Tebervals), 2008 wels ganxorcielda xuTi Tavdasxma religiuri umciresobebis<br />
warmomadgenlebze. angariSSi aRniSnulia, rom „policiam dauyovnebeli reagireba moaxdina<br />
Zaladobriv incidentebze, xolo umniSvnelo „xulignobad“ Sefasebul danaSaulebze<br />
reagirebas dagvianebiT axdenda“.<br />
adamianis uflebaTa dacvis 2009 wlis angariSSi saqarTvelos Sesaxeb nawilSi aRniSnulia 347 :<br />
konstitucia uzrunvelyofs religiis Tavisuflebas da mTavroba zogadad am uflebas<br />
praqtikaSi icavs. Tumca xelisuflebis warmomadgenlebi yovelTvis ar reagirebdnen<br />
religiur umciresobaTa jgufis saWiroebebsa da problemebze.<br />
346 veb portal, adamianis uflebebi saqarTveloSi<br />
http://humanrights.ge/index.php?a=article&id=2979&lang=en (accessed 22 September 2008)<br />
347 www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/<br />
124
konstitucia aRiarebs saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis gansakuTrebul rols qveynis<br />
istoriaSi patriarqis winamZRolobiT, magram calcalke gamoyofs eklesiasa da saxelmwifos.<br />
prezidentsa da marTlmadidebel patriarqs Soris xelmowerili konkordati (sakonstitucio<br />
SeTanxmeba) eklesias kanonier statuss aniWebs. konkordatSi Sesulia ramdenime<br />
winaaRmdegobrivi debuleba, rac patriarqs samarTlebriv imunitets aniWebs, eklesias<br />
samxedro kapelanebiT dakompleqtebis eqskluziur uflebas aZlevs, eklesiis msaxurebs<br />
samxedro samsaxurisagan aTavisuflebs da eklesias mTavrobaSi unikalur konsultaciur<br />
rols aniWebs, gansakuTrebiT, ganaTlebis sferoSi. Tumca, es debulebebi ZalaSi ar iyo imis<br />
gamo, rom ar arsebobda am kanonis ganmaxorcielebeli normatiuli aqtebi. 24 aprils, mTavrobam<br />
da saqarTvelos marTlmadideblurma eklesiam xeli moaweres specialur SeTanxmebas<br />
TanamSromlobaze, romlis farglebSic eklesias mieniWa gansakuTrebuli role<br />
msjavrdebulebis resocializaciaSi maTi saeklesio da sazogadoebriv samuSaoebSi CarTvis<br />
gziT. sagadasaxado kodeqsi aTavisuflebs saqarTvelos marTlmadideblur eklesias damatebiTi<br />
Rirebulebis gadasaxadisagan (dRg) religiuri atributikis importze (jvrebi, sanTlebi,<br />
xatebi, wignebi da kalendrebi, romlebic religiuri daniSnulebiT gamoiyeneba), Tumca sxva<br />
religiuri jgufebisgan moiTxovs dRg-s gadaxdas da anazRaurebis gaformebas.<br />
nebismier religiur jgufs ufleba aqvs daregistrirdes, rogorc arakomerciuli iuridiuli<br />
piri. registraciis gancxadebaSi unda iyos miTiTebuli organizaciis saxeli, adgilmdebareoba,<br />
saqmianobis mizani, informacia damfuZneblis Sesaxeb, organizaciis mmarTveli erTeulis<br />
Sesaxeb da mmarTveli organos gadawyvetilebis miRebis procesi. jgufis daregistrireba<br />
SesaZlebelia erTerTi qvemoT CamoTvlili formiT, rogoricaa kavSiri an fondi, raTa miiRos<br />
samarTlebrivi statusi an sagadasaxado SeRavaTebi. kavSiri damyarebulia wevrebis<br />
raodenobaze (saWiroa minimum xuTi wevri), maSin rodesac fondis dasaarseblad saWiroa erTi<br />
an meti damfuZnebeli, romlebic qmnian fonds garkveuli mizniT, konkretuli jgufis an farTo<br />
sazogadoebis dasaxmareblad. registracias axorcielebs finansTa saministros<br />
sagadasaxado departamenti, romelmac gancxadebis Setanidan sami dRis ganmavlobaSi<br />
registraciaze Tanxmoba an uari unda ganacxados; uaris gasaCivreba SesaZlebelia<br />
