Professjoni Solenni ta' Fra Pierre Farrugia - Franciscan Province ...

PROVIN~JA PROVIN~JA FRAN{ISKANA FRAN{ISKANA TA’ TA’ TA’ SAN SAN PAWL PAWL APPOSTLU, APPOSTLU, MALTA. MALTA. No. No. 94 94 01.07.2004
01.07.2004
Professjoni Solenni ta’ Fra Pierre Farrugia
Nhar it-Tlieta, 8 ta’ :unju 2004, Fra Pierre Farrugia g[amel il-professjoni solenni fil-knisja ta’
San Fran;isk, il-{amrun. Huwa stqarr f’idejn il-Ministru Provin/jal Fra Paul Galea, quddiem
numru kbir ta’ patrijiet u knisja mimlija nies, ir-rieda tieghu li jg[ix il-Van;elu, bla xejn tieg[u u
fil-kastita’. Wara huwa ffirma l-formola tal-professjoni tar-regola fran;iskana li kiteb b’idejh stess.
Kienet tassew /elebrazzjoni [ajja u ta’ fer[ u li kienet animata bil-kant mill-GIFRA {amrun. Lejlet
il-professjoni saret velja ta’ talb fil-knisja ta’ Santa Marija ta’ l-An;li, li kienet animata mill-
Youth Alive. Fra Pierre ;ie ordnat djaknu mill-isqof Nikol Cauchi, nhar il-:img[a, 25 ta’ :unju
fil-Kattidral ta’ G[awdex. Ara wkoll il-pa;ni tan-nofs.
Twaqqif tal-GIFRA f’G[awdex… ara l-website tal-provin/ja
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 1

The conference of the Franciscan Family
To the Brothers and the Sisters
of the Secular Franciscan Order
Dear Brothers and Sisters,
May the Lord give you peace!
The reason for sending you this short message is the coming 25th anniversary of the approval
of the Rule of the Secular Franciscan Order by Paul VI. It was on the 24th June 1978, in fact,
that the Pope signed the Apostolic Letter “Seraphicus Patriarcha” through which he approved
the new Rule of the SFO, one of his last official acts before his death.
In remembering that extraordinary gift of the Pope, we wish to express to the Lord our gratitude
and joy for the many gifts generously given to the Secular Franciscans of the whole
world, who have accepted and lived the charism of the Seraphic Father.
The SFO is living a new spring today: it is more aware of belonging to the Church, to its own
Order, to the Franciscan Family and to the world, where it is called on to give, through its life,
active and coherent witness to the charism received.
We live in a time torn apart by social, political and religious divisions and many peoples suffer
war, terrorism and violence and do not find a way of peace: the Secular Franciscans, in
these our times, are precisely called to be witnesses to communion, solidarity, hope and
peace, to be men and women capable of “courageous choices” in order to give to the world a
radiant face that can only be constructed by beginning again from Christ.
During this significant 25th anniversary of the Pauline Rule, we wish you, Brothers and Sisters
of the Secular Franciscan Order, a new beginning from Christ in walking in unity under
the guidance of the one Spirit, in opening up to dialogue and the acceptance of all and in rediscovering
the “fraternity” as a privileged place and springboard for a commitment in the
world.
Each Secular Franciscan should be aware of his/her mission and of being, personally, a sower
of Peace and a witness to true Fraternity.
Santiago de Compostela, 5th April 2004
Br. Ilija Zivkovic TOR
Br. José Rodríguez Carballo OFM
Br. Joachim Giermek OFMConv
Br. John Corriveau OFMCap
Encarnación Del Pozo OFS
Sr. Carola Thomann CIF - TOR
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 2

PROVIN?JA FRAN:ISKANA SAN PAWL APPOSTLU - MALTA
Prot. No. 0406/39
18 ta’ :unju 2004
____________________________________________________________________________________________________________
ATTI TAD-DEFINITORJU
___________________________________________________________________________________________________
Fil-laqg[a tad-Definitorju Provin/jali li saret il-biera[ filg[axija fil-kunvent tal-Madonna tas-Sacro
Cuor ;ie de/iz li:
• Il-Kapitlu Provin/jali se ji;i //elebrat fil-;img[a ta’ bejn 16 - 20 ta’ Mejju 2005,
f’Porziuncola Retreat House, Ba[ar i/-?ag[aq.
• Segretarjat g[all-Gustizzja u Pa/i (JPIC): Il-Ministru Provin/jal Fra Paul Galea u assistent
Fra Dijonisju Mintoff
• Segretarjat g[all-Missjonijiet: Fra Marcellino Micallef u assistent Fra Lorrie Zerafa
• Direttur Padova Retreat House u l-Emerita;;: Fra Christopher Farrugia
• Jakkumpanja lid-Djaknu fil-mixja fran;iskana: Fra Christopher Farrugia
• Assistent Spiritwali OFS G[awdex: Fra Joseph Magro
• P.F.F. f’G[awdex: Fra Charles Wickman
• GIFRA G[awdex: Fra Joseph Magro
• Il-Pussess tal-Kappillan il-;did Fra Goerge Bugeja se jsir fl-1 ta’ Ottubru
• }jara Frangiskana: Bejn l-14 - 21 ta’ Novembru 2004 se ti;i organizzata ]jara fran;iskana
fil-parro//a ta’ Bormla, fl-okkazjoni tal-150 sena mill-promulgazzjoni tad-domma ta’ l-
Immakulata Kun/izzjoni
• Fra Jimmy Zammit se jmur g[all-pussess ta’ Mons. Robert Camilleri b[ala isqof tad-djo/
esi ta’ Comayagua, il-{onduras
• Il-provin/ja tid[ol g[all-ispiza tar-restawr tal-fa//ata tal-kunvent ta’ Santa Marija
ta’ :esu’, ir-Rabat, kif ukoll biex issir coldroom f’ Porziuncola Retreat House, esigenza
ur;enti mitluba mill-Health and Saftey tad-Dipartiment tas-Sa[[a.
Pa/i u ;id!
Fra Marcellino Micallef, OFM
Segretarju tal-Provin/ja
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 3

A new Franciscan Province in the Ukraine
The Minister General of the Friars Minor, Br. José Rodríguez Carballo, through a decree signed on the
17th June 2004, erected the new Province of St. Michael the Archangel in the Ukraine. Up to now the
new Entity was a Custody, founded on the 1st June 1993, dependent on the Province of the Immaculate
Conception in Cracow (Poland). The new Province at the moment has 75 solemnly professed Friars,
5 novices and 4 postulants. Of the solemnly professed, 60 are Ukrainians, 14 come from Polish
Provinces and 1 from Slovakia.
The Minister General took part in the act of erection of the Province of St. Michael the Archangel. He
presided over the Eucharistic celebration, at the end of which the decree of the erection of the Entity
and the list of names of the new Provincial Government were read. Br. Sime Samac, Definitor General,
the Ministers Provincial of the West Slav Conference, representatives of the Catholic Hierarchy
and numerous faithful were present at the celebration. Taking advantage of the occasion, the Minister
General met all the Friars of the new Province.
In accordance with the legislation of the Order, the new Provincial Government was appointed by the
General Definitory. It is made up of the following Friars: Br. Herkulan Malczuk, Minister Provincial;
Br. Rodoslav Chodamicki, Vicar Provincial; Br. Dobroslaw Kopysterinski, Br. Szymon Szyorkoradiuk,
Br. Kazimierz Zarkowski and Br. Roger Mularczyk, Provincial Definitors.
The Order of Friars Minor is in the Ukraine together with another Entity of the Byzantine Rite, the
Foundation dependent on the Franciscan Province of Katowice (Poland).
Restoration of Francsican presence in
Venezuela
On the 31st May 1954, Brothers Celestino García (deceased), Enrique Costa and Andrés Hermida
(who are still working in the Custody), all from the Franciscan Province of Santiago de Compostela
(Spain), arrived in Venezuela. The restoration of the Franciscan presence in the Venezuelan Republic
was begun with their arrival.
The first Franciscans arrived in Venezuela about 1575, the year in which the Convent of St. Francis in
Caracas was founded. They very quickly established themselves in other places, such as the island of
Cugagua, the island of Margarita, Cumaná, Trujillo, El Tocuyo, Barquisimeto, Maracaibo, Coro, Valencia,
San Sebastián de los Reyes, La Grita and the Missions of Píritu, Orinoco, Guaya and Trinidad.
In 1837 all the convents of Venezuela were abolished and the Friars were dispersed. The last one died
in 1882.
The present Franciscan Custody of the Immaculate Conception of Venezuela, dependent on the Franciscan
Province of Santiago de Compostela (Spain), has a presence in Caracas (3), El Tigre, Ciudad
Bolívar, Cagua, San Francisco, Agua Blanca, Biscucuy and Chabasquén and has 23 solemnly professed
Friars, 6 temporary professed and 14 aspirants and postulants.
On the 31st May, a solemn Eucharist of thanksgiving was celebrated in the Church of St. Francis in
Caracas, presided over by the Minister General, Br. José Rodríguez Carballo. Many Brothers and Sisters
of the Franciscan Family, as well as other religious, participated. The Definitor General, Br. Luis
Cabrera, was also present. The Minister General took advantage of his journey to Venezuela to make a
fraternal visit to the Custody and to meet with all the Friars of the Custody, guardians, formators, those
in formation and the members of Custodial Council.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 4

Kazakhstan Ussurisk
Prezenza fran;iskana fir-Russja u f’Kazakhstan
Novosbrisk St. Petersburg
FESTA
FESTA
TA’
TA’
SANTA SANTA KLARA
KLARA
11 11 11 ta’ ta’ Awissu
Awissu
Quddiesa
Quddiesa
6.00 6.00 p.m.
p.m.
Monasteru Monasteru Santa Santa Santa Klara Klara
Klara
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 5

