03.06.2013 Views

narkomaniis Sesaxeb

narkomaniis Sesaxeb

narkomaniis Sesaxeb

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Temas uZRvebian<br />

narkologiis centri `urantis~ xelmZRvaneli, eqimi-narkologi zurab sixaruliZe<br />

eqimi-narkologi, med. mecn. doqtori, profesori gela leJava<br />

eqimi-narkologi, med. mecn. kandidati xaTuna TodaZe<br />

# 13<br />

<strong>narkomaniis</strong><br />

<strong>Sesaxeb</strong>


<strong>narkomaniis</strong> <strong>Sesaxeb</strong><br />

2<br />

ratom hqvia narkomanias<br />

`damokidebulebis daavadeba”?<br />

narkotikul nivTierebebs gaaCniaT Tviseba,<br />

ise imoqmedon adamianze, rom gamoiwvion<br />

fsiqikuri da fizikuri miCveva _<br />

damokidebuleba.<br />

fsiqologiuri TvalsazrisiT, adamiani<br />

`zarmacdeba” _ mas aRar sWirdeba garemoSi<br />

eZios siamovnebis momtani axali movlenebi<br />

Tu urTierTobebi, iyos interesiani da mizandasaxuli.<br />

am yvelafers mas `kaifi” da<br />

narkotikis morigi doza ucvlis, romlis<br />

mopovebac TavisTavad iqceva cxovrebis<br />

mTavar miznad.<br />

fizikur damokidebulebas ki im neiroqimiuri<br />

da fiziologiuri meqanizmebis darRveva<br />

ganapirobebs, romelic uzrunvelyofen<br />

siamovnebis bunebriv process.<br />

saboloo jamSi narkomanis cxovrebas<br />

mTlianad narkotiki gansazRvravs.<br />

ra simptomebi aqvs narkomanias?<br />

mTavari simptomi, romelic daavadebis<br />

uSualo winamorbedia da yuradRebis miqcevas<br />

saWiroebs qcevis cvlilebaa. rogorc<br />

wesi, am dros adamiani icvlis megobrebis<br />

Cveul wres, interesebs, Cndeba tyuili,<br />

`saidumlo” zarebi, saqmeebi, da a.S.<br />

Tavad daavadebis simptomebi mniSvnelovnad<br />

damokidebulia moxmarebuli narkotikis<br />

saxeze. zogierTi iwvevs halucinaciebs,<br />

zogierTi gabruebasa da eiforias, aris<br />

damamSvidebeli, an mastimulirebeli nivTierebebic.<br />

daavadebis simptomebis simZafreze<br />

moqmedebs moxmarebis xangrZlivoba<br />

(`staJi”) da Tavad momxmareblis pirovnuli<br />

Taviseburebebi. rac ufro xangrZlivia<br />

moxmarebis `staJi”, miT ufro Rrma da<br />

Seuqcevadia narkotikebiT gamowveuli is<br />

cvlilebebi, romelTac adamiani, bolosdabolos,<br />

socialur, fsiqologiur da fizi<br />

kur invalidobamde mihyavT.<br />

vis mivmarToT?<br />

narkotikebTan problemis gaCenisas dauyonebliv<br />

unda mimarToT specialists<br />

_ eqim-narkologs. igi gagiwevT saWiro<br />

konsultacias daavadebis, misi mkurnalobis<br />

meTodebis, SesaZlo garTulebebis da<br />

maTi Tavidan acilebis gzebis <strong>Sesaxeb</strong>. amis<br />

Semdeg Tqven geqnebaT saSualeba, specialistTan<br />

erTad dagegmoT Semdgomi mkurnaloba,<br />

romelic maqsimalurad efeqturi<br />

da misaRebi iqneba TqvenTvis.<br />

saqarTveloSi am sferoSi muSaoben specializebuli<br />

saxelmwifo da kerZo samedicino<br />

dawesebulebebi, arasamTavrobo<br />

organizaciebi; qarTul marTlmadideblur<br />

eklesias gaaCnia specialuri samsaxuri,<br />

romelic <strong>narkomaniis</strong> problemiTaa dakavebuli.<br />

ase, rom Tu adamians gaaCnia survili<br />

da mtkice gadawyvetileba, is aucileblad<br />

ipovis daxmarebas.<br />

unda gaxsovdeT, rom narkomania qronikuli<br />

daavadebaa. igi azianebs ara marto<br />

adamianis fizikur, aramed fsiqikur janmr-<br />

Telobas, socialur unarebsa da kavSirebs.


