01.06.2013 Views

MISCELLANEA - Società Ligure di Storia Patria

MISCELLANEA - Società Ligure di Storia Patria

MISCELLANEA - Società Ligure di Storia Patria

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

— 150<br />

Accenni così vivi, e con tanta passione ricordati, c in<strong>di</strong>cor#-* a rl<br />

tenere che la descrizione dev’essere contempo! aiiea, o ili poco |<br />

riore alla ven<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> Livorno. .<br />

Verrebbero, quin<strong>di</strong>, ad essere tre le descrizioni bracelliane della Li­<br />

guria, e quest’ultima sarebbe stata la prima in or<strong>di</strong>ne cronologico es­<br />

sendo stata scritta verso il 1418, mentre quella de<strong>di</strong>cata ad Enrico De cr o<br />

è del 1442, e quella inviata a Flavio Biondo del 1448.<br />

Questo ritorno perio<strong>di</strong>co del Bracelli sullo stesso argomento non<br />

deve meravigliare, quando si consideri che ai suoi tempi non era<br />

quente il caso in cui uno scrittore, per avere il modo <strong>di</strong> de<strong>di</strong>care i<br />

proprio lavoro a personalità <strong>di</strong>verse, ne facesse due o più e<strong>di</strong>zioni con<br />

qualche variante. A parte, però, tale considerazione, sta il fatto che, per<br />

confessione del Bracelli stesso, egli si" proponeva <strong>di</strong> fare un lavoro geo­<br />

grafico completo sulla Liguria (1), e la descrizione del 1418 ed . frequenti<br />

accenni <strong>di</strong> carattere geografico, che leggiamo e nel De Bello luspaniens,<br />

e nel resto delle sue opere, stanno a confermare sempre meglio ta e<br />

iootesi. Ma il suo progetto si presentava irto <strong>di</strong> <strong>di</strong>fficolta, che gì<br />

sembravano insormontabili. Occuparsi della Liguria importava, prima <strong>di</strong><br />

tutto, fissare i limiti etnografici della regione, e non in un determinato<br />

periodo <strong>di</strong> tempo soltanto, ma attraverso molti secoli, e cioè dal primo<br />

apparire della popolazione ligure nel bacino del Me<strong>di</strong>terraneo occidentale<br />

fino ai suoi tempi. Per conseguenza importava determinare le vicende sto­<br />

riche che contribuirono a circoscrivere il paese che poi prese il nome att ,<br />

bisognava inoltre <strong>di</strong>scutere le fonti storiche che sull’argomento presentano<br />

molte <strong>di</strong>vergenze. Tale compito, anche a noi, che pur abbiamo a nostra<br />

sposizione elementi desunti dalla storia e dall archeologia, appai e più che<br />

arduo; è naturale, quin<strong>di</strong>, che a lui paresse impossibile a potersi degna­<br />

mente assolvere : « Ego cum scirem buie regioni latissimos aliquando<br />

terminos fuisse; quippe cum Pisas in Liguribus con<strong>di</strong>tas, et Apuanos<br />

<strong>Ligure</strong>s; quos agri Pisani populos esse constat a probatis auctoribus<br />

tra<strong>di</strong>tum legamus, quodque longe plus admirationis habet, Massiliam<br />

Pompeius Trogus inter <strong>Ligure</strong>s, et feras Gallorum gentés, positam <strong>di</strong>xe­<br />

rit ; operis <strong>di</strong>fficultate deterritus pedem retuli. Neque enim quempiam<br />

seculi nostri quantumcumque doctissimum virum satis idoneum putavi qui<br />

(1) Cfr. Descriptio orae Ligusticae, fol. 49 r.<br />

<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2012

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!