SANTA SANTA KLARA KLARA TA’ TA’ TA’ ASSISI ASSISI ASSISI - DAWL DAWL G}AD G}AD-DINJA
G}AD DINJA
Sr Sr Marie Marie Carmel Carmel Saliba Saliba OSC OSC
OSC
Fil Fil-11 Fil 11 ta’ Awissu 2004, festa festa ta’ ta’ Santa Santa Klara Klara
Klara atat l-isem ta’ Klara, Klara, Klara, isem li jfisser dawl dawl u u sbu]
sbu]
ta’ ta’ Assisi, Assisi, Assisi, ji[u ji[u fi fi tmiemhom tmiemhom sena sena u u erba’ erba’ xhur xhur ta’
ta’ ija.
ija.
`elebrazzjonijiet `elebrazzjonijiet tas tas-750 tas 750 750 sena sena mill mill-mewt mill mewt mewt ta’
ta’ Sa minn `kunitha, Klara bdiet iddawwal
Santa Santa Klara. Klara. Klara. I` I`-`elebrazzjonijiet I` `elebrazzjonijiet bdew bdew fit fit-13 fit 13 ta’
ta’ bi tjubitha. Fil-‘Le[[enda ta’ Santa Klara’ attrib-
April April April 2003, 2003, nhar nhar }add }add il il-Palm il Palm u u ]adu ]adu sehem
wita lil Fra Tumas minn Celano, insibu hekk : ‘
fihom fihom b’mod b’mod spe`jali spe`jali ll-ulied
l ulied spiritwali spiritwali ta’ Klara,
Klara, Meta kienet g]adha `kejkna, Klara bdiet tag]ti
is is-Sorijiet is Sorijiet Klarissi, Klarissi, flimkien flimkien mal mal-Familja mal Familja Fran
Fran dawl leqqien fid-dlam tad-dinja, u bit-tjubija
[iskana [iskana mad mad-dinja mad dinja kollha. kollha. Kienu Kienu sittax sittax-il sittax sittax il xahar
xahar tag]ha xerrdet id-dawl sa mis-snin bikrin ta’ ]
ta’ ta’ grazzja, grazzja, ta’ ta’ fer] fer] u u ta’ ta’ gratitudni gratitudni g]ad g]ad-don g]ad don ta’
ta’ ajjitha. Kienet tfajla do`li f’qalbha, u minn fomm
Klara, Klara, li li hija hija hija dawl dawl g]ad g]ad-dinja.
g]ad dinja.
ommha ]adet l-ewwel tag]lim tal-fidi... }ija fet]
Min studja x-xjenza jaf li l-eqreb kewkba et idejha bil-qalb mal-fqar, u g]amlet tajjeb g]
g]ad-dinja tag]na hija erba’ ‘snin ta’ dawl’ ‘l an-nieqes ta’ ]afna mi\-\ejjed ta’ darha... Kie-
bog]od. Ji[ifieri li d-dawl ta’ din il-kewkba jie]u net i``a]]ad lil [isimha `kejken minn ikel deli-
erba’ snin biex jasal hawn. Dan meta d-dawl kat, u tibg]atu bil-mo]bi permezz ta’ o]rajn
jimxi bil-velo`ita’ fenominali ta’ 300 miljun metru biex bih tmantni lill-foqra. Hekk sa minn
fis-sekonda ! Din il-kitba hija dwar kewkba li d- `kunitha, il-]niena kibret mag]ha, u rawwmet
dawl tag]ha ilu [ej aktar minn 750 sena. Il- fiha spirtu ta’ ]niena u mog]drija g]al kull min
kewkba jisimha Santa Santa Klara Klara ta’ ta’ Assisi Assisi (1193 (1193- (1193 kien isib ru]u fil-b\onn. It-talb kien il-hena tag]
1253), 1253), ‘l-ewwel pjanta `kejkna ta’ San Fran[isk ha u kienet tikkultivah b’]erqa kbira’.
ta’ Assisi li rmiet il-fwie]a b]al warda safja tar- Klara trabbiet fi \mien ta’ taqlib kbir. Flrebbieg]a,
u xerrdet dawl leqqieni b]al kewkba 1198, i`-`ittadini tal-klassi tan-nofs ta’ Assisi, fos-
ta’ dija ta’ l-g]a[eb.’ (Legenda Maior IV,6). F’din thom Fran[isku, irvellaw kontra l-aristokrazija ta’
il-kitba, ser nimxu pass pass mal-]ajja tag]ha Assisi. Il-familja ta’ Klara kellha ssib kenn fil-
biex in]alluha ddawwalna b’g]emilha. kastell ta’ Cocorano u meta fl-1202 faqqg]et ilgwerra
bejn Assisi u Perugia, kellha ta]rab g]al
Il-Familja ta’ Klara u tfulitha
Perugia fejn g]exu refu[jati sas-sena 1205.
Klara twieldet f’Assisi x’aktarx fis-16 ta’
Hemm Klara g]amlet ]bieb ma’ \ew[ tfajliet,
Lulju 1193 (jew 1194) minn [enituri nobbli, 12-il
Filippa u Benvenuta, li n[ibdu mill-karattru ]elu
sena wara Fran[isku, iben Pietro di Bernardone,
u [entili tag]ha. Filippa kienet bint in-nobbli Gi-
merkant g]ani tad-drappijiet. Il-familja ta’ Klara
slerio minn Assisi u Benvenuta kienet bint ta’
kienet toqg]od f’palazz ]dejn il-kattidral ta’ San
familja li tat kenn lill-familja ta’ Klara.
Rufino. Missierha kien kavallier g]ani jismu Fa-
Fil-gwerra bejn Assisi u Perugia, Fran
varone di Offreduccio u ommha Ortolana kienet
[isku waqa’ pri[unier g]al sena u aktar tard,
ukoll minn familja nobbli u g]anja. Ftit qabel it-
wara marda, ikkonverta u minn [uvni xalatur
twelid ta’ l-ewwel tarbija tag]ha, Ortolana kie-
b’ambizzjoni li jsir kavallier, huwa beda jg]ix ]
net qed titlob fil-Knisja quddiem kur`ifiss biex
ajja ta’ sempli`ita’ u faqar fuq il-passi ta’ Kristu
ikollha ]las tajjeb u semg]et le]en jg]idilha :
fqir, umli u msallab. Dlonk ing]aqdu mieg]u
‘Tib\ax, Ortolana, g]ax it-tarbija titwieled qaw-
f’dan l-istil ta’ ]ajja evan[elika u]ud minn s]abu
wija u s]i]a u tkun dawl g]ad-dinja kollha’. G]
stess, fosthom Rufino, ku[in ta’ Klara. Fl-1209,
al din ir-ra[uni fil-mag]mudija, it-tarbija ng]
din l-G]amla ta’ }ajja ta’ Fran[isku u l-ewwel
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 6

kumpanji tieg]u [iet approvata oralment mill-
Papa Inno`enz III.
|g]o\itha
|g]o\itha
F’Assisi, Fran[isku kien sar mag]ruf
sewwa u Klara wkoll in[ibdet mill-]ajja evan
[elika tieg]u u xtaqet tisimg]u u tarah. Fran
[isku ukoll kellu x-xewqa li jiltaqa’ u jitkellem
ma’ Klara, g]ax kien sema’ bil-fama tal-]ajja
qaddisa ta’ din it-tfajla hekk grazzjuza. Klara
bdiet to]ro[ bil-mo]bi mid-dar akkumpanjata
minn Bona di Guelfuccio, ]abiba tal-qalb, biex
tiltaqa’ ma’ Fran[isku u tkellmu fuq ix-xewqa
tag]ha li b]alu t]addan ]ajja ta’ faqar evan
[eliku.
F’din il-[rajja jolqotni l-fatt li g]alkemm
Klara kibret f’ambjent ta’ gwerra `ivili meta kienet
tin]ass il-mibeg]da tal-klassi, Klara ma
kinitx taf i\\omm f’qalbha d-deni. Hija kellha
spirtu ta’ ma]fra u rikon`iljazzjoni, bla ebda pre
[udizzju lejn min kien ta’ klassi aktar baxxa
minn tag]ha u li darba kien g]adu tan-nobbli.
Klara kienet issa tfajla sabi]a b’personalita’
]elwa u qawwija. Il-[enituri tag]ha riedu
i\ew[uha lil xi wie]ed nobbli. Imma hija
b’qawwa kbira kienet ti`]ad kull proposta g]a\-
\wie[ g]ax mistura f’qalbha kien hemm ixxewqa
li tkun biss ta’ {esu’, il-ma]bub wa]
dieni ta’ qalbha. Meta kellha 18-il sena, wara
snin ta’ riflessjoni, kienet taf xi trid u kienet determinata
li t]addan il-]ajja evan[elika. Peress li
kienet `erta li l-familja tag]ha ma kienux ser
japprovaw l-g]a\la tag]ha, hija kellha ta]rab
mid-dar. Fran[isku bl-approvazzjoni ta’ l-Isqof
Guido, ]ejja kollox biex jikkonsagraha lil Alla.
de`isjoni li Klara ]adet flimkien ma’ Fran[isku.
Imbag]ad, fis-skiet u d-dalma tal-lejl, Klara ]
arbet mid-dar. Biex ]add ma jinduna, hija ]ar
[et mill-bieb ta’ wara li kien ikun dejjem mag]
luq tajjeb bl-istaneg u mbarrat bi blata. Ma nifhmux
kif Klara rnexxielha to]ro[ minn dak ilbieb.
F’tarf il-belt, sabet Patrijiet li kienu qed jistennewha
bit-tor`i f’idejhom biex jakkumpanjawha
sal-kappella ta’ Santa Marija ta’ l-An[li li
kienet tinsab f’bosk, imdawra b’si[ar g]oljin filpjanura
ta’ Assisi. Fran[isku u Patrijiet o]ra li
kienu qeg]din jitolbu fil-Kappella, laqg]u lil Klara.
G]arkubbtejha quddiem l-artal tal-
Madonna, ]alliet lil Fran[isku jaqtalg]ha x-xag]
ar dehbieni tag]ha, ne\g]et darba g]al dejjem
l-ilbies fin u l-[awhar li kellha fuqha biex floku
tilbes it-tonka goffa u fqajra, u hemm f’idejn Fran
[isku, g]amlet il-weg]diet tal-konsagrazzjoni
tag]ha lil Alla.
B’hekk tat bidu g]all-Ordni tas-Sorijiet
Klarissi, mag]ruf ukoll b]ala t-Tieni Ordni Fran
[iskan, hemm fl-istess post fejn Fran[isku kien
waqqaf l-Ewwel Ordni Fran[iskan, dak tal-
Patrijiet.
Il-pass li ]adet Klara kien wie]ed tassew
kura[[ju\. Hija ]alliet warajha l-[enituri
tag]ha, lil ]utha Katerina u Beatrice, lil qrabatha
u ]biebha, u ma’ dawn, l-im]abba u s-sigurta’,
il-kumdita’, il-g]ana u l-affarijiet l-o]ra kollha li
kienet tgawdi fil-palazz tal-familja tag]ha u
`ediet ukoll g]ad-drittijiet u l-privile[[i talfamilja
nobbli tag]ha. }alliet warajha l-]wejje
[ kollha li d-dinja ti[ri warajhom. G]a\let li tg]ix
fqira g]ax ]abbet qabel kul]add lil Kristu fqir u
umli u lill-Omm qaddisa tieg]u. U issa, lanqas
biss kellha kunvent g]aliha fejn isserra] rasha.
Il Il-}arba Il }arba tKlara tKlara tKlara f’}add f’}add il il-Palma’ il Palma’ Palma’
Il-jum mag]\ul kien }add il-Palm, fit-28 Kenn Kenn Kenn temporanju temporanju g]and g]and il il-Benedettini
il Benedettini
ta’ Marzu 1211 (jew fit-18 ta’ Marzu 1212). Fil-g] Wara `-`erimonja, Klara sabet kenn
odu libset l-isba] ilbies u marret il-Kattidral g] temporanju f’monasteru tas-Sorijiet Benedittini
all-pur`issjoni ta’ }add il-Palm. Meta l-Isqof Gui- msejja] ‘San Paolo delle Abbadesse’, qrib ir-ra]
do kien qed iqassam il-palm lill-fidili, ni\el hu al ta’ Bastia fuq it-triq li tie]u g]al Perugia. Il-
stess jag]ti l-palma lil Klara flok stennija tersaq familja tag]ha malajr kixfu fejn kienet u marru
hi. Dan kien sinjal tal-kunsens tieg]u g]ad- biex je]duha lura d-dar imma ma setg]ux
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 7