aqedan gamomdinare cxadia, rom mkurnalobis<br />

procesSi maqsimalurad unda iyos Car-<br />

Tuli iseTi elementebi, rogoricaa fsiqologiuri,<br />

socialuri, sulieri daxmareba<br />

da sxva.<br />

warmatebuli mkurnalobis SemTxvevaSi<br />

nu dakargavT kontaqts mkurnal eqimTan,<br />

raTa droulad moxdes recidivis profilaqtika.<br />

reintegracia sazogadoebaSi<br />

da sazogadoebis<br />

damokidebuleba.<br />

farTo gagebiT mkurnalobis saboloo,<br />

sasurvel Sedegs sazogadoebaSi adamianis<br />

reintegracia warmoadgens. swored es aris<br />

qarTuli realobisTvis yvelaze `susti wertili”,<br />

imis gamo, rom am procesSi specialistebis<br />

garda, mniSvnelovan rols ojaxi,<br />

mTliani sazogadoeba da saxelmwifo unda<br />

asrulebdes. CvenSi ki samive es komponenti<br />

gardaqmnisa da Camoyalibebis procesSia da<br />

sabWoTa warsulisa, Tu fsevdo-erovnuli<br />

tradiciebisgan jer ar ganTavisuflebula.<br />

ojaxi narkomaniiT daavadebuls `sircxvilad”<br />

aRiqvavs, sazogadoeba _ `cud biWad<br />

(gogod)”, saxelmwifo _ kriminalad, da arc<br />

erTs ar awyobs maTi gamomJRavneba. aseTi<br />

damokidebulebis `damsaxurebacaa”, rom<br />

miCqmaluli daavadeba sul ufro metad<br />

iZens epidemiisaTvis damaxasiaTebel niSnebs.<br />

amitom, problemis daZlevisaTvis mimarTuli<br />

RonisZiebebi unda emsaxurebodes<br />

sazogadoebrivi tabus moxsnas, socialuri<br />

samsaxurebis Camoyalibebas, am sferos moqmedi<br />

kanonmdeblobis Zirfesvian, da ara<br />

kosmetikur cvlilebebs.<br />

mTavari rCevebi.<br />

3<br />

miuxedavad imisa, rom narkomania qronikuli<br />

daavadebaa, saSveli arsebobs, da<br />

daavadebis rac ufro adreul etapze mimarTavT<br />

specialists, miT ukeTesi iqneba<br />

Sedegi.<br />

rCeva momxmarebels:<br />

1. Sewyveta yovelTvis SesaZlebelia, Tu<br />

ki namdvilad gsurs da mtkice arCevans<br />

gaakeTeb fxizeli cxovrebis sasargeblod.<br />

2. Tu ver axerxeb Sewyvetas, mimarTe specialists,<br />

romelic dagexmareba naklebi<br />

ziani miayeno sakuTar Tavs da gar-<br />

Semomyofebs, sazogadoebas.<br />

rCeva axloblebs:<br />

1. iyaviT yuradRebiani da droze SeniSneT<br />

is cvlilebebi, romelic SeiZleba<br />

narkotikma gamoiwvios momxmareblis<br />

fizikur da emociur mdgomareobaSi,<br />

qcevaSi Sin da gareT.<br />

2. daexmareT momxmarebels problemis<br />

gacnobierebaSi da izruneT, rom maqsimalurad<br />

swrafad mimarTos specialists.<br />

3. daexmareT momxmarebels problemis gadaWraSi,<br />

magram nu SeecdebiT problemis<br />

mis magier gadaWras.<br />

eqimi-narkologi zurab sixaruliZe.<br />

<strong>narkomaniis</strong> <strong>Sesaxeb</strong>


<strong>narkomaniis</strong> <strong>Sesaxeb</strong><br />

4<br />

metadoniT CanacvlebiTi<br />

Terapia<br />

ra aris opioiduri<br />

narkomania?<br />

opioidebze damokidebuleba, anu opioiduri<br />

narkomania qronikuli daavadebaa, romelic<br />