sasamarTloSi.<br />
zogierTi religiuri erToba gamoTqvamda ukmayofilebas registraciiT miniWebul statusTan<br />
dakavSirebiT. romaul kaTolikur eklesias da somxur samociqulo eklesias ar surT<br />
samoqalaqo organizaciad daregistrireba da urCevniaT daregistrirdnen rogorc religiuri<br />
organizacia an ukidures SemTxvevaSi mieniWoT igive statusi, rac qarTul marTlmadidebel<br />
eklesias gaaCnia. romauli kaTolikuri eklesia da somxuri samociqulo eklesia, orive<br />
amtkicebdnen, rom warmoadgendnen saqarTveloSi tradiciul eklesias da asociaciad an fondad<br />
daregistrireba maT statuss daakninebda. Tumca, bevri sxva religiuri jgufi am kanonis<br />
mixeviT daregistrirda da amis Sedegad maTi religiuri saqmianoba aranairad ar iyo<br />
diskriminirebuli. ieRovas mowmeebma, romlebic daregistrirdnen rogorc samoqalaqo<br />
sazogadoeba, es uaryves, radgan, rogorc Tavad amboben, yvela gadasaxadi gadaixades da<br />
anazRaurebis procesi ar ganxorcielbula. ebrauli Temis warmomadgenelTa mixedviT, maT<br />
religiuri nivTebi humanitaruli kategoriis qveS Semoitanes. Cveulebriv, nebismieri kompania,<br />
romelic saqonlis imports axorcielebs, dRg-s sazRvarze ixdis, magram Tu es saqoneli<br />
importiorisTvis Semdgomi gayidvis sagans ar warmoadgens, finansTa saministro valdebulia,<br />
daabrunos dRg.<br />
saxelmwifo skolebisa da religiuri swavlebis erTmaneTisagan dacalkevebam kidev ufro<br />
Seaviwrova saxelmwifosa da marTlamdideblur eklesias Soris dadebuli konkordatis<br />
interpretaciis saSualeba, skolis programaSi marTlmadideblobis, rogorc arCeviTi sagnis<br />
swavlebasTan dakavSirebiT. kanonSi miTiTebulia, rom marTlmadidebluri swavlebis<br />
gakveTilebis Catareba SeiZleba mxolod saskolo saaTebis Semdeg da ar unda gakontroldes<br />
direqtoris, an maswavleblebis mier. gareSe pirebs, samRvdeloebis CaTvliT, ar aqvT<br />
regularuli daswrebis, moswavleTa klasgareSe saqmianobis, studentTa klubebis an maTi<br />
Sekrebebis warmarTvis ufleba. aseT saqmianobas uZRvebian saero Teologebi da ara mRvdlebi.<br />
125
eligiuri umciresobebi miesalmebian skolebSi religiur ganaTlebasTan dakavSirebiT<br />
Setanil cvlilebebs, miuxedavad imisa, rom isini arasamTavrobo organizaciebTan erTad<br />
aRniSnaven, rom xSirad praqtika ar Seesabameba kanons. magaliTad, kanoni irRveva, rodesac saqme<br />
Seexeba locvebs da jvrebisa da sxva religiuri atributebis gamofenas. saxalxo damcvelis<br />
samsaxurma aRniSna, rom es problema gansakuTrebiT SeimCneoda aWaraSi, sadac musulman<br />
moswavleebze xSirad xdeboda religiuri zewola marTlmadidebeli maswavleblebis mxridan.<br />
Tumca, ganaTlebisa da mecnierebis saministrom aRniSna am tendenciis SesamCnevi kleba<br />
skolebSi maswavleblebis mier religiur siwmindeebsa da sxva SezRudvebTan dakavSirebiT<br />
qveynis sxva nawilebSic.<br />
sajaro skolebi moswavleebs aZlevdnen saSualebas daswrebodnen SerCeviT kurss ~religia<br />
sazogadoebaSi~, romelic moicavs ZiriTadi religiebis istorias. mSoblebi Ciodnen, rom<br />
masawavleblebi, iseve rogorc saxelmZRvanelo, yuradRebas ZiriTadad marTlmadideblur<br />
eklesiaze amaxvileben. wlis SuaSi ganaTlebis saministrom SeaCera im axal saswavlo<br />
programaze muSaoba, romelSic gaTvaliswinebuli unda yofiliyo aRniSnuli saCivrebi.<br />
saministros garkveuli siZneleebi hqonda kursis SetanaSi rogorc damoukidebeli da<br />