jerfg]u idejhom fuqha g]ax il-monasteru kien
igawdi ‘l-immunita’ ekkle\jali’. Klara ggranfat
mat-trie]i ta’ l-artal, ne]]iet il-velu u uriethom
xag]arha maqtug] sinjal ta’ konsagrazzjoni.
Huma kellhom i]alluha u g]alkemm g]al xi
[ranet u\aw vjolenza morali fuqha biex jipperswaduha
tmur lura d-dar, kien kollu g]al xejn.
Imbag]ad San Fran[isk, Fra Filippo u Fra
Bernardo ]adu lil Klara f’monasteru ie]or tal-
Benedittini jismu Sant’Angelo di Panzo, fil-qrib
ta’ Assisi, fin-na]a tal-lvant ta’ Monte Subasio,
ta]t l-Eremo delle Carcere.
Wara din il-[rajja, Fran[isku nnifsu qata’
xag]ar Katerina, ikkonsagraha lil Alla u bidel lisem
tat-tfajla minn Katerina g]al Anje\e.
Ting]aqad Ting]aqad mag]ha mag]ha ll-ewwel
l ewwel
Fil Fil-kunventin Fil kunventin ta’ ta’ San San San Damjan
Damjan
Tul l-erba’ xhur li Klara u Anje\e damu
f’Sant’Angelo di Panzo, Fran[isku ]ejja kollox
biex je]odhom f’kunventin tipikament Fran
[iskan, f’San Damjan, barra l-]itan tal-belt ta’
Assisi. F’dak il-post, fl-1206 kien kellmu {esu’
Msallab u mimli b’fara[ tas-sema, ]ass li kellu
jitlaq id-dinja g]al kollox.
Ftit ta\-\mien wara, waqt li
kien qed isewwi l-knisja
sie]ba sie]ba sie]ba tag]ha
tag]ha
beda jsejja] b’le]en g]oli
Xi tnax il-jum wara t-tluq
bl-ilsien fran`i\ lill-bdiewa
tag]ha mid-dar [iet taraha o]tha
li kienu jinsabu f’dawk l-in]
Katerina, tfajla sabi]a ta’ xi ]
awi: ‘Ejjew u g]inuni nibni
mistax jew sittax il-sena, li kienet t]
l-monasteru ta’ San Dam-
obb ]afna lil Klara, taqbel mag]ha
jan, g]aliex g]ad ji[u
u ta]sibha b]alha. Katerina
joqg]odu fih nisa li bil-
qaltilha li hi [iet biex toqg]od
fama u bil-]ajja qaddisa
mag]ha g]ax hi wkoll xtaqet taqdi
tag]hom g]ad jag]tu
biss lil Alla. G]al dan il-kliem Klara
glorja lill-Missier tas-sema
g]annqitha bil-fer] waqt li qaltil-
fil-Knisja mqaddsa kollha
ha : ‘ Inrodd ]ajr lil Alla, o]ti l-aktar
tieg]u’. Din il-profezija
g]a\i\a, g]ax il-Mulej g]o[bu jis-
se]]et meta Klara da]let
ma’ talbi’. U hekk Klara akkwistat l-
f’dak il-post fqir u hemm
ewwel kumpanja tag]ha.
baqg]et bla ma qatt ]ar[et g]al 42 sena
Malli l-familja ndunat bil-]arba ta’ Katerina,
tnax il-ra[el armati ta]t it-tmexxija ta’ ziju-
sakemm mietet u ttajret g]as-sema.
ha Monaldo, marru g]aliha. Sabuha barra mill- Is Is-Sorijiet Is Sorijiet Foqra Foqra ta’ ta’ San San Damjan
Damjan
klawsura u g]alhekk setg]u jerfg]u idejhom Minn [o dawk il-]itan imbierka Klara
fuqha. Kaxkruha ma’ l-art, qattg]ulha ]wejji[ha ddiet b’dija li [ibdet tfajliet ]bieb u qraba, u
u sawtuha. Klara ma setg]et tag]mel xejn ]lief xebbiet o]ra li bosta minnhom kienu nobbli.
titlob imbikkija biex o]tha ting]ata rieda s]i]a, Wara o]tha Anje\e, Klara laqg]et lil ]abiba ta’
u biex il-qawwa ta’ Alla teg]leb is-sa]]a ta’ tfulitha Pa`ifika di Guelfuccio u mag]ha ng]
dawk l-ir[iel. U hawn [ara miraklu doppju. Il- aqdet Benvenuta ta’ Perugia, li fid-dar tal-familja
[isem ta’ Katerina sar hekk tqil li dawk l-ir[iel tag]ha, il-familja ta’ Klara kienu sabu refu[ju
kollha ma fel]ux ikaxkruha aktar. Iz-ziju Monal- f’Perugia. {ew ukoll Balvina di Martino u Filippa
do tilef il-kontroll u kif kien ser ixejjrilha daqqa, ] di Gislerio, ]abiba ta’ Klara, waqt l-e\ilju f’Pe-
ass u[ig] kbir fi drieg]u li baqa’ paralizzat u rugia. }afna xebbiet o]ra ]allew kollox wara-
merfug] fl-arja. Klara fl-a]]ar ipperswadiet lil jhom u da]lu f’San Damjan, fosthom Balvina u
qraba tag]ha i]allu lil o]tha mag]ha.
Amata li kienu t-tfal tal-ku[in ta’ Klara. Fl-1229,
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 8

Beatrice, o]t Klara \-\g]ira ]addnet il-]ajja
evan[elika. Sa]ansitra, omm Klara, Ortolona,
meta romlot, da]let soru f’San Damjan. Fi \mien
qasir saru komunita’ ta’ ]amsin. Twaqqfu wkoll
monasteri o]ra f’diversi postijiet fl-Italja: fi Spello
fl-1214, u fi Sienna, Lucca u Firenze fl-1218-1219.
Fl-1220 bdiet l-ewwel komunita’ tas-Sorijiet ta’
San Damjan f’Rheims fi Franza, fl-1228 f’Pamplona
Spanja, fl-1234 fi Praga fil-Boemja, u f’aktar
pajji\i fl-Ewropa: il-{ermanja, il-Polonja…
ajja evan[elika, kitbitha bejn 1247-1252 u fis-16
ta’ Settembru 1252 [iet approvata mill-Kardinal
Protettur Rainaldo Segni. Il-Papa Inno`enz IV
ikkonfermaha bil-bulla pontifi`ja ‘Solet annuere’
fid-9 ta’ Awissu 1253. Fl-a]]ar Klara kienet
qatg]et l-akbar xewqa ta’ ]ajjitha. Jumejn wara,
mietet kuntenta mg]annqa mar-Regola.
O]t O]t u u qaddejja qaddejja qaddejja umli
umli
Klara kienet iddawwal il-monasteru bilvirtujiet
u d-drawwiet tajba tag]ha li fihom iffur-
L-Ewwel Ewwel dixxipla dixxipla fidila ta’ San
mat ukoll lil ]utha s-Sorijiet. Hija kienet lesta li
Fran[isk Fran[isk - Il Il-}arsien Il }arsien tal tal-faqar tal faqar imqaddes
imqaddes taqdi aktar milli tkun moqdija u a``ettat li tkun
Klara ]arset b’fedelta’ kbira l-idejal ta’ San mexxejja tas-Sorijiet b’ubbidjenza lejn San Fran
Fran[isk. Minkejja li l-Knisja tatha Regola [isk. Klara kienet tqis ru]ha b]ala o]t u qaddej-
bba\ata fuq dik Benedittina, hija u s-Sorijiet g] ja umli ta’ ]utha. B]al Fran[isku ta’ Assisi hija
exu skond il-G]amla tal-}ajja Fran[iskana. } mxiet wara {esu’ fqir, umli u msallab. {esu’ g]
ajjitha kollha kienet [lieda spiritwali kontinwa aliha kien it-Triq u ommu Marija, qaddejja umli
biex il-Knisja tapprova d-dritt tas-Sorijiet Foqra tal-Mulej, il-mudell tag]ha.
ta’ San Damjan li jg]ixu bla xejn tag]hom. Ma Klara kienet taqdi lil ]utha s-Sorijiet
fehmuhiex u sabet ]afna opposizzjoni, imma b’qalb tenera ta’ omm. Kellha qalb tajba u
dejjem uriet ubbidjenza u rispett lejn l-awtorita’ [eneru\a mas-Sorijiet kollha u kienet tag]ti kas
ekklesjastika. Klara baqg]et tinsisti li tg]ix bla tal-b\onnijiet personali tag]hom. Kellha mog]
sigurta, bla renti g]ax kellha fidu`ja s]i]a fil- drija kbira g]al kull min qed ibati. Waqt il-mard
providenza tal-Missier Alla.
tag]hom kienet tara bil-]erqa kollha x’je]tie[u,
Fl-1216 akkwistat il-Privile[[ tal-Faqar kemm g]al dawk li huma pariri, kif ukoll dwar
ming]and il-Papa Inno`enz III. Dan kien privile ikel u ]ti[ijiet o]ra u ta]seb tipprovdilhom bil-
[[ li ma jkollhom xejn tag]hom ! Fl-1219 il- karita’ u b’qalb kbira. Fejqet ukoll sorijiet morda
Kardinal Protettur Ugolino sawwar Regola rigida billi g]amlet fuqhom is-sinjal tas-salib.
g]as-Sorijiet ibba\ata fuq dik ta’ San Benedittu u Kellha fuq kollox g]al qalbha l-[id spirit-
meta fl-1228 sar Papa bl-isem ta’ Girgor IX ikwali ta’ uliedha u kienet dejjem tfarra[hom u
konferma r-Regola tieg]u u l-Privile[[ tal-Faqar. twissihom biex i]obbu lil xulxin fl-im]abba ta’
Il-Papa ta’ warajh, Inno`enz IV, fl-1245 ikkonfer- Kristu u juru dik l-im]abba li g]andhom f’qalbma
mill-[did il-Privile[[ tal-Faqar u fl-1247 g] hom minn barra, bl-g]emejjel tag]hom. Il-]
amel Regola o]ra g]as-Sorijiet li kellha wkoll ir- erqa ta’ Klara li s-Sorijiet i\ommu bejniethom il-
Regola ta’ San Benedittu b]ala ba\i, pero’ tat lis- g]aqda ta’ l-im]abba lejn l-a]wa tag]ti messa
Sorijiet Foqra ta’ San Damjan id-dritt li jkunu ta]t [[ attwali ]afna lid-dinja ta’ llum mifnija b’mi-
il-[urisdizzjoni tal-Ministru {eneral tal-Patrijiet beg]da, firdiet, vjolenza u gwerrer.
Minuri.
Quddiem din is-sitwazzjoni, Klara, li kie- Im]abba Im]abba gratwita gratwita u u bla bla bla fruntieri
fruntieri
net marida serjament, ]adet de`isjoni iebsa li G]al Klara l-klawsura kienet il-post ta’ l-
tikteb Regola hi stess. Saret l-ewwel mara fl-g]erusija
tag]ha ma’ Kristu u l-mod kontem-
Istorja tal-Knisja li kitbet Regola g]an-nisa. Ir- plattiv kif timxi waraj} b’manjiera komplimentari
Regola tag]ha, frott ta’ esperjenza matura ta’ ] g]al dik itineranti ta’ Fran[isku u l-Patrijiet. Bil-]
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 9