recidivebiT, anu gamwvavebebiT mimdinareobs.<br />

am daavadebas iwvevs iseTi narkotikuli<br />

saSualebebis moxmareba, rogoricaa<br />

opiumi, heroini, morfini, subuteqsi da sxva.<br />

opioiduri narkomania, Cveulebriv, Zalian<br />

swrafad yalibdeba da Zalzed mZime daavadebas<br />

warmoadgens. igi xasiaTdeba narkotikisadmi<br />

fsiqikuri da fizikuri damokidebulebis<br />

CamoyalibebiT. damokidebuli adamianis<br />

mier narkotikis moxmarebis Sewyveta<br />

iwvevs umZimes aRkveTis mdgomareobas, anu<br />

e.w.”lomkas”. Tumca damokidebulebis mqone<br />

pirisTvis yvelaze ufro mZime TviT `lomka”<br />

ki ar aris, aramed misi gadalaxvis Semdeg<br />

fsiqikur ltolvasTan gamklaveba da narkotikis<br />

miRebisgan Tavis Sekaveba.<br />

ramdenad efeqturia<br />

opioiduri <strong>narkomaniis</strong><br />

mkurnaloba?<br />

arsebobs am daavadebis mkurnalobisadmi<br />

sxvadasxva midgoma. opioiduri damokidebulebis<br />

mkurnalobis universaluri efeqturi<br />

meTodi jerjerobiT SemuSavebuli<br />

ar aris. optimalurad aRiarebulia mkurnalobis<br />

iseTi meTodebi, romlebic Tavidanve<br />

orientirebulia narkotikebis miRebis<br />

Sewyvetaze. magram, samwuxarod, rogorc<br />

mravalwlianma saerTaSoriso gamocdilebam<br />

aCvena, dRes arsebuli sxvadasxva saxis<br />

mkurnalobis efeqturoba arc ise maRalia.<br />

pacientTa umravlesoba mkurnalobidan<br />

garkveuli drois Semdeg kvlav ubrundeba<br />

narkotikebs. Tumca arsebobs bevri adamiani,<br />

romelmac SeZlo narkotikebze samudamod<br />

uaris Tqma. Cven amas gamojanmrTelebas<br />

vuwodebT. magram aseTma adamianebma kargad<br />

ician, rom opioidebze damokidebuli piri,<br />

praqtikulad, mTeli cxovrebis manZilze<br />

daavadebulad rCeba, vinaidan igi gamudmebiT<br />

imyofeba narkotikebis miRebis ganaxlebis<br />

maRali riskis qveS. aseTi adamianebis-<br />

Tvis jansaRi mdgomareobis SenarCunebis piroba<br />

aris narkotikebis Tundac epizoduri<br />

moxmarebisgan samudamod uaris Tqma.<br />

ra aris opioidebze<br />

damokidebulebis<br />

CanacvlebiTi Terapia?<br />

CanacvlebiTi Terapia opioiduri <strong>narkomaniis</strong><br />

mkurnalobis erT-erTi meTodia. igi<br />

pirvelad SemoRebul iqna aSS-Si 1960-ian<br />

wlebSi da amJamad msoflios mraval qveyanaSia<br />

danergili. mas warmatebiT iyeneben<br />

iseT qveynebSi, rogoricaa aSS, safrangeTi,<br />

germania, didi britaneTi, belgia, italia,<br />

espaneTi, holandia, poloneTi, CexeTi, litva,<br />

azerbaijani, irani, CineTi da sxv. amas-<br />

Tan, yovelwliurad izrdeba am programeb-<br />

Si CarTul pirTa ricxvi. CanacvlebiTi<br />

programebis farTod gavrcelebas gansaku-<br />

Trebuli biZgi misca aiv/Sidsis epidemiam,<br />

vinaidan CanacvlebiTi Terapia narkotikebze<br />

damokidebul pirebSi ineqciuri gziT<br />

aiv/Sidsisa da hepatitebis gavrcelebis<br />

SezRudvis erTerTi ZiriTadi saSualebaa.