programiT gaTvaliswinebuli sagnisa. Tumca, mTavrobam SesZlo daematebina es kursi arsebul<br />
arasavaldebulo istoriis programaSi, romelic SesaZlebelia skolam SesTavazos<br />
moswavleebs da maT saSualeba aqvT airCion es kursi.<br />
saritualo darbazis aSenebis licenziis miRebis dagvianebis gamo ieRovas mowmeebi agrZeleben<br />
kerZo saxlebSi Sekrebebs, romelsac isini yidulobdnen erTi romelime wevris saxelze.<br />
ieRovas mowmeTa xelmZRvanelebi aRniSnavdnen, rom roca maT scades nagebobis yidva maTi<br />
organizaciis saxelze, dadgnen iseTi problemebis winaSe, rogoricaa nebarTvis dayovnebiT<br />
gacema, macxovreblebisa da kompaniebis protesti samezobloSi. TebervalSi administraciulma<br />
sasamarTlom gamoitana gadawyvetileba ieRovas mowmeTa sasargeblod, rodesac maT gaasaCivres<br />
Tbilisis municipaluri samsaxurisgan mSeneblobaze uaris miReba; Tumca gadawyvetileba<br />
Setanili iqna apelaciaze da wlis bolomde saqme ar damTavrebula.<br />
ieRovas mowmeebma warmoadgines 35 SemTxvevis CamonaTvali, maT Soris devnis SemTxvevebi,<br />
romelTa Sesaxeb maT acnobes xelisuflebis warmomadgenlebs. ieRovas mowmeebis cnobiT,<br />
mxolod or saqmeze moxda piris mimarT bralis wayeneba, danarCeni saqmeebi gamouZiebeli darCa,<br />
miuxedavad imisa, rom samarTaldamcavebma icodnen im pirebis vinaoba, vinc maTze devnas<br />
axorcielebda. 2007 wels evropis adamianis uflebaTa sasamarTlom gamoitana gadawyvetileba<br />
mTavrobis winaaRmdeg, radgan man ar daicva jgufi maTze ganxorcielebuli devnisagan 1999<br />
wels. damatebiT oTxi saqme ieRovas mowmeebis uflebebis darRvevasTan dakavSirebiT<br />
msvlelobaSi iyo evropis adamianis uflebaTa sasamarTloSi Setanamde, zogierTi saqme<br />
aRZruli iyo wina xelisuflebis dros. erTerTi am saqmeTagani exeboda 2001 wels uzenaesi<br />
sasamarTlos gadawyvetilebis gaprotestebas jgufis registraciasTan dakavSirebiT. Tumca,<br />
2007 wels organizacia daregistrirda axali saregistracio kanonis safuZvelze. es statusi<br />
maT, rogorc iuridiul erTeuls, aZlevs masalebis importis, Senobis daqiravebis da sxva<br />
saqmianobis warmarTvis saSualebas.<br />
ieRovas mowmeebis cnobiT, xelisuflebis warmomadgenlebi ayovnebdnen gadawyvetilebis<br />
gamotanas TbilisSi maTi Sekrebebis Catarebis nebarTvaze da maT ar miuwvdebodaT xeli aseT<br />
nebarTvebze 2004 wlidan. ieRovas mowmeebi agreTve acxadebdnen, rom kerZo Senobebis<br />
mflobelebi uars ambobdnen maTTvis farTis miqiravebaze maTi saqmianobis gansaxorcieleblad.<br />
romaulma kaTolikurma eklesiam da somxurma samociqulo eklesiam ver daibrunes eklesiebi,<br />
romlebic daixura an gadaeca saqarTvelos marTlmadideblur eklesias sabWoTa kavSiris dros.<br />
2007 wels iusticiis saministrom miiRo gegma, romlis mixedviT qonebrivi dava unda<br />
gadawyvetiliyo miukerZoebeli eqspertis azrze dayrdnobiT da ara amJamad arsebuli<br />
inertuli komisiis meSveobiT, romlis erTerTi wevri saqarTvelos marTlmadidebluri<br />
eklesiis warmomadgeneli iyo. romauli kaTolikuri xuTi eklesiis dabrunebasTan<br />
dakavSirebiT ar yofila raime zomebi miRebuli da vatikanidan miRebuli direqtivebis gamo,<br />
126
eklesiam Sewyvita yovelgvari dava. romaul kaTolikur eklesias agreTve xels uSlidnen axali<br />
eklesiebis agebaSi da 2008 wels erTerTi eklesia marTlmadidebel episkoposTan gaagzavnes<br />