ajja tag]ha ta’ talb bla heda u penitenza ferrie]
a twie\en u tanima lil Fran[isku u lil ]utu fil-]ajja
itineranti tag]hom, u tg]in ukoll lill-membri dg]
ajfa tal-{isem Mistiku ta’ Kristu. Anzi, bl-g]otja
s]i]a tag]ha nfisha, ra[[i ta’ dawl tal-grazzja
ta’ Alla jil]qu lill-bnedmin kollha tad-dinja filb\onn
tal-]niena ta’ Alla.
Il-]ajja sempli`i u mo]bija tag]ha filkomunita’
hija ]ielsa mill-egoismu tal-bniedem
tad-dinja li jfittex il-kumdita’, il-pja`ir u dak li
jaqbel lill-individwu.
B]al Fran[isku, Klara kienet t]obb ukoll
il-]olqien u kellha sensibilita’ ta’ l-g]a[eb g]assbu]ija.
Lis-Sorijiet esterni kienet tg]idilhom biex
meta jkunu jservu barra u jaraw is-si[ar sbie],
kollha weraq u fjuri, ifa]]ru lill-Mulej, u l-istess
meta jaraw lill-bnedmin u lill-]lejjaq l-o]ra, dejjem
u f’kollox ifa]]ru lil Alla. Il-klawsura ma
kinitx tag]laq lil Klara fiha nfisha, imma kienet
tg]inha biex issir aktar safja u ]ielsa g]at-tif]ir
ta’ Alla. Kemm g]andu b\onn il-bniedem ta’
llum jer[a jikseb aktar im]abba u rispett lejn il-]
olqien u l-ambjent ta’ madwaru, u jitfa’ fuqhom
]arsa li tqanqlu biex ifa]]ar lill-}allieq.
G]all-bniedem materjalista, l-ispazju u \-\mien
ifissru negozju u flus. G]al Klara dawn kienu
jfissru don ta’ Alla, pre\enza ta’ Alla u lilu kienet
troddhom b’tif]ir u gratitudni.
importanti quddiem Alla huwa x’int fil-verita’ u
mhux x’g]andek jew x’tag]mel.
Fi \mien meta qed tirrenja l-kultura talmewt,
Klara hija dawl g]ad-dinja. Hija kienet
tapprezza d-don tal-]ajja u l-a]]ar kelmiet tag]
ha qabel mietet kienu: ‘Tkun imbierek int, Mulej,
li ]laqtni’.
Il Il-fidi Il fidi qawwija qawwija qawwija ta’ ta’ ta’ Santa Santa Santa Klara Klara fl fl-Ewkaristija
fl Ewkaristija
Sa mis-seklu 13, ikoni tal-qaddisa
juruha qed i\\omm f’idha pissidi f’ atte[[jament
ta’ adorazzjoni umli. F’ikonografija li dehret aktar
tard, f’idha g]andha l-ostensorju, avvolja fi
\mienha l-ostensorju kien g]adu ma bediex
jintu\a. Anki fi \mienna, statwi u santi ta’ Santa
Klara juruha b’ostensorju f’idha. U dawn
Sabar Sabar fil fil-mard fil fil mard
ifakkruna fi [rajjiet mirakulu\i fil-]ajja ta’ Klara
Klara wirtet ukoll ming]and Fran[isku, l- fejn spikkat il-fidi qawwija u l-fidu`ja s]i]a li hija
im]abba u d-devozzjoni lejn {esu’ Kur`ifiss. Fl- kellha f’{esu’ fl-Ewkaristija. Fost dawn il-[rajjiet
14 ta’ Settembru 1224, Fran[isku r`ieva l-pjagi insibu l-miraklu tat-tkattir tal-]ob\, il-]elsien tal-
fuq il-muntanja Alverna, u fl-istess \mien, Klara monasteru mis-sara`ini f’Settembru 1240 u l-]
mardet u baqg]et sejra g]all-ag]ar bil-mod il- elsien ta’ Assisi mis-suldati ta’ l-Imperatur
mod. G]al 29 sena qasmet mal-ma]bub tag] Federiku II immexxija minn Vitale d’Aversa flha
{esu’ msallab mhux biss fil-faqar u fl-umilta’ 1241. Klara kienet tg]addi sieg]at twal quddiem
imma wkoll fit-tbatija. Hija g]exet fer]ana u fil- {esu’ Ewkaristija u lej} kienet tirrikorri kuljum u
pa`i mal-limitazzjonijiet tag]ha u offriet kollox f’kull b\onn. Kontra d-drawwa ta’ \mienha, kie-
lill-Mulej b’serenita’ u liberta’. U Alla, kif jaf Hu, net titqarben ta’ spiss u b’devozzjoni kbira.
inqeda bil-faqar, bil-mard u l-inattivita’ tag]ha.
L-im]abba u l-qima tag]ha lejn il-
Skond il-lo[ika tal-Van[elu, dak li jg]odd qud- {isem Imqaddes tal-Mulej {esu’, Klara kompliet
diem Alla, mhux l-effi`jenza, ir-ri\ultati li jidhru, turiha meta kienet marida fis-sodda. Imserr]a
il-fama, il-presti[ju jew dak li hu spettakolari. L- fuq l-im]added, hija kienet b’seng]a kbira tinse
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 10

[ drapp li minnu kienu jsiru ]afna korporali, li
fuqhom jitqieg]ed {esu’ Ewkaristija, biex
jitqassmu fil-knejjes kollha ta’ l-in]awi.
Patruna Patruna Universali Universali tat tat-Televixin
tat Televixin
Klara kellha wkoll devozzjoni lejn
{esu’ Tarbija li fih kienet tilma] il-faqar li kienet
tant tg]o\\. Fl-a]]ar Milied tag]ha fuq l-art,
kellha vi\joni mirakulu\a. Kien il-lejl tal-Milied
tas-sena 1252 meta Klara, li kienet marida fissodda,
rat rat u u semg]et semg]et il-funzjoni li kienet qed
issir xi 2 kilometri ‘l bog]od fil-ba\ilika ta’ San
Fran[isk f’Assisi. Dan wassal biex fis-17 ta’ Frar
1958, fuq talba tal-Konferenza Episkopali Taljana,
il-Papa Piju XII ]atar lil Santa Klara b]ala
Patruna Universali tat-televixin. U hekk id-dawl
tag]ha infirex ukoll fl-ambjent tal-mass media
biex jil]aq lil dawk kollha li ja]dmu f’dan ilqasam.
Kanonizzazzjoni beda fit-18 ta’ Ottubru 1253 u
fil-15 ta’ Awissu 1255, Klara [iet dikjarata qaddisa
mill-Papa Alessandru IV fil-kattidral ta’ Anagni.
Dawn huma il-kelmiet li bihom tibda Il-
Bulla tal-Kanonizazzjoni ‘Clara claris praeclara’ :
‘Klara, kollha dawl bil-merti jiddu tag]ha, fissema
tiddi bid-dija ta’ l-g]a[eb tal-glorja, u fuq
l-art tilma bid-dija ta’ mirakli tassew kbar’.Illum
Santa Klara g]adha ddawwal lid-dinja permezz
ta’ l-ulied spiritwali tag]ha, is-Sorijiet Klarissi,
f’madwar 900 monasteru mxerrdin fil-]ames
kontinenti.
Il Il-mewt Il mewt mewt ta’ ta’ Klara Klara u u ll-kanonizzazzjoni
l kanonizzazzjoni kanonizzazzjoni tag]ha
tag]ha
A]na mmutu kif ng]ixu. Klara g]exet ta’
pellegrina fuq l-art u b’]ajjitha kienet dawl. Fuq
is-sodda tal-mewt kompliet iddawwal bil-mod
seren li bih raddet ru]ha lura lill-}allieq. Is-
Sorijiet imdawwrin mas-sodda tag]ha semg]
Riferenzi
Riferenzi
uha tg]id : ‘Mur ru] tieg]i fis-sliem g]ax se jkol- • Clare of Assisi - a song of praise - ittra tallok
gwida tajba g]at-triq, g]ax dak li ]alqek,
qaddsek minn qabel u mbag]ad, meta ]alqek,
xe]et fik l-Ispirtu s-Santu, u ]arsek dejjem b]
Ministru {eneral Fr Giacomo Bini OFM (Ruma 2002)
• Ir-rivista Porziuncola-Agosto-Sett 2003 - Chiara
d’Assisi nel cuore del mondo
• Klara t’Assisi - Madre Maria Immaculata Bellizzi
alma omm tindokra lil bintha li t]obb. Tkun im- OSC
bierek int, Mulej, li ]laqtni’.
• Klara t’Assisi - il-mara [dida - P Gwido Schembri
Klara mietet b’fama ta’ qdusija fil-11 OFM (Ed TAU 1992)
ta’ Awissu 1253. L-g]ada mar il-Papa Inno`enz
IV mal-Kardinali u l-kleru f’San Damjan. Sar l-
Uffizzju tal-mejtin u wara l-Papa ried ji``elebra
• Clare of Assisi - light for the way - grupp ta’ Klarissi
ta’ lingwa Fran`i\a (Editions du Signe 1991)
• Breve Biografia di Santa Chiara d’Assisi - P Ludovico
Maria Mariani OFM (Edizioni Kefagrafica - Lo
l-quddiesa tal-Qaddisin Ver[ni u mhux tal- Giudico)
mejtin. Imma l-Kardinal Rainaldo qallu li a]jar, • Konferenzi ta’ Fr Noel Muscat OFM
f’]a[a ta’ importanza hekk kbira, l-affarijiet jim- • Klara ta’ Assisi - G]ejun Medjevali dwar ]ajjitha
xu bil-mod u bil-g]aqal. Il-[isem ta’ Klara im-
(Ed TAU 1993)
bag]ad ittie]ed g]ad-difna fil-knisja ta’ San {or
[ f’Assisi fejn illum hemm il-Protomonasteru.
Wara mewtha, Alla sebba] lil Klara
• Klara t’Assisi u l-Ispiritwalita’ tat-Tieni Ordni Fran
[iskan - P Noel Muscat OFM u Madre Marija Immaculata
Bellizzi OSC
• Il-Kitbiet ta’ San Fran[isk u Santa Klara (Ed TAU
bil-mirakli li wettqet. Il-Pro`ess tal- 1986)
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 11

PProffesssjjonii SSoolleennii taa’’ Frraa PPieerre
Fra Pierre flimkien ma’ ommu, il-Ministru Provin/jal u l-fraternita’
tal-{amrun wara ikla fraterna
Tlett mumenti importanti matul ilprofessjoni
solenni
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 12

Il-:img[a,
25 ta’ :unju
2004, Mons.
Nikol Cauchi
jordna djaknu
lil Fra Pierre
Farrugia fil-
Kattidral ta’
G[awdex.
Ordinazzjoni Ordinazzjoni tad tad-Djakonat
tad Djakonat
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 13