CanacvlebiTi Terapia mkurnalobis gansxvavebuli<br />

meTodia. is gulisxmobs SedarebiT<br />

xangrZlivi vadis manZilze pacientisaTvis<br />

Camanacvlebeli narkotikuli saSualebis<br />

micemas, rac sasurvelia xorcieldebodes<br />

fsiqo-socialuri reabilitaciis<br />

RonisZiebebTan kompleqsSi. dResdReobiT,<br />

CanacvlebiTi Terapia opioidebze damokidebul<br />

pirTa mkurnalobis, dekriminalizaciis,<br />

socialuri integraciisa da `quCis<br />

narkotikebis” moxmarebiT gamowveuli zianis<br />

Semcirebis (maT Soris Sidsisa da hepatitebis<br />

virusebiT dainficirebis) yvelaze<br />

efeqturi da iafi saSualebaa.<br />

ra aris Camanacvlebeli<br />

preparati?<br />

opioiduri damokidebulebis CanacvlebiTi<br />

mkurnalobisTvis gamoiyeneba Camanacvlebeli<br />

opioiduri preparati _ samkurnalwamlo<br />

saSualeba, romelic miekuTvneba<br />

opioidTa jgufs. amJamad CanacvlebiTi<br />

TerapiisTvis, Tavisi specifiuri samkurnalo<br />

Tvisebebis gamo ZiriTadad gamoiyeneba<br />

metadoni. Tumca ukanasknel wlebSi sul<br />

ufro xSirad iyeneben SedarebiT naklebad<br />

narkogenul preparat buprenorfinsac.<br />

ra aris metadoni?<br />

metadoni xangrZlivi moqmedebis sinTezuri<br />

narkotikuli saSualebaa. igi opioidebis<br />

`agonistia”, rac imas niSnavs, rom is<br />

morfinisa da misi msgavsi sxva narkotikuli<br />

saSualebebis analogiurad moqmedebs.<br />

metadoni pirvelad damokidebul pirTa CanacvlebiTi<br />

mkurnalobisTvis gamoyenebul<br />

iqna XX saukunis 60-ian wlebSi. rodesac<br />

metadoni Sesabamisi dozebiT gamoiyeneba<br />

5<br />

CanacvlebiTi TerapiisTvis, ar iwvevs eiforiis<br />

da sedaciis gancdas, koordinaciisa<br />

Tu yuradRebis darRvevas. amave dros,<br />

adeqvaturi doza narkotikuli efeqtis<br />

warmoqmnis gareSe aRmofxvris narkotikebis<br />

moTxovnilebas da aRkveTis sindromis<br />

(e.w.”lomkis”) niSnebs. rogorc wesi,<br />

eqimis meTvalyureobis qveS metadoniT<br />

mkurnalobisas pacienti Tavs normalurad<br />

grZnobs, adeqvaturi da Sromisunariania.<br />

opioiduri damokidebulebis Canacvlebi-<br />

Ti Terapia rekomendebulia jandacvis msoflio<br />

organizaciis mier. amave organizaciis<br />

mier metadonis hidroqloridi Setanilia<br />

ZiriTad medikamentTa CamonaTvalSi.<br />

rogoria saqarTveloSi<br />

CanacvlebiTi Terapiis<br />

danergvis saWiroeba da<br />

perspeqtiva?<br />

dRes saqarTveloSi, rodesac aseTi ma-<br />

Ralia <strong>narkomaniis</strong> gavrceleba, sasurvelia<br />

danergili iyos mkurnalobis yvela meTodi,<br />

romelTa efeqturobac mecnierulad<br />

aris dadgenili. amgvar meTodebs miekuTvneba<br />

CanacvlebiTi Terapiac. marTalia, es<br />

meTodi panacea ar aris, magram pacientTa<br />

garkveuli procentisTvis Sedegiania.<br />

2005 wlidan TbilisSi, narkologiis samecniero-kvleviTi<br />

institutis bazaze amoqmedda<br />

metadoniT CanacvlebiTi Terapiis<br />

pirveli programa. es programa finansdeba<br />

SidsTan, tuberkulozTan da malariasTan<br />

brZolis globaluri fondis mier. igi<br />

emsaxureba 60 pacients. wlis bolomde<br />

gaixsneba kidev ori centri (Tbilissa da<br />

baTumSi). samive centri umkurnalebs 200mde<br />

pacients.<br />

<strong>narkomaniis</strong> <strong>Sesaxeb</strong>


<strong>narkomaniis</strong> <strong>Sesaxeb</strong><br />