nebarTvis misaRebad. qarTuli marTlmadidebeli eklesiis episkoposma SeTavaza maT Zveli<br />
eklesiis aRdgena, da adgilobrivma mTavrobam miiRo es winadadeba. Tumca, imisaTvis rom<br />
daewyoT samSeneblo samuSaoebi, miwa, romelzec eklesia iyo aSenebuli unda gadasuliyo<br />
romauli kaTolikuri eklesiis mflobelobaSi. wlis bolomde saxelmwifos ar gadaucia miwis<br />
nakveTi romauli kaTolikuri eklesiisTvis.<br />
somxuri samociqulo eklesiis mTavar problemad darCa TbilisSi xuTi eklesiis da axalcixeSi<br />
erTi eklesiis dabruneba. Tumca mTel saqarTveloSi arsebuli sul cota 30 eklesiis statusi<br />
kvlav gaurkvevelia. kamaTi grZeldeba noraSenis eklesiis irgvliv, romelsac iTxovs<br />
rogorc somxuri samociqulo eklesia, aseve qarTuli marTlmadidebluri eklesiac. 2008 wlis<br />
noemberSi mama tariel sikinWilaSvilma, saqarTvelos marTlmadidebluri eklesiis mRvdelma,<br />
moiyvana buldozeri qarTuli eklesiis da noraSenis eklesiis saziaro ezoSi miwis nagvisgan<br />
gasawmendad. mama tarieli ambobda, rom gasasvleli viwro iyo buldozerisaTvis da amitom man<br />
ramdenime somxuri saflavis qva droebiT aiRo, xolo Semdeg Tavis adgilas moaTavsa. amis<br />
danaxvisas, somexi eklesiis msaxurebi aRSfoTdnen da am qcevas uwodes upativiscemloba iq<br />
damarxuli somxebis mimarT. wlis ganmavlobaSi samuSaoebi Sewyda da somexTa saflavebi<br />
gaiwminda maTze dayrili riyis qvebisgan. miuxedavad imisa, rom saqarTvelos<br />
marTlmadideblurma eklesiam SesTavaza eklesis mSeneblobasTan dakavSirebiT komisiis Seqmna,<br />
romelic prioritetul sakiTxebs gadawyvetda, aseTi nabijebi arc erT mxares ar gadaudgavs<br />
wlis bolomde.<br />
19 noembers, TbilisSi daingra somxuri samociqulo eklesiasTan sadao eklesia. cnobebis<br />
mixedviT, eklesia aSenebuli iyo 1356 wels, magram igi daxures sabWoTa periodSi da mas<br />
sawyobad iyenebdnen. eklesia aRar gauxsniaT saqarTvelos damoukideblobis miRebis Semdegac<br />
ki, da misi qonebrivi ufleba saqarTvelos kulturis saministros gadaeca. 20 noembers.<br />
somxurma samociqulo eklesiam gamoaqveyna gancxadeba, romelSic igi adanaSaulebda<br />
saqarTvelos mTavrobas da saqarTvelos marTlmadideblur eklesias, rom isini ar icavdnen<br />
somxebis wminda adgilebs da ar ubrunebdnen eklesiebs saqarTveloSi somxeTis eparqias. wlis<br />
bolos Tbilisis meriam daiwyo adgilis gasufTaveba nangrevebisgan.<br />
127
daTqma<br />
daTqma<br />
dokumenti Seqmnilia sainformacio miznebisaTvis, misi Sinaarsi ar<br />
uzrunvelyofs uflebis miniWebas da ar warmoqmnis valdebulebebs.<br />
“karitas interneSinali” yvelafers iRonebs raTa dokumentSi moyvanili<br />
informacia iyos swori, dazustebuli, gamWvirvale da ganaxlebuli, Tumca, ver<br />
iqneba pasuxismgebeli am informaciis sizusteze da srulyofilebaze. “karitas<br />
interneSinali” aranairi formiT ar iRebs pasuxismgeblobas am dokumentSi<br />
moyvanil informaciaze an misi gamoyenebis Sedegad miRebul zarals / zians.<br />
es dokumenti Seqmnilia adgilobriv partniorebTan TanamSromlobiT.<br />
es dokumenti Seicavs bmulebs veb-gverdebze, romelic sxvadasxva<br />
organizaciebis mier imarTeba. “karitas interneSinali” ar iRebs<br />
pasuxismgeblobas aRniSnuli veb-gverdebis Sinaarsze.<br />
damatebiTi informaciisaTvis mogvmarTeT el. fostiT: reintegration@caritasint.be<br />
128