L-isfidi ta’ sa/erdot m’humiex ]g[ar
Mons. Nikol G. Cauchi
“L-isfidi li jiltaqa’ mag[hom is-sa/erdot f’dinja sekularizzata, li bil-mod il-mod qed
twarrab lil Alla, m’humiex ]g[ar; imma s-sa/erdot li jfittex f’[ajtu l-qawwa ta’ l-Ispirtu s-
Santu m’g[andux jaqta’ qalbu quddiem id-diffikultajiet u t-tfixkil li mieg[u jiltaqa’”, qal
Mons. Isqof Nikol G. Cauchi.
Huwa qal dan f’omelija li g[amel waqt l-ordinazzjoni tal-presbiterat u tad-djakonat,
fosthom, Fra Pierre Farrugia,
OFM, fil-Kattidral ta’
G[awdex.
Fl-omelija tieg[u Mons
Isqof Cauchi qal li dan kien
jum ta’ fer[, mhux biss g[al
dawk li kienu se jersqu biex
jir/ievu l-ordni tal-presbi-
terat u d-djakonat i]da wkoll
g[all-familji tag[hom u
g[ad-djo/esi.
Huwa awguralhom li
dan il-fer[ jibqa’ dejjem fil-
qalb tag[hom u biex jifhmu
“li mhux de[lin ;o ;nien
mimli kollu ward i]da f’bosk
imdallam”.
Filwaqt li kompla jindirizza lill-ordnati, Mons Isqof qalilhom li Kristu, il-Knisja u
kategoriji diversi tal-bnedmin jistennew [afna ming[andhom.
L-isqof Cauchi qal li l-Mulej :esu’, li sej[ilhom biex jimsu warajh, qieg[ed
jibg[athom fid-dinja biex imorru jag[mlu l-frott, u biex il-frott tag[hom jibqa’.
Kien Hu li g[a]ilhom g[al din il-misjoni u huma, permezz ta’ l-iva ;eneru]a tag[hom
a//ettaw li jkunu ministri tal-kelma tieg[u u tar-rikon/iljazzjoni tieg[u.
Il-Knisja wkoll tistenna [afna ming[andhom fi ]minijietna, meta l-kliem ta’ Kristu ‘l-
[sad huwa kbir imma l-[addiema huma ftit’ qieg[ed jin[ass dejjem i]jed. Mal-mixja tassnin,
il-Mulej dejjem qajjem fil-Knisja tieg[u sa/erdoti u erwie[ ikkonsagrati o[rajn li permezz
ta’ [ajjithom huma mudelli ta’ qdusija g[all-insara kollha f’kull ]mien.
“Il-kattegoriji kollha tal-bnedmin jistennew li intom tersqu lejhom biex twassluhom
g[and Alla.
“Mhux biss it-tfal u l-an]jani jistennew li intom twasslulhom il-messa;; ta’ Kristu u lpa/i
Tieg[u, i]da l-kategoriji kollha, fosthom i]-]g[a]ag[, il-mi]]ew;in u dawk li
g[addejjin minn mumenti diffi/li fil-[ajja tag[hom”, qal Mons. Isqof Cauchi.
Fl-a[[arnett huwa [e;e; lill-ordnati biex ikollhom fidu/ja s[i[a fl-Ispirtu s-Santu,
i[arsu l-Li;i tal-Knisja b[ala tarka tag[hom u jimxu fuq l-e]empju ta’ sa/erdoti g[aqlin u
qaddisin li Alla fil-providenza Tieg[u jibg[at f’kull pajji] u f’kull ]mien.
Il Il-fraternita’ Il fraternita’ trid trid tibniha tibniha
tibniha
mhux mhux mhux issibha issibha lesta!
lesta!
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 14

Fl-okkazjoni tal-Professjoni Solenni u tad-Djakonat
Il-mixja ta’ [ajti
Missieri Victor Farrugia, u ommi Carmelina.
O]ti l-ikbar wa]da fostna, u tg]ix
[ewwa Toronto. }ija wkoll ikbar minni,
mi\\ewwe[ u g]andu tliet it-tfal. Dawn kollha
g]adhom jg]ixu l-Kanada. Jiena twelidt bejn
9-10 snin wara ]uti, il-Kanada, fit-8 ta’ {unju,
1973 fl-isptar ta’ S. {u\epp [ewwa Toronto.
Kont mag]mmed fil-Knisja ta’ S. Pawl Appostlu
li kienet fil-kura tag]na l-Patrijiet Fran
[iskani.
Trabbejt il-Kanada, pero’ ‘l bog]od
mil-parro``a msemmija. Konna nifrekwentawha
xi 4 darbiet fis-sena peress li konna
xi sag]tejn il bog]od bil-karrozza.
Kelli tfulija viventi ]afna, u g]addejt
il-pro`ess normali fejn tid]ol l-edukazzjoni. Il-
[enituri dejjem ]adu l-akbar interess u impenjawni
f’]afna sports u attivitajiet o]ra.
Meta d]alt fl-adolloxxensa kelli ]sieb
li ni\\ewwe[ u kont na]seb bis-serjeta’ dwar
dan. Imma, b]al ma nafu sew, il-Mulej ikollu
it-triq tieg]u g]alik. Dik it-triq bdejt niskopriha
bil-mod il-mod permess ta’ talb, fejn f’xi
mument partikulari ]assejt li Alla kien qed
jag]milli din is-sej]a biex naqdi] b]ala
sa`erdot. Domt ma a``etajt g]ax ma kontx
`ert jekk dan il-]sieb kienx verament [ej
minnu. Wara dixxerniment interjuri, ftit ftit
bdejt ninduna li l-]a[a ma kienitx [ejja minni
\gur.
A``ettajt, imma imbag]ad kelli dilemma
o]ra; fejn u ma’ min se nibda dan ilpro`ess
ta’ formazzjoni? U allura ]allejt
f’idejn min sejja]li, g]ax dik li nivvinta jien
kienet u g]ada tbe\\ani. G]ax kont naf li jekk
ji[g]uni xi dubji fis-snin li kienu [ejjin kont
nirra[una li jiena g]a\ilt u allura jiena
g]amilt l-i\ball. B’hekk, g]a\illi l-Mulej stess,
u beda jmexxina bil-mo d ]elu tieg]u, u meta
jag]\el Hu, ma jag]
milx \balji imbag]
ad f’idejk kif se tikkopera
mieg]u. Assolutament
ma
riedx bl-ebda mod
nag]mel l-ewwel
pass jiena dwar liema direzzjoni kelli nie]u.
Darba kont pelligrina[[ f’post il-
Kanada, u [ie fuqi sa`erdot, u f’kelma wa]da
beda jg]idli fuq il-]ajja tieg]u b]ala missjunarju
il-Filipini. U wara xi \mien qalli biex
na]sibha sew jekk irridx immur mieg]u u
anke nibda l-universita’ hemmhekk. Kemm il-
]ajja missjunarja u kemm i`-`ans li nibda luniversita’
kienu \ew[ proposti attrajenti
g]alija, spe`jalment g]ax ma kellix il-credits
me]tie[a g]all-universita, li s-sa`erdot as-
sigurali li minkejja dan, hu kien jaf lil Isqof u
b’xi mod jirran[ali. Meta fl-a]]ar idde`idejt li
mmur, hekk [ara, bdejt ]ajja misjunarja u flistess
waqt bdejt l-universita’. }allejt kollox
f’idejn {esu u wara sena, skond i`-`irkustanzi
li nqalg]u, kelli ner[a lura l-Kanada u nfittex
ner[a x’kien qed jg]idli {esu’ permess ta’
dan. L-Isqof tal-post g]amilli ]afna kura[[ u
kwa\i ordnali li ma nabbandunax is-sej]a.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 15

Bdejt nitlob aktar bil-]erqa dwar dan.
U darba minnhom il-mamma, li kienet taf
sewwa min xiex kont g]addej, qaltli, ‘G]ax
ma tippruvax tkellem il-Patrijiet tag]na?’ U
ma tantx tajt kas dan is-su[[eriment. Imma,
wara, qisu {esu’ kkonfermali
li hekk kellu
jkun. U min dak il-]in
bdejt nasso``ja ru]i ma
Fr. Ray Falzon li laqg]-
ani u g]ini permess
anke ta’ materjal Fran
[iskan, niskopri lil S.
Fran[isk.
Il-Provincjal ta’
dak i\-\mien Fr. Raymond
Camilleri, u P.
Noel, direttur talformazzjoni
li kien isegwini
permezz talkorrispondenza,
riedu li
almenu in[ib dawk issentejn
skola li kien jonqosni biex nkun nista
nid]ol il-Junior College ]alli imbag]ad inkun
nista nid]ol l-Universita’ b’mod normali u le
[[itimu u n[ib id-degree me]tie[. Is-sentejn,
permess ta‘ Correspondence Courses’
[ibthom f’disa xhur u wara li er[ajna
tkellimna, il-Provin`jal ippermettili li nibda il-
Postulandat. Kelli nav\a lill-familja li dan se
jse]] Malta, il-}amrun.
{ejt Malta, bdejt il-
Postulandat kif ukoll il-Junior College
l-Imsida, u wara sentejn bdejt in-
Novizzjat. Din is-sena pre\\ju]a
g]amiltha ir-Rabat. Wara din is-sena,
er[ajt lura l-}amrun biex nibda listudji
l-Universita’ u \-\mien tal-
Professjoni Temporanja. G]amilt
B.A. fil-filosofija u l-psikolo[ija u
wara tliet snin akwistajt limsemmi
degree.
Wara dan mort G]awdex fejn
ninstab fil-pre\ent. }awnhekk ukoll
bdejt l-istudji teolo[i`i s-seminarju tal-Qalb
ta’ {esu’ r-Rabat, fejn kemm ir-Rettur tasseminarju
u s-sacerdoti li jag]llmu u kemm isseminaristi
stess, ilkoll urew qalb kbira mieg]i
b]ala l-uniku reli[ju\ li qed jag]mel il-course
mag]]om.
Issa, fit-8 ta’ {unju, permezz tal-
Professjoni Solenni d]alt aktar fil-fond f’din
il-mixja Fran[iskana tieg]i. Ftit [ranet wara,
fil-Katidral tar-Rabat G]awdex, fil-25
ta’ {unju, l-Isqof Mons. Nikol Cauchi ordna
lili u tlieta o]ra djakni, u ie]or ordna]
sa`erdot.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 16