6<br />

vin SeiZleba CaerTos<br />

metadoniT CanacvlebiTi<br />

mkurnalobis programaSi?<br />

metadonuri programebi yvela pacientisTvis<br />

ar aris rekomendebuli. metadoni<br />

sakmaod Zlieri narkotikia da Tavad iwvevs<br />

da mokidebulebis Camoyalibebas. amitom,<br />

ase Ti mkurnaloba ar aris rekomendebuli<br />

SedarebiT axalbeda narkotikebze damokidebuli<br />

pirebisTvis. es meTodi ufro<br />

ise Ti pacientebisTvis aris gankuTvnili,<br />

romlebmac ramdenjerme ukve scades unarkotiko<br />

meTodebiT mkurnaloba, magram sasurvel<br />

Sedegs ver miaRwies.<br />

amitom, metadoniT CanacvlebiTi mkurnalobis<br />

programaSi pacientTa CarTvis kriteriumebi<br />

specialurad aris gansazRvruli<br />

jandacvis ministris `opioiduri damokidebulebis<br />

CanacvlebiTi mkurnalobis<br />

programebis ganxorcielebis meTodikiT”.<br />

kriteriumebi Semdegia:<br />

1. opioidebze damokidebulebis sindromis<br />

(aqtiuri damokidebuleba) diagnozisa<br />

da masTan erTad me-2 punqtSi<br />

aRniSnul kriteriumTagan aranakleb<br />

erT-erTis arseboba;<br />

2. a) aranakleb 25 wlis asakisa; opioiduri<br />

jgufis narkotikuli nivTierebebis<br />

moxmarebis minimum 3 wlis, amasTan,<br />

intravenuri moxmarebis, sul mcire, 1<br />

wlis staJis arseboba; opioiduri damokidebulebis<br />

sxva meTodebiT warumatebeli<br />

mkurnalobis, minimum, ori<br />

SemTxveva.<br />

b) aiv/inficireba, SidsiT daavadeba;<br />

g) fexmZimoba;<br />

d) sxva gansakuTrebuli klinikur-socialuri<br />

maCveneblebis SemTxvevaSi, ga-<br />

monaklisis saxiT, eqspertTa sabWos<br />

gadawyvetileba.<br />

rogor xdeba pacientebis<br />

mier `quCis” narkotikebis<br />

miRebis Tavidan acileba?<br />

`quCis” narkotikebis miRebis Tavidan acilebis<br />

mizniT pacientebs regularulad<br />

utardebaT Sardis qimio-toqsikologiuri<br />

kontroli narkotikuli/fsiqotropuli niv<br />

Tierebebis Semcvelobaze. pacientis mier<br />

mkurnalobis reJimis darRvevis, maT Soris<br />

eqimis daniSnulebis gareSe narkotikebis mi-<br />

Rebis SemTxvevaSi, igi gairicxeba samkurnalo<br />

programidan. eqimis daniSnulebis ga reSe<br />

narkotikis miRebis SemTxvevaSi, CanacvlebiTi<br />

Terapiis programaSi yofna ar aTavisuflebs<br />

pacients kanonis winaSe pasuxismgeblobisgan.<br />

ras isaxavs miznad<br />

aRniSnuli programa?<br />

programis ZiriTadi mizani aris opioidebze<br />

damokidebuli pacientebis fsiqikuri<br />

da fizikuri janmrTelobis gaumjobeseba,<br />

maTi Camocileba narkotikebTan dakavSirebuli<br />

kriminaluri saqmianobisagan, sazogadoebaSi<br />

integrireba, aiv/Sidsis da hepatitebis<br />

gavrcelebis SezRudva. pacientebTan<br />

muSaobs specialistTa gundi, romlebSic<br />

eqimebisa da eqTnebis garda Sedian fsiqologebi<br />

da socialuri muSaki. programis<br />

saboloo mizania pacientebis sruli ga-<br />

Tavisufleba narkotikebisgan, maT Soris<br />

metadonisgan.<br />

eqimi-narkologi, med. mecn. doqtori,<br />

profesori gela leJava<br />

eqimi-narkologi, med. mecn. kandidati<br />

xaTuna TodaZe.


uyureT gadacemas<br />

`Tqveni eqimi”, kviras 13:15 imedis arxze<br />

7<br />

<strong>narkomaniis</strong> <strong>Sesaxeb</strong>


<strong>narkomaniis</strong> <strong>Sesaxeb</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!