Pussess ta’ Mons. Robert Camilleri OFM
Isqof ta’ Comayagua
Mons. Robert Camilleri Azzopardi
se jiehu l-pussess tad-djocesi ta’ Comayagua
fl-24 ta’ Lulju. Ghal din l-okkazjoni
se jkun hemm ukoll Fra Jimmy Zammit
OFM. Il-hatra ta' 1-Isqof Robert Camilleri
Azzopardi thabbret mill-Papa
Gwanni Pawlu II nhar il-Gimgha 21 ta'
Mejju 2004. Huwa ha post 1-Isqof Geraldo
Scarpone Caporale
ofm li rrizenja wara li
ghalaq il-75 sena skond ilkanoni
401 tal-Kodici talligi
kanonika. Mons.
Robert twieled il-Hamrun
nhar 1-24 ta' Mejju 1951.
Huwa studja 1-filosofija u
t-Teologija f'Malta u
f'Gerusalemm.
Huwa professa nhar
it-8 ta' Dicembru 1972 u
kien ordnat sacerdot mill-
Papa Pawlu VI f'Ruma
nhar id-29 ta' Gunju
1975. Bejn 1-1975 u 1-
1979 huwa kien mastru
tan-novizzi. Wara
huwa mar fil-missjoni til-
Honduras, fid-djocesi
Frangiskana ta' Comayagua,
li taghha llum huwa
Isqof. F'din id-djocesi
huwa serva bhala kappillan
tal-parrocca
1992. Serva ukoll bhala
kappillan fil-parrocci ta'
'il-Kalvarjo' u '1-Ispirtu s-
Santu', it-tnejn fl-
Arcidjocesi ta' Tegucigalpa,
bejn 1-1992 u 1-
1996, u bejn 1-1996 u 1-2001 rispettivament.
Huwa kien innominat Isqof Titolari
ta' Vagada u Awziljarju ta' Tegucigalpa
fis-26 ta' Lulju 2001, f'liema kariga kien
ordnat nhar il-15 ta' Awissu ta' 1-istess
sena. Attwalment huwa ghandu 1-kariga
ta' Segretarju Generali tal-Konferenza
Episkopali tal-Honduras.
Awguri
Mons. Robert Camilleri Azzopardi
huwa t-tielet Isqof ta' Comayagua minn
meta din saret djocesi nhar it-13 ta'
Marzu 1963.
Skond cifri ghall-2002 ippublikati
mill-websajt catholic-hierarchy.org iddjocesi
tkopri arja ta' madwar 7^27 kilometru
kwadru, u ghandha popolazzjoni
ta' 659,440 ruh, li minnhom
645,330, jew 97.9 filmija
huma Kattolici. Fiddjocesi
hemm iservu 44
sacerdot, li minnhom 35
huma djocesani u disa' religjuzi,
fosthom Fra Pietru
Pawl Meilak, Fra Albert
Gauci, Fra Angelo Falzon u
Fra Joe Bonello, ilkoll
frangiskani maltin. Hemm
ukoll 20 religjuz ragel
mhux sacerdot, u 43 soru.
Bhala medja hemm sacerdot
ghal kull 14.7 elf Kattoliku.
In-numru ta' parrocci
f Comayagua huwa 26.
Il-Honduras huwa
wiehed mill-ifqar pajjizi fl-
Amerika Centrali. Skond
statistika ippubblikata
mill-Programm ta'
Zvilupp tan-Nazzjonijiet
Uniti ghas-sena 2000,
madwar 40.5 fil-mija talpopolazzjoni
tal-pajjiz
jghixu fuq inqas minn dol-
laru kuljum.
Ir-rata ta’ mortalita’
fost it-trabi hija gholja
hafna madwar 40 kull elf.
Madwar 40 fil-mija tal-popolazzjoni
ghandha inqas minn 15-il sena waqt li
dawk li ghandhom izjed minn 65 sena
huma 3 fil-mija.
Kwazi kwart tal-popolazzjoni hija
illitterata. Hafna mill-popolazzjoni tghix
fi djar ta' kamra wahda, bla elettriku u
ilma. Il-medja hi ta' 2.2 persuna
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 17

GIFRA GOZO
On the first of
June, the members
of the youth
group were assembled
in church
and the ceremony
began. The eucharisticconcelebration
was by Fr.
Provincial, Fr.
Paul Galea OFM.
After the reading
from the Gospel,
the Provincial
gave an inspiring
homily.
In it, he told the
brethren not to
condemn today's
youth but to help
them choose the
right paths in
their life. He told them not to compare today's youth with that of the past, because the
past cannot be brought back. They must live the present and think ahead towards the
future.
After the homily, the group assembled in front of the altar to make its pledges always in
the best interest of the group itself with the help of God. Halfway through these promises
members went
up to the Minister
Provincial and he
gave them the Bible.
The Bible is the YES
the Lord gives the
members, which is
the divine presence
that fortifies the
promise they made
and renders it just,
upright and true.
The group had been
preparing a long time
for this step, which
involves the group
becoming renowned
as GIFRA (GIoventu
FRAncescana / Franciscan
Youth).
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 18

Kunsill nazzjonali ;did g[all-
Fran;iskani Sekulari f’Malta
L-Ordni Frangiskan Sekular ta'
Malta ghadu kemm elegga 1-Kunsill
Nazzjonali li ghandu jmexxi 1-Ordni f
Malta ghat-tliet snin li gejjin.
Dan sar waqt il-Kapitlu Elettiv
Generali li 1-Ordni organizza bejn is-Sibt
22 u 1-Hadd 23 ta' Mejju 2004 fid-Dar
ta' 1-Irtiri ta' Porzjuncola f'Bahar ic-
Caghaq.
Il-Kapitlu kien organizzat taht il-
presidenza ta' Signor Benedetto Lino fl-
assenza tal-Ministru Generali Internaz-
zjonali u Patri Michael Higgins tat-
T.O.R.
Bhala 1-Ministru Nazzjonali 1-gdid
ta' 1-Ordni Frangiskan Sekular kien
elett Godwin Vella Clark, waqt li Tessie
Gatt intghazlet bhala Vici Ministru. Is-
Segretarju tal-Kunsill nazzjonali neo-
elett huwa Joe Caruana, waqt li Franca
Zammit kienet eletta bhala Ekonoma.
Joyce Zammit hija d-Direttur tal-
Formazzjoni, waqt li Charles Grech
intghazel bhala Kunsillier Internazzjonali.
Joe Cassar, Judith Gatt, u Evelyn
Vella Clark kienu eletti bhala membri
tal-kunsill.
Il-Kunsill Nazzjonali huwa mmexxi
flimkien mat-tliet Assistenti Nazzjonali,
Alex Borg OFM u Patri Joe Mamo OFM
Conv. Waqt il-laqgha li eleggiet il-
Kunsill Nazzjonali gdid, kienu prezenti
30 delegat mill-Fraternitajiet ta' Malta u
Ghawdex flimkien ma' 1-Assistenti
Spiritwali.
L-Ordni Frangiskan Sekular huwa
moviment ta' rgiel u nisa li jippruvaw
iharsu 1-Evangelju billi jimxu fuq 1-
ezempji u t-taghlim ta' San Frangisk
t'Assisi, li fl-imgieba ta' hajtu lejn Alla
u lejn il-bnedmin ghamel lil Kristu 1-
hsieb u 1-qofol ta' kollox.
L-Ordni twaqqaf minn San Frang-
isk stess fl-1212 wara li fforma 1-Ewwel
u t-Tieni Ordni u ra li n-nies mizzewgin
xtaqu li jinghaqdu wkoll.
Fi ftit snin, 1-Ordni nxtered madwar
id-dinja u wasal ukoll hawn Malta
mal-wasla tal-patrijiet Frangiskani fisseklu
hmistax.
Peress li ghall-ewwel, il-fraternitajiet
kienu jaghmlu parti mill-kunventi
tal-Kapuccini, tal-Minuri u tal-Kon-
ventwali, inhasset il-htiega li la kellhom
1-istess Kostituzzjoni, dawn setghu
jinghaqdu taht Kunsill Nazzjonali
wiehed u b'hekk, jigu rikonoxxuti
internazzjonalment. Ix-xoghol ghal dan
1-iskop beda fl-24 ta' Jannar 1998 meta
fl-ewwel tliet snin saru 1-istatuti li
kienu approvati mill-Kunsill
Intemazzjonali f'Ruma.
F'Malta hawn madwar 500 membru
profess u dawn jinsabu mxerrdin
f'disa' fraternitajiet madwar Malta u
Ghawdex. Kull min hu interessat u jixtieq
jikseb izjed informazzjoni dwar 1-
Ordni Frangiskan Sekular (OFS) jista'
javvicina lil xi sacerdot Frangiskan Jew
jibghat e-mail lil Charles Grech fuq
cgrech@maltanet.net.
Il-pa/i… meta d-differenza ssir
sbu[ija u mhux tilwim!
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 19

Kunvent fuq ir-roti
{a;a mhux tas-soltu. Kunvent fuq irroti.
Il-knisja quddiem nett. Il-kjostru finnofs.
I/-/elel fil-;enb. Kunvent Fran;iskan
qrib Sesto Fiorentino.
Kunvent fuq rulett. Il-patri gwardjan
jismu Fra Andrea Maira. G[andu 36 sena.
Ixidd il-qorq u /oqqa kannella ta’ patri
ta’ :ie]u. Sie[bu Patri
Wi; ta’ 30 sena. Ebda
pro;ett ta’ barra minn
hawn.
Xejn sofistikat
jew g[amara tallum.
}ew; patrijiet
jitolbu…jitolbu [afna.
Daqqa jkunu f’post u
daqqa jkunu f’ie[or. Fer
[anin. Jidher minn
g[ajnejhom jixeg[lu biddawl.
M’hemmx tbissim
imqan]ah. Kelma sempli/i.
Xejn bombastiku.
Xi nies jidhrilhom li dan
pass modern. Lil min
jg[id hekk il-patrijiet iqeg[du idejhom fuq
spallejh u jistqarru: “{allik mill-modern u
stil ;did. Il-patrijiet minn dejjem jitolbu u
minn dejjem ji;ru minn post g[all-ie[or…
Din mhix knisja avvanzata jew progressive.
Dawn patrijiet kif g[amilhom San Fran;isk.”
{idma li bidet sentejn ilu. Irnexxiet
tajjeb. Patri Maurizio Pietro Fazxioni ofm,
provin/jal ta’ Firenze, wara [afna [sieb ta lpermess
lil dawn i]-]ew; patrijiet li jg[ixu
f’dan il-kunvent fuq ir-roti. Kemm Patri Andrea
u kemm Patri Wi; g[amlu l-kors tatteolo;ija
fi Fiesole, imma g[azlu li ma jsirux
se/erdoti.
Il-Mulej jag[tik is-sliem
Triq twila li twassal g[all-ajruport.
E]att kif t[alli warajk g[olja ta’ Firenze.
Hemm baraks tas-suldati qadim u abbandunat.
Hemm nixxieg[a ta’ ilma [elu dejjem
i;elben fit-tarf. Il-kunvent fuq ]ew; rulett
fit-tarf l-ie[or. Fuq il-bieb hemm tabella bilkliem:
‘Il-Mulej jag[tik is-sliem”.
Dawn ir-rulett ;ew minn Ruma. :a
DIJONISJU MINTOFF OFM
kienu darb’o[ra kappella u kunvent. Kienu
tas-sorijiet Fran;iskani. Kienet esperjenza
twila ta’ volontarjat u talb. Jibdlu posthom
tista’ tg[id f’kull triq ta’ Ruma. Waqfu minn
din il-[idma u ir-rulott ;ew abbandunati f’
g[alqa wara fabbrika tal-[wejje;. Il-patrijiet
saru jafu biha. {allew kollox kif kien.
Tawha tindifa kif imiss.
Xi na[iet ksewha bi
twavel ta’ l-injam. U
passata zebg[a kullimkien.
Minn na[a ta’
quddiem tid[ol g[allkappella.
Minn dak ta’
wara tid[ol g[allkunvent.
Mal-bieb talkappella
hemm miktub:
“Sliem lil Kull min jid
[ol hawn ;ew”. U lbi//a
l-kbira n-nies tid
[ol u titlob malpatrijiet.
Na[[i t-talb,
il-bqija skiet.
“Dan ir-rulett tista’ tg[idlu eremita;;,”
qal Patri Andrea. Kollox hekk jidher
[lief li qieg[ed qalb in-nies u mhux imwarrab
fuq xi tarf ta’ muntanja.
Im;ienen? Morda b’diprexin? La
morda u l-anqas im;ienen. Lil San Fran;isk
ukoll g[addewh b’mi;nun. Hekk ;ralu meta
qassam [wej;u u beda j]ur lil lebbru]i u littallaba.
I]-]ew; patrijiet xibhuh. “:ejna
hawn u tlabna rokna f’g[alqa fejn nistg[u
n[allu r-rulett,” jg[id Patri Andrea. “ Ma
riedu ebda [las ta’ dan. Hekk issa qeg[din
hawn f’dan il-kunvent fuq ir-roti. L-injam li
jiksi l-art i]aq]aq il-[in kollu imma drajnieh.
It-temperatura barra hi iebsa. To[ro; idejk
mit-tieqa tibbie]. Meta niltaqg[u biex nitkellmu
ma’ xi [add induru madwar ku/iniera
qadima li nqabbduha biex insajru xi [a;a ta’
l-ikel u biex nis[nu. Fil-g[odu ti;i ]ag[]ug
[a qabel tid[ol g[ax xog[ol. Jisimha Mijska
u i;;ibilna ]ew; bananiet. Trodd is-salib bilmaqlub.
G[ax hija nisranija imma ortodossa.
Il-;irien tag[na tista’ tg[id huma kollha ortodossi.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 20

Inthom b[alna
“Fil-bidu li ;ejna
hawn ibbumbardjawna bilmistoqsijiet.
Ma setg[u
jaqbdu tarf ta’ xejn. Kienu
jg[idulna ‘m’g[andkomx
mara imma titolbu b[alna,
tieklu b[alna, tkantaw
b[alna u nies sempli/i b
[alna. Mela nqisukom
tnejn minna.’ U ji;u
g[andna tliet darbiet kuljum
– waqt l-adorazzjoni
fil-g[odu kmieni mas-seb[,
waqt il-qari tal-Van;elu
wara nofsinhar u x’[in inqasstu r-Ru]arju filg[axija.
Il-bieb tal-knisja u tal-kunventi
miftu[in dejjem bin-nhar u bil-lejl.”
Il-;urnata tal-patrijiet tibda kmieni fil-
g[odu mas-seb[ bit-talb ta’ sbie[ il-jum u bladorazzjoni.
Imbag[ad it-tnejn imorru flimkien
jisimg[u l-quddiesa g[and is-sorijiet ta’
Mother Theresa li g[andhom dar f’Sesto
Fiorentino. Wara kikkra kafe’ u kisra [ob]
jitilqu g[ax xog[ol – mit-tmienja sa nofsinhar.
Inaddfu xi ma[]en jew jag[]qu f’xi
g[alqa tal-bdiewa. San Fran;isk ried li l-
patrijiet ja[dmu u jieklu b’dak li jaqilg[u
b[ala [las tax-xog[ol ta’ jdejhom. Jekk ma
jaqilg[ux bi]]ejjed, u hekk biss, jistg[u
jmorru jittalbu. “Il-bqija,” jg[id Patri Wi;,
“f’idejn il-Providenza t’Alla. Illum wa[da
mara ;abitilna borma [axix mg[olli.”
It-tfal jid[lu g[andhom qisu fid-dar tag-
[hom u jridu jisimg[u xi storja kuljum. Jog-
[xew jisimg[u l-istejjer li nsibu fil-“Fioretti”
ta’ San Fran;isk.
Il-[in itir. }jarat fil-knisja ma jonqsux
kemm minn na[a tag[na u kemm minn na[a
tan-nies. I]-]g[a]ag[ l-aktar. U qabel
jo[or;u jbusu i/-/oqqa tag[na. Kul[add jixtieq
li f’xi [in, jiltaqa’ wa[du m’Alla u malkelma
tieg[u.
Il-kelma t’Alla ;abitna hawn fostkom,”
jg[id Patri Andrea.
“G[ada g[andna
mnejn infittxu post ie
[or. M’hawnx kurituri
twal, te]ori u pitturi
biex noqg[odu g[assa
tag[hom. Hemm ittajers
tar-roti minfu[in
u lesti biex nitilqu.
M’hawn l-ebda rabta,
drawwa, patrimonju,
investiment li
j]ommna maqfulin blamministrazzjoni.
“Il-kelma t’Alla
u t-tislima ta’ pa/i
u ;id g[andhom valuri
[afna aktar minn
dawn, l-aktar meta
tkun l-a[bar tajba
g[all-foqra. L-ispirtu s-Santu huwa s-
Superjur tag[na u n[alluh jonfo[ fejn irid.”
San Fran;isk huwa l-ewwel fost l-
a[wa ]-]g[ar li kull fejn jersqu jag[tu xhieda
ta’ im[abba u fer[ s[i[.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 21

Generous girl rewarded for her kindness
President Eddie Fenech
Adami yesterday presented
this year's Pope John XXIII
Prize for Kindness to Lyanne
Lanzon in recognition of the
care she takes of Maria, a
fellow student who suffers
from cerebral palsy.
The student, who like
Miss Lanzon attends Form II
of the Carlo Diacono Junior
Lyceum at Zejtun, is wheelchair
bound and cannot
write.
The prize is awarded annually by the Peace Laboratory of Hal Far to reward
kindness.
Miss Lanzon dedicates a lot of her time to Maria, writing down notes for her
and explaining details during lessons as well as providing her with company during
their recreation. She has made it her mission to dialogue with Maria.
Addressing guests for the presentation of the award at the Palace, in Valletta,
President Fenech Adami touched on the value of solidarity and remarked that
while human rights were being universally accepted, members of society were becoming
more and more individualistic.
However, Dr Fenech Adami said solidarity was one of the leading cultural
characteristics of the Maltese.
He expressed hope that Maria would continue to receive solidarity from her
friends in order to be able to exploit her talents, which he was sure each and every
individual possessed irrespective of their situation.
Peace Lab director Fr Dionysius Mintoff OFM praised Miss Lanzon's generosity
which, he said, was another characteristic of the Maltese. Voluntary work such
as hers helped to mend divisions as well as physical or spiritual handicaps, he
said.
THE TIMES, THURSDAY, JUNE 3, 2004
DONAZZJONI
L-A[wa, is-sorijiet fran;iskani tal-Qalb bla Tebg[a ta’
Marija offrew karozza lill-provin/ja. Il-karozza se
tkun g[ad-dispozzjoni tal-Ministru Provin/jal.
{AJR MILL-QALB!
UFFI??JU TAS-SEGRETARJAT G{ALL-MISSJONIJIET
Is-Segretarjat g[all-Missjonijiet se jwaqqaf ufficcju fil-Kunvent tal-{amrun,
fil-kamra l-kbira fejn kien hemm qabel l-infermerija tal-provin/ja.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 22

Exhibition of works by refugees
An exhibition of artistic work
by refugees was inaugurated last
Friday by the Minister for the Family
and Solidarity, Dolores Cristina.
The exhibition is of weaving works
made by refugees. It was organised
by the Peace Lab and is being held
at Palazzo Ferreria in Republic
Street, Valletta.
In its work with illegal immigrants,
the Peace Lab has organised
a number of projects of empowerment,
enabling detainees to use
their time in a creative manner.
Fr Dionisius Mintoff, OFM,
director of the Peace Lab, said
creativity was one of the most im-
portant characterics of humankind. "It is the best means to bring out the dignity of
the human being in all circumstances. Through art and creativity, the immigrants
are enabled to express their emotions and thoughts," he said.
Fr Mintoff said that detainees came from all walks of life. He said some were
trained in music and they managed to organise the other detainees into a choir.
One detainee who was a painter set up a class and taught art to others.
Fr Mintoff said some refugees had woven some beautiful African caps, bags
and blankets made of lively and colourful designs. Using a technique that did not
require weaving tools or machines, one refugee taught others this weaving technique.
The material used was wool from old clothes donated to the Peace Lab.
THE TIMES, MONDAY, JUNE 21, 2004
l-a[barjiet fil-qosor
Minister for the Family and Solidarity, Dolores Cristina, with
Fr. Mintoff and two exhibitors
IL-POSTULANTI F’RUMA U ASSISI
Joseph Ciappara u Walter Vassallo, nhar it-Tnejn 5 ta’ Lulju 2005 marru
Ruma u Assisi biex jag[mlu esperjenza fran;iskana fis-santwarji Fonte Colombo,
Assisi u La Verna. Filwaqt li Walter se jdum xahar, huma se jkunu
akkumpanjati minn Fra Anton Farrugia, minflok il-Mastru Fra Stephen Magro,
min[abba sa[[et missieru.
VOLUNTARJAT MILL-GIFRA {AMRUN F’ SARDEGNA
Fl-10 ta’ Lulju 27 ]ag[]ug[ u ]ag[]ug[a se jmorru jag[mlu esperjenza ta’
voluntarjat g[and is-sorijiet tal-Beata Madre Tere]a. Matul is-sena huma
jwettqu din l-g[amla ta’ [idma mat-tfal tar-refu;jati u mat-tfal talpri;unieri.
It-team tal-voluntarjat fi [dan il-GIFRA ilu sa minn Jannar ta’
din is-sena jipprepara g[al dan l-apostolat, b’laqg[at kull ;img[a, seminar t
[ejjija ta’ [afna crafts. Wara ]-]mien ta’ voluntarjat i]-]g[a]a-
g[ fran;iskani se j]uru Ruma, Assisi u Verona fejn se jiltaqg[u mal-GIFRA
ta’ Verona. Huma se jkunu akkumpanjati mill-Assistant Spiritwali Fra
Marcellino Micallef, OFM.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 23

25 SENA PRESBITERI
Nhar il-{add, 27 ta’ :unju, Fra Joe Caruana //elebra l-25 sena mill-ordinazzjoni sa/erdotali
fil-parro//a Madonna tas-Sacro Cuor tas-Sliema. L-omelija saret minn Fra :u]epp Beneditt
Xuereb. Wara sar ri/eviment g[and is-sorijiet fran;iskani.
Fra :wann Abela se ji//elebra l-quddiesa ta’ radd il-[ajr ‘l Alla fl-okka]joni tal-25 sena
mill-ordinazzjoni sa/erdotali f’Porziuncola Retreat House Ba[ar i/-?ag[aq, nhar is-Sibt 10
ta’ Lulju, fis-7.00 p.m.
SERVIZZ F’ASSISI, IL-LATERAN, HONG KONG U L-LIBYA
• Fra Charles Wickman se jmur jag[ti s-servizz tieg[u fil-Ba]ilka tal-Porziuncola matul
is-sajf.
• Fra Albert Micallef sejjer Ruma sabiex jag[ti s-servizz tieg[u b[ala penitenzier fil-
Ba]ilka ta’ San Giovanni Laterna.
• Fra Marcello sejjer jag[ti s-servizz g[al xahar fl-Istitut Bibliku f’Hong Kong.
• Fra Charles Grech jinsab Benghazi sabiex iwettaq [idma pastorali g[al ftit ;img[at.
Mons. Sylvester Magro jinsab Malta g[al vaganzi.
IMPENJI :ODDA
Fra Christopher Farrugia jinsab Malta wara li temm l-impenn tieg[u f’Londra sabiex issa
jibda jag[ti s-servizz tieg[u b[ala gwardjan fil-fraternita’ ta’ G[awdex. Fra Charles Diacono
se jmur Londra biex jibda l-impenn ;did tieg[u fost il-morda Maltin u l-qraba li jitilg[u
mag[hom. Fra George Bugeja fl-14 ta’ Lulju se jibda l-[idma tieg[u b[ala amministratur filparro//a
tal-Madonna tas-Sacro Cuor, filwaqt li Fra :u]epp Beneditt Xuereb se jing[aqad
mal-fraternita’ tar-Rabat
KAPITLU TAL-KUSTODJA TA’ L-ART IMQADDSA
Fra Noel Muscat, fl-14 ta’ Lulju se jie[u sehem fl-a[[ar parti tal-Kapitlu tal-Kustodja ta’ l-
Art Imqaddsa. Huwa ;ie mag[]ul mill-Ordni biex ikun l-Assistent Vi]itatur ta’ Fra Stefano
Ottenbreit, l-ex-vigarju ;enerali ta’ l-Ordni, li hu l-Vi]itatur tal-Kustodja ta’ l-Art Imqaddsa.
Fit-2 ta’ Jannar it-tnejn li huma kienu :erusalem, fejn kellhom laqg[a mal-Kustodju u d-
Diskretorju ta’ l-Art Imqaddsa, biex fasslu programm tal-vi]ta. Il-Kustodja ta’ l-Art
Imqaddsa hi entità kbira fl-Ordni. G[andha 310 a[wa, imxerrdin f’[afna kunventi f’Israel,
it-Territorji Awtonomi Palestinjani, l-E;ittu, il-:ordanja, is-Sirja, il-Libanu, ?ipru, Rodi,
Milan, Ruma, Napli, Palermo, Madrid, Washington, Buenos Aires, u Montevideo. Fra Noel
g[en fil-vi]ta tal-kunventi ta’ Israel u l-lvant nofsani kollu, u f’dawk ta’ l-Italja u ta’
Washington.
Ni//elebraw il-festa tal-Porziuncola
Fl-1 ta’ Awissu 2004
Santa Marija ta’ l-An;li
8.00 p.m. G[asar
Wara B-B-QUE
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 24

EJJEW NITOLBU
… g[all-[utna li [allewna
Definitorju Provin/jali
_______________________________________________________________________________________
L-Erbg[a, 4 ta’ Awissu 2004
Velletta - 9.15 a.m.
Mistiedna l-Ekonomu u l-Accountant tal-provin/ja biex flimkien jistudjaw
is-sitwazzjoni finanzjarja tal-provincja u ta’ fraternitjiet lokali
• Vittorin Demanuele, o[t Fra Benjamin Galea, li bdiet tistrie[ fis-sliem ta’ dejjem
• Fr. Andrew Cuschieri li ng[aqad mas-Sa/erdot Etern fil-[ajja ta’ dejjem. Huwa
g[allem u kien mastru ta’ diversi patrijiet.
… g[all-[utna l-morda u nag[mlu l-[in biex in]uruhom
• Missier Fra Stephen Magro li jinsab rikoverat fl-isptar San Luqa
• Fra Nerik Cassar u Fra Arturu Azzopardi li jinsabu fid-Dar tal-Kleru Christus Sacerdos.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 25

IRTIRI FRAN:ISKANI 2004
Porziuncola Retreat House,
Ba[ar-i/-?ag[aq
IRTIR INTER-FRAN:ISKAN
OFM, OFMConv, OFMCap
Mit-Tnejn sal-:img[a, 20 - 24 ta’ Settembru
Is-sitt valuri tas-Sinodu Djo/esan
Animaturi: Rev. Joe Galea Curmi
Rev. Charles Cordina
IRTIR FRAN:ISKAN
Mit-Tnejn sal-:img[a, 8 - 12 ta’ Novembru
Il-[ajja kkonsagrata - fran;iskana llum
Animatur: Fra Thomas Calleja OFMConv.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 26

Two refugees receive First Holy
Communion
Two young girls from Eritrea, Jesmina Kinfe and Helen
Mezori, received their First Holy Communion yesterday at
the Peace Lab, Hal Far. They arrived in Malta three years ago
when they were shipwrecked along with their parents on the
coast of Gozo.
They have been held in detention for two years and
now are enjoying their freedom while staying at St Anne
Complex at the Peace Lab.
Mass was celebrated by Fr Paul Galea, OFM, Minister
Provincial of the Franciscan Friars Minor, assisted by Fr Dionysius
Mintoff, OFM, the Peace Lab's founder and director.
A crowd of Eritreans turned up for the occasion and
joined in with their prayers and singing. After Mass, the
Provincial blessed St Anne Complex where a number of
Eritreans are being offered shelter.
THE TIMES, SUNDAY, JUNE 13, 2004
Fr Dionysius Mintoff OFM with the
two refugee children who received
their First Holy Communion in the
grounds of the Peace Lab at Hal
Far
Fra Pietru Pawl Meilak, OFM g[addej mit-toroq tal-missjoni fil-{onduras fil-solennita’ tal-
:isem u d-Demm tal-Mulej. B[alissa Fra Pietru Pawl jinsab g[al vaganzi f’G[awdex.
APPELL LILL-MISSJUNARJI
Is-Segretarjat g[all-Missjonijiet jitlob lill-missjunarji jew dawk l-a[wa li anke fl-img[oddi
[admu fil-missjoni fil-{onduras, El Salvador u l-Gwatemala biex jekk g[andhom xi ritratti
jg[adduhom lis-Segretarjat [alli jipprodu/i kopja tag[hom.
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 27

IS-
SIBT
IL-
GIM-
IL-
HAMIS
L-
ERBGH
IT-
TLIETA
IT-
TNEJN
IL-
HADD
2 3
LLuullju 22004 16
1
Festa tal-
Beatu Nazju
Falzon
Festa Fra Charles
Wickman , Fra
Charles Diacono u Fra
Charles Grech
10
Santa
Veronika
Giuliani
8 9
5 6 7
Definitorju
Valletta
9.15 a.m.
4
XIV
Il-Hadd
17
16
15
San Bonaventura
13 14
Festa ta’
Fra Kamillu
Aquilina
12
Festa ta’ Fra
Godfrey
Micallef
11
XV
Il-Hadd
19 20 21
San Lawrenz
ta’ Brindisi
18
XVI
Il-Hadd
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 28
22 23 24
26 27 28 29 30 31
25
Festa ta’ Fra
Christopher

PROVIN?JA FRAN:ISKANA SAN PAWL APPOSTLU
IL-HADD IT-TNEJN IT-TLIETA L-ERBGHA IL-HAMIS IL-GIMGHA IS-SIBT
3 4
Festa ta’ Fra Jimmy
Zammit
2
Sol. Vergni Marija tal-
Porziuncola
1
B-B-QUE
S. Marija ta’ l-Angli
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 29
5 6 7
12 13 14
San Massimiljanu
Kolbe
9 10 11
Festa ta’ Santa Klara
8
XIX Il-Hadd
21
20
Festa ta’ Fra
Bernard Bartolo
16 17 18 19
San Ludovik ta’ Toulouse
15
Sol. Vergni Marija Mtellgha
s-Sema
26 27 28
25
San Ludoviku, re ta’
Franza
23 24
Festa ta’ Fra
Albert Gauci
22
XXI Hadd
30
29
XXII Hadd

FESTI FESTI U U BIRTHDAYS BIRTHDAYS L L U U L L J J U U 2 2 0 0 0 0 4
4
13. Fra Nerik Cassar 1. Fra :u]epp B. Xuereb
14. Fra Kamillu Aquilina Fra George Bugeja
Fra Charles Wickman 4. Fra :u]epp Vella
Fra Charles Diacono Fra Raymond
Fra Charles Grech Camilleri
25. Fra Christopher Farrugia 7. Fra Albert Gauci
18. Fra :or; Aquilina
27. Fra :ustinu
Sciortino
A A W W W I I I S S S S U U 2 2 0 0 0 0 4
4
04. Fra Jimmy Zammit 04. Fra Anthony Vella
20. Fra Bernard Bartolo 11. Fra Jimmy Zammit
24. Fra Albert Gauci 13. Fra Eddie Pace
31. Fra Ray Scicluna 14. Fra Edward Zammit
24. Fra Albert Micallef
31. Fra :wann Abela
Awguri u Xewqat Sbie]!
KUMMISSJONI T{EJJIJA KAPITLU
INTERMEDJARJU 2005
Id-Definitorju Provin/jali waqqaf
kummissjoni sabiex t[ejji g[all-kapitlu
provin/jali li se ji;i //elebrat bejn 16 –
20 ta’ Mejju.
Il-kummissjoni hija ffurmata minn
Ray Scicluna, Noel Muscat, Stephen Magro
u Anton Farrugia. It-tema prin/ipali
tal-kapitlu se tkun il-vokazzjonijiet -
ni;;eddu biex nitkattru.
Id-Definitorju fil-laqg[a li saret
nhar l-Erbg[a, 30 ta’ :unju ddiskuta
mal-kummissjoni t-terms of reference
tal-[idma li se twettaq.
F’ DIN IL-{AR:A
Lulju Lulju — Awissu Awissu 2004
2004
Ittra tal-Konfere]a Fran;iskana 2
Atti tad-Definitorju 3
Mid-dinja Fran;iskana 4
Fraternitas
Santa Klara - Dawl g[ad-dinja 12
Professjoni Solenni 18
Djakonat 19
L-isfidi tas-sa/erdot 20
Il-mixja ta’ [ajti 21
Il-pusses ta’ Mons. Robert 23
Kunsill Nazzjonali ta’ l-OFS 25
Kunvent fuq ir-roti 26
A[barijiet 28
Kalendarji 33
EDITUR
EDITUR
fra fra marcellino marcellino marcellino micallef micallef ofm
ofm
provofm@vol.net.mt
provofm@vol.net.mt
Kunvent Kunvent Tal Tal-Fran[iskani
Tal Tal Fran[iskani Fran[iskani
291, 291, Triq Triq San San Pawl,
Pawl,
Valletta Valletta Valletta VLT VLT 07
07
Tel. Tel. 21238218 21238218 Fax. Fax. 21231266
21231266
L-A{BAR LULJU-AWISSU 2004 30